Zwitsers bouwen datacenter-in-een-berg

Transcriptie

1 trend Nederland ontpopt zich tot datacenterland energie De cloud vraagt om energiemanagement praktijk Zwitsers bouwen datacenter-in-een-berg dcw september 2012 in samenwerking met: advancing information transport systems

2 Rittal CoolWall Het perfecte klimaat voor uw computerruimte Er worden steeds hogere eisen gesteld aan IT-ruimten. Steeds grotere datahoeveelheden en een steeds toenemende capaciteitsvraag vereisen steeds hogere koelvermogens voor computerruimten. Hogere energiekosten en vaak ook ruimtegebrek zijn het gevolg. In het uiterste geval wordt het benodigde koelvermogen niet meer gehaald. Rittal - The System. Faster-better-worldwide. Met de gepatenteerde CoolWall biedt Rittal een intelligente oplossing voor kleine en grote datacenters. Het flexibele, krachtige en energiebesparende systeem is geschikt voor toepassing als nieuwe installatie of in bestaande installaties. principe CoolWall Een beproefd principe De CoolWall werkt als een warmtewisselaar: met energiebesparende en onderhoudsvriendelijke EC-ventilatoren voor het transport en een koelmedium voor het koelen van de lucht. Terwijl elke klimaatunit alleen over het oppervlak van de warmtewisselaar in het apparaat beschikt, gebruikt de CoolWall module de volle hoogte en breedte van de computerruimte voor het koelen van de lucht. Zo dient de hele technische ruimte als koelunit. De Rittal CoolWall Zeer hoog koelvermogen Zeer laag energieverbruik Zeer ruimtebesparend Zeer flexibele inrichting van de ruimte Zeer gunstige schaalbaarheid Zeer investeringsvriendelijk Principe CoolWall Wilt u ook snel met besparen beginnen? Neem dan contact ons op en wij berekenen graag hoeveel u met Rittal kunt besparen! 2 Compressorless Datac met Rittal CoolWall

3 Rittal IT-Infrastructuur * Rack * Power * Cooling * Security * Global Service enter Cooling Rittal bv Postbus AE Zevenaar Tel.: + 31 (0) Fax.: + 31 (0)

4 powerful! UPS Green Power 2.0 : Reduceer uw Kosten Verhoog uw Vermogen De nieuwe Socomec Green Power 2.0 UPS serie. Ongeëvenaarde energy effi ciency nu gecombineerd met een Power Factor 1. Voor dé ultieme toekomstbestendige kritische stroomoplossing is er nu kw=kva voor uw datacenter. Daadwerkelijke power factor van 1. 11% meer vermogen dan bij PF = 0.9 Hoogste energy efficiency in de markt in volledige online dubbele conversie (VFI) modus, onafhankelijk gecertifi ceerd Dé twee knock out stoten om uw energie kosten en carbon footprint aanzienlijk te reduceren. Ontdek uw jaarlijkse besparing met de Green Power 2.0 UPS via: UPS Green Power 2.0 van 10 tot 400 kva/kw of per marketing.ups.nl@socomec.com European UPS New product Innovation award BUREAU VERITAS PUB

5 dcw colofon datacenterworks is hét vakblad over de technische infrastruc tuur van datacenters. jaargang 5, september 2012, nummer 7 datacenterworks verschijnt tienmaal per jaar. toezending geschiedt op abonnement basis en controlled circulation. hoofdredacteur/uitgever robbert hoeffnagel telefoon +31 (6) robbert@fenceworks.nl eindredacteur Marjan van Hoorn postadres redactie maredijk 17, 2316 vr leiden telefoon administratie@fenceworks.nl advertentie-exploitatie bureau voor marketing media hans potharst Commercieel Directeur telefoon +31 (6) hans@bvmm.nl telefoon +31 (0) in dit nummer bijdragen van peter gloudemans, robbert hoeffnagel, hans lamboo, valerie maguire, lars schröder,, arthur singendonk, hans vandam, alastair waite, ferry waterkamp, harm wijsman vormgeving laura willemsen graf isch ontwerp druk control media kopij kan worden ingezonden in overleg met de redactie. geplaatste artikelen vertegenwoordigen niet noodzakelijk de mening van de redactie. de redactie noch de uitgever aanvaarden enige aansprakelijkheid voor de inhoud van artikelen van derden, ingezonden mededelingen, advertenties en de juistheid van genoemde data en prijzen. fotokopie en overname van artikelen, geheel of gedeeltelijk op welke wijze dan ook, is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie en onder vermelding van: overgenomen uit datacenterworks, vakblad over de technische infrastructuur van datacenters, met vermelding van de jaargang en het nummer. datacenterworks is een uitgave van fenceworks bv Er is een interessante discussie gaande over de vraag hoe datacenters de komende jaren met energie omgaan. Die zou wel eens een verrassende wending kunnen nemen. Redeneer even mee. PUE is de verhouding tussen het totale stroomverbruik van een datacenter en de hoeveelheid stroom die de daarin opgestelde ITapparatuur nodig heeft. Waar gaat het verschil heen? Vooral in de vorm van warmte die moet worden weggekoeld, de lucht in. Stel, de PUE is 1,2, dan betekent dit dat waar voor de opgestelde IT-apparatuur 1 eenheid stroom nodig is, er voor het gehele datacenter (IT-apparatuur plus technische infrastructuur) 1,2 nodig is. Er gaat dus 0,2 eenheid energie verloren in de technische infrastructuur. Er zijn talrijke initiatieven gaande om die PUE naar 1,0 te brengen. Dan is er geen sprake meer van verlies in de technische infrastructuur. Natuurlijk wordt hier en daar al gesproken over situaties waarbij een datacenter een PUE heeft die kleiner is dan 1. Dan wordt het interessant. Laten we daarom even in geld gaan denken. Een datacentermanager moet bij een PUE van 1,2 voor elke euro energie die zijn IT-apparatuur nodig heeft, in feite voor 1,20 euro aan energie kopen. Hij lijdt als het ware een verlies van 0,20 euro per gekochte eenheid energie. Dat berekent hij uiteraard door aan zijn klant. Wat zou er nu gaan gebeuren als de PUE 0,9 wordt? Dan hoeft die datacentermanager voor elke eenheid energie die hij nodig heeft, er slechts 0,9 te kopen. Hij berekent aan zijn klanten 1 euro per eenheid energie, maar koopt die eenheid energie in voor slechts 0,90 euro. Een dubbeltje winst. Kan de PUE onder de 1 komen? Als het datacenter meer energie oplevert dan het inneemt wel. Door zelf energie op te wekken of terug te winnen uit bijvoorbeeld weggekoelde warmte. En wat gaat die datacentermanager nu met die winst doen? In zijn eigen zak steken? Teruggeven aan klanten in de vorm van lagere tarieven? Of dit een utopie is, weet ik niet. Eerlijk gezegd denk ik dat deze situatie dichterbij is dan we denken. Er is geen reden waarom een datacenter per definitie energetisch gezien verliezen moet kennen. In de energiesector wordt lokale opwekking bovendien als zeer kansrijk gezien. We zien het nu al in de industrie waar bijvoorbeeld grote petrochemische installaties eigen energieopwekking kennen. Dus waarom niet ook bij datacenters? Robbert Hoeffnagel PUE s en euro s dcw september redactioneel 3

