Alvorens deze vragen te beantwoorden, wordt in het onderstaande beknopt een algemene de stand van zaken gegeven.

Transcriptie

1 Aan Dhr. A.A.M. Brok, voorzitter Drechtstedenbestuur Kopie aan: leden van de Drechtraad Betreft: Reactie op de vragen van D66 m.b.t. de Wet werken naar vermogen Op donderdag 26 april heeft de Regiofractie D66 Drechtsteden, een aantal vragen gesteld aan de voorzitter van het Drechtstedenbestuur over de invloed van de landelijke politieke situatie op de voorbereidingen van de Wet werken naar vermogen (Wwnv) in de Drechtsteden. Het ontslag van het kabinet-rutte maakt de doorgang van deze wet immers onzeker. De fractie stelt daarbij de volgende vragen. 1. Welke stappen onderneemt het Drechtstedenbestuur in afwachting van de voortgang van de Wwnv en hoe houdt u de Drechtraad hiervan op de hoogte? 2. Ziet u verminderde urgentie in de uitwerking en behandeling van onderzoek naar samenwerkingsvormen tussen de Sociale Dienst Drechtsteden en Drechtwerk? Indien ja, kunt u het antwoord motiveren. Indien nee, op welke termijn kunnen we voorstellen tegemoet zien? 3. Heeft u een visie op plannen rondom de Wwnv die u alsnog uit wilt voeren indien deze wet (nog) geen doorgang voor 2013 vindt? Als dat niet het geval is, welke plannen wilt u uitvoeren? Alvorens deze vragen te beantwoorden, wordt in het onderstaande beknopt een algemene de stand van zaken gegeven. Stand van zaken rond invoering van de Wet werken naar vermogen Behandeling van de wet: Op 20 april is de Tweede Kamer akkoord gegaan met het wetsvoorstel Wet werken naar vermogen; Op 22 april heeft Premier Rutte bij koningin Beatrix op huis ten Bosch het ontslag van zijn kabinet aangeboden; Op 26 april is een demissionair kabinet aangetreden. (De motie van Samsom, om de korting op de sociale zekerheid in de begroting van 2013 terug te draaien, is diezelfde dag verworpen.) Voor de Wwnv was echter geen meerderheid meer. Hoe verder: Op 8 mei wordt in het College van Senioren (EK-fractievoorzittersoverleg) besproken welke wetsvoorstellen wel of niet controversieel zullen worden verklaard. In plenair overleg van (waarschijnlijk) 15 mei volgt de stemming hierover. Op 16 mei besluit de Tweede kamercommisie welke wetsvoorstellen controversieel verklaard worden. Als de Tweede kamer op 16 mei niet tot een besluit over de Wwnv is gekomen, zal dat uiterlijk op 24 mei gebeuren. Bij de vorming van het demissionaire kabinet zijn afspraken gemaakt die de Wwnv raken. De voornaamste daarvan, is het schrappen van de huishoudtoets. Controversieel? De vraag is nu, of de Wwnv in zijn totaliteit controversieel wordt verklaard, of slechts op enkele onderdelen wordt aangepast. De verwerping van de motie van Samson op 26 april (om de korting op de sociale zekerheid helemaal uit de begroting van 2013 te schrappen) toont nog immer sterke ambitie met de Wwnv, die op een aantal punten door tegenstanders onder vuur wordt genomen. De huidige lijst met, inmiddels 35 amendementen geeft een goed beeld van de thema s uit de Wwnv die

