STUDENTENSPECIAL VAN DE NEDERLANDSE POLITIEBOND SAMEN STERK VAN START!

Transcriptie

1 2013 STUDENTENSPECIAL VAN DE NEDERLANDSE POLITIEBOND SAMEN STERK VAN START!

2 werk en inkomen algemeen tekst dick harte foto s ron rutten Een van de mooie tradities van de Nederlandse Politiebond is dat zijn divers samengestelde hoofdbestuur vooral bestaat uit jongeren en ouderen die zelf jarenlang bij die politie hebben gewerkt of daar nog steeds werken. Mensen die uit eigen ervaring weten hoe het is om bij de politie te beginnen, die levendige herinneringen hebben aan de collegialiteit die ze daar leerden kennen en die weten hoe het voelt om verslingerd te raken aan dat prachtige maar ook veeleisende werk. Geen wonder dus dat de NPB altijd veel belangstelling heeft voor het reilen en zeilen van jonge mensen tijdens hun eerste jaren binnen de politie. We willen dat jullie in die fase de best mogelijke opleiding en training krijgen en proberen dat op allerlei manieren actief te bevorderen, bijvoorbeeld door verbeteringen voor te stellen in de Politie Onderwijs Raad (POR). Daarnaast zijn we voortdurend alert op hoe het studenten vergaat tijdens hun leer- en werkperioden. Met name via ons uitgebreide netwerk van kaderleden is en blijft de NPB daarvan goed op de hoogte. Gaan er te veel dingen mis, dan schromen we niet om bij de werkgever aan te kloppen, namens en bij voorkeur samen met jullie. De NPB heeft op dat gebied een lange staat van dienst, met als laatste wapenfeit het digitale Meldpunt Opleidingsproblemen (zie ook pagina 25). Bovenstaande acties zijn voorbeelden van collectieve belangenbehartiging: vakbondsacties waarvan veel studenten tegelijk profiteren. De NPB heeft echter ook een naam hoog te houden als het gaat om individuele belangenbehartiging. Krijg je als student te maken met een altijd afwezige coach of met een reeks slechte beoordelingen? Word je langdurig ziek tijdens de opleiding? Loop je tijdens een training of het sporten een blessure op? Als NPB-lid kun je dan altijd kosteloos bij de bond terecht voor gespecialiseerde rechtsbijstand, uiteenlopend van deskundige informatie tot collegiale bemiddeling en de inzet van onze juristen en advocaten voor het voeren van bezwaar- en beroepsprocedures. Ben je NPB-lid en blijf je na het lezen van de Student 2013 met vragen of problemen zitten? Neem dan gerust contact met ons op, hetzij via info@politiebond.nl, hetzij via NPB Jong, een denktank van jonge kaderleden die weten wat er speelt onder studenten en jonge collega s en die zich vanuit de bond inzetten om hun belangen te behartigen (zie ook pagina 13). Namens de Nederlandse Politiebond wens ik je veel succes en plezier toe tijdens je opleiding en je verdere loopbaan bij de politie! Han Busker, bondsvoorzitter 2 destudent s t u d e n t e n s p e c i a l va n d e n p b e d i t i e

3 illustratie rob derks & dick harte coverfoto ron rutten bladwijzer Bladwijzer De opleiding 4 Vrijstellingen Afwisseling school/werkvloer Aanstellingen 5 Proeftijd Rechten en plichten 6 Inzet tijdens schoolmaanden 8 Verlof 8 Doorbetaling variabele toelagen Voorbeeldfunctie 9 Dossier X: Geen genade voor examenfraudeurs Beloning 14 Zakgeldregeling Studenten met werkervaring Dienstongeval 15 Dossier X: Blijvend invalide door fitheidstest Nachtdiensten draaien 18 Proeven van bekwaamheid 22 Herkansingen Recht op inzage Een uitslag aanvechten Mondelinge toelichting Mogelijke uitkomsten Beoordelingen 24 Ontslag 24 Terugbetaling opleidingskosten Meldpunt opleidingsproblemen 25 De NPB: altijd bereikbaar! 27 e d i t i e s t u d e n t e n s p e c i a l va n d e n p b destudent 3

4 De opleiding Het Nederlandse politieonderwijs is in 2002 ingrijpend vernieuwd en zich sindsdien blijven ontwikkelen. Zo zijn in 2012 gewijzigde leerplannen ingevoerd om de basisopleidingen op niveau 3 en 4 beter te laten aansluiten op de politiepraktijk. Ook is sindsdien voor die opleidingen de afwisseling van perioden op school en op de werkvloer ingrijpend herzien. Het onderwijsaanbod van de Politieacademie kent vijf verschillende basisopleidingen. De assistent politiemedewerker (niveau mbo-2) wordt in anderhalf jaar opgeleid en kan dan aan de slag als politiesurveillant. De opleiding van de politiemedewerker (niveau mbo-3) duurt tweeëneenhalf jaar; hij begint daarna zijn politieloopbaan als agent. De allround politiemedewerker (niveau mbo-4) leert zes maanden langer door en krijgt vervolgens de rang van hoofdagent. En tot slot heb je de politiekundigen op niveau 5 (hbo) en niveau 6 (wetenschappelijk onderwijs). Die worden in vier jaar opgeleid en gaan uiteindelijk aan het werk als respectievelijk brigadier en inspecteur. Vrijstellingen Niet elke aspirant hoeft de gehele opleiding te doorlopen. Zo heb je surveillanten van politie die van de werkgever mogen doorstromen naar de rang van agent. Ze moeten dan weliswaar de betreffende opleiding gaan volgen, maar kunnen voor bepaalde onderdelen een vrijstelling krijgen vanwege hun praktijkervaring. Datzelfde geldt voor een instromer die bijvoorbeeld jarenlang bij de Marechaussee gewerkt heeft. Vrijstellingen moet je aanvragen bij het EVCbureau (Erkenning Verworven Competenties) van de Politieacademie. De toekenning kan per persoon verschillen. Je moet individueel aantonen over welke competenties je al beschikt op basis van je arbeidsverleden. Om vast te stellen of je voor vrijstellingen in aanmerking komt, moet je je goed verdiepen in de onderdelen van de opleiding. Waar moet je aan voldoen? Beschik je al over de gevraagde kennis en vaardigheden? Zo ja, hoe toon je dat zo goed mogelijk aan? Heb je daar hulp bij nodig? Klop dan aan bij je werkgever, bij het EVC-bureau van de Politieacademie en/of bij de NPB! Afwisseling school/werkvloer Tijdens de basisopleidingen van de Politieacademie worden perioden op school afgewisseld met perioden van begeleid werken. De aanpak op dit punt verschilt per opleiding. De opleidingen tot agent en hoofdagent beginnen sinds januari 2012 met acht maanden op school, waaronder één maand oriëntatie op de werkvloer. Daarna volgt een afwisseling van telkens vier maanden werken en vier maanden op school (tertielen). Andere opleidingen hanteren (nog altijd) school- en werkperioden van drie maanden (kwartielen). Op de werkvloer worden studenten ingezet als politieambtenaren, dat wil zeggen als ambtenaren aangesteld voor de uitvoering van de politietaak (Politiewet 2012). Tot hun taken behoort het opsporen van strafbare feiten (artikel 141, Wetboek van Strafvordering). Gezien deze opsporingsbevoegdheid is het logisch dat studenten tijdens hun inzet op de werkvloer ook bewapening mogen dragen. Die bevoegdheid staat expliciet beschreven in artikel 2b van de Bewapeningsregeling Politie. Daarin staat echter niets over de maanden die een student op school doorbrengt. Officieel mag een student dan dus geen bewapening dragen. Realiseer je tijdens de werkkwartielen/ tertielen dat je alleen mag worden ingezet voor taken waarin je al voldoende getraind bent. 4 destudent s t u d e n t e n s p e c i a l va n d e n p b e d i t i e