6

7 Inhoud trend 6 nederland datacenterland Nederland is in trek bij buitenlandse aanbieders van datacenterdiensten. Een goed voorbeeld is het Amerikaanse Terremark dat voor de bouw van zijn eerste NAP (network access point) in Europa Amsterdam verkoos boven Londen, Frankfurt en Parijs. Maar ook SoftLayer opende onlangs in Amsterdam de deuren van zijn eerste Europese datacenter. De Britse TelecityGroup heeft inmiddels vijf datacenters operationeel in Amsterdam. Wat maakt Nederland nu zo aantrekkelijk als datacenterland? energiemanagement 12 energie-efficiëntie en de cloud Er komen steeds meer professionele, gespecialiseerde datacenters. Dat is een gunstige ontwikkeling, omdat de exploitanten ervan steeds deskundiger worden op het gebied van energie-efficiëntie en dat is weer goed voor de kosten en voor het milieu. Nieuw te bouwen datacenters moeten zo ontworpen zijn, dat ze een groeipad kunnen afleggen naar de meest optimale vorm van energie-efficiëntie, waarin de cloud een sleutelrol speelt. bekabeling 20 glasvezel in datacenters vraagt om goed beheer Een goed ontworpen datacenter moet in staat zijn flexibel in te spelen op de vraag naar storage, nieuwe applicaties op de vraag van de business naar nieuwe vormen van IT-ondersteuning. Er zal efficiënt moeten worden omgegaan met de beschikbare ruimte, de latency in de verbindingen moet worden geminimaliseerd en er is behoefte aan een efficiënte vorm van energiebeheer. Glasvezelverbindingen kunnen hierbij een belangrijke rol vervullen, mits deze op een weldoordachte manier worden beheerd. praktijk 24 itb kwadraat kiest ecomode en energy saver van socomec De PUE-waarde is voor ons als commercieel datacenter natuurlijk meer dan alleen maar een maatschappelijk verantwoord groen getal. Voor ons is het ook de basis van ons businessmodel, zegt Niels Hensen van ITB Kwadraat. Voor De Brievenbus een datacenter dat wij momenteel in Apeldoorn bouwen willen we een PUE van 1,15. Dat bereiken we door zaken als adiabatische koeling toe te passen en door het E-pad te optimaliseren. Socomec s ups en spelen daarbij een belangrijke rol. datacentermanagement 32 stroomloos schakelen bij brand onnodig Voor bedrijven is het altijd beschikbaar zijn van technische installaties van onderscheidend belang. Datacentra en computerruimten moeten volgens Tier voldoen aan een beschikbaarheid van 99,991 procent, waardoor een jaarlijkse uitvaltijd van maximaal 0,8 uur mogelijk is. Hoe kan dit worden gerealiseerd in geval van brand? Dankzij OxyReduct, ontwikkeld door Wagner, is de hoogst mogelijke brandbeveiliging te realiseren. Hiermee kan een brand worden voorkomen en de beschikbaarheid veiliggesteld. praktijk 36 datacenterin-een-berg Een van de conclusies tijdens een eerder dit jaar gehouden discussie over de toekomst van hostingbedrijven en commerciële datacenters in Nederland was dat veel van deze bedrijven er nog niet goed in slagen onderscheidend vermogen aan te brengen ten opzichte van hun concurrenten. Daar heeft Deltalis in Zwitserland geen last van. Het bedrijf heeft diep verstopt in een berg een datacenter in gebruik genomen dat vooral inspeelt op de behoefte van de markt aan uitermate goed beveiligde cloudomgevingen. en verder 26 BT kiest Schäfer IT-Systems voor nieuw datacenter in Frankfurt 28 Bereid je voor op de 10GBase-T-explosie 39 Nieuws van IT Room Infra 40 Pleidooi voor nieuwe classificatie van datacenters 48 Nieuws van Bicsi coverfoto Een goed ontworpen datacenter moet in staat zijn flexibel in te spelen op de vraag naar storage, nieuwe applicaties en de vraag van de business naar nieuwe vormen van IT-ondersteuning. Er zal efficiënt moeten worden omgegaan met de beschikbare ruimte, de latency in de verbindingen moet worden geminimaliseerd en er is behoefte aan een efficiënte vorm van energiebeheer. Glasvezelverbindingen kunnen hierbij een belangrijke rol vervullen, mits deze op een weldoordachte manier worden beheerd. Lees verder op pagina 20. dcw september inhoud 5

