blok 8 De supermarkt Preteaching Bespreek aan de hand van de praatplaat van les 1 met de taalen/of rekenzwakke kinderen het thema en de nieuwe doelen

Transcriptie

1 hndleiding groep 5 blok 7 en 8

2 blok 8 De supermrkt 8 8 nt 0ste kl De 0 inuut grtis! mg mhppen doen boods en: bloem bij bloemen 5 extr! grtis klnten Inleiding Dit blok heeft ls them De supermrkt. In een klssengesprek kunt u bespreken welke werkzmheden in een supermrkt worden verriht. Denk bijvoorbeeld n bestellen, vkken vullen en werken hter de kss. Mogelijk kunt u een hoek inrihten met supermrktrtikelen. Lt kinderen drvoor rtikelen meenemen die qu gewiht en inhoud vn elkr vershillen. Misshien kunt u met de groep een bezoek n een supermrkt in de buurt brengen. Zoek dr een groot ntl dezelfde verpkkingen en vrg welke keersom drbij hoort, bijvoorbeeld bij een doos met blikken of met pkken melk. Lt kinderen zelf verpkkingen zoeken die een mooie keersom lten zien. Ook kunt u ze het gewiht of de inhoud vn beplde rtikelen lten shtten. Ze kunnen dit zelf ontroleren door te wegen of de inhoud op de verpkking te lezen. U kunt bij dit blok een meettfel inrihten die helpt bij het onthouden vn referentiemten. Denk drbij bijvoorbeeld n: keukenweegshl, personenweegshl, mtbekers met vershillende inhoud en shlverdeling, diverse soorten thermometers, rolmt en linil. Lt de kinderen met de meetinstrumenten experimenteren. Ze kunnen bijvoorbeeld vershillende hoeveelheden wegen en vergelijken. Hiervoor kunt u m.b.v. een kledinghnger en twee plsti tsjes een blns mken. Bij les werken de kinderen met reepten. U kunt dn de kinderen ook eht iets lten bkken. U kunt ze tijdens de les de ingrediënten die drvoor nodig zijn lten fwegen. 8 Voor rekensterke kinderen sluiten de volgende verrijkingsopdrhten uit de methode Kien n bij het blok De supermrkt : Betlen (Them) Pltjesrekenen (Redeneren) De volgende them s zijn vrij te kiezen: Vn lles wt (Getllen) Eerlijk of niet? (A en B) (Redeneren) Wie pkt de ltste? (A en B) (Redeneren) Teken in één keer (Meten en meetkunde) Pretehing Bespreek n de hnd vn de prtplt vn les met de tlen/of rekenzwkke kinderen het them en de nieuwe doelen vn het blok. Bespreek de volgende woorden en begrippen: nloog en digitl het gewiht de inhoud grm kilogrm liter milliliter De nieuwe doelen vn dit blok zijn verwerkt in de prtplt (zie hiern). Wijs de onderdelen uit de prtplt n en bespreek de nieuwe doelen: Pluspunt, Hndleiding groep 5, blok 8 Mlmberg s-hertogenbosh

3 blok 8 Les Getllen nvullen tot en met 00 - Vertel dt het ntl klnten bijgehouden wordt vi een teller. Hoeveel klnten zijn er l geweest? (860). N hoeveel klnten stt de teller op 900? (0). Hoeveel klnten is het dn nog tot 00? (0). Vertel dt ze in les leren hoe je getllen nvult tot en met 00. Les Mtnduidingen flezen - Vrg hoeveel soorten weegshlen er op de plt te zien zijn (). Geef n welke een nloge en welke een digitle weegshl is. Wt meet je met een weegshl? (gewiht zols grm en kilogrm). Wrmee kun je de inhoud vn een beker melk meten? (mtbeker). Wt meet je dn bijvoorbeeld? (liter en milliliter). Zeg dt ze in les weegshlen en mtbekers leren flezen. Les 6 Vermenigvuldigingen - Vrg in hoeveel vkken de bkker een zk broodjes kn leggen. (twlf vkken). Met welke keersom of tfelsom kun je dt uitrekenen? ( en ) Vrg hoeveel broodjes in de vkken zullen liggen. (0). Zeg dt ze in les 6 een mnier gn leren om dt uit te rekenen. Les 8 Vermenigvuldigingen - Wijs op de pkken koek in het vk rehtsboven. Hoeveel pkken liggen er? ( 5 = 5). Zeg dt er in één pk zes koeken zitten. Hoeveel koeken zijn er in totl? Welke som hoort erbij? (5 6). Vertel dt ze in les 8 keersommen ls 5 6 leren mken. Les Weegshlen gebruiken en referentiemten ontwikkelen - Wijs nogmls op de weegshlen vn les. Zeg dt ze in les hiermee eht gn werken. Overziht extr mterilen Les Mteril Per kind een kldbldje 5 Per tweetl kopieerbld Smen 00 (kopieerblden Bij de lessen) Eventueel Verliefde hrten, Vrienden vn 0 en Vrienden vn 00 (kopieerblden Algemeen) Kleurpotloden Gekleurd bordkrijt (bij voorkeur negenkleuren) Per kind kopieerbld Stfgrfieken (kopieerblden Algemeen) Per groepje een nloge keukenweegshl en een mtbeker Pk suiker ( kg), pk vruhtensp ( l), flesje ol (0,5 l), pkje boter (50 g) en melkpkje (00ml) of ndere rtikelen met hetzelfde gewiht/inhoud Per tweetl kopieerbld Pk een vk (kopieerblden Algemeen) Per groepje vn vier: een set getlkrtjes 500 tot en met 60 en twee krtjes met een vrgteken (kopieerblden Algemeen, zie ook Smen oefenen blok, les 9) Kopieerbld Stfgrfieken (kopieerblden Algemeen) Hndpop Per kind een kldbldje 6 Een pittenzkje 7 Per tweetl een kldbldje 8 Een pittenzkje Per kind een kldbldje 9 Per kind een kldbldje Per kind een kldbldje en een shr (of gebruik de krtjes uit Smen oefenen, blok 7, les 9) Per groepje een nloge of digitle keukenweegshl Personenweegshl Per groepje een kledinghnger en twee plsti boodshppentsjes Voorwerpen om te wegen, vn vershillend gewiht Meerdere soorten mtbekers, bijvoorbeeld een bbyfles, hoestdrnkbekertje of wsbolletje Verpkkingen met vershillende inhouden (bekertjes, mokken, melkpkken, een emmer ) Een sml hoog gls en een breed gls Punt- en plusblden Puntbld, opgve : per tweetl één dobbelsteen Puntbld, opgve : kopieerbld Stfgrfieken (kopieerblden Algemeen) Plusbld, opgve : kopieerbld Stfgrfieken (kopieerblden Algemeen) Plusbld, opgve : kopieerbld Verhoudingstbellen (kopieerblden Algemeen) Pluspunt, Hndleiding groep 5, blok 8 Mlmberg s-hertogenbosh 9