2 ter discussie worden gesteld. De volgende onderwerpen zijn in meerdere amendementen gesignaleerd; Toegangstoets voor loondispensatie. Er wordt herhaaldelijk verzocht deze helemaal te laten vervallen. In andere, eveneens meerdere gevallen wordt de gevraagd verplichting van gemeenten om de toegangstoets door een onafhankelijke derde uit te laten voeren, te laten vervallen. Slechts twee partijen (PVDA en SP) willen de mogelijkheid van loondispensatie en zelfs de tegenprestatie naar vermogen in zijn geheel laten vervallen. In meerdere amendementen wordt gevraagd om mensen die met loondispensatie werken, middels de uitkering aan te vullen tot het minimumloon. Voor het overige wordt meerdere malen gevraagd om een sociale minimumgrens voor gezinnen met opgroeiende kinderen, en met name de huishoudinkomenstoets wordt meerdere malen ter discussie gesteld (hoewel het schrappen van dit laatste punt reeds op 26 april is toegezegd). Zoals bekend is de Wet werken naar vermogen gepresenteerd als een systeemwijziging voor de sociale zekerheid, die in het wetsvoorstel bestaat uit een (forse) bezuiniging op Wajong, Sociale werkvoorziening en op re-integratiemiddelen, en op de invoering van een nieuw instrument: loondispensatie. Nog verder vereenvoudigd, moeten er meer mensen aan de slag geholpen worden, met minder middelen. Als risico voor een succesvolle invoering van de Wwnv benoemt de werkgroep de mate waarin het proces rond loondispensatie omkleed wordt met bureaucratische regelgeving. Zoals uit het bovenstaande blijkt, wordt deze zorg door verschillende partijen gedeeld. Bovendien wordt het instrument loondispensatie slechts mondjesmaat bekritiseerd. Hooguit de hoogte van de aanvullende bijstand is een onzekere factor. Concluderend kan gesteld worden dat: De bezuinigingen die gepaard gaan aan de Wwnv, minder fors zullen zijn dan waarin het wetsvoorstel voorzag. De processen nagenoeg ongemoeid blijven met uitzondering van de toegangstoets. Als deze uit het proces wordt genomen, ziet de werkgroep dit als een verbetering. De indeling in doelgroepen en de interventies die daarop worden ingezet, staan niet ter discussie. Dus, uit een eerste analyse kan gesteld worden dat de kans groot is dat de Wwnv door gaat, en dat de financiële risico s die daarmee gemoeid zijn, evenals de bureaucratische randvoorwaarden, kleiner zullen zijn dan tot nu toe gedacht werd. De vragen van de Regiofractie D66 Drechtsteden 1. Welke stappen onderneemt het Drechtstedenbestuur in afwachting van de voortgang van de Wwnv en hoe houdt u de Drechtraad hiervan op de hoogte? Zoals uit het bovenstaande blijkt, schat het Drechtstedenbestuur in dat de inhoudelijke gevolgen van de kabinetscrisis op de Wwnv relatief klein zullen zijn. Mogelijk zijn de financiële risico s geringer dan gedacht werd, en wordt het proces rond loondispensatie met minder bureaucratische regels omkleed. We besluiten dan ook de voorbereiding van de invoering van deze wet voort te zetten. 2. Ziet u verminderde urgentie in de uitwerking en behandeling van onderzoek naar samenwerkingsvormen tussen de Sociale Dienst Drechtsteden en Drechtwerk? Indien ja, kunt u het antwoord motiveren. Indien nee, op welke termijn kunnen we voorstellen tegemoet zien? De urgentie in de uitwerking en behandeling van onderzoek naar samenwerkingsvormen tussen beide partijen, staat in principe los van de invoering van de Wwnv, al heeft deze de discussie wel manifest gemaakt. De werkgroep Wwnv is gevraagd om in de uitwerking voor de Drechtraad, de verschillende uitvoeringsvarianten uit te breiden met een vierde variant, namelijk een fusiemodel tussen Sociale Dienst Drechtsteden en Drechtwerk. Tevens is gevraagd het afwegingskader en de doorrekening van deze modellen uit te breiden. Gelet op de vertraging die nu ontstaat met de invoering van de wet,