5 Aanstellingen In de politie-cao 2012/2014 is afgesproken dat vanaf het najaar van 2013 een speciale aspirantenaanstelling zal worden ingevoerd. Over de inhoud daarvan moeten de minister van Veiligheid en Justitie en de politiebonden nog nadere afspraken maken. foto ron rutten Het volgen van een politieopleiding is alleen mogelijk nadat je eerst als politiemedewerker bent aangenomen. De werkgever stuurt je vervolgens voor je opleiding naar de School voor Politiekunde of de School voor Hogere Politiekunde van de Politieacademie. De aanstelling van studenten is geregeld in artikel 3 van het Besluit algemene rechtspositie politie, het Barp. Een student komt eerst tijdelijk in dienst voor de duur van zijn initiële opleiding (maximaal twee jaar). Op verzoek van de student of op initiatief van de werkgever kan dit tijdelijke dienstverband in bijzondere gevallen worden verlengd tot maximaal drie jaar. Proeftijd Heeft een student zijn initiële opleiding met succes volbracht, dan krijgt hij aansluitend opnieuw een tijdelijke aanstelling, dit keer voor een proeftijd van een jaar. Uiteraard kan er in die periode iets gebeuren waardoor hij buiten zijn schuld de opleiding enige tijd niet kan volgen; hij kan bijvoorbeeld ziek worden en vier maanden het bed moeten houden. In dat geval kan de proeftijd naar evenredigheid verlengd worden, hetzij op aanvraag van de student, hetzij op initiatief van het bevoegd gezag. Belangrijk is hierbij het woord kan : een verlenging is mogelijk, maar het is geen recht waarop een student aanspraak kan maken. Voldoet de student aan het eind van zijn proeftijd aan de gestelde opleidingseisen, dan wordt hij in vaste dienst aangesteld. Iemand in vaste dienst die een opleiding gaat volgen om te kunnen doorstromen naar een hogere functie behoudt zijn aanstelling voor onbepaalde tijd. Gedurende de opleiding krijgt hij de rang van aspirant, maar het karakter van zijn dienstverband blijft ongewijzigd. e d i t i e s t u d e n t e n s p e c i a l va n d e n p b destudent 5

6 Rechten en plichten Een aspirant is een bijzonder soort student: eentje met alle rechten en plichten van een politieambtenaar. Samen vormen die je zogenaamde rechtspositie, die in meerdere documenten is vastgelegd en voortdurend verandert. Niet in de laatste plaats doordat de NPB zeer geregeld met de minister van Veiligheid en Justitie aan tafel zit om aan te dringen op verbeteringen van de arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden van het politiepersoneel. Woensdag 28 maart 2012: minister Opstelten wordt toegesproken tijdens een protestactie van de politiebonden bij de zeehavenpolitie in Rotterdam. foto ron rutten Om de zoveel jaar wordt dat overleg geïntensiveerd; dan neemt het de vorm aan van onderhandelingen over een nieuwe Collectieve Arbeidsovereenkomst (CAO). In de looptijd van een CAO worden de gemaakte afspraken vervolgens uitgewerkt en vastgelegd in de wet- en regelgeving voor de politie. Nieuwe regelingen worden van kracht zodra ze door de overheid zijn gepubliceerd in het Staatsblad of de Staatscourant. De NPB onderhandelt namens zijn leden over de inhoud van een nieuwe CAO. Vervolgens wordt de achterban geraadpleegd over het bereikte onderhandelingsresultaat. Gaan ze daarmee niet akkoord en weigert de minister meer te bieden, dan kan de NPB besluiten dat het tijd wordt om de werkgever extra onder druk te zetten door middel van vakbondsacties. Vakbondsacties Ook politieambtenaren hebben het recht om actie te voeren voor goede arbeidsvoorwaarden. Gezien de bijzondere positie van de politie in de samenleving moeten daarbij wel strikte zorgvuldigheidseisen in acht worden genomen. Acties mogen bijvoorbeeld nooit onmogelijk maken dat op noodoproepen wordt gereageerd. De NPB heeft op het gebied van actievoeren een reputatie hoog te houden. Legendarisch zijn de twee weken durende Blauwe Belegering van het ministerie van Binnenlandse Zaken in 2005 en de eerste echte politiestakingen in de Nederlandse geschiedenis in januari In 2012 werden maandenlang estaffette-acties uitgevoerd tegen het aangekondigde hak- en snijbeleid van minister Opstelten van Veiligheid en Justitie, sinds 14 oktober 2010 de verantwoordelijke bewindsman voor de politiesector. 6 destudent s t u d e n t e n s p e c i a l va n d e n p b e d i t i e

7 illustratie rob derks & dick harte Voorjaar 2012, actiecartoon tegen de bezuinigingsplannen van slager Opstelten Algemene rechtspositie In het Besluit algemene rechtspositie politie (Barp) vind je de afspraken over je aanstelling bij de politie, de arbeidstijden, verlof, wat te doen bij ziekte, wanneer er sprake is van plichtsverzuim en welke straffen dan kunnen worden opgelegd, wanneer de werkgever een politieambtenaar buiten functie mag stellen en/of schorsen en alle vormen van ontslag. Let op: niet alle bepalingen in dit besluit zijn op politiestudenten van toepassing. Artikel 100 bevat een opsomming van de bepalingen die NIET voor aspiranten gelden. Bezoldiging In het Besluit bezoldiging politie (Bbp) staan het salaris en allerlei vergoedingen, zoals de toelage voor overwerk, voor het draaien van onregelmatige diensten en voor het waarnemen van een hoger gewaardeerde functie. Reiskosten In het Besluit reis-, verblijf- en verhuiskosten politie (Brvvp) vind je de afgesproken vergoedingen en tegemoetkomingen voor de kosten van woon-werkverkeer, dienstreizen en verhuizingen. Bovengenoemde documenten zijn te vinden op Even klikken op INFORMATIE EN MEER en daarna op DOCUMENTEN. Het valt echter niet altijd mee om je weg te vinden in de vele besluiten, regelingen en circulaires. NPB-leden kunnen met vragen over hun rechtspositie natuurlijk altijd terecht bij de bond. Kijk op onze website ook eens bij de VEELGESTELDE VRAGEN, eveneens te vinden onder INFORMATIE EN MEER! e d i t i e s t u d e n t e n s p e c i a l va n d e n p b destudent 7

