1. Draft Agenda D verzoekt of in toekomst ook Sentinel Project Leiders aanwezig kunnen zijn bij DOSTAG

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "1. Draft Agenda D verzoekt of in toekomst ook Sentinel Project Leiders aanwezig kunnen zijn bij DOSTAG"

Transcriptie

1 1 Verslag 59e DOSTAG, 28, 29 april 2009 Avri Selig, Jitze van der Meulen, Joost Carpay (voorzitter DOSTAG) Geel: Potentiële vragen NL delegatie aan DOSTAG Nieuw is de Tsjechische delegatie. 1. Draft Agenda D verzoekt of in toekomst ook Sentinel Project Leiders aanwezig kunnen zijn bij DOSTAG 2. Terugmelding vz vorige PB-EO: van de 7 EE kandidaat missies zijn er 3 geselecteerd en gaan door, waarbij ook regional implementation plans worden voorbereid. Omdat er nog geen overeenstemming is, staat het GMES voorstel nog ter discussie. Wegens onderintekening in EOEP3 zal een deel van EE missies ten laste komen van EOEP4 (kosten launcher, vereenvoudiging). O.a. TIGER is goedgekeurd, een nieuw werkplan m.b.t. Climate Change is welkom geheten. 3. Review of Action items, EO(2009)23 Volgens AI lijst 22 april zijn of worden alle acties gesloten per DOSTAG EOEP Developm./Exploit., EO(2009)43-45 Doc.43: EOPA (Earth Observ. Prep. Activities), EWD (EarthWatch Definition) en IPD (Instrument Pre-Development) Earth Explorer Missions algemeen -par In IPC zijn de fase-a contracten (2 parallelle contracten per missie) voor de 3 EE-7 kandidaatmissies (BIOMASS, CoreH2O en PRMIER) behandeld. De 3 MAG's voor deze missies worden gevormd na call van ESA voor kandidaatleden - met als 1 e taak het aanpassen van de MRD s uit de fase 0, zodat het aangepaste MRD kan dienen als basis om de technische requirments af te leiden voor de fase A., inclusief een minimum set aan observation requirments mogelijk met descoping opties. Kick-off fase A in Q3 2009, duur 15 maanden, dus tot eind 2010/ begin Parallel aan de fase A worden uitgevoerd - Science definition & performance estimation studies, i.h.b. E2E performance simulaties voor requirments optimalisatie, en definitie van high-level products en gerelateerde processing. - System support studies - Technology pre-development - Campaigns to verify observation and performance requirements, and to simulate data products and evaluate retrieval methods. MAG en taken van de MAG leden Nog niet bekend of er NL-ers in de 3 MAG's deelnemen. Exec.: Lijsten van de MAGs zijn na open call vastgesteld (criterium: het kunnen geven van the best advices ). Start MAGs in mei voor support aan de industriële studies, in het bijzonder bijdrage aan MRD s en SRD s, de laatste de applicable documenten voor de fase A studies. Exec benadrukt de ontwikkeling van mission performance E2E simulators voor de missies. Eind 2010 studies voldoende gevorderd (voor volgende beslispunt). B vraagt wanneer lijsten met MAG leden bekend zijn. Exec: Uitnodigingen naar geselecteerde MAG leden uitgestuurd; wachten is nu op hun bevestiging inclusief bevestiging van de ToR s. S vraagt naar aantallen mensen die gereageerd hebben op call. Exec: Iets van mensen per missie hebben gereageerd (grote diversiteit en geo distributie). D vraagt om lijst tot zover. Niet-geselecteerde EEM kandidaten B is tegen campaigns voor non-selected EEM kandidaten. Ook tech studies (TRP) niet voor niet- geselecteerde missies. Ook UK vraagt hoe ESAC recommendations door ESA worden verwerkt. Vz. Stelt voor de nieuwe studies/campaigns voor niet-geselecteerde missies in annexen separaat te beschrijven (AI voor exec); Op volgende DOSTAG zal zo een plan gepresenteerd worden hoe ESAC aanbevelingen worden geïmplementeerd Exec: Missies blijven relevant voor de toekomst. Niet geselecteerd meestal omdat TRL nog niet goed -> tech studies. FLEX is bijzondere omdat FLEX kandidaat voor IOD (dus geen volledige missie: demonstratie van fluorescent instrument (very high spectral resolution) + retrieval studie of FLEX objectives haalbaar zijn (discriminatie van atmosferisch signaal/atmosferische correctie). ASCOPE en TRAQ: activiteiten in de pijplijn; TRP workplan update bevat ook activiteiten van niet-geselecteerde missies.

2 UK vraagt expliciet of niet geselecteerde EE missions aandacht krijgen buiten EOEP. Exec.: voor niet geselecteerde EE missies is er voor verdere ontwikkeling van de technologie wellicht ruimte in TRP kader. Verwezen wordt naar annex 1 met list of activities, zoals FLEX mission. Diverse punten NL-deleg: Pg.8/13/16: Hoe is kennisoverdracht van MASTER submm instrument (voormalige ACECHEM explorer kandidaat) naar het mm wave-limb sounder instrument STEAMR van PREMIER? Exec.: STEAMR is voornamelijk heritage van ODIN. MARSCHALS demo was nog niet voldoende goed. Contract om te vebeteren als support aan PREMIER mission. MARSCHALS wordt door RAL getrokken en RAL ook in STEAMR. Post EPS -par.1.3 Bij Post-EPS is de MTR nu formeel afgerond, voor de 2 e user consultation workshop zie pt.9.3 (ook S5p kwam daar kort aan de orde). De configuratiekeuze (1 of 2 satellieten en ook instrumentkeuze) komt niet in deze QSR aan de orde maar wel in het nieuwste EUMETSAT/PAC statusrapport. In-orbit demonstration -par1.7 pg. 11. NL-deleg: De IOD List of Ideas zou in deze QSR staan maar staat er niet in. List of IOD s? Off-line (Silvestrin): Er komt call for ideas via EMITS. Huidige status wordt ter info apart naar NL delegatie gestuurd; is gebeurd: The concepts range from sensor technologies to system demonstrations. In several cases they refer to ideas already addressed in studies related to IOD (e.g. under GSP). A somewhat common thread is the use of formations (tandems) of satellites to achieve a higher return in terms of the IOD of research and operational techniques. Bijzonder van belang voor NL: High spectral resolution TIR (Thermal Infra Red) spectrometer based on a static Fourier-transform spectrometer on a small satellite flying in formation with the Sentinel-5 Precursor (hence in a train with the NPOESS (afternoon) satellite) 3.3 EarthCare Duurtest Nieuwe generatie diode stacks van Jena (D) en Quantel Diodes (F) in lucht en vacuüm: tot zover geen degradatie. Meerdere delegaties uiten hun zorgen m.b.t. m.b.t. laser performance. Er zijn nu twee goedgekeurde missies die lasers gebruiken. Vz stelt presentatie voor m.b.t. verschillende typen lasers in september DOSTAG (AI voor exec). (Noot: op afgelopen september DOSTAG is al uitgebreide presentatie van diode stack lasers geweest; nu zou het moeten zijn om verschillende typen lasers naast elkaar te zetten). 3.4 MTG D vraagt naar de upgrade van de actieve lage temperatuur (50-80 K) coolers. Gevraagd wordt naar opties bij passieve koeling (80 K). Dit in verband met ontwikkelingen van verbeterde performance van IR detectoren bij hogere temperaturen. Exec kan er nog geen duidelijkheid over geven. Doc.44 STSE (support to Science element), DUE (Data User element) en VAE (Value Added / Market Development element) -par Van de 12 gestarte STSE-projecten is NL bij 3 betrokken: WACMOS (ITC lead + KNMI, VU), ICAROHS (KNMI) en Changing Earth (aersol-cloud interaction, KNMI). Afstemming bij STARS met EUMETSAT, zoals bij vorige DOSTAG gevraagd heeft nog niet plaats gevonden (off line gevraagd: status: in preparation, volgende DOSTAG uitsluitsel (in QSR); lijkt verstandig om op te letten wat de ontwikkelingen thans werkelijk zijn). -par.1.5 Bij de nieuwe STSE-ideeën (missies en producten) zit o.a.organisatie van conferentie over EO and Water Cycle Science.. en GOCE-EXP grootschalige exploitatie GOCE-data op de bekende gebieden en breder toe te passen. -par.2.2 In het vorig jaar gestarte GlobCloud-project zit uit NL het KNMI, op de user requirements workshop in maart waren 3 presentaties van KNMI. -par.3.1 In de 1 e VAE contractenbatch zit geen NL-partij, wel zijn NL-partijen betrokken bij 3 VAE-contracten in de 2 e batch: bij Crop seed (Terrasphere), Ship info systems 2

