Bijlagen bij Zorginkoopbeleid GGZ 1 juli 2016

Transcriptie

1 Bijlagen bij Zorginkoopbeleid GGZ 1 juli

2 Inhoudsopgave Bijlage 1 Uitsluitingsgronden... 3 Bijlage 2 Geschiktheidseisen.. 5 Bijlage 3 Dynamische lijst van Wel/niet Geneeskundige-GGZ interventies 7 Bijlage 4 Wel/niet Geneeskundige-GGZ verzekerde indicatiegebieden DSM IV. 21 Bijlage 5 Inkoopcriteria Bijlage 6 Uitwerking doelmatig voorschrijven afspraken geneesmiddelen GGZ 48 Bijlage 7 CONO Beroepenschema. 49 2

3 Bijlage 1 Uitsluitingsgronden De zorgaanbieder komt niet in aanmerking voor een overeenkomst als: 1. Als er jegens de aanbieder bij een onherroepelijk geworden rechterlijke uitspraak een veroordeling als in sub 2 bedoeld, is uitgesproken waarvan Menzis kennis heeft. 2. Voor uitsluiting als bedoeld in sub 1 komen in aanmerking veroordeling ter zake van : a. deelneming aan een criminele organisatie in de zin van artikel 2, eerste lid, van Gemeenschappelijk Optreden 98/733/JBZ van de Raad, (PbEG 1998, L 351); b. omkoping in de zin van artikel 3 van het besluit van de Raad van 26 mei 1997 (PbEG 1997, L 195) respectievelijk artikel 3, eerste lid, van Gemeenschappelijk Optreden 98/742/JBZ van de Raad (PbEG 1998, L 358); c. fraude in de zin van artikel 1 van de overeenkomst aangaande de bescherming van de financiële belangen van de Gemeenschap (PbEG 1995, C 316); d. witwassen van geld in de zin van artikel 1 van richtlijn nr. 91/308/EEG van de Raad van 10 juni 1991 tot voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld (PbEG L 1991, L 166) zoals gewijzigd bij richtlijn nr. 2001/97/EG van het Europees Parlement en de Raad (PbEG L 2001, 344). 3. Als veroordelingen als bedoeld in sub 2 worden in ieder geval aangemerkt veroordelingen op grond van artikel 140, 177, 178, 225, 226, 227, 227a, 227b of 323a, 328ter, tweede lid, 420bis, 420ter of 420quater van het Wetboek van Strafrecht. 4. Menzis betrekt bij de toepassing van sub 1 uitsluitend rechterlijke uitspraken die in de vier jaar voorafgaand aan het tijdstip van het indienen van het verzoek tot deelneming of de inschrijving onherroepelijk zijn geworden 5. De zorgaanbieder kan verder worden uitgesloten op de volgende gronden: a. de zorgaanbieder verkeert in staat van faillissement of liquidatie, diens werkzaamheden zijn gestaakt, jegens hem geldt een surseance van betaling of een (faillissements-)akkoord, of de zorgaanbieder verkeert in een andere vergelijkbare toestand ingevolge een soortgelijke procedure die voorkomt in de op hem van toepassing zijnde wet- of regelgeving; 3

4 b. jegens de zorgaanbieder is een onherroepelijk geworden rechterlijke uitspraak gedaan op grond van de op hem van toepassing zijnde wet- en regelgeving wegens overtreding van een voor hem relevante beroepsgedragsregel; c. de zorgaanbieder heeft in de uitoefening van zijn beroep een ernstige fout begaan die door Menzis aannemelijk kan worden gemaakt; d. de zorgaanbieder heeft niet voldaan aan verplichtingen op grond van op hem van toepassing zijnde wettelijke bepalingen met betrekking tot betaling van sociale zekerheidspremies of belastingen; e. de zorgaanbieder heeft zich in ernstige mate schuldig gemaakt aan valse verklaringen bij het verstrekken van inlichtingen die door Menzis van hem waren verlangd of hij heeft die inlichtingen niet verstrekt. 6. Menzis betrekt bij de toepassing van sub 5, onderdeel b, uitsluitend onherroepelijke uitspraken die in de vier jaar voorafgaand aan het tijdstip van het indienen van het verzoek tot deelneming of de inschrijving onherroepelijk zijn geworden en bij de toepassing van sub 5, onderdeel c, uitsluitend ernstige fouten die zich in de vier jaar voorafgaand aan het genoemde tijdstip hebben voorgedaan. 4

5 Bijlage 2 Geschiktheidseisen Instellingen 1. De zorgaanbieder is ingeschreven in het register van de Kamer van Koophandel dan wel een vergelijkbaar register in het buitenland. Een nieuwe zorgaanbieder (een zorgaanbieder die in 2016 geen overeenkomst met Menzis had) dient een kopie van de inschrijving die niet ouder is dan 1 januari 2016 mee te sturen. 2. De zorgaanbieder is per 1 augustus 2016 toegelaten op grond van de Wet Toelating Zorginstellingen voor de levering van GGZ-zorg en voldoet aantoonbaar aan de eisen van de WTZi. Een nieuwe zorgaanbieder (een zorgaanbieder die in 2016 geen overeenkomst met Menzis had) dient een kopie van de meest recente toelatingsbeschikking mee te sturen. 3. De zorgaanbieder beschikt, op basis van en naar voorbeeld van het model Kwaliteitsstatuut, over een getoetst en geaccordeerd inzichtelijk kwaliteitsstatuut dat is opgenomen in het openbaar register van Zorginstituut Nederland. 4. De zorgaanbieder heeft aantoonbaar de Zorgbrede Governancecode ingevoerd (voor zover van toepassing). 5. De zorgaanbieder werkt systematisch aan het verbeteren van de kwaliteit en borgt dit door een werkend kwaliteitssysteem dat landelijk en/of internationaal erkend is alsmede gepaard gaat met onafhankelijke toetsing (externe audit). In dit kwaliteitssysteem zijn de landelijke kwaliteitskaders voor de betreffende zorgsoort geïntegreerd. De zorgaanbieder verantwoordt zich hierover in het jaardocument. 6. De zorgaanbieder is adequaat verzekerd voor bedrijfs- en beroepsaansprakelijkheid ter hoogte van minimaal (per gebeurtenis), of heeft deze aantoonbaar per 1 januari 2017 afgesloten. Aanvullende geschiktheidseisen Voortgezet GGZ-verblijf (LGGZ) onder de Zvw (2e en 3e jaar verblijfs-ggz) 7. De zorgaanbieder beschikt over de faciliteiten en programma s om zelfredzaamheid en ambulantisering van verzekerden die voortgezet GGZ-verblijf onder de Zvw ontvangen te bevorderen en waar mogelijk ambulantisering te realiseren. 5

