Regio Achterhoek Waterschap Rijn en IJssel. Onderdeel A: Bodemkwaliteitskaart gemeenten Regio Achterhoek

Transcriptie

1 Regio Achterhoek Waterschap Rijn en IJssel Onderdeel A: Bodemkwaliteitskaart gemeenten Regio Achterhoek Aalten, Bronckhorst, Montferland, Oost Gelre, Oude IJsselstreek, Winterswijk Periode van Twickelostraat 2 postbus AE Deventer telefoon telefax

2

3 INHOUDSOPGAVE blz. 1. OPSTELLEN VOORLOPIGE ZONERING Inleiding Identificatie Voorlopige gebiedsindeling 2 2. GEGEVENSVERWERKING Gegevens uit bodeminformatiesystemen Verhoogde gehalten aan arseen, nikkel en barium Gegevensdekking 4 3. EVALUATIE EN KARAKTERISATIE Karakterisatie voorlopige zonering Beoordeling voorlopige zonering Evaluatie voorlopige zonering Homogeniteit gegevens voorlopige zones Samenvoegen zones Conclusie definitieve zonering Karakterisatie definitieve kwaliteitszones Resumé 9 REFERENTIES 10 BEGRIPPENLIJST 11 laatste bladzijde 11 bijlagen aantal bladzijden I Kaart met beheersgebied 1 II Kaart met beschikbare monsterpunten 1 III Voorlopige zonering 16 a. kaart met de voorlopige zonering b. kengetallen voorlopige zonering IV Van nature verhoogde gehalten 2 a. Arseen in grond b. Nikkel in grondwater V Definitieve zonering 8 a. kaart met de definitieve zonering b. kengetallen definitieve zonering DTC167-1 Onderdeel A: Bodemkwaliteitskaart gemeenten Regio Achterhoek definitief d.d. 2 april 2007

4 1. OPSTELLEN VOORLOPIGE ZONERING 1.1. Inleiding De werkwijze voor het opstellen van de bodemkwaliteitskaart voor de regio Achterhoek is gebaseerd op de landelijke interim-richtlijn Bodemkwaliteitskaarten (ref. 1). Op basis hiervan kan de gebiedseigen diffuse bodemkwaliteit vastgesteld worden. Daartoe is het noodzakelijk een aantal stappen te doorlopen. Dit stappenplan is beknopt in onderstaande tabel beschreven. Tabel 1.1. Stappenplan voor het opstellen van een bodemkwaliteitskaart stap omschrijving 1. Identificatie Het vaststellen van het beheersgebied (landelijk en stedelijk gebied van de regio Achterhoek), de onderscheidende kenmerken bij de definitie van bodemkwaliteitszones, de bodemlagen en het stoffenpakket waarvoor de achtergrondwaarden worden vastgesteld. 2. Gebiedsindeling Het beheersgebied wordt, op basis van de in stap 1 vastgestelde onderscheidende kenmerken, opgedeeld in voorlopige bodemkwaliteitszones waarvoor een karakteristieke bodemkwaliteit wordt verwacht. 3. Gegevensverwerking De beschikbare bodemkwaliteitsgegevens worden statistisch voorbewerkt (vervanging bepalingsgrens, omgang met mengmonsters, verwijderen van uitbijters). 4. Aanvulling Indien blijkt dat de gegevensdekking tekortschiet, kan overwogen worden extra gegevens te verzamelen. In de praktijk betekent dit doorgaans het uitvoeren van aanvullend bodemonderzoek. 5. Evaluatie Op basis van de kwaliteitsgegevens wordt beoordeeld of de bij stap 2 voorgestelde indeling gehandhaafd kan blijven. De beoordeling geschiedt door statistische toetsen waarmee nagegaan wordt of de beoogde betrouwbaarheid en nauwkeurigheid zijn bereikt. 6. Karakterisatie Interpretatie van de gegevens en het vaststellen van de kengetallen per stof, per bodemlaag en per bodemkwaliteitszone. 7. Rapportage Het vervaardigen van de bodemkwaliteitskaart en het opstellen van een bodembeheerplan met daarin de gehanteerde werkwijze en uitgangspunten. De stappen zijn - uitgezonderd stap 7 (wat betreft het bodembeheerplan) - in de volgende paragrafen en hoofdstukken toegelicht. Het bodembeheerplan is als onderdeel B separaat gerapporteerd Identificatie Deze eerste stap wordt ook wel de definitiefase genoemd. In deze stap is - in nauw overleg met de gemeenten - een aantal keuzes gemaakt over de opzet en de te hanteren werkwijze bij het opstellen van de bodemkwaliteitskaart. De belangrijkste hiervan zijn: - als beheersgebied van de bodemkwaliteitskaart zijn het landelijk en stedelijk gebied van de regio Achterhoek aangemerkt. De gemeenten Berkelland en Doetinchem hebben een recent opgestelde bodemkwaliteitskaart en zijn derhalve uitgesloten van het beheersgebied. Overige bestaande bodemkwaliteitskaarten zijn te oud of niet geschikt bevonden. Het beheersgebied is weergegeven in bijlage I; - voor het opdelen van het stedelijk gebied in voorlopige bodemkwaliteitszones zijn bodemgebruik en de bebouwingsgeschiedenis als onderscheidende kenmerken gehanteerd; - als onderscheidende kenmerken voor het landelijk gebied zijn grondsoort en hoogteligging gehanteerd; - voor het landelijk en het stedelijk gebied zijn twee bodemlagen onderscheiden, namelijk de bovengrond (0 tot 0,5 m-mv) en de ondergrond (0,5 tot 2,0 m-mv). Hiermee is aangesloten bij de laagindeling die bij regulier bodemonderzoek (NEN5740) wordt gebruikt; - de stedelijke zonering wordt per gemeente beschouwd; - de zonering van het landelijk gebied wordt regionaal beschouwd; DTC167-1 Onderdeel A: Bodemkwaliteitskaart gemeenten Regio Achterhoek definitief d.d. 2 april

5 - de bodemkwaliteitskaart is opgesteld voor het standaardpakket aan stoffen; het zogenaamde NENpakket (As, Cd, Cr, Cu, Hg, Ni, Pb, Zn, PAK, EOX en minerale olie) 1,2 ; - voor het doorrekenen van de kengetallen is uitgegaan van de analysedata in de gemeentelijke bodeminformatiesystemen (BIS4ALL, GeoBIS, Nazca, StraBIS). Een overzicht met de beschikbare monsternamepunten (op rapportniveau) is opgenomen in bijlage II. Overige (statistische) keuzes zijn in de komende paragrafen en hoofdstukken verder toegelicht Voorlopige gebiedsindeling Bij het opstellen van de zonering hebben de volgende overwegingen een rol gespeeld: - het vinden van een juiste balans tussen het aantal zones dat op puur theoretische gronden gegenereerd kan worden (onderscheidende kenmerken) en het aantal zones dat vanuit beleidsmatig of praktisch oogpunt wenselijk of haalbaar is. Dit overigens zonder uit het oog te verliezen dat elke zone in zekere mate onderscheidend moet zijn in verontreinigingsgraad (of variabiliteit hierin); - een zone moet verhoudingsgewijs een voldoende groot oppervlak hebben, maar mag wel uit verschillende (geografisch uiteen gelegen) deelgebieden bestaan; - het heeft de voorkeur om voor de zonebegrenzing een - in het veld - duidelijk herkenbare grens te hanteren. Voor het stedelijk gebied is op basis van het bodemgebruik en de bebouwingshistorie het volgende onderscheid aangehouden: - woningbouw<1900; - woningbouw>1970; - woningbouw ; - woningbouw ; - woningbouw ; - kern (dorpskernen en buurtschappen); - industrie<1900; - industrie>1970; - industrie ; - industrie ; - industrie ; - toekomstig. Voor het landelijk gebied is in beginsel het volgende onderscheid aangehouden: - zand (hoog); - zand (laag); - klei. De zones zijn verticaal gezien gesplitst in bovengrond (BG) en ondergrond (OG). Gekozen is om de stuwwal in de gemeente Montferland niet te zoneren. Dit betreft een natuurgebied waar grondverzet niet wenselijk is. Voor dit gebied zijn geen gegevens beschikbaar. Voor elk van de voorlopige zones wordt een karakteristieke gebiedseigen bodemkwaliteit verwacht die verschilt van de overige aangemerkte zones. Een kaartbeeld met de voorlopige zone-indeling is opgenomen in bijlage III-a. 1 Er is aangesloten bij het bestaande stoffenpakket omdat het nieuwe stoffenpakket nog niet vaststaat. Tevens zijn er onvoldoende gegevens beschikbaar voor het doorrekenen van de nieuwe stoffen. 2 Voor olie is gebruik gemaakt van de uitzonderingspositie die de Interim-richtlijn (ref. 1) biedt. DTC167-1 Onderdeel A: Bodemkwaliteitskaart gemeenten Regio Achterhoek definitief d.d. 2 april

