Wonen in Culemborg Woonbehoeften en woonwaardering in 2009

Transcriptie

1 Wonen in Culemborg Woonbehoeften en woonwaardering in 2009 Gemeente Culemborg en KleurrijkWonen te Culemborg dr. F.J.J.H. van Hoorn en N.S. Sam-Sin consultants /9.709 December 2009

2

3 Inhoud Samenvatting 3 1. Inleiding Aanleiding Vraagstelling De aanpak van het onderzoek 8 2. De inwoners en woningen van Culemborg Bevolkingsontwikkeling Huishoudensontwikkeling De woningvoorraad van Culemborg Samenvatting Tevredenheid met woning en woonomgeving Inleiding De woning Waardering van de woonomgeving Afstand tot voorzieningen Samenvatting Verhuizen Verhuisplannen Verhuisredenen en -richting Huren of kopen? Het gewenste woningtype Wat wil men voor een woning betalen? Hoe groot moet de gewenste woning zijn? Woningen voor ouderen Overige wensen Samenvatting Starters Kenmerken van de starters De woonwensen Samenvatting Balans op de woningmarkt Tekorten en overschotten in de gemeente Effect van de crisis? De gevraagde woningtypen Vraag en aanbod op lange termijn De vraag naar woningen met zorg Samenvatting /9.709, Wonen in Culemborg 1

4 Bijlage 1: Expertmeeting Wonen in Culemborg 77 Bijlage 2: Prognosemodellen 78 Bijlage 3: Vraag naar en aanbod van woningen per prijsklasse 79 Bijlage 4: De enquête /9.709, Wonen in Culemborg 2

5 Samenvatting De meeste inwoners van Culemborg zijn zeer tevreden met hun woning. De grootste groep inwoners van Culemborg geeft hun woning een rapportcijfer van een 8 of hoger. De woonomgeving wordt gemiddeld lager gewaardeerd. De stad is vooral in trek vanwege het landelijke karakter: de rust en de ruimte die men er vindt. Op de Culemborgse woningmarkt zijn de komende twee jaar circa 220 woningen nodig om aan de lokale vraag te voldoen. Momenteel is de benodigde aanvulling in de huursector(circa 120 woningen) iets groter dan in de koopsector (circa 100 woningen). In beide segmenten is de vraag naar de wat duurdere eengezinswoningen groot. In de koopsector is er ook behoefte aan duurdere gestapelde woningen. Op de langere termijn neemt de behoefte aan appartementen aanzienlijk toe. Bevolking en huishoudens De bevolking van de gemeente Culemborg is de laatste jaren nauwelijks gegroeid. Tussen 2005 en 2008 bedroeg de toename niet meer dan 150 personen. Dit groeitempo is echter niet lager dan die van het Rivierenland of Nederland als geheel. Hoewel Culemborg in de afgelopen jaren meestal een vestigingsoverschot had, is de balans tussen vestiging en vertrek in de laatste jaren in evenwicht. Net als veel andere gemeenten met een vergelijkbare omvang concentreert de vestiging zich op personen rond 30 tot 40 jaar en personen tot 10 jaar: hierbij gaat het overwegend om gezinnen met kinderen. De vertrekkers hebben over het algemeen de leeftijd tussen de 15 en 25 jaar: studerenden en jongeren die elders werk vinden. Het aantal huishoudens bedraagt ruim Onder deze huishoudens komen, in vergelijking met andere gemeenten in het Rivierenland, meer alleenstaanden voor. Het aandeel 65-plussers zal toenemen van 20% naar ruim 30%. De woningvoorraad van Culemborg bestaat voor twee derde uit koopwoningen, overwegend in de vorm van eengezinswoningen. Binnen de huursector is het aandeel gestapelde woningen met bijna 40% aanzienlijk. Het prijsniveau van de woningen ligt ongeveer op hetzelfde niveau als gemiddeld in Nederland. Waardering woning en woonomgeving De sterkste kenmerken van de Culemborgse woningen zijn: de ruimte erin en eromheen, de goede ligging, de aanwezigheid van tuin of balkon, de vrijheid en het uitzicht. Kortom: het feit dat het karakter van Culemborg niet stedelijk is, is in de ogen van bewoners een belangrijk kwaliteitskenmerk /9.709, Wonen in Culemborg 3

6 De helft van de huishoudens is geïnteresseerd in maatregelen die de energielasten omlaag kunnen brengen. In koopwoningen is de bereidheid om te investeren in energiebesparende maatregelen bijna tweemaal zo groot als in huurwoningen. De belangstellenden zijn vooral huishoudens tussen de 35 en 54 jaar. De meeste bewoners zijn tevreden over de afstand tot de supermarkt, de bakker/slager, de apotheek, de school voor basisonderwijs en middelbaar onderwijs. Het minst tevreden zijn de bewoners met de afstand tot de bushalte en de speelruimte voor kinderen. Ten aanzien van de ontwikkeling van de voorzieningen wenst men vooral voorzieningen die Culemborg tot een aantrekkelijker uitgaanscentrum maken. Verhuisplannen Van de huishoudens in Culemborg overweegt 12% om binnen de komende twee jaar te verhuizen. Opvallend groot is het aandeel huishoudens dat 'misschien' wil verhuizen: 23%. Dit laatste zal te maken hebben met de recessie in de economie, waardoor men onzeker is over zaken als inkomensontwikkeling, behoud van werkgelegenheid en verkoopbaarheid van de eigen woning. Degenen die willen verhuizen, wonen vaker in een huurwoning dan in een koopwoning. Vooral de bewoners van een appartement zonder lift willen op korte termijn van woning veranderen. Ruim de helft van degenen die een koopwoning zoeken, willen een (half) vrijstaande woning gaan betrekken. Ook kavels en appartementen met een lift worden veel gevraagd. In de huursector overheerst de vraag naar gestapelde woningen. Voor een huurwoning wil men over het algemeen een bedrag tussen de 350,- en 535,- betalen. Bij de koopwoningen gaat de meeste voorkeur naar woningen tussen de ,- en ,- terwijl ook duurdere woningen veel worden gevraagd. Huishoudens tot 55 jaar hebben over het algemeen een voorkeur voor een koopwoning wanneer zij gaan verhuizen. Na het 55 e jaar heeft de huurwoning duidelijk de overhand. Ook hebben huishoudens met kinderen een overwegende voorkeur voor een koopwoning. Ouderen hebben, als zij 55 tot 75 jaar zijn, een voorkeur voor een seniorenwoning in een (gewone) woonwijk. Pas na het 75 e jaar wil men het liefst meer geconcentreerd tussen andere ouderen wonen: in een buurt met uitgebreide zorgvoorzieningen. Een beperkt deel van de 75-plussers heeft behoefte aan beschermd wonen met 24 uur per dag verzorging. De belangstelling voor kangoeroewoningen (in de nabijheid wonen van ouderen met hun kinderen) is gering. Bijna alle ouderen willen een woning met drie of vier kamers. Tweekamerwoningen worden uitsluitend nog gevraagd in vormen van beschermd wonen. Huishoudens die in een gestapelde woning willen wonen, wensen over het algemeen een balkon van m² of van m². De tuin zou idealiter gemiddeld 100 vierkante meter dienen te zijn /9.709, Wonen in Culemborg 4

