Geneesmiddeleninteracties in de oncologie, wat te doen? dr Frank Jansman, ziekenhuisapotheker-klinisch farmacoloog

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Geneesmiddeleninteracties in de oncologie, wat te doen? dr Frank Jansman, ziekenhuisapotheker-klinisch farmacoloog"

Transcriptie

1 Geneesmiddeleninteracties in de oncologie, wat te doen? dr Frank Jansman, ziekenhuisapotheker-klinisch farmacoloog

2 patiënt uit de praktijk Man, 67 jaar Voorgeschiedenis: reumatoïde artritis Verwezen ivm coloncarcinoom na hemicolectomie links PA: adenocarcinoom, lineaire extensie 12 cm, graad 3, lymfklieren 1/18 positief, pt3n1mx Behandelvoorstel: adjuvante chemotherapie bestaande uit 5-fluorouracil en oxaliplatin

3 patiënt uit de praktijk Patiënt wordt na 10 dagen opgenomen in verband met koorts bij neutropenie Medicatie bij opname: metoclopramide 10 mg zo nodig omeprazol 1 dd 20 mg methotrexaat 15 mg 1 maal per week foliumzuur 1 dd 5 mg

4

5 patiënt uit de praktijk Vrouw, 42 jaar Voorgeschiedenis: perioden van somberheid waarvoor paroxetine 1 dd 20 mg Verwezen ivm mammacarcinoom PA: tumor 2,3 cm groot, graad 2, ER +, HER/2neu -, SN negatief Behandelvoorstel: na afronding van de adjuvante chemotherapie tamoxifen

6 patiënt uit de praktijk De apothekersassistent belt de arts: is de arts zich bewust van de interactie?

7 tamoxifen metabolisme SSRI s

8 onderzoek Tamoxifen Tamoxifen + CYP2D6 remmer kans op 2-jaars recidief 7.5% 13.9% HR 1.92; 95% CI ; p<0.001 JCO 2009;27:abstract 508

9 advies sterke CYP2D6 remmers vermijden alternatief: fluvoxamine CBO richtlijn mammacarcinoom 2012 G-Standaard

10 patiënt uit de praktijk Vrouw, 58 jaar Gemetastaseerd mammacarcinoom waarvoor zij tamoxifen gebruikt Progressieve ziekte: start chemotherapie

11 patiënt uit de praktijk Patiënte komt met een herhalingsrecept tamoxifen Wat doe je?

12 medicatieveiligheid in de oncologie afgelopen decennia sterke toename aantal oncolytica opkomst combinatie-chemo(-targeted)-therapie incomplete transmurale medicatiebewaking oncolytica meest toxische geneesmiddelen en lage therapeutische index

13 Werkgroep Oncolytica-interacties aanleiding werkwijze resultaten klinische praktijk

14 J Pharmacol Exp Ther 1998;257:791-9

15

16

17 Clin Therap 2005;27:327-35

18 Pharm Weekbl 2004;139:1392-6

19 aanleiding Werkgroep relevante interacties effect 5-FU metronidazol 5-FU Cl 30% 75% granulocytopenie irinotecan ketoconazol SN-38 AUC 100% irinotecan fenytoïne irinotecan AUC 80% SN-38 AUC 90% Am J Health Syst Pharm 2005;62: Clin Ther 2005;27:327-35

20 aanleiding Werkgroep relevante interacties effect 5-FU metronidazol 5-FU Cl 30% 75% granulocytopenie irinotecan ketoconazol * SN-38 AUC 100% irinotecan fenytoïne * irinotecan AUC 80% SN-38 AUC 90% *sinds 2008 medicatiebewaking op deze interacties

21 J Natl Cancer Inst 2007;99:

22 aanleiding Werkgroep questionnaire over afgelopen 4 weken naar medicatiegebruik inclusie: systemische behandeling met oncolytica evalueerbaar: 405 kankerpatiënten 276 interacties bij 27% van de patiënten 36 (13%) interacties met oncolytica, waaronder: warfarine chinolonen fenytoïne cimetidine hydrochloorthiazide J Natl Cancer Inst 2007;99:

23 aanleiding Werkgroep J Natl Cancer Inst 2007;99:

24 aanleiding Werkgroep

25 Werkgroep Oncolytica-interacties doel: beoordelen en vaststellen van klinische relevantie van interacties met Oncolytica voor de Nederlandse praktijk

26 Werkgroep Oncolytica-interacties samenstelling: 2 medisch oncologen 3 ziekenhuisapothekers-klinisch farmacologen 1 internist-klinisch farmacoloog 1 openbaar apotheker 3 medewerkers WINAp

27 werkwijze Werkgroep WiNAp stelt literatuurlijst samen Werkgroepvergadering beoordeelt: codering onderbouwing (level of evidence) codering effect (conform CTC-AE)

28 Werkgroep Farmacotherapie en Geneesmiddelinformatie Besliskaart interactiebeoordeling Kwaliteit van de onderbouwing. 4 Gecontroleerde, gepubliceerde interactiestudies bij patiënten/vrijwilligers met klinisch relevante eindpunten 3 Gecontroleerde, gepubliceerde interactiestudies bij patiënten/vrijwilligers met relevante surrogaateindpunten 2 Goed gedocumenteerde, gepubliceerde case-reports retrospectieve analyse van case-series van interacties/bijwerkingen (bv. FDA-rapport) 1 Incomplete, gepubliceerde case reports [1] 0 Farmacodynamische dierstudies en in vitro studies met beperkte voorspellende waarde voor de in vivo humane situatie. Data on file. - Geen onderbouwing. [1] Bij de casuïstische meldingen is het van belang bij de interpretatie van de gegevens de mate van causaliteit tussen interactie en beschreven gevolg vast te stellen (een rechallenge is in dit kader van grote waarde).