6 2. GEGEVENSVERWERKING 2.1. Gegevens uit bodeminformatiesystemen Voor het kunnen berekenen van de gebiedseigen bodemkwaliteit van iedere zone is gebruik gemaakt van de in de bodeminformatiesystemen beschikbare bodemonderzoeken. Een kaart met de beschikbare monsterpunten is opgenomen in bijlage II. Een aantal belangrijke stappen in de voorbewerking van de dataset is hieronder verder uitgewerkt: a) omgang punt- en mengmonsters; b) vervangen van detectielimiet; c) verwijderen van verdachte gegevens; d) opsplitsen naar bodemlagen; e) verwijderen van uitbijters. ad a) omgang met punt- en mengmonsters In aansluiting op de landelijke interim-richtlijn zijn zowel punt- als mengmonsters eenmaal in de dataset meegerekend. ad b) vervangen van detectielimiet Doorgaans ligt een groot gedeelte van de gemeten gehalten beneden de detectielimiet van de chemische bepalingmethode. Omdat deze kwaliteitsgegevens mede representatief zijn voor de gebiedseigen kwaliteit dienen ze vervangen te worden door een representatieve waarde. In aansluiting op de landelijke interim-richtlijn is 0,7 x detectielimiet als vervangingswaarde gehanteerd. In de tabellen van bijlage III-b is aangegeven hoeveel procent van de kwaliteitsgegevens een concentratie beneden de detectielimiet had. ad c) verwijderen van verdachte gegevens Een belangrijke stap in de hele procedure is het filteren van de dataset op verdachte versus niet verdachte kwaliteitsgegevens. De interim-richtlijn geeft hiervoor geen specifieke aanwijzingen. De verdachte gegevens zijn niet representatief voor de gebiedseigen bodemkwaliteit en moeten hierom uit de dataset verwijderd worden. Om deze selectie uit te voeren heeft op basis van type onderzoek en hypothese (voor zover ingevuld in de bodeminformatiesystemen) een voorselectie gemaakt van potentieel verdachte onderzoeken. Deze voorselectie is door de gemeenten gecontroleerd en bijgesteld tot een definitieve selectie. Deze werkwijze is geschematiseerd weergegeven in afbeelding 2.1. Alléén rapportages met een onverdachte hypothese en/of onderzoeksresultaten die niet op een lokale verontreiniging wijzen, zijn in de berekeningen meegenomen. Afbeelding 2.1. Werkwijze bij selectie van geschikte en ongeschikte onderzoeken hypothese verdacht / gemengd / niet ingevuld onverdacht type onderzoek verdacht type aanleiding of type onderzoek onverdacht type onderzoek geschiktheid t.b.v BKK ongeschikt geschikt geschikt eindbeoordeling geschikt / ongeschikt door gemeenten DTC167-1 Onderdeel A: Bodemkwaliteitskaart gemeenten Regio Achterhoek definitief d.d. 2 april

7 ad d) opsplitsing naar bodemlagen Omdat de bovengrond doorgaans meer verontreinigd is dan de diepere grondlagen is dit onderscheid vanzelfsprekend ook gehanteerd bij de opzet van de bodemkwaliteitskaart. Zoals eerder aangegeven zijn twee bodemlagen gezoneerd, te weten: - bovengrond (0,0 tot 0,5 m-mv); - ondergrond (0,5 tot 2,0 m-mv). Om dit onderscheid ook in de beschikbare dataset door te voeren is voor toekenning van gegevens aan de bodemlagen de volgende formule gehanteerd: - bovengrond = begindiepte+einddiepte 1 meter; - ondergrond = begindiepte+einddiepte > 1 meter en 4 meter. ad e) verwijderen van uitbijters Uitbijters zijn kwaliteitsgegevens die niet voldoen aan het algemene patroon van de dataset. Zij kenmerken zich door een duidelijke verhoging ten opzichte van de overige kwaliteitsgegevens. Zij kunnen veroorzaakt zijn door een natuurlijke of antropogene factor in de bodem (bijv. oerlaag of kooltjes) of door een fout bij monsterneming, -analyse, -rapportage of bewerking. In tegenstelling tot de gegevens van verdachte locaties is de oorzaak vaak niet makkelijk of duidelijk vast te stellen. Alleen bij gerede aanleiding zijn uitbijters uit de dataset verwijderd. In de tabellen met kengetallen (bijlage III-b) is aangegeven hoeveel uitbijters uiteindelijk zijn verwijderd. Er zijn diverse statistische methoden in omloop om de uitbijters binnen een datareeks aan te tonen. Bij dit project zijn verschillende methoden naast elkaar gelegd: - methode 1: gemiddelde + (n * standaardafwijking); - methode 2: P75 + (1,5 * (P75 P25)). 3 Omdat deze methoden geen definitief uitsluitsel kunnen geven is deze voorselectie op basis van ervaring gecontroleerd en waar nodig aangepast. Deze selectie is door de gemeenten gecontroleerd, waarna de definitieve selectie is samengesteld Verhoogde gehalten aan arseen, nikkel en barium In het beheersgebied komen van nature verhoogde gehalten voor. Op basis van beschikbare gegevens en de ervaringen van gemeenten en waterschap kan het volgende worden geconcludeerd: - arseen komt met name in de ondergrond verhoogd voor (vaak in relatie met het voorkomen van ijzeroerbanken), en is zeer heterogeen verspreid (zie hiervoor ook de kaart in bijlage IV-a en paragraaf van onderdeel B [bodembeheerplan]); - nikkel komt vooral in het grondwater verhoogd voor (zie hiervoor de kaart in bijlage IV-b); - van barium is ook bekend dat deze in het beheersgebied in verhoogde gehalten kan voorkomen. Er zijn echter onvoldoende gegevens beschikbaar om hier conclusies aan te verbinden met betrekking tot grondverzet Gegevensdekking In de interim-richtlijn zijn de volgende criteria ten aanzien van de vereiste gegevensdekking opgenomen: - binnen elke zone (en elke bodemlaag) moeten minimaal 20 gegevens aanwezig zijn die een voldoende ruimtelijke spreiding vertonen 4 ; - binnen elk afzonderlijk deelgebied 5 moeten minimaal 3 gegevens voor elke bodemlaag beschikbaar zijn P75 is de rekenkundig bepaalde grens waar 75% van alle gemeten gehalten onder ligt. Als de zone wordt opgedeeld in 20 vakken dienen zich in minimaal 10 van deze vakken meetwaarden te bevinden. Een zone kan bestaan uit meerdere, niet aan elkaar grenzende delen DTC167-1 Onderdeel A: Bodemkwaliteitskaart gemeenten Regio Achterhoek definitief d.d. 2 april