7 Ruim een kwart van de jongere huishoudens heeft belangstelling voor het kopen van een woning onder maatschappelijk gebonden eigendom, zoals Koopgarant. Een andere manier om woningen goedkoop aan te bieden, is de constructie van huurkoop. Deze gemengde vorm van huur (van de grond) en koop (van de woning) wordt door een veel kleinere groep (6%) gewaardeerd. Bijna 300 starters in Culemborg willen binnen twee jaar verhuizen. Hun belangstelling gaat voor het grootste deel uit naar een huurwoning. Bijna de helft van de starters kan of wil niet meer dan 350,- tot 500,- voor een huurwoning betalen. Nog eens 40% wil minder dan 343,- voor een huurwoning betalen. Ruim 60% denkt dan ook aan een gestapelde woonvorm. In de koopsector zoekt bijna een kwart een woning onder de ,-. Ongeveer een derde van de starters zoekt een eengezinswoning en bijna 60% zou graag naar een appartement of boven- of benedenwoning willen verhuizen. Om de koopwoning goedkoop te houden, wil een derde van de starters gebruikmaken van een Koopgarantconstructie, terwijl een vijfde geïnteresseerd is in een combinatie van huur en koop. Overschotten en tekorten De korte termijn De ontwikkelingen op de woningmarkt worden uiteraard niet alleen bepaald door de vraag maar ook door het vrijkomende aanbod. Wanneer beide met elkaar worden geconfronteerd, blijkt dat per saldo circa 220 woningen extra nodig zijn op de woningmarkt. Het grootste deel hiervan zou in de huursector dienen te worden toegevoegd (circa 120 woningen). In de koopsector gaat het om circa 100 woningen. Binnen de koopsector komt een tekort voor aan middeldure eengezinswoningen en van duurdere appartementen. In het goedkopere koopsegment worden vaker woningen aangeboden dan gevraagd. Het zijn vooral starters die zich op de goedkope koopwoningen, zowel eengezinswoningen als gestapelde woningen, richten. Het grootste deel van de vraag van starters is echter gericht op de huursector. In de huursector doen zich tekorten voor bij de eengezinswoningen. Bij de dure appartementen lijkt zich een klein overschot voor te doen: vrij veel bewoners van deze woningen hebben verhuisplannen. De eengezinswoningen en gestapelde woningen tot 343,- worden vooral gevraagd door starters. De woningen tussen de 343,- en de 535,- worden ook door doorstromers veel gewenst. De vertrekkers laten potentieel een relatief groot aantal dure koopwoningen (vanaf ,-) achter, waardoor een klein theoretisch overschot van deze woningen ontstaat. De kredietcrisis heeft waarschijnlijk tot gevolg gehad dat veel huishoudens met een kwalitatieve woningvraag (huishoudens die naar een duurdere/grotere woning willen verhuizen) deze voorlopig uitstellen. De vraag naar goedkopere woningen is daarom op de korte termijn groter. De lange termijn /9.709, Wonen in Culemborg 5

8 De ontwikkelingen op de lange termijn worden bepaald door veranderingen in de huishoudensamenstelling en de economische groei. Bij een nulgroei concentreert de vraag zich dan sterk op goedkopere en (in iets mindere mate) duurdere gestapelde woningen in de huursector. In de koopsector ontwikkelt de behoefte zich het sterkst in de appartementen (zowel duur als goedkoop). Bij een economische groei van 1,4% over de periode tot 2020 (het gemiddelde scenario van het CPB) zal de koopsector sterker groeien dan de huursector. Ook dan zijn het vooral de gestapelde woningen waaraan de behoefte het sterkst toeneemt. Door de vergrijzing ontstaat verder een behoefte aan circa 375 woningen voor ouderen, vooral in vormen van beschut wonen en 'wonen in de wijk'. Deze laatste woningtypen dienen vooral in de vorm van middeldure gestapelde huurwoningen en gestapelde koopwoningen te worden aangeboden /9.709, Wonen in Culemborg 6

9 1. Inleiding 1.1 Aanleiding De gemeente Culemborg en woningcorporatie KleurrijkWonen hebben in 2009 een woonbehoeftenonderzoek laten uitvoeren. Het doel hiervan is het zicht op de woningmarkt te actualiseren en zo een basis te hebben voor de later op te stellen Woonvisie. Er waren verschillende aanleidingen om te doen. Zo is het vigerende Beleidskader Wonen aan herziening toe. Natuurlijk is er ook na 2003 aan beleidsvorming gedaan, bijvoorbeeld in het kader van het Kwalitatief Woningbouwprogramma: de nota "Woon goed in Culemborg" uit Daarnaast dienen gemeenten, in het kader van het Kwalitatief Woningbouw Programma - tranche 3 (KWP3) van de provincie Gelderland, een nieuwe programmering op te stellen voor de jaren 2010 tot en met Daar is een actueel inzicht en visie op de woningmarkt nu en in de toekomst noodzakelijk. Vanuit de politiek wordt vaak benadrukt dat vooral voor starters en senioren voldoende en betaalbare woonruimte beschikbaar dient te zijn. Of dat ook voor het huidige Culemborg accent moet hebben, en zo ja, om hoeveel en welk type woningen het dan gaat, dient opnieuw beoordeeld en onderbouwd te worden. Verdieping op gebiedsniveau Met de gebiedsvisies voor de gemeente is er een basis gelegd voor het beleid voor de drie grote woongebieden binnen Culemborg (West, Noordoost en Zuidoost). De gemeente en de corporatie willen een actualisering en verdieping van de visie op het thema wonen op het niveau van deze drie deelgebieden. Op welke wijze kan toevoeging van nieuwe woningen of aanpassing in de huidige voorraad het best aansluiten op de uitgezette koers voor deze gebieden? De bestaande monitor van de leefbaarheid biedt een goede aanvulling met betrekking tot een ander belangrijk aspect van het wonen: de woonomgeving. Woningcorporatie KleurrijkWonen heeft actuele gegevens en visie op toekomstige ontwikkelingen nodig voor haar strategische vastgoedsturing en doelgroepenbeleid. Tegen deze achtergrond wordt in dit rapport aandacht besteed aan de verschillende deelgebieden in de gemeente Culemborg. 1.2 Vraagstelling Het onderzoek beoogt inzicht te geven in de woonbehoeften van de inwoners van Culemborg. Op basis van deze kennis dienen conclusies getrokken te worden over tekorten (en mogelijke overschotten) op de woningmarkt, over de doelgroepen die hierbij betrokken zijn. Het onderzoek dient aanbevelingen op te leveren over de aantallen en kenmerken van de nieuw te bouwen woningen. Het onderzoek dient ook inzicht te geven in wenselijke maatregelen ten aanzien van de bestaande woningvoorraad en woonbuurten /9.709, Wonen in Culemborg 7