29 Werkgroep Farmacotherapie en Geneesmiddelinformatie Besliskaart interactiebeoordeling Potentiële ernst van het klinisch effect van een interactie A: Klinisch onbeduidend of klinisch geen effect; verlaagde oestrogeenspiegel zonder doorbraakbloeding; falen van digoxine, bisfosfonaten, raloxifeen; ventriculaire extrasystolen (ventricular premature beats); supra-ventriculaire extrasystoles (atrial ectopics); toename INR tot 4.5; toename spiegel zonder gevolgen; toename serumuraat; afname fosfaatbinding; toename 'Tyramine sensitivity factor' (ratio van de hoeveelheid intraveneus tyramine die nodig is voor een toename van de systolische bloeddruk met 30 mmhg bij baseline en bij gebruik geneesmiddel). B: Kortdurend ongemak (<24-48 uur) zonder restverschijnselen; kleine daling bloeddruk; amnesie; fatigue; psychomotore verslechtering; duizeligheid; hoofdpijn; misselijk; sedatie; toename tensie tijdens hypoglykemie door betablokker; hypoglykemie die patiënt herkent en zelf oplost; falen van theofylline (toename COPDklachten); metabole acidose; dosisaanpassing cumarine nodig; toename bijwerkingen calciumantagonist. C: Langdurend ongemak ( uur) zonder restverschijnselen; spotting en doorbraakbloedingen; pseudotumor cerebri; hypo/hyperthyreoidie; bijwerkingen door verhoogde biologische beschikbaarheid van: carbamazepine, clozapine, tacrolimus, everolimus, sirolimus, fenytoïne, olanzapine; toename INR tot 4.5-6; blauwe plekken; hematurie; afname INR <2 en patiënt 'laag' ingesteld (1e intensiteitsgroep, therapeutische range INR; streefgebied ); falen therapie voor een niet-ernstige aandoening of te verwachten door verlaagde biologische beschikbaarheid: methadon (afkickverschijnselen), corticosteroïden (verergering van pijn bij reumatoide artritis of oedeemvorming), benzodiazepinen, leflunomide, chinolonen, tetracyclines, cefalosporine, ijzer, levothyroxine, penicillamine, SSRI (toename angstgevoelens); myopathie; blokkering effect op FEV1; versterkt anticholinerg effect (urineretentie, wazig zien); Parkinsonisme (trillerig/beverig); verhoogd risico op bloedingen bovenste deel tractus digestivus. D: Langdurige (>168 uur)/blijvende restverschijnselen of invaliditeit; bijwerkingen door verhoogde biologische beschikbaarheid van: aminoglycosiden (ototoxiciteit), ciclosporine, lithium, ergotamine, methotrexaat, digoxine, tricyclische antidepressiva (grand mal seizure, delirium), rifabutine (uveïtis), theofylline (insult); falen van therapie voor een ernstige, niet-letale aandoening of te verwachten falen door verlaagde biologische beschikbaarheid: (doxycycline bij) brucellose, levodopa, itraconazol, ketoconazol, methyldopa, lisdiuretica (verergering hartfalen leidend tot ziekenhuisopname), lamotrigine, fenytoïne, carbamazepine, valproïnezuur (toename convulsies); falen imatinib; afname INR <2 en patiënt 'hoog' ingesteld (2e intensiteitsgroep, therapeutische range INR; streefgebied ) (oa hartklep); toename INR >6; trombosebeen; hallucinaties; delirium; verergering psychose; invaliderende tremor; ataxie; convulsie; remming herstel uit hypoglykemie door betablokker; hypoglykemie waarbij hulp van anderen nodig is (hypo 'unawareness'). E: Falen van (op korte of lange termijn) levensreddende therapie, zoals antiretrovirale therapie, kinidine, bij transplantatie (ciclosporine, everolimus, sirolimus, tacrolimus, corticosteroïd, mycofenolzuur); verhoogde kans op zwangerschap zonder verdere risicofactoren voor moeder of kind; ritmestoornissen: QT-interval verlenging, brady-aritmieen; rhabdomyolyse; maligne hypertensie; Parkinsonisme (tardieve dyskinesie); pseudofeochromocytoom; verwachte beenmergdepressie; nierfalen; maagbloeding; longembolie; HVOD. F: Overlijden; ritmestoornissen: torsade de pointes, ventriculaire tachycardie; onverwachte beenmergdepressie; ernstig insult met dodelijke afloop; hersenbloeding; herseninfarct (CVA); verhoogde kans op zwangerschap met risicofactoren voor moeder of kind: pilfalen door enzyminductoren; serotoninesyndroom; hyperpyrexie (42 C); multi-orgaanfalen.

30 werkwijze Werkgroep WiNAp stelt literatuurlijst samen Werkgroepvergadering beoordeelt: codering onderbouwing (level of evidence) codering effect (conform CTC-AE) is het een interactie?

31 werkwijze Werkgroep WiNAp stelt literatuurlijst samen Werkgroepvergadering beoordeelt: codering onderbouwing (level of evidence) codering effect (conform CTC-AE) is het een interactie? is actie noodzakelijk?

32 resultaten Werkgroep 146 potentiële interacties 88 x interactie 38 x actie

33 resultaten Werkgroep oncolytica/hormonen + cumarines oncolytica/hormonen + carbamazepine oncolytica/hormonen + fenytoïne nibben + antacida/secretieremmers CYP3A4-remmers enzyminductoren

34 Clin Ther 2011;33:305-14

35

36 Medische Oncologie 2008;11:21-3

37

38

39 klinische praktijk opname relevante interacties in interactiebestand: G-standaard Informatorium Medicamentorum

40

41

42 transmuraal dagbehandeling: i.v. medicatie thuis: orale (oncologische) medicatie

43 transmuraal dagbehandeling: i.v. medicatie thuis: orale (oncologische) medicatie => informatie-overdracht

44 transmuraal informatie-overdracht: oncoloog schrijft voor mail met lijst van ziekenhuisapotheek naar poliklinische apotheek verwerken in waarneemmodule (koppeling 1 e lijn) geautomatiseerde medicatiebewaking

45 => samenwerken

Interactiemeldingen: wegklikken of niet? Kees Kramers, internist, Klinisch Farmacoloog UMC St. Radboud Afd. Farmacologie-Toxicologie.

Interactiemeldingen: wegklikken of niet? Kees Kramers, internist, Klinisch Farmacoloog UMC St. Radboud Afd. Farmacologie-Toxicologie. Interactiemeldingen: wegklikken of niet? Kees Kramers, internist, Klinisch Farmacoloog UMC St. Radboud Afd. Farmacologie-Toxicologie. Interacties Kinetisch of Dynamisch Interacties Kinetisch Absorptie

Nadere informatie

Workshop Medicijnen, werkt t of werk t.. tegen? Els Coyajee-Geselschap apotheker

Workshop Medicijnen, werkt t of werk t.. tegen? Els Coyajee-Geselschap apotheker Workshop Medicijnen, werkt t of werk t.. tegen? Els Coyajee-Geselschap apotheker Inhoud workshop Inventarisatie vragen Waar of niet waar Medicatie en hun bijwerkingen Pijnbestrijding Antidepressiva Benzodiazepinen

Nadere informatie

SUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS

SUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS SUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS 1 NAAM VAN HET GENEESMIDDEL A.Vogel Hyperiforce, tabletten 2 KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Eén tablet (450 mg) bevat 66 mg ethanolextract van vers bloeiend

Nadere informatie

Maagbescherming bij salicylaat-/coxibgebruik 108

Maagbescherming bij salicylaat-/coxibgebruik 108 Maagbescherming bij salicylaat-/coxibgebruik 108 Deze Medisch Farmaceutische Beslisregel (MFB) is ontwikkeld door de KNMP en Health Base, in samenwerking met de Expertgroep MFB. Datum 04-03-2014 Doel Verlagen

Nadere informatie

Bewaking op bijwerkingen in de (ziekenhuis)apotheek. Jean Conemans

Bewaking op bijwerkingen in de (ziekenhuis)apotheek. Jean Conemans Bewaking op bijwerkingen in de (ziekenhuis)apotheek Jean Conemans Nierfunctie Farmacogenetica Interacties Spiegelbepalingen Klinische chemie Clinical rules Medicatieveiligheid Meldmodule LAREB Aspecten