6 Geschiktheidseisen vrijgevestigden 1. De zorgaanbieder is ingeschreven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel dan wel een vergelijkbaar register in het buitenland. 2. De zorgaanbieder heeft een afdoende verzekering tegen aansprakelijkheid per ingangsdatum van de overeenkomst. 3. De zorgaanbieder beschikt over een administratieve organisatie die zodanig is opgezet dat een audit-trail conform de nadere regels van de NZa (regeling NR/CU-732 of diens opvolger) mogelijk is. 4. De zorgaanbieder is bekend met en onderschrijft de Kaders Zorginkoopbeleid De zorgaanbieder levert productie vanuit een gestructureerde zorgprogrammatische aanpak die aansluit bij de productstructuur, waarbij de (modulair opgebouwde) zorgprogramma s zijn gebaseerd op de multidisciplinaire richtlijnen GGZ en/of beroepsgroeprichtlijnen. 6. De zorgaanbieder houdt per cliënt een gestructureerd en compleet dossier bij conform wet- en regelgeving en conform beroepsgroeprichtlijnen. 7. De zorgaanbieder beschikt op 1 januari 2017, op basis van en naar voorbeeld van het model Kwaliteitsstatuut, over een inzichtelijk kwaliteitsstatuut dat is ingediend bij het Zorginstituut Nederland. 8. De zorgaanbieder past voor de cliënten een gestructureerde ROM-effectmeting en een klanttevredenheidsmeting en/of klantfeedbackmethode toe en bespreek deze met de cliënt. 9. De zorgaanbieder werkt minimaal 16 behandeluren per week in de eigen praktijk en werkt in totaal niet meer dan 40 behandelgerelateerde uren per week in de eigen praktijk en elders tezamen. 6

7 Bijlage 3 Dynamische lijst van Wel/niet Geneeskundige-GGZ interventies Deze lijst is onderverdeeld in interventies die wel, niet, of specifiek voor een bepaalde stoornis voldoen aan de stand van de wetenschap en praktijk (resp. Groene, Rode en Oranje interventies). Dynamisch Uitdrukkelijk wordt vermeld dat het een dynamische lijst is. De lijst kan dus op basis van beoordelingen aan de hand van publicaties m.b.t. nieuwe behandelvormen worden aangevuld of aan de hand van nieuwe publicaties m.b.t. reeds in de lijst opgenomen behandelvormen worden aangepast. Wijzigingen in deze zullen op de website van Menzis worden gepubliceerd. Groen De behandelingen die op de groene lijst zijn opgenomen voldoen aan de stand van de wetenschap en praktijk. De interventies die op de groene lijst zijn opgenomen kunnen dus vergoed worden ten laste van de basisverzekering van de Zvw. Oranje De interventies genoemd op de oranje lijst voldoen alleen voor de hierbij specifiek vermelde stoornis(sen) aan de stand van de wetenschap en praktijk. Ze kunnen dus alleen vergoed worden indien toegepast bij de hier specifiek genoemde stoornis(sen). Rood Op de rode lijst zijn interventies opgenomen die niet voldoen aan de stand van de wetenschap en praktijk. De interventies die op de rode lijst zijn opgenomen kunnen dus niet vergoed worden ten laste van de basisverzekering van de Zvw. 7

8 Interventies binnen de G-GGZ die voldoen aan de stand van de wetenschap en de praktijk INTERVENTIE Cognitieve Gedragstherapie (CGT) Problem Solving Therapy (PST) Interpersoonlijke Therapie (IPT) Kortdurende psychodynamische psychotherapie Toelichting CGT is een mengeling van gedragstherapie met interventies die ontwikkeld zijn vanuit de cognitieve psychologie. De kern is de veronderstelling dat zogenaamde irrationele cognities (gedachten) zorgen voor disfunctioneel gedrag, zoals vermijdingsgedrag of agressie. De technieken die gebruikt worden in de cognitieve gedragstherapie richten zich op het veranderen van de inhoud van deze irrationele cognities. PST is een korte psychologische behandeling, gericht op vermindering van psychische klachten die samenhangen met onopgeloste problemen in het dagelijks leven. Tijdens deze behandeling leert de behandelaar de patiënt de samenhang tussen zijn/haar klachten en problemen zien en te accepteren, zijn/haar problemen helder te definiëren en te formuleren wat hij/zij hieraan wil veranderen (doel). Vervolgens leert de behandelaar de patiënt een systematische aanpak om actuele maar ook toekomstige problemen effectiever te kunnen aanpakken. IPT is een pragmatische, kortdurende psychotherapie, speciaal ontworpen voor behandeling van depressie. Uitgangspunt is dat elke psychische stoornis, ook een depressie, plaatsvindt in een actuele interpersoonlijke context. Depressieve episoden worden uitgelokt door interpersoonlijke gebeurtenissen, terwijl depressies tegelijkertijd zelf interpersoonlijke verhoudingen beïnvloeden. Verandering kan tot stand worden gebracht door het optimaliseren van het interpersoonlijk functioneren. Volgens de psychodynamische benadering kennen mensen zowel bewuste als onbewuste drijfveren die van invloed zijn op hun gedachten en gedrag. De bewuste drijfveren herkennen ze als zodanig terwijl ze van de onbewuste geen weet hebben. In sommige gevallen kunnen deze bewuste en onbewuste drijfveren met elkaar botsen. Gedurende de psychodynamische psychotherapie wordt getracht contact te maken met de onbewuste processen waarbij de therapeut zijn cliënt begeleidt bij zijn oplossingsvermogen. Er is hierbij sprake van een sterke gerichtheid op gevoelsbeleving in het hier en nu. Toegestaan voor G-GGZ WEL WEL WEL WEL 8

9 Motiverende gespreksvoering (MGV) Cue-exposure behandeling Exposure in vivo Psychologische paniekmanagement Systeemtherapie Wordt ingezet bij psychosociale behandelingen van alcoholmisbruik en alcoholafhankelijkheid Is gericht op de-conditionering; is vaak onderdeel van de behandeling bij alcoholproblemen. Bij angststoornissen; gegeneraliseerde angststoornis; obsessief compulsieve stoornis: is een betrekkelijke intensieve behandeling. Minimaal 12 weken dagelijks minimaal 1 uur (zelf)exposure; minimaal 1x pr week met therapeut. Met specifieke situaties net zolang oefenen totdat de situatie geen angst meer oproept. Kan ook in groepsverband. Verschillende varianten zijn toepasbaar zolang geruststellende herinterpretatie, interne exposure en coping deel uitmaken van de interventie en de behandeling gedurende minimaal 1 maand wordt voortgezet. (Behandelingsduur: 1 3 maanden.) Systeemtherapie is een vorm van psychotherapie waarbij de problematiek van de patiënt wordt bezien in de complexe samenhang met 'het systeem'. 'Systeem' staat voor alles wat een belangrijk onderdeel van de omgeving/leefwereld van de patiënt uitmaakt. Dit kunnen gezin, relatie, familie en vrienden zijn maar ook maatschappelijk positie, cultuur, (religieuze) overtuigingen e.d. zijn belangrijke factoren binnen 'het systeem'. Een belangrijk doel is om zicht te krijgen op de interacties van de patiënt met zijn of haar 'systeem' en de samenhang met de aanmeldklacht WEL WEL WEL WEL WEL 9

