VOORWOORD. Inhoud. Dovennieuws 2010 nr.4. Beste lezers,

Transcriptie

1 VOORWOORD Beste lezers, Het is weer zover: de zomer is aangebroken! Hopelijk hebben jullie er even veel naar uitgekeken als wij om languit in een ligstoel onderuit te zakken, met een drankje in de ene hand en Dovennieuws in de andere hand. Wij hebben dan ook speciaal voor jullie ons best gedaan om een nieuwe en boeiende editie te brengen. Onder het thema Doof in Europa kunnen jullie enkele interessante interviews lezen. Zo lieten we Adám Kósa en Mark Wheatley aan het woord. Kósa is voorzitter van de Hongaarse Dovenfederatie en zetelt in het Europees Parlement voor de Hongaarse partij FIDESZ. Wheatley, een Engelsman, is directeur van de Europese Dovenfederatie EUD. Tijdens een gesprek hadden ze het over hun werk en een aantal thema s zoals de VN Conventie voor de rechten van personen met een handicap en de erkenning van gebarentalen. Ook een Vlaamse dove man, Filip Verhelst, die in het buitenland woont, werd door ons geïnterviewd. Verder brengt Filip Verstraete, voorzitter van Fevlado, verslag uit van de Algemene Vergadering van EUD die in mei doorging in Madrid. Naar gewoonte schotelt de redactie jullie ook haar vaste rubrieken voor. Christel Van den Maegdenbergh deelt met jullie in haar column opnieuw één van haar vele ervaringen als doof persoon. Onder Sociaal Nieuws vinden jullie meer informatie over het behouden van de verhoogde kinderbijslag bij studentenjobs. En om toch een beetje in het thema te blijven vertelt Eva De Durpel in De week van over haar vrijwilligerswerk in Griekenland. Maar hier stopt het niet, zo kunnen jullie nog lezen wie het oudste lid van Nowedo is, hoe de workshop van VGTC verliep die doorging in maart, waar en wanneer de 17e Vlaamse Dovensportdag doorgaat en zoveel meer. Uiteraard ontbreekt de Jongerenkrant voor onze jongste leden niet! Het is duidelijk: genoeg leesvoer voor in jullie ligstoel. We wensen jullie alvast veel leesplezier! De redactie Inhoud Ole Munk Plum gedenkprijs voor Filip Verhelst... 2 Dove vertalers in de visuele media... 3 Thema Doof in Europa Verslag bijeenkomst EUD in Madrid interview met Ádám Kósa en Mark Wheatley Interview Filip Verhelst Jongerenkrant Sociaal nieuws De week van...eva De Durpel Workshop grammaticaal onderzoek naar VGT Cursussen Deafhood en Vlaamse Gebarentaal Column Lezersbrief Oudste lid Nowedo de Vlaamse Doven Sportdag

2 Prestigieuze Deense prijs voor Filip Verhelst Bij zijn dood erfde DDL zijn spaargeld en daarmee werd het Ole Munk Plum fonds opgericht. Zijn grote wens was dat ieder jaar een jongere (jonger dan 35 jaar) omwille van een buitengewone of vernieuwende inzet, deze prijs kreeg. In totaal hebben al 32 dove jongeren deze prijs ontvangen. Dit jaar was de prijsuitreiking speciaal omdat de DDL 75 jaar bestaat en het 30 jaar geleden is dat Ole Munk Plum overleden is. Volgens DDL verdiende Filip de prijs omdat hij twee jaar lang lezingen gaf in Deense dovenclubs. Zijn lezingen gingen soms over audisme maar ook over zijn jeugd in Vlaanderen. Filip is ook lid van de cel Cultuur en de cel Structuurverandering van DDL. Hij is ook op internationaal niveau actief als één van de coördinatoren van Frontrunners, het internationaal leiderschapsprogramma dat doorgaat in Castberggard, de Deense dove volkshogeschool. Fevlado wenst Filip van harte proficiat, wij zijn fier en blij dat een dove Vlaming deze eervolle prijs mag ontvangen! Filip is ook in Vlaanderen nog steeds actief als expert voor Fevlado en Fevlado-Diversus, en als één van de docenten van de Deafhood cursus. Fevlado wil hem ook voor deze inzet graag bedanken. Op 4 juni ontving Filip Verhelst de Ole Munk Plum Mindelsgat (de Ole Munk Plum gedenksprijs). Filip Verstraete was namens Fevlado aanwezig op de receptie bij de prijsuitreiking in Kopenhagen. Een interview met Filip Verhelst kan u lezen op pagina 10 Ole Munk Plum was jarenlang voorzitter van de Deense Dovenfederatie DDL en zeer actief binnen de Dovengemeenschap. Hij was aanwezig op elke politieke, sportieve of culturele bijeenkomst en was een graag gezien persoon in Denemarken en Scandinavië. Hij is ook altijd een heel groot voorstander geweest van gebarentaal in het onderwijs en de ruimere samenleving. Ook op internationaal niveau was hij zeer actief, hij nam deel aan WFD congressen en Scandinavische congressen. Nieuws van het huis BESTUURSWIJZIGINGEN Frank Van de Perre vervangt Geert Dirickx als secretaris van Fevlado vzw. Yves Van Acker vervangt Kristof Vermeersch als secretaris van Jong-Fevlado. Fevlado, Fevlado-Diversus en Fevlado-Passage wensen hen veel succes in hun nieuwe functie. OP DE WERKVLOER Ellen Lanckman heeft beslist om haar job als administratief medewerker directie bij Fevlado stop te zetten en een andere weg in te slaan. Hilde Verhelst werkt sinds mei bij Fevlado Diversus als educatief medewerker. Fevlado, Diversus en Passage heten Hilde van harte welkom, bedanken Ellen voor de mooie samenwerking en wensen beiden veel succes in hun nieuwe job!