Nadere informatie

Voriconazol en ritmestoornissen

Voriconazol en ritmestoornissen Voriconazol en ritmestoornissen MDO bespreking 29-10-2014 Michelle Oude Alink Casus Man 68 jaar oud Voorgeschiedenis 2014, juni: myocardinfarct wv DES-stent Sinds september verdenking pneumonie, aanvankelijk

Nadere informatie

Maagbescherming bij NSAID-gebruik 107

Maagbescherming bij NSAID-gebruik 107 Maagbescherming bij NSAID-gebruik 107 Deze Medisch Farmaceutische Beslisregel (MFB) is ontwikkeld door de KNMP en Health Base, in samenwerking met de Expertgroep MFB. Datum 29-05-2013 Doel Verlagen van

Nadere informatie

Twee richtingen met één stip aan horizon. Dr. Pieter Helmons, ziekenhuisapotheker MSc. Arthur Wasylewicz AIOS ziekenhuisfarmacie

Twee richtingen met één stip aan horizon. Dr. Pieter Helmons, ziekenhuisapotheker MSc. Arthur Wasylewicz AIOS ziekenhuisfarmacie Twee richtingen met één stip aan horizon SAMEN NAAR MEER MEDICATIEVEILIGHEID Dr. Pieter Helmons, ziekenhuisapotheker MSc. Arthur Wasylewicz AIOS ziekenhuisfarmacie Medicatiebewaking in het St Jansdal Het

Nadere informatie

IA teksten en onderdrukkingstermijnen december 2018

IA teksten en onderdrukkingstermijnen december 2018 Medicatiebewaking- Interacties (IA) Code IA Interactienaam Teksten Pharmacom Teksten Medicom OPNAME DIVERSE GENEESMIDDELEN KAN VERMINDEREN. ZIE COMMENTAREN 001 GENEESMIDDEL GALZUURBIND. HARS MEDICATIEBEWAKING

Nadere informatie

BIJSLUITER. CARBAMAZEPINE 50 mg tablet

BIJSLUITER. CARBAMAZEPINE 50 mg tablet BIJSLUITER CARBAMAZEPINE 50 mg tablet Lees de hele bijsluiter goed vóórdat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft u

Nadere informatie

Medicatiegebruik bij mensen met een verstandelijke beperking

Medicatiegebruik bij mensen met een verstandelijke beperking Medicatiegebruik bij mensen met een verstandelijke beperking Congres Mind the Body 12 februari 2015 Barber Tinselboer, AVG s Heeren Loo locatie Apeldoorn Inhoud Casus Medicatie en de cliënt met een verstandelijke

Nadere informatie

Bijsluiter: informatie voor de patiënt. Cardene IV, 1 mg/ml oplossing voor infusie. nicardipinehydrochloride

Bijsluiter: informatie voor de patiënt. Cardene IV, 1 mg/ml oplossing voor infusie. nicardipinehydrochloride BIJSLUITER Bijsluiter: informatie voor de patiënt Cardene IV, 1 mg/ml oplossing voor infusie nicardipinehydrochloride Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat

Nadere informatie

IA teksten en onderdrukkingstermijnen juli 2019

IA teksten en onderdrukkingstermijnen juli 2019 Code IA Interactienaam Teksten Pharmacom Teksten Medicom OPNAME DIVERSE GENEESMIDDELEN KAN VERMINDEREN. ZIE COMMENTAREN 001 GENEESMIDDEL GALZUURBIND. HARS MEDICATIEBEWAKING 002 CUMARINES ANDROGENEN/ANABOL.

Nadere informatie

IA teksten en onderdrukkingstermijnen februari 2019

IA teksten en onderdrukkingstermijnen februari 2019 Code IA Interactienaam Teksten Pharmacom Teksten Medicom OPNAME DIVERSE GENEESMIDDELEN KAN VERMINDEREN. ZIE COMMENTAREN 001 GENEESMIDDEL GALZUURBIND. HARS MEDICATIEBEWAKING 002 CUMARINES ANDROGENEN/ANABOL.

Nadere informatie

Geachte collega, INTERACTIES

Geachte collega, INTERACTIES Geachte collega, Hierbij weer een overzicht van de wijzigingen van het G-Standaardbestand van februari 2019. Deze maand zijn er wijzigingen op de volgende gebieden: Interacties Verminderde nierfunctie

Nadere informatie

Een kwestie van maatwerk

Een kwestie van maatwerk Medicamenteuze interventies ter vermindering van agressief gedrag Een kwestie van maatwerk Dr Rob Heerdink Pharmacoepidemiology & Clinical Pharmacology Utrecht Institute for Pharmaceutical Sciences Universiteit

Nadere informatie

IA teksten en onderdrukkingstermijnen november 2018

IA teksten en onderdrukkingstermijnen november 2018 Medicatiebewaking- Interacties (IA) Code IA Interactienaam Teksten Pharmacom Teksten Medicom OPNAME DIVERSE GENEESMIDDELEN KAN VERMINDEREN. ZIE COMMENTAREN 001 GENEESMIDDEL GALZUURBIND. HARS MEDICATIEBEWAKING

Nadere informatie

Bijsluiter: informatie voor de gebruiker. Zibrine Forte, harde capsules

Bijsluiter: informatie voor de gebruiker. Zibrine Forte, harde capsules Bijsluiter: informatie voor de gebruiker Zibrine Forte, harde capsules Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat innemen want er staat belangrijke informatie in voor u. Gebruik dit geneesmiddel

Nadere informatie

IA teksten en onderdrukkingstermijnen oktober 2017

IA teksten en onderdrukkingstermijnen oktober 2017 IA teksten en onderdrukkingstermijnen oktober 2017 Code IA Interactienaam Teksten Pharmacom Teksten Medicom niveau afhandeling onderdr. Termijn A onderdr. Termijn B GITtekstblok 001 GENEESMIDDEL GALZUURBIND.

Nadere informatie

Adjuvante systeemtherapie Patiënte: DM type 2

Adjuvante systeemtherapie Patiënte: DM type 2 Take home messages Een 59 jarige vrouw met mammacarcinoom en diabetes. An Reyners Internist-oncoloog UMCG Kankerbehandeling: houd rekening met bijwerkingen op korte en langere termijn Stem af wie waarvoor

Nadere informatie

Bijwerkingen. Dr. Jorie Versmissen Internist-klinisch farmacoloog/-vasculair geneeskundige COIG 18 juni 2019

Bijwerkingen. Dr. Jorie Versmissen Internist-klinisch farmacoloog/-vasculair geneeskundige COIG 18 juni 2019 Bijwerkingen Dr. Jorie Versmissen Internist-klinisch farmacoloog/-vasculair geneeskundige COIG 18 juni 2019 Leerdoelen Hoe vaak komen bijwerkingen voor? Hoe weet ik of ik te maken heb met een bijwerking?

