B u r g e r p a r t i c i p a t i e i n d e p r a k t i j k
|
|
- Irma Meyer
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Een initiatief van wijkplatforms Vrangendael, Kemperkoul en Broeksittard December 2013 Het BOSS park in Sittard B u r g e r p a r t i c i p a t i e i n d e p r a k t i j k
2
3 Voorwoord Het zaadje werd in feite al in 2008 geplant door de aanleg van een Cruyff Court naast een in onbruik geraakt voetbalterrein, midden tussen de Sittardse woonwijken Vrangendael, Kemperkoul en Broeksittard van de gemeente Sittard-Geleen, een Limburgse fusiegemeente met een kleine inwoners 1. Sinds het voorjaar van 2013 vormt dit Cruyff Court een logisch onderdeel van een multifunctioneel park dat nu bestaat uit een Marc Lammers Plaza (hockey), een tafeltennistafel, trampoline, een ruimtenet, ruim 400 m geasfalteerd wandelpad, 100 m sprintbaan, een verdiept multifunctioneel (o.a. basketbal) veld incl. podiumfunctie met mogelijkheid om s winters een schaatsbaan te creëren, een bikepark, outdoor fitness circuit, gras sportvelden, spelmaterialen uitleen, een kunstwerk en graffitibord. Tussen het park en het buurthuis liggen nog 2 jeu de boules banen. Alles draait hier om bewegen, ontmoeten, sport & spel, vandaar de naam het BOSS park. Burgerparticipatie is anno 2013 een hot item. Zo wordt het beheer, de exploitatie en het onderhoud van het BOSS park ondergebracht in een op te richten Bewonersbedrijf, waarin bewoners uit de Sittardse woonwijken actief gaan participeren. Deze constructie is uniek omdat burgers op die manier de baas worden van een stuk openbare ruimte terwijl het eigendom bij de gemeente ligt. De onafhankelijke projectevaluatie heeft inmiddels plaatsgevonden en per 1 januari 2014 is ook de formele taakoverdracht van de projectorganisatie naar het nieuwe stichtingsbestuur een feit. Dit boekje is een aanvulling op de officiële projectevaluatie en beoogt de menselijke kant van het project te belichten, bezien door de ogen van een aantal partijen initiatiefnemers, geldschieters, vrijwilligers, gebruikers en dergelijke. Deze verhalen schetsen een beeld hoe burgerparticipatie in de praktijk werkt en wat het met mensen doet. Samen met de kritische succesfactoren, conclusies en aanbevelingen uit de projectevaluatie kan het als voorbeeld en best practice dienen voor anderen die nog met hun project in de ideeënfase verkeren. Wij wensen u veel leesplezier! Projectorganisatie het BOSS park 1 Peildatum 1 augustus 2013, bron: CBS
4 Astrid Verblakt, initiatiefneemster Als een echte routinier begint Astrid Verblakt- Schmeits haar verhaal over de eerste ideeën binnen het wijkplatform om iets te gaan doen met het in onbruik geraakte voetbalterrein. Nu het BOSS park inmiddels een van de grootste succesvolle voorbeelden is van burgerparticipatie in een maatschappij die in de Troonrede 2013 ook wel de participatiemaatschappij wordt genoemd, wordt Astrid vaak gevraagd haar ervaringen te delen. Daar krijg ik weer nieuwe energie van, want de afgelopen jaren zijn natuurlijk heel intensief geweest. Pas als je merkt met hoeveel bewondering en waardering anderen naar ons park kijken, besef je weer hoe trots we mogen zijn op wat we hier met zijn allen hebben neergezet! Terug naar het begin. De situatie in 2008: midden tussen drie stadswijken in wordt op initiatief van de gemeente een zogeheten Cruyff Court aangelegd, aan de rand van een groot grasgebied waar eens een voetbalclub gevestigd was. Het Cruyff Court was eerst zelfs ergens anders gepland, maar daar maakten omwonenden bezwaar. De buurt is verbaasd en het wijkplatform stapt naar de Sportstichting Sittard-Geleen die in opdracht van de gemeente uitvoering geeft aan de sportieve ambities van de gemeente om te praten over het aangrenzende voetbalveld. Je moet kaders stellen, faciliteren, stimuleren Astrid vult aan: De situatie in de wijk waar ik geboren en getogen ben en nog steeds woon, werd er in die tijd niet beter op. Het winkelcentrum stond al tijden leeg en verpauperde, andere openbare voorzieningen verdwenen of dreigden te verdwijnen en de buurt had dringend behoefte aan iets om trots op te zijn. We hebben toen een aanvraag bij de gemeente ingediend om een visiedag te organiseren met de buurt over de invulling van het hele terrein. Onze aanvraag werd afgewezen met het argument dat zoiets onder regie van de gemeente valt, niet van een wijkplatform. Een nieuwe stadsdeelmanager bij de gemeente heeft een wat bredere kijk op de zaak en het vervallen voetbalterrein komt opnieuw ter sprake in een kennismakingsgesprek. Astrid, toen al secretaris van het wijkplatform, wordt uitgenodigd om deel te nemen aan een initiatiefgroep van de gemeente, de Sportstichting Sittard-Geleen en MIK Kinderopvang. Astrid Verblakt-Schmeits, initiatiefneemster, op het multifunctionele (basketbal)veld. Foto: Ermindo Armino
5 Veel vergaderingen volgen waarbij Astrid al snel de voorzittersrol overneemt en uiteindelijk wordt begin 2010 alsnog de visiedag voor de buurt gehouden over de toekomst van het terrein. Medio 2010 worden de resultaten in rapportvorm aan de gemeente aangeboden. Astrid: Het was frustrerend om dan te horen dat ons ambitieniveau te laag werd gevonden en het advies te krijgen om het aan de professionals over te laten. Desondanks zijn we blijven netwerken en blijven enthousiasmeren. De doorbraak kwam toen het Huis voor de Sport Astrid attendeerde op een clinic die het Oranje Fonds enkele jaren achter elkaar heeft gegeven om sociale samenhang te bevorderen en die in 2011 draaide om sport als middel. Wij wilden sport als middel gebruiken om het terrein in te zetten als ontmoetingsplaats voor buurtbewoners. Sport was voor ons geen doel op zich, terwijl de gemeente bleef vasthouden aan de bestemming sport voor het terrein. De clinic van het Oranje Fonds, waaraan ik samen met de stadsdeelmanager na een strenge selectieprocedure onder de vele aanvragers mocht deelnemen, was heel leerzaam. Alleen al het feit dat een dergelijke organisatie ons serieus nam, was een enorme opsteker en gaf ons meer geloof-waardigheid bij andere partijen. De clinic van het Oranje Fonds maakt al snel duidelijk dat het project met een dergelijk (financieel) ambitieniveau alleen kans van slagen heeft met een gedegen projectleiding. Er volgt een subsidieaanvraag bij het Oranje Fonds en de subsidie wordt toegekend. Astrid vertelt over de euforie toen de toekenning in de bus viel: Dat gaf zoveel nieuwe energie! Nu was ook de gemeente bereid tot een financiële bijdrage en kwam het project echt van de grond. In oktober 2011 konden we een echte kick-off organiseren om de buurt te mobiliseren en te enthousiasmeren en verenigingen en maatschappelijke partners aan ons te binden. Er werd een prijsvraag uitgeschreven voor een naam voor het park, er kwamen werkgroepen en ook een klankbordgroep. In januari 2012 zijn we met een grote bus naar drie andere projecten gaan kijken in Zuid- Nederland om te leren van de ervaringen daar. Iedereen zat met vragenlijsten in de bus om zoveel mogelijk informatie mee naar huis te nemen en op basis van al die input is een schetssontwerp gemaakt. Het wijkplatform neemt na lang wikken en wegen de financiële verantwoordelijkheid op zich voor het totale project, onder voorwaarde dat Astrid projectleider blijft. Ik was inmiddels al zo n poos intensief met het initiatief bezig en had al zoveel contacten gelegd, dat de rol van projectleider min of meer door alle betrokkenen aan mij werd toegedicht. Toch is hier nog wel menig vergaderuurtje aan besteed omdat je moet waken voor belangenverstrengeling, ook als vrijwilliger. Ook heb ik gesprekken met mijn baas gevoerd ik werkte toen bij een adviesbureau dat zich richt op projecten op het gebied van sociale ontwikkeling, leefbaarheid en wonen-welzijn-zorg en met zijn steun mocht ik het BOSS project gebruiken in een persoonlijk ontwikkelingstraject, waardoor ik er veel meer uren aan kon besteden dan ik anders naast mijn baan had kunnen doen. Dat is wel een belangrijke mijlpaal geweest, voor mij persoonlijk, maar ik denk ook voor het momentum van het project. De klankbordgroep wordt intensief betrokken bij de keuzes ten aanzien van de inrichting. Ook maatschappelijke partijen worden benaderd om mee te denken, zoals de GGD Zuid-Limburg, MIK Kinderopvang, maar bijvoorbeeld ook de fysiotherapiepraktijk die naast het park ligt. In 2012 volgt dan het aanbestedingstraject waarbij de gemeente optreedt als opdrachtgever. De kans op succes is het grootst als je op het punt staat om te stoppen Astrid licht de veranderende rol van de gemeente toe van-uit haar ervaringen: De stadsdeelmanager en wijkcoördinator hebben ons ongelooflijk geholpen door binnen de gemeente Chinese muren te overwinnen en dwarsverbanden te leggen. De gemeente was helemaal niet gewend dat burgers zelf het voortouw wilden nemen en heeft ook zelf moeten durven loslaten. Dat dit niet van vandaag op morgen gebeurde, is heel begrijpelijk maar was voor ons soms wel eens frustrerend. Vasthoudendheid, doorzettingsvermogen en communicatiekracht zijn dan vaardigheden die je uitstekend van pas komen! Astrid is al die tijd het boegbeeld van het project, waarvoor inmiddels de naam BOSS park is gekozen (Bewegen, Ontmoeten, Sport & Spel). 5
