berichten (!NBEV): P. 4 Patricia Ceysens Vlaams actieplan voor bedrijven p. 12 André Bergen KBC en de internationalisering p. 14

Transcriptie

1 EKONOMIKA Magazine van de Ekonomika Alumni Driemaandelijks 64 ste jaargang oktober - november - december 2008 Sabine Sagaert (!NBEV): merken en waarden P. 4 Afgiftekantoor 3000 Leuven 1 berichten Pankaj Ghemawat Over de handel tussen regio s p. 11 Patricia Ceysens Vlaams actieplan voor bedrijven p. 12 André Bergen KBC en de internationalisering p. 14 oktober-november-december 2008 EKONOMIKA berichten

2 DOC_LOYE_ADV_EKONOMIKA :49 Pagina 1 Business law Automotive Banking & finance Commercial law Corporate law and M&A Employment law, compensation & benefits and pensions EU, competition & regulatory IP, ICT and media law Life sciences Real estate Tax law General tax Indirect tax Private client A relationship to build on Your choice in the Benelux Loyens & Loeff is a leading, independent full service law firm offering integrated legal and tax advice. An international law firm, Loyens & Loeff counts more than 700 lawyers, tax advisors and civil law notaries in its offices throughout the Benelux and the world's major financial centres. In Belgium, Loyens & Loeff counts more than 120 lawyers in Antwerp and Brussels. Loyens & Loeff offers a broad range of legal and tax services, mainly to corporate clients, in areas such as corporate law and M&A, tax law, commercial law, banking & finance law, real estate, employment law, employee benefits, intellectual property law, European law, competition law and dispute resolution. Loyens & Loeff differs from both local and international law firms in that it is able to combine these disciplines as equally important components. BRUSSELS Woluwe Atrium, Neerveldstraat B-1200 Brussels T , F ANTWERP Green Plaza A, Generaal Lemanstraat 27 B-2018 Antwerp T , F AMSTERDAM ANTWERP ARNHEM ARUBA BRUSSELS CURACAO DUBAI EINDHOVEN FRANKFURT GENEVA LONDON LUXEMBOURG NEW YORK PARIS ROTTERDAM SINGAPORE TOKYO ZURICH EDitoriaal Wij zullen het moeten doen EKONOMIKA berichten oktober-november-december Het zal in de geschiedenisboekjes komen met namen zoals De Grote Recessie, De Wereldcrisis, wanneer we het later zullen hebben over de periode die we nu beleven. Helaas hebben we er tot nu toe nog het laatste niet [ Fa QUIX ] van gezien. Maar nu al staat vast dat de economische en sociale schade enorm zal zijn. Maar economisten zijn geen mensen die bij de pakken blijven zitten. Crisissen laten we niet zomaar betijen. Wij zoeken oplossingen. En we zullen daartoe alle creativiteit nodig hebben. Want vele oplossingen van het verleden werken niet (meer). We zullen dus vooral vanuit onszelf deze oplossingen moeten zoeken. We zullen het met andere woorden zelf moeten doen. Toch zijn we al naarstig bezig. In deze Ekonomika Berichten komen velen aan het woord die oplossingen zoeken en vinden, zowel op micro-economisch niveau als op macro-economisch niveau. Managers zoals Sabine Sagaert (InBev), Jan Cuypers (Cisco) en Koenraad De Bruyne (ABELAG), maar ook eminente professoren zoals Pankaj Ghemawat (op het Economisch Congres in Leuven), Marc Lambrecht en Robert Boute (Productie & Logistiek), Nancy Huyghebaert (financiewezen), of politici zoals Patricia Ceysens reiken elk een deel van de oplossingen aan. U kan ze in deze Ekonomika Berichten lezen. Het lijdt geen twijfel: wij zullen het moeten doen. Maar dat schrikt ons, economisten, niet af. Fa QUIX Hoofdredacteur

3 Woord van de voorzitter Meer dan 75 activiteiten in 2008 Meer dan 75 activiteiten werden in 2008 georganiseerd door de talrijke bestuursleden die onze alumnivereniging rijk is. Hoogtepunten waar u in dit nummer over kan lezen zijn: het 10-jarige jubileum van Productie&Logistiek, en 25-jarige jubileum van Studie- en Contactgroep voor Accountancy,Fiscaliteit [ Voorzitter Freddy Nurski ] en Financiewezen. Voeg daarbij de succesvolle heropstart van CBL, de beleidsinformatici, en we kunnen spreken van een zeer geslaagd jaar voor Permanente Vorming. Inderdaad, Ekonomika Alumni slaagt er elk jaar opnieuw weer in om unieke programma s aan te bieden in bovenstaand domeinen, maar ook in Human Resources en in Marketing en Strategie, die met het nieuwe concept van Brown Bag-lunches hoge punten scoren. De unieke combinatie van academische excellentie van onze faculteit en de organisatorische perfectie van Ekonomika maken van onze alumnibijeenkomsten nuttige en aangename ervaringen: Utile Dulci is ook een jaar geweest waar onze generatiewerking tot volle ontplooiing is gekomen. Diverse jaarbijeenkomsten zagen het licht, meestal ook in de vroege uren, en brachten ook nu weer heel wat vroegere vrienden en jaargenoten terug bijeen. Dat is een sleuteltaak voor onze alumnivereniging, en iets waar u allen aan kan meewerken. Hebt u een idee, wilt u uw jaargenoten terugzien, neem zeker contact met ons secretariaat voor de nodige logistieke ondersteuning. Netwerken, maar dan in een bekende en veilige omgeving, ook dat is iets waar Ekonomika Alumni meer aandacht aan besteedt. Onze website ondersteunt nu ook onze activiteiten met een nieuwe inschrijvingsmodule, zodat iedereen op voorhand kan zien wie zich inschrijft. Op deze manier kan u nog beter kiezen naar welke van de meer dan 75 activiteiten te gaan. Contacten worden nu ook makkelijker gelegd dankzij onze samenwerking met LinkedIn: reeds meer dan Ekonomika Alumni-leden hebben zich ingeschreven en helpen elkaar met introducties en contacten. Die contacten worden lokaal verzorgd en gekoesterd binnen onze regionale kernen, waar Brussel met professionele lunchcauserieën een sterk verjongd publiek aantrekt en waar West-Vlaanderen een geslaagde heropleving kent met plaatselijke bedrijfsbezoeken. Vele van de nieuwe initiatieven en ideeën worden aangebracht door een alsmaar grotere groep van jongeren die zich actief hebben ingeschakeld in de werking van onze alumnivereniging. Die jongeren zwermen ook meer en meer uit over de wereldbol, en ook daar blijft onze vereniging haar steentje bijdragen: ook dit jaar zijn er Ekonomika Alumni beurzen voor 5 studenten die in niet door Erasmus gesubsidieerde landen gaan studeren. Ekonomika Alumni wacht een mooie toekomst; wie daaraan twijfelt moet even gaan kijken op de website van Ekonomika Studenten: Want één zaak is zeker: de studenten van vandaag zijn de alumni van morgen. Freddy NURSKI Voorzitter inhoud Decaan professor Joep Konings trekt naar de Europese Commissie. Hij blikt terug op 4 jaar Bachelor-Master aan onze Faculteit. En hij zag dat het goed was. Luc Sels volgt hem op. En als we nu eens wat meer handel zouden drijven met onze buren in plaats van die moeilijk verre export te proberen?, moet professor Pankaj Ghemawat gedacht hebben. En het blijkt nog succesvol te zijn ook. Robert Boute bracht een schitterende synthese van het 28ste Vlaams Wetenschappelijk Economisch Congres in Leuven op 14 november jl. Hij legde haarfijn uit hoe supply chain management bijdraagt tot de economie. U heeft geen tijd maar wel een beetje geld. En tijd kost u veel geld? Dan heeft Koenraad De Bruyne een oplossing voor u: een betaalbare privéjet om naar uw zakenrelaties te vliegen. oktober-november-december 2008 EKONOMIKA berichten

