Dit is het eerste artikel uit een hele serie over het leerproces en de ontwikkeling van baby s. Het doel van elk artikel is tweevoudig, namelijk:

Transcriptie

1 Baby s Zijn Zo Slim! By Dr. Lin Day, Baby Sensory Dit is het eerste artikel uit een hele serie over het leerproces en de ontwikkeling van baby s. Het doel van elk artikel is tweevoudig, namelijk: Duidelijk maken hoe baby s leren, zich ontwikkelen en zich taal eigen maken Aantonen waarom het ontwikkelen van de zintuigen, het oefenen van buikligging en knuffelen vanaf het prilste begin zo belangrijk zijn. Baby s hebben een ongelooflijke capaciteit om te leren, maar omdat ouders en verzorgers vaak niet weten waar ze op moeten letten, kunnen veel vaardigheden en vermogens onopgemerkt blijven. Dit artikel laat zien hoe slim baby s eigenlijk zijn en biedt ouders en verzorgers de geweldige en indrukwekkende kans om het leerpotentieel van deze wonderbaarlijke wezentjes vanaf het prilste begin mee te maken! Één van de meest opmerkelijke ontdekkingen op het gebied van de ontwikkeling van kinderen is, dat baby s al leren voordat ze worden geboren. Zo mogelijk nog opmerkelijker is het feit dat baby s tijdens hun eerste jaar meer leren dan in welke andere periode in hun leven ook. Zo tegen de eerste verjaardag heeft het hersenvolume van de baby zich verdubbeld, als direct gevolg van de triljoenen verbindingen tussen de hersencellen onderling. Daarom is het zo belangrijk om, bij iedere kans die je krijgt, een rijke verscheidenheid aan zintuiglijke ervaringen aan te bieden. Prenataal leren Het is moeilijk te geloven dat een baby over het vermogen beschikt om al voor de geboorte over de wereld buiten de baarmoeder te leren. Door het gebruik van ultrasound en niet-invasieve technieken, kunnen reacties van de foetus op de talloze verschillende geluiden die door de baarmoeder heen echoën en op de smaken die de foetus bereiken, geobserveerd en beoordeeld worden. Wat hoort de ongeboren baby? Van alle zintuigen is het gehoor het makkelijkst te beoordelen. Door middel van ultrasound scannen is aangetoond dat de foetus vanaf de 25 e week van de zwangerschap op geluiden en vibraties uit de buitenwereld reageert, met ritmisch zwemmen of schopbewegingen. We kunnen allemaal zien hoe pasgeboren baby s hun hoofd in de richting van een geluid draaien. Dat ook ongeboren baby s deze vaardigheid al laten zien, is opzienbarend te noemen. Tijdens de laatste drie maanden van de zwangerschap verwerken de hersenen van de baby in een rap tempo het rijke scala aan geluiden als borrelen, suizen en kloppen, dat door het vruchtwater heen gehoord wordt. Het hoorzintuig ontwikkelt en verfijnt zich dan nog meer. Het is dus ook geen verrassing dat het hoorzintuig ten tijde van de geboorte opmerkelijk goed ontwikkeld is. Geen wonder