8 Inzet tijdens schoolmaanden Verlof Studenten aan de Politieacademie mogen tijdens hun schoolmaanden desgewenst door de werkgever worden ingezet op Koninginnedag, Bevrijdingsdag, op de beide kerstdagen en met Oud en Nieuw. Deze inzet wordt op tijd ingepland, waarbij rekening wordt gehouden met alle rechtspositionele afspraken en regelingen. Mocht de werkgever op andere dagen extra medewerkers nodig hebben en studenten die op school zitten willen inschakelen, dan moet hij daarvoor minstens zes maanden van tevoren een aanvraag indienen bij de Politieacademie. Op die manier weet de studenten waar ze aan toe zijn en kunnen de planners in alle rust kijken wie ze waar en wanneer willen inzetten. Spelregels Deze spelregels bestaan sinds eind 2010 en zijn tot stand gekomen onder druk van de NPB. Begin 2010 vroeg het toenmalige regiokorps Zeeland de Politieacademie in Eindhoven of ze vier klassen studenten beschikbaar wilde stellen om op Koninginnedag bijstand te verlenen tijdens het bezoek van de vorstin aan Middelburg en Wemeldinge. Over een dergelijke inzet bestonden destijds nog totaal geen afspraken en de gevolgen daarvan werden al snel duidelijk. De aspiranten werden in hoge mate aan hun lot overgelaten en moesten bijvoorbeeld zelf maar zien waar ze zouden slapen. De NPB trok aan de bel bij de toenmalige politieminister (toen nog de minister van Binnenlandse Zaken), de Raad van Korpschefs en het bestuur van de Politieacademie en wist alsnog goede begeleiding en voldoende slaapplaatsen voor elkaar te krijgen. Ook heeft de NPB erop aangedrongen dat voor alle ingezette collega s dezelfde rechtspositie moest gelden dus ook voor de ingeschakelde studenten. Met andere woorden: zij dienden ook in aanmerking te komen voor een operationele toelage (OT) en eventueel op een verschuivingstoelage en een overurentoeslag, waarbij reistijd als diensttijd gold. De extra inzet op 30 april leidde achteraf tot de nodige strubbelingen. Niet alle regiokorpsen hadden de dienst op tijd kunnen inplannen, wat zorgde voor problemen met het accorderen en fiatteren. Andere regiokorpsen hielden vol dat de studenten geen recht hadden op een operationele toelage of een overurenvergoeding. Zowel de ondernemingsraden als de NPB moesten in actie komen om deze zaken recht te zetten. Door toedoen van de NPB werd er op tijd voor goede begeleiding en voldoende slaapplaatsen gezorgd. Een student heeft recht op minstens 172,8 uur verlof per jaar (= vier weken en vier dagen). Studenten van 18, 19 en 20 jaar krijgen daar respectievelijk drie, twee en één keer 7,2 uur bij. Het is verplicht jaarlijks minstens 108 uur (= drie weken) op te nemen (artikel 22 Barp). Daarbij heb je recht op minstens twee aaneengesloten weken verlof per jaar. Het vakantieverlof van studenten werd in alle gevallen ingeroosterd door de Politieacademie. Het kan gebeuren dat het korps ingeroosterde vakantie-uren in het belang van de dienst intrekt. Als deze uren niet op een ander tijdstip in hetzelfde kalenderjaar kunnen worden opgenomen, krijgt een student ze aan het eind van het jaar uitbetaald. Daarbij geldt echter een maximum van 21,6 uur (drie dagen). Het is dus zaak om erop te letten dat je als student jaarlijks voldoende vakantie opneemt. Zo niet, dan doe je jezelf tekort. Ingeroosterde vakantieuren die om een andere reden dan het dienstbelang niet worden opgenomen, vervallen aan het eind van het jaar. Doorbetaling variabele toelagen Werknemers moeten tijdens een vakantie niet alleen hun salaris doorbetaald krijgen, maar ook hun gebruikelijke variabele toelagen zoals de operationele toelage (OT), de verschuivingsvergoeding en de piketvergoeding. Dat blijkt volgens de NPB uit een arrest van het Europese Hof van Justitie, gepubliceerd in het voorjaar van In 2012 is de NPB drie proefprocedures gestart om op dit gebied juridische duidelijkheid te krijgen. Met de minister van Veiligheid en Justitie is afgesproken dat de uitslag straks op alle betrokken politieambtenaren van toepassing wordt. Voor alle duidelijkheid: de gestarte juridische procedures kunnen eventueel helemaal doorlopen tot aan de hoogste ambtenarenrechter de Centrale Raad van Beroep. In dat geval weten we pas over een paar jaar wat het definitieve juridische oordeel over dit vraagstuk wordt. 8 destudent s t u d e n t e n s p e c i a l va n d e n p b e d i t i e

9 foto frank kuiper Voorbeeldfunctie Elke werknemer in loondienst wordt geacht op tijd te komen en zijn werk te doen volgens afspraak. Van een politieambtenaar wordt meer verwacht, onder andere dat hij het goede voorbeeld geeft als het aankomt op integer gedrag. Gedraagt een student zich niet zoals van een politieambtenaar verwacht mag worden, dan kan er sprake zijn van plichtsverzuim. Een voorbeeld uit de praktijk: een student vroeg voor een aantal opleidingsmodules vrijstelling aan omdat hij bepaalde vaardigheden (competenties) bij zijn voormalige werkgever al had verworven. Een dergelijke aanvraag is strikt individueel; je moet met eigen voorbeelden aantonen welke competenties je door je werkervaring al in huis hebt. Wat bleek? De student in kwestie had een aanvraag van een collega overgenomen en als de zijne ondertekend. Gevolg: er werd een onderzoek ingesteld naar mogelijk plichtsverzuim. Strafrechtelijk gezien liep hij ook nog het risico te worden vervolgd wegens valsheid in geschrift. Een politiestudent kan zich ook buiten school- of werktijd schuldig maken aan plichtsverzuim. Als hij in zijn privétijd betrapt wordt op bijvoorbeeld rijden onder invloed wordt hem dat ook als plichtsverzuim aangerekend. Plichtsverzuim kan op diverse manieren worden bestraft. Het genoemde voorbeeld leidt vaak tot ontslag. Wees je dus constant bewust van je positie als politieambtenaar, zowel tijdens het werk als daarbuiten. Als je geconfronteerd wordt met een disciplinair onderzoek, neem dan altijd contact op met de NPB. Op basis van je lidmaatschap ben je verzekerd van de benodigde (juridische) bijstand. e d i t i e s t u d e n t e n s p e c i a l va n d e n p b destudent 9

