VLAAMSE OVERHEID EXPERTENCOMMISSIE RISICOVECHTSPORTEN GENERIEKE RICHTLIJNEN RISICOVECHTSPORTEN INHOUD. p/a Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media

Transcriptie

1 VLAAMSE OVERHEID EXPERTENCOMMISSIE RISICOVECHTSPORTEN (besluit van de Vlaamse regering van 3 april 2009) p/a Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media Arenbergstraat 9, 1000 Brussel - Tel Fax GENERIEKE RICHTLIJNEN RISICOVECHTSPORTEN Voorstel INHOUD 1. Inleiding 2. Definities en referenties 3. Richtlijnen aan de sportvereniging 4. Richtlijnen aan de kamp- of wedstrijdorganisatie 5. Richtlijnen aan de trainers en coaches 6. Richtlijnen aan de kampers 7. Richtlijnen aan de scheidsrechters en/of jury 8. Richtlijnen aan de toezichthoudende artsen 9. Richtlijnen aan de keuringsartsen 10. Relevante informatie

2 Punt 1 : INLEIDING In het decreet inzake Medisch Verantwoorde Sportbeoefening van 13 juli 2007 bepaalt de Vlaamse Regering haar standpunt omtrent Risicovechtsporten, o.m. door een definitie te geven, door zichzelf te autoriseren tot het bepalen van de voorwaarden waaronder risicovechtsporten kunnen worden georganiseerd en door het bepalen van de strafmaat bij niet-naleving van deze voorwaarden. Dit decreet verplicht elke sportvereniging om de medisch verantwoorde sportbeoefening voor de sporter te bewaken en te waarborgen; en de omstandigheden en toestanden die negatief inwerken op de fysieke integriteit en het psychische welzijn van de sporter daadwerkelijk te voorkomen en te bestrijden door doelmatige initiatieven en gepaste maatregelen. Impliciet geldt deze verplichting dus ook voor alle betrokkenen binnen deze sportvereniging, als er zijn de sporters zelf, de trainers, de begeleiders, de clubs, de leidinggevenden, de scheidsrechters en de organisatoren. Deze generieke richtlijnen hebben tot doel enerzijds de sportverenigingen die risicovechtsporten organiseren duidelijkheid te geven hoe zij kunnen beantwoorden aan voornoemd decreet, en anderzijds de Vlaamse overheid concrete normen te geven die haar toelaten de verplichtingen die deze sportverenigingen dragen om de medisch verantwoorde sportbeoefening voor de sporter te bewaken en te waarborgen, te toetsen. Sommige van deze generieke richtlijnen vereisen, voor hun implementatie, een overgangsperiode. De Expertencommissie Risicovechtsporten zal deze, geval per geval, en voor zover nodig, bepalen. Generieke richtlijnen Risicovechtsporten versie v1 p.2 of 13

3 Punt 2 : DEFINITIES EN REFERENTIES I : RISICOVECHTSPORTEN: de sporten waarbij het via bepaalde technieken is toegestaan om aan de tegenstander slagen of stoten toe te dienen met de intentie de fysieke of psychische integriteit van de tegenstander te verminderen (art.2, item 13 van het decreet van 13 juli 2007 inzake medisch verantwoorde sportbeoefening). II : ART. 18 VAN HET DECREET VAN 13 JULI 2007 INZAKE MEDISCH VERANTWOORDE SPORTBEOEFENING: De regering kan de voorwaarden waaronder risicovechtsporten kunnen worden georganiseerd bepalen en neemt in dit geval de maatregelen om het toezicht op de naleving daarvan te verzekeren. De regering kan bepalen dat een erkenning vereist is voor degenen die de beoefening van risicovechtsporten organiseren of aanleren of die sportmanifestaties van risicovechtsporten organiseren. De regering kan desgevallend de erkenningsvoorwaarden en een erkenningsprocedure bepalen. Risicovechtsporten die een extreem risico inhouden voor de fysieke en psychische integriteit van de sporter kunnen door de regering worden verboden. III : ART. 51 VAN HET DECREET VAN 13 JULI 2007 INZAKE MEDISCH VERANTWOORDE SPORTBEOEFENING: Art. 51. De volgende personen worden gestraft met gevangenisstraf van zes maanden tot vijf jaar en met een geldboete van 200 tot euro of met een van die straffen alleen : 6 : diegene die zich schuldig maakt aan het niet-naleven of doen naleven van de voorwaarden inzake risicovechtsporten, vermeld in artikel 18, of die risicovechtsporten organiseert die verboden werden overeenkomstig artikel 18; IV : EXPERTENCOMMISSIE RISICOVECHTSPORTEN Opgericht door het besluit van de Vlaamse regering van 3 april 2009, gelet op het decreet van 13 juli 2007 inzake medisch en ethisch verantwoorde sportbeoefening; geïnstalleerd op 22 september 2009; en hierna Exp-RV genoemd. V : SPORTVERENIGING elke organisatie die tot doel heeft een of meer sportmanifestaties te organiseren, de deelname eraan mogelijk te maken, of in dat verband als leidende instantie op te treden (art.2, item 11 van het decreet van 13 juli 2007 inzake medisch verantwoorde sportbeoefening). VI : ONDERSCHEID TUSSEN 'COMPETITIEF' EN 'RECREATIEF' Met 'competitief' wordt verwezen naar sportbeoefening in wedstrijdverband, waarbij 'risicovechtsportwedstrijd' begrepen wordt als een risicovechtsportmanifestatie in de vorm van een kamp, die steeds aanleiding geeft tot een rangschikking. Generieke richtlijnen Risicovechtsporten versie v1 p.3 of 13

