Standpunten ENVAQUA werkgroep legionellapreventie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Standpunten ENVAQUA werkgroep legionellapreventie"

Transcriptie

1 1 Standpunten ENVAQUA werkgroep legionellapreventie Wetgeving en toezicht kan eenduidiger De verplichtingen tot legionellapreventie verschillen per type waterinstallatie. Zo komen ze voor drinkwaterinstallaties voort uit het Waterleidingbesluit, voor koeltorens uit de Wet milieubeheer en voor zwembadsystemen uit het Besluit hygiëne en veiligheid badinrichtingen. De regelgeving per type waterinstallatie en het toezicht erop verschillen aanzienlijk. Dit moet eenduidiger. Lees meer. De fungerende wetgeving heeft tot betere drinkwaterinstallaties geleid De wetgeving is voor eigenaren een stok achter de deur gebleken om drinkwaterinstallaties aan de NEN eisen te laten voldoen en beheer uit te voeren. Dit is voor de meeste installaties afdoende gebleken om het aantal legionellanormoverschrijdingen terug te dringen. Nu de wetgeving ruimte biedt voor het gebruik van alternatieve technieken neemt het aantal normoverschrijdingen nog verder af. Het goed aanleggen van nieuwbouwinstallaties en het vermijden van biofilmbevorderend leidingmateriaal behoeven nog extra aandacht. Lees meer. Legionellapreventie moet zich zowel richten op legionella pneumophila als non-pneumophila Legionella pneumophila is verantwoordelijk voor veruit de meeste ziektegevallen. Desalniettemin veroorzaakt Legionella non-pneumophila naar schatting 2% tot 11% van de ziektegevallen. Daarnaast is de aanwezigheid van legionella non-pneumophila een indicator voor groeiomstandigheden van andere pathogene bacteriën. Het is daarom van belang om op legionella non-pneumophila te blijven bemonsteren en op normoverschrijdingen te ageren. ENVAQUA ziet het als haar taak om reële informatie over de risicoverschillen tussen legionella pneumophila en legionella non-pneumophila te verstrekken. Lees meer. Nuancering van prioritaire installaties gewenst In het Drinkwaterbesluit en de regeling legionellapreventie is een lijst opgenomen met locaties die als prioritair worden aangemerkt en daarmee verplichtingen hebben tot legionellapreventie. Deze lijst is mede op advies van het RIVM tot stand gekomen en gebaseerd op kwetsbaarheid van de doelgroep en casuïstiek. In de praktijk komen de ENVAQUA-leden ook locaties tegen die niet als prioritair zijn aangemerkt, maar waar wel een kwetsbare doelgroep verblijft en waar regelmatig normoverschrijdingen van legionella worden geconstateerd, zoals bijvoorbeeld zorgwoningen en sportcomplexen. ENVAQUA pleit ervoor om de lijst met prioritaire instellingen verder te nuanceren. Lees meer. Het uitvoeren van monitoring, beheer en onderhoud bij niet-prioritaire installaties is van groot belang De zorgplicht en NEN 1006 zijn erop gericht om de waterkwaliteit in collectieve drinkwaterinstallaties te waarborgen. Bij nog teveel eigenaren van collectieve drinkwaterinstallaties bestaat het beeld dat zij, omdat ze niet tot de prioritaire groep behoren, niet aan beheer hoeven te doen. ENVAQUA pleit voor betere voorlichting over de risico s en voldoende toezicht. Lees meer. BRL6010-certificering nog meer persoonsgebonden Als bedrijf kun je je laten certificeren voor BRL6010. De kwaliteit van een legionellarisicoanalyse is echter meer persoonsafhankelijk dan bedrijfsafhankelijk. ENVAQUA pleit voor betere kwalificatie-eisen voor personeel dat legionellarisicoanalyses uitvoert. Lees meer. Geen verplichte certificering voor controle op terugstroombeveiligingen KIWA ontwikkelt een beoordelingsrichtlijn voor het controleren van terugstroombeveiligingen. De werkgroep is van mening dat de beoordelingsrichtlijn een te specifiek/smal onderdeel is van het beheren van een drinkwaterinstallatie. De werkgroep ziet daarom de BRL liever niet verankerd als verplichting in de wet- en regelgeving. Dit zou onnodig kostenverhogend werken. Lees meer.

2 2 Update wet- en regelgeving alternatieve technieken noodzakelijk De BRL-K14010 is op heel wat punten verouderd en aan een grondige update toe. Het is een wens van de werkgroep om point-of-use-systemen beter in de regeling te beschrijven / op te nemen. Daarnaast moeten de meetprogramma s duidelijker worden beschreven in de Drinkwaterregeling. Lees meer. De gevolgen van het reduceren van de warmtapwatertemperatuur en spoelfrequentie zijn nog niet te overzien In brieven van I&M wordt (onder voorwaarden) ruimte geboden om de temperatuur van warmtapwater te verlagen naar 50 C en de spoelfrequentie terug te dringen bij het gebruik van een alternatieve techniek. Het ministerie is voornemens dit beleid te verankeren in de regeling legionellapreventie. De werkgroep pleit voor nader onderzoek, duidelijke procedures, duidelijke toetsingscriteria en verankering in de NEN 1006 i.p.v. de regeling legionellapreventie. Lees meer. Gelijkwaardig gecertificeerde producten en materialen moeten tot de Nederlandse markt worden toegelaten In Nederland mogen alleen materialen in drinkwaterinstallaties worden toegepast die over een KIWA- ATA-certificaat (Attest Toxicologische Aspecten) beschikken. Voor producten is het KIWA Watermerk in het leven geroepen. De hoge certificeringskosten weerhouden fabrikanten ervan om producten op de Nederlandse markt te brengen. ENVAQUA pleit ervoor om producten die een gelijkwaardige certificering hebben ook tot de Nederlandse markt toe te laten. Het opstellen van beoordelingsrichtlijnen moet onafhankelijker gebeuren van de certificerende instantie Vanuit de regelgeving wordt certificering conform beoordelingsrichtlijnen (BRL s) vereist. Bij een aantal van deze beoordelingsrichtlijnen is er slechts één certificerende instantie. ENVAQUA vindt het opmerkelijk dat deze instantie vaak ook de opsteller en beheerder van de beoordelingsrichtlijn is. De instantie kan daarmee grotendeels haar eigen eisen stellen en kostenstructuur bepalen. Marktpartijen lopen regelmatig tegen nieuwe eisen, oplopende kosten en traagheid in het certificeringtraject aan. ENVAQUA pleit ervoor om hier meer scheiding in aan te brengen. Het aanleggen van nieuwe installaties moet beter Er gaat nog veel mis bij de aanleg van nieuwe drinkwaterinstallaties. Het Drinkwaterbesluit, het Bouwbesluit, de aansluitvoorwaarden, de NEN 1006, de Waterwerkbladen, de ISSO 55.1 en de UAV sluiten niet op elkaar aan. Opdrachtgevers hebben te weinig kennis. Door architecten wordt er onvoldoende nagedacht over ongewenste opwarming van water en gescheiden schachten voor koud en warm water. Tijdens de bouw wordt er onvoldoende toezicht gehouden. Installateurs maken teveel fouten. Materiaalkeuze wordt nauwelijks gebaseerd op biofilmvormingspotentie. ENVAQUA pleit voor uniforme richtlijnen, het vergroten van kennis en een betere kwaliteit. Wettelijke verankering van legionellapreventie bij koeltorens nodig De grootste wereldwijde legionellabesmettingen worden in verband gebracht met koeltorens. Degene die een natte koeltoren in werking heeft moet de risico's voor de omgeving en ongewone voorvallen voorkomen. Dit staat in de Wet milieubeheer onder andere in artikel 3.16a van het Activiteitenbesluit milieubeheer. Er zijn richtlijnen over het voorkomen van risico s, zoals de ISSO 55.3 en Arbo Inspectieblad 32, maar deze zijn te vrijblijvend. Zo is er bijvoorbeeld geen norm vastgesteld voor het nemen en analyseren van monsters. ENVAQUA pleit voor een wettelijke verankering van de bestaande richtlijnen. ENVAQUA is voorstander van registratieplicht voor koeltorens en normoverschrijdingen. Daarnaast wilt ENVAQUA dat toezichthouders ook met een technische blik handhaven.

