Gewijzigd voorstel. Initiatief voorstel van de leden Wiersma en Luijt-Verheij inzake natuurontwikkeling c.a. Westerschelde. (SGR-37 gewijzigd)

Transcriptie

1 Gewijzigd voorstel Initiatief voorstel van de leden Wiersma en Luijt-Verheij inzake natuurontwikkeling c.a. Westerschelde. (SGR-37 gewijzigd) Aanleiding De Staten van Zeeland namen op 13 november 1998 de navolgende motie aan: overwegend, dat: - de huidige, tweede verdieping van de Westerschelde nog niet is voltooid; - de gevolgen van deze verdieping voor wat betreft de invloed op de veiligheid van de bewoners langs de Westerschelde en de mate waarin verlies aan natuurwaarden zal optreden, nog volstrekt onduidelijk zijn; - nog onvoldoende duidelijk is of deze gevolgen in voldoende mate kunnen worden gecompenseerd; spreken als hun mening uit dat een derde verdieping van de Westerschelde geen onderwerp van gesprek kan zijn alvorens er volledige duidelijkheid bestaat over de gevolgen van de tweede verdieping en er voldoende compensatie heeft plaatsgevonden; verzoeken het college van Gedeputeerde Staten, deze motie ter kennis te brengen van de leden van het kabinet, de leden van de Eerste en Tweede Kamer en de Vlaamse Overheid; dragen het college op, deze motie mede te betrekken bij de in voorbereiding zijnde langetermijnvisie op de Westerschelde; en gaan over tot de orde van de dag. De Statencommissie Ruimte, Milieu en Water heeft in de vergaderingen van respectievelijk 24 augustus en 28 september 2001 uitspraken gedaan over de Lange Termijn Visie (LTV) voor de Westerschelde. Door de teleurstellende gang van zaken met betrekking tot de tweede verdieping (lex specialis c.q. noodwet) werd toen alle aandacht gericht op de LTV. Er zijn een aantal dingen gezamenlijk opgezet en zelfs in de Vlaamse Resolutie opgenomen over de kwaliteit van het estuariene gebied. Daarom is met deze procedure gestart om de regio erbij te betrekken. Wij mogen de regering adviseren via het rijk regio overleg. BOWS+ is ontstaan door het toevoegen van maatschappelijke groeperingen. en Nadat het regeringsstandpunt bekend zal zijn wordt het BOWS+ betrokken bij alle verdere stappen en studies evenals bij verdere besluitvormingsprocedures. aldus de commissievoorzitter. In de concept evaluatie streekplan 2002 wordt een en ander nog eens bevestigd. Lange Termijn Visie (LTV) In verband met de verruiming van de Westerschelde en de mogelijke negatieve gevolgen daarvan voor het estuarium, is op vraag van de minister van Verkeer en Waterstaat van Nederland en de toenmalige Vlaamse minister van Openbare Werken, Vervoer en Ruimtelijke Ordening opdracht gegeven tot het voorbereiden van een LTV voor het gehele Schelde-estuarium. Twee jaar later, januari 2001, heeft zij het resultaat vastgesteld. De LTV is een technisch-inhoudelijk document, opgesteld door een Nederlands / Vlaamse ambtelijke projectorganisatie in opdracht van de Technische Schelde Commissie (TSC). Er heeft hierbij geen weging plaatsgevonden tussen de prioriteiten voor veiligheid, toegankelijkheid en 1