8 Bij toetsing aan deze criteria bleek dat bij bijna alle zones het vereiste minimum van 20 gegevens aanwezig was. Echter werd het minimum van 3 gegevens per deelgebied vaak niet gehaald. Aanvulling van deze gegevens door middel van bodemonderzoek zou (vanwege de grote tekorten) door de hoge kosten geen financieel voordeel meer opleveren. Om toch tot een bodemkwaliteitskaart te komen zijn de volgende keuzes gemaakt: - de stedelijke zonering is regionaal beschouwd (bij eerste doorrekening is deze per gemeente beschouwd); - de zones waarbij het minimum van 20 gegevens niet werd gehaald ( industrie<1900 en industrie ) zijn niet gezoneerd ( witte vlekken ); - voor de zones onder het minimum van 3 gegevens per deelgebied is gekozen voor een statistische onderbouwing. Aangezien de deelnemende gemeenten allen een soortgelijke ontstaansgeschiedenis kennen is het niet aannemelijk dat er tussen de zones in de verschillende gemeenten grote verschillen zijn. Dit is op de volgende manieren gecontroleerd: voor enkele parameters zijn de gehalten ruimtelijk gepresenteerd. De ruimtelijke presentatie leverde geen gebieden op waarvan de kwaliteit duidelijk afweek; voor elke zone is per parameter de variatiecoëfficiënt 6 bepaald. De variatiecoëfficiënt wees over het algemeen op homogene zones. Uitzondering hierop is arseen, die in een aantal zones als niet homogeen aangemerkt moet worden. Echter, omdat arseen over het algemeen gekoppeld is aan het voorkomen van (niet homogeen over het gebied verdeelde) oerbanken en omdat de variatiecoëfficiënten van de andere parameters niet wijzen op heterogeniteit, is besloten om arseen hierin niet leidend te laten zijn; voor enkele parameters is per deelzone bekeken wat de dekking was. Deze dekking is uitgezet tegen de oppervlakte van de totale zone. Hieruit blijkt dat voor iedere zone tussen de 71 en 100 % van het oppervlak een voldoende dekking had. De enige zone die hierop een uitzondering vormt is de zone toekomstig, deze had een voldoende dekking voor 34 % van het oppervlak. Omdat deze zone echter nu nog buitengebied betreft en daar de dekking minimaal 99 % is, is ook hier de betrouwbaarheid voldoende gegarandeerd; als laatste is voor iedere deelzone de gemiddelde arseenconcentratie berekend en vergeleken met het gemiddelde van de betreffende zone. Van de deelzones met een gegevenstekort (exclusief de zones zonder gegevens) bleek de arseenconcentratie in de volgende aantallen deelzones buiten het normale bereik van gemiddelde ± standaarddeviatie te vallen: - zone toekomstig : 1 van 16 deelzones; - zone woningbouw<1900, 1 van 23 deelzones; - zone woningbouw>1970 en kernen, 2 van 97 deelzones. Aangezien het grootste deel van de bekende gegevens dus binnen het normale bereik valt kan ook hiermee de aanname voldoende worden onderbouwd. 6 de variatiecoëfficiënt geeft een oordeel over de homogeniteit van een zone. Hierbij geeft een laag getal aan dat de zone als homogeen mag worden beschouwd. Voor metalen wordt doorgaans een bovengrens van 1,5 gehanteerd, voor PAK en EOX een grens van 2. DTC167-1 Onderdeel A: Bodemkwaliteitskaart gemeenten Regio Achterhoek definitief d.d. 2 april

9 3. EVALUATIE EN KARAKTERISATIE 3.1. Karakterisatie voorlopige zonering De gebiedseigen kwaliteit per zone kan gekarakteriseerd worden door diverse kengetallen. In bijlage III-b is voor de voorlopige zones een overzicht opgenomen met de volgende kengetallen 7 : - totaal aantal 'bruikbare' gegevens; - aantal verwijderde uitbijters ; - hoeveel < detectielimiet (%); - het gemiddelde gehalte; - de standaarddeviatie; - de variatiecoëfficiënt; - het minimum gehalte; - het maximum gehalte; - de 50-percentielwaarde (mediaan P50); - de 75-percentielwaarde (P75); - de 80-percentielwaarde (P80); - de 90-percentielwaarde (P90); - de 95-percentielwaarde (P95). De kengetallen die voor de karakterisering en de evaluatie het meest van belang zijn worden onderstaand toegelicht: achtergrondwaarde (gemiddelde) Het (rekenkundig) gemiddelde geldt als primaire karakterisering van de gebiedseigen (diffuse) bodemkwaliteit; in dit kader wordt ook wel gesproken van de zogenaamde achtergrondwaarde. De toetsing van dit gemiddelde aan de voor lutum en organisch stof gecorrigeerde samenstellingswaarden van het Bouwstoffenbesluit geeft aan of sprake is van een 'verhoogde' achtergrondwaarde (ofwel diffuse verontreiniging). variatiecoëfficiënt De variatiecoëfficiënt geeft informatie over de mate van homogeniteit van een zone. Als deze waarde onder de 1,5 ligt (2 voor PAK en EOX), is sprake van een homogene zone. 95-percentiel (P 95 ) De 95-percentielwaarde is de waarde waarboven 5 % en waar beneden 95 % van de waarnemingen liggen. Het is dus een waarde uit het hoge bereik van een gegevensset. Wanneer de P95 de tussenwaarde overschrijdt is sprake van een zogenaamde kritische stof en is vrij grondverzet in principe niet mogelijk (partijkeuring vereist) Beoordeling voorlopige zonering De kengetallen van de voorlopige zonering zijn weergegeven in bijlage III-b. Op grond van deze resultaten kan het volgende ten aanzien van de bodemkwaliteit worden geconcludeerd: - minerale olie komt in alle zones verhoogd voor. Gekozen is om gebruik te maken van de uitzonderingsregeling die de Interim-richtlijn biedt voor minerale olie. Dit is nader toegelicht in paragraaf 3.3 van onderdeel B (Bodembeheerplan); - slechts 2 zones ( industrie OG en Klei OG ) hebben een P95 boven de tussenwaarde, in beide zones betreft dit arseen; - in 4 zones ( woningbouw<1900 BG, woningbouw BG, woningbouw en woningbouw ) komt een gehalte aan PAK voor dat de streefwaarde 2 maal overschrijdt. Voor deze gehalten dient een vergelijkbaarheidstoets te worden uitgevoerd (zie intermezzo toetsing vergelijkbare kwaliteit ); - de grond in de overige zones wordt beoordeeld als schoon of MVR-grond (< 2*streefwaarde). 7 Een aantal van deze kengetallen lijkt wellicht overbodig, maar kan in de toekomst (nieuwe richtlijn) wel van betekenis worden. DTC167-1 Onderdeel A: Bodemkwaliteitskaart gemeenten Regio Achterhoek definitief d.d. 2 april

10 toetsing vergelijkbare kwaliteit Om na te gaan of een partij toe te passen grond van vergelijkbare of betere kwaliteit is dan de ontvangende bodem wordt de toetsing vergelijkbare kwaliteit uitgevoerd. In aansluiting op de interim-richtlijn bodemkwaliteitskaarten (ref. 1) is de toetsing als volgt: gemiddelde partij 1,2 x gemiddelde ontvangende bodem Oftewel: het gemiddelde van elk van de gemeten stoffen in de toe te passen grond moet kleiner of gelijk zijn dan 1,2 maal het gemiddelde van deze stoffen in de ontvangende bodem Evaluatie voorlopige zonering In deze stap is getoetst of de voorlopige zonering statistisch verantwoord is. Enerzijds wordt bekeken of zones verder moeten worden opgesplitst (de voorlopige zone is onvoldoende homogeen) of dat tot een verdere vereenvoudiging van de zonering kan worden gekomen door het samenvoegen van 2 of meerdere van deze voorlopige zones Homogeniteit gegevens voorlopige zones De variatiecoëfficiënt is een maat voor de homogeniteit van de bodemkwaliteit binnen een voorlopige zone. Zolang deze waarde onder de 1,5 blijft (2 voor EOX en PAK) is sprake van een homogene zone en is het visualiseren van de gehalten en opsplitsen van de voorlopige zone niet nodig. De variatiecoëfficiënten zijn opgenomen in bijlage III-b. De gevonden waarden geven geen reden tot opsplitsing van de voorlopige zones Samenvoegen zones Ten behoeve van een eventuele samenvoeging zijn in de voorlopige zonering de volgende categorieën aan te geven: a) zones waarin de P95 de tussenwaarde overschrijdt deze zones kunnen niet worden samengevoegd met andere zones; b) zones waarbij een gemiddelde waarde boven het niveau van 2*SW1 8 ligt voor deze zones wordt een nadere toetsing uitgevoerd of eventueel samenvoeging mogelijk is; c) zones met schone grond en MVR-grond waarbij de gemiddelde waarden lager liggen dan 2*SW1 deze zones kunnen vrij worden samengevoegd. ad a) zones waarvan een P95 de tussenwaarde overschrijdt In de zones Industrie OG en Klei OG wordt de tussenwaarde overschreden voor arseen. Omdat arseen zeer heterogeen is verdeeld (zie ook paragraaf 2.2) en omdat de eventueel verhoogde waarden voor arseen geen risico opleveren (zie ook paragraaf van onderdeel B [Bodembeheerplan]) is gekozen om bij het samenvoegen van de zones arseen buiten beschouwing te laten. ad b) zones met een gemiddelde boven 2*SW1 In de zones woningbouw<1900, woningbouw , woningbouw en woningbouw overschrijdt het gemiddelde van PAK 2*SW1. Door gebruik te maken van de Mann- Whitney-U-test (met een betrouwbaarheidsinterval van 95 %) is bekeken of zones konden worden samengevoegd. Uit deze testen volgt dat de zones woningbouw , woningbouw en woningbouw konden worden samengevoegd. De zone die hiermee is ontstaan is woningbouw genoemd. De zone woningbouw<1900 is apart gehouden. 8 Samenstellingswaarde uit bijlage I van het Bouwstoffenbesluit (in de meeste gevallen gelijk aan de streefwaarde). DTC167-1 Onderdeel A: Bodemkwaliteitskaart gemeenten Regio Achterhoek definitief d.d. 2 april