4 blok 8 les Mteril Lesboek bldzijde 88 en 89 8 De 00ste klnt mg minuut grtis boodshppen doen! De supermrkt bij bloemen: grtis 5bloemen extr! Extr Mteril Per kind een kldbldje Doelen Nieuw doel (opgve en ) Kinderen kunnen getllen nvullen tot en met 00. Toetsdoel (opgve, en 5) Kinderen kunnen rekenen tussen streepjes bij het optellen en ftrekken tot 00. > Strt Oriënttie them De kinderen bekijken de prtplt en mken opgve. Ze shtten wie de duurste boodshppen heeft, klnt, of. En ze rekenen uit hoeveel klnten het nog is tot de duizendste klnt. Intertie Nieuw doel (opgve en ) Bekijk smen de prtplt en bespreek het them De supermrkt. Herhl de opdrhten en vrgen uit de pretehing. Bespreek opgve n. Vertel dt ze in deze opgve leren hoe je getllen nvult tot en met 00. Lt bij onderdeel vertellen welke klnt volgens hen het meest moet betlen en wrom. Prt met elkr over mogelijke prijzen vn rtikelen. Vertel bijvoorbeeld bij onderdeel b dt de duizendste bezoeker één minuut grtis mg winkelen. Wijs op de teller bij de kss. Hoeveel klnten zijn er l geweest? (860). Bespreek vershillende mnieren wrop ze hebben uitgerekend hoeveel klnten het nog is tot de duizendste en noteer die op het bord, bijvoorbeeld: > 900 > 00, dus nog 0 klnten > 960 > 00, dus nog 0 klnten = 0 klnten Vrg bij de eerste oplossing welke Vrienden vn 0 (60 + 0) en welke Vrienden vn 00 zijn gebruikt. ( ). Bij de tweede oplossing tellen ze eerst door met sprongen vn 0. Doe een doorteloefening. Lt bijvoorbeeld vnf 0 doortellen met sprongen vn 0 tot 90. Hoeveel moet er nog bij tot 00? (70). Teken op het bord vier tellers die het ntl klnten 88 Welk krretje heeft de duurste boodshppen? Leg uit wrom je dt denkt. smen smen b Hoeveel klnten nog tot de 00ste klnt? smen bijhouden met de getllen 50, 70, 0 en 70. Lt in tweetllen uitzoeken hoeveel klnten er nog tot de duizendste komen bij die ntllen. Bespreek dit kort n. Noteer oplossingen wrbij ze nvullen in pijlentl op het bord. Lt bij 0 ook de oplossing 00 0 = 870 n bod komen. Mk smen de eerste tbel vn opgve. Vrg welke mnier vn uitrekenen ze het hndigst vinden en wrom. Bij 90 is het bijvoorbeeld hndig om eerst met n te vullen tot 500 en dn nog 500 erbij. In hun shrift noteren ze de twee getllenpren die smen 00 zijn. Ze gebruiken zo nodig een kldbldje om het uit te rekenen. > De kinderen mken opgve zelfstndig f. Intertie Toetsdoel (opgve en ) Vertel dt ze bij opgve verder gn oefenen met rekenen tussen streepjes. Strt de opgve met het spel Antwoorden flitsen. Vrg hoeveel honderdtllen er in 8 zitten, lt het ntwoord flitsen. Vrg hoeveel tientllen er in 9 zitten en vrg hoeveel eenheden er in 98 zitten. Doe hetzelfde met 80, 07 en 5. Vrg fwisselend nr honderdtllen, tientllen en eenheden. Vrg zeker ook eens nr een ntwoord 0, kinderen moeten dn twee vuisten omhoog steken. Kinderen die dit niet kunnen, komen in nmerking voor verlengde instrutie. Bespreek de voorbeelden bij opgve. Leg drbij de link met de illustrtie: ls je losse eieren tekort komt, breek je een nieuwe eierdoos n en ls je tien volle eierdozen hebt, kun je een doos vn honderd eieren vullen. Lt kinderen bij de sommen 8 en verwoorden hoe ze dit tussen streepjes uitrekenen. Noteer de oplossingen vn de sommen tussen streepjes op het bord: 8 = en = klnten 0 Pluspunt, Hndleiding groep 5, blok 8 Mlmberg s-hertogenbosh

5 les blok 8 les blok 8 Reken uit tussen streepjes = = = = = 55 6 = 8 = = 5 80 = = = = = = = 0 8 = = = 9 85 = 0 eieren > Zelfstndig werken Toetsdoel (opgve en 5) De kinderen mken opgve en 5 f. Reken uit tussen streepjes = = 7 + = = = 78 6 = 56 8 = 6 8 = 06 8 = 8 57 = = = = = = 9 = = = = = 5 Mk optelsommen en ftreksommen. Kies steeds een getl vn de bluwe krtjes en een getl vn de gele krtjes. Doe het zo: = Lt de kinderen zelfstndig werken n opgve. Loop rond en observeer. Kinderen die een tekort niet goed noteren en niet weten hoe ze met een tekort verder moeten rekenen, komen ook in nmerking voor verlengde instrutie. Liht kort opgve en 5 toe. Kinderen die geen verlengde instrutie krijgen, mken vn opgve lleen het derde en vierde rijtje. Differentitie: Bied de kinderen die moeite hebben met opgve verlengde instrutie n. De overige kinderen mken zelfstndig opgve (derde en vierde rijtje) en opgve 5. Verlengde instrutie Toetsdoel (opgve en ) Bespreek met de kinderen een optelsom en een ftreksom vn opgve n, bijvoorbeeld en Vrg ze de getllen te splitsen in honderdtllen, tientllen en eenheden. Lt vervolgens stp voor stp verwoorden wt ze moeten uitrekenen en hoe ze dt opshrijven. Bespreek dt je bij ftreksommen een tekort kunt hebben en dt je dt tekort opshrijft met een minteken ervoor. Verduidelijk het begrip tekort eventueel in een geldontext. Bijvoorbeeld: je hebt,. Het kost,. Hoeveel kom je te kort? Bekijk nu wt er tussen de streepjes stt. Een tekort wordt eerst weggewerkt door het te verrekenen met de honderdtllen of tientllen ervoor. Vervolgens tellen ze de getllen tussen de streepjes bij elkr op. Voorbeelden: = = Vervolgens mken ze, eventueel met uw hulp, vn opgve de eerste som vn het eerste en tweede rijtje. De kinderen mken vn opgve lleen het eerste en tweede rijtje zelfstndig f. Pluspunt, Hndleiding groep 5, blok 8 Mlmberg s-hertogenbosh

6 blok 8 les blok 8 les Reken uit tussen streepjes. Mteril Werkboek bldzijde Opdrhtenboek bldzijde + 5 = = = = = = = = = =... Extr mteril Per tweetl kopieerbld Smen 00 (kopieerblden Bij de lessen) Eventueel: Verliefde hrten, Vrienden vn 0 en Vrienden vn 00 (kopieerblden Algemeen) Kleurpotloden Gekleurd bordkrijt (bij voorkeur negen kleuren) Voorbereiding Teken onderstnde tbel op het bord: Reken uit tussen streepjes. 5 7 = = = = = = = = = =... Reken uit tussen streepjes. b Trek een lijn tussen de sommen met hetzelfde ntwoord = = = = = = = = = = Bedenk zelf sommen bij de getllen tussen streepjes. Mk steeds een ndere som = = = = = = = = G verder op bldzijde vn het opdrhtenboek. Doelen Toetsdoel (werkboek opgve,,, en opdrhtenboek opgve ) Kinderen kunnen rekenen tussen streepjes bij het optellen en ftrekken tot 00. Nieuw doel (opdrhtenboek opgve, ) Kinderen kunnen getllen nvullen tot en met Smen oefenen Smen 00 Zeg dt de kinderen getllenpren gn bedenken die smen 00 zijn. Noteer een getl kleiner dn 00 in een vkje in het linker deel vn de tbel op het bord, bijvoorbeeld 70. Vrg de kinderen hoeveel erbij moet om er 00 vn te mken. (80). Lt dit getl in een willekeurig vkje in het rehter deel vn de tbel op het bord shrijven. Vervolgens mg een kind een nder getl, kleiner dn 00, bedenken en dit in het rehter deel vn de tbel noteren, bijvoorbeeld. Nu moet vn dit getl de wederhelft worden gezoht zodt het smen 00 is. (999). Lt dit getl in een vkje vn de linkerhelft vn de tbel noteren. De tbel kn er nu zo uitzien: Leg zo nodig uit hoe je met behulp vn kennis vn de Verliefde hrten en/of Vrienden vn 0 en/of Vrienden vn 00 kunt weten dt de getllenpren smen 00 zijn. Bijvoorbeeld: 70 en 80 zijn smen 00, omdt = 900, = 0 (dt weet je vn de Vrienden vn 0), en = 00 (dt weet je vn de Vrienden vn 00). Shrijf de genoemde tussensommen onder elkr op het bord. Verwijs om uit te leggen dt 70 en 80 smen 00 zijn eventueel ook nr de nloge som = 0. G door totdt de hele tbel gevuld is. Deel vervolgens de negen gekleurde krijtjes uit. Kinderen met een gekleurd krijtje komen nr het bord en omirkelen met hun krijtje twee getllen die smen 00 zijn. Minder kleuren krijtjes kn ook, mr dn moeten de getllenpren die bij elkr horen op een ndere mnier gemrkeerd worden, bijvoorbeeld door middel vn omirkelen of onderstrepen. Lt de kinderen per tweetl de lege tbel op het kopieerbld gebruiken. Speler vult de linkerknt vn de tbel in en speler de rehterknt. Bendruk dt ls speler een getl heeft bedht en speler er smen 00 vn heeft gemkt, speler drn n de beurt is om een getl te bedenken en Pluspunt, Hndleiding groep 5, blok 8 Mlmberg s-hertogenbosh

