- - M ^i n f i~i i' - i ' - n," 1. De volgende informatie verstrekken wij aan u in het kader van de actieve informatieplicht.

Transcriptie

1 Gemeentebestuur Dordrecht DOSSIER Afschrift: - MO/RB-2 (S.L. Holstein) - S&R/DIR (M.S. van der Priem) - wethouder Lagendijk - secretaris Adviescommissie Postbus AA Dordrecht Aan de gemeenteraad - - M ^i n f i~i i' - i ' - n," 1 Bezoekadres Spuiboulevard l GR Dordrecht Telefoon (078) Fax {078) SL.Holstein@dordrecht.nl Website Behandeld door S.L. Holstein Onderwerp RAADSINFORMATIE inzake VOG voor vrijwilligers in de sport Begrotingsprogramma en thema Sociaal Culturele infrastructuur; Sport Bijlage(n) 1 Datum 20 maan 2008 De volgende informatie verstrekken wij aan u in het kader van de actieve informatieplicht. Op 7 november 2007 heeft de gemeenteraad de motie "Verklaring omtrent het gedrag {VOG) voor vrijwilligers (medewerkers) in de sport" aangenomen. In de motie heeft de raad het college verzocht de mogelijkheden en de kosten van het verplichten van een VOG voor sportvrijwilligers te onderzoeken en de uitkomsten in het eerste kwartaal van 2008 aan de raad te presenteren. Via deze brief informeren wij u over de uitkomsten van het onderzoek en de wijze waarop wij invulling gaan geven aan een lokale aanpak. De belangrijkste uitkomst is dat het verplichten van een VOG niet mogelijk is. Als de gemeente iets met de VOG wil dan zal dat op basis van vrijwilligheid gestalte moeten krijgen. Voor de lokale aanpak hebben we actuele landelijke ontwikkelingen en bestaand aanbod van het NOC'NSF in ogenschouw genomen en betrokken. 1. Uitkomsten onderzoek in het kader van de motie Lokaie cijfers over seksueel misbruik in de sport zijn niet bekend. NOC'NSF krijgt gemiddeld vijf meldingen per maand binnen variërend van seksueel getinte opmerkingen tot aanrandingen en verkrachtingen. Op jaarbasis komt dit neer op circa 60 meldingen. Gezien het aantal sportbeoefenaren en het aantal personen werkzaam (betaald of vrijwillig) in de sport is dit zeer laag. Het NOC"I\JSF geeft aan dat het vermoedelijk gaat om het topje van de ijsberg. De minister van Justitie schrijft in een brief aan de Tweede Kamer op 13 november 2007 (zie bijlage) over seksueel misbruik door vrijwilligers, dat de cijfers over seksueel misbruik of ongewenst gedrag geen indicatie geven dat het in aantallen een groot probleem is. Alhoewel het in aantallen geen groot probleem is, is de impact van seksueel misbruik op het slachtoffer natuurlijk zeer groot. Het college is gevraagd de mogelijkheden en de kosten van het verplichten van een VOG voor sportvrijwilügers te onderzoeken. De focus van de motie ligt op vrijwilligers in Dordtse sportverenigingen die direct met kinderen in contact (coach/trainer) komen; de verklaring zou alleen afgegeven moeten worden als dat relevant is voor de functie. Achterliggende reden van de motie is om seksueel misbruik in de sport te voorkomen. Pngina 1 van 5

2 1.1 Mogelijkheden tot verplichting Om verenigingen en vrijwilligers te verplichten dient er een wettelijk kader te zijn. Voor een aantal beroepen geldt er een verplichting van een VOG. Voor vrijwilligers is deze verplichting er niet en zal er voorlopig ook niet komen. De minister van Justitie heeft onderzocht of het verplichten van een VOG mogelijk is. In de brief van 13 november 2007 geeft hij aan dat hij geen wettelijke regeling voor handen heeft waar een dergelijke verplichting logischerwijs onder zou kunnen vallen. Tevens zou met een dergelijke wettelijke maatregel de verantwoordelijkheid in volle omvang verschuiven naar de overheid, terwijl die primair hoort te liggen bij de ouders en de organisaties die activiteiten voor kinderen organiseren. 