Informatiebrochure Smaak-, vet- en textuureigenschappen van Nederlandse voeding

Transcriptie

1 Informatiebrochure Smaak-, vet- en textuureigenschappen van Nederlandse voeding Afdeling Humane Voeding, Wageningen universiteit Versie 3, April 2015

2 Informatiebrochure SVT studie Deze brochure bevat informatie over het doel en de opzet van de SVT studie. SVT staat voor Smaak-, Vet- en Textuureigenschappen van Nederlandse voeding. In deze brochure staat beschreven wat wij van u verwachten als deelnemer en wat u van ons als onderzoekers kan verwachten. Het onderzoek wordt uitgevoerd door Wageningen Universiteit, afdeling Humane Voeding en zal plaatsvinden gedurende 1 jaar, van mei 2015 tot en met april Als u overweegt deel te nemen dan verzoeken wij u deze brochure goed door te lezen. Mocht u na het lezen van deze brochure nog vragen hebben, of wilt u zich aanmelden, neem dan gerust contact met ons op. Bedankt voor uw interesse in het onderzoek en we hopen u te ontmoeten op de informatiebijeenkomst. Vriendelijke groet, Namens het onderzoeksteam, Astrid van Langeveld Wageningen Universiteit, Afdeling Humane Voeding Contactgegevens: Telefoonnummer: svt@wur.nl Onderzoekscentrum: Biotechnion, gebouw 307 (bijlage 1) Bomenweg 2, 6703 HD Wageningen Het onderzoeksteam bestaat uit: Astrid van Langeveld, MSc Dr. Ir. Monica Mars Prof. Dr. Ir. Kees de Graaf Versie 3, april

3 1. Waarom dit onderzoek? Een gebalanceerd voedingspatroon is belangrijk voor uw gezondheid. Door middel van dit onderzoek proberen we erachter te komen of er een verband is tussen de smaak en textuur van voedingsmiddelen en het dagelijkse eetpatroon. 2. Wat is het doel van het onderzoek? Het doel van de SVT studie is het testen van de smaak van ongeveer 500 Nederlandse producten. De producten worden getest op de vijf basissmaken; zoet, zuur, bitter, zout en umami. Umami is recent aan de basissmaken toegevoegd en wordt ook wel omschreven als de hartige smaak van voeding. Ook gaan we de vet-intensiteit en textuur van deze 500 producten testen. Textuur is het mondgevoel dat voeding geeft. 3. Hoe wordt het onderzoek uitgevoerd? Algemeen Dit onderzoek bestaat uit drie fases; een informatie-en screeningsfase (fase I), een trainingsfase (fase II) en een testfase (fase III). De gehele studie duurt 1 jaar en zal plaatsvinden van mei 2015 tot en met april Fase I zal beginnen in mei 2015 waar we kijken of u geschikt bent voor deelname aan dit onderzoek. Fase II zal ongeveer van juni t/m oktober/november duren met 2 trainingen per week. Elke training zal ongeveer anderhalf uur duren. Hier wordt u getraind om de verschillende smaken, vet- en textuureigenschappen in voedsel te proeven en te scoren. Deze eigenschappen zullen in groepsverband en individueel besproken worden. Gedurende fase III zullen voedingsmiddelen getest worden, dit is de langste fase van het onderzoek. Hier zal u ongeveer 500 producten scoren op de manier waar u inmiddels in getraind bent. Deze fase zal bestaan uit 2-3 bijeenkomsten per week gedurende de resterende periode van het onderzoek. Hieronder ziet u een schematische weergave van de verschillende fases. Tabel 1. Schematische weergave onderzoek I: Informatie- en screeningsfase 1x één uur durende informatiebijeenkomst 1x twee uur durende screeningstest II: Trainingsfase 2x anderhalf uur durende bijeenkomst per week (4-5 maanden) III: Testfase 2-3x één uur durende bijeenkomst per week (resterende maanden) Versie 3, april

