Nieuwe media Serieus Gaming in het onderwijs

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Nieuwe media Serieus Gaming in het onderwijs"

Transcriptie

1 Nieuwe media Serieus Gaming in het onderwijs Juni

2 Stichting ISOB Ard Hesselink Basisschool De Juliana van Stolberg school Juliana van Stolbergstraat CE Castricum Sabine van der Veen Watermunt PP Uitgeest Betreft: Adviesnota serieus gaming Uitgeest, Geachte Meneer Gesselink, Door middel van dit document wil ik ongevraagd advies aan u uitbrengen over serieus gaming in het onderwijs, met name op de Juliana van Stolberg school. Ik, Sabine van der Veen, heb eerder kennis gemaakt met u in verband met het document over mediawijsheid. Ik ben Student aan de Hoogeschool INHolland in Alkmaar. Momenteel volg ik de minor ICT-E op locatie Haarlem. Vanuit de opleiding heb ik onderzoek gedaan naar de effectiviteit van serieus gaming in het onderwijs. Naar aanleiding van het onderzoek heb ik een adviesnota geschreven. In het volgende document is de adviesnota te lezen. Met vriendelijke groet, Sabine van der Veen 2

3 Nieuwe media Serieus Gaming in het onderwijs Juni

4 Inhoudsopgave Inleiding blz. 05 Onderzoek blz. 06 Onderzoek blz. 06 Visie van de school blz. 08 Enige ervaring leerkrachten blz. 08 Capaciteiten van de leerkrachten blz. 08 Leervoorkeuren van de leerlingen blz. 09 Futurelab blz. 10 Adviesnota blz. 11 Bronvermelding blz. 12 4

5 Inleiding Als ik terug denk aan de afgelopen 4 jaar en de verschillende stage scholen die ik gezien heb is er geen één school waar geen computers meer gebruikt worden in de klas. Je ziet dat de kinderen er profijt van hebben. De meeste scholen hadden vanaf groep 1/2 tot en met groep 8 computers in de klas. Ik ben nu 23 jaar en zelf heb ik echt het begin van de computer mee gemaakt. Op school waren er nog geen computers voor de kinderen. Wij maakten alleen maar gebruik van pen en papier. Eens in de zoveel weken hadden we spelletjes middag. Op vrijdag middag mochten we een spel mee naar school en speelden dit met elkaar. Daarin tegen is he game aanbod ontzettend gegroeid. Niet alleen bordspelen maar vooral ook op computers gebied is dit extreem uitgebreid. Ook op school wordt er gebruik gemaakt van verschillende soorten computer games. Vooral de educatieve games zijn in trek. Dit zijn bijvoorbeeld games die aansluiten bij een methode en waarbij de kinderen de leerstof kan herhalen of verrijken. Op stage onderzoek ik de leer effectiviteit van een game in het onderwijs. In dit onderzoek maak ik gebruik van een zogenaamde COTS game. Dit is een afkorting voor: Commercial off-the-shelf. Dit zijn game die niet speciaal gemaakt zijn met leerzaam doeleinde. Deze games zijn in de gewone winkels te koop. Je kunt bijvoorbeeld denken aan SIMS, Rollercoaster of Super Mario. Het onderzoek voer ik uit op de Juliana van Stolberg school te Castricum. Hierbij maak ik gebruik van de leeftijdsgroep 9 tot en met 11 jaar. De lessen geef ik aan een groep 6. 5

6 Onderzoek Onderzoek Om er achter te komen wat de effectiviteit is van een game heb ik een lessenserie ontworpen. Hoogeschool INHolland heeft hierbij advies spellen aangereikt waar ik bij aangesloten ben. Ik heb gebruik gemaakt van een verkeers les met als onderwerp: de dode hoek. Het spel is te downloaden onder de naam: Van Groot Gewicht. De klas bestaat uit 28 leerlingen. Het onderzoek voer ik uit in het klaslokaal. Benodigde materialen: 6 computers 5 speelgoed vracht auto`s 5 groepswerkbladen 28 toetsen 5 plattegronden van kruispunten 5 opdracht kaarten 5 pionnen Les 1 Dit is een introductie les. Het is een groepsgesprek met alle leerlingen. Ik stel de vragen en ik laat de kinderen aan het woord. Ze mogen op elkaar reageren en zo mogelijk ontstaan er kleine discussies. Ik stel vragen als: - Wat is verkeer? - Wat doen jullie op school aan het vak verkeer? - Wat vind je van het vak verkeer? - Kan iemand iets vertellen over een beroep in het verkeer? - Wie kent er iemand die een beroep in het verkeer heeft? - Kan iemand iets vertellen over vrachtwagenchauffeur? - Wat zijn de verschillen tussen een vrachtwagen en andere vervoermiddelen? - Zijn er verkeersregels speciaal voor vrachtwagens? - Zou er iemand vrachtwagenchauffeur willen worden later? Aan de hand van deze vragen activeer ik de voorkennis van de kinderen. Hierdoor raken ze geïnteresseerd in het onderwerp. 6

7 Les 2 Vanaf deze les geef ik niet meer klassikaal les. Ik stuur 6 kinderen naar de computer om het dode hoek spel te spelen. Ik geef de kinderen de vraag mee; wat is de dode hoek van een vrachtwagen? Deze kinderen mogen het dode hoek spel spelen totdat is ze er weer bij roep. De overige 22 kinderen luisteren naar mijn instructie. Ik vertel de kinderen wat een dode hoek is en teken daarbij op het bord een vrachtwagen. Samen kleuren we het gedeelte dat de vrachtwagenchauffeur niet kan zien. Dan deel ik de 22 kinderen in 5 groepen op. Hierdoor ontstaan er 3 groepjes van 4 en 2 groepjes van 5 kinderen. Ik deel aan elk groepje 1 groepswerkblad, 1 pion, 1 vrachtwagen, 1 opdracht kaart en 1 plattegrond uit. Op het opdracht kaartje staat beschreven waar de vrachtwagen moet staan op de plattegrond en waar de kinderen zelf als fietser staat (pion). Ook is er op de opdrachtkaart te vinden welke richting de fietser op wilt rijden en welke richting de vrachtwagen op wilt rijden. Per groepje gaan de kinderen doormiddel van de materialen uitvinden hoe ze deze verkeerssituatie moeten aanpakken en hoe ze daarmee rekening houden met de dode hoek. Dit schrijven ze op een werkblad. Zijn ze klaar met hun eigen verkeersituatie, laten ze de materialen liggen en draaien ze door met hun werkblad naar de andere verkeersituatie. De groepjes lopen door de klas om uiteindelijk alle verkeersituaties uit te proberen. Als slot bespreken we de verkeerssituaties na. Ik laat de kinderen vooral aan het woord door open vragen aan ze te stellen. Ook moeten ze goed beredeneren waarom ze het op die manier aanpakken. Les 3 Tijdens deze les zijn alle kinderen weer bij elkaar. Deze les gaat om het toetsen van de kennis van de kinderen. Ik geef de kinderen een toets die ze zelfstandig moeten invullen. Tijdens het maken van de toets is het helemaal stil in het klaslokaal. Samen kijken we de toets na. Ik vraag de kinderen na te kijken met een andere kleur. Dit doe ik omdat de kinderen dan gelijk weten wat het juiste antwoord is. De kinderen achter de computer en de kinderen in de klassikale les krijgen dezelfde toets. De conclusie is te vinden in de adviesnota. 7