4 ALUMNIDAG Sabine Sagaert (!NBEV) bier is emotie, overal Hoe combineer je het inspelen op lokale opportuniteiten met een wereldwijde strategie? Over die paradox sprak Sabine Sagaert (HIR 88), al tien jaar actief bij de brouwerijgroep!nbev en sinds drie jaar verantwoordelijk voor België en Luxemburg als president van de business unit Belux. [ Sabine Sagaert ] Busch zal!nbev straks meer dan ooit een groep zijn die wereldwijd actief is. Hoe globaal en lokaal verzoenen? Maar een portefeuille met 200 biermerken, wat doe je daarmee? Hoe verzoen je globaal met lokaal? Volgens Sabine Sagaert heeft!nbev daarop twee antwoorden. Een eerste bestaat erin het ruime gamma in te delen in drie categorieën: wereldwijde merken (bij!nbev zijn dat er twee: Stella Artois en Beck s), multicountry brands (waartoe Leffe en Hoegaarden behoren) en lokale kampioenen, zoals Jupiler. Het tweede antwoord is Value Based Branding (VBB): kijk naar de persoonlijke waarden van de consument. Bier heeft namelijk met emotie te maken, en niet alleen in België. Onderzoek leert dat een aantal waarden universeel is (zo is protecting the family het onbedreigde nummer één), en dat het erop aankomt die waarden te associëren met een merk. Zo wordt Stella in verband gebracht met authenticiteit, moet Jupiler vriendschap oproepen en is ALUMNIDAG Leffe een bier voor levensgenieters. Waarbij Twintig jaar geleden was Interbrew een lokale marktleider in België, met sterke merken als Stella en Jupiler het is dat overigens nog altijd, met in 2007 een aandeel van 57 % op de Belgische biermarkt. In 2004 werd Interbrew echter een wereldspeler, door een fusie met de Braziliaanse brouwerijgroep Ambev, een combinatie die de naam!nbev kreeg. Na de overname van de Amerikaanse brouwer Anheuser- opgemerkt moet worden dat niet alle waarden wereldwijd relevant zijn. De manier waarop bijvoorbeeld voetbal als lokale trots beleefd EKONOMIKA berichten oktober-november-december [ Academische zitting van de Ekonomika Alumnidag van 8 oktober 2008 in Leuven]

5 wordt in Argentinië, is niet echt exporteerbaar, zo mocht blijken uit een promotiefilmpje voor een Argentijns biermerk dat de statige Promotiezaal van de K.U.Leuven in lichterlaaie zette. Een filmpje voor een Russisch bier, in het teken van de vriendschap, was dan weer wel universeel herkenbaar. ALUMNIDAG Innovatie De basis voor zowel lokaal als globaal succes, zo onderstreepte Sabine Sagaert, is innovatie. ALUMNIDAG Het komt er daarbij op aan nieuwe doelgroepen en nieuwe behoeften te identificeren. Een voorbeeld daarvan is de Perfect Draft of de thuistap. Anders gezegd, het café bij u thuis: een nieuwe ervaring die de consument wil beleven, waar wereldwijd vraag naar is en die lokaal ingevuld kan worden. Een ander voorbeeld is de combinatie bier met citroen. Die blijkt overal goed te werken en wordt lokaal vertaald, in ons land in de Hoegaarden Citron. Nieuw product, nieuwe vorm Innovatie blijft overigens niet beperkt tot nieuwe producten. Ook ergonomische kratten en aantrekkelijke verpakkingen (kleinere formaten, 4-packs) lokken klanten. Een combinatie van beide een nieuw product in een nieuwe vorm is dan ook moeilijk te overtreffen. Onbetwiste ster van de receptie die de academische zitting afsloot, was de gloednieuwe Jupiler Tauro, een bier met reliëf, zowel op als in het glas. Peter CUYPERS Decaan Joep Konings: Na 4 jaar is Ba-Ma een succes in onze faculteit FEB Het kan niet ontkend worden dat onze faculteit FEB (Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen) erg succesvol is geweest de jongste jaren. De cijfers bewijzen dat. Het aantal studenten steeg van circa in 2003 naar zowat in Dat is ook belangrijk voor de financiering van onze faculteit, vermits het aantal studenten nog altijd een belangrijk financieringscriterium is. We zitten zelfs met het luxeprobleem: een tekort aan capaciteit, bv. voor de colleges. Het toegenomen aantal studenten is ook niet ten koste gegaan van de kwaliteit bij de instroom. We blijven voornamelijk uit de sterkste richtingen uit de humaniora recruteren: latijn-wiskunde en wiskunde-wetenschappen, aldus decaan Joep Konings van onze faculteit FEB, die overigens aankondigde dat hij op 1 januari 2009 overstapt naar het kransje van topadviseurs van EU-Commissievoorzitter Barroso. Professor Joep Konings: Na vier jaar Bachelor-Master, de fameuze BaMa-structuur, is de faculteit sterker dan ooit. Andere cijfers dan de studentenaantallen onderstrepen dat ook: het aantal doctoraten steeg van 18 in 2003 tot 40 in En die doctors blijven niet alleen in de academische wereld, maar komen ook steeds vaker in de ruime bedrijfswereld terecht. Doctoraten blijven ook belangrijk voor onze faculteit zelf, want zij zijn het fundament van het onderzoek. Een van de opdrachten die decaan Konings zich had gesteld was dat de Leuvense proffen terug meer moeten wegen op het maatschappelijk debat. Zo is het aantal citaten in kwaliteitskranten gestegen van 85 in 2003 tot 120 na 9 maanden [ Prof. Joep Konings ] oktober-november-december 2008 EKONOMIKA berichten 5

6 ALUMNIDAG VIVES leeft weer Meer buitenlandse studenten EKONOMIKA berichten oktober-november-december 2008 In dat verband bracht Prof. Konings de opstart van VIVES in het voetlicht, het Vlaams Instituut voor Economie en Samenleving, dat zich zal bezig houden met vraagstukken over regionale economie, staatshervorming en institutionele vraagstukken. Denk maar aan de discussie over fiscaal federalisme, regionale werkloosheid, transfers tussen regio s, etc. Het moet een van de vehikels worden waarlangs onze professoren en onze faculteit meer in het publieke debat treden. Groter verloop Een ander verschijnsel is dat de professoren aan de Faculteit FEB minder lang blijven. M. a.w. er is een groter verloop. Op 3 jaar tijd zijn er niet minder dan 12 nieuwe proffen bijgekomen, maar er zijn ook een aantal toppers vertrokken naar het buitenland. Die mobiliteit is op zich niet slecht, zegt de decaan. Maar we mogen niet vergeten dat de reden soms ook de relatief lagere verloning is van onze proffen tegenover wat ze in het buitenland kunnen verdienen. Het verschil met bv. Nederland loopt soms gemakkelijk op tot 40 % in netto [ Professor Dirk Heremans ] ALUMNIDAG termen. En dan spreek ik nog niet van de concurrentie vanwege de topuniversiteiten in de wereld. Dat we onze beste krachten wegens financiële redenen niet meer kunnen behouden, moet ons zeer verontrusten. Want hoe geraak je van tweede klasse in eerste klasse? Misschien door heel hard te trainen. Maar hoe geraak je van eerste klasse in de Champions League? Door toptalent aan te kopen; met trainen en hard werken alleen kom je er dan niet meer. [ Jan Cuypers ] Andere sterke punten van de Faculteit zijn: het groeiend aantal buitenlandse studenten, onder meer door de organisatie van een Engelstalige equivalent van de master in TEW, nl. de master in business economics, de stijging van de onderzoeksmiddelen, de grote betrokkenheid vanwege de Ekonomika-studenten, die o.m. de stages in bedrijfsprojecten hebben geïntroduceerd, en de zeer goede relaties met Ekonomika Alumni. BaMa: meer op maat Over de BaMa-structuur wilde de Decaan nog opmerken dat de vakken voor de studenten nu duidelijker zijn en tegelijk is het systeem ook flexibeler voor de studenten, meer op maat. Er zijn nu ook meer masters mogelijk, ook voor studenten van andere universiteiten of uit andere richtingen. De verdere groei moet van daar komen, zegt de decaan, en niet van de generatiestudenten waar zich toch stilaan een aftopping aftekent. Niet-kern masters (dus uit andere faculteiten zoals Letteren&Wijsbegeerte, Politieke en Sociale Wetenschappen, in totaal nu al zo n 250-tal) kunnen nu een master halen o.a. in Management, in Beleidseconomie, in Verzekeringswetenschappen, in Accountancy en Revisoraat, en in Information Management. Fa QUIX De toespraak van Jan Cuypers (Cisco) kan u lezen op p AL [ Karel Tavernier, Lieve Stuer, Pol Bastin en Freddy Nurski ]