4 Fase I: Informatiebijeenkomst en toestemmingsverklaring Wanneer u geïnteresseerd bent in deelname aan ons testpanel kunt u contact met ons opnemen (zie onze contactgegevens op blz. 2). U wordt dan uitgenodigd voor een informatiebijeenkomst welke zal plaatsvinden op de universiteit (zie bijlage 1 voor de locatie). Tijdens deze bijeenkomst zullen we u verder informeren over dit onderzoek en heeft u de mogelijkheid om vragen te stellen. Wanneer u besluit om deel te nemen aan het onderzoek vragen wij u om een toestemmingsverklaring te ondertekenen (bijlage 2). U geeft hiermee aan dat u voldoende geïnformeerd bent over het doel en de uitvoering van het onderzoek en dat u hieraan deel wilt nemen. Wanneer u geen toestemmingsverklaring wilt ondertekenen kunt u helaas niet deelnemen aan dit onderzoek. Na het tekenen vragen wij u een vragenlijst met algemene en medische vragen in te vullen. Op basis van deze vragenlijst kunnen wij beoordelen of u in aanmerking komt om deel te nemen aan de screeningstest. Fase I: Screeningstest Om te bepalen of u voldoet aan de eisen om deel te nemen aan het onderzoek zult u een aantal smaaktesten uitvoeren. Op basis van de resultaten van deze smaaktesten zullen we bepalen wie we voor het panel selecteren. Het is belangrijk dat u een uur voorafgaand aan de screeningstest niets meer eet of drinkt. Dit kan namelijk uw smaakwaarneming beïnvloeden. Het drinken van water is wel toegestaan. Fase II: Trainingen Wanneer u geselecteerd bent voor het testpanel wordt u getraind worden om verschillende basissmaakoplossingen te onderscheiden en de intensiteit ervan te beoordelen. Ook zal u leren producten op vet- en textuureigenschappen te onderscheiden. Gedurende de trainingsfase zullen uw prestaties besproken worden en zullen er groepsdiscussies plaatsvinden om zo producteigenschappen beter te begrijpen. De trainingen zullen 2 keer per week plaatsvinden gedurende ongeveer 4-5 opeenvolgende maanden, afhankelijk van de snelheid van het leerproces van het panel. Het panel zal gedurende de trainingsfase ingedeeld worden op een van de volgende tijdstippen: woensdag of donderdag 10:00-11:30, 13:30-15:00, 16:00-17:30, of vrijdag 10:00-11:30, 13:30-15:00. De indeling zal in overleg met u en de andere deelnemers worden gemaakt. Tijdens de trainingsperiode is het belangrijk dat u elke sessie aanwezig bent. Versie 3, april

5 Tabel 1. Schematische weergave trainingsfase Woensdag en donderdag Vrijdag 10:00-11:30 10:00-11:30 13:30-15:00 13:30-15:00 16:00-17:30 Fase III: Testen Na deze maanden begint fase III de (testfase). Hierin gaat u een groot aantal producten proeven en beoordelen op de manier die u geleerd heeft gedurende de trainingsfase. In totaal zal het testpanel ongeveer 500 producten testen, deze producten zullen bestaan uit voedingsmiddelen die veel gegeten worden in Nederland bijvoorbeeld kaas, melk, yoghurt en brood. Gedurende de testfase, van ongeveer 7-8 maanden, zullen wij elke keer kleinere groepen uitnodigen om te komen proeven, dus hoeft u niet elke keer aanwezig te zijn. Tijdens de testfase zullen maandelijks opfristrainingen gegeven worden om uw prestaties te evalueren. Versie 3, april