6 Ja, dat was voor mij in het begin ook wel wennen. Ik zag mezelf niet per se als een leider, vroeger was ik zelfs eerder een muurbloempje. Ik heb door dit project mijn leiderschapskwaliteiten kunnen ontwikkelen en merk dat ik ontzettend veel energie krijg als ik voor een groep mensen sta. Ook het feit dat we nu concreet vorm geven aan een actueel thema als burgerparticipatie vind ik echt fantastisch. In de loop van 2012 wordt gestart met de realisatiefase, waarbij uiteindelijk pas in februari 2013 echt de schop de grond ingaat. Je merkte dat het BOSS park voor veel mensen pas toen echt begon te leven. Alleen al het feit dat een dergelijke organisatie ons serieus nam, was een enorme opsteker Al die tijd van plannen maken en praten over een ontwerp is toch heel abstract. Nu de bewoners zagen dat er echt iets ging gebeuren, nam het enthousiasme hand over hand toe. Meteen bleek ook dat de projectorganisatie zelf moest gaan veranderen. Tijdens de realisatiefase werd het werven en inpassen van vrijwilligers en het opzetten van een activiteitenprogramma urgent en waren weer andere competenties nodig om deze volgende fase vorm te geven. Voor Astrid persoonlijk ook een hectische periode: Ik was zwanger van ons tweede kindje en moest juist in deze fase de rol van projectleider overdragen. Niet het makkelijkste moment natuurlijk nu alles in een stroomversnelling leek te komen. Toch is het voor het project goed geweest, omdat er op een aantal terreinen structuur moest komen die een ander op dat moment gemakkelijker kon aanbrengen. Ook dat is weer een leermoment geweest, niemand is groter dan het project. In april is dan de opening die door twee vrijwilligers helemaal wordt voorbereid. Het is een groot succes en het park trekt in de openingsweek bezoekers. Het BOSS park staat als een huis. Een nieuwe fase breekt aan waarin beheer, exploitatie en onderhoud vanaf 2014 over zullen gaan naar het nieuwe stichtingsbestuur en ondergebracht gaan worden in een op te richten bewonersbedrijf. Wanneer Astrid terugkijkt op de periode die achter haar ligt, zijn er beslist momenten geweest dat ze s nachts wakker heeft gelegen. Een Chinees spreekwoord zegt niet voor niets De kans op succes is vaak het grootst als je op het punt van stoppen bent gekomen. In een project als het BOSS, waar je met alle betrokken partijen gaandeweg nieuwe verantwoordelijkheden en rollen moet creëren, oude structuren moet durven loslaten en nieuwe werkwijzen moet ontdekken, is het wel belangrijk dat er een vast groepje mensen is dat niet bij een zuchtje tegenwind meteen omvalt. Ik ben dan wel de initiatiefnemer van het park en het boegbeeld, maar in je eentje krijg je dit niet voor elkaar. Daar hebben veel meer mensen de schouders onder gezet. Het BOSS park wordt nu gezien als een succesvol voorbeeld van burgerparticipatie. Astrid licht toe wat in haar visie essentieel is om burgerparticipatie te laten slagen. Je moet kaders stellen, faciliteren en stimuleren. Dat klinkt simpel, maar het is een leerproces voor iedereen geweest om los te laten. Wel het speelveld bepalen, maar mensen zelf het spel laten maken. Zodra je dingen in structuren wilt vangen, wordt dat ervaren als betuttelend, bedreigend of controlerend. Dat vraagt een cultuuromslag, ook bij de vrijwilligers zelf. We kunnen bijvoorbeeld niet meer claimen bij de gemeente, maar moeten zelf met oplossingen komen. De tegenslagen die Astrid in het BOSS project heeft meegemaakt zijn inmiddels naar de achtergrond verdrongen door aan aantal opmerkelijke hoogtepunten. Het gesprek in de tuin van het Oranje Fonds met directeur Ronald van der Giessen die mijn twijfels aanhoort en me later tussen de regels door in zijn speech een hart onder de riem steekt, dat zal me altijd bijblijven. Een Marc Lammers die hier op bliksembezoek is geweest om naar zijn Marc Lammers Plaza te kijken en mij spontaan om de nek vliegt. De opening in april die aan me voorbij is gegaan alsof het mijn eigen bruiloft was en de jaarlijkse straatmarkt onlangs in oktober waarbij voor het eerst het BOSS park was betrokken en die een ongekend succes werd. En niet te vergeten natuurlijk de uitnodiging om als enige burger van Sittard-Geleen de kroning van Koning Willem- Alexander bij te mogen wonen op 30 april dit jaar. 6
7 Foto: Ermindo Armino
8 Luchtfoto van het BOSS park Marc Lammers Plaza 2. Klimnet, trampoline en tafeltennis 3. Multifunctioneel sportveld met podium m wandelpad 5. Geasfalteerd 400 m wandelpad 6. Multifunctioneel grasveld 7. Bikepark 8. Outdoor fitness circuit 9. Cruyff Court en fietsenstalling 10. Jeu de boules banen 11. Buurthuis De Oase 8
9 Melanie Vaessen, projectadviseur bij het Oranje Fonds Het Oranje Fonds, het grootste nationale fonds op sociaal gebied, heeft een cruciale rol gespeeld in de ontwikkelingsfase van het BOSS park. Melanie Vaessen, projectadviseur bij het fonds met sport in haar portefeuille, licht toe: Vaak zie je dat goede initiatieven moeilijk van de grond komen omdat ze blijven steken in de ideeënfase. Er komt een hoop bij kijken om een idee om te zetten naar een goed projectplan. Een aantal jaren achter elkaar hebben wij een tweedaagse clinic verzorgd om organisaties hiermee te helpen. In 2011 had de clinic het thema Sport als middel en dienden vele organisaties een aanvraag in om aan deze cursus te mogen deelnemen. De projectorganisatie van het BOSS park werd met 14 andere organisaties door het Oranje Fonds uitgenodigd om twee dagen naar Papendal te komen. Melanie: Wat me opviel, was dat dit initiatief werd voorgedragen door vrijwilligers en niet door mensen die beroepshalve met welzijnswerk of buurtwerk bezig zijn. Gedurende de tweedaagse clinic waren zij ook de enige vrijwilligers in de groep cursisten die verder helemaal bestond uit professionals. Het viel des temeer op omdat BOSS park financieel gezien de hoogste ambitie van alle deelnemers had! Het Oranje Fonds is niet alleen een geldschieter, maar zorgt er ook voor dat projecten kennis kunnen opdoen, ervaringen uitwisselen en vaardigheden ontwikkelen. Cursisten die de clinic op Papendal doorlopen, dienen bijna allemaal daarna een goed doortimmerde aanvraag in voor financiële steun van het Oranje Fonds. Zo ook de projectorganisatie van het BOSS park. Er komt een hoop bij kijken om een idee om te zetten naar een goed projectplan Melanie: Omdat je elkaar tijdens de cursusdagen hebt leren kennen, is het beoordelen van zo n aanvraag des te leuker. Je kent immers de gezichten bij de namen en ambities op papier komen tot leven. De bevlogenheid die uit het plan sprak, had ik immers op Papendal al persoonlijk mogen ervaren. Een ander sterk punt dat mij opviel, was de betrokkenheid van de drie wijkplatforms. Natuurlijk is er altijd één aanspreekpunt, maar dit was duidelijk een project van Samen staan we sterk. Dat bleek wel toen de contactpersoon met zwangerschapsverlof ging en alles toch keurig bleef doorlopen. Die actieve en positieve houding van de wijkraden heb ik echt als een meerwaarde beschouwd. Voor het BOSS project bleek de steun van het Oranje Fonds ook deuren naar andere partijen en geldschieters te openen. Melanie: We horen dat wel eens vaker inderdaad, ik zie het als een positief neveneffect. Door onze jarenlange ervaring met duizenden projecten hebben we inmiddels wel oog gekregen voor kwaliteit. Ik kan me voorstellen dat onze steun dan ook anderen over de streep trekt. Ik ben blij dat het BOSS park zoveel profijt van het Oranje Fonds heeft gehad. Het Oranje Fonds is het grootste nationale, onafhankelijke, fonds op sociaal gebied. Jaarlijks besteedt het ruim 30 miljoen aan meer dan 7000 sociale initiatieven in Nederland en in het Caribische deel van het Koninkrijk, op het gebied van sociale cohesie en sociale participatie. Het Oranje Fonds wil betrokkenheid in de samenleving bevorderen. Hierdoor ontmoeten mensen elkaar of vinden zij een nieuwe plek in de maatschappij. Het Oranje Fonds is ook een adviseur en partner binnen het sociale veld met een visie op maatschappelijke ontwikkelingen en sociale cohesie. Het fonds kiest er ook bewust voor om bepaalde specifieke ontwikkelingen aan te moedigen en om gelijksoortige initiatieven met elkaar te verbinden. Daarom ontwikkelt het Oranje Fonds eigen programma s binnen de pijlers Diversiteit, Samenhang in de Buurt en Actief Burgerschap. Maatschappelijke organisaties worden gericht uitgenodigd om initiatieven te ontplooien die bijdragen aan een specifieke maatschappelijke doelstelling. Het Oranje Fonds treedt zo op als aanjager en facilitator van sociale ontwikkeling. Het BOSS park werd door het Oranje Fonds geholpen met een 2-daagse clinic waaraan 2 personen uit de projectorganisatie mochten deelnemen. Het project werd uiteindelijk financieel ondersteund met een bijdrage van Op dit moment loopt er een nieuwe aanvraag in het kader van De Kracht van Sport om een krachtige impuls te geven aan de vrijwilligersorganisatie. 9
10 Harrie van der Pennen en Jos Dols, BOSS wachters Harrie en Jos zijn beiden gepensioneerd en werken nu als BOSS wachter op het BOSS park. Ze houden toezicht, signaleren, controleren en verrichten diverse onderhoudswerkzaamheden. Waar Jos altijd al vrijwilligerswerk in de wijk heeft gedaan en vanuit het wijkplatform vanaf het allereerste begin bij het BOSS park betrokken is geweest, dateert Harrie s betrokkenheid bij het BOSS park pas uit februari 2013 toen met de realisatie werd begonnen. Tot dat moment lag er alleen het Cruyff Court op het grote in onbruik geraakte voetbalterrein. Harrie licht toe hoe hij bij het park betrokken raakte. Mijn kleinzoon zit hier op de Buitenschoolse Opvang (BSO) en wil altijd met zijn opa voetballen. Zo kreeg ik in de gaten wat hier ging gebeuren. Ervaring met vrijwilligerswerk had ik uit mijn jonge jaren bij de scouting toen ik jeugdleider bij Jong Nederland was. Aangezien mijn vrouw nog in het arbeidsproces zit en ik al een paar jaar met pensioen ben, had ik wel zin om weer wat te doen. Jos knikt instemmend bij de woorden van zijn collega. Hij heeft zelf tientallen jaren ervaring als vrijwilliger o.a. in de gehandicaptenzorg waar echter een jaar geleden een einde aan kwam. Daelzicht, een instelling voor mensen met een verstandelijke beperking, maakt gebruik van het naast het park gelegen buurthuis voor de dagbesteding van een groepje cliënten. Toen de vraag kwam of cliënten van Daelzicht iets konden betekenen voor het BOSS park, werd ik als ervaringsdeskundige gepolst. Nu begeleid ik op de dinsdag 2 of 3 cliënten die mij buiten helpen met opruimen en allerlei kleine klusjes. Ik vind het geweldig om te zien hoeveel plezier ze daaraan beleven. De mensen in de wijk beginnen ons te kennen Ook Harrie maakt zich op meerdere gebieden nuttig. Vanuit de Richard Krajicek Foundation mocht ik een cursus volgen om met de computer om te leren gaan en bijvoorbeeld zelf posters voor het park te kunnen maken. Ik werd zelfs uitgenodigd voor de landelijke bijeenkomst in Noordwijk van de Foundation waar Richard Krajicek zelf ook aanwezig was. Ik was zo trots op ons project en