10 Geen genade voor examenfraudeurs In november 2002 begon ik aan de opleiding tot allround politiemedewerker. Vier jaar lang ging alles naar wens en slaagde ik keurig voor alle examens en proeven van bekwaamheid. Uitgerekend op de dag van mijn diploma-uitreiking kreeg ik echter te horen dat mijn studiepunten voor een bepaalde proeve waren ingetrokken wegens examenfraude. Abrupt kwam er een einde aan een mijn zo goed begonnen politieloopbaan; mijn diploma zou ik nooit uitgereikt krijgen. Mijn problemen begonnen nadat een medestudent beroep aantekende tegen de negatieve beoordeling van zijn proeve Gemeenschappelijke Veiligheidszorg (GVZ). Hij vroeg zich af waarom ik was geslaagd en hij gezakt, aangezien we exact dezelfde werkstukken hadden ingeleverd. Niet lang daarna kreeg mijn trajectbegeleider een telefoontje van het Centrum voor Competentiemeting en Monitoring (CCM). Gebleken was dat de werkstukken van twee andere studenten opvallend veel overeenkomsten vertoonden met mijn internationaliseringswerkstuk: alleen de inleiding en de leerdoelen waren anders. Feitenonderzoek Mijn korps zag in de melding voldoende reden voor een feitenonderzoek. Achteraf heb ik er spijt van dat ik toen niet ogenblikkelijk de hulp van de NPB heb ingeroepen. Dan was ik ongetwijfeld beter voorbereid geweest op wat er allemaal ging gebeuren. Voor de NPB zijn er maar twee smaken: een beroep doen op je zwijgrecht of naar waarheid en volledig verklaren. Ik koos ervoor wel te verklaren, maar niet naar waarheid. Ook gaf ik toestemming om mijn verklaringen te gebruiken in een disciplinair onderzoek, al begreep ik eigenlijk niet goed wat daarmee bedoeld werd. In mijn eerste verklaring hield ik vol dat ik tijdens de proeve Jeugdzorg zoals verplicht zelf het verhoor had afgenomen en dat naar waarheid had opgeschreven in het examenwerkstuk JZ. In werkelijkheid hadden twee collega s het verhoor afgenomen en was ik vijf minuten voor het eind van het verhoor aangeschoven. In mijn tweede verklaring besloot ik alles eerlijk op te biechten, wat mijn geloofwaardigheid geen goed deed. Prompt begon men ook te twijfelen aan de juistheid van de casus in mijn werkstuk over Sociaal Psychische Problematiek (SPP). Duidelijke eigen inbreng Ook de internationaliseringsopdracht van de GVZ-proeve was gezamenlijk Dit Dossier X is een geanonimiseerde versie van een waargebeurde NPB-zaak gemaakt. Ik had het onderwerp opgezocht in Duitsland, geholpen door contacten bij de politie in Enschede. Daarna besloot ik drie andere studenten uit te nodigen om mee te gaan. Aanvankelijk was de afspraak dat ik de aantekeningen zou uitwerken, maar dat kwam er maar niet van. Een van de anderen heeft toen de notities opgevraagd en op enig moment kreeg ik per een uitgewerkte versie terug. Die heb ik gebruikt in mijn werkstuk, waarin ik ook duidelijk mijn eigen inbreng beschreef. Tijdens de verhoren verklaarde een van de trajectbegeleiders dat er duidelijk sprake was van frauduleus gedrag, gezien de grote gelijkenis tussen de teksten. Daardoor was ook niet meer vast te stellen in hoeverre wij nu echt de competenties hadden verworven die uit de proeves moesten blijken. De trajectbegeleiders beweerden klip en klaar te hebben gemeld dat het gebruik van een fictieve casus voor de werkstukken GVZ, JZ en SPP niet was toegestaan. Studenten moesten bij het oppakken of afhandelen van een incident persoonlijk betrokken zijn geweest. Alleen als het OM een casus seponeerde of bestempelde als afgedaan mochten studenten hem verder uitwerken in de stel dat-vorm. Ik kan niet anders dan deze verklaringen bestrijden en daar sta ik niet alleen in. Tijdens de opleiding waren deze spelregels ons absoluut niet duidelijk gemaakt. Bovendien: hoe kon het dan dat deze trajectbegeleiders al mijn verslagen hadden goedgekeurd en ondertekend? Disciplinair onderzoek In december 2006 besloot het korps een disciplinair onderzoek in te stellen. 10 destudent s t u d e n t e n s p e c i a l va n d e n p b e d i t i e

11 Ik werd ervan verdacht me schuldig te hebben gemaakt aan plichtsverzuim in verband met de geconstateerde onregelmatigheden zoals bedoeld in artikel 22, eerste lid van de Onderwijs- en Examenregeling (OER). Dit keer riep ik wel de hulp van de NPB in. Ik had mezelf echter al flink in de vingers gesneden door in het feitenonderzoek verschillende verklaringen af te leggen. Een vorm van plichtsverzuim die me zwaar werd aangerekend. In april 2007 besloot het korps met onmiddellijke ingang mijn opleiding te beëindigen en me een strafontslag te geven. Mocht dat laatste met succes juridisch worden aangevochten, dan zou het korps overgaan tot een ongeschiktheidsontslag. Op basis van een strafontslag heb je geen recht op een uitkering, op basis van een ongeschiktheidsontslag wel. De NPB liet weten een bezwaarprocedure te zullen starten. Zoiets heeft echter geen opschortende werking, dus vanaf het uitreiken van de besluiten stond ik op straat, zonder diploma en zonder baan. Gronden van bezwaar In mei 2007 diende de NPB twee bezwaarschriften in één tegen het beëindigen van de opleiding en één tegen het ontslag en twee maanden later een aanvulling van vijf pagina s. Na ontvangst van het verweerschrift van het korps stuurde de NPB in oktober nogmaals een overzicht van elf bezwaarpunten in. In november kregen we tijdens een hoorzitting van de bezwarenadviescommissie ruimschoots de gelegenheid daar een toelichting op te geven. Pas in januari 2008 kwam de beslissing van het korps: het bezwaar werd ongegrond verklaard. Ledenvoordeel Samenlevingscontract voor een NPB-prijsje Ongehuwd samenwonende NPB-leden kunnen via de bond extra voordelig een samenlevingscontract laten afsluiten. Een dergelijk contract kan erg nuttig zal bij de gezamenlijke huur/koop van een woning, het krijgen van kinderen en de aanspraak op een partnerpensioen of een erfenis. Via de NPB heb je de keuze uit verschillende samenlevingscontracten. Een basiscontract voor 81 of een uitgebreid contract voor 192. Met het basiscontract regel je alleen een gemeenschappelijke huishouding. Dat is in sommige gevallen voldoende, bijvoorbeeld als je aanspraak wilt kunnen maken op vergoedingen waarop ook gehuwden recht hebben. Het uitgebreide contract regelt ook de onderlinge aanspraken op het partnerpensioen. Het verblijvingsbeding in het contract zorgt ervoor dat na het overlijden van één van de twee partners de ander de gezamenlijke bezittingen erft. Het contract wordt afgesloten via Notariskantoor De Tijd, een gerenommeerd notariaat waar we al jaren zaken mee doen. Het kantoor is goed bereikbaar en je kunt er gratis parkeren. Meer weten? l Download de brochure 'Samenwonen?' van de NPB-website Klikken op IN BEWEGING en daarna op LEDENVOORDEEL. l Vraag bij onze afdeling Ledenadministratie een exemplaar van de brochure aan: Naar de rechter In februari 2008 spande de NPB namens mij een rechtszaak aan. In zijn beroepschrift stelde advocaat Hans Dammingh dat mij terecht kon worden verweten dat ik niet meteen openheid van zaken had gegeven. Het was echter niet mijn bedoeling geweest een juist oordeel over mijn competenties onmogelijk te maken. Daar had ik geen enkel belang bij: mijn opleiding was al zo goed als afgerond en ik kon bogen op alleen maar lovende beoordelingen. Ook betoogde Dammingh dat de begeleiding tijdens de opleiding lees verder op pagina 12 e d i t i e s t u d e n t e n s p e c i a l va n d e n p b destudent 11