8 Nederland ontpopt zich als datacenterland nederland is in trek bij buitenlandse aanbieders van datacenterdiensten. een goed voorbeeld dcw september trend is het amerikaanse terremark dat voor de bouw van zijn eerste nap (network access point) in europa amsterdam verkoos boven londen, frankfurt en parijs. maar ook softlayer opende onlangs in amsterdam de deuren van zijn eerste europese datacenter. de britse telecitygroup heeft inmiddels vijf datacenters operationeel in amsterdam. wat maakt nederland nu zo aantrekkelijk als datacenterland? 6

9 Hier meeste waar voor je geld tekst: ferry waterkamp is journalist De datacenterindustrie maakt wereldwijd een sterke groei door. In onze contreien is die groei nog net iets sterker, blijkt uit diverse onderzoekscijfers. Zo voorspelde DatacenterDynamics in 2011 dat de serverruimtecapaciteit in de Benelux in de periode met 14 procent zal toenemen. Dat is 10 procent meer dan in het Verenigd Koninkrijk. De investeringen die in de Benelux worden gedaan in datacentercapaciteit stijgen in diezelfde periode met 16 procent waarmee de totale omvang van de investeringen in de Benelux uitkomt op 1,55 miljard dollar. Een belangrijke verklaring voor de sterke groei van de Nederlandse datacenterindustrie is het feit dat de vraag naar capaciteit het aanbod nog altijd ruimschoots overstijgt. Ook de aantrekkingskracht van Nederland op buitenlandse investeerders speelt zeker mee. Het Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA), een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, dat buitenlandse bedrijven assisteert bij het vestigen in Nederland, signaleert dan ook een sterke toename van het aantal aanvragen uit het buitenland voor de bouw van datacenterruimte in Nederland. De aantrekkingskracht op buitenlandse investeerders is volgens NFIA onder andere te verklaren door de goede telecominfrastructuur, de betrouwbare energievoorziening, de strategische ligging en het innovatieve karakter van datacenterland Nederland (zie kader 10 succesfactoren ). connectiviteit Nederland is een van de best aangesloten landen ter wereld. Van de vijftien zeekabels zijn er elf direct verbonden met Nederland waardoor ons land een goede breedbandverbinding heeft met de rest van de wereld. Ook het grootste internetknooppunt ter wereld bevindt zich in Nederland. De Amsterdam Internet Exchange (AMS-IX) biedt circa 475 internetgerelateerde bedrijven een snelle, goedkope en redundante verbinding via de ruim zeventig carriers die aanwezig zijn op de locaties van de AMS-IX. Een van die AMS-IX-locaties is Terremarks NAP of Amsterdam dat in september 2011 werd geopend op het grondgebied van luchthaven Schiphol. De goede connectiviteit die op deze locatie wordt geboden, was voor de dochteronderneming van Verizon een belangrijke reden om haar eerste Europese datacenter in Nederland te bouwen. We hebben verschillende locaties in Europa overwogen, vertelt Eric Lisica, VP datacenter services Europe bij Terremark. Nederland, en dan met name de regio Amsterdam/Schiphol, bood veruit de beste mogelijkheden, vooral vanwege de grote behoefte aan colocatiediensten hier en de ruidcw september trend 7