10 Interventies binnen de G-GGZ die alléén voor de hierbij specifiek genoemde stoornis(sen) voldoen aan de stand van de wetenschap en de praktijk Interventie Toelichting Toegestaan voor G-GGZ Community Reinforcement Approach (CRA) CRA: is een bio-psycho-sociale gedragstherapeutische benadering die leefstijlverandering beoogt bij mensen met verslavingsgedrag. Wordt met name ingezet bij ernstig verslaafden die niet sterk gemotiveerd zijn, maar nog wel een steunende sociale omgeving hebben. Alleen bij verslaving Deep Brain Stimulation (DBS) is een reversibele vorm van psychochirurgische behandeling. Bij DBS worden elektrodes in de hersenen Alleen bij zeer ernstige obsessieve Deep Brain compulsieve stoornis langer dan 5 jaar geïmplanteerd, die onderhuids via een geleidingsdraad verbonden worden Stimulation bestaand, zonder afdoend effect bij met een neurostimulator. Via deze elektrodes kunnen kleine elektrische langdurige behandeling met medicatie en impulsen worden afgegeven in specifieke delen van de hersenen met als cognitieve gedragstherapie doel deze gebieden te beïnvloeden. Combineert cognitieve en gedragsgerichte technieken met een filosofische en theoretische visie op de borderlinepersoonlijkheidsproblematiek. Dialectische Centraal staat een dialectisch perspectief op de ervaringen van de patiënt Alleen bij borderline gedragsmet borderlinepersoonlijkheidsstoornis en de therapeutische interventies. persoonlijkheidsstoornis therapie De fundamentele dialectiek is die tussen acceptatie van patiënten zoals ze zijn, binnen het kader van behandeling gericht op verandering. De focus van de behandeling ligt bij emotieregulatie. Met de patiënt wordt een therapeutische relatie opgebouwd door te Schema focussen op cognitieve schema's en op het ontwikkelen van de werkrelatie. (gerichte) Met behulp van specifieke interventies zoals limited reparenting' en Alleen bij borderline therapie experiëntiële technieken die gericht zijn op pijnlijke ervaringen in de persoonlijkheidsstoornis (= schemafocused kindertijd, leert de patiënt negatieve gevoelens als wanhoop en verlating te therapy) verdragen en te accepteren. Met behulp van cognitieve en gedragsmatige technieken leert de patiënt zijn huidige disfunctionele gedachtepatronen en gedrag te veranderen. 10

11 Mindfulness Based Cognitieve Gedragstherapie (MBCT) Twaalfstappenbenadering Sociale vaardigheidstraining Relaxatietherapie Systems Training for Emotionally Predictability and Problem Solving (STEPPS) MBCT (= Aandachtgerichte Cognitieve Therapie) richt zich specifiek op het ontwikkelen van een andere houding tegenover problemen. Deze houding kenmerkt zich door nauwkeurig waarnemen, toelaten, niet reageren en niet oordelen waardoor er ruimte komt voor acceptatie. Elke gedachte, elk gevoel en elke lichamelijke gewaarwording wordt toegelaten, zonder er onmiddellijk een waardeoordeel over uit te spreken en zonder er iets aan te willen veranderen Twelve steps methode, Minnesota-model of Hazelden-model; De twaalfstappenbenadering is deels gebaseerd op zelfovertuiging en van de AA afgeleide principes. (NB De Minnesotamethode is in principe het 12 stepsmodel toegepast in een klinische setting. De meerwaarde van een klinische behandeling volgens de twaalfstappenmethode is echter niet concreet aangetoond, zeker ook niet op termijn en kan gezien de hoge kosten van een verblijfssetting niet als doelmatig worden aangerekend). Een betrekkelijk kortdurende (max. 8 weken) therapie bij sociale fobie. Sociale vaardigheid kan het beste als groepstherapie worden gegeven en komt pas in aanmerking bij sociale fobie indien met exposure in vivo of cognitieve herstructurering onvoldoende effect heeft opgeleverd. in dat geval combineren met exposure in vivo of cognitieve herstructurering Applied relaxation: effectief bij gegeneraliseerde angststoornis STEPPS combineert psycho educatie, cognitief-gedragsmatige technieken en vaardigheidstraining in een groepstraining met een systemische component. STEPPS gaat ervan uit dat het kerntekort van de patiënt met een borderlinepersoonlijkheidsstoornis gelegen is in het onvermogen om intense emoties te reguleren. Daarom richt de vaardigheidstraining zich op emotionele en gedragscontrolevaardigheden Alleen bij recidiverende depressie In principe alleen als ambulante behandeling methode in te zetten bij alcoholverslaving Alleen bij sociale fobie Alleen bij gegeneraliseerde angststoornis Alleen bij borderline persoonlijkheidsstoornis 11

12 Mentalization based therapy (MBT) Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) Hypnotherapie MBT is gebaseerd op de hechtingstheorie en omvat elementen van zowel cognitieve als psychodynamische behandelvormen. Mentaliseren houdt in dat mensen het doen en laten van zichzelf en anderen waarnemen en begrijpen in termen van gevoelens, gedachten, bedoelingen, verlangens. Patiënten met een borderline persoonlijkheidsstoornis hebben vaak problemen in de hechting en in het mentaliseringsvermogen EMDR is een geprotocolleerde procedure voor de behandeling van post traumatisch stress syndroom (PTSS). Via een proces van spontane associaties wordt de traumatische herinnering van zijn emotionele lading ontdaan en geassocieerd met een nieuw, functioneel perspectief op zichzelf als persoon Bij hypnotherapie wordt de patiënt in een lichte trance gebracht. Tijdens deze trance gaat de patiënt op zoek naar onbewuste patronen en middelen om die te doorbreken. Hypnotherapie wordt gebruikt bij klachten van psychische en psychosomatische aard. De hypnotiserende context intensiveert de effecten van suggestie voor de meeste mensen, en dit zou dan de primaire bron van de therapeutische werking zijn Alleen bij borderline persoonlijkheidsstoornis Alleen bij post traumatisch stress syndroom Alleen bij conversiestoornis 12

13 Psycho motorische therapie In psychomotorische therapie (PMT) is de cliënt samen met de therapeut bezig met het doen van lichamelijke activiteiten, oefeningen en opdrachten. Hierbij ligt de nadruk op het gebied van lichaamservaring en beweging. Hierbij is het doel van psychomotorische therapie het tot stand brengen van, of bijdragen aan, een gedragsverandering waardoor de psychische klacht van de cliënt verminderd of verdwijnt. Wanneer het verminderen van de ernst van de psychische klacht niet haalbaar is, leert psychomotorische therapie de cliënt om te gaan met de situatie en de klacht te accepteren. PMT kan wel als ondersteunende interventie worden aangewend bij specifieke GGZ-indicaties; een en ander conform de multidisciplinaire richtlijnen m.b.t. die specifieke stoornissen PMT kan als op zichzelf staande c.q. leidende behandeling van een GGZstoornis niet als evidence based worden aangemerkt en zodoende als zodanig ook niet ten laste van de Zvw worden ingezet Toepassing van PMT in het kader van onderzoek voor nieuwe toepassingen behoort niet tot het domein van de Zvw en kan dan ook niet ten laste komen van die Zvw. 13