10 1.3 De aanpak van het onderzoek Nadere aanscherping van de vraagstelling Als eerste stap in het onderzoek vond een expertmeeting plaats met behalve de gemeente en KleurrijkWonen ook de ouderenbonden, makelaars en adviseurs van externe bureaus. Tijdens deze bijeenkomst is een nadere detaillering van de vraag-stelling tot stand gebracht. De genoemde onderwerpen zijn weergegeven in bijlage 1. De enquête In de zomerperiode 2009 heeft het veldwerk plaatsgevonden van het woningmarktonderzoek in de gemeente Culemborg. In totaal kregen ruim huishoudens de mogelijkheid om een schriftelijk formulier in te vullen dan wel deel te nemen met gebruikmaking van internet. Van de ingevulde enquêtes waren er van zelfstandig wonende huishoudens volledig ingevuld en goed bruikbaar. Van de starters kwamen 113 formulieren retour. De respons bedroeg hiermee gemiddeld 29% maar lag hoger in West en Noordoost dan in Zuidoost. De resultaten van beide enquêtes zijn gewogen naar de juiste aantallen woningen, naar type, gebieden en leeftijdsgroepen onder de huishoudens. Op deze manier kunnen de resultaten als representatief voor de Culemborgse huishoudens worden beschouwd. Deze lijst omvat onder andere vragen de volgende onderwerpen: Het huishouden (onder andere leeftijd, omvang, inkomen, zorgbehoefte en woonduur). De huidige woning (onder andere eigendom, prijs, grootte, type, geschiktheid voor senioren en zelfstandige bewoning). Waardering van de woning en woonomgeving en suggesties voor verbeteringen/ aanpassingen. De eventuele verhuiswens (onder andere verhuistermijn, motieven, urgentie en zoekactiviteiten). De gewenste woning (onder andere eigendom, prijs, grootte, type en kavel), woonomgeving en woonlocatie (West, Noordoost en Zuidoost). De vorige woonsituatie (gemeente of regio en jaar van vertrek uit de vorige woning). Aanvullende analyses Naast de enquête zijn aanvullende analyses uitgevoerd: Een analyse van de samenstelling en ontwikkeling van bevolking en huishoudens, (waaronder geboorte-, sterfte- en migratiecijfers) en de woningvoorraad. Wij positioneren Culemborg daarbij ook in de omgeving (de regio). Hierbij is gebruik gemaakt van bestaande gegevens en statistische bronnen van gemeente, corporatie, CBS, NVM, provincie Gelderland, et cetera. Een analyse kwantitatieve en kwalitatieve woningbehoefte op de lange termijn /9.709, Wonen in Culemborg 8

11 2. De inwoners en woningen van Culemborg De volgende onderwerpen komen in dit hoofdstuk achtereenvolgens aan de orde: de bevolkingsontwikkeling, de huishoudensontwikkeling en de woningvoorraad van de gemeente Culemborg. Daarbij wordt een vergelijking gemaakt met de regio Rivierenland en Nederland. 2.1 Bevolkingsontwikkeling Op 1 januari 2008 telde Culemborg zo'n inwoners, ruim honderd meer dan een jaar eerder. Dit komt neer op een groei van 0,4%. Sinds 2004 is het aantal inwoners licht toegenomen. Zowel in de regio Rivierenland als in Nederland als geheel is eveneens sprake geweest van een groeiende bevolking tussen 2004 en De totale procentuele toename is echter wel iets lager geweest dan in Culemborg (tabel 2.1). Tabel 2.1 Ontwikkeling van het aantal inwoners van de gemeente Culemborg, regio Rivierenland en Nederland Culemborg Rivierenland Nederland Jaar Aantal Groei abs. Groei rel. Aantal Groei abs. Groei rel. Aantal Groei abs. Groei rel ,1% ,6% ,3% ,1% ,3% ,2% ,1% ,1% ,1% ,4% ,2% ,3% Bron: CBS Statline Culemborg heeft een 'normale' leeftijdsopbouw. In tabel 2.1 en figuur 2.1 is te zien dat voor zowel Culemborg als de regio Rivierenland geldt dat op 1 januari 2008 ongeveer 27% van de bevolking jonger is dan 20 jaar. Ook in de overige leeftijdscohorten wijken de percentages van Culemborg en de eigen regio niet veel af. Vervolgens is het aandeel 20- tot 64-jarigen (de productieve leeftijdsgroep) zo'n 60% en het aandeel 65-plussers ligt rond de 12%. De opbouw van de bevolking naar leeftijd laat ten slotte ook geen grote afwijkingen zien met Nederland als geheel. Wel ligt het percentage inwoners van 0 tot 20 jaar in Nederland wat lager, terwijl het percentage inwoners ouder dan 65 jaar wat hoger ligt. Leeftijdsopbouw van de bevolking, /9.709, Wonen in Culemborg 9

12 Culemborg Rivierenland Nederland Bevolking abs. % abs. % abs. % Jonger dan 5 jaar ,6% ,5% ,8% 5 tot 10 jaar ,3% ,3% ,2% 10 tot 15 jaar ,0% ,8% ,0% 15 tot 20 jaar ,5% ,5% ,1% 20 tot 25 jaar ,7% ,1% ,0% 25 tot 45 jaar ,6% ,4% ,0% 45 tot 65 jaar ,1% ,6% ,3% 65 tot 80 jaar ,1% ,7% ,0% 80 jaar of ouder 829 3,0% ,0% ,8% Bron: CBS Statline Figuur 2.1 Leeftijdsopbouw van de bevolking, 2008 Nederland Rivierenland Culem b o rg 0% 20% 40% 60% 80% 100% Bron: CBS Statline 0-10 jaar jaar jaar jaar 65 jaar e.o /9.709, Wonen in Culemborg 10

13 Figuur 2.2 Leeftijdsgroepen in de bevolking in 2008 Leeftijdsgroepen in % van de bevolking 10 tot 15 jaar plus Bron: CBS 2008 Vooral Culemborg-West is relatief jong. Zowel in Noordoost als Zuidoost komen relatief veel 65-plussers voor. De ontwikkeling van de bevolking wordt deels bepaald door natuurlijke aanwas (geboorte en sterfte) en deels door migratie (vestiging en vertrek). In Culemborg was de natuurlijke groei in de periode steeds minder dan 250 inwoners. In 2003 en 2004 was de vestiging in Culemborg wat groter dan het vertrek uit de gemeente. Vanaf 2005 is de omvang van het vertrek uit de gemeente juist wat groter dan de vestiging. De totale groei is gedurende de gehele periode positief maar neemt tussen 2003 en 2007 wel wat af (zie figuur 2.3) /9.709, Wonen in Culemborg 11