11 ad c) zones met schone en MVR-grond Overige zones konden in principe worden samengevoegd. Echter, om praktische redenen (bijvoorbeeld ander bodemgebruik), is het niet wenselijk om een totale samenvoeging uit te voeren. In deze stap zijn de volgende samenvoegingen uitgevoerd: - woningbouw>1970 en kern (woningbouw>1970 en kernen); - de 3 overgebleven industriezones (Industrie); - Zand (hoog) en Zand (laag) (Zand) Conclusie definitieve zonering Op basis van het ontbreken van de noodzaak tot verdere opsplitsing van voorlopige zones en de in paragraaf beschreven samenvoegingen resteren voor de bodemkwaliteitskaart de volgende zeven definitieve bodemkwaliteitszones (boven- en ondergrond zijn niet apart genoemd): - woningbouw<1900; - woningbouw ; - woningbouw>1970 en kernen; - toekomstig; - industrie; - zand; - klei. De gebieden stuwwal, industrie<1900 en industrie zijn niet gezoneerd en als witte vlakken op de kaart weergegeven. Een kaart met de definitieve zonering en een overzicht van de daarbij behorende kengetallen is opgenomen in bijlage V Karakterisatie definitieve kwaliteitszones De gebiedseigen bodemkwaliteit per zone kan gekarakteriseerd worden door diverse kengetallen. Na de voorbewerking van de dataset (punten a t/m e in paragraaf 2.1) en de evaluatie van de voorlopige zonering zijn de statistische bewerkingen herhaald voor de definitieve zones, wat geleid heeft tot definitieve kengetallen per zone en per stof. Een totaaloverzicht met deze kengetallen is opgenomen in bijlage V-b. De achtergrondwaarden en de 95-percentielen, uitgedrukt naar standaardbodemwaarden (L=25 % en H=10 %) zijn ook weergegeven in tabel 3.1 en 3.2. Het toetsingskader is opgenomen in tabel 3.3. Tabel 3.1. Achtergrondwaarden (gemiddelde in mg/kg.ds) naar standaard bodemgehalten 9 zone lutum humus As Cd Cr Cu Hg Pb Ni Zn PAK EOX woningbouw<1900 BG 5,3 3,0 9 0, , ,0 0,2 woningbouw<1900 OG 5,0 2,4 9 0, , ,7 0,1 woningbouw BG 4,4 3,3 12 0, , ,5 0,1 woningbouw OG 5,0 2,9 10 0, , ,6 0,1 Woningbouw>1970 en kernen BG 6,6 3,4 10 0, , ,2 0,2 Woningbouw>1970 en kernen OG 7,3 2,5 13 0, , ,4 0,1 toekomstig BG 3,4 4,1 12 0, , ,9 0,2 toekomstig OG 3,5 3,2 7 0, , ,1 0,1 Industrie BG 4,4 2,8 13 0, , ,0 0,1 Industrie OG 4,9 2,2 10 0, , ,7 0,1 Zand BG 4,0 3,4 11 0, , ,9 0,1 Zand OG 4,1 2,3 10 0, , ,2 0,1 Klei BG 11,5 3,1 15 0, , ,7 0,1 Klei OG 9,7 2,0 17 0, , ,4 0,1 9 BG = bovengrond (0-0,5 m-mv), OG = ondergrond (0,5-2,0 m-mv) DTC167-1 Onderdeel A: Bodemkwaliteitskaart gemeenten Regio Achterhoek definitief d.d. 2 april

12 Tabel 3.2. P95-waarden (mg/kg.ds) naar standaard bodemgehalten zone lutum humus As Cd Cr Cu Hg Pb Ni Zn PAK EOX woningbouw<1900 BG 13,6 5,2 17 0, , ,9 0,5 woningbouw<1900 OG 14,4 5,0 18 0, , ,2 0,2 woningbouw BG 8,3 5,3 28 0, , ,0 0,4 woningbouw OG 11,0 5,3 22 0, , ,5 0,2 Woningbouw>1970 en kernen BG 21,4 5,3 23 0, , ,0 0,4 Woningbouw>1970 en kernen OG 24,4 5,2 24 0, , ,6 0,2 toekomstig BG 5,7 6,0 23 0, , ,4 0,3 toekomstig OG 8,5 4,2 17 0, , ,2 0,2 Industrie BG 7,2 4,8 33 0, , ,7 0,4 Industrie OG 7,7 5,0 23 0, , ,5 0,2 Zand BG 6,8 5,8 25 0, , ,6 0,4 Zand OG 6,9 5,0 21 0, , ,7 0,2 Klei BG 24,5 5,1 37 0, , ,7 0,3 Klei OG 23,0 4,0 55 0, , ,5 0,2 Tabel 3.3. Overzicht gebruikt toetsingskader norm kleurcode As Cd Cr Cu Hg Pb Ni Zn PAK EOX > streefwaarde 29 0, , ,3 > tussenwaarde (BsB) 42 6, ,15 307,5 122, ,5 1, Resumé De belangrijkste resultaten van de bodemkwaliteitskaart zijn: - een tabel met de gemiddelde achtergrondwaarden (tabel 3.1); - een tabel met P95-waarden (tabel 3.2); - een kaart met de zone-indeling (bijlage V-a). Overige kengetallen van de definitieve zonering zijn opgenomen in bijlage V-b. DTC167-1 Onderdeel A: Bodemkwaliteitskaart gemeenten Regio Achterhoek definitief d.d. 2 april

13 REFERENTIES 1. Interim-richtlijn Bodemkwaliteitskaarten, Ministerie van VROM, bijlage I van de nota Grond grondig bekeken, juni Brief VROM: Toelichting Vrijstellingsregeling Grondverzet en de interim-richtlijn Bodemkwaliteitskaarten, kenmerk BWL/ , juni Bouwstoffenbesluit bodem- en oppervlaktewaterenbescherming, Staatsblad 1995 nr. 567, 23 november Vrijstellingsregeling grondverzet, Ministerie van VROM, nr. DBO/ , september DTC167-1 Onderdeel A: Bodemkwaliteitskaart gemeenten Regio Achterhoek definitief d.d. 2 april

