: Mitigatie en Adaptatie

Transcriptie

1 Datum raadsavond : 26 november 2009 Programma Onderwerp : Leeft : Mitigatie en Adaptatie Samenvatting Het voorliggende voorstel geeft u als raad inzicht in hoe we als gemeente klimaatverandering kunnen beperken en hoe we hierop kunnen anticiperen. Het voorstel is een nadere uitwerking van de ambitie klimaatneutraal beleid uit de milieuvisie. De ambitie wordt concreter ingevuld en er wordt een schets gemaakt hoe te komen tot realisatie van de ambitie. We praten hier over een schets aangezien de realisatie een periode van 10 resp. 30 jaar betreft. De raad wordt gevraagd om de ambitie zoals verwoord in dit voorstel en bijgevoegde bijlagen vast te stellen. Voorgesteld besluit Mitigatie (voorkomen van klimaatveranderingen): 1. Het realiseren van een CO2-neutrale organisatie in 2020; 2. De ambitie uit te spreken om de gehele gemeente in 2040 CO2-neutraal in te richten; 3. Inzetten op het realisatie-principe met als terugvaloptie afkoop; 4. Inzetten op het toepassen van grootschalige windenergie en Biomassa; 5. Onderzoek verrichten naar het opzetten van een energiedienstenbedrijf. Adaptatie (aanpassen aan klimaatveranderingen): Inzetten op het ambitieniveau Integrale duurzame oplossingen: ontwikkeling van een klimaatrobuuste stad. Aanleiding In de milieuvisie van de gemeente Hoogeveen is als ambitie opgenomen om te komen tot een klimaatneutraal beleid. In het milieujaarprogramma 2009 is vervolgens aangegeven dat er een onderzoek uitgevoerd gaat worden naar de mogelijkheden om CO2-neutraal te zijn als gemeente. Wat ook in het milieujaarprogramma staat opgenomen is een onderzoek naar mogelijkheden voor de gemeente om zich aan te passen aan klimaatveranderingen. Dit laatste onderzoek is mede met de provincie Drenthe uitgevoerd. Met het eerstgenoemde onderzoek wordt een antwoord verkregen op de vraag of en hoe de gemeente Hoogeveen klimaatveranderingen kan beperken (zgn. mitigatie). Met het tweede onderzoek wordt een antwoord verkregen op de vraag of en hoe de gemeente kan anticiperen op klimaatveranderingen (zgn. adaptatie). Beoogd resultaat - Een CO2 neutrale organisatie in 2020; - Een CO2 neutrale gemeente in 2040; - Adaptatie is een vast onderdeel in het beleid van de gemeente Hoogeveen; - Minder risico en schade door klimaatveranderingen.

2 Oplossingen Om de route naar CO2-neutraliteit te bepalen zal er duidelijkheid moeten komen over hoe dit te realiseren. Voor de gemeentelijke organisatie kan de route er als volgt uitzien: Besparen: Duurzame energie: Compenseren: Openbare verlichting Energiedienstenbedrijf Inkoop groen stroom continueren Onderkomen organisatie (b.v.10 molens 3 MW) totdat in eigen behoefte is voorzien. Zwembad of biomassa buitenv) Eventueel groengas inkopen. Scholen Sport binnen Pompen en gemalen (maatregelen met een terugverdientijd < dan 5 jaar invoeren) Co2-neutraal renoveren Bij nieuwbouw op zijn minst CO2-neutraal bouwen Verduurzamen wagenpark, woon-, werkverkeer. Voorbeeldfunctie (uitstraling): Zonnepanelen plaatsen op gemeentelijke gebouwen Kleine windmolens plaatsen op gemeentelijke gebouwen Communicatiestrategie opzetten (aansluiten bij Drenthe bespaart) Ambtelijke organisatie Inbedden van het energie/klimaatvraagstuk in de gemeentelijke organisatie. (belangrijke aspecten: opzetten energiebeheer, duurzaam bouwen in de gemeentelijke bouwkolom, communicatiestrategie opzetten). Voor de gemeente Hoogeveen als grondgebied kan het er als volgt uitzien. Hierbij dient opgemerkt te worden dat dit voor deze lange periode lastiger concreet is te maken op dit moment en dat de doelstelling meer richtinggevend is dan harde afspraak. - De gemeentebrede werkzaamheden zijn er op gericht aan te sluiten bij het rijks- en provinciaalbeleid (zie bijlage 1). - De gemeentelijke projecten waarvoor subsidie is ontvangen (SLOK) en de provinciale projecten in het kader van het woningenplan en het voertuigenplan. - Inzetten op de doelgroep Industrie. - In Hoogeveen is deze doelgroep verantwoordelijk voor 50% van de CO2 uitstoot. Het is van belang dat met name alle mogelijkheden m.b.t. het duurzaam inrichten van bestaande en toekomstige bedrijventerreinen. - Hier ligt een groot besparingspotentieel en zijn mogelijkheden voor het duurzaam opwekken van energie. In het project revitalisering De Wieken wordt hierop al ingezet. - Ontzorgen voor particulieren en het bedrijfsleven en het aanbod uit de bouwkolom organiseren is een belangrijke taak. Het op te richten energiedienstenbedrijf zou deze regierol kunnen vervullen. - Stimuleringsmaatregelen van het rijk of de provincie en eventueel lokale subsidieregelingen zullen het proces versnellen. - Als uitstralingseffect is het zinvol op gemeentelijke gebouwen zonnepanelen dan wel kleine windmolens te plaatsen. - De communicatie van zowel adaptatie-, en mitigatiebeleid zal gestructureerd moeten plaatsvinden en verdient daarom een eigen communicatiestrategie. - Naast het opzetten van samenwerkingsverbanden met derden is het van belang dat het energie/duurzaamheidvraagstuk binnen de gemeentelijke organisatie een vaste plaats krijgt zodat er slagvaardig en gestructureerd kan worden gewerkt. Pagina 2 van 5