7 ALUMNIDAG Prof. Luc Sels nieuwe decaan FEB vanaf 2009 Luc Sels (geboren in Merksem, 1967) is als gewoon hoogleraar verbonden aan het Onderzoekscentrum Personeel & Organisatie. Hij is vicedecaan onderwijs van de Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen FEB (sinds 2005) en voorzitter van het Departement Marketing en Organisatie van dezelfde faculteit (sinds 2007). Hij doceert Human Resource Management, Organisatieontwerp, en Management van Personeelsstromen. Hij is tevens actief in diverse programma s van de Vlerick Leuven Gent Management School. Bestuursmandaten K.U.Leuven [ Prof. Luc Sels ] UMNIDAG Samen met de decaan en de vicedecaan onderzoek vormde Luc Sels de afgelopen drie jaar als vicedecaan onderwijs het dagelijks bestuur van de faculteit. Hij is ook lid van het faculteitsbestuur, waar hij de verantwoordelijkheid draagt voor onderwijsprogrammering en onderwijsvernieuwing, en van het Beheersorgaan van de Geïntegreerde Faculteit Economische, Toegepaste Economische en Handelswetenschappen, dat de integratie van de departementen Handelswetenschappen van Lessius Hogeschool [ Preses Steven Van Pee ] oktober-november-december 2008 EKONOMIKA berichten 7

8 ALUMNIDAG EKONOMIKA berichten oktober-november-december en HUB in de universitaire structuren voorbereidt. Luc Sels neemt op facultair niveau ook het voorzitterschap van de commissie Kwaliteitsgarantie waar, die instaat voor de onderwijsevaluatie van de professoren. Luc Sels is lid van de Onderwijsraad van de K. U.Leuven. In die hoedanigheid is hij o.m. voorzitter van de Werkgroep Vervroegde Examenplanning, die verantwoordelijk is voor het ontwikkelen van een toepassing die de studenten toelaat bij aanvang van het academiejaar niet alleen het studieprogramma, maar ook het examenrooster vast te leggen. Hij is tevens lid van de centrale Opvolgingscommissie Diplomaruimte, die de invoering van de diplomaruimte in het academiejaar coördineert. Luc Sels is lid van de Raden van Bestuur van Ekonomika Alumni en het Hoger Instituut voor de Arbeid (K.U.Leuven). ALUMNIDAG Onderzoek [ De jubilarissen van het jaar van preses Werner Koninckx in de Salons Georges in Leuven ] Luc Sels is hoofdpromotor van het Steunpunt Werk en Sociale Economie (zie dat in opdracht van de Vlaamse ministers voor Werk, Onderwijs en Vorming enerzijds, en Mobiliteit, Sociale Economie en Gelijke Kansen anderzijds, beleidsvoorbereidend arbeidsmarktonderzoek verricht en een brug creëert tussen fundamenteel wetenschappelijk onderzoek en beleid. Hij is tevens promotor van het Steunpunt Ondernemen en Internationaal Ondernemen ( dat een soortgelijke functie opneemt voor de minister van Economie, Ondernemen, Wetenschap, Innovatie en Buitenlandse Handel. Zijn onderzoeksteam van momenteel 18 onderzoekers legt zich toe op: a. Arbeidsmarktonderzoek, met aandacht voor (a) de vergrijzing van de beroepsbevolking en de impact op arbeidsproductiviteit en bedrijfsprestaties, (b) de voor- en nadelen van mobiliteit op de arbeidsmarkt, (c) flexicurity en vormen van arbeidsbescherming. b. Onderzoek i.v.m. human resource management, met o.a. aandacht voor (a) de relatie tussen investeringen in HRM en bedrijfsprestaties, (b) de kenmerken van sterke HRM-systemen, (c) HR-outsourcing, (d) de relatie tussen beloningssystemen en prestatieniveau. c. Onderzoek i.v.m. entrepreneurship: (a) corporate entrepreneurship, (b) het effect van het initial resource profile op groeiperspectieven en financiële prestaties van startende ondernemingen, (c) samenwerkingsverbanden bij innovatieprojecten (R&D-alliances). d. Loopbaanonderzoek, met o.a. aandacht voor: (a) loopbaanmanagement, (b) het meten van de effectiviteit van loopbaanbegeleiding, (c) het psychologisch contract. In 2002 bekleedde hij de Francqui-leerstoel aan de Universiteit Antwerpen (Faculteit Toegepaste Economische Wetenschappen). Hij heeft publicaties in internationaal gerenommeerde tijdschriften, zoals Journal of Vocational Behavior; Journal of Management Studies; Journal of Organizational Behavior; Human Relations; Work, Employment and Society; Small Business Economics; International Journal of Manpower; International Journal of Human Resource Management; International Journal of Human Resource Development; Labour; Personnel Review; New Technology, Work and Employment; International Journal of Technology Management. Vanaf 1 januari 2009 volgt prof. Luc Sels prof. Joep Konings op als decaan van de Faculteit FEB (Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen). luc.sels@econ.kuleuven.be [ Oud-presides in een onderonsje ]

9 Reunie-dag ETEW-HIR 1983: 25 jaar afgestudeerd op 18 oktober 2008 ALUMNIDAG Oud-Heverlee. Zaterdagmiddag, de zon scheen dapper. Het weerzien na zovele jaren creërde een cocktail van emoties. Op sommigen leek de tijd geen vat te hebben, anderen zagen er dan weer veel meer gesettled uit dan toen. Maar het studentikoze hart was gebleven. Toch mooi om zien hoe snel een mens de draad weer kan opnemen. Onze groep van 50 deelnemers werd enthousiast onthaald door Paul Vleminckx, de grootste producent van mousserende wijn in België. Dit jaar nog won hij de gouden medaille Mousseux 2005 op de Concours mondial de Bruxelles. Chardonnay Meerdael Paul Vleminckx leidde onze groep zelf rond op zijn domein Chardonnay Meerdael en vertelde ons op een boeiende en deskundige manier zijn wijnverhaal met champagneallures. Sinds jaren was Paul zo n beetje verliefd op de Champagnestreek en op de sprankelende flessen champagne zelf. Na verkoop van het familiebedrijf met de mosterd en sauzen wilde hij niet bij de pakken blijven zitten. In 1994 ging hij hier, na overleg met deskundigen uit de Champagnestreek, over tot aanplanting van Chardonnay-stokken. Le fou Blanc, noemden veel omstanders hem meewarig. Maar de gepassio- [ Paul Vleminckx, de grootste producent van mousserende wijn in België ] [ Patty De Waele overhandigt als medeorganisator een geschenkpakket van Brouwerij Van Steenberge als dank aan onze gastheer Burgemeester Louis Tobback ] neerde volbloed ondernemer Paul zette door en sinds 2000 heeft hij hier maar liefst wijnranken staan. Tijdens de oogst worden de druiven onmiddellijk geperst door de computergestuurde membraanpers. De gisting gebeurt in roestvrijstalen kuipen waarvan de temperatuur bestendig onder controle staat. Na het bottelen is het opslaan in de geklimatiseerde kelders essentieel. Het klaren gebeurt door draaien van de flessen in een gyropallet, waarna de flessen nog minstens 6 maanden in de kelders verblijven. Voor 100 % gemaakt van de Chardonnay, de edelste onder de witte druivensoorten, heeft deze mousserende wijn het zachte karakter dat deze druif kenmerkt. Een heldere bleekgele kleur met een rijke en overvloedige belletjesvorming geven hem een feestelijk uitzicht. Het hoogtepunt van het bedrijfsbezoek vormde natuurlijk de degustatie van het hemelse vocht van Chardonnay Meerdael. Mmm, dat smaakt! Da s pas lekker! De parelende godendrank vloeide rijkelijk. Delicieuze culinaire hapjes maakten er een feestelijke walking lunch van. Le nouveau Leuven est arrivé Om 15 uur vertrokken wij met een volle autocar op siteseeing naar het vernieuwde Leuven. Na 25 jaar is er immers HEEL oktober-november-december 2008 EKONOMIKA berichten

