Resultaatgericht inkopen en aanbesteden Hulp bij het huishouden

Transcriptie

1 Resultaatgericht inkopen en aanbesteden Hulp bij het huishouden Hoe ziet het landschap er uit, wat werkt wel en niet? PIANOo - Wmo in de praktijk Utrecht 24 november 2010 Hans Hellendoorn hans.hellendoorn@significant.nl

2 Agenda Primaire keuze : Europees Aanbesteden of niet? Het landschap : welke modellen zijn in gebruik? De resultaten: wat is succesvol? Aanbevelingen uit de praktijk

3 Aanbesteden of niet? Wettelijke plicht overheidsinstanties boven de aanbestedingsdrempel ( ) Europese regelgeving en Besluit aanbestedingsregels voor overheidsopdrachten (Bao) Wet Maatschappelijke Ondersteuning Wmo (lokale wetgeving) Wetsvoorstel Kant: EA afschaffen door aanpassing Wmo Brief Europese Commissie 19 april 2010: Aanbestedingsplicht, kan in 2-A of 2-B regime Motie Europees Parlement: Onderzoek overmatige belasting door EA voor sociale en 3 35

4 Een zorgvuldig proces Procedure 2 A is formeel, maar in principe een helder proces. Niet nodeloos ingewikkeld maken: korte en krachtige aanbestedingsdocumenten Zorgt er voor dat inkopende partij vooraf goed nadenkt, specificeert en resultaatgericht formuleert Aandacht voor inhoud: ondersteunen en uitwerken, niet ondergraven door onnodige regels Er zijn meerdere methoden om goed aan te besteden De ondersteuning bij een zorgvuldig inkoopproces 4 35

5 Het doel van Aanbesteden in Wmo Wat is het resultaat voor de eindgebruiker : de cliënt Mogelijk maken van een duurzame marktomgeving Belang om de afspraken vast te leggen in een overeenkomst, nakoming afdwingbaar maken. Goed contract voorziet in sturingsmogelijkheden en resultaatprikkels (concurrentie op kwaliteit) Kwaliteit niet alleen aan de poort meten, nadruk op kwaliteit in de uitvoering Belang voor cliënten, aanbieders, gemeenten is even groot. 5 35

6 Belangen en kwaliteitsaspecten VRAAG Cliënt Beleid Behoefte cliënten Vraagconsolidatie Gemeente REGIE hulpvraag indicatie keuze informatie kwaliteit kosten Aanbesteding, Contract Afspraken nakomen Management informatie Feitelijke levering Snelheid Continuïteit Aanbieder AANBOD 6 35

7 Onderzoek VWS en gemeente Leiden Inzicht krijgen in wat bij gemeenten (meting circa 250) in gebruik is en hoe effectief dat is. Welke Aanbestedingsmodellen worden gebruikt Producten, Prijzen en verhoudingen Keuzevrijheid cliënt Ervaringen, succesfactoren en knelpunten Doelstellingen en resultaten. Effecten die samenhangen (prijs en kwaliteit, voldoen aan gestelde kwaliteitsnormen) 7 35

8 Hoofdlijn modellen (voorlopige getallen) Zeeuws model (55%) Wmo-Catalogusmodel ( 15%) Dynamisch Selectie Model (DSM) (2%) Spijkenisse model (Veiling) (2%) Traditionele 2A-aanbestedingen (EMVI) (24%) Convenant model (Raalte-Boskoop) (2%) Subsidieverstrekking (?) 8 35

9 Zeeuws model Onbeperkt aantal aanbieders Selectie op minimaal voldoen aan de vaste kwaliteitseisen. Vaste prijs, dus geen weging kwaliteit en prijs Vele varianten, bijvoorbeeld met een prijstabel en nadere invulling uitvoeringsregels Meest gebruikte model ( bijv. Den Haag, Rotterdam, Zeeland) 9 35

10 Wmo-Catalogusmodel Primair onbeperkt aantal aanbieders (varianten met beperkt aantal) Selectie op minimaal voldoen aan de kwaliteitseisen en aanbieding binnen de prijstabel Prijstabel met minimale en maximale waarden Punten op prijs in de catalogus-ranking en keuzetraject van de cliënt Andere parameters (prestatie-indicatoren) op kwaliteit (levertijd, cliënttevredenheid) Frequente metingen van kpi s en transparante presentatie aan cliënten (vrije keuze) 10 35

11 Dynamisch Selectie Model (DSM) / Spijkenisse model Selectie op minimaal voldoen aan gestelde kwaliteitseisen en de maximale prijs Toewijzing cliënten door dynamische selectie op zogenaamde dagwaarde van parameters (prijs, levertijd, cliënttevredenheid en cliëntvoorkeur of veto) Jaarlijks opnieuw contract aanbesteed en cliënten opnieuw toegewezen Verhouding prijs speelt bij DSM beperkte rol, bij Spijkenisse sterker op prijs gestuurd Financiële voordelen voor gemeente, maar meer onrust onder cliënten (jaarlijkse toewijzing) 11 35