8 Visie van de school De visie van de Juliana van Stolberg school is te vinden in de schoolgids. Hieronder is het geciteerde stuk te lezen: ICT in ons onderwijs Alle Pc s binnen de school zijn aangesloten op de schoolserver. Op deze manier kunnen groepen gebruik maken van allerlei software. Naast programma s die extra (oefen)stof bevatten, wordt ook gebruik gemaakt van het internet. Bij dit gebruik zijn duidelijke afspraken gemaakt, vastgelegd in het ISOB internetprotocol. In verband met de beschikbare ruimte is er voor gekozen om in iedere groep 4 computers te plaatsen. Inmiddels wordt in vier groepen met een digitaal schoolbord gewerkt. Op onze website worden vanuit iedere groep regelmatig foto s van activiteiten geplaatst. Ook de Juliaandacht en de schoolgids staan op de site. Bij belangrijke evenementen als sportdag of schoolreis/ excursie kun t u op de website zien of deze doorgang zullen vinden bij twijfelachtig weer. Het internet wordt gebruikt voor het zoeken van informatie voor het maken van werkstukken en spreekbeurten in de groepen Voor kinderen met specifieke leerbehoeften zijn speciale methoden en ander aanvullend materiaal ter beschikking. Daarnaast maken wij gebruik van de lessen van Schooltv. (schoolgids Juliana van stolberg school 2010/2011) Enige ervaring leerkrachten Om er achter te komen of er op school leerkrachten zijn die gebruik maken van COTS games in het onderwijs stel ik enige vragen aan verschillende groeps leerkrachten. Ik kom er achter dat er in de onderbouw veelal gebruikt wordt gemaakt van software games van de gebruikte methodes. In groep 6 wordt er geen gebruik gemaakt van COTS games. Maar in de groepen 7 en 8 hebben de leerkrachten wel ervaring op dit gebied. Er wordt bijvoorbeeld gebruik gemaakt door de kinderen van spelletjes sites die niet aangesloten zijn bij een methode. Een voorbeeld hiervan is een spel waarbij kinderen bruggen moeten bouwen. De spellen die hiervoor gebruikt worden zijn speciaal uitgezocht door de leerkracht. Capaciteiten van de leerkrachten Naar aanleiding van het ondervragen van de leerkrachten die gebruiken maken van gaming in de klas kan ik de volgende positieve punten op een rijtje zetten. - Leerkrachten geven de kinderen een opdracht mee tijdens het spelen van een game. - Leerkrachten vertellen precies welke game de kinderen mogen spelen. - De games die gebruikt worden zijn geschikt voor de leeftijdscategorie. - De leerkrachten hebben zelf de game getest voordat de kinderen ermee spelen. - Alle games worden in de klas gespeeld wat betekend dat de leerkracht er goed zicht op heeft. 8

9 Leervoorkeuren van de leerlingen De leervoorkeuren van de kinderen verschillen per moment. Tijdens de lessen heb ik meerder malen gevraagd wat de leervoorkeur van de kinderen is. Hieronder is het resultaat te lezen. Hoeveel kinderen totaal: Totaal 28 kinderen. Wanneer: met de start van les 2. Wie wil er een computerspel spelen? 28 Ja 0 Nee Hoeveel kinderen totaal: Totaal 22 kinderen. ( die de les hebben gedaan) Wanneer: na alle lessen. Had je achteraf liever het computerspel gespeeld of met de les mee gedaan? 14 Computer spel 8 Les Hoeveel kinderen totaal: Totaal 6 kinderen. (die achter de computer hebben gewerkt) Wanneer: na alle lessen. Had je achteraf liever het computerspel gespeeld of met de les mee gedaan? 5 Computer spel 1 Les Hoeveel kinderen totaal: Totaal 28 kinderen. Wanneer: na alle lessen. Leer je liever achter de computer met een programma van taal of rekenen dan in een werkschrift? 25 Ja 3 Nee 9

10 Futurelab Voor dit onderzoek heb ik me meer verdiept in de literatuur over dit onderwerp. Een belangrijk en groot onderzoek is uitgevoerd in Engeland in 2005/2006. Dit onderzoek is uitgebreid en gaat over het gebruik van COTS games in het onderwijs. Hieraan hebben 4 scholen meegewerkt waarvan er 14 leerkrachten games hebben gebruikt in het onderwijs. De leeftijdscategorie van het Engelse onderzoek is van 11 tot en met 16 jaar. Ze maken gebruik van 3 games: - The Sims 2 - Roller Coaster tycoon 3 - Knights of Honor Uit dit grote onderzoek zijn conclusie getrokken, die mij beïnvloeden tijdens het maken van mijn advies nota. Daarom vind ik het belangrijk om het te vermelden in dit document. Hieronder zijn de conclusies beschreven: - 72% van de leerkrachten spelen geen games voor ontspanning. - 82% van de leerlingen spelen games buiten de lessen minstens 1 keer per 2 weken. - Jongens spelen vaker games voor ontspanning dan meisjes. - Leerkrachten en leerlingen denken voor de start van het onderzoek dat games motiverend werken. - De games werkte vooral motiverend bij leerlingen waarbij de games bekend zijn van de thuissituatie en bij games waar de zelfstandig aan het werk konden. - Technische problemen deden zich voor op de verschillende scholen. Het is belangrijk dat er gespecialiseerd personeel zoals bijvoorbeeld een ICT`er aanwezig is. - Geen van de leerkrachten was bezorgd over het feit dat 11 jarige leerlingen games speelde waar op beschreven stond dat het bestemd was voor 13 jaar en ouder. - Veel van de leerkrachten kortte de lessen in. - De leerlingen voelen zich competent tijdens het spelen van de games. - Leerkrachten moeten weten wat de mogelijkheden zijn van de game en moeten kennis hebben van de leerlijn van de leeftijdsgroep. - Leerkrachten die een speciaal traject gevolgd hadden maakte minder indruk met het games om de leerlingen dan leerkrachten die het op hun eigen manier aanpakte. - Leraren maakten meer gebruik van bestaande pedagogische vaardigheden dan van nieuw geleerde game vaardigheden. - Veel andere onderzoeken zeggen dat je games nodig hebt om het totaal beeld van onderwijs compleet te maken. - Een game is niet altijd geschikt als leermiddel maar dat sluit niet uit dat het in sommige gevallen wel zinvol is. (teaching whit games, Futurelab 2005/2006) 10