7 blok 8 les les blok 8 Mk de tbellen f 600 g smen smen smen Kijk op de weegshl. Shrijf op of de shep er nog bij kn. Mr meer dn 00 grm mg niet! Doe het zo: : - j, -... b 650 g 70 g 55 g 55 g Reken uit tussen streepjes. Kies steeds uit het mndje en het krretje getl en mk drmee een som. Doe het zo: = Mk 5 optelsommen wr meer dn 800 uitkomt. b Mk 5ftreksommen wr minder dn 00 uitkomt speler er smen 00 vn moet mken. Getllenpren die l n de beurt zijn geweest, mogen niet nog een keer. Loop rond en breng bij een fout getllenpr de Verliefde hrten en/of Vrienden vn 0 en/of Vrienden vn 00 in herinnering. Zelfstndig werken De kinderen mken vn het werkboek opgve tot en met en vn het opdrhtenboek opgve en. Differentitie: De rekenzwkke kinderen mken vn het werkboek vn opgve en het eerste rijtje en ze kiezen opgve of opgve. Vn het opdrhtenboek mken ze vn opgve de eerste twee tbellen. De rekensterke kinderen mken ook plusopgve. Refl etie Kies één of twee opgven uit die u met de kinderen bespreekt. Bijvoorbeeld opgve vn het werkboek en opgve vn het opdrhtenboek. Werkboek, opgve : Welke sommen hebben de kinderen bedht bij dezelfde tussenntwoorden en ntwoorden? Lt ze hun mooiste vondst benoemen. Noteer deze sommen op het bord en bespreek smen n of het klopt. Let op of de kinderen die deze opgve niet hebben gemkt, de bespreking ervn kunnen volgen. Opdrhtenboek, opgve : Lt vertellen of de shep er wel of niet bij kn. Lt ook uitleggen wrom het wel of niet gt. Kunnen ze een hoeveelheid bedenken die er preies bij kn om 00 te mken? Pluspunt, Hndleiding groep 5, blok 8 Mlmberg s-hertogenbosh

8 dl 5 dl dl 5 dl 00 ml 500 ml 00 ml 500 ml blok 8 les blok 8 les Lees de mt f. Mteril Werkboek bldzijde 90 (oefenen) Lesboek bldzijde 90 en 9 g Extr mteril Per kind kopieerbld Stfgrfieken (kopieerblden Algemeen) Per groepje een nloge keukenweegshl en een mtbeker. Deze mogen vershillend zijn vn piteit en shlverdeling. Pk suiker ( kg), pk vruhtensp ( l), flesje ol (0,5 l), pkje boter (50 g) en melkpkje (00 ml) of ndere rtikelen met hetzelfde gewiht/inhoud. Voorbereiding Teken op het bord weegshl en b en twee mtbekers zols bij opgve. Teken de weegshlen nog zonder wijzer en de mtbekers zonder inhoud g 00g 500g 50g b 00g Kijk bij opgve. 750g 50g 00g 500g Hoeveel grm is het vershil tussen weegshl en b? b Hoeveel grm is het vershil tussen weegshl en d? Hoeveel deiliter is het vershil tussen mtbeker e en f? d Hoeveel milliliter is het vershil tussen mtbeker g en h? 750g 500g 50g d 750g 00g 500g 50g e f h Doelen Nieuw doel (opgve en ) Kinderen kunnen mtnduidingen flezen op linil (m), mtbeker (l, ml) en weegshl (kg, g). Toetsdoel (opgve, en 5) Kinderen interpreteren stfgrfieken en tbellen, en tekenen eenvoudige stfgrfieken. > Strt Zelf oefenen De kinderen werken zelfstndig n de opgven op bldzijde 90 vn het werkboek (utomtiseren en flexibiliseren). Ze vullen twee opteltbellen en een vermenigvuldigtbel in. Intertie Nieuw doel (opgve en ) Zeg dt ze in deze opgve leren meten. Speel het spel Zitten of stn. Als u een foute uitsprk doet, gn de kinderen stn, ls het goed is, gn ze zitten. Lt diverse rtikelen zien (zie Voorbereiding) en doe zowel goede ls foute uitsprken over inhoud en gewiht. Bijvoorbeeld: In deze fles ol zit 500 liter (fout is stn), dit pkje boter weegt 50 ml (fout is stn), in dit melkpkje zit 00 ml (goed is zitten). Spreek hierbij de mt steeds volledig uit. Zien de kinderen in dt bij vloeibre produten de hoeveelheid wordt weergegeven in liters en milliliters en dt ze een shtting kunnen mken vn de juiste hoeveelheid? Geef ieder groepje een weegshl en een mtbeker en lt ze bekijken welke mt er gebruikt wordt en wt de grootste hoeveelheid is die je ermee kunt meten. Lt zien dt bijvoorbeeld een pk vruhtensp één liter bevt of een melkpkje 00 milliliter, door het leeg te gieten in een geshikte mtbeker. Lt zo ontdekken dt liter evenveel is ls 00 milliliter. Introdueer hierbij ook het begrip deiliter. In het melkpkje zit dus deiliter en liter is deiliter. Wijs op de tekeningen op het bord. Lt ze situties noemen wrin ze deze meetinstrumenten gebruiken. Bijvoorbeeld bij het koken, of in de supermrkt (de weegshl). Bespreek de mtverdeling op deze nloge weegshl. Een kwrt irkel (wijs n) is steeds 50 grm en ieder kwrt is weer verdeeld in vijf stukjes vn 50 grm. Een stukje vn 50 grm is weer verdeeld in vijf stukjes vn grm. Zeg dt een tros druiven 50 grm weegt en lt de wijzer in de eerste weegshl op het bord tekenen. Zeg dt een zk ppels 750 grm weegt. Lt een kind dit gewiht in de tweede weegshl op het bord ngeven. Lt in de eerste weegshl vnf 50 met stppen vn 50 tot en met 750 tellen en wijs drbij n wr de wijzer stt. Hoeveel grm zijn de ppels zwrder dn de druiven? ( 50 grm = 500 grm). Bespreek opgve. Lt de gewihten op volgorde in het shrift noteren. Lt op het bord in de eerste mtbeker ngeven tot wr een liter en een hlve liter wter komt. Lt zien dt liter 00 ml is en een hlve liter 500 ml. Vrg ook hoeveel deiliter drbij hoort en noteer dt ernst. ( dl en 5 dl). Teken in de tweede mtbeker eerst een lijn bij 00 ml en lt dit flezen. Teken drn de lijn bij 850 ml en lt ook dit flezen. Teken nu drie uitvergrote stukjes mtverdeling vn 800 tot 900 ml. Vrg hoeveel milliliter één streepje verder ngeeft en hoe ze dt beplen. (0 verdelen in, 5 en gelijke delen). Lt ze bij opgve de inhoud vn mtbekers in milliliters (ml) flezen en in hun shrift noteren. Vrg bij opgve wt bedoeld wordt met de vrg Wt is het vershil. Het zijn dezelfde weegshlen en mtbekers. Leg uit dt ze moeten uitrekenen hoeveel grm of milliliter het meer of minder is. Mk opgve smen. > De kinderen mken opgve zelfstndig f. Pluspunt, Hndleiding groep 5, blok 8 Mlmberg s-hertogenbosh