6 4. Wie kunnen deelnemen? We zijn op zoek naar gezonde mannen en vrouwen die - Nederlands als moedertaal hebben i.v.m. praten en discussiëren over subtiele verschillen in textuur - Gedurende het hele onderzoek tussen de 18 en 55 jaar oud zijn, dus geboren tussen en Uit Wageningen of omgeving komen - Een BMI tussen de kg/m 2 hebben (zie onderstaand kader) - Voldoende smaakonderscheidend vermogen hebben - 1 jaar aan dit onderzoek mee willen doen Berekening BMI De Body Mass Index (BMI) is een maat die de verhouding tussen lengte en gewicht bij een persoon weergeeft. De BMI wordt gebruikt als een indicatie voor de gezondheidstoestand van een persoon. Uw BMI kunt u berekenen door uw lichaamsgewicht (in kilo s) te delen door het kwadraat van uw lichaamslengte (in meters). Bijvoorbeeld iemand van 65 kg met een lichaamslengte van 1.70 m heeft een BMI van: BMI = gewicht = lengte lengte 65 = ,70 1,70 Over het algemeen wordt er bij een index van onder de 18,5 gesproken van ondergewicht. Vanaf een index van 25 is er sprake van (licht) overgewicht. Bij een waarde boven de 30 is er sprake van ernstig overgewicht of obesitas. U kunt niet deelnemen wanneer u: - Rookt of drugs gebruikt - Gemiddeld meer dan 21 alcoholische consumpties per week nuttigt - Vegetariër bent of een leefregel heeft waardoor u bepaalde voedingsmiddelen niet eet (bijv. religieuze leefregel) - (voedings-) allergieën of intoleranties heeft - Gebitsproblemen, gebitsprothese, beugel of een mondpiercing heeft. - Medicijnen slikt die uw smaak en/of reuk beïnvloedt (wordt nagegaan via een vragenlijst) - Op het moment zwanger bent of borstvoeding geeft - Al deelneemt aan ander wetenschappelijk onderzoek Deze criteria zullen nagegaan worden tijdens de informatiebijeenkomst en de screening. Versie 3, april

7 5. Financiële vergoeding Voor deelname aan dit onderzoek ontvangt u in de trainingsfase een vergoeding van 260,- per periode (13 weken). De duur van de trainingsfase hangt af van de resultaten van het panel. De vergoeding die u ontvangt gedurende de testfase zal naar aantal bijeenkomsten berekend worden. Dit kan variëren van 30 tot 300 euro per periode (13 weken), afhankelijk van het aantal keer dat u uitgenodigd wordt en deelneemt. In ieder geval heeft u iedere maand een trainingssessie, waarin we de kwaliteit van het panel monitoren. De Afdeling Humane Voeding is verplicht de vergoedingen door te geven aan de belastingdienst. Dat is de reden waarom we naar uw burgerservice-nummer vragen. Mocht u tijdens of na de screening niet in aanmerking komen voor deelname aan dit onderzoek dan krijgt u een eenmalige vergoeding van 10,- in de vorm van een VVV Cadeaubon. De financiële vergoedingen van de trainingen en testfase zullen per periode uitbetaald worden via de bank. Bij dit onderzoek krijgt u geen reiskostenvergoeding. 6. Stoppen met deelname aan het onderzoek U kunt te allen tijde stoppen met deelname aan dit onderzoek. Wanneer u tijdens het onderzoek besluit te stoppen, hoeft u hier geen reden voor op te geven. Wel kunnen de gegevens die, tot dan toe, zijn verzameld, worden meegenomen in de resultaten van het onderzoek. Wanneer u niet voldoende aanwezig kunt zijn op de trainings- of testbijeenkomsten of om andere redenen niet voldoet aan de vooraf opgestelde criteria heeft de onderzoeker het recht om uw deelname aan het onderzoek te beëindigen. 7. Privacy Het onderzoek is positief beoordeeld door de Medische Ethische Commissie (METC) van Wageningen Universiteit. De gegevens die we tijdens dit onderzoek verzamelen zullen gecodeerd worden opgeslagen en vertrouwelijk behandeld worden. 8. Onderzoeksresultaten De resultaten van dit onderzoek zullen worden verwerkt voor publicatie in een wetenschappelijk artikel. In deze publicatie zullen geen namen van deelnemers genoemd worden. Wij kunnen u geen inzichten geven in uw persoonlijke uitkomsten. Tijdens het jaar van het onderzoek zullen wij u regelmatig op de hoogte houden van de resultaten van het onderzoek, waaronder informatie over het functioneren van het panel. Daarnaast zult u aan het eind van het onderzoek de definitieve resultaten op groepsniveau krijgen. Versie 3, april