11 Adviesnota Ik geef het advies om het gebruik van games in het onderwijs op de Juliana van Stolberg school te beperken tot een aantal games. De manier waarop er nu gebruik wordt gemaakt van COTS games op de school is de juiste wijze. Ik ben van mening dat games motiverend werken bij kinderen. Veel van de aspecten spreken kinderen aan. Als je leert uit een lesboek spreekt het vaak maar 1 zintuig aan. Het zien. Op het platte vlak kan je plaatjes bekijken en woorden lezen. Als je dat vergelijkt met een game waarbij je kunt zien en kan horen is dat al een verbetering. Maar vooral het bewegende beeld spreekt mij aan. Ik word continu geprikkeld om naar het scherm te kijken. Er is bijna geen tijd om afgeleid te worden. Dit geldt niet alleen voor mij maar uit mijn onderzoek heb ik dat ook vernomen bij de gamende kinderen. Om een game te integreren als in een les moet je wel kennis hebben van de game en alle mogelijkheden weten. Dit vergt veel tijd van de leerkrachten. Dit is een reden waarom ik zou zeggen dat je het gamen moet beperken. Ik vind dat je als leerkracht kinderen niet mag laten gamen als je de game zelf geen kennis hebt ervan. Ieder kind is anders en ieder kind heeft verschillende kwaliteiten of te wel talenten. Elke andere werkvorm is een manier om een ander kind aan te spreken. Daarom vind ik het heel belangrijk dat er wel gebruik wordt gemaakt van COTS games in het onderwijs. Hierdoor spreek je weer andere kinderen dan wanneer je een stuk voorleest. Zo vind ik dat je een grens moet opzoeken tussen de verschillende werkvormen en dan denk ik dat het heel erg effectief is om gaming te gebruiken. Een vraag uit de toets van mijn onderzoek was: teken het gedeelte om de vrachtwagen, dat de vrachtwagenchauffeur niet ziet als hij in zijn vrachtwagen zit. Alle 22 leerlingen van de klassikale les hadden deze vraag goed. Alle 6 leerlingen van het computerspel hadden deze vraag fout. Ik denk dat je als je klassikaal les geeft de leerstof meer kan uitbreiden op gebieden die je zelf kunt kiezen. Een game staat vast en kan je geen specifiek onderdeel aan toepassen. Daarom vind ik het belangrijk om niet te veel lestijd te besteden aan games. Over het algemeen vind ik dat je lessen niet kan vervangen door games maar je kunt wel je lessen uitbreiden of onderdelen ervan vangen door een game. 11

12 Bronvermelding Richard Sandford, Mary Ulicsak, Keri Facer and Tim Rudd, M. U. (2005/2006). Teaching with Games. Futurelab Schoolgids Juliana van Stolberg school 2010/2011 Van groot gewicht 12

Serious gaming in het basisonderwijs Adviesnota

Serious gaming in het basisonderwijs Adviesnota 2012 Serious gaming in het basisonderwijs Adviesnota Carolien Popken SAB Schoolvereniging Aerdenhout- Bentveld 14-6-2012 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Onderzoek... 4 Voorwoord... 4 Antwoord op de deelvragen

Nadere informatie

H4. Het internetprotocol

H4. Het internetprotocol H4. Het internetprotocol Internet De kinderen van onze school kunnen gebruik maken van internet. Wij hebben ervoor gekozen de kinderen vanaf groep 3 die mogelijkheid te bieden. We hebben een eigen Nederlandstalige

Nadere informatie

De ontwikkelde materialen per unit.

De ontwikkelde materialen per unit. Handleiding. Dit is de handleiding voor het remediërende programma voor de leeszwakke leerling bij het vak Engels. De hulpmiddelen zijn ontwikkeld voor leerlingen die bij de toetsen technisch lezen uitvallen

Nadere informatie

Deze vragenlijst bestaat uit vijf delen, A t/m E.

Deze vragenlijst bestaat uit vijf delen, A t/m E. Page of 6 Enquête basisonderwijs Deze vragenlijst bestaat uit vijf delen, A t/m E. Er zijn in totaal 9 vragen. A. Over jezelf Dit onderdeel bestaat uit zeven vragen. Hoe oud ben je? In welke klas zit je?

Nadere informatie

Huiswerk op de Sint Josephschool.

Huiswerk op de Sint Josephschool. Huiswerk op de Sint Josephschool. Informatiebrochure voor ouders / verzorgers. Deze brochure is opgezet om u als ouders/verzorgers te informeren over de rol van huiswerk op de Sint Josephschool. We hopen

Nadere informatie

VMBO praktische leerweg VMBO theoretische leerweg HAVO VWO

VMBO praktische leerweg VMBO theoretische leerweg HAVO VWO Page of 7 Enquête voortgezet onderwijs Deze vragenlijst bestaat uit vijf delen, A t/m E. Er zijn in totaal 9 vragen. A. Over jezelf Dit onderdeel bestaat uit zeven vragen. Hoe oud ben je? In welke klas

Nadere informatie

DE GROTE VERKEERSTOETS

DE GROTE VERKEERSTOETS DE GROTE VERKEERSTOETS Lesfiche 5 e LEERJAAR Dode Hoek Eindtermen Mens en maatschappij Ruimte Verkeer en mobiliteit De leerlingen 4.14 kunnen de gevaarlijke verkeerssituaties in de ruimere schoolomgeving

Nadere informatie

Dode hoek BASISONDERWIJS. Doelgroep. Eindtermen. Lesfiche verkeers- en mobiliteitseducatie

Dode hoek BASISONDERWIJS. Doelgroep. Eindtermen. Lesfiche verkeers- en mobiliteitseducatie Lesfiche verkeers- en mobiliteitseducatie BASISONDERWIJS Dode hoek Doelgroep Derde graad van de lagere school. Eindtermen Lager onderwijs: Mens en maatschappij - verkeer en mobiliteit: De leerlingen 4.14

Nadere informatie

Bijlage 1: Vragenlijst voormeting Kidzwise...2 Bijlage 2: Aanvullingen vragenlijst eindmeting Kidzwise...6 Bijlage 3: Project geldgenoeg voormeting,

Bijlage 1: Vragenlijst voormeting Kidzwise...2 Bijlage 2: Aanvullingen vragenlijst eindmeting Kidzwise...6 Bijlage 3: Project geldgenoeg voormeting, Bijlage 1: Vragenlijst voormeting Kidzwise...2 Bijlage 2: Aanvullingen vragenlijst eindmeting Kidzwise...6 Bijlage 3: Project geldgenoeg voormeting, onderzoek 1...7 Bijlage 4: Aanvullingen vragenlijst

Nadere informatie

Individueel gebruik van ICT in het onderwijs belemmerd de ontwikkeling van sociale contacten tussen leerlingen:

Individueel gebruik van ICT in het onderwijs belemmerd de ontwikkeling van sociale contacten tussen leerlingen: Individueel gebruik van ICT in het onderwijs belemmerd de ontwikkeling van sociale contacten tussen leerlingen: 1. ICT is een middel en wordt steeds meer gebruikt in het onderwijs. Daarbij kijk je ook

Nadere informatie

Doel van de les: Aan het eind van de les kunnen de kinderen Wordpress gebruiken om informatie weer te geven.

Doel van de les: Aan het eind van de les kunnen de kinderen Wordpress gebruiken om informatie weer te geven. Een les Wordpress Studenten: Mentor: Stageschool: Groep: Datum: Doel van de les: Aan het eind van de les kunnen de kinderen Wordpress gebruiken om informatie weer te geven. Beginsituatie: In deze les word

Nadere informatie

Uitwerking Leerlijn ICT Ogtb Titus Brandsma

Uitwerking Leerlijn ICT Ogtb Titus Brandsma Algemeen Uitwerking Leerlijn ICT Ogtb Titus Brandsma Mei 2014 o Groep 0/instroom: Afhankelijk van de ontwikkeling van het kind kunnen de muisvaardigheden geoefend worden door het programma Spelen met de

Nadere informatie

Position Paper. Minor ICT deel 1

Position Paper. Minor ICT deel 1 Position Paper Minor ICT deel 1 Position Paper Minor ICT deel 1 Wendy Jacobs 470968 HADT3A Hogeschool Inholland Haarlem Onderwijs, Leren & Levensbeschouwing Haarlem, februari 2013 2 Inhoudsopgave Hoofdstukken

Nadere informatie

Groep 3 - Les 2: Regels in onze groep AANGEPASTE LES

Groep 3 - Les 2: Regels in onze groep AANGEPASTE LES Groep 3 - Les 2: Regels in onze groep AANGEPASTE LES Doel blok 1: Leskern: Woordenschat: Materialen: Groepsvorming en een positief sociaal klimaat, waar leerlingen zich mede verantwoordelijk voor voelen.