3 (Havenbedrijf Rotterdam) en Transport (Argoss). Wensink was vz. van de EARSC-sessie in maart voor de olie- en gassector. D vraagt naar relatie met CCI (Climate Change Initiative) activities en een workshop van JRC (European Commission Joint Research Centre's Institute for Environment and Sustainability). Exec meldt dat er een CCI QSR zal komen. (Nota bene: veel ITTs in 2009Q2 en Q3, opletten dus) DUE en VAE presentaties D stelt gezien succes/belang van DUE m.b.t. Envisat dat een soortgelijk programma voor de Sentinels opgezet moet worden. Doc.45 CM (continuity of missions) en MMGS (multimission ground segment) Envisat algemeen -par.1.1 Bij Envisat worden 2 problemen gemeld: het abnormaal functioneren van GOMOS (door mechanische erosie) en het gevaar voor een botsing met debris van andere satellieten (zie ook oral pt. 9.2). Exec: Envisat extension: voorstel inclusief funding scenario s naar PBEO van mei voor 3 jaar missieverlenging. Vooruitlopend op het Envisat-ext. besluit in de mei PB-EO is de baanwijziging vast gestart. Zie ook de Envisat-datakwaliteit presentatie bij pt Per Envisat instrument GOMOS (spiegel oscillaties en voice coil command saturation oscillation) werkt weer zonder dat duidelijk is waarom. Situatie kan van dag tot dag veranderen. -par De Scia decontaminatie is succesvol afgerond en het instrument werkt weer beter. Bij GOME was tussen dec. en febr. een probleem met verlies van data -par :..The delivery of the operational processor is further delayed by industry (DJO) and therefore alternative industrial solutions are under elaboration... Workshops, etc -par Op de POLINSAR workshop was 1 NL-presentatie (WUR). Dragon-2 (China-ESA) conferentie is juni in Barcelona en de Atmospheric Science conferenties (met thema atmosfeer ERS, ENVISAT en 3rd party missions AURA, ACE, ODIN, GOSAT) is 7-11 september in Barcelona; op die laatste worden ook NL-presentaties verwacht. Exec: M.b.t. tot studie om de helpdesk te verbeteren (par pg. 15), rapporteert Exec het gebruik van nieuwe web-technologieën voor de helpdesk; wordt dit kwartaal afgerond, (dus in volgende QSR moet hier iets over staan). Presentatie Status ENVISAT products Atmosfeer chemie (SCIA, GOMOS) validatie campagnes (ballon, radio occultation, aersol lidars) -> validatie baseline (2009/2010) Tabellen met kolom-, profiel-, en wetenschappelijke producten. D:waarom operational product (versie 3.01) kolom O3 (bias 1%, precision 2%) beter dan O3 kolom wetenschappelijk product (bias <1.5%, precision 5%)? Exec: Weet dit niet; vraagt na. 4.4 Impact of DUE-projects and future perspectives, oral Betreft oud actiepunt Aanleiding was de Biodiversiteit conferentie in Bonn mei 2008 (waar overigens ook een hoge en uitgebreide NL-delegatie bij was) (pg 11): Successful DUP projects (e.g. TEMIS). Zie verder presentatie bij 4.5 onder future perspectives. 4.5 Perspectives of VAE-contacts for International Development Agencies, oral Betreft actiepunt Op verzoek van D zal Exec. meer info hierover geven. De handout geeft een uitvoerig overzicht, met onder future perspectives : Consolidate intern. relations with int. Environment Conventions, Consolidate and expand relationship with already existing users communities, breed new user communities, continue the transfer of Research of Applications, Continue to develop precursors to GMES or CCI, serve institutional requests (EEA, FAO, UNEP,..), support GEO communities of practices, investigate new exploitation fields for Sentinels and Explorers. 4.6 Envisat Data quality, oral Op de vorige DOSTAG is aangegeven dat de missie-verlenging na 2010 mede afhangt van de verwachte data-kwaliteit. Besluit over de extensie is op de volgende PB-EO. 4.7 Cryosat, EO(2009)46 3

4 4 S-band transponders zijn afgeleverd. Lancering was vervroegd van nov. naar sept. maar nieuwe problemen met de magnetometers leiden tot uitstel naar 10 december. July final validation, with closure of all of the loops. Launch site Baikonur is OK, back-up tbd. B vraagt ook waarom back-up nu nog op zo n korte termijn?; Exec: Yasnyy heeft bij ESA voorkeur boven over Baikonur, daarom worden vooralsnog de mogelijkheden overwogen voor Yasnyy. Exec meldt dat Interest bij Science Community is still at the same level as with Crysosat-I NL-belang is beperkt: levering software door Sat.Serv., data-belang bij bv. IMAU/DEOS. 4.8 GOCE, EO(2009)47 Geslaagde lancering op 17 maart in bijna perfecte baan! Alle instrumenten zijn aangezet en werken. NL-deleg: Confirmation: Is the expected schedule (in particular the measurement phases as indicated in annex-1? Exec: Presentatie Rune Floberghagen GOCE resultaten: SSTI instrument werkt goed, Ion Propulsion Assemblies werken goed, Alignment w.r.t. CoM ruim binnen spec (betekent dat er geen extra propulsie compensatie nodig is), Gradiometer control van de test massa s was binnen 1 minuuut bereikt en op bias na geven alle 6 accelerometers zelfde resultaat. Solar radiation is laagste sinds 1914 (!). Door de lage solar radiation kon de gradiometer al in Science mode zonder DFAC mode. T.g.v. lage solar radiation dus zeer lage air density. Ion thrusters daar niet op berekend (te grof). Daarom moest baan verlaagd worden naar grotere air density om in drag free mode te kunnen gaan. Exec zegt dat DFC systeem voldoende reserve heeft om wanneer nodig (als solar radiation toeneemt) baan weer te verhogen. Formele Measurement Operatrional Phases (MOPs): 1 e MOP: 7 maanden volledig eclipsvrij, van sept 09 maart 10 2 e MOP: 7 maanden volledig eclipsvrij, van sept 10 maart 11. Daarnaast zal geprobeerd worden om gradio ook in eclips te opereren en zo veel mogelijk data aan de gebruikers te leveren. NL-belang is groot, zowel industrieel (m.n. koudgas/be, zonnepanelen/ds) als wetenschappelijk: datagebruik (o.a.imau/itc), datapre-processing (SRON), baanbepaling (TUD). 4.9 ADM, EO(2009)48 Dankzij de verbeterde laser ligt het project weer op (nieuwe) schema met lancering in apr.'11. In par.5 worden de laser-activiteiten verder toegelicht (actiepunt 58.4 op verzoek van D/F). Problematiek laser induced contamination : Tests mbt long term statbility, incl. Thermal cycle (EM laser) blijkt nu binnen toleranties. Gekozen is voor druk bij 30 mbar en cleaning met zuurstof. De nieuwe coatings lijken afdoende (stable), maar risk remains NL-deleg: Wat is de voortgang in de speciale MAG-WG om de alternatieve modes te bezien? Exec:Continuous mode was optie vanwege extra stabiliteitsmarge. Situatie nu is dat ook in Burst mode aan alle eisen mét marge is voldaan. Dat betekent dat Continuous mode nu geen optie meer is; wellicht wel voor toekomstige missies vanwege hogere science return. QSR meldt dat er nog steeds problemen zijn met LIC (Laser Induced Contamination) op optica in het UV gedeelte; nieuwe coatings voor optica veel minder gevoelig voor LIC; ook zullen organische componenten in de laser zo veel mogelijk worden gereduceerd en bake out op laser niveau moeten verdere risico op LIC verlagen Finale test mid april (wordt mid mei). Actie 58.4 (instrument program en risico s) staat in aparte sectie 5 programmatics and risks : grootste risico blijft de LIC op de UV optics: reeks acties om LIC beter te begrijpen. Beschikbaarheid VEGA launcher in april 2011 blijft significant schedule risk. Exec m.b.t laser: stabiliteit IR amplifiers voldoende verbeterd.lic: low pressure O2 heeft gunstig (annealing) effect. Beslissing om met de nieuwe coatings te vliegen. Na EM testen finale beslissing over FM configuratie. MAG campagne (surface reflections en impact op calibratie scenario s) succesvol. Wordt in volgende QSR over gerapporteerd. Veel vragen van delegaties over LIC. NL-belang is behoorlijk, zowel industrieel (zonnepanelen/ds, reactiewiel/be) als wetenschappelijk (KNMI: data gebruik, algoritmes) SMOS, EO(2009)49 Lanceerdatum in juli (16/7) moet nog formeel bevestigd worden. ESA is druk doende de vele kleine problemen in het grondsegment op te lossen.