10 ALUMNIDAG veel veranderd. De eerste stopplaats was het prachtige stadhuis, waar wij als v.i.p. s door niemand minder dan burgemeester Louis Tobback himself ontvangen werden. In een toespraak lichtte hij ons er zijn grootse projecten van Leuven toe. Met zijn unieke stijl en met grote kennis ter zake onderbouwde hij ons zijn toekomstvisie, en dit vanuit het rijke verleden van Leuven met zijn hoogte- en laagteperiodes. Als gastheer toastte hij met een frisse Leuvense pint op onze feestelijke reünie. De autocar bracht ons naar de vernieuwde sites rond het station, de Philips-site, de Vaartkom en UZ Gasthuisberg, onder begeleiding van twee stadsgidsen. Rond half zeven sloten wij aan bij de receptie van de Alumnidag in de Hallen. s Avonds zaten wij als gedecoreerde jaargenoten samen aan een aantal grote tafels in Salons Georges. In De Georges, waar wij destijds zovele Ekonomika-fuiven vol ambiance meegemaakt hebben. Ook nu zat de sfeer er goed in. De banden werden weer stevig aangehaald, coördinaten werden uitgewisseld. Een mooie dag en een tof weerzien! Leve Ekonomika!!! Patrick D ESPALLIER Erik DE CLERCQ Luc TRUYENS Patty DE WAELE Met dank aan de sponsors: ING, Ardo diepvriesvoeding en Osta Carpets. [ Het organiserend feestcomité in de Georges, blij dat onze reünie zo n feestelijk weerzien is geworden: v.l.n.r. : Erik, Patty, Luc, Patrick ] EKONOMIKA berichten oktober-november-december [ Groepsfoto van de jubilarissen, afgestudeerd in 83, op de trappen van het Leuvense stadhuis ]

11 pankaj ghemawat: INTERREgIONAlE HANdEl Is VAAK VEEl belangrijker dan INTERNATIONAlE HANdEl VWECoNGrEs Als er iets is waar ik echt van overtuigd ben, dan is het dat afstand nog steeds heel erg meespeelt in het handelsverkeer en dat afstanden nog steeds erg groot kunnen zijn, zelfs in een gedigitaliseerde economie. Neem mijn verplaatsing uit het zogezegd nabije Parijs. Die is met horten en stoten verlopen. Ik heb ondervonden dat Leuven erg ver weg ligt, wanneer de rit niet probleemloos verloopt. Uiteindelijk ben ik hier per taxi geraakt: Leuven is dus ver én duur, zo begon professor Pankaj Ghemawat met een kwinkslag zijn toespraak tijdens de slotzitting van het 28 e Vlaams Wetenschappelijk Economisch Congres, dat op 14 november jl. in Leuven plaatsvond. Prof. Ghemawat komt van de Harvard Business School en heeft nu een opdracht in de IESE Business School in Barcelona. Hij is gespecialiseerd in de problematiek van de globalisering. En het was daarover dat hij zijn rede hield. Het meest verrassende is dat prof. Ghemawat stelt dat er bij het bepalen van de concurrentiepositie van een regio te veel exclusieve aandacht gaat naar de internationale handel. Vaak wordt veel meer handel gedreven tussen regio s onderling in een bepaald land en dat zorgt voor de belangrijkste economische dynamiek en groei. Omdat hij nu in Catalonië doceert, heeft prof. Ghemawat eens gekeken naar de handelsstromen tussen Catalonië en twee aanpalende regio s: het Spaanse Aragon (Zaragoza) en het net boven de Pyreneeën gelegen Franse Haute-Garonne (Toulouse). Beide regio s zijn ongeveer even groot en economisch even belangrijk. Wat blijkt nu uit empirisch onderzoek? Dat Catalonië dertigmaal meer handel drijft met Aragon dan met de Haute-Garonne. De nationale grens en de natuurlijke barrière van de Pyreneeën zorgen ervoor dat afstand de interregionale handel grondig beïnvloedt. En het is ook niet de internationale handel die de succesvolle regio Catalonië het meest opbrengt, VWE congres want de Catalaanse bedrijven drijven vooral handel met bedrijven uit de rest van Spanje en het is daarmee dat een handelsoverschot wordt bereikt, aldus Ghemawat. Verkeerde sectoren Die inzichten zijn ook van groot belang voor het beleid dat de deelstaatoverheid moet voeren. Want wat heb ik vastgesteld? Dat die overheid de verkeerde sectoren steunt. Ze houdt alleen rekening met sectoren die een surplus realiseren op de internationale handelsbalans, en dat geldt voor toerisme en industrieën zoals de automobielsector en de papiersector. Maar breng je ook de interregionale handelsstromen in kaart, dan zie je dat andere sectoren een grote nettobijdrage leveren aan de Catalaanse economie, en dan vooral de zogenaamde traditionele industrie. Inderdaad, sectoren als de chemie, voeding, elektronische producten en zelfs textiel zorgen elk stuk voor stuk voor een nettosurplus in de interregionale handelsbalans, die zich voordoet met de andere regio s in Spanje. Dat blijk ook uit het lijstje van topklanten van Catalonië. In de internationale handel is de top-5 voor Catalonië: Frankrijk, Duitsland, Italië, Portugal en de UK. Maar als we er de Spaanse regio s aan toevoegen, dan is de top-5 helemaal anders: op één staat de regio Valencia, nog voor de totale handel met buurland Frankrijk! Op 3 staat Aragon, gevolgd door Madrid (stedelijk gewest) en pas op vijf Duitsland. De andere drie landen verdwijnen [ Prof. Pankaj Ghemawat ] oktober-november-december 2008 EKONOMIKA berichten 11

