Paddenstoelennieuwsbrief Nummer september 2013

Transcriptie

1 Paddenstoelennieuwsbrief Nummer september 2013 Voorwoord Beste paddenstoelenvrienden, Het wordt buiten droger en droger. Het zonnige weer met soms een stevige droge wind is niet bevorderlijk voor paddenstoelen. Gelukkig worden de nachten langer en is er dauw en soms mist. Er staan nog wel paddenstoelen, maar het is hopen op een echte regenperiode. Vandaag ben ik naar de film De Nieuwe Wildernis geweest. Die film kan ik echt iedereen aanraden die van de natuur houdt. Er komen helaas geen paddenstoelen in de film voor, maar verder is het een overweldigende film over een jaarrond dierenleven in de Oostvaarderplassen. Veel leesplezier. Melchior van Tweel (redactie) Erratum In nieuwsbrief nummer 9 wordt in het stuk over de Hertenzwammen geschreven over de Oranjerode hertenzwam. Jaap Wisman wees erop dat hiervan de verkeerde wetenschappelijke naam opgenomen. De juist wetenschappelijke naam is Pluteus aurantiorugosus. Droge augustus blijkt goed voor zeldzame boleten Na droge zomers worden vaak bijzondere boletensoorten gevonden. Ook dit jaar zijn eind augustus en begin september een paar bijzondere soorten waargenomen. Het is opvallend dat deze soorten vaak gedurende of na droge zomers gevonden worden. Zo werden eind augustus en begin september de Fraaie roodnetboleet (Boletus legaliae) en ook een aantal exemplaren van de Geelnetboleet (Boletus appendiculatus) gevonden. Lees meer op: Tekst: Menno Boomsluiter. Foto: Geelnetboleet van Joop Vlieg.

2 Leermostrechtertje, nieuw voor Nederland Het onderscheid tussen korstmossen en paddenstoelen is meestal wel goed te maken. De eerste wordt onderzocht door lichenologen en de tweede door mycologen. Er zijn echter soorten die geclaimd worden door beide groepen onderzoekers, zoals de Voorjaarsknotszwam (Clavaria vernalis), één van de weinig basiomyceten die samengroeit met algen (parasitisch, dan wel symbiontisch). Om het nog ingewikkelder te maken bestuderen sommige lichenologen ook parasitische schimmels op korstmossen. Die parasieten hebben meestal geen enkele (bekende) relatie met de algen en zijn dus eigenlijk het werkterrein van de mycologen. André Aptroot, een lichenoloog die ook goed bekend is met paddenstoelen, ontdekte in de duinen bij Aerdenhout (Vinkenveld) een trechtervormig paddenstoeltje op levend Klein leermos (Peltigera rufescens). De determinatie was eenvoudig: Arrhenia peltigerina, een nieuwe soort voor Nederland. Het onderscheidend kenmerk ten opzichte van andere trechtertjes (Omphalina spec) is dat deze gespen in het hoedweefsel heeft. Als zowel mycologen als lichenologen de Trechtertjes op Leermossen in de gaten gaan houden, vooral in de duinen, zou het ons niet verbazen als deze soort meer gevonden wordt. En het is een aardig verhaal over een aparte levenswijze: korstmosparasiet, maar tegelijk een paddenstoel. Als Nederlandse naam wordt Leermostrechtertje voorgesteld. Tekst: André Aptroot en Melchior van Tweel. Foto s André Aptroot. Bron: Buxbaumiella 98: \ Collins Fungi Guide, nu ook als paperback Een vrij onbekende paddenstoelengids is de Collins Fungi Guide. Hierin staan met meer dan 2400 soorten beschreven en met goede tekeningen. Hoewel de gids voor Groot-Brittannië en Ierland is geschreven, is deze zeker ook goed bruikbaar voor Nederland. Wat mij betreft een echte aanrader. De hardcover-versie kost ongeveer 42 euro en de paperback ongeveer 19 euro. Voor zo n uitgebreid boek is dat maar weinig geld toch? De gids is onder andere te bestellen bij waar ze de paperback in de aanbieding hebben. Tekst: Melchior van Tweel.