5 Exec: Launch date 9 september moet door Rockot worden geverifieerd. GS segment test eind mei (on site acceptance test). B: status NRT ground processor Exec: still some delays, but not much concern (ook vanwege uitgestelde lanceerdatum). D vraagt naar distributie PR plan m.b.t lancering NL-belang in SMOS is vooral het wetenschappelijk gebruik (VU, KNMI, WUR, ITC, TUD) SWARM, EO(2009)50 Over de lanceerconfiguratie wordt nu alleen iets gezegd onder Launcher (blz.6) waarbij gemeld wordt dat de mogelijkheid van 3 sats op Vega nog in studie is (dit kan wel met Rockot of Djnepr). Over extra kosten wordt opnieuw niets gezegd. Cal/Val AO is in QSR aangekondigd. NL-deleg: Is de configuratie nog aan de orde geweest in de MAG in febr, en wat is impact op de science van gescheiden lanceringen.? Exec: Adapter voor VEGA geeft massatoename (150 kg) geeft massaprobleem. CASA heeft 2 jaar nodig om adapter te ontwikkelen; aan andere kant Rockot ook iets van anderhalf jaar nodig. ESA moet op korte termijn beslissing over lanceerder nemen. Voor de ACC (accelerometer) (CZ) wordt Onera (F) als back-up in beschouwing genomen. D: vraagt naar problemen met test massa ACC; lanceerder keuze zou in maart/april vallen. Exec: ACC: test massa locking probleem opgelost. Baseline launcher is VEGA single launch. Lancering in 2010; nog niet duidelijk of het 1, 2 en met welke lanceerder het wordt. IPC van juni zullen waarschijnlijk lanceercontracten worden geplaatst. Lanceerconfiguratie is niet in MAG aan de orde geweest (veel L2 data aandacht); voorkeur voor Science is lancering in 2 keer om optimale orbit configuratie voor de 3 s/c s te kunnen realiseren. B: vraagt om presentatie over (status) VEGA lanceerder. Wordt volgende DOSTAG (AI voor Exec). NL-belang in SWARM is: zonnepaneel(ds)/koudgas(bradford) en voor dataprocessing/data- infrastructuur (TUD) EarthCare, EO(2009)51 Project verloopt op schema. JAXA-opmerkingen op concept MoU zijn verwerkt. Lancering is nog in september Raketvoorkeur is op Soyuz gevallen. NL-deleg: W.r.t. the relatively small user community: Is the EarthCare mission stimulating the expansion of the EU user community (w.r.t. the US users)? MSI: Problemen met performance en non-compliance m.b.t. strooilicht. SSTL heeft extra testen ingelast. Strooilicht wordt geanalyseerd en effect is geminimaliseerd door redesign van baffle; verdere correctie in de data processing. Exec: EarthCare niet compatible met Djnepr launcer. Wel met Soyuz, Zenith en H2 (Jaxa). Mass reductie opties zullen worden bekeken. It: Descoping issues zouden besproken worden en gekwantificeerd, zou welgebeuren; wie is Prime van de missie, ESA of JAXA? UK: wat zijn die massareductie opties? Exec: Antenneafmetingen van de cloud profiling radar (CPR) (JAXA) is dus kritisch. JAXA wil geen reductie van antenne om in kleinere neus te passen. Kritische gang van zaken. Alleen Soyuz dus compatible (met grote marge). Massa margins zijn er nog op system level (b.v. iets hogere orbit, dan minder Delta-V nodig). Usercommunity groeit; op komende workshop aanzienlijk meer mensen verwacht, o.a. op gebied van klimaat, meteorologie. Ook door succes van Cloudsat; groeiende interesse in data synergie van Lidar en Radar en bovendien door extra info van het MSI instrument. D delegatie verwelkomt ESA initiatief procurement L2 algoritme ontwikkeling (ATLID, MSI stand-alone en synergetic cloud & aerosol retrieval; en ontwikkeling van 3-deimensionale stralingstransport gebaseerd op synergetische cloud & aerosol retrieval van ATLID, CPR en MSI, etc). Vz zal zorgen DOSTAG over launcher issue aan PEO rapporteren. NL-belang is zowel wetenschappelijk (KNMI, RIVM, TUD) als industrieel (Vis-NIR-SWIR optical head van MSI-instrument TNO/DS onder MSI-prime SSTL en zonnepaneel-ds) ESA EO-related Campaign activities, oral (Malcolm Davidson) Terugkerend actiepunt. Vorige presentatie was een jaar geleden op de 54e DOSTAG. Onderwerpen van campaigns zijn: Technologie, geo-modelling (L2 algoritme ontwikkeling), data assimilation, simulation van data prodcuten (training & application development), calibration & validation support to future and current ESA missions, en multi/internationale samenwerking. B.v. FLEX campagnes (validatie van signaal sterktes en variabiliteit boven landbouw- en bosgebieden, retrieval methodes, etc; en dus met name discriminatie tegen atmosferische signaal. S vraagt naar ballons (Envisat atmosfeer validatie) in deze campagne en voor campagnes in de toekomst. Voor volgend jaar vervolg van Envisat atmosfeer validatie campagnes. 5

6 6 5 MTG, EO(2009)62 Na de goedkeuring van fase-b/c/d heeft MTG nu een eigen QSR gekregen. Gemeld wordt dat fase-a verlengd is (met werk dat eigenlijk fase-b1 heet), overigens na uitgebreide discussie in de januari IPC; in de juni IPC komt fase-b2/c/d aan de orde. ITT fase B2-C/D komt in juli uit (competitie tussen huidige fase A contractors Astrium-D en TAS-F) NL-belang: Gemikt wordt op industriewerk bij vooral de zonnepanelen, instrumenten (S4 op sounder MTG-S) en koudgas/componenten. 6.1 GSE, EO(2009)52 Alle GSE-consortia zitten in fase-2 en breiden hun dienstenpakket verder uit. De implemen-tatie naar operationele core of pilot diensten is recent gestart. Bij sommige gaat de overstap naar operationele dienst trager dan verwacht (o.a. MARISS, Marcoast) zodat verzoek tot GSE-verlenging is ingediend; over evt. nieuwe diensten werd in vorige QSR niets gezegd. In de nieuwe QSR zou actiepunt 58.5 verwerkt worden: lijstje met ingediende ECvoorstellen. B vraagt naar rol JRC. Exec meldt dat JRC geen formele rol speelt in GMES maar wel ervaring heeft in land/coastal coverage en water quality monitoring (dit laatste wordt door EC erkend) NL-deleg: Pg.9 PROMOTE: 2nd user workshop: results? (not available on internet; PROMOTE website bit outdated). Exec: Er is een uitgebreide summary van alle user workshops. Exec zal deze beschikbaar maken via de website. In het algemeen users tevreden en willen vervolg. NL-belang: NL is vooral betrokken bij pilot services voor atmosfeer (Promote/GAS) en water (MarCoast). In mrt. heeft NL K 810 extra ingeschreven, bedoeld voor Terrafirma en Food. 6.2 Fuegosat, EO(2009)53 De 1 e sessie van de WG om een missie te formuleren is uitgesteld. In de Annex zijn alle activiteiten vermeld met hun status. NL-positie: NL is geen deelnemer aan het project. 7.1 GSC, EO(2009)54 Overzicht van belangrijkste ontwikkelingen, bv.: - het doc. verwijst regelmatig naar het GSC Implementatieplan maar dit is in PB-EO nog niet besproken - de EC/ESA Agreement is in januari getekend - gemeld wordt dat de ESA-EUMETSAT Agreement over GMES in de maak is maar bij EUMETSAT is het concept al voorgelegd - de technische problemen bij Sentinels 1-3 worden kort toegelicht - het grondsegment is in wording maar met de GMES/Sentinel data policy is weinig voortgang. S4-1 e Fase A onder leiding van Astrium (D) met Astrium (F), TNO (NL), SSTL (UK), CRISA (E), DEIMOS (E) and VEGA (D). Kayser Threde (D) has been added to the team to strengthen the tasks on the trade-off of optical concepts. - Risk-reduction activities on VNIR detectors and optical components (e.g. diffraction gratings) are envisaged. - The second Phase A contract is still under discussion and negotiation with the bidder. S4/5 related activities - CAMELOT loopt op schema; afleiding L1b requirements in finaal stadium S5P - vermelding dat NL zorgt voor TROPOMI-achtig instrument - overeenkomst ESA-NIVR is bijna gereed. - de SSTL-platformstudie is klaar en in januari gepresenteerd. In IPC is het Procurement proposal goedgekeurd - An ITT for the Phase A/B/C/D/E1 Satellite/System and an RFQ for Phase B/C/D of the SWIR module and the Instrument Electronics Unit (IEU) Payload Elements are currently in preparation. The target date for the release of both the ITT and the RFQs is June de Terms of Reference (ToR) van de Adviesgroep (MAG) is met NIVR afgestemd; membership is currently being finalised and includes EC and EUMETSAT representatives.