4 Punt 3 : RICHTLIJNEN AAN DE SPORTVERENIGING De sportvereniging die een risicovechtsport in Vlaanderen organiseert heeft de verplichting om: op de hoogte te zijn omtrent de op haar van toepassing zijnde regelgeving i.v.m. risicovechtsporten; deze regelgeving kenbaar te maken aan alle betrokkenen binnen haar werking; haar interne reglementering in overeenstemming te brengen met de regelgeving van de Vlaamse overheid omtrent risicovechtsporten, en meer bepaald met deze generieke richtlijnen. Hierbij moeten voor de beoefening van de risicovechtsport door -16-jarigen specifieke beschermende maatregelen worden voorzien. Deze reglementering moet ter goedkeuring worden voorgelegd aan de Expertencommissie Risicovechtsporten (Exp-RV); elke wijziging in haar reglementering ter goedkeuring voor te leggen aan de Exp-RV; toe te zien op de naleving van haar interne reglementering, meer bepaald voor wat betreft de bescherming van de fysieke en psychische integriteit van de sporter; een gegevensbank bij te houden van haar beoefenaars met een geactualiseerde kamp-, kwetsuur- en herstelhistoriek, evenals de actuele status van een medisch geschiktheidsattest, volgens de normen die verder gedefinieerd worden; het model van de gegevensbank wordt door de overheid ontwikkeld, na advies van de Exp-RV. De gegevensbank is in te zien door de afgevaardigden van de sportvereniging, de keuringsartsen en de toezichthoudende artsen; een gegevensbank bij te houden van gecertificeerde begeleiders (coaches, trainers), scheidsrechters en juryleden; elke risicovechtsporter binnen haar organisatie een uniek en genummerd wedstrijdboekje te bezorgen. Hierin wordt alle relevante informatie over wedstrijden, keuring, op non-actief plaatsen, e.d. genoteerd door hiertoe bevoegde personen; het model van wedstrijdboekje wordt door de overheid ontwikkeld, na advies van de Exp-RV; na KO (Knock Out), TKO (Technisch KO), RSC (Referee stopped contest) of bewustzijnsverlies door wurging wordt het boekje ongeldig gemaakt door de organisator van de wedstrijd en aan de sportvereniging bezorgd; nadat de nodige informatie in de gegevensbank is ingevoerd, en ten vroegste op datum van groen licht (zie verder Punt 9), bezorgt de sportvereniging het boekje weer aan de sporter; een beoefenaar, niet in het bezit van zijn geldig wedstrijdboekje, valt niet onder de dekking van de door de sportvereniging voor haar beoefenaars afgesloten sportverzekering; jaarlijks een inventaris op te maken van de prevalentie van fysieke letsels van de risicovechtsport, inclusief frequentie en ernst; een verzekering voor de aangesloten beoefenaars af te sluiten ter dekking van de risico s lichamelijke ongevallen en burgerlijke aansprakelijkheid die kunnen optreden naar aanleiding van de activiteiten die de sportvereniging en haar sportclubs organiseren. Deze verzekering dekt minstens de risico s die sportspecifiek zijn; een medische commissie te installeren die de volledige autoriteit heeft voor wat betreft medische aspecten van de risicovechtsportbeoefening en die beschikt over de nodige bekwaamheid en middelen om deze materie te beheersen; in deze commissie moet minstens één erkend keuringsof toezichthoudend arts zetelen; de gepaste omgeving en omstandigheden te creëren, inclusief de nodige vorming, opdat de hiernavolgende richtlijnen aan specifieke betrokkenen binnen haar organisatie kunnen nageleefd worden. enkel die clubs te aanvaarden waar de technische verantwoordelijkheid ligt bij een door Bloso gecertificeerde trainer; Generieke richtlijnen Risicovechtsporten versie v1 p.4 of 13