3

4 Dove vertalers in de visuele media en interviewtechnieken. Het resultaat mag er zijn, dat bewijst de film 4 jaar erkenning VGT, en er zijn een aantal dove mensen klaar om te werken voor de media. Een tijd geleden zag u ongetwijfeld de film 4 jaar erkenning VGT op de website van Fevlado. In de film werden twee fragmenten vertaald door dove mensen. Heel wat dove mensen vonden dit aangenaam om naar te kijken en vroegen ons hoe zoiets in z n werk gaat. Heel simpel eigenlijk: de tekst wordt op voorhand uitgeschreven en aan de dove persoon gegeven die dit kan voorbereiden. Daarna wordt de tekst op autocue (zie foto) gezet en door de dove persoon afgelezen en vertaald in VGT. Dat de dove vertalers in de film zo aangenaam zijn om naar te kijken, is eigenlijk heel logisch. Dove mensen krijgen in heel wat situaties (onderwijs, tolksituaties) meestal input in gebarentaal van iemand die gebarentaal geleerd heeft als vreemde taal. Uit onderzoek van Christopher Stone aan de Universiteit van Bristol blijkt dat dove mensen veel minder inspanning moeten doen om de boodschap te begrijpen, als die gebracht wordt door iemand die gebarentaal als moedertaal of eerste taal verworven heeft. De normale gang van zaken bij gesproken talen is ook dat tolken tolken naar hun moedertaal (wat dove native of near-native vertalers dus doen). Daarnaast is er ook nog een cultureel aspect: hetzelfde onderzoek van Stone zegt dat dove mensen die dove vertalers op televisie zien zich daarmee makkelijk identificeren, wat de verstaanbaarheid verhoogt. Voor de meeste tolken van gesproken minderheidstalen is het trouwens zo dat zij zelf ook uit die minderheidsgroep komen. In Engeland werken er al 20 jaar dove mensen voor de televisie. Men noemt hen daar in-vision interpreters ( in-beeld tolken). Ze vertalen het nieuws, werken voor het dove programma See Hear en doen tal van andere opdrachten zoals bvb. het vertalen van overheidsinformatie voor websites. De Finse openbare omroep Yle brengt dagelijks nieuws in Finse Gebarentaal gepresenteerd door een dove nieuwslezer. In Finland zijn er ook enkele dove tolken die een vierjarige opleiding afmaakten om zich te professionaliseren (o.a. voor het vertalen van teksten, tolken voor doofblinden, of tolken van Finse Gebarentaal naar International Sign en vice versa). Maar het kan natuurlijk nog beter: er is nood aan een gespecialiseerde opleiding voor dove mensen die werken voor de visuele media (televisie, vertalen van websites). De taalkundige Tove Skutnabb-Kangas zei al dat de meeste doven tweetalig zijn, hoewel ze zichzelf vaak beoordelen als eentalig en ook vaak door de omgeving zo worden gezien. Het is een misvatting en bovendien achterhaald om aan te nemen dat alle dove mensen enkel vaardig zijn in gebarentaal. Dove mensen die opgroeien met gebarentaal switchen al heel vroeg tussen twee talen. Het is belangrijk dat dove mensen door een gespecialiseerde opleiding- deze vaardigheid en hun kennis van VGT en Nederlands verder kunnen ontwikkelen om die te gebruiken om te werken als vertaler voor de visuele media, en hier ook professionele erkenning voor krijgen. De komst van dove vertalers kan een echte meerwaarde betekenen en Fevlado wil deze evolutie mee ondersteunen. Er zijn sowieso al weinig tolken in Vlaanderen, dus de aanvulling met dove vertalers binnen bepaalde domeinen kan hiervoor een oplossing zijn. Want ja, dove vertalers kunnen ook nog in andere domeinen werken dan de media, bijvoorbeeld in de gezondheidszorg, justitie, en op congressen. Maar dat is voor een ander artikel. Bronnen: Collins, J., Walker, J. (2005) What is a Deaf Interpreter? In R. Locker McKee (ed.) Proceedings of the Inaugural Conference of the World Association of Sign Language Interpreters. October 31st-November 2nd Coleford: Douglas McLean Publishing. Skutnabb-Kangas, T. (2000) Linguistic Genocide in Education: Worldwide Diversity or Human Rights? Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates. Stone, C. (2009) Toward a Deaf translation Norm. Washington, D.C.: Gallaudet University Press. Van Gils, G. (2007) Dove tolken. Partner of concurrent? Onderzoek binnen het kader van opleiding Master Deaf Studies. Instituut voor Gebaren, Taal & Dovenstudies. Maartje De Meulder met dank aan Danny De Weerdt, taalkundige en gastdocent opleiding dove vertalers en presentatoren Fevlado bood aan een groep dove mensen een korte maar intensieve opleiding aan om hen te trainen tot vertalers en presentatoren. De opleiding hield onder andere in: vertalen van Nederlands naar VGT (letterlijke en culturele vertalingen), presenteren en vertalen met en zonder autocue en presentatie-

5