ook wel een beetje op mezelf natuurlijk. Zo tel je toch weer helemaal mee in de maatschappij! De Richard Krajicek Foundation heeft maandelijks overleg met de BOSS organisatie, evalueert en geeft advies. Zo houden de BOSS wachters een logboek bij van het dagelijks aantal bezoekers dat digitaal aan de Foundation wordt doorgegeven. In de herfst en winter is het natuurlijk relatief rustig op het buitenterrein, maar dat het ook anders kan, vertellen Harrie en Jos met overduidelijk enthousiasme: Op mooie dagen is er na 9.00 uur een grote stroom van moeders met kleine kinderen die hier gezellig een paar uurtjes komen doorbrengen. Van alles brengen ze mee, tentjes, spellen, eten. Van ons mag eigenlijk alles, zolang er maar geen open vuur wordt gemaakt of bijv. gebarbecued. Ook allochtone gezinnen uit de wijken weten het park te vinden. Veel mensen kennen het BOSS park via de BSO van de kinderen, maar zelfs uit Duitsland en Eindhoven hebben we hier al bezoekers gehad. Het park is vrij toegankelijk en tussen en uur altijd open. Er is zelfs verlichting bij het Cruyff Court die door de gebruikers zelf bediend mag worden. Het licht gaat uiterlijk om uur uit om geen overlast voor de bewoners in de wijk te vormen. Hoe enthousiast de gebruikers ook zijn, toch hebben de BOSS wachters niet altijd een gemakkelijke taak. Jos licht dit toe: Het is voor iedereen een beetje zoeken naar de juiste balans en soms is het dat nog steeds. Wij beheren het park, maar als eigenaar van het terrein blijft de gemeente ook medeverantwoordelijk. Wie doet dan wat? Het park is bijvoorbeeld verboden voor honden, maar sommige omwonenden waren al jaren gewend daar hun hond uit te laten. Ook vandalisme gaat niet aan het BOSS park voorbij. We kunnen zelf wel wat maatregelen nemen, maar helemaal voorkomen lukt niet. Gelukkig hebben we goede contacten met de wijkagent en zijn die lijnen heel kort. Naast hun toezichthoudende en soms corrigerende rol hebben de BOSS wachters ook vooral een sociale functie op het park. We hebben ook een spelmaterialen uitleen met hockeysticks, tafeltennisbatjes, een volleybalnet en ballen voor de diverse balsporten. Dat is handig, omdat heel veel scholen hier bijvoorbeeld hun gymlessen geven en kinderen op die manier kennismaken met het park en alle mogelijkheden. Je ziet steeds meer dat kinderen na school terugkomen en bij ons iets komen lenen om verder te spelen. Daar word ik dan weer blij van, dat we kinderen toch achter die computer vandaan weten te halen, aldus Jos. 10
11 Het basketbalveld kan s winters in een handomdraai omgetoverd worden tot schaatsbaan en zelfs het 400 meter wandelcircuit dat door het hele park loopt, kan eventueel ondergespoten worden. De BOSS wachters zien het al voor zich: Gezellig, met zo n koek en zopie tentje erbij met een paar vrijwilligers die dat regelen. Daar willen genoeg mensen bij helpen. Nu nog wat meer vrijwilligers om ons te helpen met de spelmaterialen uitleen, zodat we die iedere dag beschikbaar kunnen hebben voor de bezoekers. Harrie en Jos zien de toekomst met vertrouwen tegemoet. Het is fantastisch om je op deze manier te kunnen inzetten voor je eigen wijk. Je leert zoveel mensen kennen. Laatst was ik boodschappen doen in de supermarkt, hoor ik een kind tegen zijn moeder zeggen: Mama, dat is de BOSS wachter! Nu ik zelf kleinkinderen heb, wil ik me graag blijven inzetten voor dit park, aldus Harrie. Jos haakt aan op het noemen van de kleinkinderen. Mijn kleinzoon mocht laatst met me mee om wat op te ruimen buiten en vertelde daarna trots dat zijn opa heel belangrijk werk deed, hoor! Dan is mijn dag weer helemaal geslaagd, dat begrijp je. Meestal als ik op het park ben, heb ik mijn gele BOSS wachtershesje niet eens meer aan en draag ik alleen mijn naambadge. De mensen in de wijk beginnen ons te kennen, dat is erg leuk. Op de achtergrond BOSS wachters Jos Dols (l) en Harrie van der Pennen (r) met op de voorgrond hulp-boss wachters Frans (l) en Elly (r), cliënten van Daelzicht, bij het ruimtenet. Foto: Ermindo Armino Zo tel je toch weer helemaal mee in de maatschappij 11
12 Marina Peese Binkhorst, coördinator vrijwilligers en activiteiten Marina bestempelt zichzelf als een regelneef pur sang. Geknipt voor een coördinerende rol binnen de BOSS park organisatie, zou je zeggen. Toch heeft ze een hele andere achtergrond. Van origine kom ik uit de sociale pedagogiek, de verpleging en jeugdhulpverlening. Daarna heb ik een lange carrière in het bedrijfsleven gehad, in de financiële wereld, in leidinggevende functies met grote verantwoordelijkheden. Later heb ik een autonome positie bekleed bij het UWV en heb ik veel te maken gekregen met onderwerpen als social return, heb ik behoeften in kaart gebracht, knelpunten gesignaleerd. Als ik terugkijk, dan zie je dat mensen en verbinding altijd de grootste gemene deler zijn geweest in mijn carrière. Alle ervaring die ik in mijn loopbaan heb opgedaan, komt me nu uitstekend van pas! Het BOSS park kwam bij Marina in beeld toen er een werkgroep communicatie werd gestart waar een collega-bestuurslid van het wijkplatform in Marina s buurt zitting in had. Voor haar een ideale kans om meer te weten te komen over het project. Naarmate ik er meer bij betrokken raakte, werd ik enthousiaster. Ik vind het heerlijk om niet alleen mijn kennis, kunde en intellect in te zetten, maar ook alle levenservaring die ik op mijn levenspad heb opgedaan te kunnen gebruiken. Toen er gaande het ontwikkelingstraject van het BOSS park de behoefte ontstond aan een coördinator voor de vrijwilligers, met daaraan gekoppeld een activiteitenprogramma, ben ik opgestaan. De rol van de vrijwilligerscoördinator is niet alleen om genoeg vrijwilligers te vinden, maar ze ook in te zetten voor activiteiten die bij hen passen. Geen eenvoudige taak. Daar komt mijn achtergrond mooi bij van pas. Marina Peese Binkhorst bij de 100 m sprintbaan. Foto: Ermindo Armino Als je weet wat er absoluut niet kan, is voor de rest bijna alles mogelijk 12
13 Ik probeer vrijwilligers in hun kracht te zetten, zoals dat zo mooi heet. Ik faciliteer initiatieven door mensen hun eigen ding te laten doen. Ik geef ze de rust en het vertrouwen om te groeien, waarbij ik tegelijkertijd een waakzaam oog houd op de financiën en de visie waar alles aan moet voldoen. Als je weet wat er absoluut niet kan, is voor de rest bijna alles mogelijk. Wat we bijvoorbeeld niet willen, naast geen open vuur en alcohol op het park, zijn bijeenkomsten uit politieke of geloofsovertuigingen. Het park is van, voor en door iedereen en dat moet zo blijven. Ik probeer vrijwilligers in hun kracht te zetten Marina geniet van de energie die het werk haar geeft. Mijn aanpak is altijd: hou het klein, begin simpel. Wat is er, wie komt er? De natuurlijke gebruikers van het park, daar moet je kracht liggen, die basis moet stabiel zijn. Van daaruit kun je verder bouwen. De straatmarkt in oktober is daar een mooi voorbeeld van. Die is met nul budget georganiseerd door een groepje bewoners uit diverse wijken, die elkaar van te voren niet kenden. Uiteindelijk hebben ze met zijn zessen een fantastisch evenement neergezet en zijn ze zo enthousiast geworden dat ze dit het volgend jaar weer willen doen! Zonder het BOSS park zouden zulke verbindingen niet gelegd worden. De sociale cohesie binnen de wijk maar ook tussen wijken onderling groeit op deze manier. Dat blijkt ook wel uit het feit dat buurtbewoners vaak hun zorgen bij Marina uiten. Ik ben geen klachtenbureau natuurlijk, maar vaak houdt de zorg van een buurtbewoner verband met een activiteit, dus hoort het indirect toch weer bij mij thuis. Bovendien zie ik het als een positief signaal dat de buurt betrokken is en wil meedenken. Marina besteedt gemiddeld zo n 10 uur per week aan haar taken voor het BOSS. Veel tijd wordt besteed aan communicatie en dat varieert van vergaderingen met maatschappelijke partners tot een telefoontje naar een vrijwilliger die al een poos ziek is. Marina vult aan: Mijn kracht ligt in het verbinden, makelen en schakelen zoals Astrid altijd zegt. Ik coördineer een groep van een 40-tal vrijwilligers, maar je moet ook wel wat te doen hebben voor mensen. Sommigen zijn dagelijks bezig op het park, anderen incidenteel. Zo meldden zich verschillende mensen bij mij die een wandeling wilden organiseren, ieder vanuit een andere invalshoek. De vier verschillende ideeën over wandelen zou je kunnen verbinden tot een doorlopende activiteit binnen het 4-seizoenenprogramma op het BOSS park zelf of waarbij het park gebruikt wordt als start- en eindpunt. Marina gaat straks zitting nemen in het bewonersbedrijf, dat het beheer, exploitatie en onderhoud op zich zal gaan nemen. Dat is nog een ingewikkeld verhaal, want ook op dat gebied is alles nog nieuw. Er is geen referentiekader en elke partner heeft andere belangen. Daarom dat we via de Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners, een subsidie hebben aangevraagd om ons hier met een professionele kracht bij te helpen. Het park zal straks dus ook zelf inkomsten moeten genereren, terwijl het tegelijkertijd een openbare ruimte is die vrij toegankelijk moet blijven. Marina legt uit: Er is altijd wel een win-win situatie te bedenken. Hiernaast ligt een nog actieve voetbalvereniging en samen beschik je dus over een gigantisch terrein waar je grotere evenementen zou kunnen organiseren voor grote externe partijen, sportdagen, teambuilding activiteiten, dat soort dingen. Ik zeg niet dat je het zo moet aanpakken, maar met een frisse blik naar zaken kijken levert altijd weer wat op. Je moet gewoon overal voor openstaan en niets meteen afschieten. Ook dit wordt weer een organisch proces. Voor de nabije toekomst ligt Marina s prioriteit bij het inregelen van een aantal basiszaken. Nu de groep groter wordt, zullen we ook aandacht aan processen en protocollen moeten schenken, om alles soepel te laten verlopen. Marina is blij met haar nieuwe carrière op het BOSS park. Als ik zie hoe de neuzen nu allemaal dezelfde kant uit staan, hoe mensen allemaal op hun eigen manier zijn gegroeid, hoe hecht de groep vrijwilligers inmiddels al is geworden in zo n korte tijd, welke kennis er wordt overgedragen, dan ben ik apetrots. Hou het klein, begin simpel 13