Nadere informatie

Datum: Aantal leerlingen: 14 Tijd: 08:55 09:40 Klas: B1B

Datum: Aantal leerlingen: 14 Tijd: 08:55 09:40 Klas: B1B Lesvoorbereiding Zakelijke gegevens Naam student: Kyra Stevens Stageschool: Candea College Iselinge klas: VR4A Mentor/mentrix: Peter Heldoorn & Jan Stevens Datum: 28-01-2015 Aantal leerlingen: 14 Tijd:

Nadere informatie

1. Een ELO of dagplan gebruiken om de planning met de leerlingen te delen. 2. Een ELO, e-mail of chat gebruiken om met de leerlingen te communiceren.

1. Een ELO of dagplan gebruiken om de planning met de leerlingen te delen. 2. Een ELO, e-mail of chat gebruiken om met de leerlingen te communiceren. Stellingen doelen 1. Een ELO of dagplan gebruiken om de planning met de leerlingen te delen. 2. Een ELO, e-mail of chat gebruiken om met de leerlingen te communiceren. 3. Instructielessen maken voor het

Nadere informatie

- Je spreekt leerlingen aan op ongewenst gedrag. Je geeft af en toe positieve feedback.

- Je spreekt leerlingen aan op ongewenst gedrag. Je geeft af en toe positieve feedback. Evaluatieformulier Lerarenopleiding (talen, exact, sociale vakken) Versie schoolcontactpersoon Student: Aldert Kasimier Schoolcontactpersoon: C. Vidon Opleiding: Geschiedenis Stageschool: Zernike Datum:

Nadere informatie

BIJLAGEN DOCENTENHANDLEIDING. Doel van de lessenserie

BIJLAGEN DOCENTENHANDLEIDING. Doel van de lessenserie BIJLAGEN DOCENTENHANDLEIDING Doel van de lessenserie De lessenserie is ontworpen met het oog op inzicht te geven over het schrijfproces. Als de leerlingen nu weten hoe een tekst te schrijven en die kennis

Nadere informatie

Dode hoek. Organisatie en materiaal. Doelgroep. Lesdoel. Lesfiche verkeers- en mobiliteitseducatie BASISONDERWIJS. Derde graad van de lagere school.

Dode hoek. Organisatie en materiaal. Doelgroep. Lesdoel. Lesfiche verkeers- en mobiliteitseducatie BASISONDERWIJS. Derde graad van de lagere school. Lesfiche verkeers- en mobiliteitseducatie BASISONDERWIJS Dode hoek Doelgroep Derde graad van de lagere school. Lesdoel De leerlingen blijven als fietser steeds achter een stilstaande vrachtwagen. begrijpen

Nadere informatie

Uitwerking Leerlijn ICT Ogtb Titus Brandsma

Uitwerking Leerlijn ICT Ogtb Titus Brandsma Algemeen Uitwerking Leerlijn ICT Ogtb Titus Brandsma Maart 2015 o Groep 0/instroom: Afhankelijk van de ontwikkeling van het kind kunnen de muisvaardigheden geoefend worden door het programma Spelen met

Nadere informatie

Lesvoorbereiding. Inhoudelijke gegevens vak of vormingsgebied: Wereldoriëntatie, China.

Lesvoorbereiding. Inhoudelijke gegevens vak of vormingsgebied: Wereldoriëntatie, China. Lesvoorbereiding Zakelijke gegevens naam student: Anouk Bluemink stageschool: O.B.S Jan Ligthart, Zelhem Iselinge klas: VR2B mentrix: Mieke van den Berg datum: 13-05-2014 aantal leerlingen: 21 tijd: 13:45-14:35

Nadere informatie

Wat is Kraak kracht? Kraak kracht

Wat is Kraak kracht? Kraak kracht Wat is? Met de kaarten van Kraak Kracht evalueert u Kraak de Klas. U gaat door middel van de vragen die op de kaarten staan in gesprek met de leerlingen over de vaardigheden die ze hebben gebruikt. U kunt

Nadere informatie

Brief LES. tegelijk GR EN. Handleiding voor de leerkracht Groep 7 en 8

Brief LES. tegelijk GR EN. Handleiding voor de leerkracht Groep 7 en 8 Brief LES Handleiding voor de leerkracht Groep 7 en 8 ALLE FIETSERS TEGELIJK GROEN INLEIDING/AANLEIDING Vanuit de basisscholen kwam het signaal dat leerlingen verwarring ervaren op alle fietsers groen

Nadere informatie

HUISWERKBELEID Waarom geven wij op school huiswerk? Hoe kunnen wij er samen voor zorgen dat uw kind optimaal leert?

HUISWERKBELEID Waarom geven wij op school huiswerk? Hoe kunnen wij er samen voor zorgen dat uw kind optimaal leert? HUISWERKBELEID Op de Hobbitstee wordt in diverse groepen huiswerk gegeven. Onder huiswerk verstaan we werk dat vanuit de school meegegeven wordt en waarvan verwacht wordt dat het door uw kind thuis gemaakt

Nadere informatie

Versie Protocol Social Media

Versie Protocol Social Media Versie 2016-2017 Protocol Social Media Sociale media (de Engelse term social media is ook in het Nederlands gangbaar) is een verzamelbegrip voor online platformen waar de gebruikers, zonder of met minimale

Nadere informatie

Groep 4 - Les 2: Regels in onze groep AANGEPASTE LES

Groep 4 - Les 2: Regels in onze groep AANGEPASTE LES Groep 4 - Les 2: Regels in onze groep AANGEPASTE LES Doel blok 1: Leskern: Woordenschat: Materialen: Groepsvorming en een positief sociaal klimaat, waar leerlingen zich mede verantwoordelijk voor voelen.

Nadere informatie

Introductie. Lesinstructie. Lesinstructie. Leerdoelen. Introductie. Opzet. Bronnen

Introductie. Lesinstructie. Lesinstructie. Leerdoelen. Introductie. Opzet. Bronnen Introductie Introductie Gamen, Hyven, informatie zoeken, filmpjes kijken, muziek luisteren, spullen kopen of verkopen. Internetten doen we allemaal. Soms voor de lol, soms serieus, soms thuis, soms op

Nadere informatie

Brief LES. tegelijk GR EN. Groep 7 en 8

Brief LES. tegelijk GR EN. Groep 7 en 8 Brief LES Groep 7 en 8 ALLE FIETSERS TEGELIJK GROEN Deze verkeerslessen gaan over de alle fietsers kruispunten. In 1989 heeft Groningen het eerste kruispunt aangelegd waar de verkeerslichten voor alle

Nadere informatie

Reader Veilig ICT (Weet wat je kind doet)

Reader Veilig ICT (Weet wat je kind doet) Reader Veilig ICT (Weet wat je kind doet) Samenstelling: Radboud Prinsen september 2007 (versie 2) - 1 - Inhoud Inleiding... blz. 3 Artikel Surfen zonder risico's bestaat niet... blz. 4 Zoeken op internet...