8 9. Onafhankelijk arts U kunt met vragen en opmerkingen altijd terecht bij een van de medewerkers van het onderzoek. Mocht u vragen hebben over de medische achtergrond van het onderzoek en wilt u deze liever met een onafhankelijke arts bespreken dan kunt u altijd contact opnemen met dr. J.J. van Binsbergen (arts te Brielle). U kunt dr. van Binsbergen telefonisch bereiken door het telefoonnummer te bellen op werkdagen tussen 8.00 en uur. U krijgt een keuze menu te horen waarvan u 2 voor overige zaken moet kiezen. De praktijkassistente noteert uw gegevens en dr. van Binsbergen zal contact met u opnemen. U kunt uw vragen ook per stellen: jjvanbinsbergen@outlook.com Graag duidelijk aan de praktijkassistente doorgeven of in de vermelden om welk onderzoek het gaat. Deelnemen? Wanneer u na het lezen van deze brochure belangstelling heeft om deel te nemen aan de SVT studie, dan vragen wij u om contact met ons op te nemen (zie bladzijde 2 voor contactgegevens). We zullen u dan uitnodigen om een informatiebijeenkomst bij te wonen. We horen graag van u, Astrid van Langeveld Wageningen Universiteit, Afdeling Humane Voeding Bijlages Bijlage 1: Routebeschrijving van en naar het onderzoekscentrum Bijlage 2: Toestemmingsverklaring Versie 3, april

9 Bijlage 1: Routebeschrijving van en naar het onderzoekscentrum Alle gebouwen van Wageningen UR hebben een uniek gebouwnummer. Direct bij de hoofdinvalswegen van Wageningen verwijzen borden naar de diverse locaties van genummerde gebouwen van Wageningen UR. In de buurt van de locatie is een zoekroute naar de afzonderlijke gebouwen aangegeven. Het Biotechnion is gebouw 307. Op de plattegrond hieronder staat gebouw 307 omcirkeld. 1. U kunt het Biotechnion het makkelijkst bereiken vanaf de Diedenweg. 2. Ga vervolgens de Verbindingsweg in. Let op: dit is een soort inrit, geen doorgaande weg! 3. Parkeer op de parkeerplaats aan uw linkerhand net na de bocht (er is ook een fietsenstalling). Het gebouw voor u met de groene, gele, roze en blauwe kleuren is het Biotechnion. 4. De ingang van het gebouw vindt u aan de rechterkant van de fietsenstalling. Versie 3, april

10 Bijlage 2: Toestemmingsverklaring Smaak-, vet- en textuureigenschappen van Nederlandse voeding Ik heb de informatiebrochure voor de proefpersoon gelezen. Ik kon aanvullende vragen stellen. Mijn vragen zijn voldoende beantwoord. Ik had genoeg tijd om te beslissen of ik meedoe. Ik weet dat meedoen helemaal vrijwillig is. Ik weet dat ik op ieder moment kan beslissen om toch niet mee te doen. Daarvoor hoef ik geen reden te geven. Ik weet dat wanneer ik niet voldoende aanwezig kan zijn op de trainings- of testbijeenkomsten de onderzoeker in zijn recht is om mijn deelname aan het onderzoek te beëindigen. Ik geef toestemming om mijn gegevens te gebruiken, voor de doelen die in de informatiebrochure staan. Ik geef toestemming om mijn onderzoeksgegevens gedurende 15 jaar na afloop van dit onderzoek te bewaren. Ik wil meedoen aan dit onderzoek. Naam proefpersoon: Handtekening: Datum : / / Ik verklaar hierbij dat ik deze proefpersoon volledig heb geïnformeerd over het genoemde onderzoek. Als er tijdens het onderzoek informatie bekend wordt die de toestemming van de proefpersoon zou kunnen beïnvloeden, dan breng ik hem/haar daarvan tijdig op de hoogte. Naam onderzoeker (of diens vertegenwoordiger): Handtekening: Datum: / / Versie 3, april