12 illustratie rob derks & dick harte vervolg van pagina 11 niet vlekkeloos geweest was. Al met al was een onvoorwaardelijk strafontslag een onevenredig zware maatregel. Ook een ongeschiktheidsontslag vond hij niet passend. Ik had de kans moeten krijgen me te verbeteren en te bewijzen dat het om een eenmalige misstap ging. In april 2008 kwam het korps met een verweerschrift; in november 2008 volgde een hoorzitting. De NPB voerde daarbij namens mij het woord. De uitspraak van de rechter was opnieuw teleurstellend: gezien de aard en de ernst van de verwijtbaarheid vond hij de opgelegde sanctie niet onevenredig aan het gepleegde plichtsverzuim. In hoger beroep In februari 2009 maakte de NPB mijn zaak aanhangig bij de Centrale Raad van Beroep, de hoogste rechter in ambtenarenzaken. Twee maanden later had het korps zijn verweerschrift klaar en begonnen we aan een nieuwe ronde. Op 23 september 2010 deed de Centrale Raad uitspraak en kwam er definitief een eind aan mijn loopbaan bij de politie. De Raad is evenals de rechtbank van oordeel dat appellant zich er ten volle van bewust is geweest dat hij met zijn handelswijze ten aanzien van de werkstukken JZ en GVZ de examenvoorschriften duidelijk overtrad en dat dit aangemerkt moet worden als misleiding. Evenals de korpbeheerder en de rechtbank kan de Raad dit handelen niet anders zien dan een bewuste poging op oneigenlijke wijze het diploma te halen. Bevestiging voor het bewust onjuist handelen vindt de Raad voorts in het feit dat appellant aanvankelijk over de precieze gang van zaken met de werkstukken onware verklaringen heeft afgelegd, wat niet nodig was als appellant oprecht meende dat zijn werkwijze was toegestaan. Ook als de trajectbegeleiders mogelijk nogal luchthartig deden over knippen en plakken en dat zij hadden kunnen ingrijpen, ontslaat dit appellant als politiefunctionaris niet van zijn eigen verantwoordelijkheid. De Raad onderschrijft het standpunt van de korpsbeheerder en de rechtbank dat de integriteit van een politiefunctionaris boven elke twijfel verheven moet zijn. Ook de Raad is daarom van oordeel dat het verweten plichtsverzuim de combinatie van enerzijds examenfraude en anderzijds het bij verhoor niet onmiddellijk naar waarheid volledig verklaren van een zodanige ernst is dat de straf van onvoorwaardelijk ontslag daar niet onevenredig aan is. Alles geprobeerd maar toch verloren. Het voelt nog steeds niet goed, maar voor mij was het einde verhaal. Ik raad elke student aan om ook zelf de kernopgaven, de proeven van bekwaamheden en de spelregels te lezen. Wat studenten elkaar onderling vertellen en wat trajectbegeleiders je voorhouden is blijkbaar niet altijd volgens de regels. Daar kun je niet blind op afgaan. 12 destudent s t u d e n t e n s p e c i a l va n d e n p b e d i t i e

13 NPB Jong NPB Jong is een van de adviesorganen van de Nederlandse Politiebond: een groep jonge collega s die het NPB-bestuur gevraagd en ongevraagd informeert over de specifieke problemen en belangen van de jongeren binnen de politie en op die manier rechtstreeks invloed uitoefent op het bondsbeleid. De harde kern van NPB Jong bestaat uit een groep jonge dienders uit alle delen van het land. Sommigen zitten nog op de opleiding, anderen zijn net klaar of werken al een aantal jaren in een korps. Maar één ding hebben ze gemeen: ze zijn allemaal onder de 30 jaar. Aanpak individuele problemen Als student kun je niet alleen te maken krijgen met zaken waar iedereen last van heeft, maar ook met individuele knelpunten. Bijvoorbeeld als je op de werkvloer te veel aan je lot wordt overgelaten of jij en je coach gewoon niet door een deur kunnen. NPB Jong kan je daarbij helpen. Meld je bij npbjong@politiebond.nl. en vertel ons wat er speelt. Vraagt de kwestie om een actievere NPB-inzet, dan nemen we contact op met een afdelingsbestuurder of individueel belangenbehartiger van de bond om samen met hen tot een oplossing van jouw probleem te komen. NPB SportS Politiemensen hebben baat bij een actieve en gezonde levensstijl, want daardoor houd je je mentale en fysieke weerbaarheid op peil. Binnen de NPB is een groep NPB-kaderleden actief bezig dit inzicht om op allerlei inspirerende manieren promoten. Dat gebeurt onder de noemer NPB-SportS. De NPB heeft een lange traditie in het (helpen) organiseren van sportieve acties voor politieambtenaren. Het afgelopen decennium deed bijvoorbeeld geregeld een NPB-team mee aan de Dam tot Damloop. Geheel in die traditie presenteerde NPB Jong eind 2011 een NPB Sportplan, dat door het hoofdbestuur werd ondersteund en in 2012 leidde tot mooie prestaties van NPB-teams tijdens de Zeven Heuvelenloop en de Benelux Run. Het NPB Jong-team dat met veel succes deelnam aan de Benelux Run 2012 overhandigt het Fonds Gehandicaptensport een welkome donatie. Beweging en voorlichting In 2012 is besloten het realiseren van het doel van het Sportplan politiecollega s overtuigen van het belang van een actieve en gezonde levensstijl voor hun veiligheid en plezier tijdens het werk los te koppelen van NPB Jong. Die taak is sindsdien toevertrouwd aan een aparte groep kaderleden, die onder de naam NPB-SportS zowel sportieve evenementen gaat organiseren als voorlichting over bijvoorbeeld gezonde voeding gaat verzorgen. e d i t i e s t u d e n t e n s p e c i a l va n d e n p b destudent 13

14 Beloning De startsalarissen voor de eerste twee lichtingen van 2013 zijn geregeld in artikel 3 van het Besluit bezoldiging politie (Bbp). Afhankelijk van zijn opleidingsniveau wordt een aspirant ingeschaald in schaal 2A, 3A, 4A et cetera. Zet dus een A achter je opleidingsniveau en je hebt de juiste salarisschaal. Een aspirant stijgt telkens een salarisregel in zijn schaal als hij naar het oordeel van het bevoegd gezag naar behoren functioneert (Bbp, artikel 3, lid 5). De genoemde salarisbedragen zijn dus gegarandeerd, mits alle beoordelingen voldoende zijn. Zoals gezegd krijgen de eerste twee lichtingen van 2013 te maken met een korting op hun salaris tijdens de schoolperioden. Deze regeling geldt vanaf 2010 voor een periode van drie jaar. De NPB en de andere bonden zijn er destijds tegen heug en meug mee akkoord gegaan, omdat het de enige manier leek om voldoende geld vrij te maken om de instroom van nieuwe aspiranten in de periode 2010 tot en met 2012 te kunnen betalen. De financiële positie van de regiokorpsen was op dat moment zo beroerd dat het opleiden van voldoende nieuwe collega s anders jarenlang in de versukkeling dreigde te raken. Ook deze regeling is vastgelegd in het Bbp, om precies te zijn in artikel 3 bis, lid 1 en 2. Zakgeldregeling Eind 2012 kondigde politieminister Ivo Opstelten aan dat hij graag helemaal een eind wilde maken aan het betalen van salarissen aan aspiranten. Hij wilde voortaan volstaan met een bijdrage in de kosten van hun levensonderhoud. De NPB en de andere bonden hebben zich fel verzet tegen deze terugkeer naar de zakgeldregeling zoals die voor 2001 bestond. Uiteindelijk is daardoor het compromis uit de bus gekomen dat de invoering van de zakgeldregeling beperkt blijft tot het eerste (theoretische) opleidingsjaar. Vanaf november 2013 krijgen instromende aspiranten in dat eerste jaar slechts een maandelijkse netto tegemoetkoming van 725 (MBO) danwel 800 (HBO/VWO). Deze bedragen worden geïndexeerd conform door In 2013 gaat de beloning die politiestudenten ontvangen flink veranderen. De eerste twee nieuwe lichtingen (die instromen in week 5 en in week 21) ontvangen nog vanaf het begin van hun opleiding een salaris, zij het met een korting voor de tijd die ze op school doorbrengen. De aspiranten die daarna instromen ontvangen het eerste jaar van hun opleiding slechts een zogenaamd zakgeld van de werkgever. het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen gehanteerde systematiek voor de OCW-beurs. Slagen aspiranten voor hun eerste jaar, dan krijgen aspiranten daarna een salaris (tweede jaar bruto per maand; derde jaar bruto per maand), evenals alle overige vergoedingen en tegemoetkomingen die aspiranten thans ook ontvangen. Studenten met werkervaring De zakgeldregeling gaat niet gelden voor zij-instromers met voldoende werkervaring en inkomsten. Dat wil zeggen: voor zij-instromers die voor het begin van hun opleiding minimaal twee jaar gemiddeld 28 uur per week of meer hebben gewerkt voor minstens het minimumloon. Deze studenten blijven net als nu vanaf hun eerste opleidingsjaar een aanloopsalaris ontvangen dat aansluit bij hun toekomstige functieniveau. Op dit moment geldt voor zo n aanloopsalaris nog als voorwaarde dat een zij-instromer voor de start van zijn opleiding minstens twaalf maanden achter elkaar een vast inkomen heeft gehad. Daarnaast geldt dat hij nooit meer kan krijgen dan zijn voormalige loon. Daaronder wordt verstaan: het gemiddelde vaste bruto inkomen in de voorafgaande twaalf maanden, vermeerderd met de vakantie-uitkering en de eindejaarsuitkering of dertiende maand. Alle andere onkostenvergoedingen tellen niet mee, net zo min als toelagen voor overwerk, onregelmatige en piketdiensten of winstdelingen (artikel 3, lid 4). De NPB heeft zich fel verzet tegen de terugkeer van de zakgeldregeling. 14 destudent s t u d e n t e n s p e c i a l va n d e n p b e d i t i e