14 BEGRIPPENLIJST acceptatiefactor Factor die wordt gehanteerd voor toetsing vergelijkbare kwaliteit. In de landelijke interim-richtlijn Bodemkwaliteitskaarten en in dit bodembeheerplan wordt een acceptatiefactor van 1,2 gehanteerd. achtergrondgehalte/-waarde Een kengetal dat in specifieke procedures fungeert als drempelwaarde en representatief is voor de gebiedseigen bodemkwaliteit. Een verhoogd achtergrondgehalte is veroorzaakt door natuurlijke processen en/of menselijk handelen zonder dat sprake is van een specifieke puntverontreiniging. Het achtergrondgehalte is dus een maat voor de diffuse verontreiniging. beheersgebied Gebied waarover de bodemkwaliteitskaart een uitspraak doet. bodembeheerplan (BBP) Plan waarin op grond van de bodemkwaliteitskaart wordt aangegeven op welke wijze met ingrepen in de diffuus verontreinigde bodem wordt omgegaan. In het bodembeheerplan zijn de toepassingsmogelijkheden van de bodemkwaliteitskaart uitgewerkt. bodemkwaliteitskaart (BKK) Onder het begrip bodemkwaliteitskaart wordt zowel een set van kaarten als de karakterisatie van de gebiedseigen bodemkwaliteit door middel van kengetallen verstaan. De kaart bestaat als het ware uit verschillende 'lagen', waarbij elk van de lagen gericht is op de ruimtelijke rangschikking van een verschillend type informatie waarvoor verondersteld wordt dat deze bepalend is voor de gebiedseigen bodemkwaliteit. bodemkwaliteitszone Een gebied waarbinnen - op basis van kenmerken zoals historie, bodemopbouw, et cetera - een eenduidige en karakteristieke bodemkwaliteit wordt verwacht die significant afwijkt van de bodemkwaliteit van overige gedefinieerde bodemkwaliteitszones. detectielimiet Concentratiegrens voor een bepaalde stof waar beneden bij de chemische analyse de daadwerkelijke concentratie met onvoldoende nauwkeurigheid kan worden vastgesteld. diffuse verontreiniging Een, in relatie tot onderzoeksschaal, relatief grote ruimtelijke eenheid met structureel verhoogde concentraties waarvoor geldt dat er geen sprake is van één of meerdere duidelijke puntverontreinigingen. gebiedseigen bodemkwaliteit Het gehele bereik aan gehalten van een stof waarbinnen een aantal relevante eigenschappen (zoals historie, bodemgebruik en bodemopbouw) overeenkomstig zijn. grondwal Een grondwal is een vorm van opgebrachte grond, bijvoorbeeld een geluid- of lichtwal, waarbij de intentie is dat de grond niet definitief onderdeel gaat uitmaken van de bodem. In dit geval is niet de vrijstellingsregling Grondverzet, maar het Bouwstoffenbesluit van toepassing. kengetal Een kengetal is een getalwaarde zoals het gemiddelde, de standaarddeviatie of een percentielwaarde waarmee een reeks waarnemingen kan worden gekarakteriseerd. DTC167-1 Onderdeel A: Bodemkwaliteitskaart gemeenten Regio Achterhoek definitief d.d. 2 april

15 kritische stof Een stof waarvoor geldt dat de gehalten binnen (een deel van) het beheersgebied zodanig hoog en/of variabel zijn in vergelijking tot de andere stoffen, dat de betreffende stof bepalend kan zijn voor de bodemkwaliteit in (het betreffende deel van) het beheersgebied. In de interim-richtlijn Bodemkwaliteitskaarten wordt als criterium de overschrijding van de tussenwaarde door de 95-percentiel van de stof gehanteerd. lokaal afwijkende bodemkwaliteit Er is mogelijk sprake lokaal afwijkende bodemkwaliteit indien op grond van historische informatie of waarneming tijdens werkzaamheden - een afwijkende verwachtingswaarde geldt ten opzichte van de diffuse bodemkwaliteit van betreffende bodemkwaliteitszone. Te denken valt aan voormalige bedrijfslocaties, dempingen, locaties waar calamiteiten hebben plaatsgevonden, significante hoeveelheden antropogene bijmengingen, et cetera MVR-grond Grond die voldoet aan de Ministeriële vrijstellingsregeling samenstellings- en immissiewaarden waarin is opgenomen dat voor maximaal drie stoffen (bij een analyse op tenminste 10 stoffen) een overschrijding van 2 x SW1 uit het Bouwstoffenbesluit wordt geaccepteerd. In dit geval kan de grond als multifunctioneel worden toegepast. niet toepasbare grond Grond waarvoor op basis van een partijkeuring, bodemkwaliteitskaart of soortgelijke kwaliteitsbepaling is vastgesteld dat de samenstelling of uitloging (met isolatiemaatregelen) de waarden uit bijlage 2 van het Bouwstoffenbesluit overschrijden. Deze grond is niet voor hergebruik geschikt en moet gereinigd of gestort worden. non-parametrisch Dataset die niet past in het beeld van een gebruikelijke verdeling (bijv. normaal of log-normaal ). Voor dit type data zijn aparte statistische testen beschikbaar die doorgaans zwakker zijn dan hun equivalenten voor parametrische datasets. percentielwaarde De getalswaarde waar een bepaald percentage van de waarnemingen beneden en boven ligt. Een percentielwaarde van 90 is het getal waarvoor geldt dat 90 % van de waarnemingen er beneden ligt en dus 10 % van de waarnemingen er boven ligt. puntverontreiniging Een - in relatie tot onderzoeksschaal - ruimtelijk beperkte (kern)belasting van de bodem, zoals morsingen, verbrandingen, overmatige hoeveelheden antropogene bijmengingen, asbest, huisvuil, et cetera schone grond Grond waarvoor op basis van een partijkeuring, bodemkwaliteitskaart of soortgelijke kwaliteitsbepaling is vastgesteld dat de samenstelling voldoet aan de samenstellingswaarde uit bijlage I van het Bouwstoffenbesluit. Deze grond is multifunctioneel (vrij) toepasbaar. standaarddeviatie Een maat voor de (gemiddelde) afwijking van de waarnemingen ten opzichte van het gemiddelde. Een relatief lage standaarddeviatie duidt op een populatie waarvan de waarnemingen relatief dicht bij de gemiddelde waarde liggen en dus weinig variabel zijn. stand-still principe Het stand-still principe beoogt dat grondverzet niet mag leiden tot een verslechtering van de bodemkwaliteit. De toe te passen grond moet van vergelijkbare of betere kwaliteit zijn dan de ontvangende bodem. Met de toetsing vergelijkbare kwaliteit is hieraan invulling gegeven. DTC167-1 Onderdeel A: Bodemkwaliteitskaart gemeenten Regio Achterhoek definitief d.d. 2 april

16 tussenwaarde Deze tussenwaarde is gedefinieerd als de helft van de som van de samenstellingswaarde uit bijlage I en de samenstellingswaarde uit bijlage II van het Bouwstoffenbesluit. Bij een overschrijding van de tussenwaarde door de P95 is sprake van een zogenaamde kritische stof. uitbijters Onder uitbijters worden waarnemingen verstaan die niet passen in het beeld dat door het gros van de waarnemingen wordt gevormd. Het kunnen ongewoon hoge of lage waarden zijn. Uitbijters kunnen verschillende oorzaken hebben zoals een waarneming veroorzaakt door een puntverontreiniging, een analysefout, een typefout, et cetera variatiecoëfficiënt Een relatieve maat voor de relatie tussen standaarddeviatie en het gemiddelde, waarmee een vergelijk van de standaarddeviatie tussen verschillende populaties mogelijk is. De variatiecoëfficiënt wordt gebruikt om de homogeniteit binnen een gebied aan te geven. Hoe lager de variatiecoëfficiënt, des te homogener een gebied is (oftewel des te lager de variatie in gehalten binnen het gebied is). De variatiecoëfficiënt wordt berekend door de standaarddeviatie te delen door het gemiddelde. vergelijkbare bodemkwaliteit Er is sprake van vergelijkbare bodemkwaliteit indien het gemiddelde gehalte van de toe te passen grond kleiner of gelijk is aan het product van de acceptatiefactor (1,2) en het gemiddelde gehalte van de bodemkwaliteitszone, waarin de grond zal worden toegepast. verwachtingswaarde Het kengetal dat de meest waarschijnlijke waarde aangeeft voor de gebiedseigen bodemkwaliteit en dat (veelal) afkomstig is uit het centrale bereik aan gehalten dat wordt gerekend tot de gebiedseigen bodemkwaliteit. DTC167-1 Onderdeel A: Bodemkwaliteitskaart gemeenten Regio Achterhoek definitief d.d. 2 april