3 stellen we voor een paar maanden meer tijd te nemen om een grondig antwoord te kunnen geven omtrent dit afwegingskader. In de tweede helft van 2012 kan de Drechtraad in dat geval een concreet voorstel hiertoe tegemoet zien. 3. Heeft u een visie op plannen rondom de Wwnv die u alsnog uit wilt voeren indien deze wet (nog) geen doorgang voor 2013 vindt? Als dat niet het geval is, welke plannen wilt u uitvoeren? De bezuiniging die het meest van invloed is op de keuze voor interventies, is de afname van het reintegratiebudget. Die bezuiniging staat, evenals loondispensatie, het belangrijkste instrument om mensen naar werk te begeleiden, niet ter discussie. Als de invoering van de Wwnv op 1 januari 2013 geen doorgang zou vinden, blijft het onverminderd van belang dat zoveel mogelijk mensen aan werk geholpen worden, tegen zo laag mogelijke kosten. Ditzelfde geldt voor het belang van een krachtige samenwerking tussen beide uitvoeringsorganisaties met het arbeidsmarktbeleid en de gemeenten. De grote wijziging in de voorstellen die optreedt als de Wwnv niet doorgaat, betreft de interventies voor groep 2, de groep die een extra inzet nodig heeft om bij een werkgever aan de slag te kunnen. De Wwnv voorziet in het instrument loondispensatie, als deze niet doorgaat moet een ander instrument gezocht worden waarvan vergelijkbare resultaten verwacht mogen worden. In bijlage 1 zijn de voorstellen uit het Plan van Aanpak aan de Drechtraad opgesomd. Als de Wwnv geen doorgang vindt, heeft dit consequenties voor 4 van de 18 voorstellen. Deze worden in het onderstaande kort toegelicht. Voorstel 9. Akkoord te gaan met de focus van interventies voor de doelgroepen 1, 2 en 3 conform de voorstellen in deze notitie (>90% loonwaarde, 20 tot 90% loonwaarde en <20% loonwaarde). In principe introduceert de Wwnv het begrip loonwaarde als handvat voor de bestandsindeling. In de praktijk is dit een bevestiging van het reeds gevestigde beleid, en behoeft geen aanpassing. Voorstel 12. De Sociale Dienst Drechtsteden opdracht te verlenen tot: De inrichting van een digitale dienstverlening voor het gehele bestand van de Wwnv; De poortwachtersfunctie aan te passen aan de doelgroep van de Wwnv, rekening houdend met de afnemende middelen; Een organisatie te selecteren voor het uitvoeren van de toegangstoets; Het verstrekken van Wwnv-uitkeringen; De controles op rechtmatigheid uit te voeren. Als de wwnv niet wordt ingevoerd, vervalt de toegangstoets. De overige actiepunten kunnen blijven staan, al wijzigt de huidige bijstandsuitkering op 1 januari 2013 niet in een Wwnv uitkering. Voorstel 13. Het Drechtstedenbestuur de opdracht te geven om te kiezen voor concrete uitwerking van uitvoeringsvariant 3 die een combinatie is van het markt-, en het publieke model. De uitvoeringsvarianten hebben betrekking op de doelgroepen 2 (de interventies voor groep 3 worden in de actiepunten 16 en 17 behandeld) en hangen sterk samen met het instrument loondispensatie. Als dat instrument niet wordt ingevoerd, is het afhankelijk van het alternatieve re-integratiebeleid, of een dergelijk samenwerkingsmodel wenselijk is. Dit staat overigens los van het gestelde bij de beantwoording van vraag 2, waarin we hebben voorgesteld, de voor- en nadelen van een fusiemodel grondig te onderzoeken. Voorstel 14. De SDD onder de nieuwe wet de regie op het instrument loondispensatie op te dragen en deze functie in 2012 voor te bereiden; Als dit instrument niet wordt ingevoerd, vervalt uiteraard dit voorstel.

4 Voorstel 15. De SDD en Drechtwerk de opdracht te geven de taak begeleiding naar werk in te richten en daartoe het dienstenpakket voor plaatsing door marktpartijen en voor plaatsing door Drechtwerk voor te bereiden; Ook dit voorstel heeft betrekking op het instrument loondispensatie, en vervalt indien de Wwnv niet wordt ingevoerd. Voorstel 18. Vanuit de regio een actieve lobby in te zetten richting de Tweede Kamer om te bepleiten dat het instrument loondispensatie zo wordt vormgegeven dat zij een snelle en eenvoudige onderhandeling tussen gemeenten en werkgevers mogelijk maakt. Hoewel deze lobby reeds is ingezet, vervalt de noodzaak om dit voort te zetten, als de Wwnv niet wordt ingevoerd.