14 Extract uit de Rapportage Evaluatie door Mayan Oomkes, Arthur Jansen Advies, november 2013 KRITISCHE SUCCESFACTOREN Belangrijke kritische succesfactoren, volgens de gesprekspartners zijn: enthousiaste vrijwilligers met ambities en doorzettingsvermogen die in staat zijn anderen te enthousiasmeren; optimaal gebruik van de krachten van netwerken voor het realiseren van financieringsbronnen, goodwill en participatie in het project; betrokkenheid van organisaties, instellingen en verenigingen met hart voor de buurt of buurtgericht werken; een heel mooi gevarieerd park dat aansluit bij de behoeften van diverse doelgroepen binnen de bevolking; organisaties en professionals die flexibel zijn in hun manier van werken en burgers de ruimte bieden. 14
15 Extract uit de Rapportage Evaluatie door Mayan Oomkes, Arthur Jansen Advies, november 2013 CONCLUSIE EN AANBEVELINGEN Concluderend is het BOSS park een schoolvoorbeeld voor actief burgerschap, waarbij burgers zich actief inzetten voor de buurt en de overheid zich flexibel opstelt en vaste paden loslaat. Het is een uniek project van burgerparticipatie dat haar tijd ver vooruit is. Het is ook een ambitieus project geweest, waarbij ambitie de realiteit soms oversteeg en men pas op de plaats moest maken. Desondanks is het project conform het oorspronkelijke en bijgestelde plan gerealiseerd binnen de planning en zijn er voldoende aanknopingspunten voor doorontwikkeling en verdieping. Op basis van de deskresearch en de interviews kan een aantal leerervaringen geformuleerd worden, die hieronder zijn weergegeven. De leerervaringen zijn daarbij voorzien van aanbevelingen met als doel verdere groei van het BOSS park en inspiratie voor soortgelijke projecten: de rol van burgers binnen ruimtelijke ordeningprojecten en beheer van openbare ruimte is voor burgers en professionals nieuw. Dit vergt aanpassingsvermogen van beide partijen. Bewustwording en ruimte om in deze rol te groeien zijn belangrijke aspecten voor een vruchtbare samenwerking. Hierbij is open communicatie belangrijk. Geef elkaar daarbij ook inzicht waarom zaken gaan zoals ze gaan en probeer elkaar te begrijpen. Daarnaast is het ook goed om burgers te scholen in hun nieuwe rol; binnen een project zullen er altijd mensen en organisaties zijn die harder lopen of een zwaardere stempel op het project drukken dan anderen, wat soms leidt tot wederzijds onbegrip. Ook hiervoor is open communicatie een belangrijke oplossing. Door met elkaar te praten, komt wederzijds begrip dichterbij; het initiatief voor het BOSS park is vanuit een kleine groep burgers gestart. Het is de bedoeling dat gedurende het project het aantal vrijwilligers en/of participerende burgers toeneemt. Dit gaat echter niet vanzelf. Probeer samen met deskundigen (gemeenten, maatschappelijke organisaties, wetenschappers, communicatiedeskundigen etc.) een strategie te ontwikkelen waardoor het draagvlak in de buurt verder kan uitgroeien en burgers zelf het initiatief gaan nemen activiteiten op het BOSS park te ontwikkelen; de intentieverklaring met verenigingen en organisatie leidt nog niet automatisch tot intensief of structurele gebruikmaking van het BOSS park. De relatie met verenigingen en organisaties kan nog verder worden verdiept door meer concreet te benoemen waarin het BOSS park en de betreffende vereniging of organisatie elkaar kunnen versterken. Het is daarbij belangrijk bestaande relaties intensief te onderhouden en daar waar nodig nieuwe relaties aan te gaan; interne communicatie komt weleens in de verdrukking in drukke perioden. Toch is het belangrijk om hierin te blijven investeren. Goede communicatie leidt niet alleen tot goede verhoudingen tussen mensen, maar is ook efficiënter en effectiever. Blijf ervan bewust waarom, met wie en hoe er wordt gecommuniceerd; het hart van het BOSS park is niet de fysieke ruimte maar zijn de activiteiten en ontmoetingen die op het terrein plaatsvinden. Het is de bedoeling dat het BOSS park op den duur volledig zelfstandig kan bestaan. Maar in deze fase van het project gaat dit niet vanzelf. Geadviseerd wordt middelen te generen (zoals reeds gebeurt) om externe ondersteuning van vrijwilligers mogelijk te maken. Zorg daarbij ook voor een goed vrijwilligersbeleid, waaronder: matching van vrijwilligers aan specifieke taken maar ook waardering van vrijwilligers; de projectorganisatie dient ter ondersteuning van het project en zal afhankelijk van de fase waarin het project verkeerd moeten worden aangepast. Dit vraagt flexibiliteit van zowel de mensen en organisaties die deel uit maken van de projectstructuur als van diegenen die er mee te maken hebben. 15
16 Patricia Senden, medewerker gezondheidsbevordering GGD Zuid-Limburg Het was najaar 2011 toen de GGD Zuid-Limburg werd benaderd door de projectleiding van het BOSS park om te adviseren over de ontwikkeling. De GGD was toen net bezig met een omslag van aanbodgericht werken naar vraaggericht werken. Patricia vertelt hoe dat in zijn werk ging: Mijn aandachtsgebied was overgewicht en we hielden ons met name bezig met cursussen en voorlichting over gezond eten e.d. Je bent dus vooral aan het zenden. Nu werden we geconfronteerd met een initiatief dat van onderop kwam, uit de mensen zelf. Hoe vul je in dat mensen participeren, gaan bewegen en gezonder gaan leven zodat ze zich ook beter gaan voelen? De kerngroep van het BOSS wilde graag praten met een partij die actief is op het gebied van gezondheidsbevordering. Voor de GGD was dit een unieke kans om te leren hoe ze het beste invulling kon geven aan haar nieuwe rol om vraaggericht te werken in een maatschappelijke context waarbij de visie op gezondheid sterk veranderde. Het sloot mooi aan op een project dat ik op de basisschool een paar straten verderop deed. Het Active Living project richt zich op meer bewegen van kinderen vóór, tijdens en na school. Het BOSS park past daar prachtig in omdat kinderen er onder schooltijd al vaker komen, bijvoorbeeld met de gymles en er op die manier vertrouwd mee raken. Ze gaan het park nu spontaan ook na school opzoeken, precies wat we met Active Living proberen te bereiken. Het Active Living project wordt straks onderdeel van De Gezonde School. Dit richt zich op basis- en voortgezet onderwijs en omvat allerlei aspecten van gezondheidsbevordering. Voor Patricia werkte het BOSS park als een soort vliegwiel: Er ontstaan verbindingen die er anders niet of veel minder zouden zijn. De Stichting Ecsplore, om maar een voorbeeld te noemen, werkt met zogenaamde combinatiefunctionarissen om sport en beweging in de buurt te stimuleren en organiseert 1x per week sporten na school op het BOSS park. Diezelfde medewerker zat ook in mijn projectgroep Active Living. Dat versterkt elkaar. Patricia is onder de indruk van de projectorganisatie van het BOSS park. Zelf ben ik bijvoorbeeld bestuurslid bij de scouting, dus je denkt dat je ervaring hebt met vrijwilligers. Toch is hier weer een wereld voor me open gegaan. Iedereen hier heeft andere redenen om mee te doen, voor de een is het een zinvolle dagbesteding, een ander zit tussen twee banen in, een derde wil netwerken. De startpositie is dus voor iedereen anders en ook de ambities zijn per persoon verschillend. Je hebt een goede kartrekker nodig om iedereen in zijn waarde te laten. Wat me echter het meeste is bijgebleven is dat ieder mens kwaliteiten heeft die inzetbaar zijn, hoe divers mensen ook zijn en welke lichamelijke beperking er soms ook is. Voor de GGD is het cruciaal dat bewoners zelf met initiatieven komen en achter het park staan. Patricia licht toe: De projectleiding is erin geslaagd om vrijwilligers uit alle lagen van de bevolking aan het park te binden, uit verschillende wijken, zowel op uitvoerend als beleidsmatig vlak. In mijn ervaring kan het project alleen op die manier succesvol zijn. Ik ken een voorbeeld uit een andere stad, waar een school zijn speelplaats inclusief moestuin openstelde voor de buurtbewoners zodat zij ook hiervan konden profiteren. Na een paar dagen waren er al vernielingen omdat het door de buurt blijkbaar niet als van hen werd gezien. Patricia heeft nooit getwijfeld aan de realisatie, hooguit aan de termijn waarop het zou gaan gebeuren. Beren op de weg waren er genoeg natuurlijk. Vanuit de gebruikers was er zorg over veiligheid, toezicht, hondenpoep, verlichting en van professionele kant vroegen we ons af of er wel voldoende gebruik van zou worden gemaakt. De opening in april 2013 heeft veel bekendheid opgeleverd en veel mensen getrokken, dat is erg belangrijk geweest. Ook is het slim om mensen die in het begin weerstand hebben, actief bij het project te betrekken. Zo wordt het ook echt van de bewoners zelf en dat is de enige garantie voor lange termijn succes. Er ontstaan verbindingen die er anders niet of veel minder zouden zijn 16
17 Ieder mens heeft kwaliteiten die inzetbaar zijn Voor de toekomst ziet Patricia nog nieuwe kansen voor het BOSS. Het bereiken van de groep 12- tot 21-jarigen wellicht via het jongerenwerk en het nog meer betrekken van de basisscholen in de omgeving, bijvoorbeeld door vaste dagdelen op het park te koppelen aan elke school. Zo maken alle kinderen vanzelf kennis met het park. Voor mij is het BOSS park het bewijs dat de aanhouder wint. Ik had nooit gedacht dat er zo n grote diversiteit aan mensen bij betrokken zou raken, daar krijg ik echt energie van. Nu de projectfase is afgerond, is de rol van de GGD teruggebracht tot advisering op de achtergrond en waar/wanneer nodig. De GGD Zuid Limburg blijft echter een zeer betrokken maatschappelijke partner. De GGD Zuid-Limburg is de geneeskundige gezondheidsdienst van de 18 Zuid-Limburgse gemeenten. In opdracht van deze gemeenten bewaakt en bevordert de GGD de gezondheid van al hun inwoners. Daarbij gaat er speciale aandacht uit naar mensen in een kwetsbare positie, zoals jongeren, ouderen en mensen die op meerdere gebieden problemen hebben. De GGD wil graag dat iedereen kan deelnemen aan de samenleving, dat de Zuid-Limburgse jeugd gezond opgroeit en dat de mensen zich veilig en prettig voelen in de wijk waarin ze wonen. Daarom staat ze dicht bij de burgers, want alleen op die manier kan ze erachter komen wat er hiervoor nodig is. De GGD heeft 5 uitvoerende afdelingen: Gezondheid en Maatschappelijke Participatie, Jeugdgezondheidszorg, Kennis & Innovatie, Seksuele gezondheid, infectieziekten en Milieu, en Acute Zorg. Patricia Senden, medewerkster GGD Zuid-Limburg, op de trampoline. Foto: Ermindo Armino 17