17 BIJLAGE I Beheersgebied DTC167-1 Onderdeel A: Bodemkwaliteitskaart gemeenten Regio Achterhoek definitief d.d. 2 april 2007

18 N Bronckhorst Berkelland Oost Gelre Doetinchem Montferland Oude IJsselstreek Aalten Winterswijk Meters Witteveen Bos water infrastructuur milieu bouw Beheersgebied Opdrachtgever Projectnaam Projectcode : : : Regio Achterhoek BKK Regio Achterhoek DTC167-1 Legenda Beheersgebied bodemkwaliteitskaart Gemeente zonder bestaande BKK Gemeente met bestaande BKK Get. G.H. Heuver Gez. Dat Schaal 1: Formaat : A3 DTC

19 BIJLAGE II Monsterpunten DTC167-1 Onderdeel A: Bodemkwaliteitskaart gemeenten Regio Achterhoek definitief d.d. 2 april 2007

20 Berkelland Bronckhorst Aalten Winterswijk Oost Gelre Montferland Oude IJsselstreek Doetinchem Meters Witteveen Bos bouw milieu infrastructuur water N Opdrachtgever Projectnaam Projectcode : : : Regio Achterhoek BKK Regio Achterhoek DTC167-1 Beschikbare monsterpunten (op rapportniveau) : G.H. Heuver : : : 1: : A3 Get. Gez. Dat. Schaal Formaat Legenda Monsterpunten DTC

21 BIJLAGE III Voorlopige zonering DTC167-1 Onderdeel A: Bodemkwaliteitskaart gemeenten Regio Achterhoek definitief d.d. 2 april 2007

22 BIJLAGE III-a Kaart met voorlopige zonering DTC167-1 Onderdeel A: Bodemkwaliteitskaart gemeenten Regio Achterhoek definitief d.d. 2 april 2007

23 N Bronckhorst Berkelland Oost Gelre Winterswijk Doetinchem Meters Montferland Oude IJsselstreek Aalten Witteveen Bos water infrastructuur milieu bouw Voorlopige zonering Opdrachtgever Projectnaam Projectcode : : : Regio Achterhoek BKK Regio Achterhoek DTC167-1 Legenda Voorlopige zonering industrie<1900 industrie industrie industrie industrie>1970 woningbouw<1900 woningbouw woningbouw woningbouw woningbouw>1970 toekomstig kern Klei Zand (laag) Zand (hoog) niet gezoneerd Get. G.H. Heuver Gez. Dat Schaal 1: Formaat : A3 DTC

24 BIJLAGE III-b Kengetallen voorlopige zonering DTC167-1 Onderdeel A: Bodemkwaliteitskaart gemeenten Regio Achterhoek definitief d.d. 2 april 2007

25 woningbouw< BG (0 tot 0,5 m-mv): kengetallen uitgedrukt naar standaardbodemwaarden (L=25% en H=10%) in mg/kg.ds parameter Lutum Humus As Cd Cr Cu Hg Pb Ni Zn PAK EOX Olie totaal aantal aantal uitbijters geschikt aantal < detectiegrens 1,3% 0,0% 47,6% 58,3% 34,5% 13,7% 42,9% 10,1% 23,9% 1,7% 11,6% 47,3% 76,6% gemiddelde 5,35 3,04 9,49 0,47 20,57 31,52 0,24 115,22 15,22 168,51 2,98 0,19 114,62 standaarddeviatie 8,52 1,26 4,26 0,19 17,16 21,52 0,19 96,60 5,92 125,11 3,62 0,22 104,08 variatiecoëfficiënt 1,59 0,41 0,45 0,40 0,83 0,68 0,82 0,84 0,39 0,74 1,22 1,20 0,91 minimum 0,20 0,50 1,25 0,07 4,34 1,26 0,04 4,41 1,60 11,70 0,01 0,04 0,35 maximum 90,30 8,00 30,75 1,10 214,18 114,83 1,02 441,94 31,56 727,56 24,00 2,00 850,00 P-50 3,82 3,04 9,35 0,46 18,23 26,44 0,18 80,71 15,08 143,05 1,75 0,10 95,65 P-75 5,15 3,32 11,69 0,56 23,21 39,30 0,28 165,68 18,37 248,84 3,88 0,20 120,69 P-80 5,35 3,70 12,20 0,62 25,62 46,21 0,36 198,76 20,05 276,82 4,50 0,21 166,67 P-90 6,18 4,78 15,03 0,74 28,57 61,40 0,55 265,17 23,03 317,44 7,15 0,40 175,00 P-95 13,57 5,20 16,94 0,79 31,58 75,62 0,68 299,00 26,18 353,64 10,88 0,55 250,00 woningbouw< OG (0,5 tot 2 m-mv): kengetallen uitgedrukt naar standaardbodemwaarden (L=25% en H=10%) in mg/kg.ds parameter Lutum Humus As Cd Cr Cu Hg Pb Ni Zn PAK EOX Olie totaal aantal aantal uitbijters geschikt aantal < detectiegrens 3,1% 2,6% 63,8% 94,3% 42,9% 29,3% 65,0% 34,6% 31,8% 10,3% 41,9% 80,9% 90,0% gemiddelde 5,00 2,44 8,96 0,39 17,29 23,19 0,21 34,28 15,17 62,48 0,70 0,09 106,63 standaarddeviatie 6,98 1,27 5,25 0,15 6,36 25,85 0,31 36,14 9,04 43,81 1,03 0,06 71,41 variatiecoëfficiënt 1,40 0,52 0,59 0,38 0,37 1,11 1,48 1,05 0,60 0,70 1,47 0,62 0,67 minimum 0,70 0,35 0,002 0,05 0,002 2,84 0,02 3,74 1,63 0,002 0,01 0,01 2,87 maximum 92,00 7,70 42,28 0,90 36,46 173,88 2,55 219,83 62,06 238,61 5,50 0,51 350,00 P-50 3,54 2,44 6,45 0,45 17,89 14,00 0,10 21,79 13,01 49,86 0,28 0,07 104,50 P-75 5,00 3,00 11,54 0,49 20,93 24,16 0,19 43,25 19,54 79,36 0,70 0,07 175,00 P-80 5,00 3,21 11,73 0,50 21,49 30,75 0,20 49,75 20,85 85,98 0,86 0,10 175,00 P-90 7,00 4,05 15,58 0,56 25,99 58,95 0,43 74,72 26,62 125,18 1,94 0,14 175,00 P-95 14,37 5,00 18,11 0,57 28,41 70,53 0,85 103,36 29,59 148,35 3,20 0,20 175,00 Norm As Cd Cr Cu Hg Pb Ni Zn PAK EOX Olie S 29,00 0,80 100,00 36,00 0,30 85,00 35,00 140,00 1,00 0,30 50,00 T 42,00 6,40 240,00 113,00 5,15 307,50 122,50 430,00 20, ,00 I 55,00 12,00 380,00 190,00 10,00 530,00 210,00 720,00 40, ,00

