NWO-propositie voor het doorsnijdende thema ICT

Transcriptie

1 NWO-propositie voor het doorsnijdende thema ICT Concrete acties voor Innovatiecontract ICT maakt het mogelijk dat economische en maatschappelijke processen in alle topsectoren efficiënt en effectief verlopen. De roadmap ICT geeft een overzicht van het ICT-aandeel in de plannen van de topsectoren. Dit aandeel varieert van 10% tot 50% per topsector. Daarnaast beschrijft de roadmap sectoroverstijgende thema s, die voor meerdere topsectoren economische voordelen en wetenschappelijke uitdagingen bieden. De roadmap is tot stand gekomen in hechte samenwerking tussen de relevante partijen in de ICT-sector, zoals het bedrijfsleven, NWO en TNO. De roadmap is in lijn met de doelen van de Digitale Implementatie Agenda. De roadmap ICT voor topsectoren bestaat uit twee delen. In het eerste deel beschrijft elke topsector de ICTinnovatie die nodig is om hun eigen ambities waar te kunnen maken. Dit deel is door de topteams zelf opgesteld, waardoor er herkenbare uitdagingen met draagvlak in de sectoren zijn beschreven. In het tweede deel zijn de gemeenschappelijke thema s benoemd, die uit het eerste deel gedestilleerd zijn door de ICTsector. NWO is bij de totstandkoming van deze thema s nauw betrokken geweest. De inhoudelijke beschrijving van de thema s is gemaakt door wetenschappers die in afstemming met NWO zijn benaderd. Er zijn zes actielijnen. De eerste actielijn is ICT om op te vertrouwen en gaat over veilige en vitale ICT, privacy en e-identiteit. De tweede actielijn is ICT-systemen voor monitoring en controle en richt zich op embedded systems en sensornetwerken. De derde actielijn gaat over ICT voor een verbonden wereld door standaardisatie en interoperabiliteit, open data en diensten. De vierde actielijn is data, data, data, waarin exploratie van gegevens in de Cloud centraal staat. De vijfde actielijn gaat over toegevoegde waarde van informatie in ketens door procesinnovatie en reductie van kosten (administratieve lasten) voor bedrijven en betrokkenheid van het MKB. De zesde actielijn is persoonlijk en sociaal kapitaal met nadruk op trainingsfaciliteiten voor vaardigheden voor ICT-innovaties en de MKB-ondernemer. Ten slotte is de antennefunctie benoemd, gericht op het monitoren van het belang van nieuwe en relevante issues, zoals gaming en mens-machine interactie. De governance van de roadmap wordt ingevuld met een ICT-raad. NWO krijgt zitting in deze raad, net als andere directe financiers. De raad kent verder een vertegenwoordiging van indirecte financiers en bedrijfsleven. Deze constructie waarborgt enerzijds een goede plaats voor wetenschappelijk onderzoek van hoge kwaliteit en maakt het anderzijds mogelijk dat verbindingen in de innovatieketen blijvend tot stand kunnen komen. Science case, overwegingen en keuzes ICT is met recht een doorsnijdend thema. Alle topsectoren gaan in op het belang van ICT met een doorbraak potentie voor nieuwe kennis en toepassingen. De Nederlandse ICT-wetenschap behoort op diverse terreinen tot de wereldtop. Nederlandse onderzoeksgroepen hebben aan de wieg gestaan van technologische doorbraken als Wi-Fi en Bluetooth. Dit alles rechtvaardigt een significante investering in ICT-onderzoek in het kader van de topsectoren. Er is brede inhoudelijke betrokkenheid van gebieden en instituten van NWO bij de ICT-roadmap. Exacte Wetenschappen (EW), de Technologiestichting STW, Maatschappij- en Gedragswetenschappen (MaGW), Geesteswetenschappen (GW), Aard- en Levenswetenschappen (ALW), het Netherlands escience Center, het Nationaal Initiatief Hersenen en Cognitie (NIHC), het Centrum voor Wiskunde en Informatica (CWI), het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving (NSCR), en Astronomisch Onderzoek in Nederland (ASTRON) hebben programma s en activiteiten die een raakvlak hebben met de actielijnen van de roadmap. Zij werken nauw samen om de verbindingen te leggen met en vanuit het brede palet aan disciplines die relevant is voor de ICT-roadmap.