14 Figuur 2.3 Ontwikkeling van de bevolking van de gemeente Culemborg, Bron: CBS Statline natuurlijke groei vestiging in de gemeente vertrek uit de gemeente totale groei De bevolkingsontwikkeling van de regio Rivierenland vertoont eveneens een dalende trend. Deze daling is het gevolg van een afname van de natuurlijke aanwas en een toename van het vertrek uit de regio. Figuur 2.4 Ontwikkeling van de bevolking van de regio Rivierenland, Bron: CBS Statline natuurlijke groei vestiging in de gemeente vertrek uit de gemeente totale groei /9.709, Wonen in Culemborg 12

15 In de figuren 2.4 en 2.5 wordt een nadere blik op de vestiging en het vertrek in Culemborg en de regio Rivierenland geworpen, over een langere periode: In Culemborg ligt de vestiging over de meeste jaren hoger dan het vertrek. In 2001 vertoont de vestiging een opvallende piek van meer dan inwoners. Het vertrek uit Culemborg lijkt redelijk constant te zijn, met een piek in Ook de vestiging in de regio Rivierenland is in de meeste jaren groter dan het vertrek. Een piek in de vestiging zien wij in 2000 en het hoogtepunt in het vertrek ligt net als in Culemborg in Figuur 2.5 Vestiging in en vertrek uit de gemeente Culemborg, vestiging in Culemborg vertrek uit Culemborg Bron: CBS Statline /9.709, Wonen in Culemborg 13

16 Figuur 2.6 Vestiging in en vertrek uit de regio, (exclusief Neder-Betuwe) vestiging in de regio vertrek uit de regio Bron: CBS Statline In figuur 2.7 wordt duidelijk uit welke provincies en gemeenten de vestigende en vertrekkende inwoners van Culemborg afkomstig zijn. De meeste personen die zich in 2005 in Culemborg vestigden, waren afkomstig uit de provincie Utrecht (369). Vervolgens waren ruim 250 personen afkomstig uit de regio Rivierenland. Opvallend is dat het aantal vestigers uit andere regio's een stuk hoger is. De meeste personen die in 2005 in Culemborg kwamen wonen, zijn afkomstig uit de gemeenten Utrecht (156), Buren (101) en Geldermalsen (81). De meeste personen die in 2005 uit Culemborg wegtrokken, hadden de provincie Gelderland als bestemming en gingen naar gemeenten die niet tot de regio Rivierenland worden gerekend. Ook bij het vertrek zijn Utrecht, Buren en Geldermalsen de meest voorkomende bestemmingen /9.709, Wonen in Culemborg 14

17 Figuur 2.7 Binnenlandse migratie: vestiging in en vertrek uit de gemeente Culemborg, 2005 provincie Utrecht provincie Gelderland overige provincies regio Rivierenland overige regio's GEM EENTEN Utrecht Buren Geldermalsen Tiel Amsterdam Nieuw egein Vianen Houten IJsselstein Leerdam Zaltbommel Amersfoort OVERIGE GEMEENTEN REGIO Lingew aal Neder-Betuw e Neerijnen Maasdriel Vertrokken uit Culemborg Gevestigd in Culemborg Bron: CBS Statline De migratie tussen 1988 en 2006 laat sterke verschillen zien naar leeftijdsgroep (figuur 2.8). In deze periode gold voor zowel Culemborg als de regio Rivierenland dat het aantal jongeren tussen de 15 en 25 jaar structureel groter was dan het aantal leeftijdsgenoten dat zich in de gemeente vestigde. Daarentegen is vooral de vestiging van gezinnen, jarigen en 0-10-jarigen, in Culemborg en de regio opvallend hoog /9.709, Wonen in Culemborg 15

18 Figuur 2.8 Vestiging en vertrek naar leeftijd, gemeente Culemborg, saldi over de periode (exclusief Neder-Betuwe) e.o. Culemborg regio Rivierenland Bron: CBS Statline 2.2 Huishoudensontwikkeling De ruim inwoners van Culemborg maakten begin 2008 deel uit van meer dan huishoudens. Hiermee bestond een huishouden in Culemborg op dat moment uit gemiddeld 2,45 personen. Het aantal huishoudens in Culemborg is sinds 2004 licht toegenomen. Zowel in de regio Rivierenland als Nederland als geheel is eveneens een toename van het aantal huishoudens waar te nemen. De totale procentuele toename is echter wat lager geweest dan in Culemborg (tabel 2.3). De gemiddelde huishoudensgrootte in de regio lag in 2008 op 2,6 en in Nederland op 2,3 inwoners. Tabel 2.2 Ontwikkeling van het aantal huishoudens van de gemeente Culemborg, regio Rivierenland en Nederland Culemborg Rivierenland Nederland Jaar Aantal Groei abs. Groei rel. Aantal Groei abs. Groei rel. Aantal Groei abs. Groei rel ,6% ,0% ,6% ,1% ,6% ,8% ,3% ,7% ,6% ,2% ,6% ,7% Bron: CBS Statline /9.709, Wonen in Culemborg 16

19 In tabel 2.4 wordt zichtbaar dat in 2008 het gezin in Culemborg het meest voorkomende huishoudenstype was (42%). Vervolgens was het aandeel alleenstaanden en samenwonenden even groot (29%). Ook in de regio komt het gezin het meest voor (43%). Terwijl in Nederland het aandeel alleenstaanden het grootst was (36%) (zie ook figuur 2.9). Tabel 2.3 Huishoudens naar type in de gemeente Culemborg, Rivierenland en Nederland, 2008 alleen in % samen in % gezin in % totaal in % totaal Culemborg 29% 29% 42% 100% Rivierenland 25% 31% 43% 100% Nederland 36% 30% 35% 100% Bron: CBS Statline Figuur 2.9 Huishoudenssamenstelling naar type, 2008 Nederland Rivierenland Culem borg 0% 20% 40% 60% 80% 100% Bron: CBS Statline alleen samen gezin De prognose In figuur 2.10 werpen wij een blik op de verwachte huishoudensontwikkeling naar leeftijd in Culemborg en de regio tot In Culemborg blijft van 2008 tot 2030 het percentage jonge huishoudens (tot 34 jaar) bijna gelijk. Het percentage jarigen zal volgens de prognose met 11% dalen, terwijl het aandeel 65-jarigen zal toenemen met 12%. Daarentegen zal het aandeel jonge huishoudens in Rivierenland toenemen en het aantal 65-plussers zal dalen. Figuur 2.12 laat de verwachte ontwikkeling van de huishoudenssamenstelling in Culemborg en de regio zien. In 2030 zal het aandeel alleenstaanden en samenwonenden toenemen, terwijl het aandeel gezinnen zal dalen. De regio zal een vergelijkbare ontwikkeling doormaken /9.709, Wonen in Culemborg 17