3 3 op standpunten ENVAQUA werkgroep legionellapreventie Wetgeving en toezicht kan eenduidiger De verplichtingen tot legionellapreventie verschillen per type waterinstallatie. Zo komen ze voor drinkwaterinstallaties voort uit het Waterleidingbesluit, voor koeltorens uit de Wet milieubeheer en voor zwembadsystemen uit het Besluit hygiëne en veiligheid badinrichtingen. De regelgeving per type waterinstallatie en het toezicht erop verschillen aanzienlijk. Dit moet eenduidiger. De regels waaraan eigenaren moeten voldoen hangen af van het type waterinstallatie. Daarbovenop worden vanuit Arbowetgeving eisen gesteld aan legionellapreventie in geval personeel aan aërosolen wordt blootgesteld. Voor een gebouweigenaar hangt de complexiteit van wetgeving en het aantal toezichthouders samen met het aantal type waterinstallaties dat hij bezit. Per wetgeving wordt er anders gedacht over legionellapreventie en het toezicht erop. Er zijn verschillen in terminologie, wijze van risicobeoordeling, wijze van procesborging, meldingsplicht, toezicht en handhaving. Natuurlijk vergt elke type waterinstallatie een specifieke (technische) aanpak, maar op veel vlakken kan er worden geharmoniseerd. De kennis van ENVAQUA kan hierbij beter worden benut. Bij bezit van meerdere typen waterinstallaties heeft een eigenaar te maken met meerdere toezichthouders. Er is een collectief inspectieoverleg waar kennis wordt gedeeld. ENVAQUA pleit voor betere afstemming van de controle-agenda s van de verschillende toezichthouders en meer gezamenlijke controles bij bedrijven. Nagenoeg iedere gebouweigenaar (niet zijnde consument) heeft een collectieve drinkwaterinstallatie en moet zich houden aan de Drinkwaterwet en het Bouwbesluit. Drinkwaterbedrijven voeren, gedelegeerd vanuit ILT, controles op drinkwaterinstallaties uit. De controles zijn zowel op procesborging als techniek geënt. Gemiddeld genomen worden er voldoende frequent en goede controles uitgevoerd. De kwaliteit en technische standpunten variëren echter per controleur en per waterleidingbedrijf. Sinds eind 2014 heeft ILT in samenwerking met de waterleidingbedrijven inspectiestandpunten opgesteld. ENVAQUA omarmt dit. Vooral de kennis op het gebied van legionella beheerstechnieken kan nog verbeteren. Bij veel grote internationale legionella-uitbraken blijken koeltorens de bron te zijn. Nog lang niet alle koeltorens in Nederland zijn in beeld. De intensiviteit van het toezicht is afhankelijk van het gemeentebeleid/-budget. De kwaliteit varieert per regionale inspectiedienst en is gemiddeld genomen onvoldoende. De meeste controleurs richten zich op procesborging en de compleetheid van het dossier. Op techniek wordt te weinig gelet. ENVAQUA heeft in 2013 gemeenten benaderd voor voorlichtingsbijeenkomsten en afgelopen zomer een legionellaboekje gepubliceerd. ENVAQUA merkt dat er weinig belangstelling vanuit gemeenten wordt getoond.

4 4 De fungerende wetgeving heeft tot betere drinkwaterinstallaties geleid De wetgeving is voor eigenaren een stok achter de deur gebleken om drinkwaterinstallaties aan de NEN 1006 eisen te laten voldoen en beheer uit te voeren. Dit is voor de meeste installaties afdoende gebleken om het aantal legionellanormoverschrijdingen terug te dringen. Nu de wetgeving ruimte biedt voor het gebruik van alternatieve technieken neemt het aantal normoverschrijdingen nog verder af. Het goed aanleggen van nieuwbouwinstallaties en het vermijden van biofilmbevorderend leidingmateriaal behoeven nog extra aandacht. Uit het aantal legionellosemeldingen valt niet op te maken dat de fungerende wetgeving effectief is. Desalniettemin constateren de werkgroepleden wel dat de drinkwaterinstallaties zijn verbeterd en beter worden beheerd. Bij locaties waar normoverschrijdingen optreden is het naleven van de NEN 1006 eisen, al dan niet gecombineerd met een legionella beheerstechniek, afdoende om het gros van de normoverschrijdingen terug te dringen. Het gros van de gebouweigenaren neemt legionellapreventie serieus. De markt is grofweg in te delen in de volgende groepen: - Pro-actief: Gebouweigenaren die de installatie conform NEN 1006 hebben aangelegd en beheren. Er komen nauwelijks normoverschrijdingen voor. - Reactief: Gebouweigenaren die zich houden aan het wettelijk minimum, genoegen nemen met af en toe een kleine normoverschrijding, maar daarop wel adequaat reageren. - Met de rug tegen de muur: Gebouweigenaren waarbij de installatie niet meer aansluit bij de huidige waterafname (leegstand of andere bestemming) of hotspots onvermijdelijk zijn. Grondige aanpassing is economisch niet rendabel. Intensief beheer, regelmatig desinfecteren en het toepassen van legionella beheerstechnieken zijn vaak de enige mogelijkheden om de risico s te beheersen. - Niet willend: Gebouweigenaren die legionellapreventie onzin vinden of er om financiële reden geen mogelijkheid toe hebben. Ze laten het aankomen op een inspectie of incident voordat ze in beweging komen. Inmiddels heeft nagenoeg iedere eigenaar van een prioritaire locatie al eens een beheersplan opgesteld. De aangereikte pragmatische adviezen worden vaak opgevolgd. Handmatige beheersmaatregelen worden wisselend opgevolgd of geregistreerd. Het is moeilijk mensen gemotiveerd te houden en de continuïteit te waarborgen. Steeds vaker wordt gekozen voor spoelautomaten en temperatuurregistratiesystemen. Er zijn geen statistische data beschikbaar, maar over het algemeen wordt er nog maar sporadisch legionella pneumophila geconstateerd. In de aanleg van installaties gaat nog veel verkeerd. Architecten houden te weinig rekening met koudezones. De installatiebranche heeft de afgelopen jaren onder prijsdruk gestaan. Er wordt nog te vaak afgeweken van de tekening. Er wordt veel gekozen voor biofilmbevorderend leidingmateriaal. Het toezicht tijdens de bouw is beperkt. In de periode tussen vullen en in gebruik nemen vindt onvoldoende beheer plaats.

5 5 Legionellapreventie moet zich zowel richten op legionella pneumophila als non-pneumophila Legionella pneumophila is verantwoordelijk voor veruit de meeste ziektegevallen. Desalniettemin veroorzaakt Legionella non-pneumophila naar schatting 2% tot 11% van de ziektegevallen. Daarnaast is de aanwezigheid van legionella non-pneumophila een indicator voor groeiomstandigheden van andere pathogene bacteriën. Het is daarom van belang om op legionella non-pneumophila te blijven bemonsteren en op normoverschrijdingen te ageren. ENVAQUA ziet het als haar taak om reële informatie over de risicoverschillen tussen legionella pneumophila en legionella non-pneumophila te verstrekken. Naar schatting wordt 2% - 20% van de longontstekingen veroorzaakt door legionellabesmetting. Jaarlijks worden gevallen van legionellose gemeld. Echter lang niet alle longontstekingen worden op oorzaak onderzocht. Het werkelijk aantal legionellosegevallen is daarom veel hoger dan het aantal meldingen. Legionellapreventie is en blijft daarom van groot belang. 70% van de ziektegevallen wordt veroorzaakt door legionella pneumophila serotype 1 en 20% tot 30% door legionella pneumophila serotype Binnen WHO zijn 20 andere ziekteverwekkende legionellasoorten bekend. Naar schatting veroorzaken deze 2% tot 11% van de ziektegevallen. Naast de 20 ziekteverwekkende soorten, binnen de groep non-pneumophila, zijn er andere soorten die niet ziekteverwekkend zijn. Helaas is de wettelijk voorgeschreven NEN 6265 analysemethode niet specifiek genoeg om hier onderscheid in te maken. Uit de praktijk blijkt dat de techniek van de serotypering nog in ontwikkeling is en dat er tegenwoordig meerdere serotypen gelijktijdig in een watermonster worden aangetoond. Aangezien een aantal non-pneumophila soorten wel degelijk tot legionellose kunnen leiden en het totaal aantal legionellosegevallen vele malen hoger is dan geregistreerd, is de werkgroep van mening dat legionellapreventie zich ook op legionella non-pneumophila moet richten. De ideale groeitemperatuur van legionella pneumophila is hoger (rond 37 C) dan die van de meeste nonpneumophila soorten. Toch overlappen de groeitemperaturen van legionella pneumophila en legionella non-pneumophila elkaar. In gevallen dat legionella non-pneumophila voorkomt in de analyseresultaten is dit vaak een indicatie dat ook legionella pneumophila in de installatie kan groeien. Als legionella in een drinkwaterinstallatie wordt aangetoond, is dat tevens een indicatie dat er omstandigheden aanwezig zijn waarin ook andere pathogene bacteriën zich kunnen ontwikkelen. Dit betekent dat er biofilm aanwezig is en dat er een verhoogd risico is dat er ook andere microorganismen aanwezig kunnen zijn of dat de waterkwaliteit niet meer voldoet aan de drinkwatereisen. Om gerichter legionellarisico s in te schatten, pleit de werkgroep voor het gebruik van specifiekere analysetechnieken om beter onderscheid te kunnen maken in legionellasoorten. De werkgroep(leden) zien het mede als haar taak om klanten en eindgebruikers reëel te informeren over de verschillen in risico tussen legionella pneumophila en non-pneumophila en haar advies erop af te stemmen.