1.2 Kosten Om inzicht in de kosten te krijgen is gekeken naar de kostenbepalende factoren. Een vereniging zal kosten maken (administratie, gesprekken met vrijwilligers, etc.), de vrijwilliger zal kosten maken (de kosten van de VOG-aanvraag, reiskosten naar stadskantoor, e.d.) en de gemeente zal kosten maken (begeleiding verenigingen met informatie en advies, bekostiging VOG-aanvraag). Ten aanzien van de VOG heeft de gemeente een taak in het aannemen en administratief verwerken van de VOG. Nadrukkelijker aandacht voor VOG en vrijwilligers zal leiden tot een stijging in het aantal aan te nemen VOG's en de verwerking hiervan. De kosten hiervan zijn in onderstaand overzicht niet meegenomen, omdat in het bedrag dat voor een VOG betaald moet worden de kostencomponent voor de taken van de gemeente zijn verwerkt. Indien we ons beperken tot de kosten van een VOG dan bedragen de kosten voor de aanvrager (de vrijwilliger zelf) 30,05. De totaalkosten worden dan bepaald door het aantal vrijwilligers. Hierbinnen hanteren wij een driedeling: totaal aantal vrijwilligers in de sport; totaal aantal vrijwilligers in de sport exclusief ouders (vervoer) en bardiensten; aantal trainers in de sport. De kosten zijn incidenteel en structureel. De incidentele kosten hebben betrekking op de huidige vrijwilligers (inhaalslag). De structurele kosten hebben betrekking op nieuwe instroom/verloop; het verloop onder vrijwilligers ligt op 30% per jaar 1. Kosten op basis van totaal aantal vrijwilligers in de sport In Dordrecht zijn tussen de en vrijwilligers actief in de sport 2. Dit gaat om bestuursleden, trainers, coaches, begeleiding door ouders (vervoer), mensen die bardiensten draaien, onderhoudmensen, etc.. Op basis hiervan bedragen de incidentele kosten VOG bedragen dan ,-- tot ,--. De structurele kosten VOG voor nieuwe instroom (verloop) zijn dan jaarlijks ,-- tot ,-- l Bron: Brief minister van Justitie a.m du Twetidu Kamer 13 november Bron: SGB ondetvoek, 2003, Vrijwilligerswerk in Dordrecht. Er xijn tot vrijwilligers in Dorrirnrht waarvan 33% m de sport. Pagina 2 van 5

3 Kosten op basis van aantal vrijwilligers in de sport (excl. ouders (vervoer) en bardjensten) Het Muilier instituut heeft in 2005 de "Verenigingsmonitor 2005" in Dordrecht uitgevoerd. De monitor is door 63 verenigingen van de 110 geretourneerd. In de monitor is gevraagd naar het aantal vrijwilligers werkzaam voor de sportvereniging (waarbij ouders die kinderen naar een wedstrijd rijden en mensen die bardiensten draaien niet werden meegeteld). Daaruit bleek dat een sportvereniging gemiddeld 48 vrijwilligers heeft 3, Dit betekent voor 110 verenigingen dat er vrijwilligers actief zijn in de sportverenigingen. De incidentele kosten VOG bedragen dan ,--. De structurele kosten VOG i.v.m. nieuwe instroom (verloop) zijn dan jaarlijks ,--. Kosten op basis van aantal trainers in de sport In hetzelfde onderzoek van het Mullier instituut is gevraagd naar het aantal trainers. Het gemiddelde aantal trainers per sportvereniging ligt op 11 trainers. Dit betekent voor 110 verenigingen dat er trainers actief zijn in de sportverenigingen. De incidentele kosten VOG bedragen dan ,--. De structurele kosten VOG i.v.m. nieuwe instroom (verloop) zijn dan jaarlijks , Conclusies ten aanzien van de motie Het verplichten van een VOG is niet mogelijk. Als de gemeente iets met de VOG wil dan zal dat op basis van vrijwilligheid gestalte moeten krijgen. De kosten van de VOG zijn afhankelijk van de omvang van de groep vrijwilligers. De incidentele kosten variëren van ,- tot ,- en de structurele kosten van ,- tot ,-. De kosten zijn gebaseerd op het huidige bedrag van een VOG ( 30,05). De minister van Justitie onderzoekt de mogelijkheden om de kosten met 10,- te verlagen. Als de minister besluit het bedrag voor de VOG hiermee te verlagen, kunnen de eerder genoemde bedragen met 33% naar beneden worden bijgesteld. 