14 Interventies binnen de G-GGZ die niet voldoen aan de stand van de wetenschap en de praktijk Interventie Neurofeedback QEEG geïntegreerde therapie: kwantitatieve Elektro EncefaloGrafie Psychoanalyse Speyertherapie (Verondersteld) Werkingsmechanisme c.q. toelichting Neurofeedback is een operante conditioneringsmethode. Bij een neurofeedbackbehandeling kijkt de patiënt naar een beeldscherm waarop live te zien is hoe zijn hersengolven eruitzien. Kort samengevat is het idee dat golven die afwijken van een 'normaalpatroon', meer in die richting getraind kunnen worden door daar op te oefenen. QEEG is een techniek waarmee beoogd wordt om met behulp van fourieranalyse EEG's in het frequentiedomein te beoordelen. QEEG wordt vooral toegepast in neurofeedback (o.a. bij ADHD) en (in een poging) om via QEEG tot optimalere medicatievoorschrijving te komen. De klassiek psychoanalyse is vooral gericht op het openleggen van onbewuste aspecten van disfunctioneel gedrag of disfunctionele belevingen. Dit proces kan vele jaren duren. Doordat het hoge eisen aan de patiënt stelt wat betreft tijdsinvestering, vermogen tot zelfreflectie en uitdrukkingsvermogen is lang niet iedereen geschikt voor PA en voor wie het wel geschikt zou kunnen zijn, worden er meer doelmatige behandelingsmogelijkheden verondersteld. De Speyertherapie (voortbordurend op de inzichten van o.a. Freud) is een individuele therapie met een psychodynamisch uitgangspunt, gebaseerd op het idee dat veel gevoelens en gedragingen onbewust verlopen en al in onze vroege jeugd zijn ontstaan (0 4 jr). De therapie beslaat twee (werk)weken, waarin in steeds van maandag t/m vrijdag dagelijks wordt gewerkt. Tijdens de sessies ligt de cliënt op een brede slaapbank, de ogen afgedekt met een eenvoudig slaapmasker. Via regressie wordt de patiënt vervolgens teruggevoerd naar vroegere situaties uit zijn jeugd. De bedoeling is zijn kind-figuur te confronteren met onverwerkte pijnlijke situaties die in die tijd emotionele blokkades hebben veroorzaakt. Toegestaan voor G-GGZ 14

15 Rationeel Emotieve (gedrags-)therapie (RET) Mentaal-Emotieve Training (MET) Mindtuning Mindfulness-cursus training e.d. Existentiële therapie Gestalttherapie Deze behandelvorm gaat ervan uit dat het niet de omstandigheden en situaties zelf zijn die mensen in de problemen brengen, maar de wijze waarop zij deze interpreteren. Kern van MET is het weer op elkaar afstemmen van denken, voelen en doen; het bewust worden van de eigen kwaliteiten en deze tot ontwikkeling brengen. Wordt gebruikt bij met name eet, angst, dwangen identiteit-stoornissen. Mind tuning richt zich op de psychologie van het onderbewuste. Gesteld wordt dat vanwege het niet goed afstemmen (tuning) van de geest (mind) met het "kunnen", er psychische problemen kunnen ontstaan. Er wordt beweert dat met behulp van mind tuning onderbewuste 'programmafoutjes' opgespoord en gecorrigeerd kunnen worden. Mind tuning heeft veel aandacht voor lichaamstaal. Is met name ontwikkeld om burn out, stress en niet reële angsten aan te pakken. Mind tuning is gebaseerd op het FLF principe (fast learning flow): sneller leren in minder tijd. Er is geen eenduidige omschrijving van mindfulness. Mindfulness staat voor een vorm van bewustzijn waarbij mensen observeren wat zich in hun lichaam en geest voordoet, zonder hierover te oordelen of er meteen met handelingen op te reageren. Mindfulness maakt gebruik van een meditatietechniek die focust op het hier en nu om zorgen of opdringerige herinneringen tot bedaren te brengen. Tijdens een mindfulness-training leert iemand bijvoorbeeld zijn aandacht te richten op de ademhaling, een voorwerp of een dagelijkse handeling zoals eten. De existentiële therapie gaat uit van de eindigheid van het menselijk bestaan en dat dit bestaan fundamenteel kwetsbaar is. Mensen worden met behulp van gesprekken begeleid om zingeving en rust te vinden in een leven met innerlijke beperkingen (bijvoorbeeld dat het leven eindig is, dat een leven zonder angst niet mogelijk is of dat het leven niet perfect is). Gestalttherapie gaat er vanuit dat psychische klachten voortkomen uit blokkades die persoonlijke groei verhinderen. Het doel van gestalttherapie is deze blokkades op te heffen, zodat verdere persoonlijke groei weer mogelijk wordt en psychische klachten verminderen. De wijze waarop de cliënt zichzelf als geheel ervaart staat centraal in de Gestalttherapie. Gestalttherapie wordt toegepast als relatietherapie, bij psychosomatische klachten, bij opvoedingsproblemen, angst, rouwverwerking, depressie, stress, burn out en moedeloosheid 15

16 Neuro-linguïstisch programmeren Psychosynthese Op inzicht gerichte psychotherapeutische interventies bij Alc.problemen. Rebirthing Regressietherapie Neuro Linguïstisch Programmeren (NLP ) is een methode ontwikkeld om het gedrag en de overtuigingen van een persoon te beïnvloeden en te wijzigen. NLP ontleend veel aan verschillende reeds bestaande psychologische stromingen en taal theorieën (bijvoorbeeld hypnotherapie en gedragstherapie). Bij het verhelpen van ongewenste gedragseffecten is de NLP interventie erop gericht om na te gaan wat de positieve intentie van het gedrag is. De cliënt wordt uitgedaagd dit bij zichzelf na te gaan. Het doel is vervolgens om de intentie te behouden maar het gedrag te veranderen, zodanig dat de ongewenste neveneffecten niet optreden Psychosynthese is een school binnen de transpersoonlijke psychologie die zich richt op de integratie (synthese) van verschillende psychische functies met als doel het realiseren van een gezond individu. De persoonlijkheid, de menselijke ziel en de menselijke wil spelen een grote rol. Belangrijkste doelstelling is om mensen te helpen hun ware existentiële en spirituele aard te laten ontdekken en deze ontdekking vervolgens effectief toe te passen in leven en werk. Dit zou resulteren in een toename van emotionele en mentale bewegingsvrijheid en bevordert de kwaliteit van menselijke relaties. Soms wordt op inzicht gerichte therapeutische interventies toegepast bij alcoholmisbruiken alcoholafhankelijkheid; effectiviteit echter niet aangetoond. De hypothese is dat rebirthing therapie een systeem is van psychotherapeutische adem-werk, dat ondersteunt door psychologisch en bewustwordingswerk, de mens als totaliteit van lichaam en geest benadert. Rebirthing is in hoofdzaak een ademhalingstechniek die tot doel heeft het verwerken van niet verwerkte ervaringen waarvan verondersteld wordt dat ze onder de bewustzijnsdrempel een eigen leven leiden. Zo zouden ze een storende en beperkende invloed hebben op het bewustzijn en daarmee op het dagelijkse leven. Rebirthing is niet onomstreden en kan in sommige gevallen zelfs gevaarlijk zijn. Bij regressietherapie gaat men ervan uit dat de ziel van de mens meerdere levens doormaakt. Ook gaat men ervan uit dat onverwerkte, traumatische ervaringen zich zowel in het huidige leven als in vorige levens kunnen hebben voorgedaan en dat die via ons onderbewustzijn psychisch en fysiek doorwerken 16