6 6 Nuancering van prioritaire installaties gewenst In het Drinkwaterbesluit en de regeling legionellapreventie is een lijst opgenomen met locaties die als prioritair worden aangemerkt en daarmee verplichtingen hebben tot legionellapreventie. Deze lijst is mede op advies van het RIVM tot stand gekomen en gebaseerd op kwetsbaarheid van de doelgroep en casuïstiek. In de praktijk komen de ENVAQUA-leden ook locaties tegen die niet als prioritair zijn aangemerkt, maar waar wel een kwetsbare doelgroep verblijft en waar regelmatig normoverschrijdingen van legionella worden geconstateerd, zoals bijvoorbeeld zorgwoningen en sportcomplexen. ENVAQUA pleit ervoor om de lijst met prioritaire instellingen verder te nuanceren. Het informatieblad legionellapreventie in waterinstallaties beschrijft bij welke waterinstallaties verplicht legionellapreventie toegepast moet worden. Augustus 2015 heeft het RIVM een update gepresenteerd in de indeling van locaties naar mate van risico op legionellose. De indeling is genuanceerder dan de lijst in het informatieblad. Het RIVM verwijt de legionellapreventiemarkt dat zij niet prioritaire locaties op legionella bemonstert, daarmee klanten op onnodige kosten jaagt en onnodig paniek veroorzaakt. Het risico op legionella is afhankelijk van veel factoren, zoals de vatbaarheid van de eindgebruikers, hoeveelheid verneveling, blootstellingsduur, reikwijdte van verneveling, het type bacterie en de hoeveelheid bacteriën. De aangewezen waterinstallaties in het informatieblad vormen een goede basis. Ook de nuancering van het RIVM is een goede aanvulling. Desalniettemin komen de werkgroepleden regelmatig uitzonderingen op de lijst tegen waar wel degelijk aanzienlijke kans is op legionellabesmetting. Neem bijvoorbeeld een slecht beheerde drinkwaterinstallatie in een sporthal waar revaliderende ouderen sporten en vervolgens douchen. Andersom komt het ook voor dat een prioritaire instelling nauwelijks risico geeft tot legionellabesmetting. Neem bijvoorbeeld een jeugdgevangenis. Indien legionellose wordt opgelopen bij een niet-prioritaire drinkwaterinstallatie, het aantoonbaar is dat de installatie niet goed is aangelegd of beheerd, kan de eigenaar aansprakelijk worden gesteld en/of imagoschade leiden. Daarom kiezen toch veel eigenaren ervoor om legionellamonsterneming uit te voeren. De werkgroep pleit daarom voor nuancering van standpunten en het verder verfijnen van de lijst. Bij brononderzoek worden relatief vaak sportfaciliteiten als potentiële bron genoemd. In de praktijk zijn de drinkwaterinstallaties in sportfaciliteiten ook relatief vaak slecht aangelegd en onderhouden. De werkgroep vraagt om sportfaciliteiten voor ouderen in de lijst op te nemen. Ditzelfde geldt voor zorgwoningen die voorheen als verzorgingshuis werden aangemerkt. De koudwatertemperatuur is relatief hoog, het verbruik laag en de doelgroep hetzelfde als voorheen. Vooral de waterinstallaties die zijn aangewezen in het Activiteitenbesluit en de Arbowetgeving zijn onderbelicht. De installaties zijn onvoldoende in kaart gebracht, het toezicht is te beperkt en de (technische) kennis van de toezichthouders is gemiddeld genomen onvoldoende. De werkgroep verbaast zich regelmatig over de krantenartikelen over legionellanormoverschrijdingen. Betere voorlichting over legionellarisico s kan helpen bij het onnodig veroorzaken van paniek in nietprioritaire locaties. De werkgroep ziet hierin ook een rol voor zichzelf weggelegd.

7 7 Het uitvoeren van monitoring, beheer en onderhoud bij niet-prioritaire installaties is van groot belang De zorgplicht en NEN 1006 zijn erop gericht om de waterkwaliteit in collectieve drinkwaterinstallaties te waarborgen. Bij nog teveel eigenaren van collectieve drinkwaterinstallaties bestaat het beeld dat zij, omdat ze niet tot de prioritaire groep behoren, niet aan beheer hoeven te doen. ENVAQUA pleit voor betere voorlichting over de risico s en voldoende toezicht. Stilstand van water kan leiden tot teveel metalen in het water. Onvoldoende beveiliging kan leiden tot terugstroom van verontreiniging richting het (publieke) drinkwaternet. Slechte aanleg en beheer van het leidingnet kan naast legionellagroei ook leiden tot groei van andere pathogene bacteriën zoals E-coli, Pseudonomas, Streptokokken en Aeromonas. De werkgroepleden komen regelmatig situaties tegen waar dermate veel bacteriegroei optreedt dat de installatie tot aan de watermeter in normoverschrijding is en daarmee een gevaar vormt voor het publieke drinkwaternet. Goede aanleg, beheer en monitoring zijn daarom van groot belang. De beheerschema s uit Waterwerkblad 1.4G zijn hier een goede basis voor. Bij zeer grote waterafname of het toepassen van zuivering is bemonstering een verplichting. De werkgroep staat hierachter. De werkgroepleden merken op dat veel eigenaren van collectieve drinkwaterinstallaties zich houden aan NEN 1006 en Waterwerkblad 1.4G. De werkgroepleden bevelen haar klanten echter aan om bij het onvoldoende toepassen van NEN 1006 en het beheer, periodiek te bemonsteren en daarmee de risico s in beeld te houden. Hierbij moet vooral gedacht worden aan installaties met veel leegstand, overdimensionering van leidingen en onvermijdelijke hotspots. BRL6010-certificering nog meer persoonsgebonden Als bedrijf kun je je laten certificeren voor BRL6010. De kwaliteit van een legionellarisicoanalyse is echter meer persoonsafhankelijk dan bedrijfsafhankelijk. ENVAQUA pleit voor betere kwalificatie-eisen voor personeel dat legionellarisicoanalyses uitvoert. De kwaliteit van een legionellabeheersplan is grotendeels persoonsgebonden. BRL 6010 is een bedrijfscertificering. In 2013 zijn er vakbekwaamheidseisen aan de adviseur aan de beoordelingsrichtlijn toegevoegd. Er zijn inmiddels meer dan 100 bedrijven conform BRL 6010 gecertificeerd. Bij een groot aantal bedrijven is legionellapreventie geen corebusiness. Vooral bij grote installateurs merkt de werkgroep op dat er slechts één of enkele medewerkers zijn gekwalificeerd. Het valt op dat de risicoanalyses en beheersplannen door niet gekwalificeerde medewerkers worden opgesteld en de gekwalificeerde medewerker het rapport controleert en vrijgeeft. De werkgroep is van mening dat dit vanuit het oogpunt inwerken mogelijk moet zijn, maar niet een structureel karakter moet aannemen. De werkgroep pleit daarom voor nadere aanscherping van de beoordelingsrichtlijn en beter toezicht. Geen verplichte certificering voor controle op terugstroombeveiligingen KIWA ontwikkelt een beoordelingsrichtlijn voor het controleren van terugstroombeveiligingen. De werkgroep is van mening dat de beoordelingsrichtlijn een te specifiek/smal onderdeel is van het beheren van een drinkwaterinstallatie. De werkgroep ziet daarom de BRL liever niet verankerd als verplichting in de wet- en regelgeving. Dit zou onnodig kostenverhogend werken.