Nadere informatie

Medicinale behandeling van SOA s. Linda Vas Dias Apotheker Regioapotheek IJsselland IJsselland Ziekenhuis 29 mei 2018

Medicinale behandeling van SOA s. Linda Vas Dias Apotheker Regioapotheek IJsselland IJsselland Ziekenhuis 29 mei 2018 Medicinale behandeling van SOA s Linda Vas Dias Apotheker Regioapotheek IJsselland IJsselland Ziekenhuis 29 mei 2018 Inhoud Geneesmiddelen bij SOA s Toedieningsvormen Bijwerkingen Nierfunctie Interacties

Nadere informatie

Medicijncombinatie kan kankerpatiënt schaden Kankerpatiënt slikt vaak riskante mix van medicijnen

Medicijncombinatie kan kankerpatiënt schaden Kankerpatiënt slikt vaak riskante mix van medicijnen Medicijncombinatie kan kankerpatiënt schaden Kankerpatiënt slikt vaak riskante mix van medicijnen Pas op met medicatie tijdens chemotherapie! Kankerpatiënten lopen risico dat medicijnen kanker behandeling

Nadere informatie

BIJSLUITER. CARBAMAZEPINE 250 mg zetpil

BIJSLUITER. CARBAMAZEPINE 250 mg zetpil BIJSLUITER CARBAMAZEPINE 250 mg zetpil Lees de hele bijsluiter goed vóórdat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft u

Nadere informatie

Dit product mag niet gebruikt worden bij: Overgevoeligheid voor het werkzame bestanddeel of voor één van de in rubriek 6.1 vermelde hulpstoffen.

Dit product mag niet gebruikt worden bij: Overgevoeligheid voor het werkzame bestanddeel of voor één van de in rubriek 6.1 vermelde hulpstoffen. Apotheek Catharina Ziekenhuis SPC Voorraadproducten Ethanol 96% infusieconcentraat 50ml 1. Naam van het geneesmiddel Ethanol 96% infusieconcentraat 50ml 2. Kwalitatieve en kwantitatieve samenstelling Dit

Nadere informatie

Psychofarmaca en QT-interval. Het inschatten van risico s aan de hand van casuïstiek

Psychofarmaca en QT-interval. Het inschatten van risico s aan de hand van casuïstiek Psychofarmaca en QT-interval Het inschatten van risico s aan de hand van casuïstiek Leerdoelen Na deze workshop weet u aan de hand van casus Wat het effect van verschillende psychofarmaca op het QTinterval

Nadere informatie

Vragen en antwoorden: reden van voorschrijven en uitwisselen laboratoriumwaarden

Vragen en antwoorden: reden van voorschrijven en uitwisselen laboratoriumwaarden Vragen en antwoorden: reden van voorschrijven en uitwisselen laboratoriumwaarden Reden van voorschrijven Waarom moet de arts de reden van voorschrijven op het recept vermelden? Om de patiënt nog betere

Nadere informatie

Farmacokinetiek en dynamiek

Farmacokinetiek en dynamiek Farmacokinetiek en dynamiek Het toepassen van informatie uit het farmacotherapeutisch kompas Douwe van der Meer Ziekenhuisapotheker 20-03-2018 Wie schrijf het Kompas? VWS ZI Verzekeraars Wat is de bron?

Nadere informatie

Leerdoelen. Waarom aandacht voor bijwerkingen? Introductie bijwerkingen. Kloof tussen studie en praktijk beperkte omvang populatie

Leerdoelen. Waarom aandacht voor bijwerkingen? Introductie bijwerkingen. Kloof tussen studie en praktijk beperkte omvang populatie Introductie bijwerkingen 2011-2012 Doelgroep: aios, co-assistenten Leerdoelen Waarom aandacht voor bijwerkingen? Waarom Lareb? Wanneer is er sprake van een bijwerking? Casuïstiek Melden van bijwerkingen

Nadere informatie

Barnidipine C08CA12, december Indicatie Barnidipine is geregistreerd voor de indicatie hypertensie.

Barnidipine C08CA12, december Indicatie Barnidipine is geregistreerd voor de indicatie hypertensie. Barnidipine C08CA12, december 2017 Indicatie Barnidipine is geregistreerd voor de indicatie hypertensie. Standpunt Ephor In het rapport over de calciumantagonisten van april 2013 wordt barnidipine door

Nadere informatie

Dosisgids bestemd voor de arts voor de behandeling van Reumatoïde Artritis (RA) met RoACTEMRA

Dosisgids bestemd voor de arts voor de behandeling van Reumatoïde Artritis (RA) met RoACTEMRA De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel RoACTEMRA. Het verplicht plan voor risicobeperking in België, waarvan deze informatie

Nadere informatie

Risico-minimalisatiemateriaal betreffende Tasigna (nilotinib) voor voorschrijvers en apothekers

Risico-minimalisatiemateriaal betreffende Tasigna (nilotinib) voor voorschrijvers en apothekers Risico-minimalisatiemateriaal betreffende Tasigna (nilotinib) voor voorschrijvers en apothekers Introductie De risico-minimalisatiematerialen voor Tasigna (nilotinib) zijn beoordeeld door het College ter

Nadere informatie

Compliance en interactie door co-medicatie. Maja de Jonge Erasmus MC Kanker Instituut Rotterdam

Compliance en interactie door co-medicatie. Maja de Jonge Erasmus MC Kanker Instituut Rotterdam Compliance en interactie door co-medicatie Maja de Jonge Erasmus MC Kanker Instituut Rotterdam De oudere: wat getallen 60% patiënten met kanker > 65 jaar 80% 1 co-morbiditeit 78% van medicatie op recept

Nadere informatie

Dosisgids bestemd voor de arts voor de behandeling van Reumatoïde Artritis (RA) met RoACTEMRA

Dosisgids bestemd voor de arts voor de behandeling van Reumatoïde Artritis (RA) met RoACTEMRA De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel RoACTEMRA. Het verplicht plan voor risicobeperking in België, waarvan deze informatie

Nadere informatie

De farmacotherapeutische behandeling van patiënten met. Interacties en dubbelmedicatie bij poliklinische patiënten met kanker

De farmacotherapeutische behandeling van patiënten met. Interacties en dubbelmedicatie bij poliklinische patiënten met kanker oorspronkelijk artikel Interacties en dubbelmedicatie bij poliklinische patiënten met kanker Roelof W.F. van Leeuwen ab *, Eleonora L. Swart a, Frits A. Boom b, Martin G. Schuitenmaker b en Jacqueline

Nadere informatie

Onderstaande vragen zijn van toepassing op de periode 4-6 maanden postoperatief

Onderstaande vragen zijn van toepassing op de periode 4-6 maanden postoperatief Aantal maanden? Datum: Setting: O klinisch O poliklinisch Beoordelaar: (naam) Algemeen Onderstaande vragen zijn van toepassing op de periode 4- postoperatief Is de patient opgenomen geweest in een van

Nadere informatie

Anti-artimica Marieke Aalbers Ziekenhuisapotheker Treant Zorggroep NVZA: SIG cardiologie

Anti-artimica Marieke Aalbers Ziekenhuisapotheker Treant Zorggroep NVZA: SIG cardiologie Anti-artimica Marieke Aalbers Ziekenhuisapotheker Treant Zorggroep NVZA: SIG cardiologie Syncope Syncope als bijwerking van geneesmiddelen: Anti-aritmica Diuretica Anti-depressiva Antihypertensiva Geneesmiddelen

Nadere informatie

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER. Primperan 10, zetpillen 10 mg Primperan 20, zetpillen 20 mg metoclopramide

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER. Primperan 10, zetpillen 10 mg Primperan 20, zetpillen 20 mg metoclopramide BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER Primperan 10, zetpillen 10 mg Primperan 20, zetpillen 20 mg metoclopramide Lees de hele bijsluiter zorgvuldig door voordat u start met het gebruik van dit geneesmiddel.