5 De interne reglementering moet minstens voorzien in: verplichte sportmedische keuring; voorwaarden waaraan trainers/coaches moeten voldoen; de oprichting van een medische commissie; verplicht opgelegde herstelperiodes na KO, TKO en RSC; specifieke beschermende maatregelen voor -16-jarigen; voorwaarden om gelijkwaardige kampen te verzekeren; Generieke richtlijnen Risicovechtsporten versie v1 p.5 of 13

6 Punt 4 : RICHTLIJNEN AAN DE KAMP- OF WEDSTRIJDORGANISATIE De organisatie van kampen of wedstrijden van risicovechtsporten in Vlaanderen moet beantwoorden aan volgende richtlijnen: voorwaarde tot organisatie de organisatie van kampen of wedstrijden van risicovechtsporten in Vlaanderen moet ofwel onder de autoriteit en toezicht vallen van een vereniging die voldoet aan de richtlijnen onder Punt 3; ofwel zelf ageren als vereniging die voldoet aan de richtlijnen onder Punt 3; meldingsplicht de kampen of wedstrijden moeten minstens veertien kalenderdagen vooraf gemeld worden aan (zie art BVR 20 juni 2008 ); preventieve maatregelen kampen of wedstrijden kunnen niet doorgaan zonder de aanwezigheid van een bevoegd toezichthoudende arts; de locatie van de toezichthoudende arts tijdens de kamp moet een snelle interventie toelaten; binnen de infrastructuur van de wedstrijd moet een gemakkelijk bereikbare, en van het publiek afgeschermde EHBO-ruimte voorzien zijn; de infrastructuur van de wedstrijdlocatie moet een snelle evacuatie van gekwetste kampers toelaten; een gedetailleerd evacuatieplan naar een nabij hospitaal met spoedopname moet ter beschikking gesteld worden van de toezichthoudende arts; toelatingsvoorwaarden kampers moeten sinds minstens één jaar geregistreerd zijn in de gegevensbank van de vereniging voor de betrokken risicovechtsport; hiervan kan enkel worden afgeweken voor kampers die reeds ervaring hebben en van andere organisaties overkomen, maar dit enkel na een positieve beoordeling door een neutrale commissie; kampers moeten een geldig geschiktheidattest (zie wedstrijdboekje) kunnen voorleggen aan de toezichthoudende arts; begeleidingsvoorwaarden de begeleiding van de kamper (coach, trainer, verzorger) moet gekend zijn bij de risicovechtsportvereniging en moet duidelijk herkenbaar zijn; ongepast gedrag van de begeleiding van de kamper moet verhaald worden op deze kamper; algemene beschermingsmaatregelen alle wedstrijden moeten genoteerd worden in het wedstrijdboekje van de kamper; in functie van de eigenheid van de risicovechtsport wordt: gekampt in categorieën die opgesteld worden in functie van fysieke kenmerken (geslacht, leeftijd, gewicht, e.d.)en ervaring van de kampers; deze categorieën moeten voorafgaand goedgekeurd zijn door de Exp-RV; wachttijden tussen wedstrijden opgelegd: deze wachttijden moeten voorafgaand goedgekeurd zijn door de Exp-RV ; Na KO, TKO, RSC of bewustzijnsverlies door wurging wordt het boekje ingehouden door de organisator en aan de sportvereniging bezorgd ; bijkomende maatregelen ter bescherming van -16-jarigen fysieke integriteit kampduur en kampintensiteit moeten aangepast zijn aan de leeftijd, geslacht en technische vaardigheden van de kampers en worden voorgesteld door de Medische Commissie van de risicovechtsportvereniging; bepaalde technieken zijn verboden; Generieke richtlijnen Risicovechtsporten versie v1 p.6 of 13