6 THEMA: Doof in Europa Vanaf 1 juli 2010 is België gedurende 6 maanden voorzitter van de Raad van de Europese Unie (EU). Daarom kozen we in deze uitgave van Dovennieuws voor het thema Doof in Europa. Intussen is er een vierde dove persoon tot Europees Parlementslid verkozen! Dr. Gergely Tapolczai is bestuurslid van de European Union of the Deaf (EUD), werd verkozen in het Hongaars Parlement en zetelt nu dus ook in het Europees Parlement. Helga Stevens, Helene Jarmer en Ádám Kósa werden in Dovennieuws eerder al voorgesteld. Met Ádám Kósa is er een kort interview over het Europees Parlement; hij zal ook gastheer zijn van een congres dat in november doorgaat in Brussel: Implementation of Sign Language Legislations Conference Fevlado zal later meer informatie verspreiden over dit congres. Mark Wheatley vertelt over de EUD. De Algemene Vergadering had in mei plaats in Madrid en de voorzitter van Fevlado, Filip Verstraete, was daar aanwezig. Jullie krijgen hiervan een kort verslag. Verder in dit thema vertelt ook een dove Vlaming over zijn leven in een ander land binnen Europa, namelijk Denemarken. Europa verbindt vele landen, maar de verschillen tussen de lidstaten zijn groot. Indien er nog dove personen zijn die graag hun ervaringen in het buitenland willen vertellen, dan mogen zij mailen naar info@fevlado.be! Verslag bijeenkomst van Europese Unie Doven (EUD) in Madrid Van 20 tot en met 23 mei 2010 organiseerde EUD, de European Union of the Deaf, in samenwerking met CNSE, de Dovenfederatie van Spanje, haar Algemene Vergadering, workshops en een conferentie. Dit ging allemaal door in Madrid. Filip Verstraete was als afgevaardigde van Fevlado vzw aanwezig. Op donderdag 20 mei stonden er eerst enkele workshops en lezingen op de agenda. Eén van de lezingen werd gegeven door Filip Verstraete. Het ging over de bewustmaking, toegankelijkheid voor doven in de maatschappij, de bestaande EU-richtlijnen,. Tijdens de workshops ging het o.a. over afstandstolken en de vergelijking van erkende gebarentalen in verschillende landen. Alle workshops waren zeer leerrijk. Op vrijdag 21 mei had een conferentie plaats met als thema Bestrijden van armoede en sociale uitsluiting. Eén van de sprekers was een Vlaming, Helga Stevens, met als thema Ervaren doven nog steeds sociale uitsluiting na de wettelijke erkenning van gebarentaal op nationaal niveau?. Een andere spreker was dr. Ádám Kósa, een doof Europees Parlementslid. Hij gaf een lezing met als thema Zal formele erkenning van gebarentalen een einde maken aan de armoede en sociale uitsluiting op Europees niveau?. Ook deze lezingen waren zeer leerrijk. We hopen dat binnen enkele jaren EUD en Ádám op Europees niveau mooie resultaten zullen behalen. De Algemene Vergadering ging door op zaterdag 22 mei en zondag 23 mei. De organisatie hiervan verliep heel vlot. Het

7 was wel jammer dat er 10 landen afwezig waren. De voornaamste oorzaak van deze grote afwezigheid was dat het voor hen financieel niet haalbaar was om de reis- en verblijfskosten te betalen. Dat is het gevolg van de huidige slechte economische situatie. Verschillende Dovenfederaties moeten besparen omdat ze minder subsidies en sponsoring krijgen. De aanwezige landen waren : België (Fevlado), Bulgarije, Denemarken, Duitsland, Finland, Griekenland, Hongarije, Ierland, IJsland, Luxemburg, Nederland, Portugal, Slovenië, Spanje, Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk (Groot-Brittanië), Zweden, Zwitserland. De afwezige landen waren : België (FFSB, Wallonië), Cyprus, Estland, Frankrijk, Italië, Letland, Litouwen, Malta, Polen, Roemenië, Slovakije. Tijdens de Algemene Vergadering waren enkele bestuursleden van EUDY (European Union of the Deaf Youth) en EFSLI (European Forum of Sign Language Interpreters) aanwezig. EUD en EUDY hebben een document ondertekend voor een officiële samenwerking. Zo komt de hoofdzetel van EUDY ook in het gebouw waar het secretariaat van EUD is. Ook EFSLI en EUD hebben een document ondertekend voor een officiële samenwerking. Zoals ieder jaar moesten verschillende zaken goedgekeurd worden op de Algemene Vergadering zoals het jaarverslag van 2009, de afrekening van 2009, het jaarplan voor 2010, het strategisch plan van 2011 tot en met 2013,.... EUD heeft subsidies aangevraagd bij de EU. Als de aanvraag wordt goedgekeurd, kan EUD twee nieuwe personeelsleden aanwerven. Aangezien er op Europees niveau nog heel veel werk is, zou dit goed nieuws zijn. In 2008 ging de Algemene Vergadering van EUD door in Praag en in 2009 in Lyon. Op beide vergaderingen heeft Fevlado aandacht voor toegankelijkheid gevraagd. EUD heeft dit opgevolgd en richtte onlangs een expertengroep Toegankelijkheid op. In deze groep zetelt onze expert Filip Verstraete. De groep wordt geleid door Asger Bergman, bestuurslid van EUD. Fevlado is blij met deze nieuwe stap en hoopt dat de expertengroep goed en actief werk gaat leveren. Het eerste thema dat zij behandelen gaat over de toegankelijkheid van het noodnummer 112 in alle EU-landen. EUD bracht ook verslag uit over haar samenwerking met EDF (European Disibility Forum). Ze bespraken samen verschillende punten, maar vooral de VN conventie voor de rechten van personen met een handicap. Van 1 januari tot en met 30 juni 2011 vervult Hongarije het voorzitterschap van de Europese Unie. Daarom zal de volgende Algemene Vergadering van EUD in mei 2011 doorgaan in Budapest. De Spaanse Dovenfederatie ontving veel felicitaties voor de goede organisatie van deze grote bijeenkomst. Ter info : EUD viert dit jaar haar 25-jarig bestaan, het galafeest gaat door op vrijdagavond 19 november 2010 in Brussel. Alle voorzitters van de nationale federaties zullen aanwezig zijn. Iedereen is welkom! Op deze dag zal er ook een belangrijke conferentie Implementation of Sign Language legislations doorgaan. Tijdens deze conferentie zal het gaan over de invoering van de wetgeving omtrent gebarentaal. Maar later meer daarover.