Nadere informatie

In je kracht. Werkboek voor deelnemers

In je kracht. Werkboek voor deelnemers In je kracht Werkboek voor deelnemers Uitleg Mijn toekomst! Benodigdheden: Werkblad Mijn toekomst! (je kunt het Werkblad meegeven om thuis na te lezen, maar dit is niet noodzakelijk) Voor iedere deelnemers

Nadere informatie

Ruimte: Keuzemogelijkheden & autonomie 18 april 2019 Werkconferentie Eigenaarschap Schoolinfo Alie Kammenga

Ruimte: Keuzemogelijkheden & autonomie 18 april 2019 Werkconferentie Eigenaarschap Schoolinfo Alie Kammenga Ruimte: Keuzemogelijkheden & autonomie 18 april 2019 Werkconferentie Eigenaarschap Schoolinfo Alie Kammenga Installeer de app Color Vote Neem positie in Ik geef veel ruimte Ik geef weinig ruimte In mijn

Nadere informatie

In deze workshop gaan de kinderen een eigen spel moeten maken in de omgeving van Scratch. Het spel moet voldoen aan een aantal criteria.

In deze workshop gaan de kinderen een eigen spel moeten maken in de omgeving van Scratch. Het spel moet voldoen aan een aantal criteria. Game Maker Samenvatting Leeftijd 10-12 jaar Vaardigheden algoritme en procedure decompositie van het probleem simulatie en modelleren Totale tijdsduur 100 minuten In deze workshop gaan de kinderen een

Nadere informatie

De Verkeersbril. lespakket voor groep 1, 2 en 3 van het basisonderwijs

De Verkeersbril. lespakket voor groep 1, 2 en 3 van het basisonderwijs De Verkeersbril lespakket voor groep 1, 2 en 3 van het basisonderwijs Ontwikkeling: Regio-coördinatie Verkeerseducatie Drenthe Jaar van uitgave: 2011 Auteurs: Marja Derksen, Karin Pasjes en Geralda Vrieling

Nadere informatie

Sabine Sommer is Interne begeleider van de bovenbouw.. Zij gaat vooral over de zorg van de kinderen.

Sabine Sommer is Interne begeleider van de bovenbouw.. Zij gaat vooral over de zorg van de kinderen. Informatie over de gang van zaken in leerjaar 5 Sabine Sommer is Interne begeleider van de bovenbouw.. Zij gaat vooral over de zorg van de kinderen. ALGEMEEN Het allerbelangrijkste vinden wij dat de kinderen

Nadere informatie

Vragenlijst beginsituatie leerkrachten

Vragenlijst beginsituatie leerkrachten Vragenlijst beginsituatie leerkrachten Hallo collega s, Na de eerste bijeenkomst van de werkgroep Engels willen we de beginsituatie van dit vak goed in kaart brengen met behulp van een korte vragenlijst.

Nadere informatie

Lesnummer 8 Titel van de les Counting numbers Eén lesuur met mogelijkheden voor uitloop naar extra lesuren voor leerroute B en C.

Lesnummer 8 Titel van de les Counting numbers Eén lesuur met mogelijkheden voor uitloop naar extra lesuren voor leerroute B en C. Lesbeschrijving Overzicht Leerjaar 1 Vak Engels Themanummer 2 Counting Lesnummer 8 Titel van de les Counting numbers Tijd Eén lesuur met mogelijkheden voor uitloop naar extra lesuren voor leerroute B en

Nadere informatie

In bezit van een mobiel

In bezit van een mobiel Resultaten onderzoek Marie Montessori Op vrijdag 21 september 2012 zijn Floor en Steven naar bassischool Marie Montessori geweest om een onderzoek uit te voeren. Het onderzoek hebben we uitgevoerd onder

Nadere informatie

Heb je een vraag over Meet the Professor? Stuur ook dan even een bericht naar Eline.

Heb je een vraag over Meet the Professor? Stuur ook dan even een bericht naar Eline. Beste leerkracht, Leuk dat jouw klas meedoet aan Meet the Professor 2018! Op woensdag 28 maart 2018 komt tussen 11:00 12:00 uur een professor op bezoek bij jou in de klas. In deze gouden envelop vind je:

Nadere informatie

Informatieboekje groep 5

Informatieboekje groep 5 Informatieboekje groep 5 Informatie groep 5 1 Dit is het informatieboekje van groep 5. Hierin kunt u informatie vinden over de methodes, de regels en andere specifieke zaken die bij groep 5 horen. Het

Nadere informatie

Welke coöperatieve werkvormen gaan we aanleren?

Welke coöperatieve werkvormen gaan we aanleren? Welke coöperatieve werkvormen gaan we aanleren? w 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 1 X 2 X X 3 X X X 4 X X X X 5 X X X X X 6 X X X X X X 7 X X X X X X X 8 X X X X X X X X ö 1. D e n k e n D e

Nadere informatie

Ik ben benieuwd naar de conclusies. CU Karin. Beste collega taaldocent,

Ik ben benieuwd naar de conclusies. CU Karin. Beste collega taaldocent, Dag Petra, Zie hier mijn antwoorden. Ik heb ze roze gemaakt. Mijn belangrijkste antwoord is eigenlijk dat ik vind dat er in ALLE lokalen faciliteiten moeten zijn omdat docenten in andere vakken (weet ik

Nadere informatie

Informatieboekje. Groep 4. Juliana van Stolbergschool

Informatieboekje. Groep 4. Juliana van Stolbergschool Informatieboekje Groep 4 Juliana van Stolbergschool Voorwoord Hierbij ontvangt u het informatieboekje van groep 4. In dit boekje staat informatie over het reilen en zeilen in de groep. U vindt in dit boekje

Nadere informatie

Groep 5 - Les 2: Regels in onze groep AANGEPASTE LES

Groep 5 - Les 2: Regels in onze groep AANGEPASTE LES Groep 5 - Les 2: Regels in onze groep AANGEPASTE LES Doel blok 1: Leskern: Woordenschat: Materialen: Groepsvorming en een positief sociaal klimaat, waar leerlingen zich mede verantwoordelijk voor voelen.

Nadere informatie

Boer zoekt hulp NME-les voor groep 3 en 4

Boer zoekt hulp NME-les voor groep 3 en 4 Boer zoekt hulp NME-les voor groep 3 en 4 Handleiding leerkracht H Inleiding Vooraf: Op school hebben de leerlingen al nagedacht over hoe het zou zijn op de kinderboerderij. Wat zou een boer allemaal moeten

Nadere informatie

Beoordelingsformulier (Les) Voorbereiding Naam student: Krijn Cornelisse. Datum:

Beoordelingsformulier (Les) Voorbereiding Naam student: Krijn Cornelisse. Datum: A Beoordelingsformulier (Les) Voorbereiding Naam student: Krijn Cornelisse Naam docent: F.Kok Datum: 5-12-2013 Het Lesplan; de student; Omschrijving Bereidt zich voor op de lessen en zorgt ervoor dat alle

Nadere informatie

InHolland Haarlem REFLECTION PAPER MINOR ICT DEEL 2. Elianne van t Veld 3B

InHolland Haarlem REFLECTION PAPER MINOR ICT DEEL 2. Elianne van t Veld 3B InHolland Haarlem REFLECTION PAPER MINOR ICT DEEL 2 Elianne van t Veld 3B INHOUDSOPGAVE Inhoud 1 Voorbereiding minor Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 2 Reflectie op de gehele minor 2Fout! Bladwijzer

Nadere informatie

Lesmateriaal. Waar slaat dat op! Basisonderwijs groep 5 groep 8

Lesmateriaal. Waar slaat dat op! Basisonderwijs groep 5 groep 8 Lesmateriaal Waar slaat dat op! Basisonderwijs groep 5 groep 8 Inleiding Binnenkort gaat u met de klas naar de voor Waar slaat dat op!? van Het Gelders Orkest. In deze voorstelling wordt er muziek gemaakt