Nadere informatie

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Millepertuis Sint-Janskruid Pierre Fabre Médicament harde capsules 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE

Nadere informatie

Online nascholingsinstituut voor de gezondheidszorg

Online nascholingsinstituut voor de gezondheidszorg CME-ONLINE INTERACTIES ZELFZORG-RECEPTGENEESMIDDELEN - SAMENVATTING Vanwege de ernst van de interacties en contra-indicaties en het belang van goede voorlichting bij het gebruik, vallen onderstaande middelen

Nadere informatie

Bijwerkingen bij ouderen WAT DOET LAREB? 18-4-2013. Bijwerkingen bij ouderen? Extra opletten! Leerdoelen / inhoud

Bijwerkingen bij ouderen WAT DOET LAREB? 18-4-2013. Bijwerkingen bij ouderen? Extra opletten! Leerdoelen / inhoud Bijwerkingen bij ouderen? Bijwerkingen bij ouderen 19 april 2013 Amsterdam, VUmc, Gerion "Denk veilig, kies veilig; Farmacologie en medicatieveiligheid bij ouderen in instellingen?" Rike van Eekeren, apotheker

Nadere informatie

Ervaring: het in RCTs geïncludeerde aantal oude patiënten is met <50 zeer klein.

Ervaring: het in RCTs geïncludeerde aantal oude patiënten is met <50 zeer klein. Nitrendipine C08CA08, januari 2018 Indicatie Nitrendipine is geregistreerd voor hypertensie. Standpunt Ephor In het rapport over de calciumantagonisten van april 2013 wordt nitrendipine door Ephor als

Nadere informatie

Dosering: dosisaanpassing is bij ouderen en bij een nierfunctiestoornis niet nodig.

Dosering: dosisaanpassing is bij ouderen en bij een nierfunctiestoornis niet nodig. Nicardipine C08CA04, april 2019 Indicatie Acute levensbedreigende hypertensie, met name bij: maligne arteriële hypertensie of hypertensieve encefalopathie. Aortadissectie, als een kortwerkende β-blokker

Nadere informatie

CBG version PART 1B-1: SUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS. 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Laif 900 tabletten, filmomhulde tabletten 900 mg.

CBG version PART 1B-1: SUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS. 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Laif 900 tabletten, filmomhulde tabletten 900 mg. 1. PART 1B-1: SUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Laif 900 tabletten, filmomhulde tabletten 900 mg. 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Per filmomhulde tablet: 900

Nadere informatie

Leflunomide Arava. Ziekenhuis Gelderse Vallei

Leflunomide Arava. Ziekenhuis Gelderse Vallei Leflunomide Arava Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: leflunomide. Hoe werkt leflunomide? Bij patiënten

Nadere informatie

Bijwerkingen van geneesmiddelen: herkennen en melden

Bijwerkingen van geneesmiddelen: herkennen en melden Bijwerkingen van geneesmiddelen: herkennen en melden December 2013 COIG, Bunnik Dr. F. van Hunsel, apotheker-epidemioloog www.lareb.nl Nieuwe geneesmiddelen Veiligheid geneesmiddel is altijd onzeker Hoe

Nadere informatie

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER. Zibrine Forte, 425 mg harde capsules

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER. Zibrine Forte, 425 mg harde capsules BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER Zibrine Forte, 425 mg harde capsules Hypericum perforatum L., herba (Sint-janskruid), droog ethanolisch (60% m/m) extract (3,5-6:1), 425 mg, bevat aan totaal

Nadere informatie

Hans Mulder, ziekenhuisapotheker WZA Assen Bennard Doornbos, psychiater GGZ Drenthe

Hans Mulder, ziekenhuisapotheker WZA Assen Bennard Doornbos, psychiater GGZ Drenthe Hans Mulder, ziekenhuisapotheker WZA Assen Bennard Doornbos, psychiater GGZ Drenthe In samenwerking met: M.Simoons 1, E.N. van Roon 2, R.Bruggeman 3 en H.G. Ruhé 4 1 Wilhelmina Ziekenhuis Assen, afdeling

Nadere informatie

STRIP. Gemiddeld geneesmiddelengebruik. Medicatie review: STRIP. Optimaliseren van farmacotherapie Even STRIPPEN

STRIP. Gemiddeld geneesmiddelengebruik. Medicatie review: STRIP. Optimaliseren van farmacotherapie Even STRIPPEN STRIP Optimaliseren van farmacotherapie Even STRIPPEN Dr. Paul Jansen, klinisch geriater klinisch farmacoloog Afdeling Geriatrie en EPHOR UMC Utrecht Medicatie review: STRIP Selectie patiënten voor medicatiebeoordeling:

Nadere informatie

BIJSLUITER. PARACETAMOL/METOCLOPRAMIDE 1000/20 mg zetpil

BIJSLUITER. PARACETAMOL/METOCLOPRAMIDE 1000/20 mg zetpil BIJSLUITER PARACETAMOL/METOCLOPRAMIDE 1000/20 mg zetpil Lees de hele bijsluiter goed vóórdat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar deze bijsluiter.

Nadere informatie

Geneesmiddel interacties met oncolytica Een achtergrond, hoe te managen en een focus op TKIs

Geneesmiddel interacties met oncolytica Een achtergrond, hoe te managen en een focus op TKIs Geneesmiddel interacties met oncolytica Een achtergrond, hoe te managen en een focus op TKIs Longkanker in perspectief, share the future 4 oktober 2017, Kasteel Oudaen, Utrecht Dr. Roelof W.F. van Leeuwen

Nadere informatie

Bijwerkingen op de nier. Patricia van den Bemt Lareb Bijwerkingendag 20-11-2014

Bijwerkingen op de nier. Patricia van den Bemt Lareb Bijwerkingendag 20-11-2014 Bijwerkingen op de nier Patricia van den Bemt Lareb Bijwerkingendag 20-11-2014 Belangrijkste aandoeningen Acuut nierfalen Pre-renaal Renaal Post-renaal Nefrotisch syndroom Chronisch nierfalen Acuut nierfalen

Nadere informatie

Onderstaande vragen zijn van toepassing op de periode 6-12 maanden postoperatief

Onderstaande vragen zijn van toepassing op de periode 6-12 maanden postoperatief 9. Follow-up Aantal maanden? Datum: Setting: O klinisch O poliklinisch Beoordelaar: (naam) Algemeen Onderstaande vragen zijn van toepassing op de periode 6- postoperatief Is de patient opgenomen geweest