12 Traditionele aanbestedingen(emvi) meestal met EMVI principe en beperkt aantal aanbieders (minstens 3) Doel doorgaans concurrentie op kwaliteit en/of prijs door beperkte toelating Meestal vaste omschrijving van eisen van kwaliteit (toelatingseisen) Gunningscriteria voor rangschikking van de beste partijen (o.a. weging prijs/kwaliteit) Minder in gebruik (bijv. Haarlem, Uden en Alkmaar) Opvallende variant: Concurrentiegerichte Dialoog (Woudenberg en Scherpenzeel) 'integrale hulp en ondersteuning bij het voeren van een huishouden' incl

13 Convenant model ( bestuurlijke aanbesteding ) 2B-procedure inclusief aanmelden en afmelden op Europees niveau Gemeenten en lokale zorgaanbieders sluiten convenant na onderhandeling Meestal verbinding met andere hulp of zorg uit AWBZ (dezelfde aanbieders) Vooral omschrijving van product en prijs, later alsnog administratieve werkafspraken Overwaardering voor de zorgcomponenten om een 2B-procedure mogelijk te maken? Of toch meer zorginhoudelijke invullingen mogelijk (bijv. Zorgleefplan Boskoop) Langdurige contractstermijnen : niet (2-) jaarlijks re-tender of verlenging 13 35

14 Model keuze vrijheid Concurrentie Concurrentie Sturing cliënten op prijs op kwaliteit Zeeuws Model Geheel vrij, Nee bij toelating Niet vaststaand Catalogusmodel DSM Veilingmodel Traditionele 2A- EMVI procedure Convenant model Geheel vrij, Actief ondersteund voorkeur cliënt (deels afhankelijk van combinatie van factoren) voorkeur cliënt (deels afhankelijk van combinatie van factoren) Geheel vrij, niet per definitie ondersteund Geheel vrij, niet per definitie ondersteund Ja Ja Ja bij toelating en in uitvoering bij toelating en in uitvoering bij toelating en in uitvoering Frequente meting en ranking Frequente meting en toepassing parameters Frequente meting en toepassing parameters Ja bij toelating Niet vaststaand Afhankelijk van convenant en onderhandeling Afhankelijk van convenant en onderhandeling Niet vaststaand 14 35

15 De resultaten 15 35

16 De resultaten 16 35

17 Wat zien we nog meer 17 35

18 Wat zien we nog meer 18 35

19 Wat zien we nog meer Veel aandacht voor kwaliteitseisen en toch meeste concurrentie op prijs? Beleving aanbesteding doorgaans toch positiever in 2 e ronde Wel erg afhankelijk van persoonlijke ervaring en doelen Invloed van politiek en publieke opinie: rust bewaren, geen grote wijzigingen Bewustwording dat kwaliteit niet oneindig kan worden bekostigd - druk op prijzen en indicatiestelling - productaanpassingen in overweging (uitkleden of combinatie in andere Wmo

20 Wat is succesvol? Model is niet altijd bepalend voor het bereiken van het beoogde resultaat Heldere uitvoeringsafspraken en sturing bepalen de realisatie van kwaliteitsnormen Marktconsultatie loont: betere afstemming op mogelijkheden markt en concurrentie Effect op de marktdynamiek is traag, behalve bij veilingmodellen Lagere prijzen zijn blijkbaar toch mogelijk, vooral bij DSM, maar ook in Catalogus model Het Zeeuws model ter voorkoming van ongewenste uitstoot lokale aanbieders 20 35

21 Aanbevelingen Lagere prijzen zijn toch mogelijk (DSM, maar ook Catalogus model en EMVI) Contracteren alle aanbieders voorkomt ongewenste uitstoot lokale aanbieders en onrust In elk model kunnen zorginhoudelijke afspraken gemaakt worden Professionalisering interne organisatie in voorbereiding (betrek juiste functies, ook inhoud) Vraag het vooraf aan de markt (consultatie) en aan de cliënten (Wmo-raden) Professionalisering relatie met aanbieders (Contract- /Leveranciersmanagement) 21 35

22 Aanbevelingen: Samenwerking - Wat valt er te winnen? Samenwerking tussen gemeenten bij aanbesteding: Marktinformatie delen Zelfde aanbieders: zelfde ervaringen? Trends en ontwikkelingen in de regio Gezamenlijk aanbesteden: countervailing power t.o.v. de grotere aanbieders En daarna: Gezamenlijk contracten beheren (Leidse Regio) Cost-sharing, Investering in systemen en personele kennis en ervaring Afstemming en relatie met de aanbieders Gezamenlijke uitvoering, financiële afhandeling en kwaliteitsmetingen Samenwerking hoeft differentiatie van gemeentelijk beleid niet in de weg te staan! 22 23

23 Resultaatgericht inkopen in Wmo Er staat nog veel meer te Bezuinigingen, gebeuren meer taken, doorontwikkeling Wmo PIANOo - Wmo in de praktijk Utrecht 24 november 2010 Hans Hellendoorn, hans.hellendoorn@significant.nl