5 Bijlage 1 Voorstellen Drechtraad mbt Wwnv 1. Als uitgangspunt hanteren dat de Wet werken naar vermogen niet op zichzelf staat, maar onlosmakelijk is verbonden aan het arbeidsmarktbeleid; 2. Om de werking van de wet na 1 januari 2013 optimaal te kunnen maken, vanuit het regionaal programma arbeidsmarktbeleid blijvend te investeren in inzetbaarheid van mensen en in het verbeteren van de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt. 3. De Drechtraad hanteert als missie van de Wwnv in de Drechtsteden zoveel mogelijk mensen vanuit een uitkering een plaats te geven op de arbeidsmarkt en daarbij mensen in hun kracht te plaatsen: alle talenten benut. 4. De Drechtraad besluit daarbij tot het centraal stellen van de volgende doelstellingen: De afhankelijkheid van een uitkering wordt tot het maximale teruggedrongen, tegen zo laag mogelijk kosten; Het maximaal benutten en creëren van kansen op de arbeidsmarkt wordt als de belangrijkste taak beschouwd; Voor mensen voor wie werken op de reguliere arbeidsmarkt geen optie is, wordt een sociaal vangnet georganiseerd; Onderdeel van dit vangnet is het organiseren ve tegenprestatie voor een uitkering. 5. Te onderzoeken hoe via het instrument van Social Return on Investment op een grotere schaal de inschakeling van werkzoekenden mogelijk is waar het gaat om beheer en onderhoud van de stad, gemeente of wijken/buurten en de kansen in de WMO. 6. Bedrijven in de regio actief te stimuleren met elkaar leer-/werkbedrijven op te zetten waar mensen kunnen instromen en ervaring kunnen opdoen, conform deze notitie. 7. Dat gemeenten actief, met name voor de groep met het minste vermogen, en op een slimme manier voorzieningen in de stad/gemeente combineren, waarbij voor wat betreft de facilitaire ondersteuning en het beheer van deze voorzieningencomplexen er ruimte komt voor mensen met een uitkering om ervaring op te doen. 8. Vanuit het regionaal programma arbeidsmarkt met concrete projecten te blijven investeren in het voorkomen dat mensen een beroep moeten doen op de voorzieningen van de nieuwe wet: nieuwe initiatieven zoals de werkschool en het bevorderen van interventies die werk-naarwerk vergemakkelijken krijgen hierbij prioriteit. 9. Akkoord te gaan met de focus van interventies voor de doelgroepen 1, 2 en 3 conform de voorstellen in deze notitie (>90% loonwaarde, 20 tot 90% loonwaarde en <20% loonwaarde). 10. Voor groep 3 een opdracht te geven aan de 6 gemeenten een meervoudig lokaal beleidskader te ontwikkelen op welke manier deze groep maatschappelijk nuttig werk kunnen bieden en daarbij de kracht en het netwerk van de locale gemeenschap optimaal te benutten. 11. Het schaalniveau van de Drechtsteden als kader te gebruiken voor aansturing van de uitvoering. 12. De Sociale Dienst Drechtsteden opdracht te verlenen tot: De inrichting van een digitale dienstverlening voor het gehele bestand van de Wwnv; De poortwachtersfunctie aan te passen aan de doelgroep van de Wwnv, rekening houdend met de afnemende middelen; Een organisatie te selecteren voor het uitvoeren van de toegangstoets; Het verstrekken van Wwnv-uitkeringen; De controles op rechtmatigheid uit te voeren. 13. Het Drechtstedenbestuur de opdracht te geven om te kiezen voor concrete uitwerking van uitvoeringsvariant 3 die een combinatie is van het markt-, en het publieke model. 14. De SDD onder de nieuwe wet de regie op het instrument loondispensatie op te dragen en deze functie in 2012 voor te bereiden; 15. De SDD en Drechtwerk de opdracht te geven de taak begeleiding naar werk in te richten en daartoe het dienstenpakket voor plaatsing door marktpartijen en voor plaatsing door Drechtwerk voor te bereiden; 16. Drechtwerk opdracht te verlenen tot de organisatie van een tegenprestatie onder de voorwaarden zoals gesteld in deze notitie, in samenwerking met de verschillende gemeenten in de Drechtsteden. 17. Drechtwerk opdracht te geven tot de uitvoering van beschut binnen en daarbij samenhang te vinden met de decentralisaties AWBZ/begeleiding en kanteling WMO. 18. Vanuit de regio een actieve lobby in te zetten richting de Tweede Kamer om te bepleiten dat het instrument loondispensatie zo wordt vormgegeven dat zij een snelle en eenvoudige onderhandeling tussen gemeenten en werkgevers mogelijk maakt.

6