9 les blok 8 les blok 8 Mk een stfgrfiek met de getllen in de tbel. Gebruik het kopieerbld. Mk stppen vn. 5 soort frisdrnk Sins Updrnk Bubbels Slokkie Pep-up Renj Finti ntl flessen Kijk in de grfiek en bentwoord de vrgen. Op welke dgen zijn de meeste zkken gewone hips verkoht? b Op welke dg zijn de meeste zkken pprikhips verkoht? Op welke dgen zijn er meer zkken pprikhips dn gewone hips verkoht? d Mk de tbel f. dgen vn de week m di wo do vr z zo zkken hips 0 Kijk in de tbel. Hoeveel fruit is er verkoht? Teken de stfgrfiek die erbij hoort. Gebruik het kopieerbld. Mk stppen vn Tip! Kort de woorden f: shrijf lleen de eerste letter onder elkestf. Bijvoorbeeld: ppels =. verkohte hips gewone hips pprikhips m di wo do vr z zo soort fruit ppels sinsppels druiven kiwi s bnnen mndrijnen perziken ntl kilo s getllen vn 0 tot en met 0 lngs de vertile s shrijven. Let op dt ze dit vn beneden nr boven doen. Lt de nmen (of eerste letter) vn het soort frisdrnk onder de horizontle s shrijven. Teken smen de stven vn Sins en Updrnk en kleur ze in. Lt ze zelfstndig de volgende twee stven tekenen. Loop rond en kijk welke kinderen dit niet kunnen. Ook zij komen in nmerking voor verlengde instrutie. Liht kort opgve en 5 toe. Vrg bij opgve 5 tot hoeveel kilo de vertile s moet lopen. (tot en met 0, wnt de hoogste stf is 95). Differentitie: Bied de kinderen die moeite hebben met opgve verlengde instrutie n. De overige kinderen mken opgve f en vervolgens zelfstndig opgve en 5. Bij opgve 5 gebruiken ze het kopieerbld Stfgrfieken. 900 ml 800 ml ml 900 ml 800 ml 0 ml 900 ml 800 ml 5 ml Intertie Toetsdoel (opgve, en 5) Vertel dt ze in deze opgve verder gn oefenen met stfgrfieken. Lt de kinderen nr de stfgrfiek vn opgve kijken. Stel de volgende vrgen en lt ze het ntwoord in hun shrift shrijven: Hoeveel stven zijn er getekend? (6). Op welke dg is er geen hips verkoht? (zo). Op welke twee dgen is evenveel hips verkoht? (vr en z). Op welke dg zijn er veertig zkken hips verkoht? (di). Hoeveel zkken hips zijn verkoht op donderdg? (70). Kinderen die hier meer dn één fout in mken, komen in nmerking voor verlengde instrutie. Bespreek de tbel bij opgve : Hoeveel flessen Updrnk zijn er verkoht? (75). En hoeveel flessen Slokkie? (80). Wt is het meeste ntl flessen dt verkoht is? (0). Deel het kopieerbld Stfgrfieken uit en vertel dt ze de stfgrfiek gn mken die hoort bij de tbel. Hoeveel stven moet je tekenen? (7). Welke stf is het hoogst? (de derde, vn Bubbels). Mk de stfgrfiek ook stp voor stp op het bord. Lt de Verlengde instrutie Toetsdoel (opgve en ) Mk stp voor stp de stfgrfiek vn opgve op het bord f. De kinderen doen mee op het kopieerbld. Verwoord steeds opnieuw de volgende stppen: Kijk in de tbel (de volgende kolom). Wt moet er onder de stf? Hoe hoog moet de stf worden? Teken de stf. Lt de kinderen nr hun stfgrfiek kijken en stel de volgende vrgen: Hoeveel stven zijn er getekend? (7). Vn welk soort frisdrnk is er het meest verkoht? (Bubbels). Vn welke soort het minst? (Finti). Hoeveel Pep-up is er verkoht? (65 flessen). Vn welke soort frisdrnk zijn 80 flessen verkoht? (Slokkie). Lt nwijzen hoe ze hun ntwoord in de stfgrfiek kunnen zien. Bespreek opgve. Lt de vrgen voorlezen en vrg hoe ze het ntwoord in de stfgrfiek kunnen zien. Doe opgve d mondeling. > Zelfstndig werken Toetsdoel (opgve en 5) De kinderen mken opgve en 5 f. Pluspunt, Hndleiding groep 5, blok 8 Mlmberg s-hertogenbosh 5

10 blok 8 les les blok 8 Mteril Werkboek bldzijde 5 Opdrhtenboek bldzijde Extr mteril Per tweetl kopieerbld Pk een vk (kopieerblden Algemeen) Per groepje vn vier: set getlkrtjes 500 tot en met 60 en twee krtjes met een vrgteken (kopieerblden Algemeen, zie ook Smen oefenen blok, les 9) Kopieerbld Stfgrfieken (kopieerblden Algemeen) In de tbel zie je hoeveel klnten in week in de supermrkt zijn geweest. Mk de grfiek f. ntl klnten dgen vn de week m di wo do vr z zo ntl klnten in week klnten in week m di wo do vr z zo dgen Doelen Toetsdoel (werkboek opgve, en opdrhtenboek opgve ) Kinderen interpreteren stfgrfieken en tbellen, en tekenen eenvoudige stfgrfieken. Nieuw doel (opdrhtenboek opgve,, ) Kinderen kunnen mtnduidingen flezen op linil (m), mtbeker (l, ml) en weegshl (kg, g). Smen oefenen Pk een vk Dit spel is eerder gespeeld in Smen oefenen blok, les 9. Spelregels: De kinderen spelen dit spel twee tegen twee. Shud de krten, stop ze in een envelop en leg ze in het midden op tfel. Ieder tweetl neemt het kopieerbld voor zih en strt met de eerste rij vkjes. In elk vkje wordt een getl ingevuld zodt de rij getllen oploopt vn lg nr hoog. Om de beurt nemen de tweetllen een getlkrt uit de envelop. Het getl dt het eerste tweetl trekt, shrijven ze in een vkje op de eerste rij. Nu is het ndere tweetl n de beurt. Het getl dt zij trekken, shrijven zij in een vkje op de eerste rij vn hun bld. Ze kunnen het getl opshrijvenwr ze willen, zolng het de ordening mr niet verstoort. Als ze het getl hebben genoteerd, mogen ze het niet meer verpltsen. Als het getl niet meer pst, shrijven ze het in de volgende rij. Eenml verder gegn met een volgende rij mogen ze niet meer terug nr een vorige rij. Trekken ze een krt met een vrgteken dn mogen ze zelf weten welk getl ze opshrijven. Dit getl mg nog niet eerder zijn opgeshreven. Trekt een tweetl lter een krt met dit gekozen getl, dn hoeven ze die beurt niets op te shrijven. De getlkrten die zijn getrokken, worden tijdens het spel niet teruggelegd in de envelop. De winnr is het tweetl dt ls ltste een getl in een vkje kn noteren. Vrg of ze nog weten hoe dit spel gespeeld moet worden. Stel drbij vrgen ls: Hoeveel vkjes zitten er in een rij? (). Hoeveel getllen zitten in het spel? (0). Welke getllen zou je willen reserveren voor het eerste vkje? (500 tot en met 509/5). En voor het tweede vkje? (5/5 tot en met 50). Stel je hebt 5 en 56 in het derde en vierde vkje gepltst. Nu trek je 57. Is het slim om n je eerste strtegie vst te Kijk in de grfiek en vul de goede ntwoorden in. Op...dg zijn er de meeste klnten. b Op...dg zijn er s ohtends de meeste klnten. Op...dg zijn er s middgs de meeste klnten. d Op...dg zijn er s ohtends en s middgs evenveel klnten. e Mk de tbel f. ntl klnten dgen vn de week m di wo do vr z zo ntl klnten in week 80 0 klnten in week ohtend middg 0 dgen m di wo do vr z zo G verder op bldzijde vn het opdrhtenboek. 5 houden en dit getl dus in het vijfde vkje te pltsen? (nee, je kunt beter één of zelfs twee vkjes oversln). Geef de suggestie om ook eens bij de medespelers te kijken welke getllen er l uit zijn en vrg ze dr hun keuze op te bseren. Nrmte het spel vordert, wordt het belngrijker te kijken nr de getllen die de tegenprtij l heeft genoteerd en die l op je eigen speelbord stn. Kinderen kunnen de stnd bijhouden door op een lege getllenlijn de getllen te noteren die n de beurt zijn geweest. Zelfstndig werken De kinderen mken vn het werkboek opgve en en vn het opdrhtenboek opgve tot en met. Differentitie: De rekenzwkke kinderen mken vn opgve vn het werkboek lleen de stven vn woensdg en vrijdg, en opgve. Vn het opdrhtenboek mken ze vn opgve tot en met lleen vrg en b. De rekensterke kinderen mken ook plusopgve. Hierbij gebruiken ze kopieerbld Stfgrfieken. Ze kiezen zelf de stpgrootte op de vertile s en beplen zelf of ze een stfgrfiek mken vn de totlen per dg, of werken met dubbele stven. 6 Pluspunt, Hndleiding groep 5, blok 8 Mlmberg s-hertogenbosh