17 Maudsley methode Lichaamsgerichte psychotherapie Pesso psychotherapie op ons gevoelsleven, ons denken, ons gedrag en ons lichamelijk welzijn in het huidige leven. Gepoogd wordt om door gerichte concentratie op het probleem terug te gaan naar (onverwerkte) ervaringen, en deze opnieuw te beleven en te verwerken. In de regressietherapie zoals die in Nederland wordt toegepast wordt niet gewerkt met hypnose maar met trance. Als je in die trance teruggaat naar het verleden dan spreek je van regressietherapie, ga je terug naar vorige levens dan spreek je van reïncarnatietherapie. Feitelijk is regressietherapie een onderdeel van hypnotherapie. Bij deze methode, die m.n. wordt ingezet bij anorexia nervosa, wordt de hele familie als hulp gebruikt bij de strijd tegen de eetstoornis. De behandeling richt zich in eerste instantie op voedingsrehabilitatie, gewichtsherstel, stopzetting van de zuivering en terugkeer naar lichamelijke gezondheid voordat met psychologische interventies wordt begonnen. Lichaamsgerichte psychotherapie is een overkoepelend begrip voor verschillende behandelingsvormen die als uitgangspunt hebben dat het lichaam, gedachten, emoties en gevoelens samenhangen en dat er door deze samenhang wegen bestaan om het welbevinden van de mens te verbeteren. Voorbeelden van Lichaamsgerichte psychotherapieën zijn Bio-dynamische therapie Bio energetica Integratieve bewegingstherapie Neo Reichiaaanse therapie Postural integration Unitive therapie Pesso psychotherapie is een vorm van lichaamsgerichte individuele psychotherapie, waarbij lichamelijk beleven, woorden en interactie samengaan. De werkwijze is gericht op ervaring en inzicht. Centraal staat een veilig therapeutisch klimaat, waarin je als cliënt je klachten en problemen kunt uiten en onderzoeken en je wens tot verandering kunt vormgeven Klankschaal therapie De meest gangbare theorie stelt dat alles in het menselijk lichaam (organen, zenuwen, lichaamsvloeistoffen, weefsels etc.) een eigen trillingsfrequentie heeft. Lichamelijke en psychische klachten zouden ontstaan wanneer deze trillingsfrequentie verstoord raakt. Dit zou o.a. het gevolg zijn 17

18 Psychoenergetische psychotherapie Haptotherapie Emotional Freedom Technique (EFT) Cogmed werkgeheugen training i-tof van de geluiden waaraan men dagelijks blootgesteld wordt. Volgens deze theorie produceren klankschalen een harmoniserende klank, waardoor de trillingsfrequenties van het lichaam weer hersteld worden Psycho energetische therapie baseert zich op de studie van intuïtieve, spirituele en energetische ontwikkelingstechnieken. Psycho energetische therapie ondersteunt mensen in hun persoonlijke en spirituele proces door middel van aura en chakra reading, energie healing, ademhalingsoefeningen, kleur healing, counseling, toegepaste imaginatie en meditatie. De behandeling via de handen richt zich op de levenskrachten van de mens, de energiehuishouding, de Chi, het Prana, etc. Haptotherapie kan worden beschouwd als een vorm van psychosociale hulpverlening die tot doel heeft de cliënt meer in contact met zijn lichamelijk en innerlijk voelen te brengen. In de haptotherapie speelt, naast het gesprek en belevingsgerichte activiteiten, de positieve werking van aangeraakt worden een belangrijke rol. Wordt o.a. toegepast bij relationele problemen, overbelasting / overspannenheid, stress, burn out, onverwerkte ervaringen uit het verleden, depressieve gevoelens EFT is een vorm van gedragsbeïnvloeding die gerangschikt wordt onder de meridian based therapies ook wel energy psychology methodes. Ze worden verondersteld te werken via beïnvloeding van hetzelfde systeem van energiemeridianen waarvan geclaimd wordt dat dit de basis is van acupunctuur. Cogmed is een trainingsprogramma dat bedoeld is om het (werk)geheugen te trainen waardoor het cognitief functioneren (de concentratie) zou verbeteren. Vindt zijn oorsprong in neurofeedback principes. Wordt met name gebruikt bij ADHD en ADD. Opgemerkt moet worden dat de component van het werkgeheugen die door Cogmed zou verbeteren, niet dezelfde component is van het werkgeheugen die met name deficiënt zou zijn bij patiënten met ADHD. i TOF (= Ingratieve Therapie Op Formaat) is een methodiek om ondersteuning te bieden aan kinderen met poepproblemen en hun ouders, waarbij onderzocht en vaststaat dat er geen medische of organische oorzaken spelen. Gesteld wordt dat bij i TOF de uniekheid van het kind en de liefhebbende zorg van ouders voorop staat. Een methodische werkwijze met integratieve kijk en psychosociale invalshoek. 18

19 Wat-Sji-Gong Reiki Rots en watertraining Hallucinatiegericht e Integratieve Therapie (HIT Hippische Focale Psycho-dynamische Psychotherapie (HFPP) of Equine assisted Focal Psychodynamic Psychotherapy (EFPP) Wat Sji Gong is een verzamelnaam voor enkele ontspanningsvormen in warm water. Wordt ook wel waterdansen genoemd of hydrotherapie. Met behulp van Wat Sji Gong zou men snel en op diep niveau ontspannen en zo lichaam en geest bevrijden van spanning en nieuwe energie opnemen. Door via bewuste ademhaling de aandacht te richten op het eigen lichaam en het bewegen zou bewustwording van het eigen lichaam optreden. Wat Sji Gong is een combinatie van warm water met Qigong (ook wel Chi Kung genoemd) (= Chinese adem en bewegingsoefeningen). Reiki komt uit het Japans en betekent letterlijk Universele levenskracht. Via handoplegging wordt universele levensenergie overgebracht van de therapeut naar de patiënt. Verondersteld wordt dat de energie helpt om de opgebouwde blokkades van geest en lichaam te herstellen en de werking van het immuunsysteem te versterken. Hierdoor zou de harmonie in het lichaam worden hersteld en het natuurlijk genezingsproces versneld. Aan de Rots en Water training ligt de psycho-fysieke methodiek ten grondslag. Momenten van fysieke actie en ervaring worden afgewisseld met momenten van zelfreflectie, kringgesprekken en schriftelijke reflecties. HIT is een (in Nederland ontwikkeld) gezinsinterventie voor mensen die stemmen horen. HIT omvat meerdere interventies: gezinstherapie, cognitieve gedragstherapie, coping skills training, psycho educatie en motiverende gespreksvoering, en rehabilitatie. Door middel van EFPP wordt getracht de patiënt inzicht te geven in het ontstaan en/of in standhouden van bepaalde (persoonlijkheids-)problematiek en zodoende andere coping-mechanismen en gezondere afweermechanismen te leren hanteren. Deze interventie zou met name geïndiceerd zijn voor hechtings en persoonlijkheidsproblematiek met daaruit voortkomende matige symptomen en beperkingen in het sociaal of beroepsmatig functioneren of op school. 19

