De RVZ over chroniciteit en chronische zorg. Pieter Vos, RVZ Congres Chronische Zorg, 29 juni 2012, Utrecht

Transcriptie

1 De RVZ over chroniciteit en chronische zorg Pieter Vos, RVZ Congres Chronische Zorg, 29 juni 2012, Utrecht

2 Methode: een statement 23 publicaties RVZ bekeken. Uit periode Trefwoord chronische zorg omvat óók beperkingen, handicaps, ouderen (AWBZ en Wmo). Integrale zorg, en continuïteit van zorg, dus care en cure én preventie; somatisch en psychisch. Nadruk op inhoud, niet op stelsel.

3 De RVZ: rol, taak, product Onafhankelijk. VWS breed: publieke gezondheid, maatschappelijke ondersteuning, langdurige zorg, curatieve zorg. Integrale zorg. Strategische adviezen vanuit perspectief burger. Voor kabinet/vws/kamer, maar ook voor zorgsector. Missiestatement RVZ: van zz naar gg / sturen op gezondheidsdoelen / naar voren denken.

4 Foto van de Raad

5 Gebruikte publicaties RVZ Care en cure (2001) Gepaste zorg (2004) Mensen met een beperking in Nederland (2005) Houdbare solidariteit in de gezondheidszorg (2005) Goed patiëntschap (2007) Beter zonder AWBZ (2008) Leven met een chronische aandoening (2008) Buiten de gebaande paden. Inspirerende voorbeelden van intersectoraal gezondheidsbeleid (2009) Tussen continuïteit en verandering (2009) Geven en nemen in de spreekkamer (2009) Gezondheid 2.0 (2010) Zorg voor je gezondheid! (2010) Komt een patiënt bij zijn coach (2010) Moderne patiëntenzorg in Nederland: acht jaar later (2010) Bekwaam is bevoegd (2011) Sturen op gezondheidsdoelen (2011) Prikkels voor een toekomstbestendige Wmo (2011) Medisch- specialistische zorg 2020 (2011) Medisch-technologische ontwikkelingen (2011) Preventie van welvaartziekten (2011) Het Chronic Care Model in Nederland (2011) Redzaam ouder (2012)

6 De thema s 1. De feiten: chroniciteit 20/ Gezondheid, in plaats van zorg. 3. Het zorglandschap: een vergezicht naar 20/ De informatiepositie van de patiënt. 5. Sturen op gezondheidsdoelen. 6. De rol van de gemeente: intersectoraal beleid. 7. Medische technologische ontwikkelingen. 8. Beroepen en opleidingen.

7 1. De feiten: chroniciteit 20/20 Rangorde Ziekte/doodsoorzaak Aantal 1 Coronaire hartziekten Beroerte Angststoornissen Diabetes mellitus Longkanker COPD Depressie Artrose Dementie Privé-ongevallen BRON: RIVM, 2010

8 1. De feiten: chroniciteit 20/20 Conclusie: Nederland (en EU) in voor 50% bevolkt door mensen met een beperking/ chronische ziekte. Dit is een totaal andere samenleving dan die van jaar geleden: de periode waarin ons zorgstelsel ontstond. Samenleving en zorgstelsel zullen ingrijpend moeten veranderen maar zijn hier nog niet klaar voor.

9 2. Gezondheid in plaats van zorg Zie de toptien ziektelast RIVM! Wat zien wij? Expansie ipv compressie; chronisch beloop: levenslange beperkingen; multiproblematiek; relatie gezondheid en gedrag. Hangt allemaal samen!! Chronische zorg : nee, preventie van welvaartziekten Van zz naar gg. En: het concept voorzorg (b.v. healthy ageing) Maar: prikkels zijn nu gericht op zorg, niet op gezondheid. Voorbeeld: ex ante verevening Zvw.

10 3. Het zorglandschap: een vergezicht naar 20/ De visie van de patiënt Dichtbij als het kan, ver weg als het moet. Doorbreek de echelonnering. Zelfmanagement vervangt professionele zorgarbeid. Alleen zorg conform de standaard.

11 3. Het zorglandschap: een vergezicht naar 20/ Confrontatie 2012 met 2020 zorgvraag 2020 (gg) zorgaanbod 2012 (zz) chronisch ziekenmodel curatieve zorg persoonlijke dienstverlening groepsgerichte zorgverlening aan huis en mobiel in instelling en statisch levenslange beperkingen episodische ziekten levensloop benadering fragmentarisch, leeftijdspecifiek multimorbiditeit enkelvoudige aandoeningen gedragsgerelateerde ongezondheid gedragsneutrale zorgverlening relatie profijt-gedrag geen relatie profijt-gedrag vroegtijdig interveniëren; afwachten, piepsysteem; interventionisme, aanvallend visit care, defensief burger patiënt/consument

12 3. Het zorglandschap: een vergezicht naar 20/ Dus op zoek naar nieuwe richting 1. Oriëntatie van de zorg: gedrag en gezondheid. 2. Locatie en situering van de zorg: thuis, wijk, Reikwijdte en focus: van mono- naar multimorbiditeit. 4. Aan de voordeur van de zorg: expertise en actie. 5. De achterdeur van de zorg: continuïteit.