2 dat het geluid van de stofzuiger of de wasmachine de pasgeboren baby een gevoel van troost en geborgenheid geeft! Ritme en Muziek Muziek speelt een significante rol bij de ontwikkeling van de foetus. Bij 38 weken zwangerschap vormt zich bij de baby een herinnering aan de geluidspatronen die door de baarmoeder heen echoën, en reageert de baby met een uitgelezen gevoeligheid op afwijkende ritmes en tonen. Wanneer de moeder zich ontspant bij haar favoriete liedje, heeft dit een onmiddellijk kalmerend effect op de baby. Zelfs na de geboorte kan een bekende melodie een prikkelbare baby kalmeren en troosten. Er bestaat bewijs voor het feit dat klassieke muziek makkelijker door de baarmoederwand heendringt dan popmuziek. De geluidspatronen van de muziek van Mozart en Bach hebben echter een frequentie die lijkt op die van de stem van de moeder. Waarschijnlijk is dit de reden dat pasgeboren baby s een voorkeur lijken te hebben voor deze componisten! Voorbereiding op Taal Het is moeilijk te geloven dat baby s al voor hun geboorte ingesteld zijn op de ritmes en patronen van de taal. De baby luistert naar de stem van de moeder en hoort de verschillen in de lengte van geluiden en in de soort geluiden die de woorden en de zinnen vormen. Ingesteld zijn op gesprekken is een belangrijke stap voor de latere taalontwikkeling. Het horen van de intonaties en patronen van andere talen kan ook een onmiddellijke reactie van de foetus teweegbrengen. De hartslag van de baby kan bijvoorbeeld toenemen en het schoppen kan feller worden. Ongelooflijk maar waar; baby s worden geboren met het vermogen om iedere mogelijke spraakklank van alle menselijke talen te onderscheiden. Het is echter het speciale geluid van de stem van de moeder die een sleutelrol speelt bij het hechtingsproces, wanneer moeder en kind elkaar voor de eerste keer ontmoeten. Ontwikkeling van het zicht Tijdens de 25 e week van de zwangerschap krijgen de oogleden het vermogen om open en dicht te gaan en in de 33 e week wordt de baby zich bewust van veranderingen in lichtsterkte. Fel licht dat gefilterd door de baarmoederwand heendringt, is een nieuwe zintuiglijke gewaarwording en kan bijvoorbeeld een reactie van actief schoppen teweegbrengen. De reactie op licht leert ons dat de oogspiercoördinatie en het zicht, zelfs in de donkere baarmoeder, in ontwikkeling zijn. Vormen worden echter pas na de geboorte waargenomen. Toch lijken baby s op de wereld te komen met een voorkeur voor het kijken naar gezichten, of voorwerpen die op gezichten lijken, waarbij het allerbelangrijkste gezicht natuurlijk dat van de moeder is. Na de geboorte zal het nog acht maanden duren voordat het zicht zich volledig heeft ontwikkeld en de baby hetzelfde ziet als een volwassene. Het duurt echter enkele jaren voordat de oogspieren zich volledig hebben ontwikkeld. Elke activiteit waarbij beweging een rol speelt is dus erg goed voor de visuele ontwikkeling!

3 Prenatale smaakzin Voeding, vitamines en mineralen die nodig zijn voor de groei en de ontwikkeling komen via de bloedsomloop van de moeder, bij de baby terecht. In de zesde maand van de zwangerschap hebben de smaakpapillen zich ontwikkeld en kan de baby al onderscheiden of het vruchtwater bitter, zoet of zuur smaakt. Dit is het begin van de ontwikkeling van een voorkeur voor verschillende soorten voeding. De baby zal de smaken van het vruchtwater waarschijnlijk weer herkennen in de moedermelk. Wanneer de moeder haar voedingspatroon ineens radicaal verandert dan kan het zijn dat de baby weigert om te drinken omdat de smaak niet herkend wordt. Wonderbaarlijk genoeg snapt de baby het verband tussen de smaak van een substantie en de invloed die het heeft op haar moeder. Als de moeder bijvoorbeeld een sterke kop koffie drinkt neemt ook de hartslag en de ademhaling van de baby in snelheid toe. Nog wonderbaarlijker is het feit dat de baby op dezelfde manier op cafeïnevrije koffie reageert. Het verband tussen smaak en lichamelijke reactie toont aan dat baby s veel slimmer zijn dan we aanvankelijk dachten! Het bewijs dat suggereert dat de hersenen zich een herinnering vormen van de vroegste ervaringen op het gebied van voeding, en dat deze herinnering invloed heeft op het IQ en het temperament, neemt toe. Verkeerde voeding tijdens de zwangerschap is mogelijk ook een factor bij de ontwikkeling van ADHD (Attention Deficiency Hyperactivity Disorder). Er bestaat zelfs bewijs voor de bewering dat baby s die borstvoeding hebben gehad, minder vatbaar zijn voor ADHD dan baby s die flesvoeding hebben genoten. Prenatale Reukzin The bulbus olfactorius (reukkolf) zorgt ervoor dat de reukzin van de baby zich blijft ontwikkelen, zelfs nadat de hersencellen zich al volledig hebben ontwikkeld. De hersenen registreren al de verschillende chemische verbindingen die door het vruchtwater zweven of door de haarbuisjes van het neusslijmvlies dwarrelen. Na de geboorte wordt de band tussen moeder en kind versterkt door de reukzin. Onderzoek heeft uitgewezen dat moeder en kind elkaar uitsluitend op basis van elkaars geur kunnen herkennen. De pasgeboren baby is bijzonder gevoelig voor specifieke geuren zoals de geur van moedermelk, mama s parfum of de geur van een troostvoorwerp, speciaal dekentje of zacht speeltje; het biedt ze een gevoel van troost en veiligheid. Aan het einde van het eerste jaar kan de baby verschillende geuren van elkaar onderscheiden. Prettige geuren zoals dat van verse bloemen of versgebakken cake, kan het immuunsysteem een oppepper, en de baby een blijer gevoel geven. Wat voelt de ongeboren baby? Terwijl de baby steeds meer afgestemd raakt op haar omgeving, kunnen veranderingen in de emoties van de moeder complexe lichamelijke reacties oproepen. Stress bij de moeder kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat de baby zich geagiteerd en onveilig voelt. Wanneer het endorfinegehalte echter stijgt, zal de baby een gevoel van kalmte en tevredenheid

4 ervaren. Stressgerelateerde ervaringen in de baarmoeder worden in verband gebracht met ADHD en problemen met denken, inzicht en geheugen. Traumatische ervaringen na de geboorte kunnen ook een onuitwisbare indruk op het geheugen achterlaten. Baby s die bijvoorbeeld zijn geschrokken door harde geluiden, zullen hier vaak nog steeds bang voor zijn wanneer ze volwassen zijn. Spelen baby s in de baarmoeder? Vanaf het moment van de conceptie, ondergaan de hersenen van de baby snelle veranderingen. Er worden per minuut nieuwe hersencellen gevormd. Tegen de zevende maand is de vorming van de hersenen compleet en bezit de baby tussen de 100 en 200 biljoen hersencellen! De hersenen zijn continu aan het werken, groeien en de baby aan het voorbereiden op het leven in de wereld buiten de baarmoeder. Het is ongelooflijk dat de pasgeboren baby al een enorme hoeveelheid kennis heeft opgedaan door een scala aan ervaringen in de baarmoeder. De hersenen van de pasgeboren baby werken nu al beter en sneller dan de meest geavanceerde computer. Als elke laag van de hersenen uitgevouwen zou worden, zou het geheel waarschijnlijk net zo groot zijn als een voetbalstadion! Biljoenen hersencellen (neuronen) geven een paar honderd keer per seconde elektrische impulsjes af naar andere neuronen. Het lijkt wel een enorm internationaal informatie-uitwisselingsysteem dat signalen verzendt en ontvangt. Na een tijdje stemmen de hersenen de elektrische paden weer nauwkeurig af door primitieve reflexen, zoals het grijp- en het schrikreflex, te elimineren. De elektrische paden die de spraak en coördinatie beheren, worden onderhouden. Het is tijdens het eerste levensjaar dat de basis wordt gelegd voor de intellectuele toekomst voor de baby. Dit is de periode waarin de baby structuur geeft aan haar eigen hersenen door middel van de veelheid aan ervaringen waar ze mee te maken krijgt. Iedere keer dat de baby iets nieuws hoort, ziet, proeft of voelt, vormen zich in een enorm tempo neurale verbindingen tussen de hersencellen. Geen wonder dat baby s zoveel tijd slapend doorbrengen! Het is baanbrekend onderzoek geweest dat zowel de uitzonderlijke vermogens van baby s heeft aangetoond als de verstrekkende gevolgen die de ervaringen in de baarmoeder en in het eerste levensjaar hebben voor intelligentie, creativiteit, spraak, geheugen, redeneringsvermogen, probleemoplossend vermogen en, ongelooflijk maar waar, lees- en rekenvaardigheid. Alle ervaringen van de baby hebben invloed op de groei en de ontwikkeling van de hersenen en vormen de basis van alles wat in de toekomst geleerd wordt. Daarom is het zo belangrijk om de best mogelijke leervoorwaarden te creëren vanaf de conceptie tot aan het einde van het eerste levensjaar! Belangrijkste punten Leren begint al voor de geboorte Vanaf het moment van de geboorte vindt er een leerexplosie plaats Baby s leren in het eerste jaar meer dan in welke andere levensfase ook

5 Het aanbieden van veel verschillende zintuiglijke ervaringen is cruciaal voor de ontwikkeling van het IQ Alles wat de baby ervaart heeft invloed op het leren en de ontwikkeling in de toekomst Copyright Baby Sensory 2008