10 Christian Dawson: Voor een internetgerelateerd bedrijf, zoals ServInt, biedt Nederland binnen de EU-regio de meeste waar voor zijn geld. dcw september trend 8 10 succesfactoren Waarom is Nederland zo n aantrekkelijke locatie om datacenters te bouwen? De NFIA definieerde tien succesfactoren. 1 De superieure infrastructuur. Nederland behoort tot de dichtst bekabelde landen ter wereld. De ruim zeventig carriers die op de AMS-IX zijn aangesloten, zorgen voor betrouwbare en snelle verbindingen binnen Nederland en naar de rest van de wereld. 2 De goede bereikbaarheid. De centrale ligging in Europa en de goede (logistieke) infrastructuur maken van Nederland de gateway to Europe. 3 De focus op innovatie en duurzaamheid. Nederland biedt in meerdere sectoren een ideaal platform voor de ontwikkeling van innovatieve oplossingen. Energie-efficiënte en duurzame initiatieven worden beloond. 4 De economische en politieke stabiliteit. Met een lage inflatie en lage werkeloosheidscijfers behoort Nederland nog altijd tot de economisch stabielste landen binnen Europa. Op de Political Instability Index 2010 van de Economist Intelligence Unit staat Nederland op plaats 146 van de De focus op internationale handel. De open economie maakt van Nederland een internationaal georiënteerd land waar buitenlandse bedrijven zich snel thuis voelen. 6 De goede regelgeving voor dataopslag. Nederland heeft relatief gunstige wet- en regelgeving voor datacenteroperaties. Zo vallen datacenters in Nederland niet automatisch onder de telecomwet, waardoor maatregelen voor afluisteren en dergelijke niet nodig zijn. Nederland heeft bovendien een blokkerende wetgeving bovenop die van de Europese Unie voor het overbrengen van gegevens naar het buitenland. Dit is bijvoorbeeld belangrijk voor Amerikaanse bedrijven. 7 De betrouwbare stroomvoorziening. Het Nederlandse energienetwerk behoort tot de betrouwbaarste in Europa en de energieprijzen voor grootgebruikers zijn in Nederland relatief laag. 8 De hoogopgeleide en meertalige medewerkers. Nederlands personeel wordt gekenmerkt door een hoge productiviteit, een goede opleiding en een gedegen talenkennis. 9 Het vestigingsklimaat. Vergeleken met andere Europese landen heeft Nederland een zeer gunstig fiscaal klimaat. 10 De aanwezigheid van grote datacenters. De aanwezigheid van partijen als Google en Amazon is voor nieuwkomers de bevestiging dat Nederland een serieuze optie is.

11 me aanwezigheid van carriers. Het feit dat vrijwel alle grote carriers een vestiging hebben in Nederland, was voor ons van doorslaggevend belang. Maar ook de colocatiemarkt is hier beter ontwikkeld dan in andere Europese landen. De geboden connectiviteit was ook voor ServInt een belangrijke reden om Nederland te selecteren als locatie voor de bouw van zijn eerste datacenter buiten Noord-Amerika. De Amerikaanse provider van managed cloud hosting services opende in juni van dit jaar de deuren van zijn Amsterdamse datacenter Serv- Int EU. Onze drie datacenters in de Verenigde Staten staan op locaties waar de beste connectiviteit en de beste technische ondersteuning voorhanden is; om diezelfde redenen hebben we voor Amsterdam gekozen als locatie van ons Emea-datacenter, zegt Christian Dawson, ServInts chief operating officer. Zo biedt Nederland een lage latency op de verbindingen met andere Europese landen. Om een voorbeeld te geven: op de verbindingen met Londen, Parijs en Frankfurt blijft de latency onder de drie milliseconde. Bij de selectie van een geschikte locatie heeft ServInt elf verschillende technologiecentra in Europa onderzocht, maar buiten Amsterdam bood geen enkele regio de mix van een wereldklasse connectiviteit en optimale stroomvoorziening tegen een betaalbare prijs, vervolgt Dawson. Voor een internetgerelateerd IT-bedrijf, zoals ServInt, biedt Nederland binnen de EU-regio de meeste waar voor zijn geld. betrouwbare stroomvoorziening Waarmee Dawson een ander belangrijk pluspunt van Nederland als datacenterland aanstipt: de stroomvoorziening. De ruime beschikbaarheid van stroom was voor Terremark ook een belangrijke reden om voor Nederland en dan met name Schiphol te kiezen Een datacenter vereist niet alleen veel grond, maar ook een hoeveelheid stroom die normaal gesproken moeilijk te krijgen is. Londen zit bijvoorbeeld behoorlijk vol en daar is gewoon geen stroom te krijgen. Schiphol kan ons zowel de vierkante meters als de 46 MW stroom leveren die we nodig hebben om onze ambities voor de toekomst te realiseren, vertelt Lisica. Daarnaast is natuurlijk de betrouwbaarheid van de stroomvoorziening cruciaal voor de beschikbaarheid van het datacenter. In vergelijking met andere Europese landen behoort de stroomdistributie in Nederland tot een van de betrouwbaarste in Europa, zowel gemeten in aantal stroomonderbrekingen per jaar als in het aantal minuten per jaar dat de stroomvoorziening uitvalt. Volgens Eurostat scoort Nederland ook gunstig als we kijken naar de stroomprijs per 100 kwh: alleen in Estland, Bulgarije, Finland, Frankrijk en Roemenië wordt minder betaald voor stroom. gunstig vestigingsklimaat Overigens springt Nederland er eveneens gunstig uit als we kijken naar de kosten voor het bouwen en in de lucht houden van datacenters. Zo blijkt uit fdi Benchmark -data van de Financial Times over 2012 dat de kosten voor de personele ondersteuning in Amsterdam gunstiger liggen dan in Brussel, Frankfurt advertentie Oog voor dienstverlening Ondanks het feit dat de bouw van een computerruimte een project is, is All IT Rooms geen typische project organisatie. Wij zien onszelf als dienstverlener. Dit betekent dat wij u van dienst willen zijn voor, tijdens en na het project. Continuïteit staat bij ons hoog in het vaandel. Service en onderhoud van uw computerruimte of datacenter is bij ons in goede handen. Wij verzorgen het preventief onderhoud zodat de technische installaties in goede conditie blijven. Onze service desk is 24 x 7 bereikbaar voor onze klanten. Met contractueel duidelijk vastgelegde korte responstijden bent u verzekerd van een goede storingsafhandeling. De jaarlijkse quick scan geeft u altijd een up to date beeld van uw computerruimte. Ontdek de passie van all it ROOms all it Rooms B.v. Lange Kleiweg 50B 2288 GK Rijswijk t +31(070) e info@allitrooms.com