2 natuurlijkheid van het estuarium. In de LTV is een integrale visie geschetst, die betrekking heeft op alle genoemde functies en op de samenwerking tussen Nederland en Vlaanderen ten aanzien van het beleid met betrekking tot het estuarium. De LTV heeft als vertrekpunt: Het ontwikkelen van een gezond en multifunctioneel estuarien watersysteem, dat op duurzame wijze gebruikt wordt voor menselijke behoeften. De LTV is gericht op drie functies: veiligheid, tegen overstromen; toegankelijkheid van de Scheldehavens; natuurlijkheid, van het fysieke en ecologische systeem. De interactie tussen toegankelijkheid en natuurlijkheid wordt gekenmerkt door enerzijds het risico dat verruiming van de vaargeul leidt tot aantasting van de morfologische kenmerken (o.a. meergeulen systeem) en biologische kenmerken (o.a. intergetijde gebieden en oeverzones). Anderzijds kan via natuurherstelmaatregelen actief worden gestreefd naar compensatie voor verloren of bedreigde natuurwaarden. Door menselijke ingrepen, verruiming (=verdiepen en verbreden), inpolderingen, dijkverlegging- bevindt het Schelde-estuarium zich in een overgangsfase. Het neemt ongeveer 10 à 15 jaar in beslag voordat het getij en de bodem zich hebben aangepast aan deze veranderingen 1. De tweede verruiming Door de tweede verruiming is de Westerschelde inmiddels verdiept op de drempels van 14,5 naar 16 meter ten opzichte van het NAP. De gevolgen van de verruiming ten aanzien van fysica, chemie en biologie worden in kaart gebracht middels diverse MOVE-rapportages (MOnitoring VErruiming Westerschelde). Het eindrapport verschijnt in In het collegeprogramma Alle zeilen bij staat het volgende vermeld: De verdere verdieping van de Westerschelde kan geen onderwerp van gesprek zijn, alvorens er volledig duidelijkheid bestaat over de gevolgen van de tweede verdieping en er voldoende compensatie heeft plaatsgevonden. Ten aanzien van de gevolgen van de tweede verruiming bestaat vooralsnog onduidelijkheid. De MOVEtussenrapportage 2004 geeft aan, dat de morfologische ontwikkelingen niet tot gerustheid stemmen. Mede gelet op het gestelde in de LTV (zie voetnoot 1) is het dringend gewenst in eerste instantie de eindrapportage in 2006 af te wachten alvorens te beslissen. Ten aanzien van het aspect natuurlijkheid kan gesteld worden, dat er belangrijke natuurwaarden verloren zijn gegaan. Immers de vaargeul is aanzienlijk verbreed, maar compenserende maatregelen hebben niet of nauwelijks plaatsgevonden. (De vaargeul is verbreed en het estuarium is versmald.) Dit is voor de Europese Commissie aanleiding geweest Nederland hierover aan te spreken. Concluderend kan ten aanzien van dit aspect gesteld worden, dat de tweede verruiming in hoog tempo is voltooid, terwijl compenserende maatregelen, ondanks afspraken daarover, tot op heden zijn uitgebleven. Het streefbeeld 2 van de LTV wordt hierdoor in belangrijke mate geweld aangedaan. Uit een recente rapportage van het Natuurcompensatieprogramma Westerschelde blijkt dat er anno 2004 nog nauwelijks buitendijkse compensatie heeft plaatsgevonden. Ontwikkelingsschets 2010 / derde verruiming De Ontwikkelingsschets 2010 voor het Schelde-estuarium, die momenteel door ProSes wordt voorbereid, zal een set van maatregelen en projecten bevatten, waarmee concrete stappen worden gezet om vanuit de huidige situatie te komen tot de streefbeelden zoals die in de LTV zijn opgenomen. In meest algemene zin is daarmee de probleemstelling van het project het verschil tussen de situatie die zou ontstaan bij het 1 LTV, blz met al zijn typische habitats en levensgemeenschappen langs de zoet-zoutgradiënt behouden en waar mogelijk versterkt. Er is voldoende ruimte voor natuurlijke dynamische fysische, chemische en biologische processen, omdat deze essentieel zijn voor de morfologische en ecologische karakteristieken en om de estuariene gradiënt te behouden 2

3 achterwege blijven van (aanvullende) maatregelen en projecten en de gewenste situatie voor het Scheldeestuarium, zoals beschreven in de streefbeelden voor 2030 van de Langetermijnvisie. Er wordt gestreefd naar een Ontwikkelingsschets, die wordt gesteund door overheden, belanghebbenden en maatschappelijke organisaties. Draagvlak voor de set van maatregelen en projecten begint met overeenstemming over voldoende precies geformuleerde problemen, die moeten worden aangepakt. Dat betekent dat de probleemstelling voldoende breed moet zijn om een basis te leggen voor overeenstemming. 3 De draagvlakdiscussie is tot op heden, behoudens de informatieverstrekking in de commissie E&W, nagenoeg voorbij gegaan aan Provinciale Staten. Vraag is daarbij overigens of er thans op een juiste manier invulling wordt gegeven aan het gestelde in het collegeprogramma:..kan geen onderwerp van gesprek zijn, alvorens er volledig duidelijkheid bestaat over de gevolgen van de tweede verdieping en er voldoende compensatie heeft plaatsgevonden. en de PS-motie van 13 november Om als Provinciale Staten niet wederom overvallen te worden door een plotselinge overeenstemming op regeringsniveau, is het wenselijk vooraf duidelijkheid te hebben over de vraag hoe de Staten tegen het ontwikkelingstraject aankijken. Immers de minister-presidenten van Nederland en Vlaanderen hebben al voorzichtig ingestemd met een verdere verruiming van de Westerschelde. Voorkomen moet worden, dat geen of onvoldoende invulling gegeven kan worden aan de hierboven beschreven intentie tot het verkrijgen van regionaal draagvlak door ProSes. Nota Ruimte In de nota ruimte staat het volgende vermeld inzake de Noordzee. Gelet op de minstens evenzo grote natuurwaarden van het Schelde-estuarium is toepassing ervan op de Westerschelde een gegeven. Vooruitlopend op de implementatie van de in OSPAR- en EU kader te maken afspraken, worden bij de rijksbeoordeling van voorgenomen projecten in of in de nabijheid van de hierboven aangegeven overige gebieden met bijzondere natuurwaarden de volgende uitgangspunten gehanteerd: Bestaand gebruik kan in principe worden gecontinueerd. Nieuwe plannen, projecten of handelingen binnen en in de nabijheid van deze ecologisch waardevolle gebieden, die significante gevolgen kunnen hebben voor de te behouden kenmerken en natuurwaarden in deze gebieden zijn niet toegestaan, tenzij er geen reële alternatieven zijn én er sprake is van redenen van groot openbaar belang. Op basis van een afweging tussen het te beschermen en te behouden belang en het met het plan of project gemoeide belang, wordt al dan niet toestemming verleend door het rijk. Wordt een plan, project of handeling na afweging van belangen toch toegestaan, dan dient voordat het plan of project wordt uitgevoerd een besluit te worden genomen over compenserende maatregelen. Vervolg De intensieve bemoeienis aan beide kanten van de grens van de landelijke politiek met dit onderwerp kan tot gevolg hebben, dat de aandacht zich hoofdzakelijk of alleen zal richten op de 3 e verruiming. Grote economische belangen en stuivertje wisselen kunnen hiervoor het argument zijn. Het is niet uitgesloten, dat ecologische belangen en veiligheid daarbij dan vooralsnog niet of nauwelijks in beeld zullen komen. Een harde randvoorwaarde voor het hele proces is de motie uit 1998 en (het streefbeeld uit) de LTV. Het behouden en waar mogelijk versterken van natuurwaarden heeft bij de tweede verruiming geen rol van betekenis gespeeld. Om dit proces niet onomkeerbaar te maken is het dringend gewenst dat Provinciale Staten de randvoorwaarden aangeven, waaronder een eventuele derde verruiming plaats zou kunnen vinden. Randvoorwaarden 3 3

