Verbeterplan cbs De Höchte. Plan van aanpak Begrijpend Lezen. Met de Höchte op de hoogte! Alteveer, augustus 2015

Transcriptie

1 Verbeterplan cbs De Höchte Plan van aanpak Begrijpend Lezen Met de Höchte op de hoogte! Alteveer, augustus 2015 Miriam Stuut (dir.) Nineke Kupers (IB) Janneke Smit (IB)

2 Inhoud 1 Inleiding Aanleiding Externe bevindingen Ontwikkelproces en draagvlak Verbeterstrategie Leeswijzer Analyse Totstandkoming van de analyse Oorzaken en knelpunten Analyse van sterke en zwakke punten en kansen en bedreigingen Verbetercapaciteit Verbeteracties Hoe zijn de verbeteracties gekozen Wat wil de school bereiken met de verbeteracties Verbeteracties en organisatie Structuur van de verbeteracties Tijdsplanning en fasering van de verbeteracties Evaluatie en monitoring Communicatie Communicatie met de ouders en andere geledingen Ouderbetrokkenheid

3 1 Inleiding 1.1 Aanleiding De aanleiding voor het schrijven van dit zijn de tegenvallende tussentijdse opbrengsten voor begrijpend lezen sinds het schooljaar Externe bevindingen Samenvatting inspectieoordeel 2012 Onderstaande passages uit het inspectierapport van 2012 laten zien dat wij als voldoende beoordeeld werden, maar een verbeterslag konden maken bij de analyse van de opbrengsten en groepsplannen. 2

4 Samenvatting externe audit door Bureau Meesterschap, mei 2014 In de conclusies wordt vermeld dat de indicator 8.2 nu voldoende is. 1.3 Ontwikkelproces en draagvlak Ondanks de positieve bevindingen van de externen willen wij toch een verbeterslag maken bij Begrijpend Lezen. Het belang van begrijpend lezen hoeft geen betoog. Zowel algemeen maatschappelijk, als schoolspecifiek gaat het hier om een belangrijke, zo niet de belangrijkste vaardigheid. Het draagvlag binnen het team en de ouders is zeer groot. Het draagvlak bij de leerlingen veel minder. Dit vak ervaren zij als saai en moeilijk. Externe betrokkenen en de literatuur (Koekebacker, E. Mortel, K. van de) geven als oorzaak de methoden met hun eindeloze invullesjes, voorbijgaande aan de daadwerkelijke leesbeleving. De motivatie van de leerlingen heeft dan ook onze prioriteit. 3

5 1.4 Verbeterstrategie We moeten zo snel mogelijk verbeteringen kunnen waarnemen. Onderwijs is mensenwerk. Het zal in de klas moeten gebeuren. We zullen duidelijker naar elkaar moeten zijn en eerder elkaar aanspreken als daar aanleiding toe is. Meer opbrengstgericht werken. We richten ons op vier domeinen: - Onderwijsleerproces - Zorg en begeleiding - Kwaliteitszorg - Schoolcultuur Met dit zetten we eerdere acties, met het opzetten van de zorgstructuur en het werken met groepsplannen, voort. 1.5 Leeswijzer Dit is als volgt opgebouwd. Na de inleiding volgt in hoofdstuk 2 een analyse waarin we de ontstane tekortkomingen beschrijven. Vervolgens zullen we in hoofdstuk 3 de actiepunten benoemen en gaan we in op de relatie met de analyse. In dit hoofdstuk geven we aan welke effecten we verwachten van de actiepunten. In hoofdstuk 4 komen de actiepunten terug in een projectstructuur, tijdsplanning en fasering. Ook komen hier evaluatie en monitoring aan de orde. De actiepunten zullen SMART beschreven worden. In het laatste hoofdstuk besteden we aandacht aan communicatie met alle belanghebbenden. Wat doen we al aan communicatie? Welke middelen zetten we in en hoe gaan we ouders betrekken bij het verbeterproces? 4