Nadere informatie

Handleiding voorbereidende les bij Democracity. Basisonderwijs. Versie 22 mei Handleiding voorbereidende les bij Democracity

Handleiding voorbereidende les bij Democracity. Basisonderwijs. Versie 22 mei Handleiding voorbereidende les bij Democracity Basisonderwijs Versie 22 mei 2018 INHOUD Inleiding... 2 Tijdsverloop... 2 Quiz: Waar gaat de gemeente over?... 3 Filmpje Hoe werkt de gemeenteraad?... 6 Wie is de baas in de gemeente?... 7 Van probleem

Nadere informatie

Minimumstandaard ICT, ten aanzien van. - voorzieningen binnen de school. - de medewerkers

Minimumstandaard ICT, ten aanzien van. - voorzieningen binnen de school. - de medewerkers Minimumstandaard ICT, ten aanzien van - voorzieningen binnen de school - de medewerkers DDS, januari 2011 Inleiding In dit document wordt de minimum standaard voor ICT beschreven. Alle DDS scholen streven

Nadere informatie

Draaiboek Workshop Merkbare vaardigheden

Draaiboek Workshop Merkbare vaardigheden Draaiboek Workshop Merkbare vaardigheden november 2017 Inleiding In het advies van platform onderwijs 2032 staat als één van de punten Niet alleen toetsen wat meetbaar is, ook wat merkbaar is. Als voorbeelden

Nadere informatie

Informatieboekje bovenbouw

Informatieboekje bovenbouw Informatieboekje bovenbouw Voor ouders en kinderen uit de bovenbouw. INHOUD Inleiding... 3 Agenda... 3 Toetsrooster... 5 Reguliere toetsen.... 5 Wereldoriëntatie:... 5 Taal, rekenen en Engels:... 5 Boekverslag/

Nadere informatie

Christel Wolterinck (Marianum en Universiteit Twente), Kim Schildkamp (Universiteit Twente), Wilma Kippers (Universiteit Twente)

Christel Wolterinck (Marianum en Universiteit Twente), Kim Schildkamp (Universiteit Twente), Wilma Kippers (Universiteit Twente) Vragenlijst formatief toetsen - Leerlingen Deze vragenlijst is ontwikkeld door de Universiteit Twente op basis van bestaande vragenlijsten* en heeft als doel te onderzoeken in welke mate de docenten en

Nadere informatie

LITERATUUR EN MEDIA QUEST 2013

LITERATUUR EN MEDIA QUEST 2013 LITERATUUR EN MEDIA QUEST 2013 Woensdag 13 maart 2013 Joyce Veldman 488195 Inhoudsopgave Inhoudsopgave Bladzijde 1 Vraag 1 Bladzijde 2 Vraag 2 Bladzijde 3 Vraag 3 Bladzijde 5 Vraag 4 Bladzijde 6 Vraag

Nadere informatie

Tijd: 8:30. Klas: 3HVc 9:10. Beginsituatie Leerlingen hebben week hiervoor toets seksualiteit gehad (zie paper 1)

Tijd: 8:30. Klas: 3HVc 9:10. Beginsituatie Leerlingen hebben week hiervoor toets seksualiteit gehad (zie paper 1) Lesplan les 1 Seksualiteit: Grenzen en Wensen Tijd: 8:30 Klas: 3HVc Aantal lln: 15 Introductie van de lessenserie: grenzen en wensen Beginsituatie Leerlingen hebben week hiervoor toets seksualiteit gehad

Nadere informatie

Website maken Mediawijsheid lessen Juli 2013

Website maken Mediawijsheid lessen Juli 2013 Website maken Mediawijsheid lessen Juli 2013 Website maken - Docent Sociale Media als Facebook/Twitter/Instagram is het medium waar veel pubers zich op begeven. Ouders zeggen wel eens dat de smartphone

Nadere informatie

Dia 1 Introductie max. 2 minuten!

Dia 1 Introductie max. 2 minuten! 1 Dia 1 Introductie max. 2 minuten! Vertel: Deze les gaat vooral over het gebruik van sociale media. Maar: wat weten jullie eigenlijk zelf al over sociale media? Laat de leerlingen in maximaal een minuut

Nadere informatie

Professionaliseringsaanbod

Professionaliseringsaanbod E-Learning, Workshops en begeleidings trajecten Professionaliseringsaanbod Door Sander Gordijn - MeesterSander.nl Schooljaar 2019/2020 Even voorstellen Mijn naam is Sander Gordijn en ik ben leerkracht

Nadere informatie

www.gynzy.com Handleiding

www.gynzy.com Handleiding www.gynzy.com Handleiding Samen steeds beter is ons motto. Als leerkracht sta je elke dag voor de klas en weet je veel beter wat je nodig hebt dan wij. Door goed te luisteren naar jouw behoefte en deze

Nadere informatie

1. Ik zorg voor een inspirerende leeromgeving waarin de leerlingen zelfstandig leren

1. Ik zorg voor een inspirerende leeromgeving waarin de leerlingen zelfstandig leren Stellingen visie 1. Ik zorg voor een inspirerende leeromgeving waarin de leerlingen zelfstandig leren 2. Ik heb voldoende vertrouwen in mijn leerlingen om ze op afstand te coachen en begeleiden 3. Ik houd

Nadere informatie

G e d r a g s - e n v e r k e e r s r e g e l s

G e d r a g s - e n v e r k e e r s r e g e l s G e d r a g s - e n v e r k e e r s r e g e l s Thema / onderwerp Voorbereiding bezoek kinderboerderij. Thema s: gedrag- en verkeersregels. Welke betekenis heeft het thema / onderwerp voor de kinderen?

Nadere informatie

Vooruit kijken Vooruit denken Hoe gaat dat?

Vooruit kijken Vooruit denken Hoe gaat dat? Vooruit kijken Vooruit denken Hoe gaat dat? Hoofdregel kijken gedrag Bij het kijkgedrag gaat het niet om die duizenden keren dat je voor niets denkt te kijken, maar om die ene (fatale) keer dat je niet

Nadere informatie

Kop. Romp. Lesbrief Seksualiteit Leerjaar 1-Profiel1,2,3

Kop. Romp. Lesbrief Seksualiteit Leerjaar 1-Profiel1,2,3 Lesbrief Seksualiteit Leerjaar 1-Profiel1,2,3 Tijd: 50 minuten Voorbereiding: op www.meerdanliefde.nl is veel informatie te vinden in redelijk eenvoudige taal. Ook in het App Note Mouse draaiboek staan

Nadere informatie

Les Dieren met een baan, thema vermaak

Les Dieren met een baan, thema vermaak Les Dieren met een baan, thema vermaak Lesvoorbereidingsformulier Doelgroep: groep 6 Beginsituatie: Wat kunnen en kennen de leerlingen al m.b.t. de doelstelling? Kijk in de methode, praat met je mentor,

Nadere informatie

Coöperatief leren Wat is coöperatief leren? Waarom is coöperatief leren belangrijk? Coöperatieve werkvormen

Coöperatief leren Wat is coöperatief leren? Waarom is coöperatief leren belangrijk? Coöperatieve werkvormen Coöperatief leren Wat is coöperatief leren? Coöperatief leren is een onderwijsleersituatie waarin de leerlingen in kleine groepen op een gestructureerde manier samenwerken aan een leertaak met een gezamenlijk