3 Gebruik gegevens KNMI In tegenstelling tot de meeste mensen zijn mycologen altijd geïnteresseerd in regen. Waar en wanneer gaat het regenen? Meer regen levert immers vaak meer paddenstoelen op. Voor deze vraag gebruik je natuurlijk in de eerste plaats buienradar. Maar dat werk alleen voor het huidige weer en hooguit enkele dagen vooruit. Soms wil je ook weten waar het de afgelopen weken geregend heeft. Daarvoor kan de website van het KNMI een handig hulpmiddel zijn. Op zijn allerlei kaarten grafieken en overzichten te vinden over het weer in het (recente) verleden. Als je op die site kijkt onder het kopje Maand/seizoen/jaar en klikt op Grafieken lopende maand wordt er een pagina geopend waarin ook een kaartje staat met de neerslagsommen van de lopende maand. Zo kan je zien waar in de afgelopen maanden veel neerslag is gevallen en waar de kans dus groter is dat er (veel) paddenstoelen staan. Er is wel één probleem. In het begin van de lopende maand staat er natuurlijk nog niet zoveel op de kaart. Met een beetje zoeken op de site zijn ook wel gegevens van de voorgaande maanden te vinden. Tekst: Melchior van Tweel. Figuur: KNMI Veldwerkplaats over paddenstoelen Op 17 oktober wordt een veldwerkplaats over paddenstoelen georganiseerd over paddenstoelen. Eef Arnolds, Wim Ozinga en Peter Jan Keizer zullen tijdens deze bijeenkomst in Rhijnauwen ingaan op de rol van paddenstoelen in de natuur en in het natuurbeheer. Deze bijeenkomst is er in de eerste plaats voor natuurbeheerders en onderzoekers, maar geïnteresseerde mycologen zijn zeker ook welkom. Aan de bijeenkomst zijn kosten verbonden. Kijk voor meer informatie op:

4 Paddenstoelenspeurpakket Natuurillustrator Jasper de Ruiter is de drijvende kracht achter Speurzoekers (onderdeel van Tringa Paintings). Speurzoekers heeft een nieuw Paddenstoelenspeurpakket ontwikkeld om kinderen en volwassenen meer in de natuur te krijgen: Het is herfst en de paddenstoelen schieten uit de grond. Tijd om er op uit te trekken met je (klein)kinderen. Lekker rennen door de afgevallen bladeren en zoeken naar eikels, beukennootjes en paddenstoelen. Met het speciale Paddenstoelenspeurpakket van De Speurzoekers wordt het zoeken naar paddenstoelen nog spannender. Maak je eigen paddenstoelenpaspoort, kijk eens met een spiegel onder de hoed van een paddenstoel of leg je fotocamera op je rugzak en maak je mooiste paddenstoelenfoto. Het paddenstoelenspeurpakket neemt uw (klein)kind mee op ontdekking. Dit pakket bestaat uit een rugzak, het doeboekje Speuren naar paddenstoelen, een zoekkaart Paddenstoelen, een vergrootglas, een spiegel en kleurpotloden. Het pakket is speciaal ontwikkeld om kinderen enthousiast te maken voor paddenstoelen. Met allerlei leuke opdrachtjes komen ze van alles te weten over het leven van paddenstoelen. Bestel nu het Paddenstoelenspeurpakket via voor een bedrag van 14,95. U kunt ook een mail sturen naar info@tringa-paintings.nl Zeer zeldzame Steppechampignon in de steppen van Bergen Half september werd aan de duinrand bij Bergen (NH) de bijzonder zeldzame Steppechampignon (Agaricus pampeanus) gevonden. Hij werd ontdekt op de door parkerende auto s sterk vastgereden ondergrond van een parkeerplaats. De champignon leek erg veel op de bekende Gewone weidechampignon, maar omdat een parkeerplaats voor deze soort een wel erg onwaarschijnlijke groeiplaats leek, werd hij mee genomen voor nader onderzoek. Uit het onderzoek bleek zonneklaar dat het ging om de Steppechampignon een soort die nog maar enkele keren in Nederland is gevonden. De Steppechampignon en de Weidechampignon zijn in het veld niet met zekerheid van elkaar te onderscheiden, maar wel met behulp van de microscoop. Tekst en Foto: Martijn Oud. Lees meer op