8 8 Update wet- en regelgeving alternatieve technieken noodzakelijk De BRL-K14010 is op heel wat punten verouderd en aan een grondige update toe. Het is een wens van de werkgroep om point-of-use-systemen beter in de regeling te beschrijven / op te nemen. Daarnaast moeten de meetprogramma s duidelijker worden beschreven in de Drinkwaterregeling. De BRL s voor legionella beheerstechnieken stammen uit respectievelijk 2007 en De technieken zijn in de tussentijd geëvalueerd en de wet- en regelgeving is aangepast. Daarnaast staat in BRL-K het gebruik van point-of-use toepassingen onvoldoende beschreven. De BRL s moeten daarom grondig worden herzien. De meetprogramma s uit de drinkwaterregeling zijn ook aan een grondige update toe. Conform de inspectiestandpunten is het nemen van één watermonster per keer voldoende. De werkgroep is bij het toepassen van elektrochemisch beheer van mening dat er op vier punten (direct na apparaat en drie kritische punten) bemonsterd moet worden om een goed beeld te krijgen. Vorig jaar is tijdens het TVVL-congres een voorstel tot aanpassing van de meetprogramma s gepresenteerd. De werkgroep kan zich niet vinden in de hoge monsterfrequentie en het aantal te bemonsteren tappunten bij het toepassen van point-of-use-filters. De gevolgen van het reduceren van de warmtapwatertemperatuur en spoelfrequentie zijn nog niet te overzien In brieven van IenM wordt (onder voorwaarden) ruimte geboden om de temperatuur van warmtapwater te verlagen naar 50 C en de spoelfrequentie terug te dringen bij het gebruik van een alternatieve techniek. Het ministerie is voornemens dit beleid te verankeren in de regeling legionellapreventie. De werkgroep pleit voor nader onderzoek, duidelijke procedures, duidelijke toetsingscriteria en verankering in de NEN 1006 in plaats van de regeling legionellapreventie. Door het verlagen van de warmwatertemperatuur kan (beperkt) energie worden bespaard. Het terugdringen van de spoelfrequentie scheelt in beheerslast en bespaart water. De werkgroep is hier voorstander van. De werkgroep overziet echter de gevolgen op bacteriegroei niet. Het al dan niet ontstaan van bacteriegroei is namelijk erg situatieafhankelijk. De huidige procedure voor het verkrijgen van toestemming is gebaseerd op te weinig praktijkcases. Het verkrijgen van toestemming is niet situatiegebonden. De procedure is ondoorzichtig en de toetsingscriteria zijn onvoldoende bekend. Zowel de Drinkwaterwet als het Bouwbesluit verwijzen naar de NEN Met de voorgenomen wijziging van de regeling legionellapreventie worden de NEN 1006 eisen overruled. Er wordt echter aan het Bouwbesluit voorbijgegaan. Mocht het aankomen op het aanpassen van de warmtapwatertemperatuur en spoelfrequentie, stuurt de werkgroep aan op verankering in NEN 1006.

Het inspectiebeleid voor drinkwaterinstallaties!

Het inspectiebeleid voor drinkwaterinstallaties! Het inspectiebeleid voor drinkwaterinstallaties! Caleffi Academy Zwolle, 26 maart 2015 N.V. Waterleidingmaatschappij Drenthe (WMD) Felix Timmermans Korte introductie WMD Kentallen WMD * 32 miljard liter

Nadere informatie

Theorie gedeelte examen bestaande uit meerkeuzevragen. Totaal 40 vragen / 40 punten

Theorie gedeelte examen bestaande uit meerkeuzevragen. Totaal 40 vragen / 40 punten Theorie gedeelte examen bestaande uit meerkeuzevragen. Totaal 40 vragen / 40 1 Eisen van de BRL6010 kent en begrijpt de eisen die de BRL stelt aan een legionella risicoanalyserapport en een legionella

Nadere informatie

Controle drinkwaterinstallaties door de waterbedrijven. Caleffi Academy 24 maart 2015 Eindhoven. March 11, 2015 1

Controle drinkwaterinstallaties door de waterbedrijven. Caleffi Academy 24 maart 2015 Eindhoven. March 11, 2015 1 Controle drinkwaterinstallaties door de waterbedrijven Caleffi Academy 24 maart 2015 Eindhoven March 11, 2015 1 Waterleidingbedrijven in Nederland March 11, 2015 2 Programma Waarom controles Wettelijk

Nadere informatie

Gevolgen van nieuw Drinkwaterbesluit

Gevolgen van nieuw Drinkwaterbesluit VSK 2012: 7 februari 2012 De zorg voor de kwaliteit van drinkwater Legionellapreventie Gevolgen van nieuw Drinkwaterbesluit Will Scheffer Het nieuwe Drinkwaterbesluit vraagt om een strakke regie van de

Nadere informatie

De legionellacontrole van collectieve drinkwaterinstallaties in 2011 en 2012

De legionellacontrole van collectieve drinkwaterinstallaties in 2011 en 2012 De legionellacontrole van collectieve drinkwaterinstallaties in 2011 en 2012 Colofon Inspectie Leefomgeving en Transport Water, Bodem en Bouwen Graadt van Roggenweg 500 Utrecht Pagina 2 van 10 Colofon

Nadere informatie

Controleresultaten legionellapreventie 2009. Cluster 3: Zorginstellingen. Datum 1 juni 2010 Status Definitief

Controleresultaten legionellapreventie 2009. Cluster 3: Zorginstellingen. Datum 1 juni 2010 Status Definitief Controleresultaten legionellapreventie 2009 Cluster 3: Zorginstellingen Datum 1 juni 2010 Status Definitief Colofon VROM-Inspectie Directie Uitvoering Programma Schoon en Veilig Water Rijnstraat 8 Postbus

Nadere informatie

Wet- en regelgeving (alternatieve) Legionella beheerstechnieken voor leidingwaterinstallaties

Wet- en regelgeving (alternatieve) Legionella beheerstechnieken voor leidingwaterinstallaties ISSO-congres Alternatieve technieken tegen legionella Wet- en regelgeving (alternatieve) Legionella beheerstechnieken voor leidingwaterinstallaties Mr. Wilfred Reinhold, Minisiterie van Infrastructuur

Nadere informatie

LEGIONELLA overzicht met feiten en cijfers. Drs. Hans Schoon OMEGAM-Water

LEGIONELLA overzicht met feiten en cijfers. Drs. Hans Schoon OMEGAM-Water LEGIONELLA overzicht met feiten en cijfers Drs. Hans Schoon OMEGAM-Water Onderwerpen Wat weten we van Legionella Meldingen Legionellose Bronopsporing patiënten Besmettingen leidingwater Praktijk 18 jaar

Nadere informatie

Controleresultaten Legionellapreventie Cluster 1: zwembaden en sauna's. Datum 25 september 2009 Status Definitief

Controleresultaten Legionellapreventie Cluster 1: zwembaden en sauna's. Datum 25 september 2009 Status Definitief Controleresultaten Legionellapreventie 2009 Cluster 1: zwembaden en sauna's Datum 25 september 2009 Status Definitief Colofon VROM-Inspectie Directie Uitvoering Programma Schoon en Veilig water Rijnstraat

Nadere informatie

Controleresultaten Legionellapreventie Cluster 2: Ziekenhuizen en buitenpoliklinieken. Datum 25 september 2009 Status Definitief

Controleresultaten Legionellapreventie Cluster 2: Ziekenhuizen en buitenpoliklinieken. Datum 25 september 2009 Status Definitief Controleresultaten Legionellapreventie 2009 Cluster 2: Ziekenhuizen en buitenpoliklinieken Datum 25 september 2009 Status Definitief Colofon VROM-Inspectie Directie Uitvoering Programma Schoon en Veilig

Nadere informatie

1. Vraagstuk. 2. Juridisch kader

1. Vraagstuk. 2. Juridisch kader 1. Vraagstuk Ondernemers zijn zich op dit moment vaak niet bewust van hun juridische positie is als zij een recreatiegebouw (laten) bouwen dan wel een recreatiebedrijf inrichten. In deze notitie geven

Nadere informatie

Risicoklasse-indeling van drinkwaterinstallaties

Risicoklasse-indeling van drinkwaterinstallaties Risicoklasse-indeling van drinkwaterinstallaties Beheerder document: Vewin-Platform Controle & Handhaving Vewin Postbus 90611 2509 LP Den Haag Datum: Augustus 2018 Versie: 3.4 Dit document is te vinden

Nadere informatie

Resultaten legionellapreventie Cluster 4: Hotels, bed&breakfasts, campings en jachthavens. Datum 1 juni 2010 Status Definitief

Resultaten legionellapreventie Cluster 4: Hotels, bed&breakfasts, campings en jachthavens. Datum 1 juni 2010 Status Definitief Resultaten legionellapreventie 2009 Cluster 4: Hotels, bed&breakfasts, campings en jachthavens Datum 1 juni 2010 Status Definitief Colofon VROM-Inspectie Directie Uitvoering Programma Schoon en Veilig

Nadere informatie

Richtlijn voor de indeling in risicoklassen van drinkwaterinstallaties die aangesloten zijn op het drinkwaternet

Richtlijn voor de indeling in risicoklassen van drinkwaterinstallaties die aangesloten zijn op het drinkwaternet Richtlijn voor de indeling in risicoklassen van drinkwaterinstallaties die aangesloten zijn op het drinkwaternet Organisatie: Vewin Postbus 1019 2280 CA Rijswijk Auteurs - Treur (Waternet), De Veer (PWN),

Nadere informatie

Beheer en Onderhoud Legionella. Richard Peet

Beheer en Onderhoud Legionella. Richard Peet Beheer en Onderhoud Legionella Richard Peet 1 Programma Relatie tussen Legionella en Beheer en onderhoud Inspectierichtlijn en ILen T Wateropleidingen 2 Legionella Aangetoond 1976, bijeenkomst Legionairs

Nadere informatie

Legionella beleidsplan. Documentinformatie. V Manager Health, Safety en Security - R. Kamst

Legionella beleidsplan. Documentinformatie. V Manager Health, Safety en Security - R. Kamst 2006-0037425 Toepassingsgebied RWE Generation NL Geldigheid tot 01-12-2020 Documentinformatie Versie Versiedatum Autorisatie V2.0 01-12-2017 Manager Health, Safety en Security - R. Kamst Wijzigingen t.o.v.