8 Interview met Ádám Kósa en Mark Wheatley Ádám Kósa werd één jaar geleden verkozen in het Europees Parlement voor de Hongaarse Partij FIDESZ. Mark Wheatley is Engelsman en directeur van de Europese Dovenfederatie EUD. Dovennieuws had met hen een gesprek over hun werk en een aantal thema s zoals de VN Conventie voor de rechten van personen met een handicap en de erkenning van gebarentalen. Dit interview is een selectie uit het volledige interview dat je weldra kan bekijken op de website van Fevlado. Dovennieuws: Mark, kan je ons kort vertellen over EUD en jullie belangrijkste doelstellingen? Mark: EUD bestaat al 25 jaar. Er zijn 36 landen aangesloten. EUD heeft drie belangrijke prioriteiten: erkenning van gebarentalen, empowerment door communicatie en informatie, en gelijke kansen op onderwijs en werk. Dat zijn onze belangrijkste werkpunten. Dovennieuws: Voel je dat er een kloof is tussen de Oost-Europese en West-Europese Dovenfederaties? Zijn er verschillen tussen de Westerse landen en de vroeger communistische landen? Mark: Er zijn zeker grote verschillen tussen Oost- en West-Europa. De Westerse landen zijn altijd vrije landen geweest met vrijheid van verkeer. De Dovengemeenschappen daar zijn nu echt opgedeeld in kleinere groepen. De Oost-Europese Dovenfederaties hangen sterker aan elkaar, voelen zich door hun doof-zijn sterk verbonden. Ze zijn volop op zoek naar kansen en zijn erg actief, willen zoveel mogelijk informatie verzamelen. De West-Europese landen kunnen het rustiger aan doen, weten al die dingen al, misschien is dat niet zo maar ze gaan ervan uit dat ze dit al weten. De West-Europese landen staan nu verder maar dat zou in de toekomst best wel eens kunnen veranderen, misschien steken de Oost-Europese landen ons dan voorbij. Maar EUD werkt zowel met Oost- als West-Europa even goed samen. Dovennieuws: Ádám, ga je akkoord met Mark? Voel je dat dit klopt voor Hongarije, een Oost-Europees land? Ádám: Ja, zeker. Twintig jaar geleden werd Hongarije bevrijd van het communisme. Tot dan had de Dovengemeenschap eigenlijk niet veel te zeggen. Sinds de bevrijding zijn we opengebloeid en kwamen er steeds meer kansen. Nu werken Oost- en West- Europa goed samen. Onze doelen zijn dezelfde: we moeten vechten voor onze rechten en elkaar ondersteunen. We gaan op die manier goed vooruit. Het verschil is dat de West-Europese landen weten hoe te lobbyen terwijl wij nog volop in een leerproces zitten. Dovennieuws: Je bent verkozen in het Europees Parlement voor 5 jaar. Wat zijn je belangrijkste prioriteiten en hoe ben je van plan die te bereiken? Ádám: Ik wil eerst zeggen dat mijn lijst van prioriteiten erg lang is, maar ik zal de belangrijkste drie eruit halen. Mijn eerste prioriteit is erkenning van gebarentaal in alle Europese lidstaten. Een heel belangrijk punt. Mijn tweede prioriteit is het niveau van tewerkstelling verhogen, niet alleen van dove mensen maar van alle mensen met een handicap. In de West-Europese landen is de situatie iets beter, maar in Oost-Europa is het niveau echt laag. Mark Wheatley Ik wil dat omhoog krijgen. Mijn derde prioriteit is discriminatie stoppen in alle levenssferen: gezondheidszorg, politie, enzovoort. Dat zijn mijn drie belangrijkste prioriteiten. Hoe ik concreet te werk ga: ik ben het eerste doof parlementslid hier, ik ben mijn handen en het feit dat ik gebarentaal gebruik ongelooflijk dankbaar. Mensen hebben mij onmiddellijk gezien. De Europese Parlementsleden blijven kijken en spreken mij aan. Vele parlementsleden stellen mij vragen en zo maak ik makkelijk contact met mensen. Moest ik niet gebarentalig zijn maar bijvoorbeeld blind of rolstoelgebruiker, dan zou dat helemaal anders zijn, dan zou ik zelf mensen moeten gaan vertellen dat ik een handicap heb. Terwijl gebarentaal heel visueel is, mensen zijn ervan onder de indruk. Veel parlementsleden kennen mij dus en daardoor heb ik makkelijk contacten. Het Europees Parlement betaalt al mijn tolkkosten en dat gaat prima. Dovennieuws: Een nieuw thema: de VN Conventie voor de Rechten van Personen met een Handicap. Die gaat ook over discriminatie, toegankelijkheid, etc. Voelen jullie het belang van de VN Conventie, zal deze een grote impact hebben? En zoja, hoe willen jullie de Conventie gebruiken? Zal de EU daar iets mee doen? Adam: Er zijn zevenentwintig landen bij de EU aangesloten. Veertien van hen hebben de Conventie geratificeerd, dertien nog niet. Dat gaat allemaal één voor één, er zijn landen die eerst hun wetgeving aanpassen en daarna pas ratificeren. De EU heeft de Conventie nog niet geratificeerd. De regelgeving van de VN is zo dat het verdrag pas officieel geratificeerd is als een land zijn handtekening eronder gezet heeft en het ingediend wordt bij de VN in New York, pas dan heeft het kracht van wet. De EU heeft al ondertekend maar nog niet ingediend bij de VN. Ze willen wachten tot alle Europese lidstaten geratificeerd hebben. Ik ben daar niet zo blij mee en ben nu in het Europees Parlement echt aan het lobbyen zodat al die overblijvende dertien lidstaten nog dit jaar ratificeren. Dat is niet makkelijk. Veel landen in Noord-Europa zoals Finland, Letland en nog enkele anderen, stellen het uit en vragen tijd om eerst hun wetgeving aan te passen. Ik begrijp dat niet goed. Er zijn veertig miljoen mensen met een handicap

9 in de EU, die zijn allemaal aan het wachten tot de EU ratificeert. Zelf ben ik van mening dat de VN Conventie belangrijk is, maar dat we zeker ook nog andere verdragen moeten gebruiken. Het Verdrag van Lissabon bijvoorbeeld is even belangrijk, net zoals vele huidige en toekomstige Europese richtlijnen. Het Verdrag van Lissabon is een nieuw EU-verdrag met een charter voor fundamentele rechten. Rechten van mensen met een handicap worden daar ook in vermeld. Dat is heel positief. We moeten de VN Conventie en het Verdrag van Lissabon op hetzelfde moment gebruiken, ze zijn niet los te zien van elkaar. Mark: De VN Conventie is het eerste internationale rechtsinstrument dat gebarentalen vermeld. Dat is tot nu toe nooit gebeurd. We moeten daarvoor zeker de WFD bedanken die altijd aanwezig was op de vergaderingen in New York en daar heel hard voor gewerkt heeft. Het feit dat gebarentalen vermeld worden, heeft een heel grote impact. Eén goed voorbeeld is Hongarije. Zij vroegen al jarenlang aan de overheid om Hongaarse Gebarentaal wettelijk te erkennen, zonder succes helaas. Maar vanaf het moment dat Hongarije de VN Conventie ratificeerde, heeft het niet lang meer geduurd voor hun gebarentaal ook erkend werd. Dat is dus een goed voorbeeld van de directe impact van de Conventie en kan als voorbeeld functioneren voor andere landen die hun gebarentaal ook via de VN Conventie willen erkennen. Sommigen maken er een probleem van dat gebarentaal vermeld wordt in handicapspecifieke wetgeving. Maar dat hoeft niet zo te zijn, dit kan immers verder uitgewerkt worden in aparte taalwetgeving of in de grondwet. Dat is het belang van de VN Conventie. Maar anderzijds volg ik ook Ádám dat de VN Conventie niet alles is. Het is een belangrijke basis waarop we verder kunnen bouwen. We kunnen op die basis de richtlijnen bouwen. Als de Europese Commissie bijvoorbeeld een richtlijn uitvaardigt in verband met rechten van luchthavenpassagiers, kunnen we dat koppelen aan de VN Conventie. We moeten die basis dus gebruiken in combinatie met andere wetgeving. Dat maakt ons sterker. En dat is ons werk. Dovennieuws: Ik wil het nog graag even hebben over de erkenning van gebarentalen. Wat is jullie visie op de huidige evoluties? Mark: De wetgeving waarmee gebarentalen erkend worden, is echt heel verschillend binnen de EU. Een voorbeeld daarvan is de Oostenrijkse Gebarentaal, die erkend is in de grondwet. De impact op de Dovengemeenschap is echter nauwelijks zichtbaar. De Zweedse Gebarentaal daarentegen is niet erkend in de grondwet maar in één of andere lagere onderwijswet voor tweetalig onderwijs. Maar dat heeft wel veel meer impact op de Dovengemeenschap, kinderen groeien op met gebarentaal, dat heeft grote invloed. Het is dus niet altijd het beste om te streven naar de hoogste wetgeving, het is wel belangrijk om te kijken hoe wetgeving effectief een invloed kan hebben op Dovengemeenschappen. Een recent voorbeeld is de Hongaarse Gebarentaal, die erkend is in een vrij gedetailleerde wetgeving. Maar ik denk dat Ádám dat beter kan uitleggen. Ádám: Ik ben zeker erg blij dat meer en meer landen hun gebarentaal erkennen. Maar er zijn inderdaad verschillende niveaus van erkenning, van sterk tot eerder zwak. Dat vind ik minder goed. Ik wil dat binnen de EU erkenning van gebarentaal overal Adam Kosa hetzelfde betekent. Er zijn in bijvoorbeeld Hongarije nu erg veel mogelijkheden voor tolken, onderwijs enzovoort, allemaal vrij nieuw. Stel dat ik zou verhuizen naar een ander land, dan zou ik daar misschien andere dingen krijgen, dingen die ik daarvoor wel kon krijgen en nu plots niet meer. Dat is niet bevorderlijk voor de levenskwaliteit. De EU betekent juist vrijheid van verkeer, iedereen moet zich vrij kunnen bewegen en de dienstverlening moet overal dezelfde zijn. Voor dove mensen is dat niet zo. Daar wil ik iets aan doen. Honderd procent hetzelfde zal moeilijk zijn, maar ik wil toch zoveel mogelijk hetzelfde maken binnen Europa zodat dove mensen overal kunnen rekenen op bijvoorbeeld tolken, onderwijs, ondertiteling,... Nu zijn er veel te veel verschillen tussen de lidstaten. Wat betreft de erkenning van de Hongaarse Gebarentaal: wat positief is, is dat de rechten van doven in elke levensfase gegarandeerd zijn, zowel voor kinderen, werknemers, en ouderen. Onderwijs in gebarentaal, levenslang recht op tolken, ondertiteling, dienstverlening, etc. Het is een complexe wet, en daar sta ik achter. Ik wil niet één sterke goede zin waar niks inzit en waar je dan voor elk recht nog een aparte strijd moet leveren. Ik wil één keer een goede wetgeving waar alles inzit. Dovennieuws: In november zal je hier in het Europees Parlement een congres organiseren over erkenning van gebarentalen. Waarom is dat congres belangrijk? Ádám: Omwille van wat ik hiervoor gezegd heb, ik heb op dat vlak dezelfde visie als EUD. Ik wil alle voorzitters van de Europese Dovenfederaties uitnodigen, alle Europese Parlementsleden en hopelijk ook alle leden van de Europese Commissie om een krachtig signaal te geven dat we één Europese richtlijn willen hierover. Mark en ik willen een soort Verklaring van Brussel die door alle aanwezigen ondertekend wordt. Achteraf kunnen we die dan gebruiken als drukkingsmiddel dat door 27 landen ondersteund wordt, om te vragen aan het Europees Parlement om dit ook te doen. Als zij dat doen, moet de Europese Commissie volgen en nieuwe wetgeving maken. Dovennieuws: Bedankt voor dit interview! Het volledige interview met Ádám Kósá en Mark Wheatley kan u weldra bekijken op de website van Fevlado. EUD bestuurslid verkozen als Hongaars Parlementslid Dr. Gergely Tapolczai is het eerste EUD bestuurslid dat werd verkozen als Hongaars Parlementslid. Daarnaast is hij ook het vierde doof Europees Parlementslid. Zijn voorgangers zijn Ádám Kósa, Helga Stevens en Helene Jarmer. Meer informatie vind je terug op

10 Interview: Filip Verhelst verhuisd was, is Stine overgeschakeld van International Signs naar Deense Gebarentaal. In het begin was het moeilijk maar langzaamaan ging het beter. Het leren van de Deense taal verliep gelijkaardig. In het begin was het wel erg moeilijk omdat ik bijvoorbeeld ook sms berichten in het Deens moest schrijven. Later heb ik een cursus Deens kunnen volgen. Nu lees en schrijf ik dagelijks in het Deens. Maar ik leer elke dag nog bij. Ik vond het zeer leuk om meteen 2 verschillende talen (en culturen) te leren kennen. Wat voor job doe je? Kan je even kort wat meer over jezelf vertellen? Mijn naam is Filip Verhelst. Ik ben geboren in Torhout en ging naar school op de dovenschool Spermalie. Achteraf heb ik nog 2 opleidingen gevolgd namelijk opvoeder en regentaat. Ik heb 1 zoon, Lukas, van 2 jaar oud. Nu woon ik in Horsens. Dat is gelegen in het westen van Denemarken. Sinds wanneer woon je in het buitenland? Waarom ben je naar daar getrokken? Ik woon al 4 jaar in Denemarken samen met mijn Deense vriendin Stine. Wij zijn wel al langer dan vier jaar samen. Toen ik een cursus van Frontrunners volgde kon ik Stine elk weekend zien. Maar voor de cursus zagen wij elkaar maar om de 3 à 4 weken. Stine en ik wilden samen een toekomst uitbouwen en daarom heb ik besloten om naar Denemarken te verhuizen. Het leven in Denemarken bevalt me nog altijd, al zijn er wel enkele minpuntjes. Zo hebben we hier veel donkere dagen tijdens de winter. Daarnaast vind ik het ook wel jammer dat ik niet zo makkelijk eens naar Vlaanderen kan gaan. Welke identiteitskaart heb jij? Nog steeds een Belgische of een van Denemarken? Denemarken is een lid van de EU. Daarom is het niet nodig om te veranderen van identiteit. Ik behoud mijn kiesrecht voor de Belgische federale