12 VWECongres dus uit die top-5 van belangrijkste handelspartners, doceert Ghemawat. Het belang van de traditionele economie Interregionale concurrentiepositie Het is dus niet enkel de internationale concurrentiepositie die telt, zegt Ghemawat, ook de interregionale concurrentiepositie moet in rekening worden gebracht. En juist omdat de interregionale handel zo belangrijk is voor een lokale economie, verdient hij nader onderzoek. Probleem in vele gevallen is dat de basisgegevens voor die interregionale handel in vele landen niet bestaan, of zeer gebrekkig voorhanden zijn. Patricia Ceysens: Vertrouwen herstellen is sleutelvoorwaarde voor economische heropleving Prof. Ghemawat knoopt aan zijn onderzoek nog een andere belangrijke conclusie vast: De traditionele economie is wel nog van groot belang voor de welvaart van een regio, zoals Catalonië het bewijst. Het beleid moet zich daar bewust van zijn. Het kan op basis van deze meer volledige informatie tot de vaststelling komen dat het gevoerde beleid de verkeerde sectoren impulsen gaf. En moet dus bijsturen. Want het inzicht dat subregio s en traditionele sectoren van groter belang zijn voor de handel dan eerder gedacht, zal een ander beleid voor gevolg moeten hebben, besloot professor Ghemawat. Fa QUIX Het is niet omdat we in Vlaanderen niet over alle hefbomen beschikken die we zouden willen, zoals het fiscaal beleid en het volledige arbeidsmarktbeleid, dat we niets kunnen doen om het bedrijfsleven in Vlaanderen stimulansen te geven. Het departement waar ik als Vlaams minister verantwoordelijk voor ben Economie, Wetenschap en Innovatie heeft een budget van ongeveer 1 miljard euro binnen de Vlaamse begroting van afgerond 24 miljard euro. Daar kunnen we heel wat mee doen om gerichte maatregelen te nemen. Uiteindelijk moet het doel zijn om het vertrouwen te herstellen. Want vertrouwen is dé sleutelvoorwaarde opdat de economie opnieuw zou aanknopen met groei, aldus Patricia Ceysens, Vlaams minister van Economie, Wetenschap en Innovatie, op de slotvergadering van het VWECongres op 14 november jl. EKONOMIKA berichten oktober-november-december Op de dag van de afsluiting van het Vlaams Economisch Congres keurde de Vlaamse regering een actieplan goed met als titel Herstel het vertrouwen. De Vlaamse vicepremier en minister van Werk, Frank Vandenbroucke, stelde het als volgt: Als de economie vertraagt, moet de Vlaamse overheid de pas versnellen. Vlaams minister van Economie, Patricia Ceysens (Open VLD), bracht op het congres de drie krachtlijnen naar voren waaruit het Vlaams actieplan bestaat: versterking van de [ Minister Patricia Ceysens ] VWE congres kredietverstrekking aan de bedrijven, versterking van het arbeidsmarktbeleid en het versnellen en versterken van de investeringen. Kredietverstrekking Niet voor niets staat het punt van de kredietverstrekking op nummer 1. Vandaag worden heel wat Vlaamse kmo s getroffen door de financiële crisis, in de vorm van het verminderen van hun kredietlijnen bij de banken of het verlagen van hun limieten in de kredietverzekering. Dat belemmert hun verdere expansie in de op zich toch al moeilijke omstandigheden. De waarborgregeling voor kmo s wordt opgetrokken en geldt voortaan ook voor kortetermijnkrediet. De Participatiemaatschappij Vlaanderen (PMV) zal haar systeem van achtergestelde leningen voor innovatieprojecten verhogen tot 2,5 miljoen euro per onderneming. Ook het risicokapitaal wordt uitgebreid via het Innovatiefonds (Vinnof), dat een kapitaal tot 1,5 miljoen euro zal kunnen verstrekken. Er wordt ook een XL-fonds verder uitgewerkt, waar zo n 250 miljoen euro zal inzitten.

13 VWECongres Versterking van het arbeidsmarktbeleid Ceysens: Nog meer dan in het verleden zal worden gemikt op de activering van werkzoekenden. Werknemers die hun job kwijtraken of dreigen te verliezen, krijgen een intensieve begeleiding om een nieuwe job te vinden. Voor sectoren die extra inspanningen doen qua vorming en opleiding wordt 10 miljoen extra uitgetrokken. Werkgevers die oudere werknemers (50-plussers) aanwerven, kunnen daarvoor een verhoogde premie krijgen vanaf 1 januari Meer investeren De Vlaamse overheid wil haar steentje bijdragen door de openbare investeringen te versnellen. Maar de toekomst voorbereiden moet gebeuren door te mikken op innovatie. En daar wordt zowel van grote ondernemingen als van kmo s veel van verwacht. Wij hebben de kmo-ondernemingsportefeuille flink ver- VWE congres eenvoudigd om ondernemen, innoveren en internationaliseren bij kmo s een duwtje in de rug te geven. Vanaf 2009 zal een kmo per jaar tot maximaal euro steun kunnen opnemen voor acties die te maken hebben met ondernemen, internationaliseren en innoveren. Voor het luik ondernemen en het luik internationaliseren kunnen bedrijven tot 50 % steun krijgen, met een maximum van euro voor elk van beide luiken. Maar voor het derde luik, innoveren, waar de Vlaamse overheid sterk op mikt, kan tot 75 % steun worden gekregen, met een maximum van euro per jaar per kmo. Ceysens: Ook deze zware economische crisis gaat ooit voorbij en dan is het zaak dat onze Vlaamse kmo s gewapend zijn met innovatieve processen en producten, om maximaal te surfen op de golf van de aantrekkende conjunctuur. Fa QUIX [ Vooraan: links prof. Frank Verboven en rechts prof. Joep Konings ] Het VWEC in Leuven werd mee mogelijk gemaakt door de sponsors KBC, De Standaard en de Nationale Bank. Volgend congres in Gent in 2010 Het 29e VWEC wordt georganiseerd door Voseko en de FEB (Faculteit Economie en Bedrijfskunde) UGent met als voorlopige titel: - Lokaal beleid voor een globale markt? Concurrentie of coördinatie? - Datum: vrijdag 19 november Voorzitter: Prof. dr. Marc De Clercq - Wetenschappelijke coördinatoren: professoren Johan Albrecht en Tom Verbeke oktober-november-december 2008 EKONOMIKA berichten 13

14 VWECongres André Bergen (KBC): Internationalisering heeft banksector in korte tijd erg veranderd Of KBC niet te laat in het proces van internationalisering is gestapt, zoals sommige critici beweren? Ik denk van niet. Het is juist dat wij ons daar pas de laatste 10 jaar echt op hebben toegelegd, maar wij hebben wel meteen een scherpe focus gehad: Centraal- en Oost-Europa. Daar waren we bij de eersten, en we hebben daar ook zeer snel grote marktaandelen kunnen verwerven. Onze Multi Domestic Approach in die landen is tot nu toe zeer succesvol gebleken, zo stelde André Bergen, CEO van KBC Bank (EW promotie 1974) op het Vlaams Wetenschappelijk Economisch Congres op 14 november in Leuven. Waarom het interessant was om in de emerging markets van Oost-Europa te investeren? Dat heeft zo zijn redenen. André Bergen somt ze op: Het economisch groeipotentieel is in die landen veel hoger dan in West-Europa. Ten tweede is het marktpotentieel in de financiële sector daar nog zeer groot. Een voorbeeld: in België heeft 98 % van de 15-jarigen een bankrekening, terwijl dat in Polen bv. nog maar 35 % is. Expansie is ook zeer welkom om redenen van schaalvoordelen. Zo kunnen dure softwaresystemen over een veel grotere markt worden afgeschreven. Ten slotte is het belangrijk om snel een sterke marktpositie op te bouwen om een duurzaam concurrentievoordeel te verwerven. Maar André Bergen geeft toe dat het niet alleen de bewuste strategie van de bank is VWE congres geweest die tot deze internationalisering heeft [ KBC-CEO André Bergen ] geleid. Er was ook de druk van de klanten, die als gevolg van de economische integratie steeds meer in Centraal- en Oost-Europa zijn gaan investeren of handel zijn gaan drijven. Alleen in Polen al hebben ruim 400 Belgische bedrijven geïnvesteerd. Het lijdt verder geen twijfel dat die nieuwe markten ook interessant zijn op het vlak van rendabiliteit. Het is duidelijk dat daar nog hogere intermediatiemarges mogelijk zijn. Horizontale versus verticale investeringen Of dat proces van versnelde internationalisering negatieve gevolgen heeft gehad voor de activiteiten van de bank in België? André Bergen: Neen, maar we moeten wel een onderscheid maken tussen verticale buitenlandse investeringen en horizontale. Verticale hebben te maken met het zoeken naar kostenvoordelen in goedkopere productielanden. Dat kan tot een verschuiving van activiteiten van EKONOMIKA berichten oktober-november-december [ Brigitte Mul-Van den Bossche (VOSEKO), Fa Quix, Filip Abraham (vice-rector KU Leuven ] [ André Bergen, Dirk Heremans, Karel Tavernier en Marc Despontin (VUB) ]