3 Adaptatie (aanpassen aan klimaatverandering) Bij het gekozen ambitieniveau wordt adaptatie als vanzelfsprekend onderdeel meegenomen in het beleid: ruimtelijke ordening en inrichting, natuur, nieuw- en verbouwopgaven, gezondheidsbeleid, economie, toerisme, enz. In Hoofdstuk 5 van het rapport van Builddesk wordt een stapsgewijze aanpak voorgesteld. Geadviseerd wordt deze strategie te volgen. Argumentatie Mitigatie (voorkomen van klimaatverandering) Het realiseren van een CO2 neutrale organisatie in Hiermee neemt de gemeente Hoogeveen haar verantwoordelijkheid waar zij direct invloed heeft; 1.2 De gemeente Hoogeveen wordt een maatschappelijk voorbeeld en laat burgers en bedrijven inzien dat niet alleen om klimaatgronden maar ook om economische redenen de bedrijfsvoering cq. de woning verduurzaamd moet worden.; 1.3 Het is een haalbare doelstelling op basis van het rapport van Ecofys. De ambitie uit te spreken om de gehele gemeente in 2040 CO2-neutraal in te richten 2.1 Hiermee invulling geven aan het thema aantrekkelijke stad en dorpen; 2.2 Committeren aan de doelstellingen van het rijk en de provincie; 2.3 Het is een haalbare richting op basis van het rapport Ecofys. Inzetten op het realisatie-principe met als terugvaloptie afkoop 3.1 Het kapitaal van de investeringen in energiebesparing en duurzame energievoorzieningen blijft in de gemeente Hoogeveen; 3.2 De opgebouwde kennis blijft in de gemeente; 3.3 De zichtbaarheid voor de burgers kan bewustwording en draagvlak creëren; 3.4 Verminderde afhankelijkheid van fossiele brandstoffen; 3.5 Werkgelegenheid door investeringen (binnen de gemeente); 3.6 Na benutting van alle besparingsmogelijkheden en make de overblijvende CO2- uitstoot compenseren. Hierbij ook weer inzetten op duurzame energie; NB: Bij realisatie" dient/zal ook gekeken (te) worden naar de mogelijkheden in de regio te kijken, te anticiperen en evt. participeren. Inzetten op het toepassen van grootschalige windenergie 4.1 Windenergie is het financieel meest rendabel naast biomassa. Op biomassa wordt al ingezet door de gemeente door participatie in het project van NLTO en DOC; 4.2 Met windenergie is een grote CO2-reductie te behalen; 4.3 Het is noodzakelijk om actief de mogelijkheid naar windenergie te onderzoeken om de doelstelling onder nr. 2 te kunnen behalen. Onderzoek verrichten naar het opzetten van een energiedienstenbedrijf 5.1 Met een energiedienstenbedrijf kan er een betere inbedding en uitvoering plaatsvinden van de nu nog losse klimaatprojecten. Ook binnen een dergelijke opzet heeft de gemeente nog steeds de leiding over de projecten; Pagina 3 van 5