5 Agenda Ter herinnering staat hieronder staat de agenda voor de komende periode. Meer informatie over de meeste excursies is te vinden op Let op: De meeste uitingen zijn er in de eerste plaats voor de werkgroepsleden of de NMV-leden zelf. Ben je nog geen lid? Neem contact op en ga dan gerust een keer mee om te zien hoe leuk het allemaal is. En daarna wil je vast wel lid worden. Kijk in het colofon onderaan hoe je lid kunt worden van de NMV. NMV = Nederlandse Mycologische Vereniging - KAMK = de Koninlijke Antwerpse Mycologisch Kring WMOIJ = Werkgroep Mycologisch Onderzoek IJsselmeerpolders - ZPW = Zeeuwse Paddenstoelenwerkgroep. PWD/MWG = Paddenstoelen Werkgroep Drenthe en de Mycologische Werkgroep Groningen - DU = NMV District Utrecht PadWG Zwolle = Paddenstoelenwerkgroep IVN en KNNV Zwolle - ZOV = Vrije Paddenstoelenwerkgroep Z.O. Veluwe PSL = Paddenstoelenstudiegroep Limburg - ZPWG = Zeeuwse Paddenstoelenwerkgroep PWNK = Paddestoelenwerkgroep De Noordkop - PWOB = Paddenstoelenwerkgroep Oud Beijerland 30 september 2013: Excursie DU naar Venwoude te Lage Vuursche. 30 september 2013: Excursie PWD/MWG naar Pekela s, Heeresveld, Pekelderbos. 2 oktober 2013: Excursie ZOV naar Bussloo. 5 oktober 2013: Excursie PadWG Zwolle naar Kranenburg. 5 oktober 2013: Excursie PSL naar Bunderbos. 5 oktober 2013: Excursie AMK naar Knesselare/Ursel en Eeklo (B). 5 oktober 2013: Meetnetexcursie naar Landgoed de Moeren 6 oktober 2013: Gordijnzwammenexcursie NMV naar Landgoed Neerijnen. 6 oktober 2013: Excursie ZWAM naar Meerdaalbos te Oud-Heverlee (B). 7 oktober 2013: Excursie DU naar Op Hees en Soesterveen te Soest. 7 oktober 2013: Excursie PWD/MWG naar Gieten, Boswachterij Gasselterveld en Drouwenerveld. 9 oktober 2013: Excursie WMOIJ naar Hortserwold. 9 oktober 2013: Excursie PWOB naar Zuid-Beijerland, Kleine gat. 11 oktober 2013: Excursie PadWG Zwolle naar Zwolse bos. 11 oktober 2013: Excursie DU naar Kaapse bosschen te Doorn en Huis en Maarn. 12 oktober 2013: Excursie ZPWG naar Het Veerse Bos. 12 oktober 2013: Excursie AMK naar Zoersel Zoerselbos (B). 12 en 13 oktober 2013: Barcode weekend van de NMV. 12 tot 15 oktober 2013: Buitenlands weekend PSL. 14 oktober 2013: Excursie DU naar De Stompert te Soest. 14 oktober 2013: Excursie PWD/MWG naar Termunterzijl. 16 oktober 2013: Excursie ZOV naar Warnsborn bij Arnhem. 16 oktober 2013: Excursie WMOIJ naar Abbertbos - Revebos.