12 nfia Buitenlandse aanbieders van datacenterdiensten die zich in Nederland willen vestigen of hun activiteiten hier willen uitbreiden, kunnen voor hulp en advies aankloppen bij het Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA). Dit onderdeel van Agentschap NL, een uitvoeringsorganisatie van het ministerie van EL&I, biedt onder andere hulp bij het vergelijken van de landen die als vestigingslocaties in aanmerking komen en helpt bij het opstellen van een businesscase. Ook brengt het de buitenlandse partij in contact met lokale partners, zoals de AMS-IX. Onder de ondernemingen die in het verleden de hulp van NFIA hebben ingeschakeld, bevinden zich diverse IT-bedrijven, zoals Cisco, Huawei en Samsung. Ook Terremark heeft zich in de aanloop naar de bouw van het NAP of Amsterdam laten adviseren door het agentschap. Voor de bouw van een datacenter zijn uiteraard de nodige vergunningen vereist, wat de aanloopfase erg complex maakt. Vanuit NFIA en zijn regionale partners hebben we hierbij veel ondersteuning gehad, zegt Eric Lisica, VP datacenter services Europe bij Terremark. Daarnaast konden we ook op andere gebieden altijd bij het agentschap terecht voor gratis ondersteuning, informatie en advies, bijvoorbeeld voor belasting- en subsidieregelingen. Doordat NFIA een uitgebreid netwerk heeft van zakelijke partners en overheidsinstanties kon het ons met de juiste personen in contact brengen bij instanties als de Belastingdienst en andere onderdelen van Agentschap NL. Dat heeft de processen rondom de bouw aanzienlijk versneld. en Parijs. Londen ligt ongeveer op hetzelfde niveau. In Dublin betaal je doorgaans iets minder voor bijvoorbeeld een technisch engineer of een systeemanalist. De vastgoedprijzen vertonen in Nederland al enkele jaren een dalende trend. Verder scoort Nederland hoog als het gaat om opleidingsniveau en taalvaardigheid. Maar de belangrijkste reden waarom buitenlandse partijen voor Nederland kiezen, is misschien wel het gunstige vestigingsklimaat. Nederland hanteert binnen Europa één van de laagste tarieven voor vennootschapsbelasting en heeft daarmee een zeer competitief fiscaal klimaat. Innovatieve ondernemers komen bovendien in aanmerking voor een extra lastenverlichting. Datacenters die energiebesparende of duurzame technieken hebben toegepast, kunnen bijvoorbeeld aanspraak maken op EIA. Ook de wetgeving wordt in Nederland vaak als minder streng ervaren dan in andere Europese landen. Nederland heeft op de eerste plaats een relatief gunstig vestigingsklimaat, weet ook Lisica. sneeuwbaleffect Inmiddels bevindt 33 procent van de Europese datacenters zich in Amsterdam. De aanwezigheid van grote datacenters, zoals die van Google in de Groningse Eemshaven en Terremarks NAP op Schiphol, zal de aantrekkingskracht van Nederland op buitenlandse leveranciers van datacenterdiensten alleen nog maar verder versterken en zorgen voor een sneeuwbaleffect. Een goed voorbeeld daarvan is GoGrid, een Amerikaanse IaaS-provider (infrastructure as a service) die begin dit jaar zijn Europese hoofdkantoor opende in Amsterdam, daar waar de klanten zitten. GoGrid heeft voor Amsterdam gekozen vanwege de goede netwerkconnectiviteit, de centrale ligging in Europa en de nabijheid van bedrijven die op zoek zijn naar een IaaS-provider, zegt Bobby Brown, bij Go- Grid vice president operations en support. Amsterdam heeft zich inmiddels bewezen als een solide basis voor ons bedrijf. Om datacenterdiensten aan Europese klanten aan te bieden maakt GoGrid gebruik van een van de Amsterdamse datacenters van het Amerikaanse Equinix; nog een voorbeeld van een buitenlandse datacenterpartij die in Nederland flink aan de weg timmert. Voor het derde kwartaal van dit jaar staat de opening van AM3 gepland, Equinix derde datacenter in Amsterdam en vijfde in Nederland. dcw september trend 10 wereldwijd vertegenwoordigd Het NFIA is ruim dertig jaar geleden opgericht en heeft sindsdien zo n ondernemingen uit bijna vijftig landen ondersteund bij het opzetten en/of uitbreiden van hun internationale activiteiten in Nederland. Naast het hoofdkantoor in Den Haag heeft NFIA eigen kantoren in het Verenigd Koninkrijk, Turkije, Noord-Amerika, Azië, het Midden-Oosten en Brazilië. Daarnaast werkt het samen met Nederlandse ambassades, consulaten-generaal en andere organisaties die de Nederlandse overheid in het buitenland vertegenwoordigen. Binnen Nederland is NFIA verbonden met gemeenten, provincies, Regionale Ontwikkelingsmaatschappijen (ROM s), havens en luchthavens, overheids diensten en topinstituten.