4 5.2 Door de winstgevende en (nu nog) minder rendabele technieken onder een financieel/juridisch dak te plaatsen, ontstaat er een financieel regime waarin de rendementen en risico s gespreid kunnen worden; 5.3 De bundeling van kennis en ervaring zorgt ervoor dat het wiel niet steeds opnieuw wordt uitgevonden wat leidt tot efficiëntere realisatieprocessen; 5.4 Het bijeenbrengen van partijen onder een (lokale) organisatie leidt tot het verminderen van risico s voor individuele partijen; 5.5 Geconstateerd is dat de klassieke overheidsinstrumenten (communicatie/subsidie) onvoldoende resultaat hebben om de (noodzakelijke) klimaatdoelstellingen te realiseren. Het samenwerken van de gemeente met lokale marktpartijen eventueel aangevuld met bovenlokale partijen in een energiedienstenbedrijf kan de transitie versnellen. Adaptatie (aanpassen aan klimaatverandering) Inzetten op het ambitieniveau Integrale duurzame oplossingen: ontwikkeling van een klimaatrobuuste stad 1. Benutten van kansen die klimaatverandering met zich meebrengt; 2. Vermindering van risico s en schade als gevolg van klimaatverandering; 3. Geen extra budget nodig, de oplossingen zijn inpasbaar in de huidige werkzaamheden van de gemeente; Bijvoorbeeld: natuurlijke koeling door groen, waterbuffering (zgn. no-regret maatregelen). Tijdpad Omdat de ambitie een tijdsspanne kent van 10 resp. 30 jaar is een exact tijdspad moeilijk weer te geven. De route is al aangegeven onder het kopje Oplossingen. Bij de uitvoering zal gekeken worden naar combinatiemogelijkheden met bestaande projecten. Tot 2012 is een aantal projecten opgenomen in de uitvoering van de SLOKsubsidie. Er zal een actieplan opgesteld worden met een beheerscyclus van 2-3 jaar waarmee de planning van de uitvoering gewaarborgd zal zijn. Communicatie De communicatie van zowel adaptatie- en mitigatiebeleid zal gestructureerd moeten plaatsvinden en verdient daarom een eigen communicatiestrategie. Communicatie zal vooralsnog op de gebruikelijke wijze via eigen communicatiemiddelen plaatsvinden. Financiële gevolgen Personele kosten: Het klimaat- en energievraagstuk dient binnen de gemeentelijke organisatie te worden verankerd. Voor deze implementatie is tijdelijk (2 jaar) aanvullende capaciteit noodzakelijk. Zodra binnen de gemeentelijke organisatie het klimaat- en energievraagstuk onderdeel uit maakt van de reguliere werkzaamheden is structureel geen extra formatie noodzakelijk. Getracht wordt de kosten voor inhuur binnen de bestaande financiële middelen op te vangen. Pagina 4 van 5

5 Kosten projecten: De komende jaren worden diverse (vervolg)onderzoeken en projecten opgestart. Het gaat hierbij onder andere om de 2 e fase van het adaptatieonderzoek, onderzoek naar het opzetten van energiedienstenbedrijf, het opzetten van energiebeheer, ontwikkelen beleid op het gebied van duurzaam bouwen, diverse energievisies voor het ontwikkelen van duurzame energiesystemen in uit- of inbreidingslocaties binnen de stad en dorpen van Hoogeveen. Deze projecten kunnen worden bekostigd uit de daarvoor beschikbaar zijnde exploitatiebudgetten. Daarnaast is een SLOK subsidie toegekend (looptijd t/m 2012) voor diverse door de gemeente te initiëren energieprojecten. Voor deze projecten zijn financiële middelen beschikbaar. Monitoring en evaluatie Mitigatie (het voorkomen van klimaatverandering) Er is een daadkrachtige aansturing noodzakelijk om de doelen te realiseren. Aangezien het om lange termijn doelstellingen gaat met veranderende randvoorwaarden (veranderende prijzen, nieuwe technologische ontwikkelingen) is het van belang om een actieve periodieke beheerscyclus van 2 tot 3 jaar op te zetten. Met deze werkwijze van het beoordelen van projecten kan de voortgang en de verwachtingen planmatig worden bijgesteld. Adaptatie (het aanpassen aan klimaatveranderingen) Voorgesteld wordt een twee jaarlijkse externe evaluatie uit te voeren op het bestaande beleid en de uitvoering/realisatie van het beleid evenals toetsing van het nieuw geformuleerde beleid Hoogeveen, Burgemeester en Wethouders van Hoogeveen, de secretaris, de burgemeester, G.H. DE VRIES H. KOETJE Pagina 5 van 5