7 7 NL-belang richt zich vooral op de atmosfeerinstrumenten op S5 precursor en Sentinels- 4&5, beoogd werkpakket voor Sentinels 1-3 is vergelijkbaar (Zonnepanelen, RWL s en zonnesensors). DE stelt aantal programmatische vragen over ESA leiderschap. Exec. bevestigt ESA leiderschap in de missie. 7.2 Sentinel-1, EO(2009)55 Na oplossen van het SAR antenne-probleem wordt het kritisch pad nu gevormd door de SAR Receive module (uit D). Lancering staat nog in okt gepland, de raket wordt Soyuz of Zenit. Hoewel ESA meldt dat het industrieteam compleet is, staan er nog diverse under negotiation contracten in de Annex. NL-belang was gericht op zonnepanelen (DS), reactiewiel (BE) en zonnesensoren (TNO/BE). 7.3 Sentinel-2, EO(2009)56 Ging in vorige QSR alles nog goed, nu wordt een scala aan (deels ernstige) technische problemen gemeld; ESA hoopt alle problemen snel onder controle te hebben. Lancering is nog voorzien in oktober Hoewel ESA meldt dat het industrieteam bijna compleet is, staat bij diverse werkpakketten nog geen bedrijf ingevuld. NL-belang is gericht op zonnepanelen, reactiewielen en zonnesensoren, naast het instrument. In de Procurement-lijst staat NL alleen bij EGSE met Sat.Serv. Heeft de tegenslag bij Sentinel-1 nog invloed? 7.4 Sentinel-3, EO(2009)57 Geen problemen gemeld, lancering nog in okt NL-belang is gericht op zonnepanelen, reactiewielen en zonnesensoren. 7.5 Ground segment, EO(2009)58 De CDS-design docs. zijn beschikbaar gesteld en over de GMES productharmonisatie is in juni een workshop. Er is een information note hiervan aan PB-EO gestuurd. Deze note bevat dezelfde informatie als in eerdere instantie aan DOSTAG is gemeld (off line: het is erg gecompliceerd om in internationaal GEO verband de procedures op een rij te krijgen; nota bene: ESA fungeert nu als trekker mbt het behoud van EO data (financiële en politieke EU) steun lijken nog steeds reden tot zorg) NL-belang is primair gericht op de atmosfeer- en waterbeheerdiensten. 8.1 Earthnet, EO(2009)59 Weinig bijzonderheden. De OMI-Agreement met NASA is bijna gereed. Over nieuwe EarthNet-element voor lange termijn data-archivering wordt gerapporteerd in doc.45 (EOEP/MMGS). Exec: GOSAT agreement JAXA-ESA is in finale versie (PBEO in mei, council in juni). Mirror archief in Europa. Vanaf zomer actief. OCO lancering mislukt. 9.1 Main achievements and planned activities of EO-related GSP-studies, oral Betreft actiepunt 58.2 in reactie op een interventie van D op de vorige DOSTAG over EOPA/EWD. Presentatie vervalt. 9.2 Space debris impact on EO-missions, oral D heeft in de vorige PB-EO verzocht om een presentatie in DOSTAG hierover. N.a.v. vragen delegaties wat ESA gaat doen om spacecrafts te beschermen antwoordt Exec dat extra milar beschermlagen al een eind helpen om de kritische systemen te beschermen. 9.3 Outcome of 2nd User consultation workshop on Post-EPS & Status of Post EPS phase 0 system studies orals (zie de twee handouts met veel details, oa. planning) Betreft actiepunt Voor presentatie en samenvatting: Zie bij EUMETSAT: come.pdf en het delegatieverslag van Hans Roozekrans ( 26/2). Belangrijkste punten is acquire feedback on mission requirements and approach towards mission definition. 2018: core mission with instruments for atm. Temperature and hunidity 2020: remaining missions. Van deze andere missies hebben IR en MW sounding de hoogste prioriteit. Voor atmosferische samenstelling wordt noodzaak voor synergie met IRS (IR sounding mission), Sentinel-5 UVNS en VII (Vis IR Imaging Mission) genoemd: Very good cooperation with ESA: Post EPS phase 0 studies, GMES S5.

8 Bij de presentatie over de post EPS system studies valt voor atmosferische samenstelling 3MI (Multi-Viewing Multi-Channel Multi-Polarisation Imaging mission) op (voor aërosol en wolken): gebaseerd op POLDER maar met uitgebreider golflengte gebied UV-VIS-SWIR (drie optical heads); alternatieve ontwerpen zijn in studie met enkele optical head, minder calibratie, speciale filterwiel concepten, etc. D merkt op dat Atlid en ADM follow-up (Doppler Wind Lidar) niet aan de orde komen, terwijl het wel als medium op prioriteitenlijst staat. Exec.: DWL is (nog) niet in preliminary assessment review aan de orde geweest, maar komt in de volgende assessment review zeker wel aan bod. D vraagt wanneer ITT fase A uitkomt. Exec: Kick-off fase A ergens in Exec merkt op dat instrumenten vaak al behoorlijk mature zijn. Besluitvorming ITT updates in 2011 (ministrial level). B vraagt naar complementariteit MTG en Post-EPS instrumenten, of dat in paper kan worden beschreven. Exec: cross referenties via requirements kan worden gemaakt en verwijst verder naar de rapporten van de expert groups (zie ook EUMETSAT web page). 10 DOSTAG meeting dates in 2010, DOSTAG(2009)1 Voorstel is: jan.(parijs), apr.(estec), 8-9 sept. (ESRIN), okt. (ESTEC) 11 AOB: - Science results: Vz zal met exec overleggen om iets van 2 maal per jaar de belangrijkste science resultaten op DOSTAG terug te melden. 8

Verslag van de 58e DOSTAG vergadering 28, 29 januari 2009 Jitze van der Meulen, Avri Selig (en Joost Carpay) Geel: NL vragen aan DOSTAG

Verslag van de 58e DOSTAG vergadering 28, 29 januari 2009 Jitze van der Meulen, Avri Selig (en Joost Carpay) Geel: NL vragen aan DOSTAG 1 Verslag van de 58e DOSTAG vergadering 28, 29 januari 2009 Jitze van der Meulen, Avri Selig (en Joost Carpay) Geel: NL vragen aan DOSTAG 2 Chairman s feedback from PBEO o.a. Essential Climate Variables:

Nadere informatie

1. Adoption of Agenda, OJ60

1. Adoption of Agenda, OJ60 1 Toelichting 60e DOSTAG, 2, 3 sept. 2009 Nederlandse delegatie: Avri Selig, Jitze van der Meulen, Joost Carpay (tevens vz DOSTAG). Geel: Vragen van NL delegatie plenair aan Executieve Nieuwe delegatieleden:

Nadere informatie

Verslag 57 e DOSTAG, 22, 23 oktober 2008

Verslag 57 e DOSTAG, 22, 23 oktober 2008 1 Verslag 57 e DOSTAG, 22, 23 oktober 2008 Geel : NL vraag 3 Action items, EO(2008)97 56.1 "GMES: data security en de "S" van GMES): agendapunt 6.6 56.2: review of DUE, komt in DOSTAG-59 (2009Q2) 56.6:

Nadere informatie

1. Adoption of Agenda, OJ61 Agendapunt 10 Post EPS presentatie gaat naar DOSTAG62 in januari (conform AI 60.3).

1. Adoption of Agenda, OJ61 Agendapunt 10 Post EPS presentatie gaat naar DOSTAG62 in januari (conform AI 60.3). 1 Verslag 61e DOSTAG, 27, 28 oktober 2009 -versie 4 nov geel=nl-vraag in DOSTAG, 1. Adoption of Agenda, OJ61 Agendapunt 10 Post EPS presentatie gaat naar DOSTAG62 in januari (conform AI 60.3). 2. Feedback

Nadere informatie

Verslag DOSTAG 49 1/6 versie 1 DOSTAG 49

Verslag DOSTAG 49 1/6 versie 1 DOSTAG 49 Verslag DOSTAG 49 1/6 versie 1 Estec, 24-25 oktober 2006-10-27 Aanwezig: J. v.d. Meulen, J. Carpay DOSTAG 49 1. Draft Agenda (OJ 49 rev. 1) Opvallend was het grote aantal afwezige landen: België, Spanje,

Nadere informatie

56 e DOSTAG, 4-5 sept Verslag Nederlandse delegatie: Joost Carpay (eerste 2 minuten), Avri Selig, Jitze van der Meulen.

56 e DOSTAG, 4-5 sept Verslag Nederlandse delegatie: Joost Carpay (eerste 2 minuten), Avri Selig, Jitze van der Meulen. 1 56 e DOSTAG, 4-5 sept. 2008 Verslag Nederlandse delegatie: Joost Carpay (eerste 2 minuten), Avri Selig, Jitze van der Meulen. 1 Agenda EOEP Dev/Expl. is voor het eerst in 3 docs opgesplitst, er is geen

Nadere informatie

Op voorstel van de NL delegatie komt de indeling van deze QSR overeen met de indeling van het Werkplan 2004 met de bijbehorende budgetlijnen.

Op voorstel van de NL delegatie komt de indeling van deze QSR overeen met de indeling van het Werkplan 2004 met de bijbehorende budgetlijnen. 1 Verslag van de 39 ste vergadering van de DOSTAG ESTEC, 28-29 april 2004 Nederlandse Delegatie: N.J.J. Bunnik, A. Selig Algemeen: DOSTAG voorzitter rapporteert uit PB-EO-99 meeting dat 240 Meuro beschikbaar

Nadere informatie

DOSTAG 42. 4.1. EOEP Development and Exploitation Element QSR (2004/4) ESA/PB- EO(2005)7

DOSTAG 42. 4.1. EOEP Development and Exploitation Element QSR (2004/4) ESA/PB- EO(2005)7 1. Adoption of draft agenda ESA/PB-EO/DOSTAG/OJ/42, rev. 1 DOSTAG 42 2. Chairman s feedback from PB-EO 102 Oral report 3. Review of actions Oral report 4. EOEP 4.1. EOEP Development and Exploitation Element

Nadere informatie

NSO presentatie Big Science Industry Day 16 oktober 2013 Joost Carpay Netherlands Space

NSO presentatie Big Science Industry Day 16 oktober 2013 Joost Carpay Netherlands Space 1 NSO presentatie Big Science Industry Day 16 oktober 2013 Joost Carpay (j.carpay@spaceoffice.nl; Netherlands Space www.spaceoffice.nl) Office Netherlands Space Office (NSO) Ruimtevaartorganisatie van

Nadere informatie

TKI Project: Multi-stage Stochastic and Robust Optimization of Flood Mitigation Measures under Forecast Uncertainty. Workshop Stakeholder

TKI Project: Multi-stage Stochastic and Robust Optimization of Flood Mitigation Measures under Forecast Uncertainty. Workshop Stakeholder TKI Project: Multi-stage Stochastic and Robust Optimization of Flood Mitigation Measures under Forecast Uncertainty Workshop Stakeholder Aanleiding Inventarisatie van de behoeften voor de operationele

Nadere informatie

Status Roadmap 2.0 28.10.2011 Nico van Putten / Luc Boumans

Status Roadmap 2.0 28.10.2011 Nico van Putten / Luc Boumans Status Roadmap 2.0 28.10.2011 Nico van Putten / Luc Boumans Roadmap 2.0 Aanleiding en context Status Roadmaps 2.0 Evaluatie Hoe verder? Waarom Roadmap 2.0; het budget Consequenties van het beleid en in

Nadere informatie

JPI Oceans Gezonde en productieve zeeën en oceanen

JPI Oceans Gezonde en productieve zeeën en oceanen JPI Oceans Gezonde en productieve zeeën en oceanen www.jpi oceans.eu OVERZICHT Terrein Governance Operationeel maken Strategic Research and Innovation Agenda Belgische deelname en interesse Outlook SRIA

Nadere informatie

MeTA Ghana Overview. MeTA Global Meeting 1-4 December, 2014 Chavannes de Bogis, Switzerland

MeTA Ghana Overview. MeTA Global Meeting 1-4 December, 2014 Chavannes de Bogis, Switzerland Ghana Overview Global Meeting 1-4 December, 2014 Chavannes de Bogis, Switzerland in Ghana Context Registered as a public not for profit organisation, and chaired by public and private sectors Multistakeholders

Nadere informatie

Status Roadmap 2.0 10.4.2012 Nico van Putten

Status Roadmap 2.0 10.4.2012 Nico van Putten Status Roadmap 2.0 10.4.2012 Nico van Putten Roadmap 2.0 Aanleiding en context Status Roadmaps 2.0 Evaluatie Hoe verder? Waarom Roadmap 2.0; het budget Consequenties van het beleid en in Regeerakkoord

Nadere informatie

Humidity Roadmap. Aansluiting van NMi VSL op de Europese roadmap voor vochtontwikkeling. Rien Bosma. NMi - the Art of Measurement

Humidity Roadmap. Aansluiting van NMi VSL op de Europese roadmap voor vochtontwikkeling. Rien Bosma. NMi - the Art of Measurement Humidity Roadmap Aansluiting van NMi VSL op de Europese roadmap voor vochtontwikkeling Rien Bosma Inhoud imera Roadmap Humidity Huidige status bij het NMi VSL Ontwikkelingsprogramma 2009-2012 imera imera

Nadere informatie

INFORMATIEBIJEENKOMST ESFRI ROADMAP 2016 HANS CHANG (KNAW) EN LEO LE DUC (OCW)

INFORMATIEBIJEENKOMST ESFRI ROADMAP 2016 HANS CHANG (KNAW) EN LEO LE DUC (OCW) INFORMATIEBIJEENKOMST ESFRI ROADMAP 2016 HANS CHANG (KNAW) EN LEO LE DUC (OCW) 14 november 2014 2 PROGRAMMA ESFRI Roadmap, wat is het en waar doen we het voor? Roadmap 2016 Verschillen met vorige Schets

Nadere informatie

Digital municipal services for entrepreneurs

Digital municipal services for entrepreneurs Digital municipal services for entrepreneurs Smart Cities Meeting Amsterdam October 20th 2009 Business Contact Centres Project frame Mystery Shopper Research 2006: Assessment services and information for

Nadere informatie

Hoe ziet de satelliet infrastructuur (ontwikkeld door ESTEC) eruit?

Hoe ziet de satelliet infrastructuur (ontwikkeld door ESTEC) eruit? Hoe ziet de satelliet infrastructuur (ontwikkeld door ESTEC) eruit? Roger Haagmans Earth Observation Programmes Earth and Mission Science Division 9 Maart 2018 ESA UNCLASSIFIED - For Official Use ESTEC

Nadere informatie

GMES. Global Monitoring for Environment and Security. Een politiek initiatief om met informatie- en kennis- technologie Europa te

GMES. Global Monitoring for Environment and Security. Een politiek initiatief om met informatie- en kennis- technologie Europa te GMES Global Monitoring for Environment and Security Een politiek initiatief om met informatie- en kennis- technologie Europa te voorzien van een (onafhankelijk) informatiesysteem voor milieu en veiligheid.

Nadere informatie

Alcohol policy in Belgium: recent developments

Alcohol policy in Belgium: recent developments 1 Alcohol policy in Belgium: recent developments Kurt Doms, Head Drug Unit DG Health Care FPS Health, Food Chain Safety and Environment www.health.belgium.be/drugs Meeting Alcohol Policy Network 26th November

Nadere informatie

Risk & Requirements Based Testing

Risk & Requirements Based Testing Risk & Requirements Based Testing Tycho Schmidt PreSales Consultant, HP 2006 Hewlett-Packard Development Company, L.P. The information contained herein is subject to change without notice Agenda Introductie

Nadere informatie

De wetenschappelijk kant van "Advanced Instrumentation" Big Science in het SRON programma. en de kansen die hieruit volgen

De wetenschappelijk kant van Advanced Instrumentation Big Science in het SRON programma. en de kansen die hieruit volgen De wetenschappelijk kant van "Advanced Instrumentation" Big Science in het SRON programma en de kansen die hieruit volgen Gerard Cornet Henk van der Linden Henk Hoevers SRON and BIG Science To conceive

Nadere informatie

RUIMTEVAART: QUO VADIS?

RUIMTEVAART: QUO VADIS? RUIMTEVAART: QUO VADIS? Symposium 50 jaar NVR 21 december 2001 Dr. A.G.M. Driedonks, Algemeen Directeur NIVR RUIMTEVAART: QUO VADIS? Onderwerpen Heroriëntatie Nederlands ruimtevaartbeleid 2001 ESA Ministers

Nadere informatie

Introduction Henk Schwietert

Introduction Henk Schwietert Introduction Henk Schwietert Evalan develops, markets and sells services that use remote monitoring and telemetry solutions. Our Company Evalan develops hard- and software to support these services: mobile

Nadere informatie

Advanced Instrumentation. Hans van Gageldonk, Henk Hoevers, Gerard Cornet. 10 Oktober 2012

Advanced Instrumentation. Hans van Gageldonk, Henk Hoevers, Gerard Cornet. 10 Oktober 2012 Advanced Instrumentation Hans van Gageldonk, Henk Hoevers, Gerard Cornet 10 Oktober 2012 Agenda Wat is Advanced Instrumentation? Hoe past Advanced Instrumentation in de keten van fundamenteel onderzoek

Nadere informatie

2 e webinar herziening ISO 14001

2 e webinar herziening ISO 14001 2 e webinar herziening ISO 14001 Webinar SCCM 25 september 2014 Frans Stuyt Doel 2 e webinar herziening ISO 14001 Planning vervolg herziening Overgangsperiode certificaten Korte samenvatting 1 e webinar

Nadere informatie

Verwantschap tussen open data, open standaarden en open source software

Verwantschap tussen open data, open standaarden en open source software Verwantschap tussen open data, open standaarden en open source software OSGEO conferentie 13 november 2013 Rob van de Velde De formule van Geonovum Werken aan beschikbaarheid Werken aan bruikbaarheid OGC

Nadere informatie

Innovatie instrument en financierings mogelijkheden

Innovatie instrument en financierings mogelijkheden HealthGrain Holland, Den Haag 5 juli 2011 Innovatie instrument en financierings mogelijkheden Frans van den Berg, Innovatiemakelaar Food & Nutrition Delta Food & Nutrition Delta? FND is deel van het Innovatieprogramma

Nadere informatie

Issues in PET Drug Manufacturing Steve Zigler PETNET Solutions April 14, 2010

Issues in PET Drug Manufacturing Steve Zigler PETNET Solutions April 14, 2010 Issues in PET Drug Manufacturing Steve Zigler PETNET Solutions April 14, 2010 Topics ANDA process for FDG User fees Contract manufacturing PETNET's perspective Colleagues Michael Nazerias Ken Breslow Ed

Nadere informatie

Implementation of CLP Annex VIII EU harmonised product information for Poisons Centres. Pieter Brekelmans Ronald de Groot Thijs de Kort

Implementation of CLP Annex VIII EU harmonised product information for Poisons Centres. Pieter Brekelmans Ronald de Groot Thijs de Kort Implementation of CLP Annex VIII EU harmonised product information for Poisons Centres Pieter Brekelmans Ronald de Groot Thijs de Kort NVIC NVIC RIVM Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum [NVIC,

Nadere informatie

COST: European cooperation in science and technology. NETLAKE COST Action ES1201

COST: European cooperation in science and technology. NETLAKE COST Action ES1201 Name NETLAKE COST Action ES1201 COST: European cooperation in science and technology DOEL: Onderzoeken en oplossen van internationale vraagstukken MIDDEL: Coördineren en afstemmen van onderzoek middels

Nadere informatie

Toegang tot overheidsinformatie: de gevolgen van Europese ontwikkelingen voor Nederland

Toegang tot overheidsinformatie: de gevolgen van Europese ontwikkelingen voor Nederland Toegang tot overheidsinformatie: de gevolgen van Europese ontwikkelingen voor Nederland KvAG/NCG/Ravi studiedag Europese GI-projecten waaronder INSPIRE Bastiaan van Loenen B.vanloenen@geo.tudelft.nl 23

Nadere informatie

Ervaringen met begeleiding FTA cursus Deployment of Free Software Systems

Ervaringen met begeleiding FTA cursus Deployment of Free Software Systems Ervaringen met begeleiding FTA cursus Deployment of Free Software Systems Frans Mofers Nederland cursusmateriaal & CAA's alle cursusmateriaal vrij downloadbaar als PDF betalen voor volgen cursus cursussite

Nadere informatie

Auteurs: Jan van Bon, Wim Hoving Datum: 9 maart 2009. Cross reference ISM - COBIT

Auteurs: Jan van Bon, Wim Hoving Datum: 9 maart 2009. Cross reference ISM - COBIT Auteurs: Jan van Bon, Wim Hoving Datum: 9 maart 2009 Cross reference ISM - COBIT ME: Monitor & Evaluate Cross reference ISM - COBIT Management summary Organisaties gebruiken doorgaans twee soorten instrumenten

Nadere informatie

HIRLAM Plans for academic research models. Tilly Driesenaar Scientific secretary HIRLAM

HIRLAM Plans for academic research models. Tilly Driesenaar Scientific secretary HIRLAM HIRLAM Plans for academic research models Tilly Driesenaar Scientific secretary HIRLAM Contents Introduction sci-sec tasks Introduction HARMONIE HARMONIE for Universities Sci-sec HIRLAM tasks HIRLAM.org

Nadere informatie

ecognition: Monitoring van gewassen met satellietbeelden

ecognition: Monitoring van gewassen met satellietbeelden ecognition: Monitoring van gewassen met satellietbeelden Corné van der Sande Netherlands Geomatics and Earth Observation BV Trimble Gebruikersdag 5 juni 2014, 12:00-12:30 Inhoud 1.NEO 2.Veel data 3.Teeltinformatie

Nadere informatie

Activant Prophet 21. Prophet 21 Version 12.0 Upgrade Information

Activant Prophet 21. Prophet 21 Version 12.0 Upgrade Information Activant Prophet 21 Prophet 21 Version 12.0 Upgrade Information This class is designed for Customers interested in upgrading to version 12.0 IT staff responsible for the managing of the Prophet 21 system

Nadere informatie

Future of the Financial Industry

Future of the Financial Industry Future of the Financial Industry Herman Dijkhuizen 22 June 2012 0 FS environment Regulatory & political pressure and economic and euro crisis 1 Developments in the sector Deleveraging, regulation and too

Nadere informatie

Bijlage 9. UNI 120621.9 REB GD. Releasebeleid

Bijlage 9. UNI 120621.9 REB GD. Releasebeleid Releasebeleid Ondanks alle aan de samenstelling van de tekst bestede zorg, kan Newway Retail Solutions bv (Newway) géén enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele directe en/of indirecte schade,

Nadere informatie

E-learning maturity model. Hilde Van Laer

E-learning maturity model. Hilde Van Laer E-learning maturity model Hilde Van Laer E-learning maturity model (emm) Self-assessment van online en blended leren met e-learning maturity model (emm) A driver for change? http://www.utdc.vuw.ac.nz/research/e

Nadere informatie

UNECE/UNESCAP Workshop on. Electronic Trade Documents. Ulaanbaatar, Mongolia, October 2009

UNECE/UNESCAP Workshop on. Electronic Trade Documents. Ulaanbaatar, Mongolia, October 2009 /UNESCAP Workshop on Electronic Trade Documents Ulaanbaatar, Mongolia, October 2009 Presentation Need for digital paper documents Developing Electronic documents for SW Using Digital Paper in Supply Chains

Nadere informatie

TROPOMI, spectaculaire spectrometer voor de hele aarde Chemie tussen wetenschap en industrie. Rotterdam 31 maart 2011, Dutch Space, Frits Teule

TROPOMI, spectaculaire spectrometer voor de hele aarde Chemie tussen wetenschap en industrie. Rotterdam 31 maart 2011, Dutch Space, Frits Teule TROPOMI, spectaculaire spectrometer voor de hele aarde Chemie tussen wetenschap en industrie Rotterdam 31 maart 2011, Dutch Space, Frits Teule Inhoud Nederland Instrumentenland Aardobservatie programma

Nadere informatie

"Baselines: eigenwijsheid of wijsheid?"

Baselines: eigenwijsheid of wijsheid? "Baselines: eigenwijsheid of wijsheid?" Een afrondende 'beschouwende' presentatie Ing. Ernst J. Oud CISA CISSP Philips Toshiba Crypsys Data Security Getronics Business Continuity (a.k.a. CUC) Urenco Deloitte

Nadere informatie

European frameworks for VET

European frameworks for VET European frameworks for VET VLOR Brussels, 4 June 2014 Carlo Scatoli Vocational Training and Adult Learning 2002 The Copenhagen Declaration 30 November 2002 Strengthen the European dimension Improve transparency,

Nadere informatie

Risico s van CO2 leidingen

Risico s van CO2 leidingen takes gastransport further Risico s van CO2 leidingen Kennistafel buisleidingen T. Veenstra HSE coordinator Utrecht, 7 september 2010 Groningen, 9-9-2010 1 Inhoud Duurzaamheidsbeleid van Gasunie Ontwikkelingen

Nadere informatie

ARTIST. Petten 24 September 2012. www.ecn.nl More info: schoots@ecn.nl

ARTIST. Petten 24 September 2012. www.ecn.nl More info: schoots@ecn.nl ARTIST Assessment and Review Tool for Innovation Systems of Technologies Koen Schoots, Michiel Hekkenberg, Bert Daniëls, Ton van Dril Agentschap NL: Joost Koch, Dick Both Petten 24 September 2012 www.ecn.nl

Nadere informatie

GETTING THE BEST OUT OF YOUR SOURCE CODE MODERNISEREN MET UNIFACE

GETTING THE BEST OUT OF YOUR SOURCE CODE MODERNISEREN MET UNIFACE GETTING THE BEST OUT OF YOUR SOURCE CODE MODERNISEREN MET UNIFACE 2 OMNEXT IN HET KORT Broncode als bron van informatie Gevestigd in NL, UK en USA Kennis van meer dan 40 diverse technologieën Verschillende

Nadere informatie

Wat komt er op ons af?

Wat komt er op ons af? BUSINESS ASSURANCE ISO 45001 Wat komt er op ons af? Apply veiligheidsdag Hans Snoeren 25 mei 2016 1 EHS Conversion_01_Introduction_Rev 0 SAFER, SMARTER, GREENER Introductions Planning ontwikkeling ISO

Nadere informatie

EU beleid Campylobacter

EU beleid Campylobacter EU beleid Campylobacter Lelystad, 14 Juni 2013 Kris De Smet Head of team food hygiene European Commission, DG SANCO, G4 Overzicht presentatie EU structuren EFSA advies en monitoring data EC (SANCO) activiteiten:

Nadere informatie

Opportunities for Collaborative Interdisciplinary Programs. James W. Jones Director, FCI

Opportunities for Collaborative Interdisciplinary Programs. James W. Jones Director, FCI Opportunities for Collaborative Interdisciplinary Programs James W. Jones Director, FCI Outline Introduction: Motivation for the FCI Ongoing Projects Mechanisms Emerging Needs, Opportunities Closing Remarks

Nadere informatie

Adding value to test tooling

Adding value to test tooling Adding value to tooling performance ing and automation Hoe we performance risico's ook in een CI/CD wereld de baas blijven Wie Ben Ik? >20 jaar ervaring in IT 10 jaar PerformanceArchitecten Software engineer

Nadere informatie

Evenement Water en Klimaatadaptatie

Evenement Water en Klimaatadaptatie Evenement Water en Klimaatadaptatie Door: Silvester Botman National Contact Point RVO In deze presentatie 1. INTERREG NSR; een introductie 2. Aanvraagprocedure 3. Overzicht van de eerste twee calls 4.

Nadere informatie

Adding value to test tooling

Adding value to test tooling Adding value to test tooling performance testing and test automation Hoe we performance risico's ook in een CI/CD wereld de baas blijven Wie Ben Ik? >20 jaar ervaring in IT 10 jaarperformancearchitecten

Nadere informatie

ArchiMate voor kennismodellen van NORA en haar dochters. Marc Lankhorst 16 oktober 2013

ArchiMate voor kennismodellen van NORA en haar dochters. Marc Lankhorst 16 oktober 2013 ArchiMate voor kennismodellen van NORA en haar dochters Marc Lankhorst 16 oktober 2013 Agenda 13:00 introductie ArchiMate-status en -ontwikkelingen en NORA-kennismodel 14:00 parallelle workshops rond de

Nadere informatie

BLIJVEND STRUCTUREEL TEKORT AAN DIGITAL EXPERTS!

BLIJVEND STRUCTUREEL TEKORT AAN DIGITAL EXPERTS! ICT BLIJVEND STRUCTUREEL TEKORT AAN DIGITAL EXPERTS! Persconferentie 4 juni 2013 AXA Brussel Agenda 1. Resultaten van de enquête 2013 over de arbeidsmarkt voor digital experts 2. AXA 3. Actiepunten en

Nadere informatie

CBG Vandaag. De actualiteitenrubriek van het CBG

CBG Vandaag. De actualiteitenrubriek van het CBG CBG Vandaag De actualiteitenrubriek van het CBG Met vandaag: Automatic Case Creation (& Response Handling) Technische validatie van gestructureerde data in een elektronische indiening Kort overig nieuws

Nadere informatie

Betekenis nieuwe GRI - Richtlijnen. Rob van Tilburg Adviesgroep duurzaam ondernemen DHV Utrecht, 23 November 2006

Betekenis nieuwe GRI - Richtlijnen. Rob van Tilburg Adviesgroep duurzaam ondernemen DHV Utrecht, 23 November 2006 Betekenis nieuwe GRI - Richtlijnen Rob van Tilburg Adviesgroep duurzaam ondernemen DHV Utrecht, 23 November 2006 Opbouw presentatie 1. Uitgangspunten veranderingen G2 - > G3 2. Overzicht belangrijkste

Nadere informatie

RAPID DEPLOYMENT PLAN IBM MAXIMO SCHEDULER

RAPID DEPLOYMENT PLAN IBM MAXIMO SCHEDULER Voor de implementatie van onze IBM Maximo planning oplossing Scheduler maken wij gebruik van een standaard rapid deployment methode welke ons in staat stelt u snel na aanschaf van uw licenties op weg te

Nadere informatie

Simme netwerken voor safety en security Martijn Neef TNO Defensie en Veiligheid

Simme netwerken voor safety en security Martijn Neef TNO Defensie en Veiligheid Slim samenwerken met genetwerkte systemen Simme netwerken voor safety en security Martijn Neef TNO Defensie en Veiligheid Martijn Neef Networked Organizations Group Business Unit Information and Operations

Nadere informatie

Introduction KNMI. Glossy. KNMI Open Data KDC ESA. Raymond Sluiter KNMI

Introduction KNMI. Glossy. KNMI Open Data KDC ESA. Raymond Sluiter KNMI Glossy KNMI Open Data KDC ESA Raymond Sluiter KNMI Introduction KNMI KNMI: The national institute for weather, climate research and seismology in The Netherlands... KNMI is an agency of the Ministery of

Nadere informatie

Offshore Outsourcing van Infrastructure Management

Offshore Outsourcing van Infrastructure Management Offshore Outsourcing van Infrastructure Management an emerging opportunity dr. Erik Beulen Atos Origin/Tilburg University 1 Agenda Introductie Ontwikkelingen Risicovergelijking Best practices Conclusies

Nadere informatie

Best? New practice industry-university cooperation. Chemelot InSciTe. www.chemelot-inscite.com

Best? New practice industry-university cooperation. Chemelot InSciTe. www.chemelot-inscite.com Best? New practice industry-university cooperation Chemelot InSciTe www.chemelot-inscite.com Aanleiding / Externe ontwikkelingen Wetenschappelijke competitie neemt toe; universiteit moet zich op sterktes

Nadere informatie

Information security officer: Where to start?

Information security officer: Where to start? 1 Information security officer: Where to start? The information security policy process is a continuous and cyclic process 2 1. PLAN: establish ISMS CREATE Information Security Policy (ISP) Inventarise

Nadere informatie

ILO-Net. high-lights en perspectief. Gerard Cornet, coordinator ILO-Net

ILO-Net. high-lights en perspectief. Gerard Cornet, coordinator ILO-Net ILO-Net high-lights en perspectief Gerard Cornet, coordinator ILO-Net Big Science Industriedag, 24 oktober 2017 ILO Email Theme Toon Verhoeven A.G.A.Verhoeven@differ.nl Fusion facilities, proton accelerators

Nadere informatie

End-to-End testen: de laatste horde

End-to-End testen: de laatste horde End-to-End testen: de laatste horde Dieter Arnouts Agenda Begrip End-to-End testen in het test proces Praktische aanpak End-to-End Test Omgeving Uitdagingen End-to-End testen: De laatste horde 11/10/2010

Nadere informatie

Test rapportage Waarom eigenlijk?

Test rapportage Waarom eigenlijk? Testrapportage Boodschappers van de koning? Test rapportage Waarom eigenlijk? TestNet voorjaarsevenement 2015 Jurian van de Laar Jurian van de Laar @JurianvdL 30 april 2015 @JurianvdL Jurian van de Laar

Nadere informatie

Opleiding PECB ISO 9001 Quality Manager.

Opleiding PECB ISO 9001 Quality Manager. Opleiding PECB ISO 9001 Quality Manager www.bpmo-academy.nl Wat is kwaliteitsmanagement? Kwaliteitsmanagement beoogt aan te sturen op het verbeteren van kwaliteit. Tevens houdt het zich bezig met het verbinden

Nadere informatie

Versie-/Releasebeleid

Versie-/Releasebeleid Versie-/Releasebeleid Ondanks alle aan de samenstelling van de tekst bestede zorg, kan Newway Retail Solutions bv (Newway) géén enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele directe en/of indirecte

Nadere informatie

Satellite Orbit Determination with the Global Educational Network for Satellite Operations

Satellite Orbit Determination with the Global Educational Network for Satellite Operations Satellite Orbit Determination with the Global Educational Network for Satellite Operations Het project in het kort en de opgedane ervaringen Open Universiteit Nederland Faculteit Computer Science TouW

Nadere informatie

TNO Triskelion BV REACH: is de arbeidshygiënist uitgespeeld?

TNO Triskelion BV REACH: is de arbeidshygiënist uitgespeeld? TNO Triskelion BV REACH: is de arbeidshygiënist uitgespeeld? 2 april 2014 REACH Registratie 38533 registraties, 7605 unieke stoffen Implementatie in volle gang blootstellingscenario s Evaluatie 2012: 36

Nadere informatie

ISO/IEC 20000, van standaardkwaliteit naar kwaliteitsstandaard. NGI Limburg 30 mei 2007

ISO/IEC 20000, van standaardkwaliteit naar kwaliteitsstandaard. NGI Limburg 30 mei 2007 ISO/IEC 20000, van standaardkwaliteit naar kwaliteitsstandaard NGI Limburg 30 mei 2007 1 Tijdlijn 80-er jaren: ITIL versie 1 2000: BS 15000 2001: ITIL versie 2 2002: Aangepaste versie BS 15000 2005: BS

Nadere informatie

Meer dynamiek en samenwerking in de levenscyclus van een Asset. AMC Seminar Berend Jongebloed Den Helder, 30 Oktober 2014

Meer dynamiek en samenwerking in de levenscyclus van een Asset. AMC Seminar Berend Jongebloed Den Helder, 30 Oktober 2014 Meer dynamiek en samenwerking in de levenscyclus van een Asset AMC Seminar 2014 Berend Jongebloed Den Helder, 30 Oktober 2014 Meer dynamiek In gebruik zijnde Wapensystemen laten profiteren van de continue

Nadere informatie

AkzoNobel Paints and Coatings Internet of Things platform Performance portal

AkzoNobel Paints and Coatings Internet of Things platform Performance portal AkzoNobel Paints and Coatings Internet of Things platform Performance portal Timeline IoT platform implementatie Maart 2017 - Industry 4.0 and IoT platform selectie gestart Juli 2017 - IoT platform selectie

Nadere informatie

Augmented Reality voor de industrie

Augmented Reality voor de industrie Augmented Reality voor de industrie Agenda - AR toepassingen - AR, VR & MR - Fieldbit over the shoulder coaching - Xerox Case AR Toepassingen AR voor industrie AR, VR & MR Augmented Reality Virtual Reality

Nadere informatie

Horizon 2020. MKB instrument & Fast track to Innovation. Martijn Lammers. Nationaal Contactpunt voor het MKB in Horizon 2020.

Horizon 2020. MKB instrument & Fast track to Innovation. Martijn Lammers. Nationaal Contactpunt voor het MKB in Horizon 2020. Horizon 2020 MKB instrument & Fast track to Innovation 10 juni 2015 Martijn Lammers Nationaal Contactpunt voor het MKB in Horizon 2020 2 1 Boodschap 3 MKB instrument: wat is het? Financiering voor High

Nadere informatie

ISO 9001: Business in Control 2.0

ISO 9001: Business in Control 2.0 ISO 9001: 2015 Business in Control 2.0 Waarom Geintegreerd toepassen verschillende management normen Betere aansluiting normen op de strategie; zorgen voor een goede inbedding in de bedrijfsvoering WAAROM

Nadere informatie

Support Center GIS-Flanders

Support Center GIS-Flanders Support Center GIS-Flanders Our mission: Ensuring the optimal use of geographic information in Flanders Het Ondersteunend Centrum GIS-Vlaanderen is

Nadere informatie

Intro ISO. Finance. Wie zijn wij? Producten. Programma

Intro ISO. Finance. Wie zijn wij? Producten. Programma 1 Intro 2 Wie zijn wij? Producten ISO Programma ICT Finance Producten 3 Visma/AccountView Vivaldi (Interim) (Financieel) Management Workshops & Trainingen De 4U way 4 Nadruk op training en kennisoverdracht.

Nadere informatie

ISACA NL C**** in a day Inspiratiesessie CRISC

ISACA NL C**** in a day Inspiratiesessie CRISC ISACA NL C**** in a day Inspiratiesessie CRISC Den Haag / Nootdorp, 15 november 2017 Spreker: drs. Norbert Kuiper CISM, CISA Agenda 00m - Start & welkom 05m - Kickoff, voorstellen en doelstelling sessie

Nadere informatie

Programma. SBIR Ruimtevaart (Mark Loos, NSO) Toelichting SBIR-proces (Mark Hoogbergen, RVO) De vraag vanuit RWS (Charlotte Schmidt, RWS)

Programma. SBIR Ruimtevaart (Mark Loos, NSO) Toelichting SBIR-proces (Mark Hoogbergen, RVO) De vraag vanuit RWS (Charlotte Schmidt, RWS) Programma 14:00u: 14:05u: 14:20u: 14:45u: 15:15u: 15:45u: Opening SBIR Ruimtevaart (Mark Loos, NSO) Toelichting SBIR-proces (Mark Hoogbergen, RVO) De vraag vanuit RWS (Charlotte Schmidt, RWS) Afsluitende

Nadere informatie

SURFnet User Survey 2006

SURFnet User Survey 2006 SURFnet User Survey 2006 Walter van Dijk Madrid, 21 September 2006 Agenda A few facts General picture resulting from the survey Consequences for the service portfolio Consequences for the yearly innovation

Nadere informatie

Behavioural Insights Applied to Policy Ontsluiten van gedragskennis, een Europees verhaal

Behavioural Insights Applied to Policy Ontsluiten van gedragskennis, een Europees verhaal Behavioural Insights Applied to Policy Ontsluiten van gedragskennis, een Europees verhaal François J. Dessart, PhD Infosessie gedragsinzichtingen Vlaamse Overheid, Brussel 27 september 2016 Behavioural

Nadere informatie

Migratie proces van Unilab6.4 naar SIMATIC IT R&D Suite 7. Lut Van Gorp

Migratie proces van Unilab6.4 naar SIMATIC IT R&D Suite 7. Lut Van Gorp Migratie proces van Unilab6.4 naar SIMATIC IT R&D Suite 7 Lut Van Gorp We sluiten materiaalkringlopen, een ecologische en economische must. 2 Inhoud 3 Story of Indaver Lims bij Indaver Waarom migreren

Nadere informatie

Europa: Uitdagingen? Prof. Hylke Vandenbussche Departement Economie- International Trade 26 April 2018 Leuven

Europa: Uitdagingen? Prof. Hylke Vandenbussche Departement Economie- International Trade 26 April 2018 Leuven Europa: Uitdagingen? Prof. Hylke Vandenbussche Departement Economie- International Trade 26 April 2018 Leuven America First! Wat is het potentiële banenverlies voor België en Europa? VIVES discussion paper

Nadere informatie

Designing climate proof urban districts

Designing climate proof urban districts Designing climate proof urban districts Presentation for Deltas in Times of Climate Change 2010 Jaap Kortman Laura van der Noort IVAM Maarten van Dongen Witteveen + Bos The Netherlands Presentation What

Nadere informatie

11 oktober Maurice Jansen

11 oktober Maurice Jansen 11 oktober 2016 Maurice Jansen Zeevisvaart Scheepvaart Luchtvaart dienstverlening Warehousing Waterbouw Havenlogistiek Rail Wegtransport Haven operaties Binnenvaart Proces industrie Ik hoor en ik vergeet

Nadere informatie

Practitioner s Certificate in IT Service Management: Release & Control (based on ITIL )

Practitioner s Certificate in IT Service Management: Release & Control (based on ITIL ) Exameneisen Practitioner s Certificate in IT Service Management: Release & Control (based on ITIL ) Publicatiedatum 1-1-2008 Startdatum 1-3-2007 Doelgroep IT Service Management Practitioner: Release &

Nadere informatie

Een rapport gemaakt in Pure. Voorbereid door: anonymous, Gebruiker, 25/09/19 15:11

Een rapport gemaakt in Pure. Voorbereid door: anonymous, Gebruiker, 25/09/19 15:11 Een rapport gemaakt in Pure. Voorbereid door: anonymous, changeme@atira.dk Gebruiker, 25/09/19 15:11 Activiteiten Listing van Activiteiten 12th meeting of JPI HDHL Management Board, Berlijn (Externe Organisatie)

Nadere informatie

BiZZdesign. Bouwen van sterke en wendbare organisaties met behulp van standaarden, methode, technieken en tools. Research & Development

BiZZdesign. Bouwen van sterke en wendbare organisaties met behulp van standaarden, methode, technieken en tools. Research & Development BiZZdesign Bouwen van sterke en wendbare organisaties met behulp van standaarden, methode, technieken en tools Research & Development 1 Profile CV Joost Niehof Name Grade Nationality Residence Role Joost

Nadere informatie

Free Technology Academy

Free Technology Academy Free Technology Academy Symposium 21 november 2009 Wat is vrije software? Begrip geïntroduceerd door Richard Stallman in 1985 Niet verwarren met gratis software (freeware) 'Free as in free speech, not

Nadere informatie

Drones for Firefighting. Friday

Drones for Firefighting. Friday Drones for Firefighting Friday 17-11-2017 Introduction Martijn Zagwijn: Specialist Informationmanagement / Project Manager RPAS Brandweer Twente (Region 5) RPAS Drones project Firefighting Services Fire

Nadere informatie

JOB OPENING OPS ENGINEER

JOB OPENING OPS ENGINEER 2016 DatacenterNext All rights reserved Our Mission Wij zijn een On-Demand Technology Office die bedrijven helpt technologie te organiseren, zekeren en innoveren. Dit stelt onze klanten in staat, vertrouwende

Nadere informatie

IPFOS. Bestuurders Conferentie. Scenario planning voor verzekeraars onder solvency II Onno de Vrij, Head of Risk andfraud-sas

IPFOS. Bestuurders Conferentie. Scenario planning voor verzekeraars onder solvency II Onno de Vrij, Head of Risk andfraud-sas IPFOS Bestuurders Conferentie Scenario planning voor verzekeraars onder solvency II Onno de Vrij, Head of Risk andfraud-sas SCENARIO PLANNING DE TOEKOMST VOOR PENSIOENFONDSEN? Onno de Vrij, SAS HET

Nadere informatie

SUSTAINABLE PROCUREMENT ISO ERIK VAN ASSEN - KARIN VAN IJSSELMUIDE

SUSTAINABLE PROCUREMENT ISO ERIK VAN ASSEN - KARIN VAN IJSSELMUIDE SUSTAINABLE PROCUREMENT ISO 20400 ERIK VAN ASSEN - KARIN VAN IJSSELMUIDE LID NEN-NORMCOMMISSIE ISO 20400 VOORZITTER NEN-NORMCOMMISSIE ISO 20400 NETWERKMANAGER NEVI - KENNISMANAGER/TRAINER NEVI \ NEVI values

Nadere informatie

Business as (un)usual

Business as (un)usual Business as (un)usual Beperking van de impact van incidenten begint vandaag! Aon Global Risk Consulting Business Continuity Practice Continuiteit = basis voor succesvol ondernemen.voor u business as usual?

Nadere informatie

Bijeenkomst do s en don ts bij aanvragen importontheffingen 13 September 2011. Locatie: Dienst Regelingen, Slachthuisstraat 71, 6041 CB Roermond

Bijeenkomst do s en don ts bij aanvragen importontheffingen 13 September 2011. Locatie: Dienst Regelingen, Slachthuisstraat 71, 6041 CB Roermond Bijeenkomst do s en don ts bij aanvragen importontheffingen 13 September 2011 Locatie:, Slachthuisstraat 71, 6041 CB Roermond Aanvragen importmachtigingen/ontheffingen 13 sept 2011 Agenda 12.00 13.00 uur

Nadere informatie

Succes = Noodzaak x Visie x Draagvlak 2. Case: Implementatie Requirements Lifecycle management bij Rabobank International

Succes = Noodzaak x Visie x Draagvlak 2. Case: Implementatie Requirements Lifecycle management bij Rabobank International Succes = x Visie x Draagvlak 2 Case: Implementatie Requirements Lifecycle management bij Rabobank International dinsdag 3 oktober 2006 Spider Congres Agenda Inventarisatie SPI-knelpunten Implementatie

Nadere informatie

New product development. Kim De Gryse

New product development. Kim De Gryse New product development Kim De Gryse 03/12/2015 New product development 1. Tomra Sorting Solutions 2. Waarom is een proces noodzakelijk? 3. Invoeren van een proces 4. Resultaten van het implementeren 5.

Nadere informatie