11 les blok 8 les blok 8 Hoe lng is elke plnk? Shrijf het op in entimeters. Doe het zo: 80 m b d Hoeveel wijst de weegshl n? b d 00g0g 00g 00g 00g 750g 50g 750g 50g 750g 50g 750g 50g 500g 500g 500g 500g Hoe vol wordt de mtbeker? Kies voor elke soep het beste ntwoord. e d b 00 ml Mk een stfgrfiek met de getllen in de tbel. Gebruik het kopieerbld. dgen vn de week m di wo do vr z zo ntl klnten s ohtends ntl klnten s middgs Refl etie Kies één of twee opgven uit die u met de kinderen bespreekt. Bijvoorbeeld opgve vn het werkboek en opgve vn het opdrhtenboek. Werkboek, opgve : Wrom is er bij zondg geen stf getekend? (winkel gesloten). Hoe komt het dt er op vrijdg de meeste klnten zijn (weekendboodshppen) en op woensdg de minste? (kinderen vrij, restjes opmken,eten hlen of eten buitenshuis). Zien ze dt evenveel klnten in de ohtend en in de middg betekent dt de beide delen vn de stf even lng moeten zijn? Wnneer is zo n grfiek nu hndig? Bijvoorbeeld ls je snel wilt zien wnneer er veel of weinig klnten zijn geweest. Kun je in zo n grfiek zien of er 65 of 66 mensen zijn geweest? (nee, zulke kleine vershillen zie je niet). Opdrhtenboek, opgve : Lt de kinderen vertellen hoe je kunt beplen hoeveel er tussen twee opvolgende streepjes op de linil zit: bepl eerst hoeveel er tussen twee opvolgende lnge streepje zit () en vervolgens hoeveel tussen twee opvolgende korte streepjes (). Zijn ze vnf 50 verder gn tellen of soms ook vnf 0 terug? Lt eventueel nog enkele voorwerpen in het lokl opmeten. Weten ze nog wr je op moet letten? (bij 0 beginnen en goed flezen). Pluspunt, Hndleiding groep 5, blok 8 Mlmberg s-hertogenbosh 7

12 blok 8 les 5 blok 8 les 5 Mteril Werkboek bldzijde 6 Opdrhtenboek bldzijde Extr mteril Hndpop Per kind een kldbldje Doelen Toetsdoel (werkboek opgve en en opdrhtenboek opgve ) Kinderen kunnen rekenen tussen streepjes bij het optellen en ftrekken tot 00. Kinderen interpreteren stfgrfieken en tbellen, en tekenen eenvoudige stfgrfieken. Nieuw doel (opdrhtenboek opgve, ) Kinderen kunnen getllen nvullen tot en met 00. Kinderen kunnen mtnduidingen flezen op linil (m), mtbeker (l, ml) en weegshl (kg, g). Vul de tbel in. ntl klnten in de supermrkt dg ohtend middg totl som m = 00 0 di = wo 78 do = 00 0 vr = z Kijk in de grfiek en vul het goede ntwoord in. ntl middg ohtend klnten klnten in week Op...dg zijn er de meeste klnten b Op...dg zijn er de minste klnten Op...dg zijn 0 er s ohtends de minste klnten d Vul de tbel in. Reken uit tussen streepjes e Shrijf de dgen vn de week op de goede plts in de tbel dgen m di wo do vr z zo klnten in week dg ohtend middg totl som 58 9 = 9 79 = Smen oefenen Hndpop zegt 00 Deze tiviteit is een herhling vn Smen oefenen, blok, les 7. Pk de hndpop en vertel dt deze vndg lleen mr 00 kn zeggen. Om hem nu slim te lten lijken, bedenken de kinderen zoveel mogelijk sommen wr 00 uitkomt. Geef de kinderen kort de tijd om sommen op een kldbldje te shrijven wr 00 uitkomt. Bespreek de sommen die zijn bedht ls volgt: De hndpop ntwoordt met 00 ls de uitkomst eht 00 is. Is het ntwoord op de bedhte som geen 00, dn shudt hij nee. Is de som l door een nder kind genoemd, dn knikt hij j. Noteer mooie produties zols , , 00 00, 500 en 000 : op het bord. Lt de kinderen n de bespreking kort regeren op lle sommen. Vrg wie er nu nog meer sommen kn bedenken. Geef n dt wie klr is met zelfstndig werken nog meer sommen mg bedenken. Deze noteren ze ook op hun kldbldje. Kom hierop terug in de refletie. Let op: gooi de gemkte sommen voor de hndpop niet weg. Deze zijn nog nodig voor de voorbereiding vn Smen oefenen les 9. Zelfstndig werken In les 5 worden de doelen vn les tot en met geombineerd. Leg uit dt de sommen drom net iets nders zijn dn in de lessen ervoor. De kinderen mken vn het werkboek opgve en en vn het opdrhtenboek opgve en. m G verder op bldzijde vn het opdrhtenboek. Differentitie: De rekenzwkke kinderen kunnen een deel vn de opgven mken: Werkboek, opgve : heleml. Werkboek, opgve :, b en. Opdrhtenboek, opgve : heleml. Opdrhtenboek, opgve : lleen het gewiht flezen en dt in de tbel shrijven. De rekensterke kinderen mken ook plusopgve. Refl etie Kies één of twee opgven uit die u met de kinderen bespreekt. Bijvoorbeeld opgve vn het werkboek. Werkboek, opgve : In de stven zie je geen vershil tussen bijvoorbeeld 6 en 9. In een tbel kun je veel preiezer werken, mr dt is niet ltijd nodig. Hebben kinderen nr de vershillen in de ohtend en de middg gekeken om een beslissing te nemen ls twee stven even lng wren? Kom terug op het Smen oefenen. Lt kinderen hun moeilijkste sommen voor de hndpop noemen. De hndpop regeert weer zols bij Smen oefenen is beshreven. 8 Pluspunt, Hndleiding groep 5, blok 8 Mlmberg s-hertogenbosh

13 blok 8 les 5 les 5 blok 8 Mk de tbel f. Kijk hoeveel er l op de weegshl ligt. b d 800 g 90 g 65 g 80 g smen 00 grm 800 b 90 d Mk de tbel f. Kijk hoeveel er l op de weegshl ligt. b d 00g 00g 00g 00g smen 00 grm 50 b 750g 50g 750g 50g 750g 50g 750g 50g 500g 500g 500g 500g d Mk de tbel f. Shrijf de nmen vn de dgen erin. Gebruik de grfiek. b Reken uit hoeveel klnten er s middgs zijn geweest. dgen vn de week ohtend middg totl 9 50 ntl klnten 600 ohtend middg mndg m di wo do vr z zo dgen Pluspunt, Hndleiding groep 5, blok 8 Mlmberg s-hertogenbosh 9