Nadere informatie

Deel A Draaiboek melding van legionellabacteriën in water

Deel A Draaiboek melding van legionellabacteriën in water Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid Preventie en melding van legionellabacteriën in water Deel A Draaiboek melding van legionellabacteriën in water Oktober 2016 Colofon Het draaiboek Melding van legionellabacteriën

Nadere informatie

Legionella, uw zorg?!

Legionella, uw zorg?! Legionella, uw zorg?! Toezicht en handhaving op legionellapreventie Hans de Vries Projectleider Legionella Inhoud van de presentatie - Afbakening van het onderwerp - Wettelijke plicht eigenaar/exploitant

Nadere informatie

WET- EN REGELGEVING LEGIONELLAPREVENTIE IN DRINK- EN WARM TAPWATER

WET- EN REGELGEVING LEGIONELLAPREVENTIE IN DRINK- EN WARM TAPWATER NADERE UITLEG WET- EN REGELGEVING LEGIONELLAPREVENTIE IN DRINK- EN WARM TAPWATER Landelijk Overlegorgaan Preventie Legionella (LOPL) Werkgroep IWR-LPD 5 maart 2013 DOELSTELLING Veel marktpartijen ervaren

Nadere informatie

In BRL6010 is een Model risicoanalyse en beheersplan Legionellapreventie Leidingwaterinstallatie bijgevoegd en verplicht gesteld.

In BRL6010 is een Model risicoanalyse en beheersplan Legionellapreventie Leidingwaterinstallatie bijgevoegd en verplicht gesteld. Proefexamen RL 6010 Legionellapreventie advies 1 Is de volgende stelling juist? In RL6010 is een Model risicoanalyse en beheersplan Legionellapreventie Leidingwaterinstallatie bijgevoegd en verplicht gesteld.

Nadere informatie

Natte koeltorens en legionella

Natte koeltorens en legionella Natte koeltorens en legionella Is het nu goed geregeld met toezicht en handhaving? DCMR Milieudienst Rijnmond - Yvonne Jansen 4 december 2014 DCMR Milieudienst Rijnmond De gezamenlijke omgevingsdienst

Nadere informatie

NEN1006 rapportage Inspectie Drinkwaterveiligheid

NEN1006 rapportage Inspectie Drinkwaterveiligheid NEN1006 rapportage Inspectie Drinkwaterveiligheid Locatienaam Adres Plaats Datum Opdrachtgever Inhoudsopgave 1. Achtergrondinformatie over deze NEN1006 rapportage................................... 4 2.

Nadere informatie

G.04 Legionella beheersplan.

G.04 Legionella beheersplan. G.04 Legionella beheersplan. Protocol als bedoeld in artikel 9 lid 2 van het Huishoudelijk Reglement van de Tielse Watersportvereniging De Waal. Risicoanalyse & beheersplan legionella In de Drinkwater

Nadere informatie

W.G. (Walter) van der Schee. Technisch Advies en Ontwikkeling. Amersfoort. Even voorstellen. Vriendelijk verzoek. Inhoud

W.G. (Walter) van der Schee. Technisch Advies en Ontwikkeling. Amersfoort. Even voorstellen. Vriendelijk verzoek. Inhoud 29 februari 2012 2 Even voorstellen W.G. (Walter) van der Schee Legionellapreventie in leidingwaterinstallaties Amersfoort 29 februari 2012 3 29 februari 2012 4 Vriendelijk verzoek Inhoud Legionellapreventie

Nadere informatie

Legionella verschil tussen theorie en praktijk

Legionella verschil tussen theorie en praktijk Legionella verschil tussen theorie en praktijk NVvA-Congres 2016 Kurhaus - Scheveningen Mascha van Hofweegen Praktijk -1 Wij hebben ons Legionella-beheersplan extern laten controleren. Zij hebben dit goedgekeurd

Nadere informatie

Richtlijn voor de indeling in risicoklassen van drinkwaterinstallaties die aangesloten zijn op het drinkwaternet

Richtlijn voor de indeling in risicoklassen van drinkwaterinstallaties die aangesloten zijn op het drinkwaternet Richtlijn voor de indeling in risicoklassen van drinkwaterinstallaties die aangesloten zijn op het drinkwaternet Organisatie: Vewin Postbus 1019 2280 CA Rijswijk Auteurs - Treur (Waternet), De Veer (PWN),

Nadere informatie

Handreiking legionellapreventie voor zorginstellingen

Handreiking legionellapreventie voor zorginstellingen Handreiking legionellapreventie voor zorginstellingen Deel 1, december 2017 Inleiding Instellingen voor gehandicaptenzorg zijn (mede)verantwoordelijk voor het leveren van schoon en veilig drinkwater. Bewoners

Nadere informatie

Legionellapreventie. 10 aandachtspunten op een rij Ir. HankWes

Legionellapreventie. 10 aandachtspunten op een rij Ir. HankWes Legionellapreventie 10 aandachtspunten op een rij Ir. HankWes Belang legionellapreventie Officier van justitie eist 18 maanden cel i.v.m. legionellabesmetting 2 Vernevelende tappunten Legionella is alleen

Nadere informatie

Legionellaveilig installeren in de praktijk

Legionellaveilig installeren in de praktijk Artikel Legionellaveilig installeren in de praktijk label: sanitair 19 apr De meeste installatiebedrijven kennen de richtlijnen voor legionellapreventie in drinkwaterinstallaties. Toch blijkt het in de

Nadere informatie

Aan de Minister van Infrastructuur en Milieu Mw. Drs. M.H. Schultz van Haegen-Maas Geesteranus Postbus EX DEN HAAG

Aan de Minister van Infrastructuur en Milieu Mw. Drs. M.H. Schultz van Haegen-Maas Geesteranus Postbus EX DEN HAAG Aan de Minister van Infrastructuur en Milieu Mw. Drs. M.H. Schultz van Haegen-Maas Geesteranus Postbus 20901 2500 EX DEN HAAG Datum 22 oktober 2014 Onderwerp Regeldruk bij legionellabeheersing Uw kenmerk

Nadere informatie

Aan de Minister van Infrastructuur en Milieu Mw. drs. M.H. Schultz van Haegen-Maas Geesteranus Postbus EX DEN HAAG

Aan de Minister van Infrastructuur en Milieu Mw. drs. M.H. Schultz van Haegen-Maas Geesteranus Postbus EX DEN HAAG Aan de Minister van Infrastructuur en Milieu Mw. drs. M.H. Schultz van Haegen-Maas Geesteranus Postbus 20901 2500 EX DEN HAAG Datum 23 oktober 2014 Onderwerp Regeldruk bij legionellabeheersing Uw kenmerk

Nadere informatie

Controleresultaten Legionellapreventie Cluster 1: Ziekenhuizen en buitenpoliklinieken. Datum 5 november 2010 Status Definitief

Controleresultaten Legionellapreventie Cluster 1: Ziekenhuizen en buitenpoliklinieken. Datum 5 november 2010 Status Definitief Controleresultaten Legionellapreventie 2010 Cluster 1: Ziekenhuizen en buitenpoliklinieken Datum 5 november 2010 Status Definitief Colofon VROM-Inspectie Directie Uitvoering Programma Schoon en veilig

Nadere informatie

Beheer en onderhoud van leidingwaterinstallaties

Beheer en onderhoud van leidingwaterinstallaties Beheer en onderhoud van leidingwaterinstallaties Cursusboek Nieuwegein, 2012 w w w. w a t e r o p l e i d i n g e n. n l Stichting Wateropleidingen, november 2012 Groningenhaven 7 3433 PE Nieuwegein Versie

Nadere informatie

Onderzoek naar de uitvoering van legionellapreventie bij collectieve leidingwaterinstallaties

Onderzoek naar de uitvoering van legionellapreventie bij collectieve leidingwaterinstallaties VROM-Inspectie Regio Noord Stoffen en producten Onderzoek naar de uitvoering van legionellapreventie bij collectieve leidingwaterinstallaties Cascadeplein 10 Postbus 30020 9700 RM Groningen Interne postcode

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 34 297 Initiatiefnota van het lid Ziengs over legionellaregelgeving Nr. 2 INITIATIEFNOTA 1. Het plan in het kort De initiatiefnemer wil de regeldruk

Nadere informatie

-4 SEP. 2013. Ministerie van Infrastructuur en Milieu

-4 SEP. 2013. Ministerie van Infrastructuur en Milieu Ministerie van Infrastructuur en Milieu > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag Leveranciers van alternatieve technieken voor legionellapreventie, Aqua Nederland en Platform Biociden Branche-organisaties

Nadere informatie

Update drinkwaterbesluit en BRL-903

Update drinkwaterbesluit en BRL-903 Update drinkwaterbesluit en BRL-903 Update drinkwaterbesluit en BRL-903 Inhoud presentatie: 1. Huidige stand van zaken drinkwaterbesluit en BRL-903 2. Korte stand van zaken mbt drinkwaterbesluit 3. Korte

