wel! magazine wel mag Sociale integratie: Het kan ook andersom! kwartaalblad van Zorgbelang Zuid-Holland hekel aan daklozen Stop ouderenmishandeling

Transcriptie

1 CliEntenperspectief in zorg en welzijn kwartaalblad van Zorgbelang Zuid-Holland Sociale integratie: Het kan ook andersom! magazine wel mag jaargang 1 oktober 2011 nummer 2 IN DIT NUMMER infectiepreventie in het ziekenhuis veranderen van huisarts denken in oplossingen topsalarissen toekomst fokuswonen onzeker dakloos: vroeger had ik een hekel aan daklozen Stop ouderenmishandeling

2 2 Colofon Dit kwartaalblad is een uitgave van Zorgbelang Zuid- Holland. Zorgbelang Zuid-Holland behartigt de belangen van gebruikers van zorg en welzijn en hun mantelzorgers en werkt samen met vele belangenorganisaties en vrijwilligers. De afdeling Informatie en Klachtopvang geeft informatie en biedt hulp bij het indienen van een klacht. Kopij is van harte welkom. Deadline kopij 2011 nr. 3: 8 november De redactie kan besluiten ingezonden bijdragen in te korten, taalkundig te bewerken of niet te plaatsen. Een bijdrage kan op verzoek anoniem worden geplaatst; naam en adres dienen bij de redactie bekend te zijn. Aan de totstandkoming van deze uitgave is de uiterste zorg besteed. Voor informatie die desondanks onvolledig of onjuist is opgenomen aanvaardt de redactie geen aansprakelijkheid. Artikelen uit dit blad mogen alleen worden overgenomen na toestemming van de redactie en met bronvermelding. Aan de toezending van dit blad zijn geen kosten verbonden. Als u het blad ook wilt ontvangen of uw abonnement wilt opzeggen kunt u contact opnemen met de magazine redactie. wel mag Aan dit nummer werkten mee Robert Boersma, Stasja Cornelissen, Herman Eitjes, Anneke van Heeten, Marinka en Myrthe Kamphuis, Froukje de Kruijk, Nel Kruis, Lidy van Lankeren, Else Leih, Marike van Noort, Erik van Ravensberg, Hans Schuurman, Anneke de Swart, Toes Thijssen, Marjan van de Ven, Nico van der Vliet, Nelleke van der Vos, Angelique de Wit. Redactie Bas van Bellen, Ester van den Berg, Aart Burger (voorzitter redactieraad), Sylvia Hageman, René Korse, Herman Meinhardt, Nel van Roon, Ria Samsom (hoofd- en eindredactie). Van de directie Zo Wel! Ook via dit blad wil Zorgbelang Zuid-Holland een bijdrage leveren aan de verbetering van zorg en welzijn vanuit patiëntenperspectief. Er valt nog veel te verbeteren: een grote uitdaging voor aanbieders, financiers en zorgvragers. Het is goed om daarbij constructief samen te werken: geen van de partijen is in staat zelf de benodigde veranderingen vorm te geven. Alleen in onderlinge afstemming en voortdurend in gesprek met de mensen waar het om gaat, komen werkelijke verbeteringen tot stand. Als Zorgbelang Zuid-Holland willen we daaraan ook onze bijdrage leveren. Zowel door het stimuleren en ondersteunen van cliënten en cliëntenorganisaties als door het begeleiden van de zorgvragersinbreng richting aanbieders en verzekeraars. Voor het najaar staan er weer de nodige activiteiten en bijeenkomsten gepland. Tegelijk werken we aan ons werkplan voor volgend jaar. Voor 2012 zullen we onze activiteiten gaan vormgeven via programmalijnen. We brengen op die manier meer samenhang en focus in het hele brede activiteitenpakket. Daarbij kijken we ook hoe we dat het best kunnen gaan organiseren. Provinciaal effectief en efficiënt werken met een goede regionale binding zijn daarbij belangrijke aspecten. We verwachten met de aanscherpingen in het werk en de organisatie ook de ontwikkelingen die op het hele zorgveld afkomen aan te kunnen. Niet reactief, maar juist proactief. Een uitdaging aan ons allemaal. Niet afwachten wat er komt, maar sturen: Zo Wel! Robert Boersma Directeur Zorgbelang Zuid-Holland Postbus BG Gouda T (088) E kwartaalblad@zorgbelang-zuidholland.nl Of volg ons op Vormgeving: IDD concept communicatie creatie id.nu Drukwerk: De Hoop Grafisch Design

3 Van de redactie Beste lezer, Dank voor de leuke en positieve reacties die we mochten ontvangen na het verschijnen van het eerste nummer van Zo We zijn verrast door de grote hoeveelheid kopij die we hebben ontvangen. Geweldig dat zoveel mensen mee willen werken aan dit blad. Er is weer heel wat variatie in onderwerpen. Naast informatie over zorg en lokaal beleid vindt u informatie over en vanuit de achterban van Zorgbelang Zuid-Holland. Een aantal mensen heeft gereageerd op onze vraag om journalisten, columnisten, een fotograaf en redactieleden. Wij zijn met hen in gesprek. Maar als u zich nog wilt aanmelden, dan bent u van harte daartoe uitgenodigd. Wij wensen u veel leesplezier. Het volgende nummer verschijnt in december. Namens de redactie, Aart Burger Ria Samsom voorzitter redactieraad, tevens lid van de redactie hoofd- en eindredactie Inhoud Actueel Infectiepreventie in het ziekenhuis 4 Zorg Veranderen van huisarts 6 leveringsvoorwaarden zorg 8 Zorgbelang helpt Wie let op, de familie of de instelling? 9 Interview Denken in oplossingen 10 Mijn mening Topsalarissen 12 Uw mening Ingekomen reacties 12 Meldpunt Mondzorg 13 Indicatiestelling vanuit cliëntenperspectief 14 Wmo Begeleiding over naar Wmo 16 Bezuinigen op de Wmo 18 Provincie De OV-chipkaart 20 Zo kan het ook Actief naar de mensen toe - Wmo nieuwe stijl 21 Sociale integratie - Het kan ook andersom 22 Uit onze achterban Dakloos - Dakloosheid kan heel dichtbij zijn 24 Toekomst Fokuswonen onzeker 26 Stop ouderenmishandeling 27 Uit de regio Veiligheid scootmobiel 28 Meldpunt bacterie Maasstad Ziekenhuis 29 Kwaliteit particuliere kliniek 30 Palliatieve Zorg 31 3 oktober 2011