20 Prometa protocol Prometa is een controversieel behandelingsprotocol dat primair wordt gebruikt bij metamfetamine verslaving. Maar men beweert ook dat het gebruikt kan worden bij alcohol en cocaïne afhankelijkheid. De behandeling bestaat uit de combinatie van 3 geneesmiddelen (flumazenil, gabapentine en hydroxyzine). 20

21 Bijlage 4 Wel/niet Geneeskundige-GGZ verzekerde indicatiegebieden DSM IV DSM-IV hoofdgroep Type stoornis G-GGZ Opmerkingen 1 Stoornissen in de zuigelingentijd a. pervasieve ontwikkelingsstoornissen b. aandacht tekort- en Ja Ja Allen: Primair huisartsenzorg, maar kan tijdelijk onderdeel zijn van G- GGZ tot medische stabilisatie; dan weer huisarts en/of begeleiding Wlz/WMO tot adolescentie gedragsstoornissen 1 c. tic stoornissen d. overig stoornissen zuigeling/kind/adolescent Ja Ja a. stoornissen in de motorische vaardigheden b. communicatie stoornissen c. voedings- en eetstoornissen d. stoornissen in de Nee Nee Nee Nee Allen: Zvw : Huisartsenzorg/ Paramedische zorg/ Medisch Specialistische Zorg 2 ; WMO; Jeugdzorg (opvoedings-ondersteuning) zindelijkheid Nee a. leerstoornissen m.u.v. b. hieronder b. ernstige enkelvoudige dyslexie Nee Ja Onderwijs Zvw : G-GGZ (NB. per Gemeente/Wmo) 1 Alleen daadwerkelijke psychiatrische gedragsstoornissen vallen onder de G-GGZ; overige gedragsstoornissen vallen onder de WMO en/of Jeugdzorg (opvoedingsondersteuning) 2 Met ondersteuning vanuit de Medische Psychologie of Consultatieve Psychiatrie 21

22 DSM-IV hoofdgroep Type stoornis G-GGZ Opmerkingen Stoornissen NAO Ja, Zvw: Huisartsenzorg (naast event. JHV) / *G-GGZ, zie toelichting onder 2 mits* 2 Delirium, a. dementie Deels* Zvw : Huisartsenzorg / dementie, amnestische Medisch Specialistische Zorg 3 / en andere *G-GGZ, zie toelichting onder 2 cognitieve stoornissen Wlz (behandeling, verpleging en verzorging); WMO (huishoudelijke zorg) b. delirium Nee/ ZVW : Huisartsenzorg / Medisch Specialistische Zorg 3 / Ja* *G-GGZ: enkel PAAZ/PUK); c. amnestische stoornissen en Nee/ Zvw : huisartsenzorg / andere cognitieve st n Medisch Specialistische Zorg 3 / *G-GGZ: enkel PAAZ/PUK ; Ja* WLZ (behandeling, verpleging en verzorging); WMO (huishoudelijke zorg) Zvw: Huisartsenzorg/ *G-GGZ, zie toelichting onder 2 22

23 DSM-IV hoofdgroep Type stoornis G-GGZ Opmerkingen d. stoornissen NAO Ja,mits * 3 Psychische stoornissen door een somatische aandoening Diverse stoornissen (bv. effecten werking schildklierfunctie) Nee/ Ja* Zvw : Huisartsenzorg / Medisch Specialistische Zorg 3 / *G-GGZ: enkel PAAZ-PUK d. Stoornissen NAO Nee* *Zie toelichting onder 3 4 Aan een middel gebonden stoornissen a. psychotische-, stemmings-, angststoornis als gevolg van intoxicatie Ja Zvw : Huisartsenzorg / G-GGZ / Medisch Specialistische Zorg 3 b. misbruik van middelen Nee/ Ja* Zvw : Huisartsenzorg / *Enkel voor GBGGZ c. afhankelijkheid van middelen Ja Zvw : Huisartsenzorg / G-GGZ 5 Schizofrenie en andere psychotische stoornissen d. overige intoxicaties en overige aan een middel gebonden stoornissen (waaronder stoornissen NAO) Diverse stoornissen; Inclusief Psychotische stoornissen NAO Nee/ Zvw : huisartsenzorg/ medisch specialistische zorg 4 / Ja* *G-GGZ: enkel PAAZ-PUK, zie ook toelichting onder 4 Ja Zvw : Huisartsenzorg / G-GGZ 3 Met ondersteuning vanuit de Medische Psychologie of Consultatieve Psychiatrie 23

24 DSM-IV hoofdgroep Type stoornis G-GGZ Opmerkingen 6 Stemmingsstoornissen Diverse stoornissen Ja Zvw : Huisartsenzorg / G-GGZ b. Stoornissen NAO Ja, mits* *Zie toelichting onder 6 7 Angststoornis- a. Diverse typen. Ja Zvw : Huisartsenzorg / G-GGZ sen b. Specifieke fobieën Nee / Zvw Huisartsenzorg / Ja* *G-GGZ : zie toelichting onder 7 Acute stress-stoornis Ja Zvw : Huisartsenzorg / G-GGZ Stoornissen NAO Ja, *Zie toelichting onder 7 mits* 8 Somatoforme Diverse typen Ja* ZVW : Huisartsenzorg / Medisch Specialistische Zorg 4 / stoornissen *G-GGZ: enkel voor GBGGZ Stoornissen NAO Ja, *Zie toelichting onder 8 mits* 9 Nagebootste Diverse typen Ja Zvw : Huisartsenzorg/ G-GGZ stoornissen b. Stoornissen NAO Ja, *Zie toelichting onder 9 mits* 10 Dissociatieve stoornissen a. Alle m.u.v. NAO Ja Zvw : huisartsenzorg/ G-GGZ 24

25 DSM-IV hoofdgroep Type stoornis G-GGZ Opmerkingen b. Stoornissen NAO Ja, mits* *Zie toelichting onder Seksuele stoornissen en genderidentiteitsstoornissen a. exhibitionisme, fetisjisme, frotteurisme, pedofilie, seksueel masochisme, seksueel sadisme, fetisjistisch transvestitisme, voyeurisme, parafilie Ja Zvw : Huisartsenzorg/ G-GGZ b. overige seksuele stoornissen Nee/ Ja* Zvw : Huisartsenzorg / Medisch Specialistische Zorg 4 / *G-GGZ alleen bij seksueel misbruik c. genderidentiteits- stoornissen Nee/ Ja* Zvw : Huisartsenzorg / Medisch Specialistische Zorg 5 / *G-GGZ: enkel bij transseksualiteit 5 d. Stoornissen NAO -hyperseksualiteit -overig Ja, mits* Nee *Zie toelichting onder 11 Zvw : Huisartsenzorg 12 Eetstoornissen a. anorexia nervosa en boulimia nervos Ja Zvw (huisartsenzorg/ G-GGZ) 4 Met ondersteuning vanuit de medische psychologie of consultatieve psychiatrie. 5 Zie CVZ (huidig ZiNL), Standpunt Zorg aan transseksuelen (onderdeel psychische zorg en psychosociale hulp), Diemen, 22 maart