15 VWECongres bij ons naar zogenaamde lageloonlanden leiden. Maar bij KBC is dit niet het geval geweest. De outsourcing van informatica heeft bij ons alleen te maken met het feit dat wij op een bepaald ogenblik bij ons geen informatici meer vonden. Wat we bij KBC wel hebben gedaan, zijn horizontale buitenlandse investeringen. Dat is het zoeken naar nieuwe markten en marktaandelen in nieuwe landen. Voor ons is dit Centraal- en Oost-Europa geworden. Deze groeistrategie heeft trouwens heel wat jobs gecreëerd in ons land, zoals hoofdkwartierfuncties in risk management, audit, sup- VWE congres port, en heeft kansen geschapen voor expats. Of dat ook betekent dat alle expertise in ons land blijft en zal blijven? Neen. Ik geef een voorbeeld: wij hebben vastgesteld dat Polen een sterke expertise bezat en bezit in consumer finance. Welnu, wij hebben ons competentiecentrum inzake consumer finance in Polen gevestigd. Of er dan geen nadelen verbonden zijn aan de internationalisering van de banksector? André Bergen: Het lijdt geen twijfel dat opereren in 35 landen de complexiteit van het bankieren vermenigvuldigd heeft. Elk land heeft eigen regels en wetten. En zelfs wanneer de basis voor de boekhouding bv. de IFRS-regels zijn, dan nog kan de toepassing ervan verschillen van land tot land. En IFRS is ook de US GAAP niet. Vaak is het appelen met peren vergelijken. De KBC-topman waarschuwt bovendien voor toenemende concurrentieverstoringen als gevolg van de recente financiële crisis. Elk land pakt die crisis anders aan. Er is slechts een algemene Europese coördinatie, maar in de praktijk doet elk land iets anders. Sommige banken zouden daardoor wel eens een abnormaal concurrentievoordeel kunnen opbouwen. Dat moet vermeden worden. Het is absoluut noodzakelijk dat we in de bankwereld een level playing field behouden, zegt Bergen met enige nadruk. Fa QUIX Robert Boute Supply chain management is véél meer dan logistiek Het voorbije Vlaams Wetenschappelijk Economisch Congres in Leuven was opnieuw een succes. Proficiat aan de organisatie, die dit jaar te beurt viel aan onze eigen Ekonomika Alumni, onze faculteit Economie aan de K.U.Leuven, en de Vlerick Leuven Gent Management School. Het was een boeiende dag, met een nieuwe, compacte formule en een (naar traditie) grote variëteit aan onderwerpen. Presentaties rond het stimuleren van innovatie in Vlaanderen, het verbeteren van onze mobiliteit, de impact van internationale wetgevingen op onze economie, enz. Opvallend was de praktische toets die gegeven werd aan uiterst theoretische onderwerpen. Iets wat we nog veel meer moeten doen, gezien dit een win-win is voor zowel de academici als het bedrijfsleven. Het thema kaderde in de globalisering van de supply chain, met bijzondere aandacht voor de regionale impact ervan. Een goed gekozen thema, gezien het erg actueel is. Immers, logistiek is een van de speerpunten in het beleid van onze Vlaamse regering. En logistiek heeft de laatste jaren een enorme evolutie ondergaan. Waar we vroeger logistiek associeerden met magazijnen en trucks die instonden voor het beheer van voorraden en transport, spreken we vandaag over supply chain management. Geef toe, een veel sexier begrip. Meer dan logistiek Ook de invulling is grotendeels gewijzigd. Supply chain management is veel meer dan logistiek. Het beheer van de hele logistieke keten behelst ook de productie, vereist integratie met andere functionele domeinen, zoals productontwikkeling, financiewezen, marketing en sales, het overstijgt de grenzen van het bedrijf, Met andere woorden, het is een volwaardige, belangrijke functie geworden. En het staat op de agenda van de CEO. Het doel van supply chain management is nog oktober-november-december 2008 EKONOMIKA berichten 15

16 VWECongres EKONOMIKA berichten oktober-november-december steeds hetzelfde gebleven: meer service voor de klant, minder kosten voor het bedrijf. Zo hebben we de laatste jaren gezien dat meer en meer bedrijven hun logistieke keten globaal zijn gaan organiseren. Neem bijvoorbeeld lingerie: de stof wordt gesneden bij ons in Vlaanderen, reist door naar China waar het gestikt wordt, of geassembleerd in Tunesië, en het komt terug naar Vlaanderen om na kwaliteitscontrole weer verder verdeeld te worden naar verschillende verkooppunten in Europa. Farmabedrijven zijn een mooi voorbeeld. Als je frequent flyer miles zou toekennen aan het medisch materiaal dat de wereld rond reist, zou je een pak gratis vluchten verdienen! Die globalisering heeft natuurlijk een impact op onze regionale economie. De pessimisten onder ons zullen zeggen dat veel van onze productie verhuisd is naar lagelonenlanden. Maar laten we optimistisch zijn. Als je in Engeland een truitje koopt van Manchester United of in Spanje eentje van FC Barcelona, is het misschien wel geproduceerd in China, maar het komt uit ons eigen distributiecentrum in het Antwerpse Laakdal. Deze zomer was ik op een conferentie in Japan. Toen ik er een pakje Pringles chips kocht, stond er op Made in Mechelen. Er is dus nog plaats voor onze Vlaamse economie in de globalisering. Komt de productie terug? Panta rhei, zo begon Minister Ceysens haar toespraak op het congres. We kunnen er niet VWE omheen congres dat onze omgeving aan het veranderen is. En die maken het vandaag boeiend om met supply chain management bezig te zijn. De financiële crisis om maar een voorbeeld te noemen zorgt ervoor dat bedrijven het moeilijker hebben om hun kapitaal te verhogen, of om geld te lenen bij de banken. Met als gevolg dat bedrijven gedwongen worden om te werken aan de reductie van hun werkkapitaal (working capital management). U denkt dat dat het domein is van het financieel departement? Welnu, dat departement rapporteert er misschien over, maar kan er niet veel aan doen. De grootste hefboom van werkkapitaal zit in de voorraden, en dat behoort tot het domein van supply chain management. Maar er zijn nog omstandigheden die de laatste jaren zijn gewijzigd. De opwarming van de aarde, de huidige volatiliteit van de olieprijzen, kwaliteitsproblemen van de geïmporteerde producten uit onder meer China, Allemaal consequenties van de globale supply chain. Het doet ons nadenken in hoeverre globale supply chains nog een toekomst hebben. Onze globale supply chains van vandaag zijn opgezet op basis van olieprijzen van een tiental jaren terug, ongeveer 10 USD per vat. U kent de prijzen van vandaag. Het zal u dan ook niet verbazen dat de transportkosten tegenwoordig een pak duurder zijn dan een tiental jaar geleden. De vraag die zich stelt is hoe we daar nu mee moeten omgaan? Moeten we onze globale supply chains herzien? Moeten we teruggaan naar een model van produceren dichter bij huis en lokale distributie? Misschien is het wel een zegen voor Vlaanderen? Als productie en distributie opnieuw meer decentraal zullen georganiseerd worden, dan zal dat ongetwijfeld nieuwe kansen bieden voor onze eigen industrie. Onze bedrijven zijn zeer productief, sterk geautomatiseerd, onze ligging biedt veel mogelijkheden, en logistiek staan we reeds op de kaart. Onze economie vergroenen Voeg daarbij de wereldwijde vraag om de CO 2 - uitstoot te reduceren. Minister Ceysens zegt dat we moeten vergroenen (tegen 2020 moeten we 20 % minder CO 2 uitstoten en 20 % meer hernieuwbare energie gebruiken). Op het congres hoorde ik dat Procter & Gamble het concept duurzaamheid heeft opgenomen in haar mission statement. Tegen 2012 willen ze hun carbon footprint met 40 % reduceren, en ze willen hun transport op onze wegen met meer dan 50 % verminderen. Enerzijds door het stimuleren van alternatieve transportmogelijkheden, zoals het spoor en het water (multimodaal transport); anderzijds door het hertekenen van hun logistieke keten. Het is allerminst een eenvoudig probleem. Het verhaal is uiteraard anders voor de bierproducent dan voor een bedrijf in de elektronica. Daarom is er nood aan wetenschappelijke modellen, die ons in staat stellen om een correcte analyse te maken en een gefundeerde aanbeveling aan onze bedrijven te geven. En daar ligt de kracht van de samenwerking tussen de Vlerick Management School, de K. U.Leuven en Ekonomika Alumni. Door de contacten met het bedrijfsleven kunnen we ontdekken welke problemen we moeten oplossen. Door aan wetenschappelijk onderzoek te doen, krijgen we de academische vrijheid en de tijd om deze problemen grondig en fundamenteel aan te pakken. Als deze samenwerking verder kan gaan op het elan van dit Vlaams Wetenschappelijk Economisch Congres, ziet de toekomst er veelbelovend uit. Robert BOUTE