2 NWO is verantwoordelijk voor de kwaliteit en het innovatieve karakter van het wetenschappelijke onderzoek, vanuit een landelijk, onafhankelijk perspectief. Daarnaast stimuleert NWO nieuwe ontwikkelingen en faciliteert kennisdisseminatie. Deze rol voor NWO wordt in de roadmap erkend. De implementatie van de roadmap kan langs twee lijnen tot stand komen: financieren van talent & vrije competitie en publiek-private samenwerkingsprogramma s. Voor beide is competitie een kernaspect. NWO beweegt zich daarmee aan de fundamentele en toegepast wetenschappelijke kant van de kennisketen. Daarnaast wil NWO een rol spelen in de match-making tussen verschillende stakeholders (wetenschap kennisinstellingen bedrijfsleven), uiteraard in samenspraak met andere partners in de keten. Elk van de activiteiten kan ook een internationale samenwerkingscomponent bevatten. NWO heeft een lange traditie in publiek-private samenwerkingsprogramma s in ICT-onderzoek, bijvoorbeeld de meerdere calls in het thematische Jacquard programma en de Perspectief Programma s van NWO/STW. Naast de onderzoeksresultaten is een belangrijk element in deze programma s ook de opleiding van de toekomstige generatie wetenschappers en industriële onderzoekers. Binnen de individuele topsectoren zet NWO op diverse plaatsen in op ICT-onderzoek, bijvoorbeeld embedded systemen binnen, serious gaming binnen Creatieve Industrie, een programma met de douane in Logistiek, en smart grids binnen Energie. NWO zet in eerste instantie in op onderdelen van de roadmap die al op korte termijn potentie tonen m.b.t. wetenschappelijke uitdagingen en privaat commitment. Een meerwaarde van NWO ligt in die programma s waarin sectoroverstijgende thema s worden geadresseerd. De kern van deze programma s wordt gevormd door ICT-technologieontwikkeling. Er zal steeds aansluiting gezocht worden met escience en andere disciplines die ook expliciet in de roadmap worden benoemd. Implementatie van deze propositie zal plaatsvinden in competitie. Dat kan een competitie binnen een bepaalde actielijn van de roadmap zijn, maar ook tussen projecten in verschillende actielijnen. Voorgestelde activiteiten Gelet op de diversiteit van de private en publieke partijen die deelnemen in de programma s, is maatwerk noodzakelijk. Er zal daarom zowel op programmaniveau als op projectniveau PPS plaatsvinden. Grote(re) private en publieke partijen (ministeries) zullen op voorhand bedragen toezeggen voor hun deelname aan één of meerdere programma s. Kleinere private partijen en bedrijven met specifieke belangstelling binnen de programma s, zullen op projectniveau bijdragen (dat wil zeggen dat in elk voorstel een in cash/in kind bijdrage is opgenomen). De totale externe bijdrage zal ten minste de omvang hebben van de NWO-inzet. Naast deze inmiddels bij NWO gebruikelijke PPS-constructies, zullen (onderdelen van) de programma s ook een internationale PPS-constructie kennen. Hierbij brengt een bedrijf een voor hen relevant vraagstuk in, waarna universitaire onderzoekers samen met R&D-medewerkers uit het bedrijf hun expertise inzetten voor een aanpak. In de eenvoudigste opzet zijn er vier partijen betrokken bij een project: een kennisinstelling in Nederland, een kennisinstelling in het buitenland, de Nederlandse vestiging van een bedrijf, en een buitenlandse vestiging van hetzelfde bedrijf. Elk van de vier partijen financiert ongeveer een kwart van het project. NWO heeft of maakt hiertoe afspraken met buitenlandse counterparts in China, India, Brazilië, Zuid- Afrika en de VS. Verschillende bedrijven (o.a. IBM, NXP, Philips) hebben hun belangstelling voor deze vorm van PPS aangegeven. In de roadmap wordt uitgegaan van één TKI. De door NWO geïnitieerde PPS-activiteiten zullen aansluiting vinden bij en/of onderdeel gaan uitmaken van deze TKI. Call op actielijn Data, data, data De call richt zich op PPS gericht op de inhoudelijke prioriteiten in de actielijn. Co-financiering zal vereist zijn, hetzij op programmaniveau (in cash) dan wel op projectniveau (in cash/in kind). DOME Dit is een samenwerkingsprogramma met IBM op het terrein van Big Data uit de data, data, data actielijn van de ICT roadmap. De internationale PPS-constructie wordt uitgezet conform de daartoe ontwikkelde procedures bij NWO. Het programma heeft raakvlakken met de topsector. 2