18 Richard Scholtens, locatiemanager bij MIK Kinderopvang Richard Scholtens, MIK Kinderopvang, bij de tafeltennistafel. Foto: Ermindo Armino Richard, ooit begonnen als jongerenwerker, kwam bij MIK Kinderopvang terecht als vervanger op de Buitenschoolse Opvang (BSO) en is daar inmiddels doorgegroeid naar locatiemanager. Hij is verantwoordelijk voor een aantal Kinderdagverblijven (KDV s) en BSO s in Sittard en Born. Toen Richard in 2011 de taken van zijn voorganger als locatiemanager overnam, nam hij ook haar plaats over in de Kerngroep van het BOSS park. Het park verkeerde toen nog in de vergaderfase. Richard vertelt over die fase: Ik kwam in een rijdende trein terecht maar werd direct gegrepen door het enthousiasme en de gedrevenheid van de groep. De buitenschoolse opvang die praktisch op het park ligt, is gehuisvest in de voormalige kleedlokalen van de vroegere voetbalclub. Toen ik kwam, was de verbouwing daarvan net klaar. Verder lag er alleen een grasveld en het Cruyff Court. De rol van MIK Kinderopvang in de projectfase is divers geweest. Richard licht toe: Puur praktisch konden wij helpen door het beschikbaar stellen van onze ruimte om te vergaderen. Verder hebben wij de projectadministratie en de financiële administratie verzorgd. Het leukste van onze rol was natuurlijk het meedenken over de invulling van het park vanuit onze pedagogische en maatschappelijke rol. Wij zijn niet alleen maar een opvangplek om kinderen bezig te houden totdat de school begint of hun ouders weer thuis zijn. Wij begeleiden kinderen, stimuleren zelfredzaamheid en hebben concrete opvoedingsdoelen in onze programma s. Sport en spel zijn daarin essentieel. Sport en spel zijn essentieel voor kinderen 18
19 Richard heeft nooit getwijfeld over het BOSS park. Ik wist dat het er zou komen, met de gedrevenheid en de professionaliteit van de mensen aan tafel moest het gewoon lukken. Ik denk wel dat het goed is geweest dat de bewoners er van meet af aan bij betrokken zijn geworden en hun ideeën, tips maar ook zorgen op tafel konden leggen. Daarnaast is het slim om elk klein succesje te vieren en zoveel energie te steken in de communicatie. Zo houd je mensen betrokken. Zo lang er nog niets concreet te zien is, blijft dat immers toch moeilijk. Nu het park er eenmaal is, maakt MIK Kinderopvang er heel veel gebruik van. We hebben zelfs een eigen poortje, zodat we vanuit de BSO direct het park in kunnen. Voor ons is het BOSS park een hele mooie aanvulling en eigenlijk wel een unique selling point. Verder werkt MIK veel samen met de stichting Ecsplore. Deze stichting wil de integratie en participatie van jeugd en jongeren in de samenleving vergroten en versterken op het gebied van sport en cultuur. Qua ambities en doelstellingen sluit dit mooi aan op de kernwaarden van MIK Kinderopvang. Ecsplore is na de opening van het park begonnen met een wekelijkse sport & spel instuif op dinsdag, waar wij als MIK in hebben meegedacht en ook aan bijgedragen. Sowieso doen onze BSO kinderen altijd mee als er activiteiten worden georganiseerd en dat trekt weer andere kinderen uit de buurt aan. Het naar hartenlust kunnen rondrennen, fietsen, klimmen, spelen is zo enorm waardevol in de ontwikkeling van kinderen, zeker als het kinderen betreft die bijvoorbeeld niet bij een sportclub kunnen. Ook persoonlijk heeft Richard veel opgestoken van zijn rol in de ontwikkeling van het BOSS park. Het is een hele mooie ervaring om te zien wat enthousiasme, betrokkenheid en bevlogenheid teweeg kan brengen. De sociale samenhang is duidelijk verbeterd. Kinderen vormen vaak de verbindende factor tussen bijvoorbeeld allochtone en autochtone bewoners. De terughoudendheid uit de beginfase en de zorgen over mogelijke overlast hebben nu plaatsgemaakt voor meedenken en betrokkenheid. Verder heb ik er heel veel leuke en nuttige contacten aan overgehouden. Voor de toekomst zou Richard het liefste zien dat er nog meer verenigingen in de buurt gebruikmaken van de voorzieningen op het BOSS park en dat ook de oudere jeugd meer betrokken kan worden. Ik hoop dat we toegroeien naar een sportweek, waarin sportverenigingen naast elkaar clinics en kennismakingen aanbieden op het BOSS park met allerlei verschillende sporten. Het bereiken van de groep 12- tot 21-jarigen is daarnaast een project op zich. Voor ons als MIK lastig omdat wij de kinderen niet meer zien als ze van de basisschool af zijn. Ik denk dat het misschien wel de enige leeftijdsgroep is die we met het BOSS park nog niet echt bereiken. Voor de rest zie ik hier alle leeftijdsgroepen voorbij komen. De rol van MIK Kinderopvang is na het afsluiten de projectfase officieel ten einde gekomen. MIK blijft echter een zeer betrokken maatschappelijke partner van het BOSS park. Kinderen vormen vaak de verbindende factor tussen allochtone en autochtone bewoners MIK (Meerwaarde In n Kinderleven) Kinderopvang biedt kinderopvang, buitenschoolse en tussenschoolse opvang en gastouderopvang op 65 locaties in Zuid-Limburg. MIK bestaat al 100 jaar, is HKZ gecertificeerd en werkt vanuit een maatschappelijke doelstelling aan pedagogische begeleiding van kinderen en advies aan ouders. De visie van MIK is om voorwaardenscheppend te zijn in de talentontwikkeling van kinderen van nu op weg naar volwassenheid in de wereld van straks. Bij MIK werken 650 mensen in de zorg voor 6000 kinderen en zo n 175 gastouders in de opvang voor 320 kinderen. 19
20 Dennis Nieling, Colin Duijf, coördinatoren Bikepark Dennis, grafisch designer van beroep en Colin, procesoperator in opleiding delen een bijzondere passie: freeride biken, volgens Wikipedia officieel onderdeel van mountainbiken maar dan gericht op trucs, stijl en hindernissen. Er zijn overeenkomsten met BMX, sinds 2012 voor het eerst een Olympische discipline, waardoor deze extreme sport ook onder het grote publiek langzaam iets bekender wordt. Freeriden op het BOSS park? Dennis vertelt: Ik ben al sinds mijn jongensjaren helemaal gek van fietscrossen, meestal in de bossen hier in de omgeving, samen met een groepje jongens met bovengemiddeld talent. Een aantal van onze groep, losjes omgedoopt tot biketeam SoliD, heeft meegedaan aan diverse kampioenschappen op landelijk en Europees niveau en niet onverdienstelijk. Toch is het lastig om echt erkenning te krijgen. In het bos maakten we bijvoorbeeld gebruik van materialen die er al lagen, omgevallen bomen en zo, maar toch waren onze zelfgebouwde circuits altijd een doorn in het oog van de natuurbeheerders. Op zich begrijpelijk, maar tegelijkertijd maakten we niks kapot en brachten we anderen niet in gevaar. Maar ja, de uitdrukking onbekend maakt onbemind is hier wel van toepassing. Al ruim 10 jaar proberen Dennis en zijn collega-bikers voet aan de grond te krijgen bij diverse gemeenten in de regio voor de aanleg van een freeride park, maar tevergeefs. Colin vult aan: In de Achterhoek ligt nu een mooi circuit, aan de rand van Doetinchem. Niet naast de deur, maar als je wilt trainen moet je er wat voor over hebben. Of je moet naar de skigebieden gaan, richting Winterberg bijvoorbeeld. Waar in de winter geskied wordt, zie je zomers heel veel bikeparken, dat hebben ze slim gecombineerd. Terug naar het BOSS park. In een hoek van het park ligt al jaren een grote hoeveelheid grond die uit milieutechnische overwegingen niet van het terrein af mag. In de ontwikkelingsfase van het park wordt al snel het idee geboren om in die hoek een fietscrossbaan te construeren. Wanneer Dennis en Colin uiteindelijk gevraagd worden om mee te denken, is de trein al aan het rijden en in feite al een station verder. Onder leiding van een liefhebber is een eerste aanzet gedaan, maar door de inzet van beide jongeren en hun teamgenoten worden alle mogelijkheden die de locatie biedt echt goed benut. Dennis: Het leuke van deze sport is dat je het op verschillende niveaus kunt beoefenen. Denk aan skipistes met hun kleurtjes: groen voor beginners en dan via blauw en rood naar zwart voor de echte pro s. Zoiets hebben we hier ook voor ogen, een bikepark geschikt voor jong en oud. Zodra wij bij het BOSS park betrokken werden, hebben we met een aantal jongens flink de handen uit de mouwen gestoken en de crossbaan omgebouwd tot een heel divers parcours met verschillende circuits die variëren in moeilijkheidsgraad. We kunnen echter niet alles met de hand, dus we hebben een planontwerp ingediend en budget aangevraagd om ook de laatste fase te kunnen uitvoeren. Daar is professioneel grondverzet voor nodig, maar dan ligt er straks ook iets om je vingers bij af te likken! In mei 2014 staat de heropening van het bikepark gepland. Het wereldje bikers is klein en officiële, goedgekeurde circuits zijn dun gezaaid. Colin: We hebben hier al heel wat fietsteams op bezoek gehad, van mountainbikers tot aan wielrenners toe. Zoiets spreekt zich snel rond en dat is leuke publiciteit voor het hele BOSS park. Colin en Dennis zijn apetrots op het BOSS park. Dennis: Voor mij is dit een droom die uitkomt. Ik had nooit gedacht dat het ooit legaal zou worden. En waar andere circuits op een braakliggend stuk grond op een industrieterrein zijn aangelegd, ligt ons bikepark als een maatschappelijk geaccepteerd onderdeel op een prachtige locatie, nota bene in een park. En dat Colin en ik dan ook nog een officiële rol in het beheer krijgen, wie had dat ooit kunnen denken! Het bikepark ligt op een prachtige locatie, nota bene in een park 20
project t BOSS Van idee tot uitvoering
project t BOSS Van idee tot uitvoering Waar gaan we op in 1. Wat is t BOSS? 2. Waarom dit idee en waarom bijzonder? 3. Hoe komt men van idee naar uitvoering? 4. Vragen, meer info? t BOSS is t BOSS staat
Nadere informatieBurgerkracht in het Groen Relatie burgerinitiatieven en gemeenten
Burgerkracht in het Groen Relatie burgerinitiatieven en gemeenten Groen Dichterbij 8 november 2014 Jan Hassink, Carlijn Wentink en Evelien Janssen Jan.hassink@wur.nl Voorbeelden van groene burgerinitiatieven
Nadere informatieVerslag bijeenkomst zorg & ondersteuning 22 maart 2017
Verslag bijeenkomst zorg & ondersteuning 22 maart 2017 In Zaanstad kan iedereen meedenken én praten over (goede) zorg en ondersteuning. Dit jaar heeft de gemeente haar werkwijze vernieuwd. Om zo beter
Nadere informatieHet BOSS park Rapportage van de evaluatie
Mayan Oomkes November 2013 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING EN AANPAK 3 2. RESULTATEN VAN HET BOSSPARK 3 3. BEVINDINGEN INTERVIEWRONDE EN DESKRESEARCH 5 3.1 VOORAF 5 3.2 DRAAGVLAK VOOR HET PROJECT 5 3.3 REALISATIE
Nadere informatieSociaal Makelen voor Krachtige Wijken Samenvatting van de rapportage tussentijdse evaluatie sociaal makelaarschap augustus 2013 december 2014
Sociaal Makelen voor Krachtige Wijken Samenvatting van de rapportage tussentijdse evaluatie sociaal makelaarschap augustus 2013 december 2014 Uitgevoerd door Onderzoeksnetwerk Sociaal Domein Utrecht Initiatieven
Nadere informatieVrijwilliger bij ASVZ
Vrijwilliger bij ASVZ Inhoud Vrijwilligerswerk: leuk en waardevol! 05 Dit is wie we zijn 06 Het verhaal van Ingrid 08 Wat kun je doen bij ASVZ? 10 Het verhaal van José 12 Belangrijke informatie 14 Scholing
Nadere informatieSPORTSTIMULERING IN DE OPVANG
www.livingvision.nl MANAGEMENT SAMENVATTING SPORTSTIMULERING IN DE OPVANG Oktober 2009 Meedoen, de uitdaging De sportvisie van de Federatie Opvang is onderdeel van het programma Meedoen van de Federatie
Nadere informatieMEERJARENBELEIDSPLAN Editie 2017 BEKNOPTE SAMENVATTING
MEERJARENBELEIDSPLAN 2015-2018 Editie 2017 BEKNOPTE SAMENVATTING Inleiding De bewegingen van de Krajicek Foundation We leven in een dynamische tijd. De maatschappij waarvan de Krajicek Foundation en haar
Nadere informatieIn je kracht. Werkboek voor deelnemers
In je kracht Werkboek voor deelnemers Uitleg Mijn toekomst! Benodigdheden: Werkblad Mijn toekomst! (je kunt het Werkblad meegeven om thuis na te lezen, maar dit is niet noodzakelijk) Voor iedere deelnemers
Nadere informatieKLEINE MENSEN GROTE WENSEN
KLEINE MENSEN GROTE WENSEN Voor de betere kinderopvang DOOR DE OGEN VAN KINDEREN Dit boekje laat je kinderopvang zien door de ogen van kinderen. Een praktische gids voor iedereen die nadenkt over de opvang
Nadere informatieParticipatieverslag Nieuw & Anders
Participatieverslag Nieuw & Anders Op 26 en 31 maart vonden twee bijeenkomsten plaats met de titel Nieuw & Anders plaats. Twee bijeenkomsten die druk bezocht werden door vrijwilligers, verenigingen en
Nadere informatieklaar voor een nieuwe toekomst
Herontwerp HRM Beleid klaar voor een nieuwe toekomst We maken ons op voor een nieuwe toekomst. Daar zijn we klaar voor. Dat komt omdat we gewend zijn om vanuit het kleine groot te denken en op een gelijkwaardige
Nadere informatie' Dit is de tijd die niet verloren gaat: iedre minuut zet zich in toekomst om.' M. Vasalis
IDENTITEITS- BEWIJS ' Dit is de tijd die niet verloren gaat: iedre minuut zet zich in toekomst om.' M. Vasalis 2 Onderwijs draait om mensen Als wij in onze onderwijsinstelling iets willen bereiken, dan
Nadere informatieDe subsidie regeling Leefbaarheid en bewonersparticipatie: hoe werkt dat eigenlijk?
De subsidie regeling Leefbaarheid en bewonersparticipatie: hoe werkt dat eigenlijk? Handreiking subsidie Leefbaarheid en bewonersparticipatie Dit is een uitgave van de gemeente Den Haag Dienst Publiekszaken
Nadere informatieKwartiermaken in Malburgen
Kwartiermaken in Malburgen Een samenwerkingsproject van Stichting Rijnstad en RIBW Arnhem & Veluwe Vallei, om de maatschappelijke integratie van mensen met een psychische beperking te bevorderen door de
Nadere informatie18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid
18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je
Nadere informatieBijlage 3 Samenvatting onderzoek HAN naar werkzame factoren vanuit gebruikersperspectief
Bijlage 3 Samenvatting onderzoek HAN naar werkzame factoren vanuit gebruikersperspectief In 2016 (februari tot juli) hebben acht studenten, in totaal 3 groepen, van de Hogeschool Arnhem Nijmegen nader
Nadere informatieJongerenparticipatie in en door de sport. Niet betrokken, dus vertrokken (Johan Stekelenburg, voorzitter Jeugd in Beweging)
Jongerenparticipatie in en door de sport Niet betrokken, dus vertrokken (Johan Stekelenburg, voorzitter Jeugd in Beweging) Nota Jongerenparticipatie in en door de sport Gemeente Den Haag Dienst Onderwijs,
Nadere informatieHertaling augustus 2017 Annemiek Denissen
Hertaling augustus 2017 Annemiek Denissen 1 Het regionaal platform ervaringskennis Wie zijn wij? Wij zijn mensen uit cliëntenraden in Nijmegen en begonnen in 2013.Wij vinden het belangrijk om wat cliënten
Nadere informatieOpen venster. Open venster. beeld van de leercirkels Leiderschap en Talentontwikkeling
Open venster Open venster beeld van de leercirkels Leiderschap en Talentontwikkeling Open venster De wereld verandert en overheden moeten mee veranderen. Maar hoe doe je dat, hoe Open venster kan je dat
Nadere informatieHet gaf mij veel energie om een eigen evenement te organiseren.
Het Cruyff Foundation Community Program De Johan Cruyff Foundation wil jongeren langdurig binden aan het Cruyff Court en de wijk. Wij willen jongeren meer zelfvertrouwen geven, kansen bieden om hun talent
Nadere informatiePROCEDURE EN CRITERIA VOOR VERSTREKKING
PROCEDURE EN CRITERIA VOOR VERSTREKKING financiële bijdragen uit het leefbaarheidsbudget 1 1. Inleiding De gemeenteraad van Hellendoorn heeft enkele budgeten overgedragen aan de dorpen en wijken in de
Nadere informatieHet is een mooie baan met veel uitdaging Interview met Nathalie Termorshuizen
Het is een mooie baan met veel uitdaging Interview met Nathalie Termorshuizen Een jaar geleden werden op het bureau twee nieuwe collega s voorgesteld. Zij kwamen in de plaats van Ton Winkels (Sportiefste
Nadere informatieDe leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN
Onderwerp Evaluatie nieuwe impuls Steller M. Mulder De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN Telefoon (050) 367 60 97 Bijlage(n) 1 Ons kenmerk 6044570 Datum 23-11-2016 Uw brief van Uw
Nadere informatieScholder an Scholder Verenigen voor de toekomst Werken met de methodiek scholder an scholder 2.0
Scholder an Scholder 2.0 - Verenigen voor de toekomst Werken met de methodiek scholder an scholder 2.0 Opdracht Bestuurlijk Overleg Sport; 7 december 2016 Evaluatie van scholder an scholder (1.0) leert
Nadere informatieOrganisatie info AGORA-beroepsvereniging
Netwerken formele- en informele zorg - AGORA Organisatie info AGORA-beroepsvereniging https://www.agora-beroepsvereniging.nl AGORA is de landelijke beroepsvereniging voor coördinatoren in Zorg en Welzijn
Nadere informatiePublieksjaarverslag Zorg in de regio voor mensen met een verstandelijke beperking en kinderen met een ontwikkelingsachterstand
Publieksjaarverslag 2011 Zorg in de regio voor mensen met een verstandelijke beperking en kinderen met een ontwikkelingsachterstand Op het Rijtven gaat van alles gebeuren. In 2011 werden alle kabels en
Nadere informatieJaarverslag 2016 Mens en Tuin
Jaarverslag 2016 Mens en Tuin Inleiding en rode draad in 2016 Het jaar 2016 begon al vroeg voor Mens en Tuin. Immers, het zou het jaar van het 30- jarig bestaan worden. Wat wilden we eigenlijk vieren?
Nadere informatieResultaten van de Digitale wijkraadpleging en "Groene Tocht door Zuidwest" voorjaar 2013
1 Resultaten van de Digitale wijkraadpleging en "Groene Tocht door Zuidwest" voorjaar 2013 Een nieuwe vorm van wijkraadpleging: combinatie van internet technologie, het houden van een buurtschouw en Community
Nadere informatie' Zijn wie je bent. Dat is geluk.'
identiteitsbewijs ' Zijn wie je bent. Dat is geluk.' Erasmus 4 Onderwijs draait om mensen Onderwijs draait om mensen. Als we met elkaar in het onderwijs iets willen bereiken, dan draait alles om passie,
Nadere informatieKleine Mensen Grote Wensen. Voor de betere kinderopvang
Kleine Mensen Grote Wensen Voor de betere kinderopvang Dit boekje laat je kinderopvang zien door de ogen van kinderen. Een praktische gids voor iedereen die nadenkt over de opvang van kinderen van 0 tot
Nadere informatievoor de Koningssportdag van de voor basisscholen Koningsspelen
6 tips voor de Koningssportdag van de voor basisscholen Koningsspelen De meeste scholen hebben veel ervaring met het organiseren van sportdagen. Echter de Koningssportdag van de Koningsspelen is een bijzonder
Nadere informatieKIEZEN VOOR WERK: HANDLEIDING
CASUS: AMINA Alle vrijheid die ik in Turkije had verdwijnt. Ik voelde me opgesloten en depressief. Toen ik mijn man leerde kennen ben ik misschien te veel van dingen uitgegaan en heb ik te weinig gevraagd.
Nadere informatiePUMPTRACK IN DRIELANDEN. Levi Groen, Michel Groen, Kasper Priem en Coen Graafstal
PUMPTRACK IN DRIELANDEN Levi Groen, Michel Groen, Kasper Priem en Coen Graafstal Inhoudsopgave WAT IS EEN PUMPTRACK en WAAROM IN DRIELANDEN? 1 Referentiebeelden 2 Waar? 3 Waarom asfalt of beton? 4 Kosten
Nadere informatieHele fijne feestdagen en een gezond en vrolijk 2017! Raymond Gruijs. BM Groep ARBO West Baanzinnig
De tijd vliegt voorbij en voor je weet zijn we al weer een jaar verder. Ik zeg wel eens: mensen overschatten wat je in een jaar kunt doen, maar onderschatten wat je in 3 jaar kan realiseren. Laten we naar
Nadere informatieAANVRAAGFORMULIER ACTIVITEITENSUBSIDIE:
AANVRAAGFORMULIER ACTIVITEITENSUBSIDIE: AANVRAGER Naam organisatie Postadres Postcode + plaats Bezoekadres Postcode + plaats Contactpersoon Functie contactpersoon Telefoonnummer E-mail adres ACTIVITEIT
Nadere informatieLoslaten is het nieuwe vasthouden. Hoofdstuk 9
Hoofdstuk 9 Ik geloof in een bescheiden opstelling als gemeentelijke organisatie in combinatie met een gulle benadering als het gaat om het faciliteren van de lokale gemeenschap zelf. We zijn nog steeds
Nadere informatieHet BOSS park. ...een plek voor Bewegen, Ontmoeten, Sport & Spel. Hoe is het initiatief ontstaan? Waar ligt wat?
Het BOSS park S e p t e m b e r 2 0 1 3...een plek voor Bewegen, Ontmoeten, Sport & Spel Hoe is het initiatief ontstaan? Het initiatief het BOSS park vloeit voort uit een leefbaarheidsonderzoek dat het
Nadere informatieGIDS-gemeenten die de JOGGaanpak & GIDS combineren
GIDS-gemeenten die de JOGGaanpak & GIDS combineren Notitie versie 1.0 September 2016 Door Frea Haker (Gezond in ) Eveline Koks (Jongeren Op Gezond Gewicht) Anneke Meijer (Coördinatie Gezond Gewicht Fryslân
Nadere informatieVoor de interne organisatie onderscheiden we drie type speeltuinverenigingen:
Checklist indicatoren vrijwilligersmanagement speeltuinwerk De NUSO heeft een vragenlijst ontwikkeld om de organisatiestructuur bij speeltuinverenigingen praktisch in kaart te brengen. Aan de hand van
Nadere informatieHUURDERSDAG. Op de bank of in de benen? over betrokken bewoners
HUURDERSDAG Op de bank of in de benen? over betrokken bewoners 3 november 2018 Niet voor jullie of toch? Verenigen als vak Waar mensen zich verenigen Als huurder, zorgvrager, bewoner, idealist, patiënt,
Nadere informatieGEMEENTEBLAD Officiële publicatie van Gemeente Houten (Utrecht)
Het college van burgemeester en wethouders heeft op 3 december 2013 de hiernavolgende Beleidsregels Fonds Maatschappelijke Ontwikkeling Houten -2015 vastgesteld. Fonds Maatschappelijke Ontwikkeling Houten
Nadere informatieBeleidregels Sociaal Cultureel Werk 2005 (en verder)
Beleidregels Sociaal Cultureel Werk 2005 (en verder) 1. Beleidsterrein Beleidstaak: Sociaal Cultureel Werk Beheerstaak: Samenlevingsopbouwwerk, functienummer 630.00 Dit beleidsterrein omvat kinderwerk,
Nadere informatieSubsidieplafonds Subsidieplafonds 2016
Subsidieplafonds Subsidieplafonds 1 0360_15 Subsidieplafonds V1 Subsidieplafonds 2 Subsidieplafonds Beoogd Maatschappelijk Effect stelling Bedrag Jaarlijkse subsidie Samenredzaamheid 1. Ambitie Bewoners
Nadere informatieOntdek jezelf. En je vak. Ik ben het ID
Ontdek jezelf. En je vak. Ik ben het ID Ik geef betekenis aan onze missie Ik begeleid studenten naar de arbeidsmarkt, een vervolgopleiding en/of een actieve rol in de samenleving. En: ik zorg dat een student
Nadere informatieOnderzoek naar de nieuwe vrijwilliger in de sport in Ommen en Hardenberg. Rapportage 31 mei 2017
Onderzoek naar de nieuwe vrijwilliger in de sport in Ommen en Hardenberg Rapportage 31 mei 2017 Waarom dit onderzoek? Vrijwilligers onmisbaar in de sport Onderwerp staat sinds jaar en dag op de agenda
Nadere informatieAls problemen zich opstapelen kun jij van betekenis zijn. Wij zijn Present. Jij ook?
Als problemen zich opstapelen kun jij van betekenis zijn. Wij zijn Present. Jij ook? Achter elke voordeur gaat weleens iets mis Hulpverleners kunnen niet alles alleen oplossen. Achter elke voordeur gaat
Nadere informatiePvdA Duiven - Samen Vooruit!
v 1 PvdA Duiven - Samen Vooruit! Voor u ligt het verkiezingsprogramma van de PvdA Duiven voor de verkiezingen van 21 maart 2018. Voor ons is dit de basis om verder te werken aan concrete plannen om samen
Nadere informatieSTRATEGISCH BELEID. &Ons Tweede Thuis
& STRATEGISCH BELEID &Ons Tweede Thuis 2017-2020 Onze kernwaarden Zelfbewust: We zijn ons bewust van onze betekenis en we zijn trots op wat we doen. Krachtig: Er zit veel kracht in ieder van ons. Die boren
Nadere informatiePvdA Duiven - Samen Vooruit!
VERKIEZINGSPROGRAMMA PVDA DUIVEN 2018 PvdA Duiven - Samen Vooruit! Voor u ligt het verkiezingsprogramma van de PvdA Duiven voor de verkiezingen van 21 maart 2018. Voor ons is dit de basis om verder te
Nadere informatieSamenwerken aan welzijn
Samenwerken aan welzijn Richting en houvast 17 november 2017 Het organiseren van welzijn Het afgelopen jaar hebben we met veel inwoners en maatschappelijke partners gesproken. Hiermee hebben we informatie
Nadere informatieErvaringen met Netwerk tegen Armoede
Ervaringen met Netwerk tegen Armoede Afdeling Onderzoek & Statistiek Oktober 2016 Inhoudsopgave Samenvatting... 3 1. Inleiding... 4 2. Betrokkenheid... 5 3. Functie van het netwerk... 7 4. Activiteiten
Nadere informatieVisie en Methoden Mondiaal Burgerschap
Visie en Methoden Mondiaal Burgerschap De KNVB gelooft in de maatschappelijke meerwaarde van voetbal. Voetbal brengt de samenleving in beweging. Zo n 300.000 vrijwilligers zijn in Nederland actief bij
Nadere informatieSamen de Wereld Kleuren PEDAGOGISCHE VISIE
Samen de Wereld Kleuren PEDAGOGISCHE VISIE Geboeid kijk je de wereld in om je te blijven verwonderen. Of je nu oud of jong bent, die verwondering moet je vasthouden. 2 SWK-Kinderopvang SWKGroep Kinderopvang
Nadere informatieÉÉN MET HET VELD DE ERVARINGEN VAN KWETSBARE MENSEN MET KAPITAAL EN IN- EN UITSLUITING IN DE SPORT
1 ÉÉN MET HET VELD DE ERVARINGEN VAN KWETSBARE MENSEN MET KAPITAAL EN IN- EN UITSLUITING IN DE SPORT Één met het veld De ervaringen van kwetsbare mensen met kapitaal en in- en uitsluiting binnen de sport.
Nadere informatieSamen de Wereld Kleuren PEDAGOGISCHE VISIE
Samen de Wereld Kleuren PEDAGOGISCHE VISIE SWKGroep Geboeid kijk je de wereld in om je te blijven verwonderen. Of je nu oud of jong bent, die verwondering moet je vasthouden. Stichting SWKGroep staat voor
Nadere informatieKarin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.
Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als
Nadere informatieWij. maken Dordt SAMEN AAN DE SLAG MET INITIATIEVEN. Wij maken Dordt Samen aan de slag met initiatieven
Wij maken Dordt SAMEN AAN DE SLAG MET INITIATIEVEN SAMEN AAN DE SLAG MET INITIATIEVEN Waar mensen elkaar ontmoeten, ontstaan als vanzelf nieuwe netwerken en initiatieven. Inwoners die met elkaar samenwerken.
Nadere informatieKids United Inhoudsopgave. Kids United Voorwoord Henk Sijtsma. Inhoudsopgave 02 Voorwoord 03 Terugblik 04 Samenwerking 08 Hoofdsponsor 10
Kids United Inhoudsopgave Kids United Voorwoord Henk Sijtsma Inhoudsopgave 02 Voorwoord 03 Terugblik 04 Samenwerking 08 Hoofdsponsor 10 Enthousiast, gedreven, betrokken, respect: dat waren de woorden die
Nadere informatieElke dag zo goed mogelijk.
Elke dag zo goed mogelijk. Iedereen wil genieten, ontspannen en ontwikkelen. Op z n eigen wijze en binnen z n eigen mogelijkheden. Voor mensen met een verstandelijke beperking en een intensieve zorgvraag
Nadere informatie24 september september 2018
Aan de raad van de gemeente Olst-Wijhe. Raadsvergadering d.d. Agendapunt Opiniërend besproken d.d. Portefeuillehouder 24 september 2018 10 10 september 2018 wethouder A.G.J. Bosch Zaaknummer 7184-2018
Nadere informatieOntmoeten en ontschotten. Hoofdstuk 6
Hoofdstuk 6 Er werd een enorme weerbarstigheid ook in de eigen organisatie van regels, financiering en registratie ervaren. De systeemwereld werd dat genoemd. De wil was er om dit te veranderen. Ontmoeten
Nadere informatieKom het MEE - MAEKEN in Middelharnis!
Kom het MEE - MAEKEN in Middelharnis! Kom het mee maeken op Hernesseroord 1 Op het eiland Goeree Overflakkee, in Middelharnis, kun je het mee-maeken. Dicht bij het water dat Goeree Overflakkee omringt,
Nadere informatieSLB reflectie eindverslag. Docent: Mieke Vissers Naam: Lynn Duijs Studentnummer: Datum: Vak: SLB.
SLB reflectie eindverslag Docent: Mieke Vissers Naam: Lynn Duijs Studentnummer: 12043273 Datum: 05.11.2012 Vak: SLB 1 Inhoudsopgave Bijeenkomst 1 Blz. 3 Bijeenkomst 2 Blz. 4 Reflectie 3 + competenties
Nadere informatieStrategisch Communicatieplan Meedoen in Alblasserdam Augustus 2013
Strategisch Communicatieplan Meedoen in Alblasserdam Augustus 2013 Wendy Hermans Monique Speelman Karin Stevens Inhoudsopgave 1 Meedoen in Alblasserdam... 3 1.1 Inleiding... 3 1.2 Ontwikkelingen... 3 1.3
Nadere informatieJaarrapportage Home-Start en Home-Start+ Schagen en Hollands Kroon 2018
Jaarrapportage Home-Start en Home-Start+ Schagen en Hollands Kroon 2018 Inleiding Home-Start is een programma voor opvoedondersteuning waarbij vrijwilligers gezinnen ondersteunen met minimaal één kind
Nadere informatiePlan van Aanpak samen op weg naar beweging
Plan van Aanpak samen op weg naar beweging 2017-2018 Mei 2017 - 2 - Inhoudsopgave 1. Sportief, Gezond & Cultureel 3 2. Meedoen & Talent 4 3. Samen & Actief 5 4. Communicatie & Organisatie 6 Inleiding We
Nadere informatieDe Valkuilen van de Bron
De Leermomenten van een ondernemer (in slecht weer) Ronald Osephius Gestart 1 Mei 2012 Beëindigd 15 Januari 2015 Voor mijn jongens waar ik eeuwig van houd Intro... 8 Spreuken... 9 Waarom... 10 Aandacht...
Nadere informatieWijkcentrum De Hommel werkt aan een nieuwe toekomst. Een toekomst waarin buurtbewoners, buurtondernemers en diverse dienstverleners samen gaan wonen
Wijkcentrum De Hommel werkt aan een nieuwe toekomst. Een toekomst waarin buurtbewoners, buurtondernemers en diverse dienstverleners samen gaan wonen en werken in één en hetzelfde gebouw. Een buurthuis-plus.
Nadere informatie#Gevoelsbeleving #IKontwikkeling #AANgaan
Gezinskaraktercoach gespecialiseerd in de ontwikkelingsfase van 9-jarige kinderen die over veel meer gaat dan 9-jarige kinderen #Gevoelsbeleving #IKontwikkeling #AANgaan In dit e-book krijg je van mij
Nadere informatieBeleidsplan Unie van Betrokken Ouders
Beleidsplan 2015-2020 Unie van Betrokken Ouders Plaats: Apeldoorn Datum: 18-11-2014 Inhoudsopgave INLEIDING 1 UVBO- SCHEMA 2 ORGANISATIEBESCHRIJVING 3 MISSIE 3 VISIE 3 SPEERPUNTEN 4 KRITISCHE SUCCESFACTOREN
Nadere informatieArchitect nieuw te bouwen MFC Klarendal bekend!
Architect nieuw te bouwen MFC Klarendal bekend! Architectenbureau De Zwarte Hond gaat MFC Klarendal ontwerpen. Wat er aan vooraf ging Zoals al in een vorige wijkkrant heeft gestaan wordt het MFC Klarendal
Nadere informatieNIEUWSBRIEF IKC De Kreek
1 WINTER 2018 NIEUWSBRIEF IKC De Kreek Kinderen voorop In deze eerste nieuwsbrief, die bestemd is voor alle ouders en betrokkenen van IKC De Kreek, informeren we u over de ontwikkelingen rond IKC De Kreek.
Nadere informatiePUMPTRACK IN DRIELANDEN. door Kasper Priem en Coen Graafstal
PUMPTRACK IN DRIELANDEN door Kasper Priem en Coen Graafstal 190602 WAT IS EEN PUMPTRACK en WAAROM IN DRIELANDEN? Een Pumptrack is een circuit bestaande uit een variatie van technische onderdelen zoals
Nadere informatie- Haarle - Nijverdal Zuid - Nijverdal Noord, Hulsen - Hellendoorn, Hancate, Egede, Eelen en Rhaan - Marle, Daarle, Daarlerveen
Woonservicegebieden en Gebiedsgericht werken binnen de gemeente Hellendoorn Samen verder onder de noemer Buurt aan Zet Vastgesteld in de Stuurgroepvergadering Wonen Welzijn Zorg/ Zorgoverleg op 7 maart
Nadere informatieSV SLIKKERVEER OP NAAR HET 100-JARIG BESTAAN. Beleidsplan
SV SLIKKERVEER OP NAAR HET 100-JARIG BESTAAN Beleidsplan 2016-2020 SV SLIKKERVEER: MEER DAN EEN VERENIGING SV SLIKKERVEER: MEER DAN EEN VERENIGING SV Slikkerveer is een vereniging. En zoals bij iedere
Nadere informatieSport- en beweegaanbod
Playgrounds inclusief begeleiding Organisatie: Richard Krajicek Foundation (RKF) Contactpersoon: Chris Kaper Contactpersoon 2: heer Eric van Veen Erkenningen: Sport- en beweegaanbod Achtergrond Samenvatting
Nadere informatieINHOUDSOPGAVE: Vooraf 2. Inleiding 3. Doelstellingen, strategie en belangrijkste activiteiten 4-5. Communicatie 6.
INHOUDSOPGAVE: Vooraf 2 Inleiding 3 Doelstellingen, strategie en belangrijkste activiteiten 4-5 Communicatie 6 Fondsenwerving 7 Personeel & Organisatie 8 Financiele onderbouwing 9 Kernwaarden 10 1 Vooraf
Nadere informatieSubsidie uitvraag Welzijnswerk 2017
Subsidie uitvraag Welzijnswerk 2017 In beweging komen Ontwikkelen Meedoen Met lef! Oktober, 2016 1. Inleiding In 2015 en 2016 gingen wij Meiinoar op reis en die reis gaat verder. De reis wordt intensiever
Nadere informatieOnbekommerd wonen in Breda
Onbekommerd wonen in Breda Verslag van de aanpak GWI 1998-2015 Geschikt Wonen voor Iedereen 2 Aanleiding In Nederland is sprake van een dubbele vergrijzing. Het aantal ouderen neemt flink toe en ze worden
Nadere informatieWerkboek Het is mijn leven
Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er
Nadere informatieKick-off bijeenkomst. 20 januari 2018
Kick-off bijeenkomst 20 januari 2018 Stichting Roda JC MIDM Stichting Roda JC Kerkrade MIDM is opgericht in maart 2012 MIDM richt zich op 3 pijlers: Participatie, Gezondheid en Respect MIDM slaat brug
Nadere informatiePlaatselijk Belang Scharsterbrug. Missie, Visie en Strategie
Plaatselijk Belang Scharsterbrug Missie, Visie en Strategie Missie Als Plaatselijk Belang hebben we bestaansrecht omdat we gezamenlijk en gecoördineerd meer kunnen bereiken voor het dorp Scharsterbrug
Nadere informatieNieuwsbrief Samen Sterk in de Wijk
Nieuwsbrief Samen Sterk in de Wijk September 2015 Nieuwsbrief De eerste interne nieuwsbrief Samen Sterk in de Wijk Vught. Deze brief verschijnt periodiek. Samenwerkende organisaties Samen Sterk in de Wijk
Nadere informatieVan idee naar subsidiabel projectplan
FINALEDAG 3-2-1-CO! ZORGT VOOR VERRIJKTE INNOVATIEVE IDEEËN Van idee naar subsidiabel projectplan Door: Martine van Dijk A+O fonds Gemeenten / Fotografie: Kees Winkelman Op 26 maart 2015 vond voor de tweede
Nadere informatieSociaal makelaar De vraag is leidend Organiserend vermogen. Sociaal Team Klanttevredenheid Omslag in denken en doen Expertise Sport en Bewegen
Jaarverslag 2017 Sociaal makelaar De vraag is leidend Effecten Organiserend vermogen Sociaal Team Klanttevredenheid Omslag in denken en doen Expertise Sport en Bewegen Samenwerking Burgerinitiatief Integratie
Nadere informatieAllemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman
Permanente educatie in Smallingerland Allemaal in ontwikkeling Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Van cursussen professioneel Engels, kennis opdoen bij een andere afdeling tot vierjarige
Nadere informatieVrijwilligersbeleid MVV 29 per januari 2013
Vrijwilligersbeleid MVV 29 per januari 2013 1. Inleiding Voetbalvereniging MVV 29 bestaat dankzij vrijwilligers. De ene vrijwilliger besteedt meer tijd aan MVV 29 dan een ander, maar dat geeft niet. Iedere
Nadere informatiede veiligheid in de dorpen te behouden en waar mogelijk te versterken en overlast tegen te gaan.
Prestatieafspraken Jongeren(opbouw)werk 2012 In de kaders staan de doelstellingen van de productgroepen zoals de gemeente Geldermalsen die kent in het kader van de WMO. Per kader zijn de relevante doelstellingen
Nadere informatieINHOUD. 3 Inleiding 4 Kiezen voor het leven DRIE GOUDEN TIPS OM VOLUIT TE LEVEN
INHOUD 3 Inleiding 4 Kiezen voor het leven DRIE GOUDEN TIPS OM VOLUIT TE LEVEN 7 Verdriet uit je hart en verdriet om je zorgen 11 De belangrijkste relatie is die met jezelf 14 In dankbaarheid ligt geluk
Nadere informatieEr gebeurt hartstikke veel. En de ontmoetingen tijdens deze bijeenkomst vind ik heel waardevol! Lisette (bewoner / vrijwilliger)
Op 23 juni organiseerde Vooruit een bijeenkomst in Fort Luna, waarbij bewoners, vrijwilligers en professionals uit de wijk elkaar konden ontmoeten. Het doel van deze ochtend was het bedenken van activiteiten
Nadere informatieOasis Training, april 2014 Trainingsprogramma
O Oasis Training, april 2014 De Oasisgame, een unieke manier om samen met bewoners, andere professionals en vrijwilligers aan de slag te gaan in een wijk. Het doel van een Oasis game is het realiseren
Nadere informatieAndré Bolhuis ter gelegenheid van afsluitende bijeenkomst. Het afblazen van de Olympische Spelen 2028 in Nederland heeft veel
De toekomst van de sport in Nederland, André Bolhuis ter gelegenheid van afsluitende bijeenkomst Olympisch Vuur. Het afblazen van de Olympische Spelen 2028 in Nederland heeft veel losgemaakt in Nederland.
Nadere informatieAANVRAAGFORMULIER ACTIVITEITENSUBSIDIE 2016:
Puntentotaal vraag 3: (in te vullen door interne subsidiecommissie): AANVRAAGFORMULIER ACTIVITEITENSUBSIDIE 2016: 1. Aanvrager Naam organisatie Postadres Postcode + plaats Bezoekadres Postcode + plaats
Nadere informatieSport- en beweegaanbod
Krajicek sportclubs Organisatie: Richard Krajicek Foundation (RKF) Contactpersoon: heer Chris Kaper Contactpersoon 2: mevrouw Jamila Laoukili Erkenningen: Sport- en beweegaanbod Achtergrond Samenvatting
Nadere informatieLokaal Sportakkoord Helmond
Lokaal Sportakkoord Helmond Even voorstellen Sportformateur: Miriam van Moll Wie zitten er in de zaal? 2 Terugblik Startbijeenkomst Wat houdt het Nationaal Sportakkoord ook alweer in Waarom een Lokaal
Nadere informatieDe spin in het web. Handreiking. voor werkers die direct. aan de slag willen met. de sociale netwerken van. mensen met verstandelijke
De spin in het web Handreiking voor werkers die direct aan de slag willen met de sociale netwerken van mensen met verstandelijke beperkingen Anne Wibaut, Willy Calis Ad van Gennep Inleiding Wij hebben
Nadere informatieProjectplan kerkplanting
Projectplan kerkplanting 1. Inleidende opmerkingen a. Projectplan Waarom is het belangrijk om een projectplan te schrijven? - Het helpt om uit te spreken wat er vaak al in verschillende hoofden zit - Het
Nadere informatieStichting OASE. Sociaal & Cultureel Centrum. Activiteiten Jaarverslag 2015
Stichting OASE Sociaal & Cultureel Centrum Activiteiten Jaarverslag 2015 Auteur: Oase Datum:30-12-2015 Inhoudsopgave Inleiding... 2 1. Project Kunst en Cohesie... 3 2. Bewonersdag. 4 3. Bijeenkomst met
Nadere informatieActief burgerschap. Sint Gerardusschool Splitting 145 7826 ET Emmen Tel: 0591-622465 gerardusschool@skod.nl
2013 Actief burgerschap 0 Sint Gerardusschool Splitting 145 7826 ET Emmen Tel: 0591-622465 gerardusschool@skod.nl Inhoudsopgave Pagina Inleiding 2 Hoofdstuk 1 : 3 Hoofdstuk 2 : : een doel en een middel
Nadere informatie