17 Leuvense economen hebben opvolger: VIVES Faculteit De Leuvense Economen, eens een gevreesde denktank, hebben een opvolger: Vives, een studiecentrum over regiomateries. Vives, het Vlaams Instituut voor Economie en Samenleving, ingebed in de faculteit Economie, kreeg midden september het fiat van de Raad van Bestuur van de K.U.Leuven. Het heeft een startkapitaal vergaard bij sponsors. Daarvoor tekende onder meer Remi Vermeiren (ex-kbc). Vlaams minister-president Kris Peeters (CD&V) noemde Vives een denktank. Dat is nog hoog gegrepen, zegt directeur pro- FACULTEIT fessor Koen Algoed, maar we gaan toegepast onderzoek doen, de lange termijn in het oog houden, en zelf bevindingen op de tafel leggen om het beleidsdebat wetenschappelijke grond te geven. Vives gaat studies doen over regionale problemen en problemen van regio s. Economische studies maar ook andere disciplines zijn betrokken: de politicologie, het recht, de sociale wetenschap. Er lopen al studies over de transfers tussen de gewesten en de transfers tussen provincies, verder zijn er vergelijkende studies over federalisme en een studie over samenvallende federale en regionale verkiezingen. Vives vist de traditie van de Leuvense Economen op, een groep professoren die tot diep in de jaren tachtig geregeld van zich liet spreken met onderzoeksmateriaal over de openbare financiën en het federaliseringsproces. Ze wogen op het beleid. Van die groep behoren onder meer de professoren Theo Peeters en Dirk Heremans tot de actieven in Vives. Vlaams minister-president Peeters gebruikte de academische zitting bij de start als forum om zijn ideeën over fiscale autonomie en verantwoordelijkheid te schetsen. De federale dotaties aan gewesten en gemeenschappen moeten vervangen worden door een toebedeling van de volledige opbrengst van de personenbelasting aan de gewesten, op grond van de woonplaats van de belastingplichtige. Er kan een compensatie gaan naar het gewest waar de betrokkene werkt. Er blijft maar een beperkte dotatiesokkel over. De gewesten moeten een deel van hun inkomsten doorstorten aan de gemeenschappen. Guy TEGENBOS Bron: De Standaard, 17 oktober 2008 Erelidmaatschap Ekonomika 79 e werkingsjaar voor Ekonomika Alumni Gewone erelidkaart: 40 euro - Vrije toegang op elke Ekonomika activiteit - Gratis glaasje schuimwijn op elke activiteit - Alle 4 edities van Mercuur thuisbezorgd - Ereleden ruimte op grote activiteiten - Uitnodiging voor de speciale ereledenreceptie - Aparte ereledenbus voor de heenrit naar het Galabal - Vermelding op de website met naam en bedrijfsnaam VIP erelidkaart: 100 euro Studenten - Alle voordelen van de gewone erelidkaart - Prominente plaats op elke activiteit - Gratis fles schuimwijn op elke activiteit - Publicatie met naam en, indien gewenst, bedrijfsnaam in elke Mercuur (tweemaandelijks) Lidmaatschap aanvragen. Stort het gepaste bedrag op en stuur een naar praeses@ekonomika. oktober-november-december 2008 EKONOMIKA berichten 17

18 PROFIEL Koenraad De Bruyne (ABELAG) Business Aviation zit in de lift Jonge economisten die nog maar recent in het bedrijfsleven gestapt zijn, kunnen er alleen maar van dromen: een privéjet om naar je zakenrelaties te vliegen. Maar voor de meest succesvollen onder hen zal die droom ooit realiteit worden. Want de zakenluchtvaart (Business Aviation) zit in de lift. Zakenluchtvaart heeft dan ook vele voordelen en hoeft niet eens zo duur te zijn, aldus mede-ekonomika-lid Koenraad De Bruyne, COO ABELAG Aviation (HIR, promotie 1983). Wij hadden een gesprek met hem. EKONOMIKA berichten oktober-november-december [ Koenraad De Bruyne ] Ekonomika Berichten: Wat voor een bedrijf is ABELAG? Koenraad De Bruyne: ABELAG werd opgericht in 1964 en is een van de oudste zakenluchtvaartmaatschappijen in Europa. Sinds juni 2007 is het investeringsfonds SOFIDEV III de meerderheidsaandeelhouder. Momenteel telt ABELAG 21 vliegtuigen; het is daarmee de op één na grootste luchtvaartmaatschappij in België naar aantal toestellen. De omzet overstijgt de 50 miljoen euro. We kennen een snelle groei en vorig jaar werden we door Trends als een Gazelle genomineerd. Hoe zit het met de sector? Koenraad De Bruyne: De sector is in volle ontwikkeling en kende de laatste jaren een sterke groei, maar is nog enorm versnipperd. In de EU zijn er 866 operatoren (bron: EBAA, European Business Aviation Association) waarvan de meeste slechts 1 à 2 vliegtuigen hebben. De grootste speler in Europa is een profiel firma van Warren Buffett met een 130 vliegtuigen. ABELAG is, met 21 vliegtuigen gestationeerd in België, de marktleider in ons land met een aanwezigheid op de luchthavens van Brussel, Kortrijk en Antwerpen. Volgens de EBAA zal het huidige EU-bestand van vliegtuigen stijgen naar in Volgens Eurocontrol kende de sector een groei van 12 % in het aantal vluchten over 2006 en De belangrijkste zakenluchthaven in Europa is Le Bourget nabij Parijs. Waarom klopt een klant aan bij ABELAG? Koenraad De Bruyne: Het voordeel van een privévlucht is dat wij vliegen volgens de time table van de klant en niet volgens een vaste planning en routing zoals bij een reguliere luchtvaartmaatschappij. Doordat wij rechtstreeks vliegen naar de eindbestemming van de klant, kan die heel wat tijd winnen. Wij kunnen meer dan 1000 luchthavens aanbieden in Europa en onze Falcons kunnen ook transatlantische routes aan. Onze vliegtuigen stijgen pas op als onze passagier er is en we wachten op de passagier als die even is vertraagd door een uitgelopen meeting of een fileprobleem. Dat neemt ook heel wat stress weg bij de klant. De passagier kan zijn wagen onmiddellijk voor onze vertreklounge parkeren en de tijd tussen aankomst en vertrek kan tot een paar minuten beperkt worden. Ook de verplichte veiligheidsdoorlichting duurt slechts even. Ook daar geen lange en vervelende wachtfiles, integendeel: de veiligheidsagent wacht op de passagier. Welke service verleent u aan boord? Koenraad De Bruyne: Aan boord hebben wij slechts 1 klasse, de beste. Dat betekent dat wij aan zeer individuele behoeften kunnen voldoen op het gebied van catering en service. Er is geen beperking betreffende (hand)bagage en bovendien moet ze niet op voorhand ingecheckt worden. Belangrijke dossiers kunnen steeds binnen handbereik blijven en lopen niet het risico de vlucht niet mee te maken of op een verkeerde vlucht te belanden. Ook kunnen delicate dossiers verder besproken worden aan boord in alle discretie. Een aangepaste zetelconfiguratie, met zetels naar elkaar gericht, is perfect mogelijk. Zo kunnen de passagiers verder vergaderen of onderhandelen. Op een langere vlucht kan aan een tafel gegeten worden in plaats van aan de kleine klaptafels op de lijnvluchten. Hoe loopt dat commercieel? Koenraad De Bruyne: Commercieel werken wij met verschillende formules. De airtaxiformule houdt in dat wij vliegen op bestelling. Regelmatigere klanten kopen veelal een prepaid kaart met een aantal vlieguren. Een derde formule behelst de fractionele aankoop van een vliegtuig en tot slot kan een klant zijn eigen toestel door ons laten managen, waarbij wij zorgen voor het onderhoud, de loodsruimte, de bemanning en het volledige beheer.