7 technieken met een hoog risico voor blijvende letsels; wurgingen; klemmen; lichaamsdelen die gevoelig zijn voor blijvende letsels moeten beschermd worden door adequate beschermstukken; het wedstrijdreglement moet voorzien in een adequaat en duidelijk herkenbaar teken voor opgave; psychische integriteit; de organisator moet zorgen voor een jeugdvriendelijke omgeving die sportiviteit en fair play aanmoedigt; het wedstrijdreglement moet voorzien in bestraffing van de kamper in geval van onethisch gedrag door de begeleiding van de kamper; voorgaande maatregelen ter bescherming van -16-jarigen moeten voorafgaand goedgekeurd zijn door de Exp-RV; Generieke richtlijnen Risicovechtsporten versie v1 p.7 of 13

8 Punt 5 : RICHTLIJNEN AAN DE TRAINERS EN COACHES Volgende richtlijnen zijn van kracht voor trainers en coaches: trainers en coaches krijgen een specifieke opleiding waarna zij moeten blijk geven een minimale medische kennis te bezitten en de noodsignalen waarbij zij snel moeten ingrijpen, onmiddellijk te herkennen; deze opleiding moet zijn goedgekeurd door de Vlaamse trainersschool (VTS); een trainer kan slechts in één club technische verantwoordelijkheid hebben; de trainer die technisch verantwoordelijk is voor een club is verantwoordelijk voor de technische bekwaamheid van de leden van die club, alsook voor de beoordeling ervan; trainers en coaches van -16-jarigen moeten een specifieke begeleidingsopleiding volgen; Generieke richtlijnen Risicovechtsporten versie v1 p.8 of 13

9 Punt 6 : RICHTLIJNEN AAN DE KAMPERS De kampers engageren zich tot het respecteren van de reglementen van de risicovechtsportvereniging waarbij ze zijn aangesloten; De kampers mogen de naleving van deze generieke richtlijnen niet verhinderen of tegenwerken; De kampers moeten, ingeval van deelname aan wedstrijden, hun wedstrijdboekje bijhebben, op straf van niet-deelname; De kampers moeten zelf de nodige initiatieven nemen om in regel te zijn met keuringen en controles; Generieke richtlijnen Risicovechtsporten versie v1 p.9 of 13

10 Punt 7 : RICHTLIJNEN AAN DE SCHEIDSRECHTERS EN/OF JURY De beoordeling van kampen of wedstrijden van risicovechtsporten in Vlaanderen moet beantwoorden aan volgende richtlijnen: reglement de beoordeling moet gebaseerd zijn op technische normen, specifiek voor de risicovechtsport; een letsel opgelopen tijdens een kamp moet steeds geëvalueerd worden door de toezichthoudende arts; omtrent medische aspecten heeft enkel de toezichthoudende arts autoriteit; de toezichthoudende arts heeft de autoriteit om een kamp te onderbreken of te staken wanneer hij oordeelt dat dit vereist is om de gezondheid van de sporter te beschermen; beoordelaars beoordelaars (scheidsrechters, jury) moeten met vrucht een opleiding gevolgd hebben omtrent medische risico s; na deze opleiding moeten zij blijk geven een minimale medische kennis te bezitten en de noodsignalen waarbij zij snel moeten ingrijpen, onmiddellijk te herkennen; deze opleiding moet zijn goedgekeurd door de Vlaamse trainersschool (VTS); Generieke richtlijnen Risicovechtsporten versie v1 p.10 of 13