4 Actueel Infectiepreventie in het ziekenhuis 4 magazine wel mag MRSA, EHEC, Klebsiella, tot voor kort waren deze bacteriën bij het grote publiek onbekend. Maar steeds vaker verschijnen er berichten in de media over een ziekenhuis waar patiënten zijn besmet met een gevaarlijke bacterie. Hoe komt dat en wat is daaraan te doen? Verdubbeling aantal uitbraken RTL Nieuws deed onderzoek naar uitbraken van ziekenhuisbacteriën. Tweederde van de ziekenhuizen werkte daaraan mee. Zij meldden 74 uitbraken sinds Daarmee doet Nederland het internationaal gezien goed. Maar het aantal in 2010 was het dubbele van Die stijging baart zorgen. Er zijn verschillende oorzaken. Door het veelvuldig gebruik van antibiotica ontstaan bacteriestammen die daarvoor ongevoelig zijn geworden. In Nederland zijn we terughoudend met antibiotica, maar omdat mensen steeds meer reizen komen die bacteriestammen ook hier. En hier gebruiken we juist weer veel antibiotica in de veehouderij. Mensen die de bacterie bij zich hebben, hoeven niet ziek te zijn. Ook deze dragers kunnen een besmetting veroorzaken. In het ziekenhuis zijn er veel mensen met een verlaagde weerstand, zodat een infectie zich daar gemakkelijk kan verspreiden. Preventie Zo n uitbraak van een ziekenhuisbacterie is enorm schadelijk, in de eerste plaats natuurlijk voor de patiënten. Maar er vloeien ook hoge kosten uit voort en imagoschade voor het ziekenhuis. Preventie is dan ook buitengewoon belangrijk. Dat begint aan de poort, waar risicogroepen zoals veehouders en mensen die uit het buitenland komen extra worden gecontroleerd. Maar de belangrijkste maatregel is eigenlijk heel eenvoudig: handen wassen. Tachtig procent van de infecties wordt overgedragen via de handen. Helaas blijkt dat de richtlijnen voor handhygiëne niet altijd goed worden nageleefd. Naar aanleiding van een aantal recente voorvallen heeft de Inspectie voor de Gezondheidszorg aangekondigd strenger te gaan toezien op het naleven van de richtlijnen voor preventie en het gebruik van antibiotica. Ziekenhuishygiëne Marike van Noort is samen met haar collega Wilma van Erdewijk hygiëniste (tegenwoordig ook wel adviseur infectiepreventie genoemd) in t Lange Land Ziekenhuis in Zoetermeer. De functie is ruim dertig jaar geleden ontstaan. Onderzoek had aangetoond dat besmettingen in ziekenhuizen significant daalden wanneer er een structurele inzet kwam van ziekenhuishygiënisten op het gebied van infectiepreventie. Marike: Het begrip ziekenhuisbacterie is een verzamelnaam voor bacteriën die verschillende soorten antibiotica weerstaan. Deze resistente bacteriën zijn daarom moeilijk te bestrijden. Het voorkomen van besmettingen binnen een ziekenhuis heeft dan ook de hoogste prioriteit. Bij infectiepreventie komt veel kijken: van schoonmaak tot voorschriften voor het medisch personeel. De richtlijnen voor

5 ziekenhuispersoneel in witte jassen zijn helder. Sieraden kunnen een bron vormen voor besmetting. In de praktijk betekent dit dus geen oorbellen, zichtbare piercings, ringen, kettingen of horloges. Lang haar dient te worden samengebonden. Daarnaast is het handenwassen (en -drogen niet te vergeten) van groot belang. Het merendeel van alle besmettingen verloopt via de handen. Schoonmaken Schoonmaak is eveneens een belangrijk onderwerp bij infectiepreventie. Marike: Wat en hoe moet worden schoongemaakt staat beschreven in verschillende richtlijnen en werkinstructies. Bijvoorbeeld bij ontslag van patiënten met een bijzondere infectie (bv. MRSA, Methyline resistente Staphylococcus aureus) wordt de kamer helemaal schoongemaakt en gedesinfecteerd volgens een vaststaand protocol. Met behulp van een checklijst wordt de ruimte vervolgens gecontroleerd. De schoonmaak mag nooit een sluitpost van de begroting zijn! Reinigen van instrumenten Een ander belangrijk punt op het gebied van infectiepreventie is het reinigen van instrumenten. Zo kwam onlangs weer een incident met scopen voor longonderzoek in het nieuws, een probleem dat zich van tijd tot tijd voordoet. Wat is het nu precies het probleem met het reinigen van deze instrumenten? Marike: Er zijn twee verschillende soorten scopen: een starre en een flexibele. Ze zijn gemaakt van verschillend materiaal. Het materiaal van de starre scoop kan in de autoclaaf, een apparaat waar materialen onder hoge temperatuur worden gesteriliseerd. Het materiaal van de flexibele scoop kan daar echter niet tegen. Deze scopen worden gedesinfecteerd: ze worden meermalen gespoeld en behandeld met desinfecterend middel in een speciale scopenwasher. Dat is een kritisch proces. Zo moet bijvoorbeeld het desinfecterend middel lang genoeg kunnen inwerken. Duidelijke communicatie Ondanks alle voorzorgsmaatregelen kan er een besmetting optreden. Soms binnen een ziekenhuis, soms ook op grotere schaal. Marike: Mocht er toch iets niet goed gaan: wees daar helder over. Goede communicatie is van wezenlijk belang, zowel intern als extern. Duidelijkheid komt het vertrouwen ten goede. Bij de uitbraak van de Mexicaanse griep bijvoorbeeld hadden we uiteraard intern een plan van aanpak, maar daarnaast werden ook patiënten en bezoekers geïnformeerd over de stand van zaken, de genomen maatregelen én over hun eigen rol in preventie. Het merendeel van de besmettingen gaat via de handen Patiëntenparticipatie Natuurlijk kan de patiënt zelf ook iets doen: vooral handen wassen blijft van het grootste belang. Marike: Handen wassen kan epidemieën voorkomen! Mochten zeep en handdoekjes op zijn: vraag erom! Denk je een onveilige situatie te signaleren: spreek het ziekenhuispersoneel daarop aan. Vraag bijvoorbeeld waarom er geen handschoenen worden gedragen bij een ingreep. Voor sommige patiënten is dat in hun afhankelijke situatie misschien niet gemakkelijk, maar professionals in de zorg horen dit geen probleem te vinden. Uiteindelijk hebben we allemaal hetzelfde doel en we doen het samen. 5