13 DATACENTERS VOOR DE POLEPOSITION THAT S THE CRITICAL DIFFERENCE. Eric Lisica, VP datacenter services Europe bij Terremark. Het feit dat vrijwel alle grote carriers een vestiging hebben in Nederland, was voor ons van doorslaggevend belang. Emerson. Consider it Solved., Emerson Network Power and the Emerson Network Power logo are trademarks and service marks of Emerson Electric Co Emerson Electric Co. All rights reserved. Flexibel en klaar voor de toekomst met de wereldwijde marktleider in bedrijfskritische infrastructuuroplossingen. Met Emerson Network Power is uw onderneming klaar voor de toekomst. Als wereldwijd marktleider in stroomvoorzieningstechnologie, rackplatforms, koelsystemen en DCIM-oplossingen (Data Center Infrastructure Management) zorgen we er voor dat uw bedrijfskritische infrastructuur perfect blijft functioneren. Zo pakt u de poleposition - nu en in de toekomst. Ga voor meer informatie naar

14 Evolutiepad naar optimale efficiëntie van datacenters Energie-efficiëntie en de cloud er komen steeds meer professionele, gespecialiseerde datacenters. dat is een gunstige ontwikkeling, omdat de exploitanten ervan steeds deskundiger worden op het gebied van energie-efficiëntie en dat is weer goed voor de kosten en voor het milieu. nieuw te bouwen datacenters moeten zo ontworpen zijn, dat ze een groeipad kunnen afleggen naar de meest optimale vorm van energie-efficiëntie, waarin de cloud een sleutelrol speelt. dcw september energiemanagement 12 De International Energy Agency (IEA) verwacht dat de vraag naar energie in 2050 zal zijn verdubbeld. Dat geldt niet voor elektriciteit: de vraag daarnaar zal al tussen 2025 en 2030 twee keer zo hoog zijn als nu. Tegelijkertijd stelt het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) vast dat we in 2050 de uitstoot van CO 2 moeten hebben gehalveerd om dramatische klimaatveranderingen te voorkomen. Het energiedilemma tekent zich dreigend af. Datacenters zijn grootverbruikers van energie en een golf van nieuwe ontwikkelingen heeft de vraag naar snelle, flexibele, en altijd beschikbare IT-diensten enorm doen toenemen. Datacenters draaien op volle toeren en eigenaars en beheerders zien de kosten van energie sterk oplopen in het besef dat elk kwh gelijk staat aan een bepaalde uitstoot van CO 2. Datacentereigenaars en gebruikers bevinden zich tussen hamer en aambeeld: er wordt van hen verwacht dat ze de output maximaliseren, terwijl ze tegelijkertijd de milieueffecten van toenemend energiegebruik moeten minimaliseren. Het optimaliseren van de energie-efficiëntie is de enige uitweg om zowel de kosten in de hand te houden als onze planeet te ontzien. De cloud zal rond 2015 in de volwassenheidsfase komen. cloudfenomeen Er komen steeds meer gespecialiseerde, professionele serviceproviders. Goed ontworpen en goed ingericht zullen hun datacenters aanmerkelijk energie-efficiënter zijn dan serverrooms in kantoorgebouwen. Maar dat is al niet meer voldoende. De vraag naar hun diensten zal naarmate de cloud volwassener wordt, blijven toenemen. Naar verwachting zullen de meeste servers in 2015 in enterprise-clouddatacenters staan. Wim Hendriksen, IT Business VP Benelux van Schneider Electric, noemt de cloud a long time coming. Wat we ook op het vlak van IT hebben ontwikkeld, het zou uiteindelijk altijd hebben geleid tot de cloud. Het is een natuurlijke evolutie. Dat brengt vele uitdagingen met zich mee voor datacenters, die in de cloud immers een sleutelrol spelen. Hendriksen constateert dat veel datacenters nog steeds een collectie van separate storagedevices, communicatiedevices en service zijn. Dat zal meer moeten gaan worden samengebracht, wat weer consequenties heeft voor het ontwerp van datacenters. Een van de belangrijkste karakteristieken van het concept cloud is dat het volledig servicegebaseerd is. Dat vraagt veel van de flexibiliteit van een datacenter. Je moet snel kunnen schalen, plotseling honderd gebruikers meer mag geen probleem zijn net als de volgende dag tweehonderd gebruikers minder. Om dat energie-efficiënt te doen moet feitelijk de infrastructuur meeschalen met de vraag naar IT-diensten. De cloud bevindt zich in termen van Gartner s hype cycle momenteel in de periode van grote groei. Volgens Hendriksen zal de cloud rond 2015 in de volwassenheidsfase komen. Ik neem groei waar in applicaties, in private en in hybride clouds. De diensten die cloudproviders aanbieden zijn veel completer geworden dan een jaar of vier geleden. We stevenen echt af op een cloud als global class phenomenon. tekst: hans lamboo is journalist