26 DSM-IV hoofdgroep Type stoornis G-GGZ Opmerkingen b. Stoornissen NAO (n.b. obesitas is geen psychische stoornis) Ja, mits*/ (nee) *Zie toelichting onder 12 (Zvw : Huisartsenzorg (behandeling en psychische behandeling/ begeleiding eventueel onderdeel Medisch Specialistische Zorg 5 ) 13 Slaapstoornissen Nee Zvw : huisartsenzorg/ medisch specialistische zorg Zie ook toelichting onder Stoornissen in de impulsbeheersing, a. Diverse stoornissen b. Stoornissen NAO Ja Ja, ZVW : huisartsenzorg/ G-GGZ) *Zie toelichting onder 14 niet elders geclassificeerd mits* 15 Aanpassings Nee Behandeling ten laste Zvw is wettelijk uitgesloten stoornissen 16 Andere aandoeningen en problemen Nee* Primair huisartsenzorg en/of WMO; Kan eventueel als nevendiagnose in G-GGZ of als onderdeel somatisch specialistische zorg 5. *Zie toelichting onder 16 die een reden voor zorg kunnen zijn (o.a. V codes) 17 Persoonlijkheidsstoornissen a. Diverse stoornissen b. Stoornissen NAO Ja Ja, mits* ZVW : huisartsenzorg/ G-GGZ *Zie toelichting onder 17 26

27 DSM-IV hoofdgroep Type stoornis G-GGZ Opmerkingen 18 Zwakzinnigheid Nee Wlz Toelichting 1 Stoornissen in de zuigelingentijd tot adolescentie/stoornissen NAO Probleemstelling: Binnen de gespecialiseerde kinder- en jeugdpsychiatrie wordt men regelmatig geconfronteerd met voorlopers van andere meer duidelijk omschreven grotere psychiatrische stoornissen. Men ziet dan allerlei symptomen die invaliderend zijn en het leven ontwrichten maar waarvan het lastig is een duidelijk diagnose te stellen. Vroeg-interventie is dan van grote waarde om verder disfunctioneren te voorkomen. Zorgverleners proberen over het algemeen NAO classificaties zo veel mogelijk te vermijden omdat ze zo precies mogelijk willen classificeren. Het classificatie systeem heeft echter beperkingen en het is niet passend om bij alle NAO classificatie te zeggen dat een kind dan niet behandeld moet worden in de SGGZ. Gekeken moet dan worden naar de ernst van disfunctioneren in meerdere settings en stagnatie van een gezonde ontwikkeling. Soms wordt een NAO classificatie ook wel eens gesteld als co-morbide stoornis bij een duidelijker te classificeren beeld. Het is onontkomelijk dat men met regelmaat de classificatie PPD NOS stelt als een kind/volwassene net niet voldoet aan de criteria van autisme of Asperger. Met enige regelmaat wordt ook de diagnose gedragsstoornis NAO gebruikt, bijvoorbeeld bij kinderen < 7 jaar waarbij je officieel volgens de DSM geen ADHD mag stellen. Vaak is er dan wel een vermoeden dat het gedrag zich ontwikkelt tot of eigenlijk al ADHD is. Men vangt dat dan op door gedragsstoornis NAO te stellen. Ook gebruikt men deze classificatie bij kinderen met bv ADHD en gedragsproblemen die niet/net niet voldoen aan criteria van ODD of CD maar waarbij de gedragsproblemen wel specialistische behandeling behoeven. Kortom, binnen ADHD en gedragsstoornissen lijkt deze classificatie onontbeerlijk. Idem geldt voor de classificatie ADHD NAO: een kind kan net niet voldoen aan de criteria maar wel helemaal vastlopen op school en thuis Gedragsstoornissen NAO is bij kinderen regelmatig het eerste probleem waardoor een zich ontwikkelde serieuze GGZ stoornis zich openbaart. Vroeg-interventie is dan van grote waarde. Verduidelijking: In gevallen zoals hierboven beschreven kunnen de in kinderen & jeugd gespecialiseerde zorgaanbieders, kinderen ten laste van de GGZ in behandeling nemen onder een Stoornis NAO codering; dit indien de NAO-stoornis een duidelijk impact heeft op het functioneren dan wel op de ontwikkeling van het kind en een en ander middels een adequate documentatie in het dossier verantwoord wordt*. Na het bereiken 27

28 van medische stabilisatie wordt het kind voor verdere zorg terugverwezen naar de huisarts. NB. * Als bedoelde rechtvaardiging bij intake niet aanwezig is, wordt cliëntje terugverwezen naar de huisarts of volgt een doorverwijzing (via de huisarts) naar de jeugdhulpverlening. 2 Delirium, dementie, amnestische en andere cognitieve stoornissen Probleemstelling 1: Historisch bezien (voor de overheveling van de G-GGZ van WLZ in 2008) behoort de geneeskundige ZVW-zorg met betrekking tot Dementie tot de huisartsenzorg/wijkverplegingszorg en de (somatische) Medisch Specialistische Zorg geleverd vanuit de neurologie en klinische geriatrie (met ondersteuning van de vanuit de somatiek gefinancierde Medische Psychologie en Consultatieve Psychiatrie). Bij ontoereikende ambulante behandeling/verzorging volgt verpleeghuiszorg vallend onder de WLZ PG-V&V. Na de overheveling van de G- GGZ van WLZ naar ZVW, zijn er verspreid in het land steeds meer initiatieven ontstaan vanuit de G-GGZ om actief vanuit die G-GGZ dementie-programma s op te zetten. Hierdoor is er onduidelijkheid ontstaan tot welk domein de geneeskundige behandeling behoord c.q. welke aspecten van de geneeskundige behandeling met betrekking tot Dementie behoren tot de G-GGZ of de MSZ. In de meest recente duidingen van het CVZ (huidig ZiNL) worden beide domeinen als mogelijke leveranciers van geneeskundige ZVW zorg voor dementie aangemerkt. Hoe hiermee in de praktijk om te gaan? Verduidelijkingen: Menzis is, net als vele veldpartijen, van mening dat met name met betrekking tot de Dementie c.q. de Psychogeriatrie, een integrale benadering in de zorgketen (zo mogelijk zonder financiële schotten c.q. met een integrale bekostigingssystematiek) het meest wenselijk is. Het zal enige tijd duren vooraleer zo n vernieuwde aanpak ingeregeld zal kunnen worden in wet en regelgeving. Tot die tijd zal het Menzis GGZ -inkoopbeleid t.a.v. Dementie navolgende uitgangspunten hanteren. Historisch is het de specialistische geneeskundige zorg m.b.t. dementie primair in de macrokader MSZ ondergebracht en die zorg dient dan ook primair vanuit de dat kader georganiseerd te worden; dit mede gelet op het primair somatische karakter van de geneeskundige zorg in deze. Daar verscheidene initiatieven vanuit G-GGZ instellingen reeds vergaand uitgaan van de, ook door ons, beoogde integrale aanpak die ook onze klanten ten goede komt, willen we voorkomen dan het 1ste uitgangspunt deze goede initiatieven mogelijk frustreert. In de praktijk betekent dit dat we bestaande initiatieven vanuit de G-GGZ,die zich richten op kwaliteit van zorg vanuit een integrale ketenaanpak, vanuit de G-GGZ inkoop zullen (blijven) steunen op het huidige niveau. NB. Voor nieuwe initiatieven of uitbreiding van bestaande initiatieven in deze is pas ruimte als de bekostigingssystematiek hierop is aangepast. 28