6 2 Analyse 2.1 Totstandkoming van de analyse Voor de eigen analyse hebben we de volgende bronnen gebruikt; - toetsresultaten CITO en methodegebonden - gesprekken met team, individueel en in teamverband - gesprekken met onderwijskundige (BMA) en bovenschools management 2.2 Oorzaken en knelpunten De toetsgegevens zijn gebruikt om analyses te maken. Dit is terug te lezen in het document analyse opbrengsten, dat twee keer per jaar na de grote zorgronde opgesteld wordt. Daarbij moet opgemerkt worden dat deze resultaten een gevolg zijn van de gevonden tekortkomingen in de methode. De gesprekken met de onderwijskundige en algemeen directeur hebben richting gegeven aan de analyse en brachten uitkomsten met betrekking tot het ontbreken van een doorgaande lijn in de leerstrategieën en de afstemming van de didactiek. Als voorwaarden voor het begrijpend lezen kijken we naar het technisch leesniveau en de woordenschat/kennis van de wereld. Het technisch leesniveau is gemiddeld op orde. We hebben wel te maken met een lager leesniveau in de groepen 3 en 4. Dit trekt bij in groep 5 en 6. Het percentage uitvallers is hoog, door een relatief hoog percentage leerlingen met dyslexie of dyslectische kenmerken: 10% gediagnosticeerde leerlingen met enkelvoudige ernstige dyslexie(eed) en 20% leerlingen met dyslectische kenmerken (incl. leerlingen met EED): 20%). De leerlingpopulatie wordt gekenmerkt door een opleidingsniveau van de ouders op niveau 1 en 2, met een lage leescultuur. De geringe woordenschat is kenmerkend voor Zuidoost Groningen. Dit heeft ook consequenties voor de motivatie van de leerlingen. Leesplezier en motivatie bevorderen is een speerpunt van de Höchte. Binnen de methode Tekst Verwerken moeten de leerlingen veel invullessen maken en is er nauwelijks een relatie met de toetswijze van CITO. We missen een duidelijke opbouw en doorgaande lijn aangaande de strategieën. Samenvattend zijn de oorzaken van de knelpunten te vinden in de: 1 Voorwaarden: motivatie leerlingen en lage woordenschat 5

7 2 Leerproces: leerstofaanbod en instructie niet of onvoldoende aansluitend op de leerbehoeften van de leerlingen 3 Opbrengsten: In 12/13 waren de opbrengsten bij BL in de groepen 5 t/m 8 groen. In de jaren 13/14 en 14/15 waren de opbrengsten voor de helft voldoende. Hier is geen duidelijke trend waarneembaar. Het is niet een bepaalde jaargroep of leerkracht waarbij de gegevens afzwakken. 2.3 Analyse van sterke en zwakke punten en kansen en bedreigingen De in 2.2 genoemde oorzaken en knelpunten van de genoemde tekortkomingen vragen om verbeteracties. Voor het slagen van de verbeteracties benoemen we de volgende sterke en zwakke punten en ook de kansen en bedreigingen. Sterke punten: -urgentiebesef team -motivatie om te verbeteren -betrokkenheid onderwijskundig en bovenschools management Zwakke punten zijn: - zwakke methode - de doorgaande lijn van begrijpend luisteren en begrijpend lezen - leren denken en leren leren bij de leerlingen - verbeteringsmoeheid - externe attributie Bedreigingen zijn: Kansen zijn: -krimp leerlingaantal - minder formatie administratielast -moderne leermiddelen en methodes -voldoende potentie bij team -ondersteuning door BMA, interne begeleiding en leerkrachten 2.4 Verbetercapaciteit Zoals in de inleiding is aangegeven zijn we er van overtuigd dat het beter kan. Het team heeft hier de capaciteiten voor. 6

8 3 Verbeteracties 3.1 Hoe zijn de verbeteracties gekozen De verbeteracties zullen gericht zijn op vier domeinen: -Onderwijsleerproces -Zorg en begeleiding -Kwaliteitszorg -Schoolcultuur n het volgende hoofdstuk zullen we de verbeteracties faseren en SMART formuleren uitgezet in de tijd. Domein: Onderwijsleerproces: Verbetering leeromgeving: de Bibliotheek op School Verbetering didactische vaardigheden van de leerkrachten (begeleiding Bureau Meesterschap) Zorg en begeleiding: Resultaatgericht werken: - Diepere analyses van de methode gebonden toetsen - Gerichte interventies op basis van de analyses van de methode gebonden toetsen opgenomen in de zorgzuil. Kwaliteitszorg: Gerichte klassenbezoeken door onderwijsbureau Meesterschap, interne begeleider en directie Cultuur: Planmatig bevorderen opbrengstgerichte cultuur Alle bovenstaande verbeteracties zijn gericht op de motivatie van de leerlingen en de opbrengsten. 3.2 Wat wil de school bereiken met de verbeteracties Gemotiveerde leerlingen bij (begrijpend) lezen. Een goede doorgaande didactische lijn Alle (tussentijdse) groepsopbrengsten op voldoende Een borgingsdocument begrijpend lezen 7