11 Punt 8 : RICHTLIJNEN AAN DE TOEZICHTHOUDENDE ARTSEN Volgende richtlijnen zijn van kracht voor toezichthoudende artsen: de toezichthoudende artsen krijgen een specifieke opleiding risicovechtsporten ; deze opleiding moet zijn goedgekeurd door ; wedstrijden mogen enkel plaatsvinden als een toezichthoudende arts aanwezig is in de directe omgeving van de kamp; voor de wedstrijd keurt de toezichthoudende arts de kampers. Hij heeft de autoriteit een wedstrijd te annuleren indien hij het risico voor ernstige letsels als te groot beschouwt in vergelijking met wat voor de betreffende risicovechtsport als normaal wordt gezien; tijdens de wedstrijd heeft de toezichthoudende arts steeds het recht de wedstrijd door de scheidsrechter te laten onderbreken voor medisch onderzoek en desgevallend de wedstrijd stop te zetten; dit alles rekening houdend met de aanvaarde wedstrijdreglementering ; na de wedstrijd worden de sporters onderzocht: bij KO, TKO, RSC of bewustzijnsverlies na wurging wordt dit in het wedstrijdboekje genoteerd door de toezichthoudende arts d.m.v. een code die verwijst naar de ernst van het feit; vervolgens wordt het wedstrijdboekje door de sportvereniging ingehouden; indien een kamper teveel geïncasseerd heeft, heeft de toezichthoudende arts de mogelijkheid om een bepaalde wedstrijdloze periode op te leggen, zelfs indien er geen sprake is van KO, TKO, RSC of bewustzijnsverlies na wurging; Generieke richtlijnen Risicovechtsporten versie v1 p.11 of 13

12 Punt 9 : RICHTLIJNEN AAN DE KEURINGSARTSEN Volgende richtlijnen zijn van kracht voor keuringsartsen: de keuringsartsen krijgen een specifieke opleiding risicovechtsporten ; deze opleiding moet zijn goedgekeurd door ; samen met specialisten wordt het sportmedisch onderzoek van risicovechtsporters in consensus vastgelegd. De keuringen gebeuren door de erkende keuringsartsen conform deze consensus; de sportmedische keuringen van risicovechtsporters gebeuren enkel door erkende keuringsartsen; er zijn 3 soorten sportmedische keuringen: de verplichte startkeuring (als de sporter zich voor het eerst inschrijft); de jaarlijkse verplichte herkeuring met een onderscheid in de recreatieve sporter en de wedstrijdsporter; de verplichte keuring na KO, TKO, RSC of bewustzijnsverlies na wurging; na KO, TKO, RSC of bewustzijnsverlies na wurging mag de sporter ten vroegste 14 dagen na de betreffende wedstrijd door de keuringsarts onderzocht worden omtrent zijn geschiktheid tot herneming van trainingen ( groen licht ). Dit groen licht maakt het wedstrijdboekje terug geldig vanaf de datum van groen licht. De sporter mag pas ten vroegste 21 dagen nadat hij groen licht kreeg om te trainen, aan een wedstrijd deelnemen; bij 2 keer KO, TKO, RSC of bewustzijnsverlies na wurging binnen een periode van 3 maanden mag de sporter ten vroegste 2 maanden na de 2de KO, TKO, RSC of bewustzijnsverlies na wurging naar de keuringsarts om groen licht te krijgen om te trainen. De sporter mag pas ten vroegste 21 dagen nadat hij groen licht kreeg om te trainen, aan een wedstrijd deelnemen; bij 3 keer KO, TKO, RSC of bewustzijnsverlies na wurging binnen een periode van 6 maanden mag de sporter ten vroegste 6 maanden na de 3de KO, TKO, RSC of bewustzijnsverlies na wurging naar de keuringsarts om groen licht te krijgen om te trainen. De sporter mag pas ten vroegste 21 dagen nadat hij groen licht kreeg om te trainen, aan een wedstrijd deelnemen. Generieke richtlijnen Risicovechtsporten versie v1 p.12 of 13

13 Punt 10 : RELEVANTE INFORMATIE I : COÖRDINATEN EXPERTENCOMMISSIE RISICOVECHTSPORTEN p/a Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media van de Vlaamse Overheid, Arenbergstraat 9, 1000 Brussel Tel Fax II : DECREET INZAKE MEDISCH VERANTWOORDE SPORTBEOEFENING - 13 JULI 2007 verschenen in het Belgisch Staatsblad op 13 september 2007 met referentie 2007/36352 Het decreet, alsook de uitvoeringsbesluiten zijn te vinden op III : INFORMATIE OMTRENT MEDISCH EN ETHISCH VERANTWOORD SPORTEN Generieke richtlijnen Risicovechtsporten versie v1 p.13 of 13