15 Dienstongeval Als je tijdens het werk of tijdens een training een blessure oploopt, is het belangrijk om dat direct te melden en te laten registreren. Een verwonding of kwetsuur kan op langere termijn soms meer gevolgen hebben dan verwacht. In dat geval is het belangrijk dat het ontstaan is vastgelegd en aangemerkt als een dienstongeval. FOTO RON RUTTEM Is een dienstongeval eenmaal als zodanig erkend, dan zal het korps er doorgaans melding van maken bij de maatschappij waar de collectieve verzekering voor dienstongevallen is ondergebracht (tot 1 januari 2012 Reaal en sindsdien Achmea). De verzekeraar dient smartengeld uit te keren als sprake is van blijvende invaliditeit. Erkende beroepsziekten zijn PTSS, RSI en de ziekte van Lyme Een dienstongeval is een ongeval dat tijdens of door de dienst heeft plaatsgevonden onder omstandigheden die een verhoogd risico op het oplopen van letsel met zich meebrengen. Het is niet altijd duidelijk wanneer sprake is van een verhoogd risico. Vast staat dat activiteiten als deelnemen aan het verkeer, een verdachte achtervolgen of meedoen aan IBT een verhoogd risico opleveren. Een val van een bureaustoel daarentegen is onlangs door de ambtenarenrechter niet als dienstongeval aangemerkt. Letsel ontstaan door deelname aan een teamuitstapje of sportdag wordt door de rechter alleen als een dienstongeval beschouwd wanneer deelname verplicht was gesteld en je niet zelf kon bepalen of en met welke intensiteit je aan een onderdeel mee zou doen. Als je vermoedt gezondheidsklachten te hebben als gevolg van een ongeval en het korps heeft nog niet uit zichzelf besloten dat er sprake is van een dienstongeval, dan is het verstandig het korps schriftelijk te verzoeken daartoe over te gaan. De NPB is je graag behulpzaam bij het opstellen en het indienen van het verzoek, maar je kunt het natuurlijk ook zelf regelen. Beroepsziekte Een beroepsziekte is een aandoening die is ontstaan tijdens of door het werk onder omstandigheden die een verhoogd risico op het oplopen van letsel met zich meebrengen. Voorbeelden van aandoeningen die in de praktijk soms als een beroepsziekte worden beschouwd zijn PTSS (posttraumatische stress-stoornissen), RSI en de ziekte van Lyme. De ambtenarenrechter heeft beslist dat voor psychisch letsel een hogere drempel geldt. Psychisch letsel kan volgens de ambtenarenrechter alleen een beroepsziekte zijn als de omstandigheden die tot de aandoening hebben geleid buitensporig te noemen zijn vergeleken met de omstandigheden waarin het werk normaal plaatsvindt. Politiemensen komen veel in aanraking met psychisch belastende situaties, waardoor niet snel sprake is van buitensporigheid. Minister Opstelten heeft daarom bepaald dat de jurisprudentie van de ambtenarenrechter niet gevolgd moet worden. Hebben deskundigen vastgesteld dat er bij een politieambtenaar sprake is van werkgerelateerde PTTS, dan dient de aandoening als beroepsziekte te worden erkend. e d i t i e s t u d e n t e n s p e c i a l va n d e n p b destudent 15

16 Blijvend invalide door fitheidstest Het is wel even slikken: nog geen dertig jaar oud en dan al blijvend ongeschikt worden voor het executieve politiewerk door een ongeval tijdens de Integrale Beroepsvaardigheden Training (IBT). Dit Dossier X is een geanonimiseerde versie van een waargebeurde NPB-zaak Op 5 juli 2007 kwam ik tijdens een fitheidstest ongelukkig op de rand van een stootkussen terecht. Mijn grote teen klapte in beide richtingen dubbel en ik blesseerde ook mijn rechterknie. De training moest ik stopzetten vanwege een dikke teen en een pijnlijke knie. Niet iets waar ik me gelijk druk om maakte. Ik ging naar huis met het gebruikelijke huis-, tuin- en keukenrecept: ijs erop, been omhoog en rust. De gevolgen vielen echter zwaar tegen. Op advies van mijn ploegchef had ik een ongevallenformulier ingevuld. Daarop had ik aangekruist dat er geen blijvend letsel werd verwacht en dat de aangifte zekerheidshalve gebeurde. Twee weken na het ongeval had ik echter nog zo veel last dat ik besloot de huisarts te bezoeken. Mijn eigen huisarts was er helaas niet. De vervanger stuurde me weer na huis: met rust zou het volgens hem wel overgaan. Toen er weer twee weken later nog weinig was veranderd meldde ik me bij mijn eigen huisarts. Zij vertrouwde het niet en verwees me door naar het ziekenhuis. Een onverwacht slecht herstel Ruim een maand na het ongeval werd er op de foto s alsnog een gebroken grote teen geconstateerd. Het letsel aan mijn knie bleek lastiger te behandelen te zijn. Na meerdere onderzoeken volgde in september 2007 een operatie, maar helaas zonder succes. De behandeling door de fysiotherapeut vanaf juli 2007 had evenmin het gewenste effect. Door deze ongunstige ontwikkelingen kwam ik terecht in het ziekte-en-reïntegratie-traject van de Wet poortwachter. Er werd een probleemanalyse opgesteld en een plan van aanpak, die beiden herhaaldelijk werden geëvalueerd en bijgesteld. Ik voerde met de bedrijfsarts en met de leiding gesprekken over het te verwachten herstel voor mijn werk en over mijn reïntegratie. Aanvankelijk verliep dat in een hele goede sfeer. Later merkte ik wel dat hoe langer herstel uitblijft hoe zakelijker deze gesprekken worden. Second opinion Vanwege de aanhoudende klachten vroeg ik een second opinion bij een andere specialist. Hij constateerde een defect aan het kraakbeen van mijn linkerknie. Opnieuw opereren was volgens hem geen optie. Ik kreeg voor het eerst te horen dat het letsel wel eens blijvend kon zijn en dat ik waarschijnlijk zou moeten leren leven met de beperkingen en de pijn. Als eerste dacht ik toen aan mijn hobby s en aan mijn werk. Zou ik ooit nog kunnen windsurfen? Ging ik de baan verliezen waarin ik het zo reuze naar mijn zin had? Een IBT-plichtige functie In alle eerdere gesprekken was me verzekerd dat het korps me niet zomaar aan de kant zou zetten. Ik kon echter niet meer alle werkzaamheden van mijn voormalige functie Medewerker Orde en Bewaking doen en zeker niet de IBT die daar verplicht aan vastzat. In het kader van mijn reïntegratie ging ik bij de Geïntegreerde Monitoren Centrale (GMC) aan de slag. Eerst op krukken en met aangepaste uren, daarna weer voor de volle honderd procent. Toen ik informeerde of bij de GMC mocht blijven kreeg ik te horen dat dat niet mogelijk was. Ten eerste was ook de functie van Centralist een IBT-plichtige functie. Ten tweede moest de GMC geen vergaarbak worden van collega s met een medisch probleem. Voor mij was deze reactie onbegrijpelijk. Er waren nota bene collega s gedwongen herplaatst met een vrijstelling van de IBT. En dan zou ik daar niet vrijwillig kunnen blijven? Tijd om aan te kloppen bij de NPB! Dringend verzoek Na overleg met de NPB stuurde ik het korps de brief over mijn herplaatsing die ik inmiddels had klaarliggen. Daarin 16 destudent s t u d e n t e n s p e c i a l va n d e n p b e d i t i e