4 1. Een derde verdieping van de Westerschelde kan geen onderwerp van gesprek kan zijn alvorens er volledige duidelijkheid bestaat over de gevolgen van de tweede verdieping en er voldoende compensatie heeft plaatsgevonden; 2. De rapportages over de monitoring van de tweede verdieping, waarvan het eindrapport in 2006 wordt verwacht, zal medebepalend zijn voor behandeling van de ontwikkelingsschets 2010 in Provinciale Staten; 3. besluitvorming over de Ontwikkelingsschets 2010 kan uitsluitend inhouden, dat er gekozen wordt voor een samenhangend pakket van maatregelen, bestaande uit natuurcompensatie, natuurontwikkeling, veiligheid tegen overstromen en toegankelijkheid van de Scheldehavens; 4. de uitvoering van dit pakket van maatregelen is (estuariumbreed) onlosmakelijk aan elkaar verbonden. Dit zal moeten blijken uit een netwerkplanning, waarbij technisch en financieel is vastgelegd waar en wanneer welke maatregelen worden uitgevoerd; 5. Uitgangspunt daarbij is de door Provinciale Staten onderschreven LTV; Voorstel is deze randvoorwaarden voor besluitvorming op de ontwikkelingsschets 2010 te onderschrijven en Gedeputeerde Staten op te dragen deze binnen haar bevoegdheden uit te voeren en uit te dragen bij de Zeeuwse medeoverheden, de fracties in de Tweede Kamer, de bevoegde kamercommissies, de Nederlandse en Vlaamse regering en de Europese Commissie. Wij stellen u voor te besluiten overeenkomstig bijgevoegd ontwerpbesluit..... ONTWERPBESLUIT De staten van de provincie Zeeland, gelezen het initiatiefvoorstel van de leden Wiersma en Luijt-Verheij van 9 juni 2004, nr. SGR 37, sgr , b e s l u i t e n I. De navolgende randvoorwaarden te stellen terzake de besluitvorming Ontwikkelingsschets 2010: a. Een derde verdieping van de Westerschelde geen onderwerp van gesprek kan zijn alvorens er volledige duidelijkheid bestaat over de gevolgen van de tweede verdieping en er voldoende compensatie heeft plaatsgevonden; b. De eindrapportages inzake de monitoring van de gevolgen van de tweede verdieping 2006 zullen medebepalend zijn voor behandeling van de ontwikkelingsschets 2010 in Provinciale Staten; c. Besluitvorming over de Ontwikkelingsschets 2010 kan uitsluitend inhouden, dat er gekozen wordt voor een samenhangend pakket van maatregelen, bestaande uit natuurcompensatie, natuurontwikkeling, veiligheid tegen overstromen en toegankelijkheid van de Scheldehavens; d. De uitvoering van dit pakket van maatregelen is (estuariumbreed) onlosmakelijk aan elkaar verbonden. Dit zal moeten blijken uit een netwerkplanning, waarbij technisch en financieel is vastgelegd waar en wanneer welke maatregelen worden uitgevoerd; e. Uitgangspunt daarbij is de door Provinciale Staten onderschreven Lange Termijn Visie voor de Westerschelde; II. Gedeputeerde Staten op te dragen bij besluitvorming rekening te houden met voornoemde randvoorwaarden; 4

5 III. Gedeputeerde Staten op te dragen deze randvoorwaarden onder de aandacht te brengen van de Zeeuwse medeoverheden, de fracties in de Tweede Kamer, de bevoegde kamercommissies, de Nederlandse en Vlaamse regering en de Europese Commissie. 5