19 PROFIEL Is er een punt waarop een privéjet goedkoper wordt dan een lijnvlucht? Koenraad De Bruyne: Dat varieert volgens het type vliegtuig en de bestemming. Maar een voorbeeld zegt meer. Indien 5 passagiers naar Salzburg willen voor een meeting met een lijnvlucht, is dit niet mogelijk op 1 dag en dus moeten er extra kosten zoals hotel en restaurant in rekening gebracht worden. De kostprijs balanceert dan ongeveer in dezelfde ordegrootte, maar doordat het managers betreft met hoge inkomens, weegt de tijdsbesparing van 1 dag salaris zwaar door in het voordeel van de privéjet. Eigenlijk kan je beide producten moeilijk vergelijken, het is min of meer vragen of een lijnbus goedkoper is dan een taxi. Hoeveel mensen werken er bij ABELAG? Wat is hun profiel? Koenraad De Bruyne: ABELAG telt 150 werknemers, onder wie ruim eenderde piloten. Op iedere vlucht hebben we er twee. Veiligheid is voor ons cliënteel dan ook primordiaal. De regelgeving betreffende rusttijden is door de wetgever gebaseerd op de regelmatige lijnvluchten, waar het vliegschema weken op voorhand gekend is. Eigenlijk is ze helemaal niet aangepast aan onze bijzondere vluchtschema s, waar we meestal pas de dag voor het vertrek de uurregeling en de bestemming kennen. Vandaar dat we in de toekomstige wetgeving (EASA European Air Safety Agency) in 2010 hopen op aangepaste wetten voor de zakenluchtvaart. Tevens mag een piloot maximaal op 2 verschillende vliegtuigen commercieel worden ingezet. Dat maakt dat de planning dikwijls een ingewikkelde puzzel wordt. Daardoor is het operations center het hart van de maatschappij. Er worden door een zevental personen de klok rond en 7 dagen op 7 vliegtuigen, vliegroutes en bemanningen gepland. Kan u zomaar overal naartoe vliegen? Koenraad De Bruyne: Voor sommige landen dienen de overvliegtoelatingen geregeld te worden alsook de landingsrechten, allemaal op korte termijn. Operations regelt ook alle bijkomende wensen van de passagier, zoals limousine of taxi op de bestemming, maaltijden op de heen- en/of terugvlucht, maar het moet ook zorgen voor de accommodatie en het lokaal transport van de piloten. Doordat wij onze vliegtuigen zelf onderhouden, kunnen we het onderhoud beter plannen en daardoor onze vloot optimaal operationeel houden. Onze technische onderhoudsafdeling is dan ook de tweede grootste afdeling in personeelsaantal (zo n 50). Daarnaast hebben we onze ground operations, die de vliegtuigen wassen en poetsen. Onze ground handling levert ook diensten aan vliegtuigen van andere maatschappijen die in Brussel of in Kortrijk landen. Wat ziet u als grootste uitdaging voor ABELAG? En voor u persoonlijk? Koenraad De Bruyne: ABELAG is een samenvoeging van verschillende groepen, zoals ABELAG, Sky Service, General Air Service en FIA. Mijn uitdaging is de samenwerking en de synergieën tussen de filialen te verhogen door integratie te bewerkstelligen. Dat vereist profiel dezelfde werkmethodes en is niet altijd eenvoudig. Tevens streef ik naar meer professionalisme, zodat verdere schaalvergroting en de snelle groei ook gemanaged kunnen worden. Gelukkig kan ik terugvallen op mijn ervaring als gewezen interim manager, met een specialisatie in het integreren van firma s. Fa QUIX Wie is Koenraad de Bruyne? - 25 jaar afgestudeerd aan de K.U.Leuven - FEB (Hir 1983). - Huidige functie: COO ABELAG AVIATION - Voormalig functies (extract): Product Manager Diesel BP Oil Europe Retail Country Manager British Petroleum Retail Operations Manager Kuwait Petroleum (Q8) General Manager Aircraft and Passenger Handling Aviapartner Business Development Director Flightcare Senior Consultant Alexander Hughes Sales Director EMEA and Country Manager Benelux Invensys APV Project Leader AD Little Middle East oktober-november-december 2008 EKONOMIKA berichten 19

20 25 jaar SCAFF Fusies en overnames om aandeelhouderswaarde te creëren EKONOMIKA berichten oktober-november-december Op woensdag 12 november 2008 vierde de vakgroep SCAFF (Studie- en Contactgroep voor Accountancy, Fiscaliteit en Financiewezen) haar 25-jarig bestaan met een topseminarie en een panelgesprek rond het thema van de fusies en overnames. Er werd meer bepaald gepeild naar de factoren die van fusies en overnames een succes kunnen maken. En wat de eventuele problemen en valkuilen kunnen zijn. Het paneldebat kon rekenen op de volgende keur van intervenanten: Luc Bertrand (Ackermans & van Haaren), Jean-Pierre Blumberg (Linklaters), Filip Dierckx (Fortis Merchant Banking), Jan L Hoëst (Belgian Icecream Group), Jo Van Biesbroeck (!nbev) en Stijn Van Rompay (Docpharma Matrix). De moderator van het paneldebat, prof. Piet Sercu, startte het gesprek met dhr. Jan L Hoëst, CEO van de Belgian Icecream Group (BIG) met de vraag naar de waardecreatie in de overnames van Mio en Frisa/Artic die zijn groep gedaan heeft. Van middenmotor IJsboerke tot koploper BIG 25 jaar SCAFF L Hoëst legt uit dat door het groeperen van [ Prof. em. Lambert Vanthienen en Prof. Nancy Huyghebaert ] IJsboerke met Mio in 2005 en met Frisa/Artic in 2007 een grote roomijsproducent in België ontstond. Daarbij werden geen productievestigingen (Tielen, Luik, Kuurne) gesloten en bleven de drie merknamen bestaan. De reden daarvoor is dat IJsboerke weliswaar een sterk merk is in België en Nederland, maar buiten de landsgrenzen niet of onvoldoende gekend is (en de naam zelfs niet uitspreekbaar is). De andere merknamen vooral Mio zijn dat wel, wat kan nuttig blijken wanneer de onderneming haar Europese expansie wil versnel- len. Het merk Artic wordt voorlopig in de wachtkamer geplaatst. Verder is er ook een onmiddellijke waardecreatie gerealiseerd door de overnames van Mio en Frisa/Artic. Enerzijds kon in de transacties waarde gecreëerd worden door het realiseren van een turnaround in de overgenomen bedrijven. Op het ogenblik van hun overname zaten Mio en Frisa/Artic inderdaad in slechte papieren; de ervaring die IJsboerke zelf opgedaan had met haar turnaround in 2000 bleek daarbij van groot belang. Verder konden de overgedragen verliezen van de twee ondernemingen in rekening gebracht worden, teneinde een fiscale optimalisatie te bewerkstelligen. Anderzijds kon ook waarde gecreëerd worden door de te hoge volumes die geproduceerd werden door Mio en Frisa/Artic terug te schroeven. Vooral het feit dat Mio en Frisa/Artic zeer hoge volumes aan erg lage prijzen in de markt zetten, was al een tijdje een doorn in het oog van IJsboerke. Derhalve, zo concludeert Jan L Hoëst, draait BIG vandaag weliswaar minder omzet, maar is de onderneming gezonder en rendabeler dan ooit. Zonder in detail op de cijfers te willen ingaan, stelt hij ook dat de overname-investeringen in twee jaar tijd werden terugverdiend!!nbev: in sneltempo wereldtop Na het succesverhaal van IJsboerke is!nbev aan de beurt. De geschiedenis van!nbev, [ Jan L Hoëst ]