15 density-optimalisatie Als de markt massaal migreert naar de cloud biedt dat praktische voordelen voor de datacenters van de providers. Het maakt optimalisatie van de density mogelijk en het verhoogt de efficiëntie van het datacenter. De zorgen over stroom en koeling zullen veranderen van een eenmalige kostenpost in een investeringsproces. Daarnaast zullen nieuw te bouwen datacenters op een andere manier moeten worden ontworpen om het hoofd te kunnen bieden aan de uitdagingen op het gebied van stroom, koeling en density. Op dit moment wordt al veel geïnvesteerd in grootschalige datacenters, weet Hendriksen. De huidige investeringen zijn bedoeld om klaar te zijn voor de jaren , want de geplande datacenters zijn pas na twaalf tot achttien maanden operationeel. In de komende jaren kan pas worden overzien wat na 2015 de behoefte zal zijn. Het ontwerp van de nieuwe datacenters is van groot belang, waarbij optimalisatie van de density de efficiëntie van het datacenter zal vergroten. Volgens Hendriksen zal datacenterefficiëntie de belangrijkste expertise worden van serviceproviders. Daarom kijken Google en Facebook niet meer naar wat er in de markt beschikbaar is, maar bouwen zij hun eigen service. Density-optimalisatie en datacenterefficiëntie zijn voor hen cruciaal, zeker vanuit kostenperspectief. Google gebruikt bijvoorbeeld geen ups, maar batterijen op zijn 1. Het energiedilemma. servers. Facebook heeft het open compute -project lopen, waarmee iedereen kan zien hoe ze hun datacenter bouwen. Dit zeg ik niet omdat ik alle bedrijven wil oproepen een eigen datacenter te gaan bouwen, integendeel. Het is bedoeld als voorbeeld voor bedrijven die van plan zijn serviceprovider te worden. Om het cloudbusinessmodel te kunnen ondersteunen, moeten datacenters zo ontworpen zijn dat de density zo groot mogelijk is. Ik ben ervan overtuigd, dat het plaatsen van het maximale aantal kwh/m 2 de efficiëntie enorm vergroot. Dat komt vooral doordat er dan veel effectiever kan worden gekoeld, Daarnaast zijn standaardisatie, automatisering en flexibiliteit zeer belangrijke aspecten. Bedrijven willen best investeren in een grootschalig datacenter, maar doen dat liever stapsgewijs of pay as you grow. Dat houdt de kapitaalkosten zo laag mogelijk. virtualisatie Virtualisatie is inmiddels gemeengoed geworden. Hendriksen schat dat veel bedrijven hun IT voor 80 procent hebben gevirtualiseerd. Dat stelt echter andere eisen aan de fysieke infrastructuur, zoals koeling en ups. dcw september energiemanagement 13

16 Virtualisatie is op IT-gebied een grote efficiëntieslag. Het is jammer dat de fysieke infrastructuur wordt vergeten, want virtualisatie stelt andere eisen aan bijvoorbeeld koeling en ups. Die oude systemen moeten echt worden vervangen als je de efficiëntie wil optimaliseren, adviseert Hendriksen. Er wordt momenteel zelfs al gewerkt aan een virtuele, fysieke infrastructuur, waar hij grote kansen ziet om het datacenter heel 2. De beroemde hype cycle van adviesbureau Gartner toegepast op de cloud. efficiënt te maken. De hardware-afhankelijkheid op mijn virtuele machine wordt een heel belangrijk item. Het is bijvoorbeeld niet altijd duidelijk wat er moet gebeuren als de koelmachines de geest geven. Dat heeft niet alleen invloed op de hardware, maar ook op mijn virtuele machines. Hij acht het heel belangrijk om te onderzoeken op welke wijze de koeling en de stroom kunnen worden geschaald op basis van het aantal virtuele machines en hun locaties met automatische dynamische mapping van de virtuele machines met de fysieke servers en de infrastructuur. En dat alles gebaseerd op de geplande service van het datacenter, zodat beschikbaarheid en performance in stand blijven. dcw september energiemanagement 14 De hardwareafhankelijkheid op mijn virtuele machine wordt een heel belangrijk item. energie-efficiëntiepad In het kader van het eerder genoemde energiedilemma, is een eenmalige aanpak van de energie-efficiëntie onvoldoende. Om de uiteindelijk optimale efficiëntie te bereiken moet een evolutiepad worden afgelegd langs verschillende scenario s, waarmee de PUE (power usage efficiency) kan worden verlaagd. Hoewel PUE nog geen gestandaardiseerde methode is, is het in de praktijk de meest toegepaste methode die bovendien zeer bruikbaar is. Niet alle vastgestelde PUE s zijn vergelijkbaar: er ontstaan verschillen door de intervallen waarmee wordt gemeten en door het aantal gemeten aspecten. PUE wordt bovendien sterk beïnvloed door de beschikbaarheid waarmee een datacenter wordt uitgebouwd. Hendriksen tekent daarbij aan, dat PUE niet in alle gevallen de bepalende factor kan en mag zijn in het meten van de energieefficiëntie van een datacenter. In de nieuwe datacenters is het volgens Hendriksen zo, dat het meten met hoge frequentie op zoveel mogelijk aspecten het makkelijker maakt op te stappen naar de volgende niveaus van volwassenheid en uiteindelijk optimale energie-efficiëntie te bereiken. Het evolutiepad bestaat uit vijf scenario s. Het eerste scenario is een puur IT-scenario, dat zich beperkt tot optimalisatie van het serverpark. Consolidatie en virtualisatie leveren al flinke

17 All IT Rooms, DatacenterWorks, Rittal, Stulz en Technalia presenteren dé portal voor groene IT en groene datacenters Green IT Works is de enige Nederlandse portal die is gericht op groene IT en groene datacenters. Met dagelijks: - nieuws - achtergronden - blogs - video - whitepapers - en meer Green IT Works is een initiatief van All IT Rooms, DatacenterWorks, Rittal, Stulz en Technalia. Wilt u altijd op de hoogte zijn van het laatste nieuws op het gebied van groene IT en groene datacenters? Ga dan nu naar