14 blok 8 les 6 blok 8 les 6 In elke zk zitten broodjes. Mteril Werkboek bldzijde 90 (oefenen) Lesboek bldzijde 9 en 9 Extr mteril Een pittenzkje 0 50 b 60 Voorbereiding Teken onderstnde drie tfelpleinen op het bord: x 50 = 5 x 60 = 8 x 80 = x 70 = x 50 = x 90 = 6 x 0 = x 90 = 7 x 0 = 6 x 90 = 0 x 0 = x 50 = 5 x 80 = 7 x 0 = 6 x 60 = x 70 = 8 x 0 = 9 x 0 = x 70 = x 0 = 0 x 0 = 7 x 0 = 5 x 0 = 8 x 0 = x 70 = Doelen Nieuw doel (opgve en ) Kinderen kunnen vermenigvuldigingen vn het type 0 en 0 uitrekenen. Toetsdoel (opgve, en 5) Kinderen kunnen rekenen in verhoudingstbellen, in het bijzonder terugrekenen nr en vn druit verder vermenigvuldigen. > Strt Zelf oefenen De kinderen werken zelfstndig n de opgve op bldzijde 90 vn het werkboek (utomtiseren en flexibiliseren). Ze mken een vermenigvuldigingstbel met de tfels vn tot en met. Intertie Nieuw doel (opgve en ) Vertel dt ze bij deze opgve tientltfels leren. Dt zijn tfelsommen met tientllen, zols 50. Strt de opgve kort met het spel Tfels vngen. Noem een tfelsom en gooi het pittenzkje nr een kind. Het kind dt het pittenzkje vngt, geeft binnen (bijvoorbeeld) drie tellen ntwoord op de som. Drn gooit deze het pittenzkje terug. Noem bij een fout het goede ntwoord en geef het kind lter nog een kns. Vrg tfelsommen uit de tfels vn tot en met. Vrg wie er ook een tientltfelsom kn noemen en noteer een rijtje vn die sommen op het bord. Zeg dt ze deze sommen strks gn mken. Bekijk en bespreek de fbeelding bij opgve. Wijs op de tfelpleinen op het bord en benoem deze ls tfelpleinen. Zeg dt u drie rijen vn vier zkken met broodjes in de vkken legt. Teken drbij steeds een irkel om het getl. Hoeveel broodjes liggen er in de vkken? Lt het ntwoord noemen en vertellen hoe ze het hebben uitgerekend. Mogelijke oplossingen zijn: De broodjes tellen met sprongen vn :, 0, 0,,, 0. Herhld optellen vn de rijen of kolommen ( of ). = zkken (groepen) met broodjes, dus =0 broodjes. Vrg welke tientltfelsom bij opgve kn horen. ( 0 en ook 0). Wijs n en zeg dt er vier kolommen vn 0 broodjes zijn. Noteer deze sommen met ntwoord onder het tfelplein. G verder met opgve b. Teken de bovenste rij met zes zkken en vertel dt het te veel werk is om lle vkken te tekenen. Teken lleen nog de zkken in de eerste kolom. Vrg welke tientltfels hierbij horen. ( 60 en 6 0). Noteer deze sommen onder het tweede tfelplein op het bord. Dit kun je uitrekenen vi herhld optellen, mr je kunt ook n de bijbehorende tfelsom onder de tien denken: 50 Pluspunt, Hndleiding groep 5, blok 8 Mlmberg s-hertogenbosh

15 les 6 blok 8 les 6 blok 8 Mk het boodshppenlijstje voor de sportdg. Gebruik de tbellen om uit te rekenen hoeveel je nodig hebt. zkken 6 lolly s 7 fl essen 8 bekers x x x : x b d zkken 6 7 ppels 6 zkken 6 8 broodjes 0 x : x x Voor de sportdg komen in nmerking voor verlengde instrutie. Bepl tot slot smen wt er op het boodshppenlijstje ingevuld moet worden. Liht kort opgve en 5 toe. Noteer voor opgve 5 op het bord hoeveel kinderen er op uw shool zitten. Hoeveel heb je nodig voor 6 ppeltrten? Gebruik de tbellen om het uit te rekenen. ppeltrt 5 6 ppels x : ppeltrt 5 6 x x b x x ppeltrt 5 6 boter (grm) 50 Nodig voor 6 ppeltrten Differentitie: Bied de kinderen die moeite hebben met opgve verlengde instrutie n. De overige kinderen mken zelfstndig opgve en 5. meel (grm) 00 5 Gebruik de tbel. ppeltrt is genoeg voor stukken trt. Hoeveel trten heb je nodig om lle kinderen in jouw kls een stuk te geven? b Hoeveel trten heb je nodig om lle kinderen in jouw hele shool een stuk te geven? ppeltrt stukken bij 60 denk je n 6 =. 60 is tien keer zoveel, dus 0. Noteer groot het getl 0 met een irkel eromheen in het rooster. Bespreek tot slot de som 50. Vrg hoe de broodjes liggen bij 50. ( rijen vn elk 5 zkken). An welke mkkelijke tfelsom kun je nu denken? ( 5 =5). Hoeveel broodjes zijn er dus in totl? (50). Shrijf groot het getl 50 met een irkel eromheen in het lege tfelplein. Kom terug op de tientltfelsommen die u in het begin vn de les op het bord hebt geshreven. Vrg de kinderen nr het ntwoord. Geef meerdere kinderen de beurt ook l is het goede ntwoord l genoemd. Lt ze vertellen hoe ze het uitgerekend hebben. Vervolgens mken de kinderen opgve in tweetllen f. Om de beurt vertellen ze elkr n welke mkkelijke tfelsom ze kunnen denken. Leg kort opgve uit. Is het nodig om bij 0 0 een mkkelijkere tfelsom te zoeken? (nee, 0 keer iets is ltijd 0). > De kinderen mkenopgve zelfstndig f. 9 Verlengde instrutie Toetsdoel (opgve en ) Bespreek kort opgve b en d. Lt kinderen vertellen hoe ze uitrekenen hoeveel ppels in zes zkken zitten en hoeveel broodjes in ht zkken. (6 6 en 8 ). Ze moeten drbij steeds vnuit rekenen. Besteed bij tbel d ndht n het terugrekenen nr. Vn nr is verdubbelen, je doet dn, vn nr is hlveren, je doet dn :. Bespreek de ontext vn opgve en bekijk de tbellen. Vrg hoeveel ppels en boter je nodig hebt voor één ppeltrt. ( ppels, 50 grm boter). Mk smen tbel. Teken deze op het bord en lt de kinderen vertellen hoe ze de tbel moeten invullen. Verwoord drbij dt wt je boven in de tbel doet, je ook onderin moet doen. Bijvoorbeeld: vn nr, is drie keer zoveel, dus. Welk getl moet je dus onder in de tbel doen? (). Besteed bij tbel ndht n het terugrekenen nr. Vn nr, is de helft, dus delen door. Onderin deel je ook 00 door. Hoeveel is dt? (0). Vrg, nu ze weten dt voor ppeltrt 0 grm meel nodig is, hoe ze hiermee de tbel verder kunnen invullen. > Zelfstndig werken Toetsdoel (opgve en 5) De kinderen mken opgve en 5 f. Intertie Toetsdoel (opgve, en 5) Vertel dt ze bij deze opgve verder gn oefenen met tbellen. Bespreek de ontext vn opgve : er zijn twee groepen 5 met in totl 0 kinderen. Ieder kind krijgt één lolly, één ppel, één beker rnj en twee broodjes. Hoeveel heb je in totl nodig? Dit kun je uitrekenen met tbellen. Herhl de regel die geldt bij rekenen met een verhoudingstbel: wt je boven in de tbel doet, moet je ook onderin doen. Teken tbel en op het bord en vul deze smen in. Lt drbij vertellen hoe ze rekenen, bijvoorbeeld bij tbel : vn nr is twee keer zoveel, dus, dus onderin doe je ook : 7 =. Bij tbel : je wilt weten hoeveel bekers uit één fles gn, vn nr is de helft, dus :, onderin doe je ook :, dus : = 5. Vervolgens mken de kinderen zelfstndig tbel b en d. Kinderen die niet weten hoe ze de tbellen moeten invullen, Pluspunt, Hndleiding groep 5, blok 8 Mlmberg s-hertogenbosh 5