Nadere informatie

BETERE KWALITEITSBORGING VOOR LEGIONELLABEHEERSPLANNEN HYDROSCOPE ONDERZOEKT LUCHTKWALITEIT BIJ NORMOVERSCHRIJDINGEN LEGIONELLA IN KOELTORENS

BETERE KWALITEITSBORGING VOOR LEGIONELLABEHEERSPLANNEN HYDROSCOPE ONDERZOEKT LUCHTKWALITEIT BIJ NORMOVERSCHRIJDINGEN LEGIONELLA IN KOELTORENS NUMMER 2-2018 HYDRO! IS EEN UITGAVE VAN HYDROSCOPE EN VERSCHIJNT 2 KEER PER JAAR HYDROSCOPE ONDERZOEKT LUCHTKWALITEIT BIJ NORMOVERSCHRIJDINGEN LEGIONELLA IN KOELTORENS LEGIONELLA OP EUROPESE WIJZE ANALYSEREN

Nadere informatie

Wet- en regelgeving Legionellapreventie in drink- en warmtapwater

Wet- en regelgeving Legionellapreventie in drink- en warmtapwater Informatieblad Wet- en regelgeving Legionellapreventie in drink- en warmtapwater Uitleg over zorgplicht, alternatieve technieken en risico-analyse Wat is úw verantwoordelijkheid? kennisinstituut voor de

Nadere informatie

Alternatieve Technieken Legionellapreventie

Alternatieve Technieken Legionellapreventie Alternatieve Technieken Legionellapreventie 1 Programma Dagdeel 1 Inleiding en mag ik me even voorstellen? Wanneer welke techniek toepassen? Algemene wetgeving Legionellapreventie Drinkwaterbesluit (nieuw)

Nadere informatie

Legionellapreven,e bij scholen, kantoren en andere niet- prioritaire loca,es niet nodig interpreta,e zorgplicht Drinkwaterwet

Legionellapreven,e bij scholen, kantoren en andere niet- prioritaire loca,es niet nodig interpreta,e zorgplicht Drinkwaterwet Legionellapreven,e bij scholen, kantoren en andere niet- prioritaire loca,es niet nodig interpreta,e zorgplicht Drinkwaterwet Alvin Bartels, Marjolijn Schalk, Petra Brandsema, Helma Ruijs (RIVM- Centrum

Nadere informatie

Titel: protocol legionellabeheer

Titel: protocol legionellabeheer Protocol: legionellabeheer. Zorgcentrum Sint Franciscus heeft samen met woonstichting Leystromen afspraken gemaakt betreffende het legionellabeheer binnen de nieuwbouw (GW, ZA en algemene ruimtes) en de

Nadere informatie

Legionella voorkomen! in kleine, niet-prioritaire installaties. Ing. Andy van Oijen Trainingsmanager

Legionella voorkomen! in kleine, niet-prioritaire installaties. Ing. Andy van Oijen Trainingsmanager Legionella voorkomen! in kleine, niet-prioritaire installaties Ing. Andy van Oijen Trainingsmanager 2 Vernevelende tappunten Legionella is alleen ziekteverwekkend als ze in aërosolen voorkomen (kleine

Nadere informatie

Natte Koeltorens. Els Joosten Wabo adviseur Omgevingsvergunningen & Activiteitenbesluit. Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied

Natte Koeltorens. Els Joosten Wabo adviseur Omgevingsvergunningen & Activiteitenbesluit. Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied Natte Koeltorens Natte Koeltorens Els Joosten Wabo adviseur Omgevingsvergunningen & Activiteitenbesluit Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied els.joosten@odnzkg.nl Aanleiding 2006: Uitbraak Post CS Amsterdam

Nadere informatie

WATERWERKBLAD LEIDINGWATERINSTALLATIES IN AGRARISCHE BEDRIJVEN

WATERWERKBLAD LEIDINGWATERINSTALLATIES IN AGRARISCHE BEDRIJVEN WATERWERKBLAD LEIDINGWATERINSTALLATIES IN AGRARISCHE BEDRIJVEN WB 1.4 A DATUM: JUNI 2004 Auteursrechten voorbehouden Dit werkblad heeft betrekking op de aanleg en beveiliging van leidingwaterinstallaties

Nadere informatie

water lucht energie woning keuring brand beveiliging asbest

water lucht energie woning keuring brand beveiliging asbest water lucht energie woning keuring brand beveiliging asbest strooming Strooming onderzoekt, adviseert en beheert Strooming is specialist op het gebied van onderzoek, advies en beheer aangaande water, lucht

Nadere informatie

Praktijkervaringen Legionellabeheersing koel- en proceswater

Praktijkervaringen Legionellabeheersing koel- en proceswater Praktijkervaringen Legionellabeheersing koel- en proceswater Wat gaat goed, wat kan beter Frits.hollebekkers@rhdhv.com 27 juni 2018 Bron: www.nsctpl.com Royal HaskoningDHV Aviation Buildings Energy Industry

Nadere informatie

Specialisten in Kwaliteit, Veiligheid, Gezondheid en Milieu

Specialisten in Kwaliteit, Veiligheid, Gezondheid en Milieu Specialisten in Kwaliteit, Veiligheid, Gezondheid en Milieu Specialisten in Kwaliteit, Veiligheid, Gezondheid en Milieu Waakzaam op het gebied van Kwaliteit, Veiligheid, Gezondheid en Milieu! Certafix

Nadere informatie

WATERWERKBLAD LEIDINGWATERINSTALLATIES IN GEBOUWEN EN INRICHTINGEN VOOR BEHANDELING VAN AFVALWATER

WATERWERKBLAD LEIDINGWATERINSTALLATIES IN GEBOUWEN EN INRICHTINGEN VOOR BEHANDELING VAN AFVALWATER Herziening van juni 2004 WATERWERKBLAD LEIDINGWATERINSTALLATIES IN GEBOUWEN EN INRICHTINGEN VOOR BEHANDELING VAN AFVALWATER WB 1.4 B DATUM: JAN. 2017 Auteursrechten voorbehouden Dit werkblad heeft betrekking

Nadere informatie

Natte Koeltorens. Els Joosten Wabo adviseur Omgevingsvergunningen & Activiteitenbesluit. Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied

Natte Koeltorens. Els Joosten Wabo adviseur Omgevingsvergunningen & Activiteitenbesluit. Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied Natte Koeltorens 1 Natte Koeltorens Els Joosten Wabo adviseur Omgevingsvergunningen & Activiteitenbesluit Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied els.joosten@odnzkg.nl 2 Aanleiding Uitbraak Post CS Amsterdam

Nadere informatie

De Arbeidsinspectie in het kort. Koeltorens en de beheersing van legionellarisico s

De Arbeidsinspectie in het kort. Koeltorens en de beheersing van legionellarisico s De Arbeidsinspectie in het kort Koeltorens en de beheersing van legionellarisico s De Arbeidsinspectie (AI) staat midden in de samenleving. Het werkterrein van de AI omvat alle bedrijven en commerciële-

Nadere informatie

De waterleiding. De waterleiding. Legionella. Wilco van der Lugt. Wilco van der Lugt. inhoud

De waterleiding. De waterleiding. Legionella. Wilco van der Lugt. Wilco van der Lugt. inhoud De waterleiding De waterleiding Legionella Wilco van der Lugt Wilco van der Lugt Installateur BRL 6010, gecertificeerd IntegraalAdviseur Vastgoed (onderhoud), gecertificeerd Monsternemer legionella, gecertificeerd

Nadere informatie

Handboek Beheer van Scoutingkampeerterreinen. Infoblad 8.3 LEGIONELLA. Op dit infoblad vind je informatie over de volgende onderwerpen:

Handboek Beheer van Scoutingkampeerterreinen. Infoblad 8.3 LEGIONELLA. Op dit infoblad vind je informatie over de volgende onderwerpen: Infoblad 8.3 LEGIONELLA Op dit infoblad vind je informatie over de volgende onderwerpen: - Legionella - Regelgeving - Risicoanalyse - Verplichte monstername - De kosten - Meer informatie Als eigenaar en

Nadere informatie

Aanpassing wet- en regelgeving ST

Aanpassing wet- en regelgeving ST Aanpassing wet- en regelgeving ST Driebergen, 20 september 2017 Eric van der Blom e.vanderblom@uneto-vni.nl Vakspecialist ST / Vakgroepmanager S&RT Inhoud 1. Bouwbesluit; 2. Drinkwaterwetgeving; 3. NEN

Nadere informatie

BRL-K14012/01 2007-03-01. Beoordelingsrichtlijn voor het Kiwa procescertificaat voor: Legionella veilig beheerde installaties