6 Zorg Veranderen van huisarts 6 magazine wel mag Wie na een verhuizing een huisarts zoekt, stuit nogal eens op problemen. Hij krijgt te horen dat de huisarts van zijn keuze geen patiënten inschrijft, omdat de praktijk vol is. Of dat hij te ver weg woont, buiten het vastgestelde postcodegebied. Wie een andere huisarts zoekt omdat hij ontevreden is over zijn huisarts, kan met een extra drempel geconfronteerd worden. De kans is groot dat men zegt dat huisartsen een onderlinge afspraak hebben om geen patiënten van elkaar over te nemen. Dit is een onaangename verrassing als je meent een vrije artsenkeuze te hebben. Regels De NPCF (Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie) en de LHV (Landelijke Huisartsen Vereniging) hebben in 2009 een brochure uitgebracht over het veranderen van huisarts. Die brochure biedt de patiënt houvast. Inschrijven van een nieuwe patiënt mag slechts om drie redenen worden geweigerd: de praktijk is vol, De patiënt heeft recht op vrije artsenkeuze de patiënt woont te ver van de praktijk om zo nodig een consult aan huis te doen of er is verschil van inzicht tussen huisarts en patiënt over bijvoorbeeld euthanasie of alternatieve geneeskunde. Deze regels gelden voor elke patiënt die een nieuwe huisarts zoekt, of dat nu is vanwege een verhuizing of uit onvrede over de huidige huisarts. Praktijk In praktijk blijkt echter dat de huisartsen nog steeds zeggen dat onderlinge afspraken hen beletten om patiënten van elkaar over te nemen. Er zijn inderdaad enkele spelregels. Zo moet een patiënt na een consult bij een waarnemend huisarts enige tijd, meestal zes maanden, wachten voordat hij kan overstappen naar deze waarnemer. Ook de Rijksoverheid noemt in haar informatie deze beperking als een geldige reden om inschrijving te weigeren. Verder hebben veel huisartsenpraktijken een waarneemregeling tijdens vakanties. Een belangrijke boodschap in de informatie die patiënten hierover ontvangen is, dat gedurende de vakantie van de eigen huisarts de waarnemer alleen kan worden geconsulteerd voor

7 De vertrouwensrelatie vraagt om bezinning klachten die niet kunnen wachten tot de eigen huisarts terug is. Door de assistente van de waarnemer geregeld vertaald in alleen voor spoedgevallen. De waarnemer is vaak alleen te bereiken via de spoedlijn van de eigen huisarts. Dit heeft tot gevolg dat de waarnemer tijdens de vakantie van de huisarts (te) beperkt beschikbaar is. Ook een second opinion bij een andere huisarts is niet gebruikelijk en moeilijk te realiseren. Waarom heeft een huisarts er moeite mee als een patiënt wil overstappen naar een ander? Een huisarts zegt dat hij een dergelijk besluit ervaart als een nederlaag. Het is niet gelukt om de patiënt tevreden te stellen. En niet alleen de patiënt weet dat, maar ook zijn nieuwe huisarts. Een andere huisarts vertelt het volgende. Er is een huisarts die met zijn ernstig zieke patiënten heeft afgesproken dat ze hem altijd mogen bellen, ook als hij geen dienst heeft. Een collega is het hiermee niet eens. Hij vindt dat de huisarts hiermee het gezag ondermijnt van de artsen die voor hem waarnemen. Speelruimte Moet de huisarts accepteren dat zijn patiënt van huisarts wil veranderen? Welke speelruimte hebben beide partijen? De patiënt heeft - binnen de genoemde grenzen - het recht op vrije artsenkeuze en het recht om te allen tijde de behandelingsovereenkomst op te zeggen. Hij mag daarbij elk subjectief aspect laten meewegen. De huisarts heeft nauwelijks mogelijkheden om een patiënt te weigeren; er kan bijna gesproken worden van een acceptatieplicht. Op grond van de Wet geneeskundige behandelingsovereenkomst mag de huisarts de behandelingsovereenkomst alleen opzeggen als daarvoor een gewichtige reden bestaat. Aan opzegging door de huisarts worden in praktijk en rechtspraak zeer strenge eisen gesteld. De patiënt heeft dus meer speelruimte dan de dokter. Dat is terecht, want het belang van de gezondheid van de patiënt weegt zwaar. Er wordt altijd gezegd dat de patiënt een afhankelijke positie heeft. Die afhankelijkheid wil niemand bestrijden. Maar paradoxaal genoeg kan deze afhankelijkheid omslaan in een machtspositie, omdat de patiënt weet dat de dokter de behandelingsovereenkomst niet kan opzeggen. Dit kan leiden tot een veeleisende patiënt. Vertrouwen Dat de patiënt meer speelruimte heeft dan de arts mag er niet toe leiden dat de patiënt zonder meer van de ene naar de andere huisarts kan gaan. De arts-patiënt relatie wordt een vertrouwensrelatie genoemd. Het begrip vertrouwensrelatie wordt uitgehold als een van de partijen nonchalant omgaat met de rechten die hem zijn toegekend. Er moet dan ook een moment van bezinning zijn, dat dient om na te gaan wat de patiënt dwarszit. Bij voorkeur gebeurt dit in een gesprek tussen arts en patiënt. Als de patiënt dit moeilijk vindt, dan kan het ook met een brief. Als partijen dan niet nader tot elkaar komen, is het beter afscheid te nemen. Als er geen vertrouwen meer is, ontbreekt een van de belangrijkste elementen van de behandelingsovereenkomst. En welke arts wil een patiënt die geen vertrouwen in hem heeft? Maar als de patiënt daarna een huisarts vindt, mag hij niet te horen krijgen dat men geen patiënten van elkaar overneemt. Daarmee wordt het recht op vrije artsenkeuze gereduceerd tot een eenmalig recht. Dat is niet de bedoeling en is dan ook niet toegestaan. Froukje de Kruijk, juridisch adviseur Zorgbelang Zuid-Holland De patiënt heeft meer speelruimte dan de arts 7

8 Leveringsvoorwaarden zorg Leveringsvoorwaarden versterken positie client en zorgaanbieder In de zorgsector gaan verpleeg- en verzorgingshuizen en de thuiszorgorganisaties algemene leveringsvoorwaarden hanteren. Dat schept duidelijkheid en versterkt de positie en het vertrouwen van cliënt en aanbieder jegens elkaar. het opstellen van een zorgleefplan. Ook staan doel, inhoud en naleving van het zorgleefplan beschreven en zijn er afspraken over privacy, kwaliteit en veiligheid. De cliënt weet wie inhoudelijk verantwoordelijk is voor de zorg en wie hij kan aanspreken. 8 magazine In de algemene leveringsvoorwaarden worden rechten en plichten van zorgaanbieders en cliënten helder omschreven. De voorwaarden zijn opgesteld door ActiZ (organisatie van zorgondernemers) en BTN (Branchebelang Thuiszorg Nederland) in samenwerking met cliëntenvertegenwoordigers vanuit LOC, NPCF en Consumentenbond. Er is door de partijen intensief overleg gevoerd met als inzet: algemene leveringsvoorwaarden die evenwichtig en transparant zijn. Alle partijen zijn positief over het bereikte resultaat. Er zijn algemene voorwaarden voor zorg met verblijf en voor zorg zonder verblijf. wel mag Verantwoordelijkheden In deze voorwaarden zijn plichten opgenomen voor de zorgaanbieder. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om informatie en keuzemogelijkheid voor cliënten, de intakeprocedure, de overeenkomst als de cliënt het aanbod aanvaardt en Ook de cliënt heeft verantwoordelijkheden. Zo wordt de cliënt meer verantwoordelijk voor het verkrijgen van een tijdige en passende indicatie. Er zijn duidelijke afspraken gemaakt over het verkrijgen van een herindicatie. De cliënt werkt mee aan verantwoorde werkomstandigheden. Ook gaan de algemene voorwaarden in op betalingen, het beëindigen van de overeenkomst en klachten en geschillen. Verbetering Tot nog toe is in de zorgsector niet eerder gewerkt met algemene leveringsvoorwaarden. Rechten en plichten van partijen zijn overzichtelijk beschreven. Met deze voorwaarden wordt de relatie tussen cliënt en aanbieder versterkt en de transparantie van zorg en diensten verbeterd. Cliëntgerichte zorg, zorg op maat, kwaliteitsverbetering en het versterken van de eigen regie krijgen met de algemene leveringsvoorwaarden verder vorm. Verpleeghuisbewoner houdt kamer bij ziekenhuisopname De nieuwe leveringsvoorwaarden bevatten onder meer een regeling dat een verpleeghuisbewoner bij opname in het ziekenhuis gedurende maximaal veertien dagen recht houdt op zijn eigen kamer. Vanaf 2012 wordt de kamer gedurende die periode doorbetaald. Voorheen kregen verpleeghuizen geen AWBZ-financiering als een bewoner naar een ziekenhuis ging en konden bij vakantie maximaal zeven dagen worden gedeclareerd. Inmiddels is besloten de regeling te verruimen en gelijk te trekken met de regeling in verzorgingshuizen. Bij verblijf in het ziekenhuis wordt doorbetaald ongeacht de duur van de opname. Bij vakantie van een bewoner kan het verpleeghuis veertien dagen declareren.