20 Figuur 2.10 Huishoudensontwikkeling naar leeftijd in Culemborg en Rivierenland, tot vanaf 65 Bron: Primos % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Rivierenland 2030 Rivierenland 2020 Rivierenland 2008 Culemborg 2030 Culemborg 2020 Culemborg 2008 Provincie en Primos De prognoses van de provincie Gelderland en Primos ontlopen elkaar niet veel wanneer het gaat om de verwachte ontwikkeling van het aantal huishoudens in Culemborg. Het kleinere verschil dat in de uitgangssituatie bestaat, blijft gedurende de gehele prognoseperiode bestaan. De verklaring hiervan kan zijn dat de Primos-prognose van een iets recentere datum is, waardoor meer actuele aannamen over de bevolkingsontwikkeling worden gedaan. In de laatste prognoses van Primos (en het CBS) was sprake van een minder sterke groei van de jaren daarvoor. Ondanks de gestegen levensverwachting van de inwoners, bleef de omvang van de immigratie achter bij de verwachtingen. In het onderhavige onderzoek maken wij gebruik van de provinciale prognose bij de uitgangspunten omtrent de groei van het aantal huishoudens. Bij de invulling van de kenmerken van de huishoudens levert Primos meer nauwkeurige informatie. De verdeling van huishoudenstypen en leeftijdsgroepen binnen de huishoudens wordt daarom gebaseerd op het Primos-model /9.709, Wonen in Culemborg 18

21 Figuur 2.11 Ontwikkeling van de bevolking volgens de Primos- en de Provinciale prognose Provincie Gelderland Primos Figuur 2.12 Huishoudensontwikkeling naar type in Culemborg en Rivierenland, Alleen Samen Gezinnen Bron: Primos % 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50% Culemborg 2008 Culemborg 2020 Culemborg 2030 Rivierenland 2008 Rivierenland 2020 Rivierenland /9.709, Wonen in Culemborg 19

22 Figuur 2.13 Huishoudens met kinderen in Culemborg Type huishouden per gebied 20 gezinnen tweepersoonshuishoudens alleenstaanden Bron: CBS 2008 Gezinnen met kinderen komen over het algemeen veel voor in gebieden met veel grondgebonden woningen en in relatief nieuwe wijken. In 2006 was het gemiddeld besteedbaar inkomen in Culemborg ,- en in de regio was het gemiddeld besteedbaar inkomen ,-. Daarmee hebben de huishoudens in Culemborg en Rivierenland gemiddeld meer te besteden dan een huishouden in Nederland ( ,-). Ook ligt het gemiddeld besteedbaar inkomen boven dat van de provincie Gelderland ( ,-). Dit hogere gemiddelde werkt ook door in het aandeel van de huishoudens met een laag inkomen. In 2006 was dit aandeel in Culemborg (35%) lager dan landelijk (40%). Daarbij is het aandeel hoge inkomens in Culemborg (25%) hoger dan in Nederland. In vergelijking met Rivierenland is het aandeel lagere inkomens in Culemborg hoger /9.709, Wonen in Culemborg 20

23 Figuur 2.14 Verdeling van huishoudensinkomen, gemeente Culemborg, Rivierenland en Nederland 2006 Nederland Gelderland Rivierenland Culemborg 0% 20% 40% 60% 80% 100% lage inkomens midden inkomens hoge inkomens Bron: CBS Statline Er wordt onderscheid gemaakt tussen lage inkomens (< ,-), middeninkomens ( , ,-) en hoge inkomens (> ,-). 2.3 De woningvoorraad van Culemborg In 2008 telde Culemborg circa woningen. Het merendeel van deze woningen was een koopwoning. De procentuele verdeling naar eigendom was in dit jaar bijna gelijk aan de cijfers voor de regio Rivierenland (tabel 2.5). Met respectievelijk 66% en 65% was het aandeel koopwoningen in de gemeente Culemborg en de regio groter dan in Nederland (56%). Figuur 2.15 Woningvoorraad naar eigendom Culemborg, Rivierenland en Nederland, 2008 huur huur koop koop totaal in % in % Culemborg % % Rivierenland % % Nederland % % Bron: CBS, 2008 De woningvoorraad van Culemborg bestond in 2008, net als in de regio en landelijk, voor het merendeel uit eengezinswoningen in eigen bezit. De sociale huursector in Culemborg bestond voor het merendeel uit eengezinswoningen (62%), terwijl de particuliere huursector voor het merendeel uit meergezinswoningen bestond (76%). Deze cijfers wijken opvallend af van de regio en landelijk /9.709, Wonen in Culemborg 21

24 Zo was in de regio een hoger aandeel van de sociale huurwoningen een eengezinswoning (83%). Aanvullend was het aandeel meergezinswoningen onder de particuliere huurwoningen een stuk lager (17%). Tabel 2.4 Woningvoorraad naar eigendom en type, 2007 Culemborg Rivierenland Nederland Totaal Totaal Eengezins Gestapeld Eengezins Gestapeld Eengezins Gestapeld Totaal Koop 93% 7% 100% 96% 4% 100% 87% 13% 100% Sociale huur 64% 36% 100% 83% 17% 100% 52% 48% 100% Particuliere huur 25% 76% 100% 83% 17% 100% 46% 54% 100% Bron: Woningmarktmonitor 2008 Het aandeel vrijstaande woningen en twee-onder-een-kapwoningen is relatief groot in Culemborg-West. Daarnaast bestaat circa 15% van de woningen uit appartementen. Het meest voorkomende woningtype is hier, zoals overal, een eengezinswoning in een rij. In Noordoost is bijna een kwart een gestapelde woning, waarvan een relatief groot deel zonder lift. In Zuidoost zijn de laagbouwwoningen voornamelijk eengezinswoningen in een rij. Ook komen hier veel gestapelde woningen en flatwoningen voor, hoewel deze in de respons zijn ondervertegenwoordigd. In tabel 2.7 zien wij de woningvoorraad van Culemborg naar eigendom en bouwjaar in De meeste huur- en koopwoningen in Culemborg zijn in de periode gebouwd (37%). Bijna een kwart van de woningen was relatief nieuw (na 1990 gebouwd). Vervolgens is ongeveer een kwart tussen 1945 en 1970 gebouwd en 14% voor Deze verdeling wijkt weinig af van de regio /9.709, Wonen in Culemborg 22

25 Tabel 2.5 Woningvoorraad naar eigendom en bouwjaar in Culemborg, Totaal Totaal Koop 17% 18% 35% 30% 100% Huur 8% 37% 41% 14% 100% Totaal in % 14% 24% 37% 25% 100% Bron: Woningmarktmonitor 2008 en CBS 2008 Tabel 2.6 Woningvoorraad naar eigendom en bouwjaar regio Rivierenland, Totaal Totaal Koop 24% 20% 31% 26% 100% Huur 10% 41% 37% 12% 100% Totaal in % 19% 27% 33% 21% 100% Bron: Woningmarktmonitor 2008 en CBS 2008 De tabellen 2.9 en 2.10 brengen het aantal kamers van de woningvoorraad van Culemborg en regio in beeld, onderscheiden naar eigendom. Zoals verwacht was het aantal kamers hoger dan bij koopwoningen. In 2007 had in Culemborg 20% van de woningen drie kamers of minder, 40% had vier kamers en 40% had vijf kamers of meer. Deze verdeling wijkt weinig af van de regio. Tabel 2.7 Woningvoorraad naar eigendom en kamertal in Culemborg, Totaal Totaal Koop 10% 38% 55% 100% Huur 39% 45% 16% 100% Totaal in % 20% 40% 40% 100% Bron: Woningmarktmonitor 2008 en CBS /9.709, Wonen in Culemborg 23