3 Cybersecurity Er wordt een initiatief op het gebied van Security opgezet met als onderwerp Veilige, vitale ICT, privacy and e-identity. Het valt in de actielijn ICT om te vertrouwen. Co-financiering zal vereist zijn, hetzij op programmaniveau (in cash) dan wel op projectniveau (in cash/in kind). Het programma heeft raakvlakken met de topsector. Embedded Systems Ten behoeve van de verankering van het academisch wetenschappelijk onderzoek in het kader van Technologische Topinstituten (met name M2i en ESI) zal op voorstel van het Topteam het initiatief worden genomen tot de formulering van twee onderzoeksprogramma s, waarvan één programma op het terrein van embedded systemen. Het programma zal mede in overleg tussen het Topteam en NWO, naar de gebruikelijke NWO-standaard vorm krijgen. De precieze timing van dit initiatief vergt nadere afstemming met het Topteam en is afhankelijk van de huidige financiering van M2i en ESI. Het programma wordt uitgevoerd onder de topsector. Bijdragen aan ICT roadmap Binnen de ICT roadmap zijn op dit moment diverse programma s in voorbereiding, onder meer op het terrein van monitoring en sensor netwerken en op het terrein van Open Geo-data (nationale masterplan Open-ICT-platform). In het voorjaar van 2012 wordt hierover een besluit verwacht. De programma s hebben raakvlakken met de topsector. Landelijke call Creatieve Industrie NWO kiest ervoor om de eerste landelijke call in 2012 te concentreren op onderdelen uit de lijnen (Serious) Gaming, Media & ICT, Business Innovation, en Cultural Heritage uit het innovatiecontract. In 2013 zal naar verwachting een tweede call volgen, mogelijk ook op andere onderdelen van het innovatiecontract. Gelet op het karakter van de topsector Creatieve Industrie is maatwerk noodzakelijk. In het voorgenomen programma zal om die reden op projectniveau PPS plaatsvinden: in elk te honoreren project is participatie van het bedrijfsleven en/of publieke instanties (in cash en/of natura) een vereiste. NWO streeft ernaar om ook op het hoofdniveau van het programma extern commitment te verkrijgen. Douane Handelsfacilitatie door vermindering van regeldruk is één van de belangrijkste redenen voor bedrijven om juist Nederland als gateway voor Europa te kiezen. Het succes in Nederland is gebaseerd op een samenwerking tussen de douane en het bedrijfsleven, die uniek is in Europa. In deze tijden van fundamentele verschuivingen in de wereldeconomie, is het essentieel om deze ondersteuning nog verder te ontwikkelen, en zodoende onze positie als gateway voor Europa uit te bouwen. Samen met o.a. het Ministerie van Financiën en een bedrijvenconsortium zal een call worden uitgezet voor onderzoek naar de seamless dataflows in de internationale supply chains en de koppeling van het border management aan deze stromen. PPS zal op project niveau gerealiseerd worden. Het programma wordt uitgevoerd onder de topsector Logistiek. CWI onderzoek naar elogistics In het kader van elogistics (lijn binnen de ICT Roadmap) zal het Centrum voor Wiskunde en Informatica (CWI) onderzoek doen op het gebied van service logistiek, waarbij kwantitatieve modellen voor closed-loop service supply chains zullen worden ontwikkeld ter verbetering van de kosten-efficientie van deze ketens. Het onderzoek wordt toegerekend aan de topsector Logistiek. Rol en functie energienetten tijdens en na de energietransitie naar smart grids In dit partnership wordt onderzoek gedaan naar toekomstige energienetten. Toekomstige energienetten moeten de capaciteit en intelligentie hebben om grootschalige inpassing van duurzame energiebronnen en nieuwe energiebesparende toepassingen mogelijk te maken. De focus zal in eerste instantie voornamelijk op elektriciteit liggen. Er zal echter ook gekeken worden naar de synergie met warmte en gas. Dit programma wordt uitgevoerd onder de topsector Energie. Andere gerichte activiteiten Instituten 3