Nadere informatie

Workshop Toxicologie Casuistiek. PAO Labdag 4 december 2014 Inge van Berlo

Workshop Toxicologie Casuistiek. PAO Labdag 4 december 2014 Inge van Berlo Workshop Toxicologie Casuistiek PAO Labdag 4 december 2014 Inge van Berlo Casus 1 48 jarige man opgenomen met trekkingen thuis en in de ambulance - Op SEH ademstilstand en asystolie - Bradycardie - Insulten

Nadere informatie

Ervaring Aantal ouderen bestudeerd in Randomized Controlled Trials (RCTs) 196 patiënten, gemiddelde leeftijd 67 jaar.(4)

Ervaring Aantal ouderen bestudeerd in Randomized Controlled Trials (RCTs) 196 patiënten, gemiddelde leeftijd 67 jaar.(4) Fosinopril C09AA09, januari 2018 Indicatie Hypertensie en hartfalen. Standpunt Ephor In het rapport over de ACE-remmers van december 2017 wordt fosinopril door Ephor als behandeling van hypertensie niet

Nadere informatie

Angst en paniek Etiologie Niet-medicamenteuze therapie

Angst en paniek Etiologie Niet-medicamenteuze therapie Angst en paniek De prevalentie van angst neemt toe met de ernst van de ziekte. De combinatie van depressie en angst komt vaker voor dan angst alleen. Een pure angststoornis wordt gezien bij 28 procent

Nadere informatie

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER. Primperan tabletten, tabletten 10 mg Primperan drank, drank 5 mg/5 ml metoclopramidehydrochloride

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER. Primperan tabletten, tabletten 10 mg Primperan drank, drank 5 mg/5 ml metoclopramidehydrochloride BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER Primperan tabletten, tabletten 10 mg Primperan drank, drank 5 mg/5 ml metoclopramidehydrochloride Lees de hele bijsluiter zorgvuldig door voordat u start met

Nadere informatie

THERAPEUTIC DRUG MONITORING Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers -- Commissie Analyse en Toxicologie

THERAPEUTIC DRUG MONITORING Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers -- Commissie Analyse en Toxicologie SELECTIEVE SEROTONINE HEROPNAME REMMERS Geldt voor Indicatiegebied Monstermateriaal Afnametijdstip Bewaarcondities Inzending Interpretatie doelgroepen: volwassenen depressie en angststoornissen grote buis

Nadere informatie

Een doodgewone schimmelinfectie? Géke Kamphof Senior verpleegkundige Hematologie Beenmergtransplantatie LUMC

Een doodgewone schimmelinfectie? Géke Kamphof Senior verpleegkundige Hematologie Beenmergtransplantatie LUMC Een doodgewone schimmelinfectie? Géke Kamphof Senior verpleegkundige Hematologie Beenmergtransplantatie LUMC Casus Man 37 jaar (Mark) Voorgeschiedenis 2013 aug : AML (1 e inductie HOVON 102) Sweet syndroom

Nadere informatie

BIJSLUITER INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER. Werkzaam bestanddeel: Droogextract van van Hypericum perforatum L. [Sintjanskruid]

BIJSLUITER INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER. Werkzaam bestanddeel: Droogextract van van Hypericum perforatum L. [Sintjanskruid] Package Leaflet BIJSLUITER INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER Laif 900 tabletten 900 mg filmomhulde tabletten Werkzaam bestanddeel: Droogextract van van Hypericum perforatum L. [Sintjanskruid] Lees de hele

Nadere informatie

Dosering: geen dosisaanpassing op basis van leeftijd. Een startdosering van 5 mg wordt geadviseerd.

Dosering: geen dosisaanpassing op basis van leeftijd. Een startdosering van 5 mg wordt geadviseerd. Fosinopril C09AA09, april 2019 Indicatie Behandeling van hypertensie en symptomatisch hartfalen.(1,2) Standpunt Ephor en samenvatting Fosinopril wordt door Ephor niet geadviseerd als behandeling van hypertensie

Nadere informatie

COLOPEC trial. 9. Follow-up 2/3/4/5 jaar na primaire resectie. Anamnese. Lichamelijk onderzoek. Labwaarden. Patiënt Identificatie Nummer: Initialen:

COLOPEC trial. 9. Follow-up 2/3/4/5 jaar na primaire resectie. Anamnese. Lichamelijk onderzoek. Labwaarden. Patiënt Identificatie Nummer: Initialen: Aantal maanden? maanden Datum: Setting: O klinisch O poliklinisch Beoordelaar: (naam) Algemeen Onderstaande vragen zijn van toepassing op de periode 18- postoperatief Is de patient opgenomen geweest in

Nadere informatie

Apotheek Haagse Ziekenhuizen. SPC Individuele Bereidingen. Aripiprazol 1 mg, capsule

Apotheek Haagse Ziekenhuizen. SPC Individuele Bereidingen. Aripiprazol 1 mg, capsule 1. Naam van het geneesmiddel Aripiprazol 1,5 mg, capsule Aripiprazol 2 mg, capsule Aripiprazol 2,5 mg, capsule Aripiprazol 3 mg, capsule Aripiprazol 4 mg, capsule Aripiprazol 6 mg, capsule Aripiprazol

Nadere informatie

Transmurale zorg: Casus geriatrie 1/02/2018. Achtergrond. Thuismedicatie. Casus. Andreas Capiau, ZAIO3 Apotheek UZ Gent

Transmurale zorg: Casus geriatrie 1/02/2018. Achtergrond. Thuismedicatie. Casus. Andreas Capiau, ZAIO3 Apotheek UZ Gent Andreas Capiau, ZAIO3 Apotheek UZ Gent Achtergrond Klinische farmacie op dienst geriatrie: Door ZAIO2, vier maanden dezelfde ZAIO (drie ZAIO s per jaar) Twee halve dagen per week (0,2 FTE) Transmurale

Nadere informatie

Verapamil HCl 40 / 80 / 120 mg, coated tablets RVG / / 57532

Verapamil HCl 40 / 80 / 120 mg, coated tablets RVG / / 57532 Bijsluiter: informatie voor de patiënt Verapamil HCl Apotex 40 mg, omhulde tabletten Verapamil HCl Apotex 80 mg, omhulde tabletten Verapamil HCl Apotex 120 mg, omhulde tabletten Verapamilhydrochloride

Nadere informatie

Farmacologie Snapper. Biologische beschikbaarheid. Voeding. Absorptie. Onderwerpen. Filmpje 1. Filmpje 2

Farmacologie Snapper. Biologische beschikbaarheid. Voeding. Absorptie. Onderwerpen. Filmpje 1. Filmpje 2 Farmacologie Snapper Onderwerpen Kinetiek voor de praktijk Biologische beschikbaarheid (o.a. Absorptie) Distributie Metabolisme Excretie Kees Kramers, internist-klinisch farmacoloog Dynamische Interacties

Nadere informatie

BSL_PALLIATIEF FORM_ED5_105 x 170 1-1 05-12-12 09:29 Pagina 17

BSL_PALLIATIEF FORM_ED5_105 x 170 1-1 05-12-12 09:29 Pagina 17 BSL_PALLIATIEF FORM_ED5_105 x 170 1-1 05-12-12 09:29 Pagina 17 Angst en paniek De prevalentie van angst is 30% in de palliatieve fase van kanker en 90% in de terminale fase van COPD. 1 Verder neemt de

Nadere informatie

Bewegingsstoornissen in de acute psychiatrie. Prof dr. Peter N van Harten

Bewegingsstoornissen in de acute psychiatrie. Prof dr. Peter N van Harten Bewegingsstoornissen in de acute psychiatrie Prof dr. Peter N van Harten Welke medicijnen geven frequent bewegingsstoornissen Antipsychotica Anti- emetica Antidepressiva Anti- epileptica Lithium Stimulantia

Nadere informatie

MODULE I : ALGEMENE GEGEVENS Datum : 26 oktober : Productinformatie Bladzijde : 1

MODULE I : ALGEMENE GEGEVENS Datum : 26 oktober : Productinformatie Bladzijde : 1 1.3.1 : Productinformatie Bladzijde : 1 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Livsane reis Cinnarizine 25 mg,. 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Livsane reis Cinnarizine 25 mg bevat 25 gram cinnarizine

Nadere informatie

PILLENCOCKTAILS: HARTVEROVEREND. Aspecten van geneesmiddelen bij atriumfibrilleren

PILLENCOCKTAILS: HARTVEROVEREND. Aspecten van geneesmiddelen bij atriumfibrilleren PILLENCOCKTAILS: HARTVEROVEREND Aspecten van geneesmiddelen bij atriumfibrilleren INHOUD Presentatie (20-25 minuten) Inleiding Medicamenteuze behandeling atriumfibrilleren Geneesmiddelgroepen Bijwerkingen

Nadere informatie

Tofacitinib. Xeljanz

Tofacitinib. Xeljanz Tofacitinib Xeljanz Inhoud Hoe werkt tofacitinib? 3 Voor welke aandoeningen wordt tofacitinib gebruikt? 3 Hoe moet ik het gebruiken? 3 Hoe moet ik het bewaren? 3 Wat zijn mogelijke bijwerkingen? 4 Zijn

Nadere informatie

Medicijnen en voedingssupplementen Tegelijk gebruiken?

Medicijnen en voedingssupplementen Tegelijk gebruiken? Medicijnen en voedingssupplementen Tegelijk gebruiken? Medicijnen en voedingssupplementen kunnen elkaar beïnvloeden. Door gebruik van bepaalde voedingssupplementen kunnen sommige medicijnen sterker of

Nadere informatie

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER. Primperan 10, zetpillen 10 mg metoclopramide

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER. Primperan 10, zetpillen 10 mg metoclopramide BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER Primperan 10, zetpillen 10 mg metoclopramide Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in

Nadere informatie

Farmacogenetica bij de KNMP. Mandy van Rhenen BO3 bijeenkomst 8 maart 2016

Farmacogenetica bij de KNMP. Mandy van Rhenen BO3 bijeenkomst 8 maart 2016 Farmacogenetica bij de KNMP Mandy van Rhenen BO3 bijeenkomst 8 maart 2016 Inhoud presentatie Ondersteuning Farmacogenetica Medicatiebewaking Overige ondersteuning Beleidskader Horizon2020 Rol KNMP Toekomst

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op artikel 66a, tweede lid, en 68, tweede lid, van de Geneesmiddelenwet,

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op artikel 66a, tweede lid, en 68, tweede lid, van de Geneesmiddelenwet, STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 18918 10 juli 2013 Regeling van de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport van 2 juli 2013 (kenmerk 125176-105466-GMT),

Nadere informatie

Doseeradviezen: zie SAP (klik op tekst onder uitslagen in kolom opmerkingen vakspecialist ) of laboratoriumapotheker telefoon: 043-3874722.

Doseeradviezen: zie SAP (klik op tekst onder uitslagen in kolom opmerkingen vakspecialist ) of laboratoriumapotheker telefoon: 043-3874722. Geneesmiddel- en toxicologische bepalingen laboratorium Klinische Farmacie en Toxicologie Openingstijden laboratorium: werkdagen: 8.30-17.00 uur. Adres: Academisch Ziekenhuis Maastricht Postbus 5800 6202

Nadere informatie

Hersenmetastasen. Jeroen van Eijk Neuroloog JBZ 2 oktober 2014 Symposium Palliatieve Zorg

Hersenmetastasen. Jeroen van Eijk Neuroloog JBZ 2 oktober 2014 Symposium Palliatieve Zorg Hersenmetastasen Jeroen van Eijk Neuroloog JBZ 2 oktober 2014 Symposium Palliatieve Zorg Hersenmetastasen (HM) + Introductie + Enkele cijfers. + Wanneer denken we aan HM? + Behandeling van HM (Landelijke

Nadere informatie

Vroegsignaleren van medicatiegerelateerde problemen in de thuiszorg

Vroegsignaleren van medicatiegerelateerde problemen in de thuiszorg Vroegsignaleren van medicatiegerelateerde problemen in de thuiszorg Dr Carolien Sino Hogeschool Utrecht Instituutsdirecteur-Onderzoeker Carolien.sino@hu.nl Voorstellen onderwijs Promotie zorgpraktijk onderzoek

Nadere informatie

Ervaring: het aantal in RCTs bestudeerde ouderen is zeer groot.

Ervaring: het aantal in RCTs bestudeerde ouderen is zeer groot. Lisinopril C09AA03, januari 2018 Indicatie Hypertensie en hartfalen. Standpunt Ephor In het rapport over de ACE-remmers van december 2017 wordt lisinopril door Ephor als behandeling van hypertensie geadviseerd

Nadere informatie

BIJSLUITER. CLOZAPINE 6,25 mg tabletten

BIJSLUITER. CLOZAPINE 6,25 mg tabletten BIJSLUITER CLOZAPINE 6,25 mg tabletten Lees de hele bijsluiter goed vóórdat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft u

Nadere informatie

Oncologische zorg bij ouderen

Oncologische zorg bij ouderen Oncologische zorg bij ouderen Balanceren tussen over- en onderbehandeling Johanneke Portielje, HagaZiekenhuis Kring ouderenzorg AMC & partners 12 juni 2013 mamma carcinoom

Nadere informatie

Indicatie Hypertensie Angina pectoris Atriumfibrilleren en supraventriculaire ritmestoornissen.(1,2)

Indicatie Hypertensie Angina pectoris Atriumfibrilleren en supraventriculaire ritmestoornissen.(1,2) Pindolol C07AA03, mei 2019 Indicatie Hypertensie Angina pectoris Atriumfibrilleren en supraventriculaire ritmestoornissen.(1,2) Pindolol is ook geregistreerd voor: Ventriculaire ritmestoornissen Ritmestoornissen

Nadere informatie

Psychiatrie rond zwangerschap. Corné van Lieshout, psychiater

Psychiatrie rond zwangerschap. Corné van Lieshout, psychiater Psychiatrie rond zwangerschap Corné van Lieshout, psychiater Casus 1 Mw. Pietersen 32 jaar Na 1 e partus (25 e ) depressief, na 2 mnd spontaan over Na 2 e partus (28 e ) weer depressief. HA gaf 50mg sertraline

Nadere informatie

Klinisch Farmacologische en Toxicologische bepalingen voor externe aanvragers

Klinisch Farmacologische en Toxicologische bepalingen voor externe aanvragers Klinische Farmacologie en Apotheek VUmc Stichting Epilepsie Instellingen Nederland (SEIN) Klinisch Farmacologische en Toxicologische bepalingen voor externe aanvragers In de onderstaande tabel staan de

Nadere informatie

Tocilizumab (RoActemra ) bij reumatische aandoeningen

Tocilizumab (RoActemra ) bij reumatische aandoeningen Tocilizumab (RoActemra ) bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel tocilizumab te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel.