6 Colofon Dit is de digitale nieuwsbrief van de Nederlandse Mycologische Vereniging. De nieuwsbrief heeft een onregelmatige verschijning, afhankelijk van het seizoen, de aangeleverde stukken en de urgentie van het nieuws. De redactie is in handen van Melchior van Tweel en is te bereiken via het adres: Oude nieuwbrieven zijn te vinden op De nieuwsbrief vormt een aanvulling op de websites en Coolia en richt zich vooral op actuele zaken die de mycologie aangaan. Hoewel de nieuwsbrief zich in eerste instantie richt op mensen die al thuis zijn in de wereld van de mycologie (bijvoorveeld de leden van de NMV en KVMV), staat deze natuurlijk ook open voor alle andere mensen die "iets hebben" met paddenstoelen, zoals paddenstoelwerkgroepen van IVN en KNNV, kinderen, studenten, natuurgidsen en docenten. De berichten zullen een laagdrempelig karakter hebben, maar ook wel met een wetenschappelijk tintje. De Nederlandse Mycologische Vereniging (NMV), opgericht in 1908, heeft als doel de beoefening van de mycologie in ruime zin te bevorderen. In voor- en najaar worden wekelijks excursie georganiseerd, verder worden er werkweken gehouden en in de winter verscheidene landelijke bijeenkomsten. Tevens is de NMV actief in de natuurbescherming waar het paddenstoelen betreft. De contributie voor de NMV bedraagt 25 voor gewone leden ( 30,- indien adres in het buitenland) en 12,50 voor huisgenootleden (krijgen geen Coolia). Lidmaatschap voor het leven bedraagt 425,-, voor huisgenootleden 212,50. Informatie is verkrijgbaar via nmv@mycologen.nl. Nieuwe leden, opzeggingen en adreswijzigingen kunnen worden doorgegeven op nmvleden@mycologen.nl. Lid worden van de NMV kan op klik vervolgens op Info/contact (rechtsboven) en lid worden (links). Voor meer informatie over de NMV wordt verwezen naar de websites: De nieuwsbrief is vóór en dóór mycologen en andere paddenstoelenliefhebbers. Het is voor de redactie niet mogelijk de hele nieuwsbrief zelf te vullen. Daar hebben we jouw hulp bij nodig. Wil je een onderwerp aandragen? Stuur het toe aan de redactie. Welke onderwerpen kunnen aan bod komen? Alles kan in aanmerking komen, mits het een relatie heeft met de mycologie (in brede zin van het woord): nieuwsberichten, nieuwe soorten, oproepen, bijzondere vondsten, rariteiten, mysteriesoorten, nieuwe literatuur, rapporten, nieuws van werkgroepen, excursies, cursussen, vragen voor controles, literatuurvragen, vraag en aanbod, microscopie, websites, tips, veldkenmerken, determinatiesleutels, etc. Er zijn maar twee onderwerpen waar enige terughoudenheid aan de orde is: Plukken en eten van paddenstoelen (inclusief recepten). Over het plukken van paddenstoelen heeft de NMV een genuanceerd standpunt, waarbij met name grootschalige pluk moet worden voorkomen. Verder wordt verwezen naar het plukstandpunt van de NMV. Deze is te vinden op en klik dan op NMV plukstandpunt (links). Voor het determineren van paddenstoelen aan de hand van alleen foto s wordt verwezen naar het forum van Waarneming.nl en Telmee.nl: Op dit forum zijn daarvoor alle mogelijkheden. Alleen determinaties met beschrijving en/of microscopische foto s, waar je echt niet uitkomt, kunnen eventueel in de nieuwsbrief worden geplaatst. In de nieuwsbrief zijn diverse links aangegeven naar websites. Mochten een directe link het niet doen, kopieer dan de volledige link naar je webbrowser. Omdat voor afbeeldingen veelal auteursrechten gelden, is voor alle afbeeldingen in deze nieuwsbrief, die niet al eerder door de eigenaren voor publicatie aan de Nederlandse Mycologische Vereniging ter beschikking werden gesteld, zo goed als mogelijk nagegaan wie de eigenaren zijn, waarna toestemming is verkregen voor het gebruik. Mocht u desondanks materiaal aantreffen, waarvan u meent dat dit niet had mogen worden gebruikt, stelt u ons hiervan dan a.u.b. in kennis, zodat eventuele gebruiksvoorwaarden kunnen worden geregeld of het materiaal kan worden verwijderd. U kunt een sturen naar nieuwsbrief@allesoverpaddenstoelen.nl. Als je andere mycologen of paddenstoelliefhebbers kent die deze nieuwsbrief nog niet krijgen, stuur deze dan gerust door. Als je de nieuwsbrief direct wilt krijgen, geef je adres dan door aan de redactie. Je hebt deze nieuwsbrief gekregen omdat je in de verzendlijst staat. Mocht je geen belangstelling meer hebben, laat dat dan weten aan de redactie.