26 woningbouw BG (0 tot 0,5 m-mv): kengetallen uitgedrukt naar standaardbodemwaarden (L=25% en H=10%) in mg/kg.ds parameter Lutum Humus As Cd Cr Cu Hg Pb Ni Zn PAK EOX Olie totaal aantal aantal uitbijters geschikt aantal < detectiegrens 0,0% 2,0% 50,0% 63,2% 57,3% 33,8% 74,7% 23,8% 43,2% 10,7% 16,0% 59,7% 79,7% gemiddelde 4,26 3,97 12,63 0,54 18,08 21,71 0,16 62,29 14,11 114,15 2,42 0,11 93,68 standaarddeviatie 2,58 2,63 13,71 0,24 8,36 12,35 0,11 41,49 8,68 77,11 3,01 0,07 55,69 variatiecoëfficiënt 0,60 0,66 1,08 0,44 0,46 0,57 0,67 0,67 0,62 0,68 1,24 0,62 0,59 minimum 0,00 0,00 1,19 0,06 1,05 6,00 0,04 0,89 1,34 14,87 0,06 0,04 0,84 maximum 25,00 25,00 110,88 1,11 61,15 65,63 0,69 178,96 44,97 382,26 20,00 0,40 297,30 P-50 3,62 3,38 10,11 0,47 18,33 19,69 0,14 58,77 11,67 93,44 1,40 0,07 103,61 P-75 4,18 3,70 15,36 0,66 19,88 30,00 0,19 83,51 17,99 159,27 3,20 0,14 103,61 P-80 4,68 4,08 17,61 0,78 20,75 32,47 0,19 98,57 17,99 169,30 3,50 0,17 126,00 P-90 5,48 5,00 23,50 0,91 30,57 35,71 0,24 124,12 22,40 215,21 4,96 0,20 167,80 P-95 8,33 8,33 29,57 1,04 30,57 38,65 0,30 134,52 32,79 266,04 7,17 0,24 175,00 woningbouw OG (0,5 tot 2 m-mv): kengetallen uitgedrukt naar standaardbodemwaarden (L=25% en H=10%) in mg/kg.ds parameter Lutum Humus As Cd Cr Cu Hg Pb Ni Zn PAK EOX Olie totaal aantal aantal uitbijters geschikt aantal < detectiegrens 1,3% 3,8% 66,7% 95,0% 50,8% 58,3% 83,9% 61,3% 43,3% 26,2% 33,3% 79,2% 87,8% gemiddelde 3,94 3,88 6,95 0,44 16,87 10,91 0,12 27,30 11,84 48,92 1,28 0,11 75,81 standaarddeviatie 1,39 6,13 3,64 0,22 6,38 6,82 0,09 40,64 5,57 35,57 1,57 0,12 48,10 variatiecoëfficiënt 0,35 1,58 0,52 0,50 0,38 0,63 0,74 1,49 0,47 0,73 1,23 1,04 0,63 minimum 0,00 0,50 1,120 0,11 1,209 1,83 0,04 2,94 1,76 1,449 0,08 0,07 1,81 maximum 11,00 56,00 16,65 1,08 30,18 36,06 0,55 279,31 30,01 186,15 6,30 0,70 175,00 P-50 4,00 3,94 5,60 0,43 17,98 7,34 0,10 14,04 9,98 37,68 0,50 0,07 70,00 P-75 4,00 4,22 7,92 0,49 18,97 14,75 0,19 26,18 16,13 51,23 2,18 0,07 82,90 P-80 4,00 4,22 10,36 0,50 19,81 16,62 0,19 32,12 17,51 63,91 2,82 0,12 90,25 P-90 4,38 4,22 12,18 0,55 24,34 18,97 0,20 47,38 18,05 86,05 3,28 0,20 175,00 P-95 6,90 4,22 15,43 0,93 30,09 25,67 0,20 66,45 20,22 122,10 4,10 0,20 175,00 Norm As Cd Cr Cu Hg Pb Ni Zn PAK EOX Olie S 29,00 0,80 100,00 36,00 0,30 85,00 35,00 140,00 1,00 0,30 50,00 T 42,00 6,40 240,00 113,00 5,15 307,50 122,50 430,00 20, ,00 I 55,00 12,00 380,00 190,00 10,00 530,00 210,00 720,00 40, ,00

27 woningbouw BG (0 tot 0,5 m-mv): kengetallen uitgedrukt naar standaardbodemwaarden (L=25% en H=10%) in mg/kg.ds parameter Lutum Humus As Cd Cr Cu Hg Pb Ni Zn PAK EOX Olie totaal aantal aantal uitbijters geschikt aantal < detectiegrens 3,6% 0,9% 46,5% 73,4% 34,2% 19,5% 67,2% 17,7% 30,0% 6,7% 12,6% 55,6% 77,5% gemiddelde 5,00 3,29 11,74 0,46 19,71 19,84 0,13 60,67 14,77 123,09 2,49 0,14 96,81 standaarddeviatie 3,24 3,84 14,57 0,22 11,55 13,60 0,10 61,58 8,61 117,04 3,92 0,13 62,91 variatiecoëfficiënt 0,65 1,17 1,24 0,49 0,59 0,69 0,74 1,02 0,58 0,95 1,57 0,89 0,65 minimum 0,35 0,00 0,79 0,10 5,43 0,64 0,01 2,92 1,63 0,10 0,02 0,01 7,00 maximum 46,00 97,00 190,04 1,79 126,69 108,17 1,19 408,00 97,83 875,00 34,00 0,92 350,00 P-50 5,00 3,29 8,72 0,44 17,57 16,67 0,10 39,75 13,46 89,30 1,10 0,07 88,84 P-75 5,00 3,50 12,87 0,51 21,25 25,42 0,19 81,02 18,06 154,09 2,65 0,20 123,37 P-80 5,00 3,94 15,84 0,55 24,04 29,11 0,19 94,45 19,55 181,13 3,48 0,20 150,43 P-90 6,34 4,18 18,75 0,64 29,20 36,79 0,20 130,49 23,48 265,82 6,30 0,30 175,00 P-95 9,28 5,30 23,41 0,88 33,24 45,07 0,27 189,60 28,29 360,35 11,00 0,40 208,79 woningbouw OG (0,5 tot 2 m-mv): kengetallen uitgedrukt naar standaardbodemwaarden (L=25% en H=10%) in mg/kg.ds parameter Lutum Humus As Cd Cr Cu Hg Pb Ni Zn PAK EOX Olie totaal aantal aantal uitbijters geschikt aantal < detectiegrens 4,2% 4,9% 64,5% 91,7% 45,9% 50,0% 84,1% 49,4% 23,0% 17,0% 47,8% 83,2% 88,0% gemiddelde 5,06 3,20 10,46 0,41 19,13 11,10 0,11 21,82 17,36 55,00 0,52 0,09 91,15 standaarddeviatie 3,34 5,74 12,68 0,22 8,33 6,87 0,07 20,97 8,11 37,68 0,76 0,06 58,92 variatiecoëfficiënt 0,66 1,80 1,21 0,53 0,44 0,62 0,61 0,96 0,47 0,69 1,47 0,68 0,65 minimum 0,70 0,00 0,558 0,09 0,897 0,13 0,02 2,67 4,30 7,070 0,01 0,04 0,02 maximum 27,00 87,50 159,51 2,77 64,29 47,87 0,42 166,07 52,50 211,99 5,50 0,60 329,51 P-50 4,92 3,03 6,11 0,44 17,55 8,04 0,10 14,27 15,94 45,29 0,20 0,07 70,00 P-75 5,20 3,20 11,71 0,49 22,17 14,01 0,15 23,95 21,53 66,06 0,70 0,07 125,00 P-80 6,26 3,66 13,01 0,49 25,07 15,57 0,19 26,32 23,05 75,17 0,87 0,10 163,07 P-90 8,85 4,00 19,08 0,51 29,22 19,50 0,20 46,45 28,05 96,95 1,38 0,14 175,00 P-95 11,40 5,45 23,18 0,61 31,63 23,96 0,20 62,99 32,18 134,84 2,10 0,20 175,00 Norm As Cd Cr Cu Hg Pb Ni Zn PAK EOX Olie S 29,00 0,80 100,00 36,00 0,30 85,00 35,00 140,00 1,00 0,30 50,00 T 42,00 6,40 240,00 113,00 5,15 307,50 122,50 430,00 20, ,00 I 55,00 12,00 380,00 190,00 10,00 530,00 210,00 720,00 40, ,00