parlementsverkiezingen en voor de Deense gemeente- en regionale verkiezingen mag ik ook mijn stem uitbrengen. Soms vind ik het wel jammer dat ik geen kiesrecht heb voor het Deense parlement, want ik zou daar ook graag inspraak in hebben. Ik geef les aan de Volkshogeschool voor Doven, Castberggaard. Dit is het enige onderwijsinstituut voor volwassen doven. Er worden heel veel cursussen georganiseerd. De duur van deze cursussen variëren van een weekend tot 30 weken. Ik geef vooral les aan dove jongeren van verschillende landen over de Dovengemeenschap, - cultuur en leiderschap. Daarnaast ben ik ook verantwoordelijk voor de internationale cursus Frontrunners. Het is een zeer boeiende job waarin ik interessante mensen ontmoet. Mis je Vlaanderen soms nog? Wanneer ik naar Vlaanderen ga, heb ik altijd een to-do lijst. Hierop staan alle dingen die ik heel graag wil doen in de korte tijd dat ik in Vlaanderen ben, zoals het weerzien van familie en vrienden. Als ik in Vlaanderen ben, kan ik erg genieten van de kleine dingen zoals Belgische frieten met een potje mayonaise en een Jupiler. Eigenlijk mis ik Vlaanderen wel een beetje. Zo mis ik de straten en de cafés, de mensen, de taal en cultuur,. Hoe sta je tegenover Europa? Voel je je lid van de Europese Unie? Eigenlijk voel ik me niet onmiddellijk Europeaan. Maar ik sta wel positief tegenover de Europese Unie. Dankzij de EU zijn de regels i.v.m. het verhuizen naar een ander Europees land gemakkelijker geworden. Wat hoop je dat er nog zal veranderen in Vlaanderen? Ik hoop dat Fevlado een sterkere organisatie wordt met veel steun van de leden. Als iedereen Fevlado steunt staat Fevlado ook sterker. Verder hoop ik dat de Vlaamse Gebarentaal, na de erkenning in 2006, nog verder mag bloeien en ontwikkelen. Vlaanderen is een klein land maar heeft heel veel te bieden. We mogen trots zijn op Vlaanderen. Krijg je als doof persoon steun van de Deense overheid? Zoja, in welke vorm? In feite heb ik evenveel rechten als andere dove Deense personen. Ik heb evenveel tolkuren als andere personen en ik heb ook recht op hulpmiddelen. Hier in Denemarken hebben we veel meer tolkuren dan in Vlaanderen en dat is leuk. Heb je ondertussen de Deense Gebarentaal al onder de knie? En lukt het Deens? Was het moeilijk om dit te leren? Het leren van de Deense Gebarentaal verliep vrij vlot omdat ik deze taal dagelijks gebruik. Vanaf de eerste dag dat ik definitief 10

11 Kortrijk - JW De Haerne jongerenwerking@dehaerneclub.be website: lokaa: Clubhuis De Haerne Kortrijksestraat Kortrijk - Heule Gent - JC De Joker jcdjoker@gmail.com website: Lokaal: Dovenclub Gent Stropkaai Gent Brugge - JW Dewitte s Doordrijvers jwdwd@nowedo.be website: Lokaal: DOC Effeta Polderstraat 76a 8310 St Kruis Brugge Tunhout - JC De Kempen dekempen@piramime.be website: Lokaal: Sociaal - Cultureel Centrum Piramime Hendrik Consciencestraat Turnhout Antwerpen - JC De Vlinder devlinder@madosavzw.be website: Lokaal: Madosa Haantjeslei Antwerpen. Hallo jongeren! Hier zijn we weer met de zoveelste jongerenkrant. En we zijn er weer met veel nieuws! Met pijn in ons hart nemen we afscheid van Kristof die in korte tijd was uitgegroeid tot onze lievelingssecretaris. Verder in de jongerenkrant vinden jullie nog een briefje dat Kristof geschreven heeft. Yves, de hulpsecretaris, neemt zijn taken over. Maar geen tijd om te treuzelen! We zijn druk bezig met de voorbereidingen voor het tweedaagse jongerenfestival. Het komt dichterbij: vergeet dus écht niet om 8 en 9 oktober vrij te houden voor het beste evenement in Vlaanderen. In de vorige editie maakten jullie al kennis met drie bestuursleden. Ook deze keer komen er nog twee bestuursleden (JCDV en JWDHC) aan bod. Ze vertellen over hun ervaringen. Kortom: we laten de jongeren uit t bestuur weer aan het woord. Ook polsten we bij Marieke Kusters naar haar ervaring met de Deafhood-cursus. Want Deafhood begint meer en meer een trend te worden in de Dovenwereld. De zomer komt eraan. Zon, zee, zonnecrème,. Meer heb je niet nodig om er een zalige vakantie van te maken. We wensen jullie alvast een warm verlof toe en vergeet zeker ons kamp eind augustus niet. Het zal een prachtige afsluiter worden voor jullie en onze zomer. Zomerse groeten en veel leesplezier! In deze jongerenkrant: Jongeren in t bestuur aan het woord deel 2 Kristof Vermeersch