26 Tabel 2.8 Woningvoorraad naar eigendom en kamertal regio Rivierenland, Totaal Totaal Koop 9% 35% 55% 100% Huur 30% 50% 20% 100% Totaal in % 17% 41% 43% 100% Totaal aantal Bron: Woningmarktmonitor 2008 en CBS 2008 Van de woningvoorraad van Culemborg had 72% een waarde van ,- of minder. In de regio is dit 58% van de woningen en landelijk 71%. De gemiddelde WOZ-waarde lag in Culemborg wat lager dan in de regio maar hoger dan landelijk (tabel 2.11). Culemborg heeft dus een relatief goedkope woningvoorraad. Dit komt ook tot uitdrukking in de huurprijzen van de woningen, waar 15% onder de 350,- ligt en 55% tussen de 350,- en de 535,-. Tabel 2.9 De totale woningvoorraad naar WOZ-waarde in in 2007 Culemborg Rivierenland Nederland % 11% 24% % 30% 28% % 18% 18% % 12% 10% % 15% 10% % 8% 5% of meer 5% 6% 5% Totaal in % 100% 100% 100% Bron: Woningmarktmonitor 2008 Tabel 2.10 Verdeling van huurprijzen binnen Culemborg Huurprijs per maand Aandeel Tot en met % Tussen 350 en % Tussen 500 en % Tussen 535 en % Tussen 630 en 700 3% Tussen 700 en 800 3% 800 of meer 3% Totaal 100% Bron: Woningmarktonderzoek /9.709, Wonen in Culemborg 24

27 Tenslotte volgt een beeld van de veranderingen in de woningvoorraad (nieuwbouw en onttrekkingen) over de periode Op basis van figuur 2.15 en figuur 2.16 kunnen in elk geval de volgende conclusies worden getrokken: In zowel Culemborg als de regio werden er in het merendeel van de jaren meer nieuwbouwwoningen toegevoegd aan de voorraad dan onttrokken uit de voorraad. In Culemborg was er een piek in nieuwe woningbouw in 2004, waarna de productie weer afnam. In de regio was er een piek in nieuwe woningbouw in In zowel Culemborg als de regio bestond de nieuwbouw vooral uit koopwoningen. In de regio waren de onttrokken woningen vaker koopwoningen, terwijl in Culemborg de onttrokken woningen vaker huurwoning waren. Figuur 2.16 Veranderingen in de woningvoorraad van Culemborg, nieuwbouw huur nieuw bouw koop onttrekking huur onttrekking koop Bron: CBS Statline /9.709, Wonen in Culemborg 25

28 Figuur 2.17 Veranderingen in de woningvoorraad van de regio Rivierenland, (exclusief Neder-Betuwe) nieuw bouw huur nieuwbouw koop onttrekking huur onttrekking koop Bron: CBS Statline 2.4 Samenvatting De bevolking van de gemeente Culemborg is de laatste jaren nauwelijks gegroeid. Tussen 2005 en 2008 bedroeg de toename niet meer dan 150 personen. Dit groeitempo is echter niet lager dan die van het Rivierenland of Nederland als geheel. Hoewel Culemborg in de afgelopen jaren meestal een vestigingsoverschot had, is de balans tussen vestiging en vertrek in de laatste jaren in evenwicht. De vestigers zijn vooral afkomstig uit de provincie Utrecht en uit de regio Rivierenland, waarvan Culemborg deel uitmaakt. De vertrekkers waren meer gericht op de provincie Gelderland. Net als veel andere gemeenten met een vergelijkbare omvang concentreert de vestiging zich op personen rond de 30 tot 40 jaar en personen tot 10 jaar: hierbij gaat het overwegend om gezinnen met kinderen. De vertrekkers hebben over het algemeen de leeftijd tussen de 15 en 25 jaar: studerenden en jongeren die elders werk vinden. De opbouw van de bevolking naar leeftijd lijkt veel op die van Nederland, al is het aandeel jongeren wat hoger en het aandeel ouderen wat lager. Het aantal huishoudens bedraagt ruim Onder deze huishoudens komen in vergelijking met andere gemeenten in het Rivierenland meer alleenstaanden voor. In de komende jaren zal het aantal jongeren tot 34 jaar naar verwachting gelijk blijven. Het aandeel 65-plussers zal toenemen van 20% naar 32% en de tussenliggende leeftijdsgroep zal naar verwachting even sterk dalen /9.709, Wonen in Culemborg 26

29 Dit betekent dat het aantal gezinnen zal afnemen ten gunste van het aantal alleenstaanden en in mindere mate de tweepersoonshuishoudens. De woningvoorraad van Culemborg bestaat voor twee derde uit koopwoningen, overwegend in de vorm van eengezinswoningen. Binnen de huursector is het aandeel gestapelde woningen met bijna 40% aanzienlijk, al ligt dit nog steeds ruim onder het Nederlands gemiddelde. Elders in het Rivierenland is het aandeel gestapelde woningen veel lager. Het prijsniveau van de woningen ligt ongeveer op hetzelfde niveau als gemiddeld in Nederland. Alleen de goedkoopste categorie (met een WOZ-waarde tot ,-) komt in Culemborg minder vaak voor. De categorie daarboven (tot ,-) is er wel sterk vertegenwoordigd /9.709, Wonen in Culemborg 27

30 3. Tevredenheid met woning en woonomgeving 3.1 Inleiding Tevredenheid is een belangrijke indicator voor verhuisgedrag. Huishoudens die ontevreden zijn, kunnen besluiten te gaan verhuizen. Mits zij de verhuizing kunnen realiseren. Indien een verhuizing niet wenselijk is, kan men proberen de bestaande situatie aan te passen aan de individuele wensen, zodat op die manier de tevredenheid toeneemt. De inwoners van Culemborg waarderen het meest aan de gemeente dat het gunstig gelegen is, er goede voorzieningen zijn maar toch een kleinschalig karakter heeft. Dit zijn de drie meestgenoemde karakteristieken van de gemeente. Een bewoner vatte dit beeld samen met "een dorps karakter met stadsgemakken". Ook de andere punten die men waardeert, ondersteunen dit beeld: men vindt Culemborg groen, landelijk en waardeert de rust en ruimte. 3.2 De woning Over het algemeen zijn de huishoudens in Culemborg zeer te spreken over hun woning. In alle gebieden is de 8 het meest gegeven rapportcijfer. In Zuidoost is de waardering het laagst (gemiddeld 7,8), hoewel ook daar veruit het grootste deel van de huishoudens goed te spreken is over de huidige woning. De hoogst gemiddelde score is gegeven in West (8,1) /9.709, Wonen in Culemborg 28

31 Figuur 3.1 Waardering van de woning Rapportcijfers voor de woning tot/met De ruimte die mensen hebben in en om de woning, wordt veruit het meest genoemd als positief aspect van de woning. Ook de goede ligging, aanwezigheid van tuin of balkon, vrijheid en uitzicht scoren positief. Veel van deze argumenten slaan niet alleen op de woning, maar ook op het stedenbouwkundig karakter van de woonomgeving, waarin ruimte, rust en vrijheid belangrijke kenmerken zijn. Als echt kenmerk van de woning zelf, noemt men de woonkamer en de keuken. Ook het feit dat men gelijkvloers woont, wordt door veel huishoudens zeer gewaardeerd /9.709, Wonen in Culemborg 29

32 Figuur 3.2 Negatieve aspecten aan de woning meer ruimte gewenst woonkamer, keuken tuin, balkon onderhoud wenselijk overlast ruimte slaapkamer, zolder energie, isolatie, verwarming lawaai parkeren sanitair indeling, drempels, trap verkeer locatie vocht en tocht badkamer berging uitzicht drukte winkels, andere voorzieningen renovatie wenselijk water schilderwerk dak ontsluiting wegen matige kwaliteit groen karakter privacy rommel stoepen saai veiligheid 0% 2% 4% 6% 8% 10% 12% 14% 16% Wat men nog te wensen heeft, ligt in het verlengde van wat men al heeft. De meeste huishoudens wensen meer ruimte in of bij de woning. Vervolgens noemt men concrete onderdelen van de woning als punten om te verbeteren: de woonkamer en keuken, de tuin en het balkon, de wenselijkheid van onderhoud, overlast, de slaapkamer en de zolder. Energie en isolatie worden vervolgens genoemd, net als parkeerproblematiek, vormen van lawaai en sanitair (zie figuur 3.2). Tabel 3.1 Interesse in energiebesparende maatregelen /9.709, Wonen in Culemborg 30

33 Koop Huur Totaal Wel maatregelen 62% 36% 53% Nee, ik wil op korte termijn zo laag mogelijke woonlasten 22% 36% 26% Nee, vanwege andere redenen 16% 28% 20% Totaal % 100% 100% 100% Tabel 3.2 Interesse in energiebesparende maatregelen naar leeftijd Tot plus Ja 44% 47% 67% 65% 51% 45% 29% Nee, ik wil op korte termijn zo laag mogelijke woonlasten 22% 28% 19% 19% 29% 30% 44% Nee, vanwege andere redenen 33% 25% 14% 16% 20% 25% 26% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Tabel 3.3 Interesse in energiebesparende maatregelen naar huidige woning Appartement met lift (flat, etagewoning) Appartement zonder lift (flat, etagewoning) Benedenof bovenwoning, maisonnette Eengezinswoning in een rij Tweeonderéénkap Vrijstaand huis, villa of bungalow Anders, namelijk: Ja 37% 53% 25% 49% 74% 65% 55% Nee, ik wil op korte termijn zo laag mogelijke woonlasten 37% 14% 46% 31% 15% 19% 14% Nee, vanwege andere redenen 27% 33% 29% 19% 12% 16% 31% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Van alle huishoudens is ruim de helft geïnteresseerd in maatregelen die de energielasten omlaag kunnen brengen. Dat mag op korte termijn dan ook wel wat kosten. Een kwart van de huishoudens is niet tot investering bereid, omdat men liever op korte termijn zo laag mogelijke woonlasten heeft. Een vijfde van de bewoners heeft daar om andere redenen geen belangstelling voor. In koopwoningen is de bereidheid om te investeren in energiebesparende maatregelen bijna tweemaal zo groot als in huurwoningen. Verder zijn het vooral huishoudens in de middengroep (35 tot 54 jaar) en bewoners van eengezinswoningen die hiervoor belangstelling hebben /9.709, Wonen in Culemborg 31

34 3.3 Waardering van de woonomgeving De woonomgeving scoort gemiddeld lager dan de woning. In alle gebieden is het meest gegeven cijfer een 8, hoewel in Zuidoost veel huishoudens een 7 of lager geven. In West was de score voor de woonomgeving hoger (7,6) dan in Noordoost (7,5) of Zuidoost (7,3). Figuur 3.3 Waardering van de woonomgeving Rapportcijfers voor de woonomgeving Afstand tot voorzieningen In figuur 3.4 is weergegeven in hoeverre de afstand tot verschillende voorzieningen wordt gewaardeerd. De meeste bewoners zijn tevreden over de afstand tot de supermarkt, de bakker/slager, de apotheek, de school voor basisonderwijs en middelbaar onderwijs. Met de afstand tot al deze voorziening is minimaal 87% van de huishoudens tevreden. Het minst tevreden zijn de bewoners met de afstand tot de bushalte en de speelruimte voor kinderen. Uiteraard doen zich tussen de gebieden aanzienlijke verschillen voor. In West wordt alleen de ligging van het middelbaar onderwijs laag gewaardeerd. In Zuidoost mist men vooral zorgvoorzieningen /9.709, Wonen in Culemborg 32

35 Figuur 3.4 Voorzieningen en de mate van tevredenheid Groen: meer dan gemiddeld tevreden; rood: minder dan gemiddeld tevreden) Als meestgenoemde voorziening die nu nog te weinig of niet aanwezig is, noemt men de bioscoop en het theater. Ook meer horeca wordt door menig bewoner op prijs gesteld. Verder mist men mogelijkheden voor het openbaar vervoer, de aanwezigheid van een arts in de nabije omgeving, speelgelegenheid, een zwembad, groenvoorzieningen en mogelijkheden voor de jeugd en jongeren (zie figuur 3.5). De nadere omschrijvingen van deze thema's zijn in de bijlage nader weergegeven /9.709, Wonen in Culemborg 33

36 Figuur 3.5 Behoefte aan nieuwe voorzieningen bioscoop vervoer arts theater speelgelegenheid horeca zwembad groen jeugd en jongeren fietsen parkeren ziekenhuis speciaalzaak voeding sport buurtcentrum culturele voorzieningen tuin winkels politie wegen woningtypen uitgaansgelegenheden kerk, moskee park dagelijkse boodschappen Samenvatting De sterkste kenmerken van de Culemborgse woningen zijn de ruimte in en om de woningen, de goede ligging, de aanwezigheid van een (ruime) tuin of balkon, de vrijheid en het uitzicht. Kortom: het feit dat het karakter van Culemborg niet stedelijk is, is in de ogen van bewoners een belangrijk kwaliteitskenmerk. Dat neemt niet weg dat mensen wensen blijven hebben. Men zou nog wel méér ruimte willen of de woonkamer of keuken willen verbeteren. Ook een ruimere tuin of balkon en onderhoud aan de woning worden als te verbeteren kenmerken genoemd. De helft van de huishoudens is geïnteresseerd in maatregelen die de energielasten omlaag kunnen brengen. In koopwoningen is de bereidheid om te investeren in energiebesparende maatregelen bijna tweemaal zo groot als in huurwoningen. Verder zijn het vooral huishoudens in de middengroep (35 tot 54 jaar) en bewoners van eengezinswoningen die hiervoor voelen /9.709, Wonen in Culemborg 34