17 illustratie rob derks & dick harte maakte ik duidelijk dat het voor mij al moeilijk genoeg was om te leren leven met de fysieke gevolgen van mijn dienstongeval. Ik was namelijk altijd heel actief geweest: ik deed aan mountainbiken, hardlopen, windsurfen en lange afstanden lopen. Dat was er voortaan allemaal niet meer bij. Als ik in die situatie ook nog eens mijn baan zou verliezen was de ramp compleet. Ik verzocht het korps dus dringend om me aan mijn bureau werkzaam te laten blijven in de vaste ploeg op het GMC. Daarbij deed ik een beroep op het gelijkheidsbeginsel, aangezien daar ook andere collega s werkten die niet langer konden voldoen aan de IBT-plicht. Letselschade Een maand later in september 2008 ging ook de aanvraag tot het erkennen van de aansprakelijkheid de deur uit. De deskundigen van de NPB deelden mijn mening dat het ongeval voorkomen had kunnen worden. De fitheidstest waarbij ik geblesseerd was geraakt bestond uit het zo snel mogelijk over een stootkussen heen en weer springen. Dat stootkussen was eigenlijk bedoeld voor gebruik bij vechtsporten. Tijdens de test waren de vaste handgrepen aan de onderkant op de vloer gelegd. Daardoor verschoof het kussen bij het heen en weer springen. Als de veiligheid van de deelnemers serieus was genomen, had het kussen nooit op die manier gebruikt mogen worden. De NPB stelde mijn werkgever dan ook aansprakelijk voor het letsel, aangezien door het gebruik van ondeugdelijk materiaal een gevaarlijke situatie was ontstaan. Bezwaar tegen een fictief besluit Lange tijd hoorden we niets van de werkgever. De NPB stelde vervolgens een termijn, maar ook daarop werd niet gereageerd. Mijn belangenbehartiger had het korps gewaarschuwd dat er in dat geval sprake zou zijn van een fictief besluit, waartegen door de NPB bezwaar zou worden aangetekend. Dat gebeurde in december 2008 dan ook. Op 9 januari 2009 ontving de NPB van de verzekeringsinstantie van het korps een bevestiging dat het bezwaarschrift was ontvangen. De gevraagde nadere informatie werd verstrekt, maar opnieuw bleef een inhoudelijke reactie van het korps uit. Op 20 mei 2009 adviseerde de bezwarenadviescommissie (BAC) het korps mijn bezwaar gegrond te verklaren, overduidelijk omdat de werkgever niet binnen een redelijke termijn een besluit had genomen. Inmiddels was ook het advies van de verzekeraar bekend. Die was tot de conclusie gekomen dat de werkgever niet aan zijn zorgplicht had voldaan en dus zijn aansprakelijkheid diende te erkennen. Aansprakelijkheid erkend In de beslissing op bezwaar gebeurde dat ook, waarna mijn letselschadeadvocaat aan de slag kon met het bepalen van de omvang van de schade. Uiteraard is die afhankelijk van de ernst van het letsel en de mate van blijvende invaliditeit. Ik vrees dat ik me erbij neer moet leggen dat het letsel aan mijn knie permanent is. Ik heb meerdere experts bezocht en me bij wijze van laatste poging nogmaals laten opereren, ondanks de grote risico s. Helaas heeft ook die chirurg de schade niet kunnen herstellen. Al voor je dertigste mogelijk voor een deel worden afgekeurd: dat is een harde dobber. Voorlopig is voor mij het belangrijkste dat ik mijn huidige baan niet verlies. Omdat het vooral zittend werk is kan ik op het GMC uitstekend functioneren en ik doe het werk dan ook met veel plezier. Ik hoop van harte dat er geen nieuwe juridische strijd nodig is om deze werkplek te behouden. e d i t i e s t u d e n t e n s p e c i a l va n d e n p b destudent 17