9 4 Verbeteracties en organisatie 4.1 Structuur van de verbeteracties De verbeteractie bestrijkt de volgende 2 schooljaren ( ). Bij de SMARTgeformuleerde doelen is aangegeven wie verantwoordelijk is voor het resultaat en wie zorg heeft voor de borging. Elke verbeteractie zal worden geëvalueerd met het team. 4.2 Tijdsplanning en fasering van de verbeteracties Globaal kunnen we de volgende fasering in de verbeteracties aangeven: Augustus 2015 Analyse Verbeterplan opstellen November 2015 Acties gericht op primair proces Bibliotheek op School Uitvoering Februari 2016 Analyse Keuze nieuwe methode BL Tussenevaluatie April 2016 Juni 2016 Acties gericht op verbetering leesmotivatie en didactiek Bijstelling Analyse methodegebonden toetsen Klassenobservatie BMA Borgingsdocument BL vaststellen. September 2016 November 2016 Borgingsdocument in teamvergadering BoS Acties gericht voortvloeiend uit BoS Februari 2017 Analyse Keuze nieuwe methode BL April 2017 Juni 2017 Acties gericht op verbetering leesmotivatie en didactiek Analyse methodegebonden toetsen Verbeterplan bijstellen Uitvoering Tussenevaluatie Bijstelling Borgingsdocument BL vaststellen. 8

10 Alle verbeteracties in een schema gerangschikt op onderwerp: Onderwijsleerproces Onderwerp Actie Doel Proces Product Verantwoordelijk Planning Verbetering leeromgeving BoS Leesmotivatie leerlingen betrokkenheid ouders Continuïteit BoS Schoolbibliotheek Miriam en bibliotheekouders Cyclisch Verbetering didactische vaardigheden Werken met XL nieuwsbegrip Leesmotivatie leesstrategieën groepsgem. voldoende Werken met XL Nieuwsbegrip XL Borgingsdocument BL Leerkrachten IB April 2016 Juni 2016 Alle verbeteracties in een schema gerangschikt op onderwerp: Zorg en begeleiding Onderwerp Actie Doel Proces Product Verantwoordelijk Planning Grondig analyseren van toetsresultaten, afstemming van onderwijsaanbod Analyseren en bespreken in groepsbespreking, conclusies trekken n.a.v. analyse Groepsbesprekingen Analyses maken en inzicht vergroten Groepsbesprekingen/ zorggespreken volgens de jaarplanning Didactische groepsoverzichten en groepsplannen in mappen Leerkrachten en interne begeleider Cyclisch Alle verbeteracties in een schema gerangschikt op onderwerp: Kwaliteitszorg Onderwerp Actie Doel Proces Product Verantwoordelijk Planning Doorgaande lijn didactiek Klassenbezoeken gericht op BL De school bewaakt de kwaliteit. Afstemming en doorgaande lijn Verslag klassenbezoeken BMA, directie, IB Planning in juni 2016 Cyclisch Alle verbeteracties in een schema gerangschikt op onderwerp: Schoolcultuur Onderwerp Actie Doel Proces Product Verantwoordelijk Planning Opbrengstgerichte cultuur De opbrengsten van BL verhogen Begeleiding team Cyclisch Een resultatenbewuste schoolcultuur DGO, document opbrengsten, Borgingsdocument groepsplannen 9

11 Gedurende de komende twee jaar zijn er evaluatiemomenten betreffende het. Naar aanleiding van deze tussenevaluaties zal bijstelling van het plan plaatsvinden. De onderwijskundige van BMA heeft een ondersteunende rol bij het proces. 4.3 Evaluatie en monitoring De vorderingen van het plan worden geëvalueerd in het team. De uitkomsten van de 0-meting door de Bibliotheek op School zullen met het team worden doorgenomen. De directeur is verantwoordelijk voor de monitoring. 5 Communicatie 5.1 Communicatie met de ouders en andere geledingen We kennen een driewekelijkse nieuwsbrief en speciale nieuwsbrieven gericht op zorg en ontwikkeling. Dit plan wordt met de ouders wordt met MR, schoolcommissie gecommuniceerd middels vergaderingen en met de ouders via de website. 5.2 Ouderbetrokkenheid We betrekken de ouders bij de Bibliotheek op School. De Bibliotheek schoolt de ouders in het hanteren van de bibliotheek en geeft leesinformatie. De ouders worden uitgenodigd voor leesstimuleringsactiviteiten in de regio. Ook wordt in de nieuwsbrief regelmatig aandacht besteed aan (begrijpend) lezen. Augustus 2015 Miriam Stuut (dir.) Nineke Kupers (IB) Janneke Smit (IB) 10