9 Zorgbelang helpt Met vragen of klachten over de zorg kunt u terecht bij de afdeling Informatie en Klachtopvang. In deze rubriek beschrijft een medewerker een voorbeeld uit de praktijk. In verband met de privacy zijn namen en details gewijzigd. Wie let op, de familie of de instelling? Enige tijd geleden hebben de kinderen van meneer Andriessen contact opgenomen met de afdeling Informatie en Klachtopvang. Zij wilden een klacht indienen over het verzorgingshuis waar hun vader verblijft. Meneer Andriessen is 73 jaar oud en is in het verzorgingshuis opgenomen na een beroerte. Lichamelijk is hij goed hersteld, maar zijn spraak is blijvend aangetast. Thuis dreigde hij te vereenzamen. Al meerdere keren hebben zijn zoons een gesprek gevoerd met de leidinggevende. Er wordt niet genoeg op hun vader gelet, vinden ze. Eerst kreeg hij een longontsteking. Het verzorgingshuis heeft er pas in een laat stadium een arts bij geroepen. Nu heeft hij een wond op zijn been die maar niet wil genezen. De onvrede over de zorg sleept al bijna een jaar. In het laatste gesprek heeft de leidinggevende gevraagd of de familie elke week wil bellen om te melden of er bijzonderheden zijn. Dat contact loopt wel, maar deze oplossing zit de familie toch niet lekker. Met hulp van de medewerker van de Zorgbelang Zuid-Holland hebben de zoons een brief opgesteld voor de klachtencommissie van het verzorgingshuis. De commissie heeft inmiddels uitspraak gedaan en de familie in het gelijk gesteld. Het is de omgekeerde wereld, oordeelt de commissie. Het verzorgingshuis dient zelf op te letten en tijdig actie te ondernemen. Deze verantwoordelijkheid kan niet bij de familie worden neergelegd. Het verzorgingshuis dient een verbeterplan op te stellen. De klachtencommissie adviseert het bestuur om de vinger aan de pols te houden. Ook een vraag of klacht over de zorg? Bel dan naar (0900) of mail naar ik@zorgbelang-zuidholland.nl 9 oktober 2011

10 Interview 10 magazine Denken in oplossingen Portret van een belangenbehartiger wel mag Al ruim dertig jaar zet Nel Kruis zich in voor de belangen van gehandicapten. Kort nadat ze lid was geworden van de Algemene Nederlandse Invalidenbond werd gevraagd of ze wilde toetreden tot het bestuur in haar regio. Ze richtte in haar woonplaats een gehandicaptenplatform op en maakte deel uit van diverse regionale en provinciale adviesorganen. Thans is ze lid van twee plaatselijke adviesraden: voor gehandicaptenbeleid en voor Wmo-beleid. Ze neemt deel aan het regionaal overleg gehandicaptenbeleid Drechtsteden (ROG) en ze is lid van het klantenpanel van de Drecht Hopper, het lokaal collectief vervoer. Niet klagen Je bent getrouwd, hebt drie kleine kinderen en belandt in een rolstoel. Dat betekende veertig jaar geleden meestal dat je de regie over je huishouden uit handen moest geven. De gezinsverzorgster nam die over. En om de zes weken kreeg je iemand anders toegewezen, want anders zou een gezinsverzorgster zich teveel gaan hechten aan het gezin. Een geschikte woning was niet of nauwelijks te vinden. Naar buiten gaan kon alleen met hulp, want de trottoirs hadden nog geen op- en afritten. Gebouwen waren veelal niet toegankelijk voor iemand in een rolstoel. Wie gehandicapt was werd wel verzorgd, maar had weinig meer in te brengen. Nel wilde zelf de regie houden. Niet klagen, maar denken in oplossingen!, is haar visie. Creatief zijn. Waar ligt je eigen kracht en wat heb je van anderen nodig? Het was niet altijd gemakkelijk en kostte soms veel energie. Maar dat knokken leverde wel resultaten op. En die ervaring bleek van grote waarde toen ze actief werd in de belangenbehartiging. Het werk kost veel tijd en je moet veel lezen om op de hoogte te blijven. Je krijgt niet altijd waardering voor wat je doet. Ook niet vanuit je eigen achterban: soms moet je een compromis sluiten. Niet iedereen begrijpt dat je, als je dingen voor elkaar wilt krijgen, af en toe ook iets moet toegeven. En als je denkt dat je het voor elkaar hebt, moet je soms weer opnieuw beginnen. Bijvoorbeeld als er na de verkiezingen voor de gemeenteraad een nieuwe wethouder is benoemd. Of als een goed lopend beleid wordt gewijzigd vanwege (meestal verkapte) bezuinigingen. Maar volhouden levert resultaten op: meer mogelijkheden om zelf de regie te behouden en mee te blijven doen in de eigen omgeving. Durven vragen Vroeger werd er vooral over mensen gepraat. Beleidsmakers vonden het maar vreemd en moeilijk om met ervaringsdeskundigen te overleggen, zegt Nel. Ook voor ons was het begin niet altijd makkelijk. Je zat aan tafel met directeuren van zorginstellingen en met zorgverzekeraars. Je was bang dat je niet voldoende kennis had om mee te praten. Je kreeg lijvige rapporten en plannen te lezen, die vol stonden met onbekende vaktermen. En om uitleg vragen, dat durfde niet iedereen.

11 Nu kan Nel er smakelijk om lachen, maar het was heus niet prettig dat een vraag om uitleg soms tot een arrogante reactie leidde. Langzamerhand zag Nel verandering komen in de houding van beleidsmakers. Er kwam meer waardering voor ervaringsdeskundigheid. Ze vindt het belangrijk dat beleid wordt gemaakt in overleg met de mensen om wie het gaat. Wat zijn hun behoeften en wensen? Het is ook belangrijk dat overleg al in een vroeg stadium plaatsvindt. Soms moet je bereid zijn een compromis te sluiten. En andere keren moet je je ongenoegen durven uiten. Dat kan met woorden, maar ook op een meer creatieve manier. Nel kleedt zich netjes en draagt bij vergaderingen meestal een colbertje. Maar toen de burgemeester haar de plaatselijke erepenning opspeldde voor haar maatschappelijke verdiensten, zei hij: Als je een spijkerbroek onder dat colbertje draagt, dan weet ik dat je boos bent! Iedereen kan meedoen, het liefst in de eigen omgeving. Dat ideaalbeeld heeft Nel voor ogen bij haar werk in de belangenbehartiging. De Wet voorzieningen gehandicapten (Wvg) in 1994 was een belangrijke stap vooruit, omdat de uitvoering bij de gemeenten lag en dus dichter bij de mensen om wie het ging. Maar omdat gemeenten een grote mate van beleidsvrijheid hadden, waren er onderling grote verschillen. Gelijke gevallen werden ongelijk behandeld. Mensen met dezelfde problematiek hadden in de ene plaats wel recht op een bepaalde voorziening, maar in de andere plaats niet. Eigen verantwoordelijkheid Niet leunen, maar steunen! Met deze leus werd in 2007 de komst van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) aangekondigd. Daar kan Nel zich wel in vinden. Je moet realistisch blijven, vindt ze. De bomen groeien niet tot in de hemel. Met de Wvg werd gedacht vanuit het aanbod. Sommige voorzieningen werden te snel of te gemakkelijk verstrekt. Nu gaat het veel meer om de vraag: wat kun je zelf doen en wat heb je echt nodig? Naast rechten zijn er ook plichten. Maar, zegt Nel, wat je echt nodig hebt, dat moet je dan ook wel krijgen! Nel is voorstander van buurtgerichte aanpak. Het is belangrijk dat mensen elkaar kunnen ontmoeten. Samen kunnen we de buurt leefbaar houden en voorkomen dat mensen buiten de boot vallen. Ik maak me zorgen om de mensen die hulp nodig hebben, maar er niet om kunnen of durven vragen. Hoe komen we daar achter die voordeur? Het Wmo-loket van de gemeente is dan te ver weg. Ik zie daar een belangrijke taak voor de eerste lijn: de huisarts en de thuiszorg kunnen signalen oppakken en verwijzen. Informatie moet goed, dichtbij en gemakkelijk toegankelijk zijn. Die toegankelijkheid geldt niet alleen voor de taal die wordt gebruikt. Ook de plaats waar die informatie te vinden is moet gemakkelijk bereikbaar zijn en informatie moet in verschillende vormen worden aangeboden. Niet iedereen heeft internet, zoals officiële instanties tegenwoordig lijken te denken. Voor veel mensen met een hulpvraag is persoonlijk contact belangrijk. Vraag goed door: wees erop bedacht dat achter een vraag vaak een andere vraag schuilgaat, adviseert Nel. En verwijs niet naar een ander: stuur de vraag door, niet de mens. Zorg om de mantelzorg Het gevaar van de nadruk op eigen verantwoordelijkheid is de toenemende druk op de mantelzorg. Nel is ook op het gebied van mantelzorg ervaringsdeskundige: zij heeft vele jaren voor haar zieke man gezorgd. Gelukkig had zij hulp vanuit haar directe omgeving. Maar ze weet hoe moeilijk het is om hulp te aanvaarden. En om hulp vragen is nog moeilijker. Wie om hulp moet vragen zal dat niet snel doen. Nel pleit voor een laagdrempelige aanpak. Loop eens een tijdje mee met een aantal mantelzorgers. Dan krijg je meer begrip en kweek je vertrouwen. Vraag waarmee je kunt helpen. Wie direct met een oplossing komt, heeft al een muur opgebouwd. Luister voor je met een oplossing komt 11

12 Mijn mening Topsalarissen 12 magazine Ik ben donor. Zo n zes keer per jaar geef ik een halve liter bloed om daarmee anderen te helpen. Helemaal vrijwillig: ik krijg er niets voor, enkel soms een klein cadeautje in de vorm van een ijskrabber of een knuffel voor de kinderen. Dat sluit ook helemaal aan bij de missie van de bloedbank: Stichting Sanquin Bloedvoorziening verzorgt op not-for-profitbasis de bloedvoorziening en bevordert transfusiegeneeskunde zodanig dat wordt voldaan aan de hoogste eisen van kwaliteit, veiligheid en doelmatigheid. wel mag Not-for-profit, een mooie term. Het betekent dat de instelling beoogt geen winst te maken. Veel instellingen in de zorg zijn not-for-profit. Je betaalt alleen de kosten, denk je dan. Heel anders dan bij bijvoorbeeld de Shell. Als je daar tankt weet je dat je aan de miljardenwinsten meebetaalt. Wat mij nou zo verbaast is dat veel bestuurders de term not-for-profit maar niet schijnen te begrijpen, in ieder geval niet voor zichzelf. De bloedbank met zo n mooie doelstelling heeft drie bestuurders, waarvan twee een salaris krijgen dat ruim boven de Balkenendenorm ligt. Ik zou bijna schrijven verdienen, maar dat heeft een te positieve bijklank. Het ziekenhuis dat volstrekt beneden de maat omgaat met een ernstige besmetting had een bestuurder die nog veel meer kreeg. En zijn tijdelijk opvolger wist ook van wanten, volgestopt met gouden handdrukken. Ik ben er dan ook achter gekomen dat not-forprofit kennelijk iets anders betekent. Not-forprofit: geen winstoogmerk voor de organisatie, maar juist voor de bestuurders. En de bestuurssecretaris van de bloedbank schrijft dan ook dat er echt wel maatschappelijk draagvlak is voor de salarissen. Ziende blind lijkt me. Waar blijven de bestuurders die wel vanuit een maatschappelijk belang en met maatschappelijk draagvlak willen besturen? Ingekomen reacties Wat is er en waar vind je dat? Uw mening Nooit vragen en alles alleen dragen (Mijn mening , over Mantelzorgondersteuning) Ook ik wil niet afhankelijk zijn van hulpverleners en instanties of een goedbedoelende buurvrouw. Ook ik vertel met trots hoe ik laveer en alle problemen oplos voor mijn gezinsleden, die alledrie veel hulp nodig hebben vanwege hun beperkingen. Het gaat niet om het feit dat je mantelzorger bent en of je hulp vraagt aan anderen, maar om de vraag welke hulp je waar kunt vinden. Wat heb ik lopen zoeken! Wat ik miste was een coach! Iemand die de wegen en instanties kent, even op een rijtje zet wat er allemaal moet gebeuren en die aangeeft wat tot jouw taken behoort en welke zaken je waar uit handen kunt geven. Die ook aangeeft wie jouw taken tijdelijk of voor een deel kan overnemen, zodat er ruimte komt voor jezelf en je weer nieuwe energie krijgt. Als de gemeente die hulp zou aanbieden, leert iedere mantelzorger de juiste dingen te vragen bij de juiste instanties. Lidy van Lankeren

13 Meldpunt Mondzorg Uit verschillende meldingen die de afdeling Informatie & Klachtopvang van Zorgbelang Zuid-Holland heeft ontvangen ontstaat een divers beeld over de kwaliteit van de tandartsenzorg. De vragen en klachten gaan met name over: informatie over de behandeling, communicatie, kwaliteit van de behandeling, offerte en rekening. Zorgbelang Zuid- Holland wil dat de kwaliteit van de tandartsenzorg transparanter wordt voor de cliënt. Meldpunt Mondzorg Dit najaar opent de afdeling Informatie & Klachtopvang daarom het Meldpunt Mondzorg. Naast informatie en advies over patiëntenrechten, klachtmogelijkheden en klachtroutes biedt de afdeling Informatie & Klachtopvang zo nodig daadwerkelijke ondersteuning (bijvoorbeeld het opstellen van een klachtbrief) en begeleiding aan cliënten bij klachten- of bezwaarprocedures. Door het informeren en ondersteunen van individuele burgers vervult deze afdeling een belangrijke signalerende rol. Zowel de inhoud als het aantal vragen of klachten vormt een belangrijke bron voor collectieve belangenbehartiging en ondersteuning. Daarnaast worden de geregistreerde vragen, klachten en meldingen over kwaliteit van tandartsenzorg ook gebruikt om langer lopende knelpunten en trends daarin te signaleren. Deze informatie wordt gebruikt in gesprekken met de zorgverzekeraars. Het Meldpunt Mondzorg is bereikbaar via tel. (0900) ( 0,10 per minuut) of via het digitale klachtenformulier op onze website 13

14 Mijn mening Indicatiestelling vanuit cliëntenperspectief Resultaten enquête 14 magazine Indicatiestelling vindt plaats voor voorzieningen en zorgvormen waar niet iedereen zomaar gebruik van mag maken. Het indicatiebesluit is een toegangsbewijs tot hulp, zorg, ondersteuning en middelen. Het is belangrijk dat de indicatiestelling objectief (eerlijk), onafhankelijk (niet gestuurd door andere factoren) en uniform (steeds op dezelfde manier) plaatsvindt. De levering van deze zorg kan in natura zijn, waarbij je de zorg of voorziening door een aanbieder naar keuze krijgt geleverd, of via een persoonsgebonden budget, waarbij je geld krijgt om zelf de benodigde zorg of voorziening in te kopen. Indicatiestelling leidt altijd tot een formeel besluit, een beschikking. In deze beschikking is aangegeven waar men recht op heeft: type en prijs voorziening of soort en aantal uren zorg. wel mag Het landelijke ideaalbeeld is dat burgers met alle zorg- en ondersteuningsbehoeften (wonen, vervoer, zorg, werk, inkomen, opvoeding en onderwijs) terechtkunnen bij één lokaal loket. Zo n gebundelde toegang tot voorzieningen wordt ook wel integrale indicatiestelling genoemd. Landelijke kwaliteitseisen De landelijke cliëntenorganisaties hebben kwaliteitseisen vastgesteld waaraan de indicatiestelling volgens hen moet voldoen. De kernpunten zijn: De indicatiestelling moet plaatsvinden aan de hand van landelijk vastgestelde regels en de ICF (International Classification of Functioning). De indicatiestelling wordt verzorgd door een onafhankelijke organisatie. Tijdens de indicatiestelling worden verscheidene levensgebieden en levensfasen beoordeeld en wordt rekening gehouden met de persoonlijke omstandigheden van de cliënt. De cliënt hoeft slechts eenmaal gegevens te verstrekken. In de praktijk De indicatiestelling wordt nu door verschillende organen uitgevoerd. Voor AWBZ-zorg loopt de indicatiestelling via het CIZ (Centrum Indicatiestelling Zorg); voor jeugdzorg loopt dit via Bureau Jeugdzorg. Voor de indicatiestelling van Wmovoorzieningen is de gemeente verantwoordelijk. Iedere gemeente bepaalt zelf wie de indicatiestelling uitvoert. In sommige gemeenten voeren ambtenaren de indicatiestelling uit; andere gemeenten besteden dit uit aan bijvoorbeeld de GGD of het CIZ. Verschillen Na de indicatiestelling volgt de toewijzing van voorzieningen. In de praktijk blijkt dit niet altijd op maat. Hannie Schelling, regioconsulent van Zorgbelang Zuid-Holland, organiseerde eind 2010 een workshop. Hannie: We constateren verschillen per gemeente. De deelnemers gaven aan dat ze meer informatie willen over de wijze waarop de toezegging van de hulpvraag is gebaseerd. Zij komen grote verschillen tegen en het is onduidelijk waarop deze verschillen zijn gebaseerd. Hoewel de achterliggende gedachte bij de Wmo is dat iedere gemeente eigen beleid moet kunnen maken, vragen de deelnemers zich af of meer eenheid niet leidt tot minder scheve ogen. Nu kan het zijn dat iemand de gewenste hulp bij de ene gemeente niet krijgt en (met dezelfde vraag) in een andere gemeente wel. Enquête Zorgbelang Zuid-Holland vindt het belangrijk dat gemeenten bij de indicatiestelling en toewijzing rekening houden met de wensen, ideeën en behoeften van burgers en cliënten. Het cliëntenperspectief met betrekking tot integrale indicatiestelling brengen wij onder de aandacht van gemeenten en Wmo-raden. Om inzicht te krijgen in de mening van cliënten plaatste Zorgbelang in het vorige nummer van Zo een oproep om een digitale enquête in te vullen. 165 mensen vulden de enquête in. Hiernaast volgt een korte weergave van de onderzoeksresultaten; de complete onderzoeksrapportage vindt u op onze website

15 Cliëntenperspectief Regels voor de beoordeling Cliënten vinden dat regels voor de beoordeling lokaal vastgesteld moeten worden, zodat rekening kan worden gehouden met lokale omstandigheden. Wijze van de beoordeling Cliënten wensen een beoordeling, waarbij rekening wordt gehouden met persoonlijke omstandigheden. Een beoordeling dus die op verschillende manieren kan worden uitgevoerd in plaats van een uniforme beoordeling. Locatie van beoordeling Cliënten zijn van mening dat de beoordeling op verschillende locaties kan plaatsvinden. Uitvoering van de beoordeling Cliënten vinden dat bij de beoordeling ook rekening moet worden gehouden met het aanbod aan zorg en voorzieningen. Beschikbaarheid van zorg en voorzieningen Cliënten zijn van mening dat bij de beoordeling ook rekening moet worden gehouden met het aanbod van zorg en voorzieningen. Beperkingen in kaart brengen Cliënten vinden dat beoordelaar en aanvrager gezamenlijk de beperkingen in kaart moeten brengen. Nadruk van de beoordeling Cliënten vinden dat de nadruk van de beoordeling hoort te liggen op het zoeken naar wat iemand nodig heeft en wenselijk acht. Toewijzen van voorzieningen Cliënten vinden dat bij de toewijzing van voorzieningen rekening moet worden gehouden met de persoonlijke wensen en omstandigheden van de aanvrager. Status van het eerste gesprek Cliënten vinden dat de status van het eerste gesprek met de aanvrager informeel hoort te zijn. Afstemmen aanvraag Cliënten vinden dat zij horen te bepalen welke voorzieningen worden aangevraagd. Bevoegdheid van het adviespunt Cliënten vinden dat het adviespunt bevoegd moet zijn om meerdere soorten voorzieningen tegelijk te indiceren. Afstemming van diensten en voorzieningen Cliënten wensen afstemming van toegewezen diensten en voorzieningen waarbij één persoon de regiefunctie heeft. Rekening houden met eigen kracht Cliënten vinden dat het toekennen van voorzieningen altijd volgt na verkenning van de daadwerkelijke behoefte. Wijze van contact Cliënten vinden dat de indicatiestelling in een persoonlijk gesprek bij het loket of thuis plaats moet vinden. Afhandeling aanvragen Cliënten vinden dat bij elke aanvraag dient te worden beoordeeld of een brede vraagverheldering nodig is. Eerste hulpvraag Cliënten vinden dat voor alle voorzieningen een indicatie moet worden gesteld. 15

16 Wmo Begeleiding over naar Wmo Extramurale begeleiding overgeheveld naar gemeenten 16 magazine wel mag In het regeerakkoord staat dat de extramurale AWBZ-functie begeleiding naar gemeenten wordt overgeheveld. Dit voornemen sluit aan bij de visie van het kabinet dat zorg en ondersteuning zoveel mogelijk dichtbij mensen via gemeenten moet worden georganiseerd. Begeleiding kan zowel intramuraal als extramuraal worden gegeven. Alleen de extramurale begeleiding gaat naar de gemeenten. Dat geldt ook voor het vervoer dat aan deze begeleidingsactiviteiten is verbonden. Intramurale begeleiding aan mensen die in een instelling verblijven blijft in de AWBZ. Ook de begeleiding aan verblijfsgeïndiceerden (mensen die wel een verblijfsindicatie hebben, maar extramuraal wonen) blijft in de AWBZ. Begeleiding Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ ) indiceert mensen met een beperking voor begeleiding. Gebruikers van begeleiding krijgen een indicatie vanwege een aandoening (somatisch, psychiatrisch of psychogeriatrisch) of een beperking (lichamelijk, zintuiglijk of verstandelijk). Ongeveer mensen maken gebruik van begeleiding. Binnen de begeleiding wordt onderscheid gemaakt tussen begeleiding individueel en begeleiding groep. Begeleiding individueel wordt ingezet voor onder andere woonbegeleiding of thuisbegeleiding. Onder begeleiding groep vallen onder andere dagbesteding voor mensen met een verstandelijke beperking en dagopvang voor ouderen. Decentraliseren Het doel van de begeleiding is het bevorderen, behouden of compenseren van zelfredzaamheid van burgers met een beperking. De met de begeleiding te bereiken resultaten worden onder de reikwijdte van de compensatieplicht gebracht. Daarvoor is een aanpassing van de Wmo nodig. In principe gaan alle gemeenten de extramurale begeleiding uitvoeren. Gemeenten kunnen dit zelf vormgeven. Zij krijgen te maken met een grote diversiteit aan doelgroepen die relatief onbekend voor hen zijn, zoals burgers met een zintuiglijke handicap en burgers met een verstandelijke handicap. Het kan zijn dat doelgroepen met specifieke behoeften in aantal te gering zijn voor de schaalgrootte van één gemeente. Dan is opschaling en samenwerking tussen gemeenten noodzakelijk. Het plan is om vanaf 1 januari 2013 gemeenten verantwoordelijk te maken voor mensen die voor het eerst of opnieuw een beroep doen op begeleiding. Cliënten die op die datum al een indicatie voor extramurale begeleiding hebben, houden hun recht tot uiterlijk 1 januari Transitie-Buro De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en het rijk hebben een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de decentralisatie van de functie begeleiding. Bij de voorbereiding op invoering van de nieuwe taken werken zij samen in een op te zetten Transitie-Buro. Zorgaanbieders, cliëntenorganisaties en zorgverzekeraars worden nauw bij de transitie betrokken. Gemeenten krijgen minimaal één jaar om zich

17 voor te bereiden na afronding van de wetgeving in de Tweede en Eerste Kamer. De planning is dat de wetgeving op 1 januari 2012 gereed is en dat de eerste fase op 1 januari 2013 in werking treedt. Als dit niet wordt gehaald, treden het rijk en de VNG in overleg. Gemeenten krijgen er een forse ondersteuningstaak bij, ook financieel. Ter vergelijking: bij de decentralisatie van de huishoudelijke hulp in 2007 ging het om een budget van ongeveer 1,2 miljard. Bij de decentralisatie van extramurale begeleiding gaat het om een budget van circa 3 miljard. IQ-maatregel In het regeerakkoord staat dat de begeleiding aan cliënten met verstandelijke beperking en een IQ boven de 70 wordt geschrapt. Aanvankelijk zou deze maatregel al op 1 januari 2012 ingaan. Inmiddels is duidelijk dat dat niet haalbaar is en is de IQ-maatregel een jaar uitgesteld. Om de maatregel zo goed mogelijk vorm te geven vindt nader onderzoek plaats. Daarbij stelt het kabinet dat mensen die dat echt nodig hebben ook in de toekomst adequaat moeten worden ondersteund. Cliënten met een verstandelijke beperking en een IQ boven de 70 hebben nu vaak wel een indicatie voor begeleiding. Op grond van de IQ-maatregel verliezen zij deze ondersteuning. Een deel van hen zal bij het Wmo-loket aankloppen voor ondersteuning. Zij vallen niet onder de compensatieplicht, maar kunnen wel een groter beroep gaan doen op de gemeentelijke collectieve voorzieningen. De helft van de huidige kosten van 500 miljoen wordt gereserveerd Bevorderen zelfredzaamheid voor het financieren van dergelijke weglek effecten naar andere regelingen. Budget Hoe hoog het budget is dat voor de extramurale begeleiding wordt overgeheveld, staat nog niet vast. Wel is zeker dat op het totale geïndexeerde budget dat wordt overgeheveld in 2013 en 2014 een decentralisatiekorting wordt toegepast van 5%. Voor de invoering is een totaal budget van 130 miljoen beschikbaar, te verdelen over gemeenten, rijk en uitvoerders. De meeste gemeenten treffen voorbereidingen voor het schrijven van een nieuw Wmobeleidsplan. Verordeningen worden eveneens aangepast. Heel belangrijk is dan ook de rol en de inbreng van de Wmo-adviesraden en diverse lokale belangenbehartigers. Zij zullen zich vooral sterk maken voor het borgen en leveren van voorzieningen en voor eigen regie en keuzevrijheid voor de zorgvragers. Meer informatie vindt u op de website van de VNG: 17