18 Nachtdiensten draaien Het draaien van nachtdiensten is niet zonder risico s. Regelmatig werken op tijden dat je volgens het natuurlijke levensritme zou moeten slapen heeft onvermijdelijk gevolgen voor je gezondheid, veiligheid en sociale leven. Dat is de afgelopen jaren wetenschappelijk vastgesteld in verschillende sectoren in binnen- en buitenland. s Nachts werken geeft een verhoogde kans op slaapproblemen, een verstoorde stoelgang, een verstoord eetpatroon, hoofdpijn, prikkelbaarheid, concentratieproblemen en gebrek aan energie. Bovendien geeft het bij vrouwen mogelijk een hogere kans op borstkanker en bij mannen op prostaatkanker. Naar aanleiding van een publicatie over dit onderwerp in het bondsblad van mei 2012 lieten meerdere leden de NPB weten dat ze de omschreven klachten herkenden. Met name hoofdpijn, maag-darmklachten, slaapproblemen en stemmingswisselingen werden gemeld. Niet alleen door collega s die al jaren in de onregelmatigheid werkten, maar ook door jongere collega s die nog maar net een paar jaar meeliepen. Taak werkgever Dergelijke klachten kunnen natuurlijk voorkomen worden door simpelweg niet langer s nachts te werken. Dat is echter een onhaalbare kaart, zeker voor de politiesector. Vandaar dat het erg belangrijk is dat er zo veel mogelijk gedaan wordt aan het voorkomen of verminderen van de schadelijke gevolgen van nachtdiensten. Hier is wat de NPB betreft een belangrijke taak weggelegd voor de werkgever. Die moet de nachtdiensten over zo veel mogelijk medewerkers verdelen, opdat iedereen er zo weinig mogelijk hoeft te draaien. Hoe minder nachtdiensten, hoe eerder je lichaam weer herstelt. Na meerdere nachten op rij lijkt de belasting dragelijker te worden, maar dat is bedrieglijk. Dat blijkt wel uit de grotere moeite die het lichaam na zo n reeks nachtdiensten heeft om weer te herstellen. Met de juiste voeding op de juiste momenten kan vermoeidheid tijdens een nachtdienst met wel 26 procent worden teruggebracht. Dat concludeerde adviesorganisatie Circadian in oktober 2011 op basis van een eigen onderzoek onder verpleegkundigen in de Nederlandse academische ziekenhuizen, gefinancierd door sectorfonds STAZ. De uitkomsten van dat onderzoek geven ook voor politiemedewerkers goede handvatten om vermoeidheid tijdens de nacht te verminderen. Concentratieverlies Ook is het verstandiger om s nachts geen te krappe sterkte in te roosteren. Er moet dan in ieder geval iemand beschikbaar zijn om een eventueel bij een collega intredende vermoeidheid te signaleren en op te vangen. Gezien het onvermijdelijke concentratieverlies aan het eind van de nacht moeten moeilijke klussen in die fase vermeden worden. Bovendien verdient het aanbeveling om voor nachtwerkers bedrijfsvervoer naar huis te regelen, omdat zelf rijden riskant kan zijn gezien het eerder genoemde concentratieverlies. Naar de mogelijke verkeersgevolgen van het draaien van nachtdiensten wordt momenteel onderzoek gedaan door Politie en Wetenschap. Ook iemands werkrooster is van invloed op de mate waarin hij nachtdiensten kan verdragen. De voorkeur verdient een zo regelmatig mogelijk schema, ook al komt dat niet altijd overeen met wat iemand privé het beste uitkomt. Overigens kan het meest ideale rooster per individu verschillen. Er is duidelijk verschil tussen ochtendmensen en avondmensen. Eigen invloed Over de verantwoordelijkheid van de werkgever om de nachtdiensten draaglijker en veiliger te maken is en blijft de NPB in overleg met de minister van Veiligheid en Justitie. Er zijn echter ook maatregelen die medewerkers heel goed Veel en vet voedsel wordt s nachts niet verteerd en ligt zwaar op de maag. 18 destudent s t u d e n t e n s p e c i a l va n d e n p b e d i t i e

19 FOTO RON RUTTEM zelf kunnen nemen. Één daarvan is zorgen voor goede nachtrust. Na het draaien van een nachtdienst wordt er minder goed geslapen. Dat kun je verbeteren door te gaan liggen in een koele, donkere, goed geventileerde kamer waar de kans om gestoord te worden klein is. Het is af te raden dan net voor het slapen gaan eerst nog wat activiteiten te ondernemen zoals boodschappen doen of koffie of alcohol drinken. Eten in de nacht Op 13 december 2012 vond in Den Haag een congres plaats over nachtarbeid. Met name het STAZ-onderzoek onder verpleegkundigen kreeg veel aandacht. Er bestaan veel misverstanden over eten in de nacht. Het nuttigen van een warme maaltijd tijdens een nachtdienst is niet ongebruikelijk: opgewarmde kliekjes van thuis of een snack van de shoarmaboer om de hoek. In die uren functioneert het spijsverteringsstelsel echter niet optimaal, ook al ben je aan het werk. Volgens je lichaam zou je in slaap moeten zijn en daar zijn je organen dan ook op afgestemd. Veel en vet voedsel wordt niet verteerd en ligt zwaar op de maag. Een tweede misverstand is dat er s nachts zo weinig mogelijk moet worden gegeten. Je hebt zeker je energie nodig om het einde van de nachtdienst te halen en ook nog thuis te komen daarna. Uit het STAZ-onderzoek blijkt dat je met de juiste voeding op de juiste momenten je vermoeidheid met 26 procent kunt verminderen. Dat betekent een betere concentratie en een fittere en vooral ook veiligere nachtdienst. Voedingsdeskundigen adviseren het volgende schema tijdens een nachtdienstperiode: Het avondeten om circa uur is warm eten. Dit is de eerste echte maaltijd. Denk aan een flinke portie groente, een stuk vlees, vis of vleesvervanging, aardappelen, rijst of pasta. Om circa uur wordt een lichte snack aanbevolen, zoals een schaaltje kwark met fruit, een cracker of een boterham Om circa 1.30 uur een midnight meal, bijvoorbeeld een kop soep met een paar volkoren boterhammen. Om circa 5.00 uur een early morning-snack tegen de dip in laatste uurtjes. Denk aan een mueslibol, fruit, yoghurt, krentenbol met kaas. Om circa 7.30 uur een licht ontbijt: een schaaltje yoghurt met muesli, een boterham met pindakaas, een geroosterde boterham. Dit is belangrijk voor een goede slaap na de nachtdienst. Ontbijt je te zwaar, dan word je te snel weer wakker. Meer weten over werken in de nacht? l Kijk op Hier kun je ook het boekje Goedenacht downloaden met veel informatie en tips over nachtarbeid. l Kijk op Hier kun je een onregelmatig werk-check doen en een roostertest. e d i t i e s t u d e n t e n s p e c i a l va n d e n p b destudent 19

20 Eet je energiek door de nacht Onregelmatig werken door nachtdiensten kan je dagelijkse eetritme stevig in de war gooien. Jij bent immers aan het werk als anderen slapen. Maar ook onze biologische klok staat op een leven overdag afgesteld. Dat heeft onder andere gevolgen voor de vertering van je eten, maar ook voor je energielevel. Voor je gezondheid is het belangrijk dat je, ondanks andere werktijden, je biologische klok zo veel mogelijk volgt. En dat is minder moeilijk dan je denkt. Regelmaat Zelfs met jouw onregelmatige leven kun je regelmaat inbouwen. Het belangrijkste is dat je zo veel mogelijk probeert te eten op vaste tijden. Gewoon drie hoofdmaaltijden per dag met drie à vier wat kleinere tussendoortjes, alleen op iets andere tijden. Probeer hoe dan ook om de twee à drie uur iets te eten. Jij moet als het ware zelf je eetklok instellen! Een goed begin Het is slim om net voordat je aan je dienst begint alvast even wat te eten. Het is immers al weer even geleden dat je een maaltijd hebt gehad. Door iets te eten heb je vast een bodem gelegd voor een energieke nacht Midnight Snack Het eerste deel van je nachtdienst zit er op. Even tijd voor een break. Neem ook echt de tijd om even te eten. Het is nu belangrijk dat je bewust kiest. Immers een verkeerde maaltijd komt je energielevel niet ten goede. Laat vette gerechten staan, maar kies voor lichte eiwitrijke gerechten met langzaam opneembare koolhydraten, zoals volkoren producten en zuivel. idee l een paar stevige bruine boterhammen met hartig beleg en een kopje soep l een knapperige maaltijdsalade met stukjes kip en wat pasta l een tosti van bruine boterhammen met mozzarella, tomaat en pesto idee l een schaaltje kwark met vers fruit erdoor l een cracker of boterham met een gekookt eitje l een schaaltje yoghurt met een paar lepels muesli 20 destudent s t u d e n t e n s p e c i a l va n d e n p b e d i t i e