37 De meeste bewoners zijn tevreden over de afstand tot de supermarkt, de bakker/slager, de apotheek, de school voor basisonderwijs en middelbaar onderwijs. Het minst tevreden zijn de bewoners met de afstand tot de bushalte en de speelruimte voor kinderen. Ten aanzien van de ontwikkeling van de voorzieningen wenst men vooral voorzieningen die Culemborg tot een aantrekkelijker uitgaanscentrum maken. Daarbij horen een bioscoop, een theater en horeca. Ook het vervoer, de huisarts en speelgelegenheid voor kinderen worden meer gewenst /9.709, Wonen in Culemborg 35

38 4. Verhuizen 4.1 Verhuisplannen Van alle (zelfstandig wonende) huishoudens overweegt 12% om binnen de komende twee jaar te verhuizen naar een andere woning. Daarnaast wil 8% tussen twee en vijf jaar verhuizen. Voor 23% is dat 'misschien' aan de orde. Het aandeel van 12% verhuisgeneigden is kleiner dan gemiddeld in Nederland in 2006 (WoON 2006). Opvallend is het grote aandeel huishoudens dat twijfelt. Dat aandeel is net zo groot als het aandeel dat zeker weet dat men wil verhuizen. Vermoedelijk speelt de economische situatie bij deze onzekerheid een rol. Er bestaat een logisch verband tussen de gewenste verhuistermijn en de reeds ondernomen acties. Huishoudens die binnen twee jaar willen verhuizen, hebben relatief veel contact opgenomen met een makelaar of projectontwikkelaar en oriënteren zich via advertenties in de krant op mogelijke voor hen aantrekkelijke woningen. Ook inschrijving bij 'Woongaard' is een veelvuldig gebruikte weg om zich te oriënteren op een andere woning. Het is opmerkelijk dat onder alle groepen men zich af en toe oriënteert via internet. Ook van de ingeschrevenen bij 'Woongaard' heeft een wezenlijk deel helemaal geen verhuisplannen. Tabel 4.1 Ondernomen acties om te verhuizen in % (Het totaal kan meer dan 100% zijn omdat woningzoekenden meer dan een soort actie kan ondernemen) Makelaar of projectontwikkelaar Internet Vrienden, kennissen en collega's Advertenties in de krant Woongaard Anders Totaal Ja, binnen nu en twee jaar 13% 48% 14% 29% 32% 9% 146% Ja, binnen twee en vijf jaar 5% 63% 14% 18% 30% 7% 136% Ja, maar niet binnen vijf jaar 6% 35% 9% 13% 30% 10% 104% Misschien 5% 41% 9% 20% 26% 12% 114% Nee 0% 1% 0% 1% 1% 2% 5% De leeftijd van een huishouden speelt een belangrijke rol bij de wens om te verhuizen (tabel 4.2). De interesse om te verhuizen, is het grootst onder de jongere huishoudens tot 34 jaar. In de leeftijd tussen 55 en 64 jaar is de verhuiswens minder sterk maar in de leeftijdsgroep daarboven neemt de verhuiswens weer wat toe. Onder de huishoudens met een leeftijd tussen de 45 tot 64 jaar is een relatief groot deel dat op wat langere termijn wil verhuizen. Degenen die op korte termijn willen verhuizen, hebben vooral belangstelling voor een eengezinswoning in een rij, zowel in de huursector als in de koopsector (zie tabel 4.2) /9.709, Wonen in Culemborg 36

39 Tabel 4.2 Verhuisgeneigdheid naar type van de gewenste woning Appartement met lift (flat, etagewoning) Beneden- of bovenwoning, maisonnette Eengezinswoning in een rij Tweeonderéén kap Vrijstaand huis, villa of bungalow Kavel Anders Totaal Huurwoningen Binnen nu en twee jaar 17% 17% 50% 0% 0% 11% 27% Binnen twee en vijf jaar 11% 9% 9% 0% 0% 8% 9% Niet binnen vijf jaar 39% 30% 12% 25% 0% 28% 27% Misschien 29% 33% 23% 75% 100% 53% 32% Nee 4% 12% 6% 0% 0% 0% 5% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Koopwoningen Binnen nu en twee jaar 26% 100% 34% 15% 10% 16% 0% 17% Binnen twee en vijf jaar 11% 0% 26% 19% 21% 21% 25% 20% Niet binnen vijf jaar 36% 0% 1% 28% 19% 17% 29% 22% Misschien 20% 0% 38% 38% 48% 42% 46% 39% Nee 6% 0% 0% 0% 2% 4% 0% 2% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Tabel 4.3 Verhuisgeneigdheid naar leeftijd van de zelfstandig wonenden Ja, Ja, maar binnen na vijf twee jaar jaar Ja, binnen twee en vijf jaar Misschien Nee Totaal in % t/m 24 jaar 52% 11% 12% 7% 19% 100% jaar 30% 14% 15% 22% 19% 100% jaar 9% 8% 15% 30% 38% 100% jaar 7% 8% 22% 22% 41% 100% jaar 4% 7% 25% 22% 41% 100% jaar 7% 8% 12% 22% 51% 100% 75+ 8% 3% 5% 16% 68% 100% Totaal 12% 8% 17% 23% 40% 100% Verhuizingen zijn vaak het gevolg van veranderingen rond werk, studie of het huishouden zelf (samenwonen, trouwen, scheiden en gezinsvorming). Rond de middelbare leeftijd vinden dit soort veranderingen veel minder vaak plaats, waardoor ook de wens om te verhuizen veel minder aanwezig is. Pas als ouderdom met gebreken komt of daar uitzicht op gaat bestaan vanaf het 60 e levensjaar, wordt de wens om te verhuizen weer wat sterker. Niet alleen in de mate van verhuisgeneigdheid bestaan er verschillen tussen de leeftijdsgroepen, ook de urgentie verschilt per levensfase. Vooral onder de huishoudens tussen de 25 en 34 jaar is behoefte om op korte termijn te verhuizen groot. De mate waarin huishoudens verhuisgeneigd zijn, verschilt ook per woonsituatie. Huishoudens in een huurwoning hebben vaker een urgente verhuiswens dan huishoudens in een koopwoning (figuur 4.1) /9.709, Wonen in Culemborg 37