2. Hoe verder? Wij hebben op 4 maart 2008 kennis genomen van de uitkomsten van het onderzoek en oriënterend gesproken over een lokale aanpak. Naast de uitkomsten van het onderzoek hebben wij hierbij actuele landelijke ontwikkelingen betrokken en bestaand aanbod van het NOC'NSF. 2.1 Bestaand landelijk aanbod ter voorkoming van seksuele intimidatie in de sport Het NOC *NSF heeft zo'n tien jaar geleden het thema "sport en seksuele intimidatie" al opgepakt. De focus van het NOC*NSF is dat sporters veilig moeten kunnen sporten. Het ontwikkelen van preventiebeleid door verenigingen wordt door het NOC'NSF gepromoot. Materialen zijn ontwikkeld voor bestuurders van verenigingen om aandacht te schenken aan (preventie van) seksuele intimidatie 4. Het ontwikkelen van een lokaal preventiebeleid kan worden ondersteund door het NOC*NSF of de provinciale sportraad. In 1997 heeft de Algemene Vergadering van het NOC'NSF de "gedragsregels ter preventie van seksuele intimidatie in de sport" vastgesteld. De regels geven aan welk gedrag van begeleiders van sporters en van sportactiviteiten wel en niet is toegestaan. SRron: Mullier Instituut.?005, Spnrttielt'irf in Dnrflr.-; h1 ilu itie " toekomstperspectief 4"Preventie van seksuele intimidatie; in de sport". IJI.UIF. verknjcjbaar bij NOC'NSF Pagina 3 van 5

4 Het NOG *NSF heeft een "meldpunt seksuele intimidatie". Als een sporter geconfronteerd wordt met seksuele intimidatie kan hij/zij hier een luisterend oor vinden en krijgt hij/zij ondersteuning en advies. Het meldpunt is dag en nacht bereikbaar. Bij het NOC*NSF zijn vertrouwenspersonen in dienst waarop iedereen die lid is van een sportvereniging gratis een beroep kan doen. Tevens zijn er adviseurs voor mensen die zelf geen slachtoffer zijn, maar te maken krijgen met een vermoeden, meiding of klacht. 2.2 Landelijke ontwikkelingen aanpak seksueel misbruik door vrijwilligers De beperking van seksueel misbruik door vrijwilligers is landelijk een actueel thema. Kort nadat in de Dordtse gemeenteraad de motie over sportvrijwilligers was aangenomen, heeft de minister van Justitie in een brief op 13 november 2007 aan de Tweede Kamer aangegeven welke maatregelen hij neemt ter beperking van seksueel misbruik of ongewenst gedrag door vrijwilligers. Deze aanpak richt zich niet alleen op vrijwilligers in de sport, maar op vrijwilligers als totale groep. De aanpak is samen met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, het programmaministerie Jeugd en Gezin en de Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk (NOV) tot stand gekomen. De minister stelt het volgende samenhangende pakket aan maatregelen voor: een landelijke set gedragsregels. Een groot aantal organisaties heeft geen gedragsregels ter voorkoming van seksueel misbruik of ongewenst gedrag. De NOV gaat één landelijke set gedragsregels opstellen, waarin aangegeven wordt wat wel en niet is toegestaan (ter beperking van de risico's) en wat men moet doen (preventief en repressief); een protocol met afspraken waarin wordt beschreven hoe op te treden als gedragsregels worden overtreden; een landelijke referentielijs_t die speciaal is toegesneden op vrijwilligers. De gegevens van personen die de gedragsregels hebben overtreden en om die reden uit de vereniging zijn gezet dienen op de referentielijst te worden gezet. Organisaties die de gedragsregels en het protocol hanteren kunnen gebruik maken van