stopt Interview met Marieke Kusters Strip. WIE ZIJN WE? Voorzitster Hilde Verhelst - verantwoordelijk voor jongerenfestival, EUDY en WFDY, leiding bij vergaderingen en contact met binnen- en buitenland - Secretaris Yves Van Acker - verantwoordelijk voor administratie, contact houden met binnen- en buitenland, verslagen op vergaderingen, sensibilisatie (website), stadsspel en jongerenfestival - Schatbewaarster Nadine Buchwald - verantwoordelijk voor financiën, jongerenfestival en sneeuwkamp - Hulpschatbewaarster Dana theys - verantwoordelijk voor jongerenfestival en financiën - Bestuurslid Sammy Van Landuyt - verantwoordelijk voor JF-kamp, jongerenfestival en stadsspel - Bestuurslid Hannes De Durpel - verantwoordelijk voor sensibilisatie (jongerenkrant) en kalender - Bestuurslid Lien Jacquemin - verantwoordelijk voor stadsspel en jongerenfestival - Adviseurs Stefaan Breemersch en Geert Dirickx geven advies over jongerenwerkingen en zorgen voor een goede communicatie tussen de jongerenwerkingen en Jong Fevlado. Jongerenkrant 11

12 Jongeren in t bestuur aan het woord! deel 2 Hoe ervaren de jongeren hun bestuursfunctie in een jeugdclub/jongerenwerking? Zijn zij tevreden met de huidige situatie van de jeugdclubs in Vlaanderen? Gaan ze zelf nog veel weg naar andere jeugdclubs? Is het voor hen moeilijk om andere jongeren te motiveren om naar hun activiteiten te komen? De bestuursleden van Jeugdclub De Vlinder en Jongerenwerking De Haerne Club aan het woord.... Marjolijn Dua JCDV Ik wil graag dat doven meer tijd doorbrengen in de jeugdclubs. Zo kunnen ze zich amuseren en nieuwe mensen leren kennen. Ik zetel graag in het bestuur. Er wordt hard gewerkt om de dove jongeren te entertainen tijdens de activiteiten. Maar ook de samenwerking met de andere jeugdclubs interesseert mij. Soms vind ik het moeilijk om de jongeren naar onze jeugdclub te lokken. Zeker de laatste tijd gaan er precies meer doven naar de horende wereld in hun vrije tijd. Dat vind ik een spijtige zaak. Zelf doe ik mijn best om zoveel mogelijk naar de andere jeugdclubs te gaan. Ik vind het leuk om een praatje te slaan met de andere dove jongeren buiten Antwerpen. Bovendien zie ik zo ook mijn vrienden terug en kan ik me amuseren. Kristof Vermeersch stopt Beste jongeren en ouderen J, Langs deze weg wil ik jullie meedelen dat ik, met spijt in het hart, stop als secretaris van Jong-Fevlado. Door tijdsgebrek is het voor mij onmogelijk geworden om deze functie goed uit te voeren. Ik vind het jammer dat ik deze keuze moet maken, maar ik denk dat dit de verstandigste keuze is. Toch was het een leuke ervaring, ook al duurde het niet lang. Voor de rest wens ik Jong-Fevlado nog veel succes met het bereiken van haar doelen! Levendig groen Jong-Fevlado, roep ik luid in VGT, en met mijn thumbs up! Jeugdige groetjes, Kristof Vermeersch Annelies Isenbaert JWDHC Omdat ik zeer gemotiveerd ben en graag activiteiten organiseer, werd ik in 2005 bestuurslid van JW De Haerne. In het eerste jaar was ik bestuurslid. Daarna werd ik schatbewaarder en dat ben ik nu nog altijd. Ik doe het financieel verslag heel graag. Daarnaast heb ik al veel geleerd in het bestuur: samenwerken, activiteiten organiseren, materialen opzoeken/halen,. Samen met de bestuursleden hebben we al veel leuke jaren beleefd. Ik vergader en discussieer wel graag. Maar daarnaast is plezier ook belangrijk in onze jongerenwerking. Zelf ga ik naar de andere jeugdclubs als het leuke activiteiten zijn. Op jaarlijkse toernooien ben ik altijd aanwezig en dat doe ik ook graag. Momenteel vind ik het heel moeilijk om dove jongeren te laten komen naar JWDHC. Er is veel veranderd in vergelijking met vroeger. Ik herinner mij dat het vroeger heel gemakkelijk was om veel volk te trekken. Het maakte niet uit of de reclame goed was of niet. Die tijd mis ik wel, er was altijd een leuke sfeer. Nu komen de jongeren veel minder naar de JW/JC. Sommige jongeren kiezen meer en meer voor horende cafés of discotheken of een chirofuif. En dat kan ik eerlijk gezegd niet begrijpen. Wie niet akkoord gaat met mij of er graag eens over wil praten, mag gerust eens naar mij toekomen! Ik zou het graag goed begrijpen en misschien kan ik iets bijleren voor JWDHC. Toernooi, spel, kamp, gebarentaal, Dovencultuur, levende handen, daar voel ik mij enorm thuis! 12 Jongerenkrant