28 woningbouw BG (0 tot 0,5 m-mv): kengetallen uitgedrukt naar standaardbodemwaarden (L=25% en H=10%) in mg/kg.ds parameter Lutum Humus As Cd Cr Cu Hg Pb Ni Zn PAK EOX Olie totaal aantal aantal uitbijters geschikt aantal < detectiegrens 2,6% 1,1% 48,2% 78,7% 53,6% 28,6% 74,3% 21,4% 42,6% 12,8% 14,8% 45,9% 87,0% gemiddelde 3,04 2,93 13,02 0,49 24,90 18,77 0,12 41,69 13,24 86,48 2,43 0,16 98,26 standaarddeviatie 1,23 0,90 15,75 0,20 31,36 15,30 0,07 31,73 6,13 58,40 3,26 0,14 57,29 variatiecoëfficiënt 0,40 0,31 1,21 0,42 1,26 0,82 0,58 0,76 0,46 0,68 1,34 0,88 0,58 minimum 0,00 0,50 0,58 0,08 5,14 0,28 0,01 5,29 1,82 15,20 0,03 0,05 2,55 maximum 13,00 9,90 126,03 1,13 280,90 153,85 0,42 270,10 52,04 339,91 13,00 1,10 425,00 P-50 3,45 2,76 10,22 0,46 18,45 17,81 0,10 31,76 10,89 68,77 1,00 0,10 102,94 P-75 3,45 2,83 13,62 0,57 21,09 21,36 0,17 54,13 17,17 117,74 2,68 0,20 127,27 P-80 3,45 2,86 15,33 0,58 25,63 26,37 0,20 60,41 18,22 129,46 3,20 0,20 127,27 P-90 4,13 3,72 23,84 0,83 32,04 34,92 0,20 77,25 19,90 165,03 8,75 0,32 127,27 P-95 4,13 4,23 31,52 0,91 62,36 36,16 0,23 88,35 20,63 192,58 9,98 0,43 176,79 woningbouw OG (0,5 tot 2 m-mv): kengetallen uitgedrukt naar standaardbodemwaarden (L=25% en H=10%) in mg/kg.ds parameter Lutum Humus As Cd Cr Cu Hg Pb Ni Zn PAK EOX Olie totaal aantal aantal uitbijters geschikt aantal < detectiegrens 1,8% 6,4% 66,7% 93,3% 74,0% 75,3% 94,4% 71,6% 50,7% 41,0% 70,0% 73,0% 108,3% gemiddelde 5,35 1,53 11,67 0,41 17,97 10,51 0,10 18,65 12,71 35,23 0,31 0,14 93,74 standaarddeviatie 4,94 1,46 18,53 0,19 12,30 5,42 0,05 11,37 7,56 20,57 0,37 0,16 70,71 variatiecoëfficiënt 0,92 0,95 1,59 0,46 0,68 0,52 0,53 0,61 0,59 0,58 1,19 1,15 0,75 minimum 0,70 0,14 0,522 0,11 1,159 4,16 0,04 3,48 3,47 9,261 0,01 0,07 3,50 maximum 25,00 7,80 127,92 1,30 102,32 28,00 0,20 58,29 59,76 117,42 1,80 0,91 375,00 P-50 3,39 0,91 6,19 0,45 17,38 7,92 0,09 14,36 11,58 31,20 0,14 0,07 70,00 P-75 10,19 2,20 10,44 0,48 21,14 16,18 0,17 24,35 14,58 38,73 0,26 0,14 163,07 P-80 10,19 2,44 11,21 0,50 24,85 17,45 0,18 24,35 16,50 47,37 0,46 0,16 175,00 P-90 10,19 3,71 16,63 0,54 24,87 17,45 0,18 35,44 18,85 62,52 0,70 0,28 175,00 P-95 10,19 3,90 22,14 0,64 27,01 18,60 0,20 43,13 23,19 69,64 1,03 0,40 175,00 Norm As Cd Cr Cu Hg Pb Ni Zn PAK EOX Olie S 29,00 0,80 100,00 36,00 0,30 85,00 35,00 140,00 1,00 0,30 50,00 T 42,00 6,40 240,00 113,00 5,15 307,50 122,50 430,00 20, ,00 I 55,00 12,00 380,00 190,00 10,00 530,00 210,00 720,00 40, ,00

29 woningbouw> BG (0 tot 0,5 m-mv): kengetallen uitgedrukt naar standaardbodemwaarden (L=25% en H=10%) in mg/kg.ds parameter Lutum Humus As Cd Cr Cu Hg Pb Ni Zn PAK EOX Olie totaal aantal aantal uitbijters geschikt aantal < detectiegrens 1,7% 0,2% 50,6% 80,6% 42,8% 29,9% 76,5% 23,1% 37,2% 11,2% 27,3% 53,7% 82,1% gemiddelde 4,84 3,92 10,64 0,45 23,26 18,46 0,12 32,91 15,41 85,64 1,10 0,18 102,75 standaarddeviatie 3,16 5,52 8,07 0,20 20,50 10,34 0,07 21,34 11,40 56,84 1,46 0,36 67,09 variatiecoëfficiënt 0,65 1,41 0,76 0,44 0,88 0,56 0,55 0,65 0,74 0,66 1,33 1,96 0,65 minimum 0,00 0,35 0,56 0,10 2,33 0,13 0,01 1,45 1,36 0,31 0,01 0,04 0,00 maximum 26,00 99,00 61,05 1,22 290,32 74,00 0,57 205,17 135,63 373,49 11,00 3,30 412,89 P-50 4,25 3,40 8,56 0,44 19,10 17,96 0,10 26,72 14,00 74,65 0,69 0,08 97,39 P-75 5,35 3,92 12,64 0,48 28,05 23,34 0,18 38,17 17,82 111,05 1,40 0,19 134,62 P-80 6,10 4,00 14,61 0,52 29,91 25,22 0,19 45,23 19,14 121,14 1,60 0,20 145,83 P-90 7,98 5,32 17,63 0,63 33,88 32,07 0,19 56,94 25,27 147,98 2,76 0,30 175,00 P-95 7,98 5,33 23,27 0,90 42,31 38,53 0,20 73,47 29,89 191,48 4,20 0,44 213,38 woningbouw> OG (0,5 tot 2 m-mv): kengetallen uitgedrukt naar standaardbodemwaarden (L=25% en H=10%) in mg/kg.ds parameter Lutum Humus As Cd Cr Cu Hg Pb Ni Zn PAK EOX Olie totaal aantal aantal uitbijters geschikt aantal < detectiegrens 2,6% 2,3% 61,5% 93,6% 41,5% 49,1% 88,8% 60,4% 22,1% 26,8% 66,3% 83,6% 88,4% gemiddelde 4,94 2,83 15,63 0,42 22,20 12,57 0,11 18,50 19,75 53,10 0,36 0,09 107,70 standaarddeviatie 3,91 6,22 48,90 0,20 10,94 8,35 0,06 23,01 11,10 38,02 0,48 0,07 66,40 variatiecoëfficiënt 0,79 2,20 3,13 0,47 0,49 0,66 0,53 1,24 0,56 0,72 1,35 0,79 0,62 minimum 0,00 0,40 1,526 0,02 3,333 3,08 0,02 3,25 1,86 9,655 0,01 0,04 2,48 maximum 29,00 98,00 670,90 1,57 132,26 73,35 0,27 326,19 65,10 331,41 3,10 0,62 425,72 P-50 3,90 2,00 6,21 0,45 19,44 9,86 0,10 14,12 18,21 41,43 0,14 0,07 97,22 P-75 6,00 3,08 11,57 0,48 26,89 16,42 0,18 20,57 25,83 64,95 0,43 0,07 175,00 P-80 6,10 3,30 13,76 0,50 29,26 18,79 0,19 25,42 27,58 69,35 0,54 0,09 175,00 P-90 8,85 4,80 19,42 0,55 33,14 20,99 0,20 28,31 35,00 99,64 0,88 0,14 175,00 P-95 10,93 5,17 28,13 0,67 36,54 26,43 0,20 37,46 40,77 119,93 1,23 0,21 175,00 Norm As Cd Cr Cu Hg Pb Ni Zn PAK EOX Olie S 29,00 0,80 100,00 36,00 0,30 85,00 35,00 140,00 1,00 0,30 50,00 T 42,00 6,40 240,00 113,00 5,15 307,50 122,50 430,00 20, ,00 I 55,00 12,00 380,00 190,00 10,00 530,00 210,00 720,00 40, ,00