BRL-K14012/01 2007-03-01. Beoordelingsrichtlijn voor het Kiwa procescertificaat voor: Legionella veilig beheerde installaties BRL-K14012/01 Beoordelingsrichtlijn voor het Kiwa procescertificaat voor: BRL-K14012/01 Beoordelingsrichtlijn voor het Kiwa procescertificaat voor: Kiwa N.V Certificatie en Keuringen Sir Winston Churchill-laan

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA Den Haag. Datum 20 mei 2011 Betreft Stand van zaken legionellapreventie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA Den Haag. Datum 20 mei 2011 Betreft Stand van zaken legionellapreventie > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA Den Haag Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070

Nadere informatie

Certificering Legionellapreventie

Certificering Legionellapreventie Rose Derwort Kiwa Nederland B.V. Partner for progress Certificering Legionellapreventie onderwerpen Certificering wet en regelgeving criteria en controle Kwaliteitsverklaringen KOMO INSTAL procescertificaat

Nadere informatie

WATERWERKBLAD. BRANDBLUSINSTALLATIES Algemeen

WATERWERKBLAD. BRANDBLUSINSTALLATIES Algemeen WATERWERKBLAD BRANDBLUSINSTALLATIES Algemeen WB 4.5 DATUM: JUNI 2004 Auteursrechten voorbehouden Met betrekking tot brandblusinstallaties is in artikel 4.5 van NEN 1006 (AVWI- 2002) het volgende gesteld:

Nadere informatie

Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid Legionellapreventie voor Publieksevenementen. September 2008

Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid Legionellapreventie voor Publieksevenementen. September 2008 Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid Legionellapreventie voor Publieksevenementen September 2008 Colofon Deze uitgave is te downloaden via: www.lchv.nl Contact Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid

Nadere informatie

Controle van leidingwaterinstallaties

Controle van leidingwaterinstallaties Controle van leidingwaterinstallaties Cursusboek Nieuwegein, 2012 w w w. w a t e r o p l e i d i n g e n. n l Stichting Wateropleidingen, november 2012 Groningenhaven 7 3433 PE Nieuwegein Versie 8.3 Niets

Nadere informatie

D R A A I B O E K L E G I O N E L L A P R E V E N T I E B I J P U B L I E K S E V E N E M E N T E N

D R A A I B O E K L E G I O N E L L A P R E V E N T I E B I J P U B L I E K S E V E N E M E N T E N D R A A I B O E K L E G I O N E L L A P R E V E N T I E B I J P U B L I E K S E V E N E M E N T E N S E P T E M B E R 2 0 0 8 Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid Postbus 2200 1000 CE Amsterdam tel:

Nadere informatie

Congres alternatieve technieken legionellapreventie. Certificatie

Congres alternatieve technieken legionellapreventie. Certificatie Kiwa Nederland B.V. 9 april 2013, Unit Drinkwaterinstallaties, Jos van der Westen Partner for progress Congres alternatieve technieken legionellapreventie Certificatie Inhoud Certificatie in het Drinkwaterbesluit

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 1 juli 2019 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 1 juli 2019 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 25 VX Den Haag T 070 340 79 F 070 340 78 34

Nadere informatie

L E G I O N E L L A P R E V E N T I E B IJ P U B L I E K S E V E N E M E N T E N

L E G I O N E L L A P R E V E N T I E B IJ P U B L I E K S E V E N E M E N T E N L E G I O N E L L A P R E V E N T I E B IJ P U B L I E K S E V E N E M E N T E N O K T O B E R 2 0 0 4 Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid Postbus 2200 1000 CE Amsterdam tel: 020 555 54 15 fax: 020

Nadere informatie

WATERWERKBLAD LEIDINGWATERINSTALLATIES BIJ BOOR- EN WINLOCATIES VOOR GAS EN OLIE

WATERWERKBLAD LEIDINGWATERINSTALLATIES BIJ BOOR- EN WINLOCATIES VOOR GAS EN OLIE Herziening van juni 2004 WATERWERKBLAD LEIDINGWATERINSTALLATIES BIJ BOOR- EN WINLOCATIES VOOR GAS EN OLIE WB 1.4 C DATUM: JAN. 2017 Auteursrechten voorbehouden Dit werkblad heeft betrekking op de aanleg

Nadere informatie

Legionella Preventie. In industriële omgeving. 7 december 2017

Legionella Preventie. In industriële omgeving. 7 december 2017 Legionella Preventie In industriële omgeving Koelwaterdag 7 december 2017 Fetze Jan Kooistra Senior adviseur Drink- en proceswater Waarom deze presentatie. Informatie verstrekking over Legionella Preventie

Nadere informatie

Altijd en overal veilig douchen

Altijd en overal veilig douchen Altijd en overal veilig douchen Met de SanPro legionellapreventiesystemen van Flamco VEILIG BETROUWBAAR ENERGIEZUINIG EFFICIËNT Het belang van zorgvuldige legionella-preventie Preventie is wettelijk verplicht

Nadere informatie

Technische Hygiëne Zorg LCHV hygiëne richtlijnen publieksevenementen incl. wijzigingen maart 2016

Technische Hygiëne Zorg LCHV hygiëne richtlijnen publieksevenementen incl. wijzigingen maart 2016 Technische Hygiëne Zorg LCHV hygiëne richtlijnen publieksevenementen incl. wijzigingen maart 2016 GGD Gelderland Zuid: 088-1447126 1. (Tijdelijke) Sanitaire voorzieningen Schoonmaak van toiletten, douches

Nadere informatie

Voorstellen Toezichttafel Gastvrijheidssector over Legionella

Voorstellen Toezichttafel Gastvrijheidssector over Legionella Voorstellen Toezichttafel Gastvrijheidssector over Legionella Voorstel 1. Voorkomen bij ver- of nieuwbouw Sinds de liberalisering van het bouw- en woningtoezicht ligt er meer verantwoordelijkheid bij de

Nadere informatie

WATERWERKBLAD LEIDINGWATERINSTALLATIES IN AGRARISCHE BEDRIJVEN

WATERWERKBLAD LEIDINGWATERINSTALLATIES IN AGRARISCHE BEDRIJVEN Herziening van okt 2011 WATERWERKBLAD LEIDINGWATERINSTALLATIES IN AGRARISCHE BEDRIJVEN WB 1.4 A DATUM: JAN 2018 Auteursrechten voorbehouden Dit werkblad heeft betrekking op de aanleg en beveiliging tegen

Nadere informatie

LEGIONELLAPREVENTIE. Oeds Kuipers Directeur Kuipers Drinkwater Security B.V.

LEGIONELLAPREVENTIE. Oeds Kuipers Directeur Kuipers Drinkwater Security B.V. Oeds Kuipers Directeur Kuipers Drinkwater Security B.V. Landelijk discussie over het verlagen van de Warmtapwater temperatuur! WAAROM? Lager ernergieverbruik Minder CO2 uitstoot Minder kalkafzetting in

Nadere informatie

WIE IS ER NU EIGENLIJK VERANTWOORDELIJK?

WIE IS ER NU EIGENLIJK VERANTWOORDELIJK? WIE IS ER NU EIGENLIJK VERANTWOORDELIJK? 2 Wat zijn de risico s van legionella? Een paar legionellabacteriën zijn geen punt. En met legionella besmet water drinken, is ook niet gevaarlijk. Het wordt wél

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 51759 12 september 2017 Regeling van de Minister van Infrastructuur en Milieu van 8 september 2017, nr. IENM/BSK-2017/214358,

Nadere informatie

de dynamiek van water oplossingen voor legionella preventie

de dynamiek van water oplossingen voor legionella preventie de dynamiek van water oplossingen voor legionella preventie 2 omgaan met legionella Zekerheid Schoon of besmet water, met het blote oog kunnen we het niet van elkaar onderscheiden. Toch willen we graag

Nadere informatie

Legionella. Een grote gedeelde Zorg

Legionella. Een grote gedeelde Zorg Legionella Een grote gedeelde Zorg 30 oktober 2014 Henk Thiesen Bouw & Huisvesting De Zorggroep Agenda Even voorstellen De Zorggroep Inrichting Legionellabeheersplannen De Zorggroep Wat gaat er fout en

Nadere informatie

Een goed begin is het halve werk

Een goed begin is het halve werk Een goed begin is het halve werk Veilige leidingwaterinstallaties in woningen met herziene ISSO-30 Ruimte in NEN1006 voor elektrische doorstromers < 60 graden Herziening Waterwerkbladen: hygiënisch werken

Nadere informatie

Legionellapreventie: betere naleving Waterleidingwet nodig

Legionellapreventie: betere naleving Waterleidingwet nodig Legionellapreventie: betere naleving Waterleidingwet nodig Versteegh, A. ; Brandsema, P. ; Aa, M. van der ; Dik, H. H2O : tijdschrift voor watervoorziening en afvalwaterbehandeling 40(2007)17 p 10-12 Dekker

Nadere informatie

WATERWERKBLAD TIJDELIJKE LEIDINGWATERINSTALLATIES. Dit werkblad heeft betrekking op de aanleg en beveiliging van tijdelijke leidingwaterinstallaties.