13 3. Het zorglandschap: een vergezicht naar 20/ Concrete suggesties RVZ: zorgaanbod Gezondheid 2.0 moet traditionele zorg vervangen. Subtitutie! Inloopcentra vóór de huisarts. Consultatiebureau/JenG. GG. Aan de poort: huisarts, specialist, verpleegkundige in teams. 40 medisch-specialistische kennisnetwerken. Helft SEH. Géén echelonnering. Ambulantisering/scheiden wonen en zorg. Regionale en transmurale verpleegdiensten voor de nazorg. Integratie somatische en psychische zorg. Taakherschikking. Bekwaam is bevoegd.

14 3. Het zorglandschap: een vergezicht naar 20/ Het zorgnetwerk Basis: inloopfunctie, ook digitaal, i.s.m. gezondheidscentrum: de bulk van het werk Coördinatie keten VenV/chronische zorg ligt daar; poli/diagnostiek/dagbehandeling: in het centrum Medische vervolgvoorzieningen á la Christensen: solution stop, value adding proces business : facilitated network'. STZ/UMC ( algemeen ). Centrale rol geniatrie, pediatrie, psychiatrie, revalidatiezorg, interne! CCM Wagner. Apotheker! Multifarmacie. Hoogleraren geneeskunde en zorgstandaarden.

15 4. De informatiepositie van de patiënt Patiënts Like Me: the practicing patiënt (Goetz). Gezondheid 2.0: het personal health record. Omvat en compliance professional en compliance patiënt. Therapietrouw kun je leren. Kennis. Op weg naar de nieuwe spreekkamer! Hoe zo informatie-asymmetrie?

16 4. De informatiepositie van de patiënt Van Zorg en Ziekte naar Gedrag en Gezondheid Meer aandacht voor preventie en zelfmanagement Resultaat: Patiënt aan t stuur!

17 4. De informatiepositie van de patiënt

18 5. Sturen op gezondheidsdoelen DBC/DOT en ZZP niet geschikt voor chronisch zieken! Alternatief z.s.m.: sturen op gezondheidsdoelen. Gezondheid, niet zorg belonen. Definitie gezondheid : participatie! NB: geen principieel verschil tussen care en cure qua meetbaarheid. Gezondheidsdoel: onderdeel zorgleef- of behandelplan. En: uitkomstgegevens gestandaardiseerd in patiëntdossier (diagnose, behandeling/zorg, resultaat). Aan de slag, zie de best practices, het kan. Aandacht voor zorgstandaarden.

19 6. De rol van de gemeente: intersectoraal beleid Locale differentiatie accepteren: meer ruimte voor gemeentelijk beleid. Van aanspraak naar noodzaak (AWBZ/Wmo). Wél compensatieplicht. Lokaal intersectoraal beleid vraagt om decentralisatie en deregulering/ontkokering. Virtuele pooling van budgetten (AWBZ, Zvw, Wmo, Wpg etc). Straks ook zorgtaken bij gemeente. Dat vereist nieuw sturingsmodel (kwaliteit, verantwoording, transparantie, toezicht!). Voor wat hoort wat, bijvoorbeeld in de Wmo: vrijwilligerswerk/mantelzorg honoreren.

20 7. Medisch-technologische ontwikkelingen Topklinische en -referente zorg óók voor chronisch zieken! Pas op met tweedeling. Chronische zorg vaak zeer complex, dus specialistisch. Diagnostiek: eerder, beter, sneller. Screening, proactieve houding zorgprofessional, community based. Chroniciteit groot aandachtspunt. Behandeling: steeds individueler, specifieker en beloop-volgend. Diagnostiek stuurt behandelplan.

21 8. Beroepen en opleidingen Pas op met al dat gecoördineer en gestructureer, nieuwe beroepen etc. Sluit aan bij bestaande zorgprofessionals, maar wel: taakherschikking, andere competenties en multidisciplinaire teams (van specialisten). Verschuiving professionele zorgarbeid naar zelfmanagement. Heb vertrouwen in de patiënt! ICT/2.0 absolute voorwaarde. Hardere lijn bij praktijkvariatie en compliance aan zorgstandaard. Robuuste en verplichte kwaliteitsnormen (Nzi): uitkomstgericht. De zorgprofessional indiceert (niet het CIZ). FACT/ACT-aanpak ggz: uitrollen naar andere terreinen.

22 Conclusies 1. Chronisch zieke is de maat der dingen! Dus: CCM van Wagner dominant concept. Maar: gezondheid i.p.v. care. 2. Geen principieel onderscheid care-cure; idem zorgpreventie/pg. Een en dezelfde zorgstandaard en sturingsfilosofie. 3. Dat andere zorglandschap is hard nodig: van zz naar gg; naar voren denken. De-echelonnering. Van instituut naar professional: die is verantwoordelijk voor integrale zorg en continuïteit! 4. Geclausuleerde solidariteit : andere balans rechten/plichten in spreekkamer. Goed patiëntschap onderdeel zorgverzekering. Maar óók: patiënt centraal m.b.v. ICT.

23 Oplossingsrichtingen advies Redzaam ouder (2012): discussiepunten 1. Voorzorg 2. Zorg aan huis voor ouderen met complexe problematiek 3. Collectieve zorg beperken tot niet-redzame ouderen