16 blok 8 les 7 les 7 blok 8 Vul in. Mteril Werkboek bldzijde 7 Opdrhtenboek bldzijde 5, peren kg x x gewiht (kg) 5 7 prijs ( ), : x Extr mteril Per tweetl een kldbldje, ppels kg gewiht (kg) 5 7 prijs ( ), Doelen Toetsdoel (werkboek opgve, en opdrhtenboek opgve ) Kinderen kunnen rekenen in verhoudingstbellen, in het bijzonder terugrekenen nr en vn druit verder vermenigvuldigen. Nieuw doel (opdrhtenboek opgve,, ) Kinderen kunnen vermenigvuldigingen vn het type 0 en 0 uitrekenen. Vul de tbellen in. pk is genoeg voor bekertjes soep genoeg voor 8 bekers 0 koeken x x blikken bekers 8 x x pkken 5 6 bekertjes : x rollen 5 6 koeken 0 Smen oefenen Nullen tellen! Noteer onder elkr op het bord: 0 00 Leg uit dt ls je weet hoeveel is, 0 ook niet meer moeilijk is, nmelijk: =, 0 is tien keer zo groot ls, dus 0 is ook keer zo veel ls en dus ook keer zoveel ls. Het ntwoord is = 0. Op dezelfde mnier kun je 00 weten: er komt nu nog een nul bij, dus 00 is 0 keer zo veel ls en dus 0 keer zo veel ls. Dus 00 = 00. Noteer de ntwoorden overzihtelijk hter de sommen: = 0 = 0 00 = 00 Vrg de kinderen keersommen te bedenken die ook in dit rijtje thuishoren en noteer deze op het bord. Bijvoorbeeld: Besteed kort ndht n de ntwoorden. Het gt erom dt ze soortgelijke keersommen kunnen bedenken en niet zozeer dt ze kunnen uitrekenen. Wel moeten ze weten dt de keersom vn de eerste twee ijfers vn deze som ls uitkomst zl hebben. Vrg ze vervolgens in tweetllen keersommen te bedenken die horen bij 5 6. Wie het bldje vol heeft, noteert zoveel mogelijk ntwoorden. Bespreek tot slot op het bord de vondsten en leg de ndruk op: een nul erhter, mkt het ntwoord keer zo groot! b Mk het boodshppenlijstje f. Gebruik de tbellen. Zelfstndig werken Nodig voor het shoolfeest: 75 bekers soep, dus... blikken. 0 bekertjes ppelsp, dus... pkken. 0 koeken, dus... rollen. G verder op bldzijde 5 vn het opdrhtenboek. 7 De kinderen mken vn het werkboek opgve en en vn het opdrhtenboek opgve tot en met. Differentitie: De rekenzwkke kinderen mken vn het werkboek opgve en vn opgve de eerste en derde tbel. Vn het opdrhtenboek mken ze opgve, en b en vn opgve het eerste rijtje. De rekensterke kinderen mken ook plusopgve. Refl etie Kies een of twee opgven uit die u met de kinderen bespreekt. Bijvoorbeeld opgve uit het werkboek. Werkboek, opgve : Heeft iedereen hetzelfde boodshppenlijstje? Hebben ze de gegevens uit de tbellen drbij gebruikt? Is dit een hndige mnier ls je boodshppen voor bijvoorbeeld een groot feest moet doen? Of koop je dn gewoon heel veel? Zien de kinderen nog ndere relties in de tbellen wr ze hndig gebruik vn kunnen mken? Bijvoorbeeld: verdubbelen vn nr en vn nr 8, hlveren vn nr 5. Op welke mnieren rekenen ze het ntl bekertjes bij zes pkken ppelsp uit? Bijvoorbeeld: 6 of 6, (ntl bekertjes bij drie pkken verdubbelen), 60 + (ntl bekertjes bij 5 pkken en pk bij elkr optellen). 5 Pluspunt, Hndleiding groep 5, blok 8 Mlmberg s-hertogenbosh

17 les 7 blok 8 les 7 blok 8 Doe het zo: pkjes x = 0 Hoeveel stroopwfels? pkjes 6 pkjes 7 pkjes pkjes 0 pkjes b Hoeveel eieren? dozen 5 dozen 8 dozen dozen dozen Reken het ntwoord steeds op mnieren uit. x 50 = 5 x 0 = b 5 x... = 6 x... = 5 x... = x... = d... x... =... x... = x0= x70= 5x50= 6x0= x80= 0 x 6 = 50 x= 70 x= 90 x= 60 x6= x= 0x50= x50= 5x60= 8x90= Mk de tbel f. ntl krentenbollen 8 0 prijs (in ),60 8 stuks,60 5 Hebben ze het ntl blikken soep dt nodig is goed bepld? Zien ze dt negen blikken drie bekers te weinig is en tien blikken vijf bekers te veel? Pluspunt, Hndleiding groep 5, blok 8 Mlmberg s-hertogenbosh 5

18 blok 8 les 8 blok 8 les 8 hlen, extr grtis 0 hlen, extr grtis 0 hlen, 8 extr grtis = x Mteril Werkboek bldzijde 9 (oefenen) Lesboek bldzijde 9 en 95 Extr mteril Een pittenzkje Per kind een kldbldje Doelen Nieuw doel (opgve en ) Kinderen kunnen vermenigvuldigingen vn het type uitrekenen. Toetsdoel (opgve, en 5) Kinderen kunnen in verdeelsituties beplen hoeveel ieder krijgt en wt de rest is. Doe zols bij opgve. x 5 = x = x 8 = 5 5 x = 5 x 8 = 6 x = 7 x = x = 8 x 8 = 7 x = 9 x 8 = x 8 = 9 > Strt Zelf oefenen De kinderen werken zelfstndig n de opgven op bldzijde 9 vn het werkboek (utomtiseren en flexibiliseren). Ze mken in vlot tempo ftreksommen en keersommen. Bij de derde opgve beplen ze welk getl erbij moet om smen 0 of 00 te krijgen. Intertie Nieuw doel (opgve en ) Vertel de kinderen dt ze bij deze opgve tfelsommenls 8 leren uitrekenen. Deel n ieder kind een kldbldje uit. U noemt een uitkomst vn een tientltfel. Dekinderenshrijvenop hunbldjedebijbehorende tientltfelsom met het ntwoord. Er zijn soms meerdere sommen mogelijk. Bij 0 hoort bijvoorbeeld 80 en 8 0, bij 90 hoort lleen Noem de uitkomsten 0, 60, 80, 00, 0, 0, 0 en 90. Hl de bldjes op en doe vervolgensde tiviteit Vng de tfel. Noem een som die de kinderen opgeshreven hebben, bijvoorbeeld 6 0. Drn gooit u het pittenzkje nr een kind. Degene die het pittenzkje vngt, noemt het ntwoord (80) en gooit het pittenzkje nr u terug. Bij een fout ntwoord geeft u zelf het goede ntwoord. U geeft het kind lter nog een kns. Lt de fbeelding bij opgve bekijken. Vertel dt je bij de supermrkt bloemen kunt kopen. Welke bloemen? (zonnebloemen, tulpen en rozen). Er zitten tien zonnebloemen in een bos. Hoeveel zonnebloemen zitten in vijf bossen? (50, 5 ). Teken hierbij een tfelplein met verdeling vn op het bord (zie hiern). Vrg vervolgens hoeveel bloemen in drie bossen tulpen (60, 0) en in vier bossen rozen zitten. (0, 0). Teken ook deze tfelpleinen op het bord, mr dn zonder verdeling. Wijs op de nbiedingen en zeg dt ze nu gn uitrekenen hoeveel bloemen ze krijgen. Hoeveel zonnebloemen krijg je ls je één bos vn tien bloemen koopt? (, + = ). Hoeveel zonnebloemen krijg je ls je vijf bossen vn tien wilt kopen? Welke keersom hoort hierbij? (5 ). Shrijf 5 bij het eerste tfelplein en breid het eerste tfelplein uit door er een stukje vn n te tekenen. Zeg dt je verdeelt in en. Hoeveel is 5 (50). En 5? (0). Hoeveel is dn 5? ( = 70). Lt op dezelfde mnier uitrekenen hoeveel bloemen je krijgt ls je drie bossen vn twintig tulpen koopt ( ) en vier bossen vn dertig rozen ( 8). Op het bord komen de volgende tfelpleinen te stn: = dus = 70 = 0 + dus = 69 8 = dus 0 + = 5 5 Pluspunt, Hndleiding groep 5, blok 8 Mlmberg s-hertogenbosh