29 Probleemstelling 2: Wanneer een cliënt in verband met een beeld behorend tot deze categorie wordt aangeboden is vaak (enige tijd) niet duidelijk wat er aan de hand is en lijkt een zorgaanbieder aangewezen of een Stoornis NAO codering. Verduidelijkingen: Worden deze cliënten op basis van consultatie (bv een SEH post) gezien dan behoord dit tot de consultatieve psychiatrie zoals die vanuit de somatiek gefinancierd wordt en kan dit niet (onder een codering Stoornis NAO) ten laste van de G-GGZ gebracht te worden. Worden betreffende cliënten op verwijzing van de huisarts gezien dan kunnen deze cliënten voor de diagnostische fase onder een Stoornis NAO in behandeling worden genomen. Blijkt uit de diagnostische fase welke specifieke stoornis van toepassing is dan hangt het van de aard van die stoornis af of cliënt in G-GGZ behandeling blijft (onder een aangepaste specifieke DSM-iv codering) of dat cliënt doorverwezen wordt naar de somatische medisch specialistische zorg (met ondersteuning vanuit de medische psychologie of consultatieve psychiatrie) of terugverwezen wordt naar de huisarts. 3 Psychische stoornissen door een somatische aandoening Probleemstelling 1: De gevolgen van hersenletsel kunnen velerlei zijn en kunnen worden onderverdeeld in psychiatrische stoornissen (bijvoorbeeld depressie), gedragsproblemen (bijvoorbeeld agressie), persoonlijkheidsveranderingen (bijvoorbeeld egocentrisme) en cognitieve stoornissen (bijvoorbeeld ernstige geheugenproblemen, planningsproblemen). Daarnaast is er vaak sprake van lichamelijke beperkingen zoals verlammingen of een langdurige toestand van verlaagd bewustzijn. De psychiatrische stoornissen en gedragsproblemen worden hier samengevat als de neuro- psychiatrische gevolgen van NAH. Neuro-psychiatrische gevolgen worden daarbij gedefinieerd als psychische stoornissen of symptomen als gevolg van hersenweefselbeschadiging en stoornissen in de cognitieve- hersenfuncties. Verduidelijkingen: De behandeling van patiënten met een niet aangeboren hersenafwijking (NAH) valt primair onder het domein van de somatiek. De daarbij benodigde psychiatrische/psychologische zorg (met daaronder ook aanvullende neuropsychologische diagnostiek) behoren tot het domein van de Medisch Psychologie c.q. Consultatieve Psychiatrie, die als zodanig vanuit de somatiek gefinancierd worden. Deze zorg komt derhalve niet in aanmerking om onder een cognitieve stoornis NAO classificatie ten laste van de G-GGZ gefinancierd te worden. Floride psychiatrische stoornissen die bij c.q. naar aanleiding van een NAH kunnen ontstaan, vallen onder de verzekerde G-GGZ zorg; dit voor zover die beelden ook zonder de NAH-status onder de verzekerde G-GGZ zorg zouden vallen. Overige beelden, zoals bv. problemen t.a.v. persoonlijkheidsveranderingen i.v.m. een NAH, behoren niet tot het domein van de G-GGZ, maar 29

30 behoren primair tot het domein van de Medisch Psychologie c.q. Consultatieve Psychiatrie (die vanuit de somatiek gefinancierd zijn) of onder de huisartsenzorg. Probleemstelling 2: Bij neuro-psychiatrische problemen is er vrijwel altijd sprake van een complexe verwevenheid van cognitieve stoornissen, gedragsproblemen en psychiatrische stoornissen. Voordat er dan ook wordt behandeld, moet zorgvuldig nagegaan worden hoe de psychiatrische stoornissen/ gedragsstoornissen kunnen worden begrepen. In de analyse dient in het bijzonder aandacht te zijn voor de vrijwel altijd aanwezige cognitieve stoornissen. In deze groep is de hersenenschade cognitie gedrag analyse van groot belang. De somatische hersendiagnose (CVA, Tumor, encefalitis etc.) wordt gesteld en behandeld in een somatisch ziekenhuis en is feitelijk geen GGZ diagnose. Afhankelijk van de uitkomst en ernst van de hersenenschade cognitie gedrag analyse, meer cognitieve stoornissen of meer gedragsstoornissen zou de DSM-IV diagnose cognitieve stoornissen NAO / psychische stoornissen door somatische aandoening (type 2 en type 3) gerechtvaardigd kunnen zijn. Onder deze DSM-IV-TR diagnose vallen ook de (blijvende) persoonlijkheidsveranderingen (gedragsveranderingen) door een hersen-somatische oorzaak. NB. Voor het moment lijkt er (binnen de regelgeving) geen duidelijkheid te bestaan over de vraag tot welk zorgcircuit deze neuropsychiatrische patiëntengroep behoort. Verduidelijkingen: In gevallen zoals hierboven beschreven behoort de psychiatrische/psychologische zorg met betrekking tot de beschreven neuropsychiatrische problematiek primair tot het domein van de Medisch Psychologie c.q. Consultatieve Psychiatrie, en wordt vanuit de somatiek gefinancierd. Deze zorg komt derhalve niet in aanmerking om (onder codering Psychische stoornissen door een somatische aandoening NAO) ten laste van de G-GGZ gefinancierd te worden. Floride psychiatrische stoornissen die naar aanleiding van c.q. door een hersensomatische oorzaak kunnen ontstaan, vallen onder de verzekerde GGGZ zorg; dit voor zover die beelden ook zonder de hersen-somatische oorzaak onder de verzekerde G-GGZ zorg zouden vallen. Probleemstelling 3: Regelmatig ontstaan er als reactie op het optreden van somatisch lijden angststoornissen en depressie stoornissen; dit wordt met name gezien bij c.q. na diagnosestelling hartinfarcten, maligniteiten ed. Hoe dient hiermee omgegaan te worden? Verduidelijkingen: De behandeling van angststoornissen en depressie stoornissen optredend bij c.q. na diagnosestelling van hartinfarcten, maligniteiten ed. valt primair onder de medisch psychologische zorg c.q. consultatieve psychiatrie als onderdeel van de medisch specialistische zorg. Indien deze beelden pas later ontstaan (i.e. in de chronische ambulante fase van betreffende somatische ziektebeelden), dan kunnen deze beelden 30