18 3. Power capping als middel om tot betere samenwerking met de energieleverancier te komen. dcw september energiemanagement 16 dan wordt het mogelijk realtime PUE-optimalisatie te gaan doen. besparingen op in kwh en dus in euro s. Het tweede scenario is al iets lastiger: het koppelen van de IT-omgeving aan de fysieke infrastructuur of DCPI (datacenter physical infrastructure,). Dit beoogt besparingen te realiseren op het vlak van stroom en koeling, wat uiteindelijk leidt naar schaalbare ups- en koelsystemen. Op langere termijn is het mogelijk te gaan onderzoeken of bijvoorbeeld ook pompen moeten worden ingezet die met variabele snelheid worden gestuurd. Door het schaalbaar maken van de aspecten van de fysieke infrastructuur, kan deze meeveranderen met de IT-omgeving. Veel datacenters zijn op dit moment in deze fase. Scenario 3 is al een flinke stap hoger. Door de inzet van software voor DCIM (datacenter infrastructuurmanagement) wordt het mogelijk te gaan anticiperen. Hendriksen legt uit: Daarvoor moeten IT-scheduling en applicatiepatronen (application patterns) worden onderzocht en naast elkaar gelegd. Zo verkrijg je inzicht in het gedrag van beide factoren. Vervolgens probeer je de fysieke infrastructuur te koppelen aan de applicatiepatronen. Dan wordt het mogelijk realtime PUE-optimalisatie te gaan doen. Nog een stap verder is scenario 4, waarin virtualisatie een belangrijke rol opeist. De gevirtualiseerde IT-omgeving wordt aan DCIM gekoppeld om effectief te kunnen identificeren welke service er moet worden geactiveerd of gedeactiveerd ten opzichte van IT-scheduler en applicatiepatroon. De DCIM-software kan vaststellen welke services er nodig zijn. Hendriksen geeft een voorbeeld. Stel dat zich in het datacenter een probleem voordoet met de koeling of ups. Tegelijk vragen IT-scheduler en applicatiepatroon om extra service, die x procent computing power of x procent storage vereist. Door de koppeling met de virtuele IT-omgeving wordt de fysieke infrastructuur een functie van wat er effectief gebeurt in het datacenter. Dat is een interessant gegeven, omdat virtualisatie het mogelijk maakt de benodigde IT te laten draaien op die plaats in het datacenter waar dat het efficiëntst kan gebeuren. Met als resultaat: besparingen. power capping Het vijfde scenario is volgens Hendriksen het scenario waar de hele markt naartoe moet evolueren. Op het moment dat de applicatiepatronen gekoppeld zijn aan de omgevingsfactoren, maakt dat het mogelijk een energy forecast op te stellen. Dat leidt tot een veel betere samenwerking met de energieprovider.

19 Als je het stroomverbruik van het datacenter kunt voorspellen en kunt vatten in een bandbreedte over het jaar heen, is het mogelijk veel betere contracten met de energiemaatschappijen uit te onderhandelen, veel betere prijzen te krijgen. Vaak resulteert dat in afspraken waarbij de energieprovider boetes zal opleggen als buiten de bandbreedte wordt gegaan. Dat biedt voor de datacenterexploitant een nieuwe mogelijkheid, die van power capping, waarbij de cloud een sleutelrol speelt. Als een datacenter dusdanig is geautomatiseerd dat het stroomverbruik kan worden voorspeld, kan de software ook aangeven wanneer een onder- of overschrijding dreigt. De datacentermanager kan bij een verwachte mindere afname besluiten tijdelijk méér services in de cloud aan te gaan bieden bijvoorbeeld aan andere serviceproviders. Dreigt een overschrijding, dan kan hij tijdelijk cloudservices van een andere partij af gaan nemen. Door de servicecapaciteit van het datacenter tijdelijk aan te passen aan het voorspelde stroomverbruik worden boetes van de energieprovider voorkomen. Zo kan een zeer hoge graad van energieèn kostenefficiëntie worden bereikt die mogelijk wordt gemaakt door de cloud. Het summum kan worden bereikt door ook de klimatologische omstandigheden op de locatie van het datacenter optimaal te benutten, bijvoorbeeld door energie op te wekken uit wind, water of zon. Volgens Hendriksen van Schneider Electric zijn dit de stappen die een datacenter moet zetten op het evolutiepad naar optimale energie-efficiëntie. Het is een lange weg te gaan, maar elk nieuw te bouwen datacenter moet erop zijn voorbereid: uit naam van het milieu. Zijn de applicatiepatronen gekoppeld aan de omgevingsfactoren, dan is energy forecast mogelijk. advertentie REINIGEN, RECONDITIONEREN EN CONSERVEREN VAN KLIMAATTECHNISCHE INSTALLATIES PROGREEN CONDENSORCOATING Duurzaam elastisch Wering vuilaangroei Goed geleidend Alu-membraam Titaandioxide Zeer goede hechting en bescherming Watergedragen GROEN! Kijk voor meer informatie op: Bunsenstraat GC Dordrecht T

20 WINDOWS SERVER 2012 BRENGT DE VOORDELEN VAN DE CLOUD NAAR UW DATACENTER. Windows Server Het brengt de voordelen waarvan u dacht dat ze alleen in de cloud te krijgen waren naar uw eigen datacenter. Met Windows Server 2012 ervaart u een hogere beschikbaarheid en uw datacenter wordt flexibeler en efficiënter. Haal meer uit uw IT-infrastructuur, met Windows Server microsoft.nl/ws2012