Nadere informatie

Risico-minimalisatiemateriaal betreffende Tasigna (nilotinib) voor voorschrijvers en apothekers

Risico-minimalisatiemateriaal betreffende Tasigna (nilotinib) voor voorschrijvers en apothekers Risico-minimalisatiemateriaal betreffende Tasigna (nilotinib) voor voorschrijvers en apothekers Introductie De risico-minimalisatiematerialen voor Tasigna (nilotinib) zijn beoordeeld door het College ter

Nadere informatie

Eldepryl Part IB2: Patiëntenbijsluiter

Eldepryl Part IB2: Patiëntenbijsluiter tabletten page 1 of 6 Uw arts heeft u Eldepryl tabletten voorgeschreven. Dit is een middel dat gebruikt wordt bij de ziekte van Parkinson. In deze bijsluitertekst vindt u informatie over het gebruik van

Nadere informatie

Antagel Teva, suspensie voor oraal gebruik Aluminiumoxide, magnesiumhydroxide

Antagel Teva, suspensie voor oraal gebruik Aluminiumoxide, magnesiumhydroxide 1.3.1 : Bijsluiter Bladzijde : 1 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Antagel Teva, voor oraal gebruik Aluminiumoxide, magnesiumhydroxide Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat

Nadere informatie

Polyfarmacie & claudicatio-patient: Problemen of Profijt?

Polyfarmacie & claudicatio-patient: Problemen of Profijt? Polyfarmacie & claudicatio-patient: Problemen of Profijt? ClaudicatioNet Jaarcongres 12-03-2015 Dr. Ben Janssen UHD, Farmacoloog b.janssen@maastrichtuniversity.nl We worden in allemaal ouder. In een betere

Nadere informatie

2 NL.MET.14.01.01 1 NL.MET.14.01.01

2 NL.MET.14.01.01 1 NL.MET.14.01.01 Metoclopramidebevattende producten De volgende bewoordingen moeten worden opgenomen in de Samenvatting van de productkenmerken van de vergunningen voor het in de handel brengen, te wijzigen volgens relevantie:

Nadere informatie

Antagel Teva, suspensie voor oraal gebruik

Antagel Teva, suspensie voor oraal gebruik 1.3.1 : Bijsluiter Bladzijde : 1 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER Antagel Teva, voor oraal gebruik Aluminiumoxide, magnesiumhydroxide Lees goed de hele bijsluiter, want deze bevat belangrijke

Nadere informatie

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS. Efedrinechoorhydraat

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS. Efedrinechoorhydraat BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS EPHEDRINE HCl STEROP 10mg/ml EPHEDRINE HCl STEROP 50mg/ml Oplossing voor injectie Efedrinechoorhydraat Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat

Nadere informatie

Registratie van bijwerkingen door huisartsen

Registratie van bijwerkingen door huisartsen Registratie van bijwerkingen door huisartsen 3 april 2014 GGG Congres Jako Burgers Monique Verduijn www.lareb.nl Inhoud Inleiding Bijwerkingen in de praktijk Herkennen van bijwerkingen door de huisarts

Nadere informatie

Farmacotherapie bij 80+ers. Cholinesteraseremmers bij M. Alzheimer. Waar zijn we eigenlijk mee bezig?

Farmacotherapie bij 80+ers. Cholinesteraseremmers bij M. Alzheimer. Waar zijn we eigenlijk mee bezig? Farmacotherapie bij 80+ers Cholinesteraseremmers bij M. Alzheimer Waar zijn we eigenlijk mee bezig? Cholinesteraseremmers bij M. Alzheimer Waar zij we eigenlijk mee bezig? David Jansen, AIOS klinische

Nadere informatie

BIJSLUITER. SULINDAC 100 mg tablet

BIJSLUITER. SULINDAC 100 mg tablet BIJSLUITER SULINDAC 100 mg tablet Lees de hele bijsluiter goed vóórdat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft u hem

Nadere informatie

Geachte collega, CONTRA-INDICATIES

Geachte collega, CONTRA-INDICATIES Geachte collega, Hierbij weer een overzicht van de wijzigingen van het G-Standaardbestand van april 2014. Deze maand zijn er wijzigingen op de volgende gebieden: Contra-indicaties Interacties Kinderwens,

Nadere informatie

Oncologische behandeling en fertiliteit. Vivianne Tjan-Heijnen Symposium AYA zorg & (in)fertiliteit Nascholing Maastricht UMC+ 29 november 2018

Oncologische behandeling en fertiliteit. Vivianne Tjan-Heijnen Symposium AYA zorg & (in)fertiliteit Nascholing Maastricht UMC+ 29 november 2018 Oncologische behandeling en fertiliteit Vivianne Tjan-Heijnen Symposium AYA zorg & (in)fertiliteit Nascholing Maastricht UMC+ 29 november 2018 Disclosures Potentiële belangenverstrengeling Voor bijeenkomst

Nadere informatie

Onderstaande vragen zijn van toepassing op de periode maanden postoperatief

Onderstaande vragen zijn van toepassing op de periode maanden postoperatief 9. Follow-up Aantal maanden? Datum: Setting: O klinisch O poliklinisch Beoordelaar: (naam) Algemeen Onderstaande vragen zijn van toepassing op de periode 12- postoperatief Is de patient opgenomen geweest

Nadere informatie

Instellen van hartfalenmedicatie op het verpleegkundig poliklinisch spreekuur

Instellen van hartfalenmedicatie op het verpleegkundig poliklinisch spreekuur Instellen van hartfalenmedicatie op het verpleegkundig poliklinisch spreekuur Marjan Aertsen Verpleegkundig specialist hartfalen Diakonessenhuis Utrecht/Zeist 22 januari 2019 Hartfalen Hartfalen is een

Nadere informatie

Sildenafil. Revatio, Viagra

Sildenafil. Revatio, Viagra Sildenafil Revatio, Viagra Inhoud Hoe werkt sildenafil? 3 Voor welke aandoeningen wordt sildenafil gebruikt? 3 Hoe moet ik het gebruiken? 3 Hoe moet ik het bewaren? 4 Wat zijn mogelijke bijwerkingen? 4

Nadere informatie