19 les 8 blok 8 les 8 blok 8 Shrijf de som op. Hein heeft pkken rijst. Hoeveel volle rijen kn hij mken? Hoeveel pkken heeft hij nog over? b Hein heeft flessen ketjp. Hoeveel volle rijen kn hij mken? Hoeveel flessen heeft hij nog over? Hein heeft 6 potten pstsus. Hoeveel volle rijen kn hij mken? Hoeveel potten heeft hij nog over? d Hein heeft 67 flessen melk. Hoeveel volle rijen kn hij mken? Hoeveel flessen heeft hij nog over? 6 67 mken? Hoeveel pkken/flessen heeft Hein over? Shrijf de ntwoorden op het bord: : 6 = 6 rest 5 en : = rest. Lt ze zelfstndig opgve en d mken. Observeer wie er welke fout mkt en besteed dr met die kinderen tijdens de verlengde instrutie ndht n. Liht kort opgve en 5 toe. Doe uit het tweede rijtje vn opgve 5 een som ls voorbeeld voor. 5 9 : 5 =... rest... : 9 =... rest... : 6 =... rest... 0 : =... rest... 5 : 8 =... rest... Wt stt er onder de vlek? Shrijf dt getl op. 5 : = 5 rest 0 0 : = 5 rest 0 6 : = 8 rest 0 : = rest 0 7 : = 9 rest 0 6 : 8 =... rest : 7 =... rest... 5 : =... rest : =... rest : 8 =... rest... : = rest 5 : = 6 rest 9 : = rest 7 : = rest : = rest 5= 5 = 0 5 > = 0 > 50 : =... rest... 6 : 5 =... rest : 6 =... rest : 9 =... rest... 9 : =... rest... 9 : = 9 rest 8 : = 9 rest 56 : = 9 rest 7 : = 9 rest 7 : = 9 rest 7 : 9 =... rest... 9 : =... rest : 9 =... rest... 7 : 6 =... rest... 9 : =... rest... Shrijf de eerste som vn opgve ls voorbeeld op het bord. Verwoord hoe je deze som uitrekent en voer de hndelingen uit op het bord: Ik verdeel eerst 5 in 0 en 5, dn doe ik 0 = 0 en 5 =. Ik tel nu lles bij elkr: 0 + = Differentitie: Bied de kinderen die moeite hebben met opgve verlengde instrutie n. De overige kinderen mken zelfstndig opgve en 5. Rekenzwkke kinderen kunnen het ltste rijtje vn opgve oversln. Verlengde instrutie Toetsdoel (opgve en ) Oefen de deeltfels tot en met met ntwoorden flitsen. Noem de deelsom en geef kinderen wt lngere bedenktijd. Ze flitsen op uw teken het ntwoord op hun vingers. Bespreek de eerste som vn opgve. Lt ze een ontext bedenken die bij 9 : 5 pst. Bijvoorbeeld: Er zijn 9 pkken. In één rij stn 5 pkken. Hoeveel volle rijen zijn er en hoeveel pkken zijn er over? Reken smen de som uit. Besteed ndht n hoe ze het ntwoord op de deelsom kunnen vinden. Lt ze bij 9 : 5 zoeken nr een som in de tfel vn 5 wrvn het ntwoord het dihtst bij 9 ligt, mr niet meer is dn 9. (9 5 = 5). Hoeveel rijen vol? (9). Hoeveel over? (). Het ntwoord is dus 9 rest. Mk smen het eerste rijtje sommen vn opgve. Geef er zo nodig een ontext bij. Vrg een kind op dezelfde mnier de volgende som ( ) voor te doen op het bord. > De kinderen mken opgve zelfstndig f. > Zelfstndig werken Toetsdoel (opgve en 5) De kinderen mken opgve en 5 f. Intertie Toetsdoel (opgve, en 5) Vertel dt ze bij deze opgve verder gn oefenen met deelsommen met rest. Strt opgve met het flitsen vn ntwoorden. Noem een deelsom zonder rest. De kinderen flitsen op uw teken het ntwoord op hun vingers. Geef voldoende bedenktijd. Vrg deelsommen wrbij kennis vn de tfels vn tot en met nodig is, bijvoorbeeld :, 5 : 5, 60 :, : 6 en :. Kinderen die hier veel fouten in mken of er duidelijk lnger over doen, komen in nmerking voor verlengde instrutie. Bespreek opgve. Vertel dt Hein werkt ls vkkenvuller in de supermrkt. Erkn mr een bepld ntl verpkkingen nst elkr stn. Lt noemen wt ze in de vkken zien en hoeveel er nst elkr kunnen. Mk smen opgve en b. Stel drbij de volgende vrgen: Hoeveel pkken/flessen heeft Hein? Hoeveel pkken/ flessen mogen nst elkr? Hoeveel volle rijen kn Hein Pluspunt, Hndleiding groep 5, blok 8 Mlmberg s-hertogenbosh 55

20 blok 8 les 9 blok 8 les 9 Mteril Werkboek bldzijde 8 Opdrhtenboek bldzijde 6 7 :5=5rest :6=... rest... 7 :=... rest... 7:6=... rest... 6 :=... rest... 9 :8=... rest... 6 : 5=... rest... :6=... rest... 5 :7=... rest... 5 :9=... rest... 7 :=... rest... 0 :9=... rest... 8 :5=... rest... :6=... rest... :7=... rest... Extr mteril Per kind een kldbldje Voorbereiding Bekijk de eigen produties die de kinderen mkten voor de hndpop in Smen oefenen, les 5. Sommige kinderen hebben hndige mnieren gevonden om snel veel sommen met ls ntwoord 00 te mken. Ze werken volgens een beplde systemtiek en ontdekken struturen in de getllenrij. Noteer een pr vn dergelijke rijtjes op het bord. Hieronder stt een voorbeeld. U kunt de nm vn de bedenker(s) erboven shrijven. Bijvoorbeeld: Devon J urjen Zeinb Joris heeft 75 pkken. Er kunnen 7 pkken hgelslg op een rij. Hoeveel rijen kn hij vol mken?... rijen. Hoeveel pkken houdt hij over?... pkken. De som is 75 : 7 =... rest... b Joris heeft 5 potten. Hij zet 6 potten pindks op een rij. Hoeveel rijen kn hij vol mken?... rijen. Hoeveel potten houdt hij over?... potten. De som is... :... =... rest... Er zijn 65 sinsppels. Jos mkt zkjes met steeds 6 sinsppels. Hij mkt... zkjes vol. Hij houdt... sinsppels over. De som is... :... =... rest... Jos mkt zkjes met steeds broodjes. Hij heeft 98 broodjes. Hij mkt... zkken vol. Hij houdt... broodjes over. De som is... :... =... rest... Joris heeft potten. Hij zet 8 potten jm op een rij. Hoeveel rijen kn hij vol mken?... rijen. Hoeveel potten houdt hij over?... potten. De som is... :... =... rest... b Jos mkt zkjes met steeds 5 ppels. Hij heeft 5 ppels. Hij mkt... zkjes vol. Hij houdt... ppels over. De som is... :... =... rest... d Jos mkt zkjes met steeds bnnen. Hij heeft 0 bnnen. Hij mkt... zkjes vol. Hij houdt... bnnen over. De som is... :... =... rest... Emre Mrit S tijn : : : De eigen produties vn Stijn lopen vooruit op de lesstof. Als kinderen dit niet diret oppkken, hoeft u er geen extr uitleg n te besteden. Doelen Toetsdoel (werkboek opgve,, en opdrhtenboek opgve ) Kinderen kunnen in verdeelsituties beplen hoeveel ieder krijgt en wt de rest is. Nieuw doel (opdrhtenboek opgve,, ) Kinderen kunnen vermenigvuldigingen vn het type uitrekenen. Smen oefenen Voortzetten rijtjes volgens beplde systemtiek In de beshrijving vn deze tiviteit wordt vn de rijtjes sommen hierboven uitgegn. Vrg welke som de volgende vn Devon zou kunnen zijn. En vn Jurjen? En Zeinb, Emre, Mrit en Stijn? Vinden kinderen dit lstig? Noteer dn een ntl sommen onder de rijtjes wruit ze kunnen kiezen. In het voorbeeld vn Devon kunt u het volgende rijtje sommen noteren: 8 G verder op bldzijde 6 vn het opdrhtenboek Vrg welke vn deze sommen in het rijtje vn Devon hoort. ( ). Vrg ter ontrole n Devon of het klopt. Vrg wrom het is en niet bijvoorbeeld Is dit nog te lstig, verwoord het dn eerst zelf: 90 + = 500. Het ntwoord moet 00 zijn. Dus die vlt f. Evenzo met de ndere sommen uit dit rijtje: Wrom kn niet? Devon heeft gekozen om optelsommen te mken. is een ftreksom. En 500? 500 is een tfelsom. Dus die vlt om dezelfde reden ls f. Deze ltste twee sommen hebben wel llebei ls uitkomst 00. Lt zien hoe je de volgende som in het rijtje vn Devon kunt mken. Het eerste getl is eentje hoger dn het eerste getl vn de vorige optelsom. Het tweede getl is eentje lger dn het tweede getl vn de vorige optelsom. Het totl blijft op die mnier hetzelfde. Vrg de kinderen in ieder gevl bij de eerste vier rijtjes twee of drie volgende sommen te bedenken. Ze noteren deze op hun kldbldje. Lt ze drn één rijtje kiezen en deze volgens de ngegeven systemtiek zo lng mken ls ze kunnen. Wie voor het rijtje sommen vn Mrit kiest, moet nog een tweede rijtje mken. Ze gn verder met hun rijtje(s) ls ze klr zijn met het zelfstndig werken. 56 Pluspunt, Hndleiding groep 5, blok 8 Mlmberg s-hertogenbosh