Nadere informatie

Position Paper ICT. Lotte Oosterhof. HAVT3a

Position Paper ICT. Lotte Oosterhof. HAVT3a Position Paper ICT Lotte Oosterhof 48 73 52 HAVT3a Inhoudsopgave 1 wie ben ik? Blz. 3 2 praktijk tijdens de pabo Blz. 3 3 Waarom heb ik voor de minor ICT gekozen? Blz. 4 4 Digitale bron ICT en onderwijs

Nadere informatie

OE 2: Lessen voor digitaal schoolbord. Maaike Fris 451454 Haarlem Minor ICT Sacha van de Griendt Wilbert Zwanenburg januari- april

OE 2: Lessen voor digitaal schoolbord. Maaike Fris 451454 Haarlem Minor ICT Sacha van de Griendt Wilbert Zwanenburg januari- april OE 2: Lessen voor digitaal schoolbord Maaike Fris 451454 Haarlem Minor ICT Sacha van de Griendt Wilbert Zwanenburg januari- april Inhoudsopgave Inleiding Pagina. 3 1. Beschrijving van les één Pagina. 4

Nadere informatie

China. Stadsgeluiden in China. 3 lessen rond geluiden in een Chinese stad. Vakgebied: Muziek. Lesduur: 60 minuten per les

China. Stadsgeluiden in China. 3 lessen rond geluiden in een Chinese stad. Vakgebied: Muziek. Lesduur: 60 minuten per les China Stadsgeluiden in China 3 lessen rond geluiden in een Chinese stad Vakgebied: Muziek Lesduur: 60 minuten per les China Pagina 1 - Stadsgeluiden in China - Colofon Stadsgeluiden in China Les voor groep

Nadere informatie

Onderwerp. Voorkennis. VVKBaO WIS DO 8 In wiskundige situaties samenwerken en communiceren met anderen

Onderwerp. Voorkennis. VVKBaO WIS DO 8 In wiskundige situaties samenwerken en communiceren met anderen Onderwerp Voorkennis Leerlingen leren samenwerken om fouten in programma s op te sporen en om het programma bij te sturen. Ze leren kritisch kijken naar andere Scratch projecten. Leerlingen hebben een

Nadere informatie

Project Tweede Wereldoorlog. Rianne Bakker. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/61249

Project Tweede Wereldoorlog. Rianne Bakker. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/61249 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Rianne Bakker 15 May 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/61249 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein

Nadere informatie

BIJLAGE 1.1 Lesplan les 1

BIJLAGE 1.1 Lesplan les 1 BIJLAGE 1.1 Lesplan les 1 Datum: 12-05- 2014 Tijd: 11.40-12.40 Klas: 3hvD Aantal aanwezigen: 24 Lesonderwerp Talen in Spaanstalige landen; reizen in Latijns-Amerika Beginsituatie (De lln voelt, vindt,

Nadere informatie

FOTO'S: VINCENT VAN DEN HOOGEN. Van visievorming tot invoering. Rekenmethode kiezen en implementeren

FOTO'S: VINCENT VAN DEN HOOGEN. Van visievorming tot invoering. Rekenmethode kiezen en implementeren FOTO'S: VINCENT VAN DEN HOOGEN Van visievorming tot invoering Rekenmethode kiezen en implementeren 6 SPECIAL REKENEN Wist je dat het moment waarop je het eerste boek pakt uit een zichtzending van een nieuwe

Nadere informatie

Handleiding voor docenten

Handleiding voor docenten LEREN PROGRAMMEREN MET Spelenderwijs leren programmeren voor kinderen LEREN PROGRAMMEREN MET Ron Ford Ron Ford Spelenderwijs leren programmeren voor kinderen 11-03-13 11:11 Handleiding voor docenten Scratch

Nadere informatie

Informatieboekje. Groep 4. Juliana van Stolbergschool

Informatieboekje. Groep 4. Juliana van Stolbergschool Informatieboekje Groep 4 Juliana van Stolbergschool Voorwoord Hierbij ontvangt u het informatieboekje van groep 4. In dit boekje staat informatie over het reilen en zeilen in de groep. U vindt in dit boekje

Nadere informatie

Huiswerkbeleid 2 0 1 5-2 0 1 6

Huiswerkbeleid 2 0 1 5-2 0 1 6 Huiswerkbeleid 2 0 1 5-2 0 1 6 Inhoud Inhoud 1 1. Waarom geven wij huiswerk? 2 2. In welke groepen krijgen de kinderen huiswerk? 3 3. Wat kunnen de ouders van de school verwachten? 3 4. Wat verwacht de

Nadere informatie

Fases van vernieuwing. Beschikbare hardware/software

Fases van vernieuwing. Beschikbare hardware/software Het schoolportret Een portret brengt in beeld hoe iemand eruit ziet door het oog van degene die het portret maakt. Zo is dat ook bij het maken van een schoolportret. Ik heb de school waar ik stage loop,

Nadere informatie

Algemene informatie. Na het kijken Na het bekijken van de aflevering kunt u gebruik maken van de volgende lessuggesties.

Algemene informatie. Na het kijken Na het bekijken van de aflevering kunt u gebruik maken van de volgende lessuggesties. Algemene informatie Doelstellingen Na het zien van het televisieprogramma, het werken met het begeleidend materiaal en het oefenen op de site: weten de kinderen dat ze door stoer gedrag in het verkeer

Nadere informatie

Denken om te leren Een praktische aanpak voor leraren om evalueren om te leren te integreren in het dagelijkse onderwijs.

Denken om te leren Een praktische aanpak voor leraren om evalueren om te leren te integreren in het dagelijkse onderwijs. Denken om te leren Een praktische aanpak voor leraren om evalueren om te leren te integreren in het dagelijkse onderwijs. boekjenro.indd 1 19-10-16 09:44 Wat is evalueren om te leren? Evalueren om te leren

Nadere informatie

Essay. Is multimedia als leermiddel gunstig voor het leerproces van een kind? Stefan van Rees Studentnummer: 0235938 Opleiding:

Essay. Is multimedia als leermiddel gunstig voor het leerproces van een kind? Stefan van Rees Studentnummer: 0235938 Opleiding: Essay Is multimedia als leermiddel gunstig voor het leerproces van een kind? Naam: Studentnummer: 0235938 Opleiding: CMD Docent: Rob van Willigen Modulecode: MEDM0201D Modulenaam: Is multimedia als leermiddel

Nadere informatie

Groep 6 - Les 2: Regels in onze groep AANGEPASTE LES

Groep 6 - Les 2: Regels in onze groep AANGEPASTE LES Groep 6 - Les 2: Regels in onze groep AANGEPASTE LES Doel blok 1: Leskern: Woordenschat: Materialen: Groepsvorming en een positief sociaal klimaat, waar leerlingen zich mede verantwoordelijk voor voelen.

Nadere informatie

Lesfiche: dode hoek BASISONDERWIJS. Doelgroep. Eindtermen (ET) Lesfiche verkeers- en mobiliteitseducatie

Lesfiche: dode hoek BASISONDERWIJS. Doelgroep. Eindtermen (ET) Lesfiche verkeers- en mobiliteitseducatie Lesfiche verkeers- en mobiliteitseducatie BASISONDERWIJS Lesfiche: dode hoek Doelgroep Derde graad lager onderwijs Eindtermen (ET) Wereldoriëntatie, domein Ruimte Verkeer en mobiliteit ET 6.1 Lichamelijke

Nadere informatie

Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken

Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken - 2 - Weer huiswerk? Nee, deze keer geen huiswerk, maar een boekje óver huiswerk! Wij (de meesters en juffrouws) horen jullie wel eens mopperen als je huiswerk opkrijgt.