WATERWERKBLAD TIJDELIJKE LEIDINGWATERINSTALLATIES. Dit werkblad heeft betrekking op de aanleg en beveiliging van tijdelijke leidingwaterinstallaties. WATERWERKBLAD TIJDELIJKE LEIDINGWATERINSTALLATIES WB 1.4 H DATUM: JUNI 2004 Auteursrechten voorbehouden Dit werkblad heeft betrekking op de aanleg en beveiliging van tijdelijke leidingwaterinstallaties.

Nadere informatie

CASE Thermografie toegepast bij brononderzoek legionella

CASE Thermografie toegepast bij brononderzoek legionella CASE Thermografie toegepast bij brononderzoek legionella 2010002, CalamiteitenSupport gebouw X Document.doc, Versie 1.0 Opdrachtgever Xigna BV Postbus 960 7550 AZ Hengelo Ov Auteur Inspecteur Inhoudsopgaaf

Nadere informatie

Ter kritiek t/m 1 mei 2018 KvINL

Ter kritiek t/m 1 mei 2018 KvINL BRL 6010 concept-versie 2018-03-12 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KvINL-gecertificeerd procescertificaat voor LEGIONELLARISICOANALYSES EN -BEHEERSPLANNEN VOOR Techniek gebied INST Vastgesteld

Nadere informatie

Het nieuwe Waterleidingbesluit Gevolgen voor eigenaren van collectieve leidingwaterinstallaties

Het nieuwe Waterleidingbesluit Gevolgen voor eigenaren van collectieve leidingwaterinstallaties Juni 2001 Informatieblad Het nieuwe Waterleidingbesluit Gevolgen voor eigenaren van collectieve leidingwaterinstallaties Het nieuwe Waterleidingbesluit is met ingang van 9 februari 2001 in werking getreden

Nadere informatie

Raads Informatiebrief

Raads Informatiebrief gemeente Eindhoven Raadsnummer o3.r365.oox Inboeknummer osnoszo6s Classificatienummer x.zz4 Dossiernummer 306.55x 4 februari 2003 Raads Informatiebrief Betreft samenhangende aanpak legionellapreventie.

Nadere informatie

Legionella beheer noodzakelijk kwaad of zakelijke noodzaak? Leo de Zeeuw. 14 april 2016

Legionella beheer noodzakelijk kwaad of zakelijke noodzaak? Leo de Zeeuw. 14 april 2016 Legionella beheer noodzakelijk kwaad of zakelijke noodzaak? Leo de Zeeuw 14 april 2016 Sauna Ridderkerk dicht na nieuwe Legionella. Dood sauna-bezoeker leidt niet tot veel onrust. Dode door Legionella

Nadere informatie

Checklist risico-inventarisatie Legionella

Checklist risico-inventarisatie Legionella Checklist risico-inventarisatie Legionella Inleiding Vanaf augustus 2000 zijn er voor recreatiebedrijven, horeca, ziekenhuizen en andere instellingen waar met water wordt gewerkt, strengere regels om legionellabesmetting

Nadere informatie

Risicoanalyse en beheersplan klimaatinstallaties volgens ISSO-55.3

Risicoanalyse en beheersplan klimaatinstallaties volgens ISSO-55.3 Inhoud Risicoanalyse en beheersplan klimaatinstallaties volgens ISSO-55.3 Oscar Nuijten Projectcoördinator, ISSO Wat is ISSO? Wetgeving legionellapreventie proceswater ISSO 55.3 Risicoanalyse en beheersmaatregelen

Nadere informatie

ECLI:NL:RBMNE:2016:7377

ECLI:NL:RBMNE:2016:7377 ECLI:NL:RBMNE:2016:7377 Instantie Datum uitspraak 29-12-2016 Datum publicatie 07-02-2017 Zaaknummer UTR 15/6440 Rechtsgebieden Rechtbank Midden-Nederland Bestuursrecht Bijzondere kenmerken Eerste aanleg

Nadere informatie

Legionellapreventie in koeltorens en luchtbevochtigers. m.b.v. ISSO 55.3. Oscar Nuijten Edu4Install. Namens, ISSO. Gastheer: Lomans Groep

Legionellapreventie in koeltorens en luchtbevochtigers. m.b.v. ISSO 55.3. Oscar Nuijten Edu4Install. Namens, ISSO. Gastheer: Lomans Groep Legionellapreventie in koeltorens en luchtbevochtigers m.b.v. ISSO 55.3 Oscar Nuijten Edu4Install Namens, ISSO Gastheer: Lomans Groep Wat doet ISSO? Inhoud Wetgeving legionella proceswater + koeltorenkaart

Nadere informatie

Legionella Preventie. Antwoord op de meest gestelde vragen. ing. Irene van Veelen ISSO projectcoördinator Water&Gas

Legionella Preventie. Antwoord op de meest gestelde vragen. ing. Irene van Veelen ISSO projectcoördinator Water&Gas Legionella Preventie Antwoord op de meest gestelde vragen ing. Irene van Veelen ISSO projectcoördinator Water&Gas www.legionellavraagbaak.nl: Wie is bevoegd om keerkleppen te controleren? Wie is verantwoordelijk

Nadere informatie

Portefeuillehouder: P. Broeksma Behandelend ambtenaar J.G. Komduur, 0595 447792 gemeente@winsum.nl (t.a.v. J.G. Komduur)

Portefeuillehouder: P. Broeksma Behandelend ambtenaar J.G. Komduur, 0595 447792 gemeente@winsum.nl (t.a.v. J.G. Komduur) Vergadering: 7 juni 2012 Agendanummer: 10 Status: Opiniërend Portefeuillehouder: P. Broeksma Behandelend ambtenaar J.G. Komduur, 0595 447792 E mail: gemeente@winsum.nl (t.a.v. J.G. Komduur) Aan de gemeenteraad,

Nadere informatie

Workshop Zonnewarmte Regelgeving. Gerard van Amerongen vaconsult

Workshop Zonnewarmte Regelgeving. Gerard van Amerongen vaconsult Workshop Zonnewarmte Regelgeving Gerard van Amerongen vaconsult Inhoudsopgave Regelgeving Kwaliteitseisen Specificaties Vragen 30 minuten is kort! o Focus op toepassen o Vaak alleen aanhalen en enkele

Nadere informatie

VEILIG SPOELEN DUURZAAM WARM TAPWATER HYDROSCOPE ALS KENNISMAKELAAR BESTEK AANPASSEN INSTALLATIE AFVOERTRECHTERONDERBREKERS

VEILIG SPOELEN DUURZAAM WARM TAPWATER HYDROSCOPE ALS KENNISMAKELAAR BESTEK AANPASSEN INSTALLATIE AFVOERTRECHTERONDERBREKERS NUMMER 1-2018 HYDRO! IS EEN UITGAVE VAN HYDROSCOPE EN VERSCHIJNT 2 KEER PER JAAR HYDROSCOPE ALS KENNISMAKELAAR BESTEK AANPASSEN INSTALLATIE AFVOERTRECHTERONDERBREKERS INTERNATIONALE LEGIONELLA- CASES AFVALWATER

Nadere informatie

SAMEN- WERKING MET VAN RENNES

SAMEN- WERKING MET VAN RENNES NUMMER 1-2019 HYDRO! IS EEN UITGAVE VAN HYDROSCOPE EN VERSCHIJNT 2 KEER PER JAAR LEGIONELLAGROEI IN AFVALWATER VAN VERZORGINGSTEHUIS NAAR ZORGWONING EERSTE VAKBEKWAAMHEIDSBEWIJZEN VOOR ONZE ADVISEURS SAMEN-

Nadere informatie

Samenvatting Ontwerpbesluit activiteiten leefomgeving

Samenvatting Ontwerpbesluit activiteiten leefomgeving Samenvatting Ontwerpbesluit activiteiten leefomgeving Het Besluit activiteiten leefomgeving is één van de vier AMvB s die uitvoering geven aan de Omgevingswet. Het besluit bevat, samen met het Besluit

Nadere informatie

ISSO Inhoud. Ontwikkeling wetgeving legionellapreventie proceswater. Producten van ISSO. Registratie koeltorens

ISSO Inhoud. Ontwikkeling wetgeving legionellapreventie proceswater. Producten van ISSO. Registratie koeltorens Legionellapreventie in koeltorens en luchtbevochtigers Wat doet ISSO? Inhoud m.b.v. Wetgeving legionella proceswater ISSO 55.3 Koeltorenkaart Waarom nieuwe uitgave 55.3? Oscar Nuijten Edu4Install Namens,

Nadere informatie

BRL 6000 Deel 08C 30-04-2013

BRL 6000 Deel 08C 30-04-2013 BRL 6000 Deel 08C 30-04-2013 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO INSTAL productcertificaat voor ONTWERPEN, INSTALLEREN EN BEHEREN VAN INSTALLATIES Techniek gebied INST Vastgesteld door het CCvD

Nadere informatie