18 Wmo Bezuinigen op de Wmo Plannen van gemeenten Aanvullend op het onderzoek naar hoe Wmo-raden zichzelf positioneren in de lokale discussie en besluitvorming over de bezuinigingen op zorg en welzijn heeft Zorgbelang Zuid-Holland een enquête uitgezet onder gemeenten. Welke mogelijkheden zien zij om de bezuinigingsopgave te realiseren en welke rol zien zij weggelegd voor de Wmo-raad in dit proces? magazine wel mag 18 Meer en hogere eigen bijdragen De belangrijkste uitkomsten zetten we in dit artikel voor u op een rijtje. De resultaten uit deze enquête en de enquête onder Wmo-raden (Zo juni 2011, blz ) kunnen niet met elkaar worden vergeleken, aangezien de respondenten van beide enquêtes veelal uit verschillende gemeenten afkomstig zijn. Stadium van besluitvorming Van de negentien gemeenten die de enquête hebben ingevuld, zijn vijftien gemeenten voornemens om binnen nu en twee jaar te bezuinigen op de Wmo. In driekwart van deze gemeenten bevindt de besluitvorming zich in het stadium van agendavorming of beleidsvorming: hét moment voor de Wmo-raden in deze gemeenten om eigen ideeën en adviezen kenbaar te maken aan de gemeente. Voorgenomen maatregelen Drie van de vijftien gemeenten die bezuinigingen gaan doorvoeren, hebben nog geen specifieke maatregelen op het oog. De overige gemeenten overwegen met name de volgende maatregelen. 1. Eigen bijdrage(n) voor bepaalde voorzieningen invoeren of verhogen 80% 2. Meer eigen inzet vragen van de burger zelf 73% 3. Investeren in het gesprek aan de keukentafel (De Kanteling) 67% 4. Tot algemeen gebruikelijk verklaren van bepaalde individuele voorzieningen 53% 5. Inkomensgrens voor bepaalde individuele voorzieningen invoeren of verhogen 47%

19 Wat verder opvalt, is dat geen enkele gemeente wil tornen aan de normtijden voor huishoudelijke activiteiten en de leeftijdsgrenzen voor het leveren van gebruikelijke zorg. Ook het verlagen van kwaliteitseisen voor aanbieders wordt door geen enkele gemeente overwogen. Maatregelen als strenger indiceren, individuele voorzieningen in bruikleen geven en inkrimpen van het welzijnsaanbod scoren relatief laag. Betrokkenheid Wmo-raad en andere partijen In het tot stand komen van besluiten over bezuinigingen heeft de Wmoraad volgens twee derde van de gemeenten de positie van adviseur. In één gemeente heeft de Wmo-raad de rol van co-producent en in een andere gemeente vervult de raad meerdere rollen. Eén gemeente zegt dat de Wmo-raad hierbij niet wordt betrokken, maar wel de mogelijkheid heeft om in te spreken. Het is opvallend dat bijna een derde van de gemeenten zegt dat zij de Wmo-raad niet rechtstreeks heeft ingelicht over de plannen om te bezuinigen. Dat is jammer, want daarmee wordt het voor de Wmo-raden moeilijk om tijdig en gedegen advies uit te brengen. De gemeenten lopen door deze handelswijze het risico dat zij potentieel waardevol advies moeten ontberen én dat de relatie met de Wmo-raad verslechtert. Ruim de helft van de gemeenten betrekt maatschappelijke en/of uitvoeringsorganisaties in de besluitvorming over bezuinigingen. Ketenpartners, lokale cliëntenorganisaties en burgers worden door een derde van de gemeenten betrokken. Eén gemeente geeft aan geen andere partijen te betrekken en twee gemeenten weten het nog niet. Voorgenomen maatregelen Betrekken van andere partijen 19 Investeren in gesprekken

20 Zo kan het ook De OV-chipkaart 20 magazine wel mag Teveel betaald, wat nu? De invoering van de OV-chipkaart is in de provincie Zuid-Holland een feit. Alleen het regionale treinvervoer kent nog een uitzondering: voor de Merwede-Lingelijn kunt u de OV-chipkaart niet gebruiken. De invoering van deze kaart gaat bepaald niet vlekkeloos. Een kwestie van wennen? Ten dele wel, maar er zitten zeker nog kinderziektes in het systeem. Eén van de problemen is, dat mensen kunnen vergeten uit te checken. Dat kost geld: bij het inchecken wordt een vast bedrag afgeschreven en bij het uitchecken wordt dat het teveel betaalde teruggestort. Wie vergeet om uit te checken krijgt dus niets terug. Als dat gebeurt, bestaat er de mogelijkheid om het teveel betaalde bedrag terug te vragen bij de betreffende vervoerder. Alleen hebben alle vervoerders daarvoor een verschillend systeem bedacht. Dat is niet handig. Daarom heeft het Provinciaal Platform Mobiliteit & Veiligheid van Zorgbelang Zuid-Holland recent een brief gestuurd naar de overheden die verantwoordelijk zijn voor het openbaar vervoer in de provincie. Dat zijn er drie: de provincie Zuid-Holland en de beide stadsregio s Haaglanden en Rijnmond. In die brief vraag het platform om ervoor te zorgen, dat de terugvraagprocedure bij alle vervoerders precies hetzelfde wordt. De provincie en de stadregio s kunnen dat aan de vervoersmaatschappijen opleggen. Provinciaal Platform Mobiliteit & Veiligheid Het Samenwerkingsorgaan Belangenbehartiging Ouderen in Zuid-Holland (SBO) kende een aantal provinciale commissies. Eén daarvan was de commissie Mobiliteit & Veiligheid. De leden waren afkomstig uit de Regionale Netwerken Ouderen, en maakten ook deel uit van diverse reizigersplatforms in de provincie Zuid-Holland. Bij het opheffen van het SBO dreigden ook de provinciale commissies te verdwijnen. Dat was voor Zorgbelang Zuid-Holland reden om te bezien of deze commissies op één of andere wijze onder de paraplu van Zorgbelang verder zouden kunnen gaan. Voor mobiliteit en veiligheid is dat gelukt in de vorm van het Provinciaal Platform Mobiliteit & Veiligheid. Dit platform bestaat uit de voormalige commissieleden, uitgebreid met deelnemers uit regionale en lokale gehandicaptenplatforms. Tijdens de eerste twee bijeenkomsten is flink gebrainstormd over de doelen van dit nieuwe platform. Die discussie is nog niet afgerond, maar de contouren doemen wel op. Het gaat over openbaar vervoer en alles wat daarmee samenhangt. Een belangrijk item is de OV-chipkaart. Maar het gaat ook over het CVV, het Collectief Vraagafhankelijk Vervoer. Het CVV is deels een vorm van openbaar vervoer, deels Wmo-vervoer. En er wordt ook nagedacht over de betrokkenheid met andere vormen van contractvervoer, zoals het zittend ziekenvervoer en het ambulancevervoer. Genoeg onderwerpen dus om mee aan de slag te gaan. Provinciaal Platform Mobiliteit & Veiligheid