Nadere informatie

Lesbrief verslaving aan games of sociale media

Lesbrief verslaving aan games of sociale media Lesbrief verslaving aan games of sociale media Tijd: 45 55 minuten Leerjaar 1-Profiel1,2,3 Introduceer het onderwerp kort: gamen en actief zijn op sociale media zijn superleuk. Hoe komt dat eigenlijk?

Nadere informatie

Cultuureducatie met Kwaliteit

Cultuureducatie met Kwaliteit Cultuureducatie met Kwaliteit Doorlopende leerlijn literatuur Groep 7 Lessenreeks basis Deze leerlijn is ontwikkeld door Bibliotheek Zoetermeer. Schrijversbezoek Informatie over Schrijversbezoek Groep

Nadere informatie

Veilig internetgebruik OBS Uilenspiegel.

Veilig internetgebruik OBS Uilenspiegel. Veilig internetgebruik OBS Uilenspiegel. Binnen de stichting OOG, waar OBS Uilenspiegel een onderdeel van is, wordt gebruik gemaakt van netwerken die via de eigen server op school verbonden zijn met het

Nadere informatie

Informatieboekje. Groep 4. Juliana van Stolberg

Informatieboekje. Groep 4. Juliana van Stolberg Informatieboekje Groep 4 Juliana van Stolberg Voorwoord Hierbij ontvangt u het informatieboekje van groep 4. In dit boekje staat informatie over het reilen en zeilen in de groep. U vindt in dit boekje

Nadere informatie

Toelichting bij deze handelingssuggestie Stellingen uit de leerkracht- en leerlingvragenlijst Aanpak Leerdoelen...

Toelichting bij deze handelingssuggestie Stellingen uit de leerkracht- en leerlingvragenlijst Aanpak Leerdoelen... Welbevinden Relatie met andere kinderen INHOUD Toelichting bij deze handelingssuggestie... 1 Stellingen uit de leerkracht- en leerlingvragenlijst... 2 Aanpak... 2 Leerdoelen... 2 Pedagogische interventies...

Nadere informatie

Slim huiswerk maken, tips om huiswerk maken te begeleiden

Slim huiswerk maken, tips om huiswerk maken te begeleiden Slim huiswerk maken, tips om huiswerk maken te begeleiden Werkplek - De spullen binnen handbereik o Houd spullen die nuttig zijn bij het maken van huiswerk dicht bij de hand. o Handige spullen bij het

Nadere informatie

Werkbladen Wereldoriëntatie

Werkbladen Wereldoriëntatie Werkbladen Wereldoriëntatie 12 opdrachten 1. Je eigen project 2. Je eigen les 3. Bloemen 4. Een project met meer vakken 5. Een veilige route 6. Een les verbeteren 7. Op kamp 8. Grafieken lezen 9. Grafieken

Nadere informatie

Informatieboekje. Groep 4. Juliana van

Informatieboekje. Groep 4. Juliana van Informatieboekje Groep 4 Juliana van Voorwoord Hierbij het informatieboekje van groep 4. In dit boekje staat informatie over het reilen en zeilen in de groep. U vindt in dit boekje meer informatie over

Nadere informatie

Verslag Aardrijkskunde Lesvoorbereiding les 1

Verslag Aardrijkskunde Lesvoorbereiding les 1 Verslag Aardrijkskunde Lesvoorbereiding les 1 Verslag door J. 875 woorden 26 oktober 2016 5,5 1 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Lesvoorbereiding Verantwoording (waarom ga je dit doen) Beginsituatie

Nadere informatie

Dagelijks instructie - goede rekenresultaten voor de hele groep -

Dagelijks instructie - goede rekenresultaten voor de hele groep - Dagelijks instructie - goede rekenresultaten voor de hele groep - S. Huitema Malmberg, s-hertogenbosch 1 inleiding In de afgelopen jaren zijn de verschillen tussen de kinderen in een klas duidelijk toegenomen.

Nadere informatie

Benodigdheden: A. Inleiding: kringgesprek 15 minuten.

Benodigdheden: A. Inleiding: kringgesprek 15 minuten. Handleiding Groep Les Thema Wat zie je en wat vind je ervan? Weet wat je ziet Welkom bij de eerste les van het Nationaal Media paspoort voor uw groep! De kinderen (en u als leerkracht) worden zich in deze

Nadere informatie

Informatiefolder groep 7

Informatiefolder groep 7 Informatiefolder groep 7 Schooljaar 2014-2015 Welkom Beste ouders, In deze folder vindt u de basis-informatie die van belang is voor uw kind in groep 7. Aanvullende informatie zult u steeds terug kunnen

Nadere informatie

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen!

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen! 1 Wil je wel leren? Opdracht 1a Wat heb jij vanzelf geleerd? 7 Opdracht 1b Van externe naar interne motivatie 7 Opdracht 1c Wat willen jullie graag leren? 8 2 Kun je wel leren? Opdracht 2a Op wie lijk

Nadere informatie

Wat maakt mijn kind allemaal mee op De Fontein. in groep 3?

Wat maakt mijn kind allemaal mee op De Fontein. in groep 3? Wat maakt mijn kind allemaal mee op De Fontein in groep 3? Informatieavond 1 september 2016 1 1 september 2016 Beste ouders / verzorgers van de kinderen uit groep 3 Voor u ligt het informatieboekje van

Nadere informatie

De vragen sluiten aan bij de belevingswereld van de leerlingen en zijn onderverdeeld in de volgende vijftien categorieën:

De vragen sluiten aan bij de belevingswereld van de leerlingen en zijn onderverdeeld in de volgende vijftien categorieën: > Categorieën De vragen sluiten aan bij de belevingswereld van de leerlingen en zijn onderverdeeld in de volgende vijftien categorieën: 1 > Poten, vleugels, vinnen 2 > Leren en werken 3 > Aarde, water,

Nadere informatie

Reflectie verslag Vakdidactiek

Reflectie verslag Vakdidactiek Reflectie verslag Vakdidactiek Judith Koedam 0838338 Klas 1A 1 Inhoudsopgave: Voorkant Blz. 1 Inhoudsopgave Blz.2 Les 1 Blz. 3 Les 2 Blz. 4 Les 3 Blz. 5 Les 4 Blz, 6 2 Les 1: 22 Septem eptember 2010 Wat

Nadere informatie

Jeugd Verkeerskrant 7 Zie je mij?

Jeugd Verkeerskrant 7 Zie je mij? Jeugd Verkeerskrant 7 Zie je mij? Een uitgave van Veilig Verkeer Nederland, schooljaar 2016-2017 groep 7/8 TRANSPORT Filmpje kijken Bekijk samen het filmpje. http://veilig-op-weg.nl/lesprogramma#trailer

Nadere informatie

Klein maar fijn. Belangrijke data. Algemeen. 1 november - nummer 3. Studiedag 14 november

Klein maar fijn. Belangrijke data. Algemeen. 1 november - nummer 3. Studiedag 14 november 1 november - nummer 3 Belangrijke data (november) 2 november Crea 7 november Nationaal schoolontbijt 13 november MR vergadering 14 november Studiedag (alle leerlingen zijn vrij) 19 november SoEmo gesprekken

Nadere informatie