4 Een aantal Big Science instituten van NWO kan vraaggestuurd een bijdrage leveren aan de implementatie van de ICT-roadmap. Te denken valt aan ASTRON, dat het bovengenoemde samenwerkingsprogramma DOME met IBM opstart. Voor aspecten van de actielijn ICT om op te vertrouwen draagt het NSCR in kind bij. Het CWI heeft een aantal onderzoeksgroepen die relevant onderzoek doen op verschillende actielijnen van de ICT-roadmap. Talent, vrij onderzoek en infrastructuur NWO zal actief inzetten om wetenschappers daadwerkelijk in verbinding brengen met andere stakeholders in de sector. Dit kan bijvoorbeeld door het organiseren van het succesvolle ICT Delta evenement. Daarnaast is NWO voornemens om een deel van de vrije competitie en het Vernieuwingsimpuls in te zetten voor de ICT-roadmap. Overzicht van voorgestelde activiteiten en investeringen: ICT: concrete acties voor Relatie met Innovatie- contract Raakvlak met andere topsectoren Activiteit PPS NWO inzet (M ) Data, Data, Data Nee Data3 Project niveau 2,8 Data, Data, Data DOME samenwerking ASTRON met IBM Project niveau 2,0 ICT om te vertrouwen Programma cybersecurity incl. in kind bijdrage NSCR Project niveau 3,8 Embedded Systems Programma Embedded systems incl. in kind bijdrage CWI Project niveau 4,7* (Serious) gaming, Media& ICT, Business Innovation, Cultural Herigate Creatieve Industrie Open call gericht op delen van het innovatiecontract. PPS op project niveau Project niveau 6,5** elogistics Logistiek CWI onderzoek naar elogistics Nee 0,2*** Douane Logistiek Programma Douane Project niveau 2,0*** Rol en functie energienetten Smart Grids Energie tijdens en na de energietransitie naar smart grids inclusief in kind bijdrage CWI Programma niveau 1,3**** Nog uit te werken programma's Nog te bepalen op terrein van monitoring en sensornetwerken en Open Geo- Data Ja, vorm wordt nog verkend p.m. t.z.t. te bepalen Nee Verwachte bijdrage uit talent programma's en overige bottom up onderzoeksprogramma's Soms project niveau 4,5 Totaal 27,8 Totaal zonder cross-overs 13,1 * wordt administratief gerekend onder ** wordt administratief gerekend onder Creatieve Industrie *** wordt administratief gerekend onder Logistiek **** wordt administratief gerekend onder Energie 4

5 De bovenstaande tabel bevat nieuwe initiatieven. Daarnaast investeert NWO in als uitvloeisel van reeds voor 2012 gestarte activiteiten en indicatief bedrag van 16,6 M (op kasbasis) in onderzoek dat relevant is voor het doorsnijdende thema ICT. Dit cijfer is inclusief uitgaven voortkomend uit tijdelijke activiteiten die grotendeels zijn gefinancierd met tijdelijke extra middelen die NWO voor deze doeleinden heeft ontvangen van OCW, andere departementen en derden. Deze middelen zijn tijdelijk en aflopend. Perspectief Het perspectief voor de ICT-sector is zeer goed. De partijen in de kennisketen werken nauw met elkaar samen. De inzet van NWO, een stevig publiek-privaat fundament in COMMIT en een sterke industriële sector vormen de basis voor een toekomst waarin Nederland zijn sterke positie in de wereld kan uitbouwen. NWO is voornemens ook in de komende jaren te blijven inzetten op programmering ten behoeve van de ICT-roadmap, mits de private sector ook mee blijft investeren. Ook de Europese dimensie is belangrijk in de komende jaren. Nederland kan zich uitstekend profileren in het FET Flagship initiatief van de EU, waarbij ICT centraal staat. Nederlandse onderzoekers en consortia kunnen zich ook handhaven in de top van de KP7 en Horizon 2020 programmering. Hiervoor blijft een sterke nationale (financierings)basis essentieel. Ten slotte is het interessant om ook een sterke samenwerkingsrelatie op te bouwen met de opkomende economieën. Contactpersoon / meer informatie Dhr. dr. L.B.J. Vertegaal, directeur Chemische Wetenschappen/Exacte Wetenschappen l.vertegaal@nwo.nl Telefoon: