Geef senioren de sportbegeleiding die ze nodig hebben!

Transcriptie

1 Ede, 17 juli 2012 Oproep van het netwerk FIT FOR LIFE NEDERLAND aan de politieke partijen Geef senioren de sportbegeleiding die ze nodig hebben! FIT FOR LIFE NEDERLAND roept alle politieke partijen op om de komende kabinetsperiode te investeren in sport- en beweegbegeleiding van senioren. Op dit moment dreigt deze begeleiding langzaam maar zeker weg te vallen. Oorzaken: gebrek aan een structuur, goede perspectieven voor begeleiders en bezuinigingen in de ouderen- en welzijnszorg. Sport en bewegen leidt niet alleen tot gezondere en zelfredzamere ouderen, maar ook tot minder grote druk op de gezondheidszorg. In Nederland is voldoende deskundigheid aanwezig om jonge instructeurs op te leiden en aan het werk te zetten om ouderen overal in het land te begeleiden. Maar daarvoor is inzet van de overheid eveneens vereist. Oftewel: meer, betere en jongere bewegingsleiders 55+. Daarover gaat deze oproep. De afzenders Fit For Life Nederland is hét netwerk voor alle betrokken organisaties op het gebied van actieve leefstijl voor ouderen. Deze partijen van zorgverzekeraar tot NOC*NSF en van welzijnskoepel tot Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen - bereiken samen vrijwel alle ouderen in Nederland. Naast dit netwerk zijn ook nauw betrokken:sportkracht 12 (12 provinciale sportorganisaties) en VML (vereniging bewegingsleiders 55+). De kwestie De gunstige effecten van sport en bewegen voor 55-plussers zijn evident: ouderen voelen zich fitter, blijven langer vitaal en houden langer controle over hun bewegingen. Daarnaast blijven ouderen door regelmatig sporten en bewegen langer zelfredzaam en vereenzamen ze minder gemakkelijk als dat sporten samen gaat met andere ouderen. Bewegen is een probaat en relatief goedkoop middel om de steeds stijgende zorgkosten te verminderen. Denk alleen al aan het voorkomen van valpartijen, die er voor zorgen dat nu nog elke 7 minuten een senior naar de eerste hulp moet. Investeren in Gezond en actief ouder worden bespaart bovendien miljarden, door gezondheidswinst bij ouderdom en stijging van het aantal arbeidsproductieve jaren. Zo kunnen de zorguitgaven in 2050 aanzienlijk worden verminderd (daling van 24% naar 18% van het BBP). En: ouderen die nog werken, blijven duurzamer inzetbaar met bij hun leeftijd passend sport- en beweegaanbod. Samen constateren wij een schrijnende lacune in het huidige beleid voor meer sport en bewegen in de buurt: ondanks alle investeringen voor meer aanbod en meer verbindingen tussen zorg, sport en onderwijs in de wijk, lijkt de noodzaak voor professionele begeleiders te zijn vergeten. Deskundige instructeurs die weten hoe ze senioren veilig en motiverend kunnen laten sporten, zijn onmisbaar in het verantwoord en veilig in beweging krijgen en houden van senioren. Het probleem is alleen: er zijn nauwelijks instructeurs meer en hun aantal slinkt elke maand. Wat is er aan de hand? 1

2 De oorzaken 1. De huidige gekwalificeerde instructeurs vergrijzen zelf en stoppen nu of binnenkort voor het overgrote deel. (De gemiddelde leeftijd van senioren lesgevers ligt 32 tot 42 jaar hoger dan de gemiddelde leeftijd van de meeste werknemers in de sport!). 2. Nieuwe, jonge instructeurs haken af omdat er geen arbeidsperspectief is of omdat de opleiding sport- en beweegleider 55+ simpelweg niet aangeboden wordt in hun opleiding. 3. De vraag naar gekwalificeerde begeleiders bij (welzijns)organisaties met beweegactiviteiten in de buurt is te klein en te gefragmenteerd voor een vast dienstverband. Juist bij deze laagdrempelige activiteiten voor doelgroepen die niet meedoen aan andere sport- en beweegactiviteiten is professionele begeleiding cruciaal. 4. Prijsverhogingen voor beweegactiviteiten door gekwalificeerde instructeurs zijn zeer moeilijk door te voeren: ouderen zijn gewend aan een lage eigen bijdrage en stoppen snel als het duurder wordt. 5. Er is geen integraal beleid vanuit ministeries op dit terrein: VWS is betrokken vanuit stimuleren van sport en bewegen en vanuit het werkterrein welzijn, OCW via de mbo- en hbo-opleidingen voor beweegbegeleiders en SZW kan er baat bij hebben voor duurzame inzetbaarheid van oudere werknemers. Financiën legt op dat docenten een btw-tarief van 19 procent moeten rekenen, terwijl hun opdrachtgevers in welzijn en zorg niet btw-plichtig zijn. Kansen voor samenhangend beleid van ministeries worden niet benut. De kwaliteit en continuïteit van seniorensport lopen hierdoor ernstig gevaar. Conclusie Onze gezamenlijke conclusie is hard: het heeft alleen zin om in sportaanbod voor ouderen in de buurt te investeren, als de professionele begeleiding professioneler wordt georganiseerd. Zonder dat is de investering in sportaanbod voor ouderen zinloos en zal het niet leiden tot bovengenoemde positieve effecten. In het jaar dat door de Europese Gemeenschap is uitgeroepen tot European Year of Healthy Ageing stelt Fit For Life Nederland de volgende vraag aan de politieke partijen, in de aanloop naar de Tweede Kamer-verkiezingen (ondersteund door Sportkracht12 en VML): De oproep! Wilt u in uw programma of andere partij-uitingen een paragraaf opnemen onder Speerpunten ouderenbeleid of sportbeleid met onderstaande tekst en dit in woord en daad uitdragen?: Investeren in vitaliteit van ouderen loont. Dat leidt tot betere gezondheid, meer zelfredzaamheid op hogere leeftijd en gaat eenzaamheid tegen. Maatregelen zijn nodig om de begeleiding van seniorensport kwalitatief en duurzaam te verbeteren. We kiezen voor een integrale aanpak vanuit de ministeries van VWS, OCW, SZW en Financiën gemeenten en deskundige sportinstanties op 2

3 lokaal, regionaal en landelijk niveau. Met als doel: meer, betere en jongere instructeurs aantrekken die er structureel voor kunnen zorgen dat ouderen de beweegnorm halen, fit en zelfredzaam zijn en sociaal betrokken blijven. Daarmee wordt de kwaliteit van het leven van miljoenen ouderen in ons land beter en kan de schatkist veel geld worden bespaard. Mogelijke oplossingen Welke rol uw partij ook speelt na de verkiezingen, onderstaande punten geven oplossingen weer die bij het ontwikkelen van een integrale aanpak behulpzaam zijn: Het inrichten van een centraal/regionaal orgaan waar lesgevers (50+) in loondienst kunnen zijn. Verzamel, analyseer en verspreid goede voorbeelden van regionale organisaties die het werkgeverschap van lesgevers 50+ succesvol inrichten, zoals lesgeverspools. Ook de overheid kan een zeer relevante rol spelen bij het creëren van aantrekkelijkere arbeidsvoorwaarden voor (zelfstandige) lesgevers 50+: een kans voor integraal beleid van VWS, OCW, SZW en Financiën. Onderzoeken welke rol buurtsportcoach kan spelen bij afstemmen vraag en aanbod seniorensport en begeleiding. Het bieden van meer aantrekkelijke (belasting) voorwaarden vanuit de overheid voor zelfstandigen die zelfstandig of in opdrachtgeverschap lesgeven. (zie ook brief aan Vaste Kamercommissie Financiën door VML, ) Kwaliteits- en profielschets opstellen van een lesgever die op diverse niveaus aan diverse segmenten van de doelgroep moet kunnen lesgeven. Herijking opleidingen: hogere instroomeisen) versus lesbevoegdheid. Voor extra informatie en cijfers verwijzen wij u naar de twee bijlagen. Uiteraard zijn wij van harte bereid u mondeling toelichting te geven hoe vrij eenvoudig en met zeer beperkte investeringen afdoende oplossingen voor dit nijpende probleem kunnen worden gevonden. Nederlandse ouderen #fitforlife: daar gaan wij voor! En daarvoor is het volgende nodig voor hun begeleiders: MEER, BETER, JONGER. Met uw hulp? Namens het Fit For Life Netwerk Clémence Ross, directeur Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen Contact via mail: karin.houtzager@nisb.nl of tel: Deze oproep wordt ondersteund door Sportkracht 12 en VML. Bijlage 1: overzicht organisaties Fit For Life, Sportkracht 12, VML. Bijlage 2: factsheet Sport en Bewegen voor Ouderen 3

4 Partners Fit for Life ( Arko Sports Media BMC Centrum voor Reuma en Revalidatie Rotterdam Gemeente 's-hertogenbosch Gemeente Utrecht Hogeschool van Arnhem en Nijmegen ICS-adviseurs KNBLO-Wandelsportorganisatie Nederland KNGU KNHB Koninklijke Nederlandse Voetbal Bond La Trobe University Living Vision MO Groep Welzijn & Maatschappelijke dienstverlening Movisie Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen (NISB) Nederlandse Bridge Bond NIGZ NOC*NSF NPZ NVFG Ouderenfonds Rijpstra Consultancy Sportspolicy, Sportdevelopment and PE SportZeeland Unie-KBO Vereniging Sport en Gemeenten Vereniging voor Sportgeneeskunde Mulier Instituut Zilveren Kruis Achmea Lidorganisaties Sportkracht 12 ( Gelderse Sport Federatie Huis voor de Sport Groningen Huis voor de Sport Limburg Provinciale Sportraad Overijssel Sport Fryslân Sport Service Flevoland Sport Zeeland SportDrenthe Sportservice Midden Nederland Sportservice Noord-Brabant Sportservice Noord-Holland Sportservice Zuid-Holland VML Nederland, Nederlandse vereniging voor bewegingsleiders 55+( 4

5 Factsheet Sport en bewegen voor Ouderen Achtergrondinformatie Nederland vergrijst. Het percentage ouderen stijgt én de ouderen worden ouder. Maar worden ze ook fitter? Ouderen met een actieve leefstijl blijven langer zelfstandig wonen, voelen zich minder eenzaam dan gemiddeld, worden minder vaak in het ziekenhuis opgenomen vanwege een val of vanwege complicaties bij een chronische aandoening. Kortom: investeren in sport en bewegen voor senioren draagt bij aan een gezondere leefbare samenleving en een vermindering van zorgkosten. Voor jonge senioren geldt daarbij dat zij met een actieve leefstijl beter kunnen doorwerken tot 67 jaar. Cijfers: In 2000 voldeed 42% van de 65+-ers aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB)*. In de periode is dit opgelopen tot 53%. Het percentage ouderen dat aan de Fitnorm* voldoet is relatief laag en in de periode nauwelijks gestegen (van 9% naar 10%). Het percentage ouderen dat aan de Combinorm* voldoet is de afgelopen 10 jaar opgelopen van 44% in 2000 naar 58% in 2009 Ook het percentage inactieve ouderen is teruglopen, maar nog steeds relatief hoog. Risicogroepen voor onvoldoende bewegen vormen ouderen die 75 jaar of ouder zijn, ouderen die niet sporten en ouderen met één of meerdere chronische aandoeningen. Bron: Trendrapport bewegen en gezondheid 2008/2009 van TNO *Zie voor toelichting NNGB/Fitnorm/Combinorm: 5