de lijst. Dit moet nog nader worden uitgewerkt en voorgelegd aan het College Bescherming Persoonsgegevens; De VQG is een onderdeel. Het is wenselijk dat organisaties een VOG verlangen van hun vrijwilligers die met kinderen werken. Het is echter de keuze en verantwoordelijkheid van de organisaties zelf om op basis van hun eigen risico-inschatting te bepalen voor welke functie een VOG nodig is. Het risico is bijvoorbeeld afhankelijk van de mate van sociale controle, de mate van afhankelijkheid en intensiteit van de contacten (risicoprofiel). De minister wil de kosten van een VOG voor vrijwilligers met 10,-- verlagen naar 20,--. Een geautomatiseerde aanvraagmogelijkheid is hiervoor noodzakelijk. Eind 2008 zal een pilot van start gaan. De minister verwacht niet eerder dan begin 2009 de elektronische VOG aan te kunnen bieden. Die tijd is ook nodig om de maatregelen landelijk uit te werken en te implementeren. 2.3 Lokale aanpak De achterliggende reden van de motie is om seksueel misbruik in de sport tegen te gaan. In de motie wordt al geanticipeerd op de bijbehorende maatregel, namelijk (het verplichten van) een VOG. Het sec aanvragen van een VOG is in onze optiek niet voldoende: De afgifte van een VOG is een momentopname; indien iemand een dag na het verkrijgen van een VOG over de scheef gaat blijkt dat niet uit de VOG. De VOG richt zich op strafbare feiten; bekend is dat de aangifte van seksueel misbuik laag is. Wij /ijn van oordeel dat een bredere insteek, die de minister ook nastreeft, een grotere bijdrage zal leveren aan de achterliggende reden van de motie. De VOG is daarin in onze optiek "slechts" een onderdeel. Pagina 4 van 5

5 Datum 20 maan 2008 Wat tevens een weegpunt vormt in onze oriëntatie ten aanzien van een lokale aanpak is de breedte van de doelgroep zoals die in de motie is opgenomen. De motie richt zich op vrijwilligers van sportverenigingen, in het bijzonder de categorie die met jongeren werkt. Dit laatste achten wij een correcte focus. De focus op de sector sport vinden wij echter te eng. Enerzijds vanuit de optiek dat ook in andere sectoren vrijwilligers werkzaam zijn met jongeren. Anderzijds vanuit de optiek dat een keuze voor alleen de sportsector een stigmatiserende en drempelverhogende werking kan hebben voor het als vrijwilliger aan de slag gaan bij een sportvereniging. Een breder pakket aan maatregelen, zoals het rijk voorstaat, gericht op een bredere groep vrijwilligers (alle vrijwilligers die veel met jongeren werken; dus niet alleen in de sport) zal effectiever zijn en zal het risico van stigmatisering van vrijwilligers in de sport tegengaan. Wij hebben besloten om aan te sluiten bij de ontwikkeling die landelijk in gang is/wordt gezet. Een bijkomend voordeel is dat in de landelijke ontwikkeling mogelijk de kosten van een VOG omlaag gaan. De minister verwacht begin 2009 de maatregeien te hebben uitgewerkt en te kunnen implementeren. Begin 2009 zal op basis van de landelijk uitgewerkte maatregelen de lokale invulling in beeld worden gebracht, inclusief een financieel overzicht. Dit wordt begin 2009 als voorstel aan de gemeenteraad voorgelegd ter besluitvorming. In de tussenliggende periode gaan we als gemeente het bestaande aanbod van het NOC*NSF actief promoten bij de sportverenigingen van Dordrecht via het Sportservicepunt. Met het dagelijks bestuur van de Sportraad is op 4 februari 2008 gesproken over het onderwerp en de voorgestane lokale aanpak. Het dagelijks bestuur kan zich vinden in deze aanpak. Wij vertrouwen er op u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Het college van Burgemeester en Wethouders -\ de secretaris de burgemeester Pagina 5 van 5