VERBETER UW RESULTAAT MET COMFORTABEL BOUWEN

Transcriptie

1 VERBETER UW RESULTAAT MET COMFORTABEL BOUWEN Sept. - Nov ir. Atze Boerstra BBA Binnenmilieu ab-bba@binnenmilieu.nl ing. Joost Valk Vital Places jvalk@vitalplaces.eu 1

2 Opbouw 1. Algemene introductie bouwen, binnenmilieu & comfort 2. Praktijkvoorbeelden 3. Discussie aan de hand van stellingen 4. Vragen Sept. - Nov

3 1. ALGEMENE INTRODUCTIE Sept. - Nov

4 Deelaspecten binnenmilieu: Sept. - Nov

5 Tekst EPB directive (2002) De bouwsector dus de opdracht om ook het aspect comfort & gezondheid mee te nemen (verder te kijken dan alleen energie) Sept. - Nov

6 Binnenmilieu-eisen Bouwbesluit Verse lucht toevoer Spuiventilatie Afzuiging natte cellen Emissies materialen (alleen formaldehyde) Koudebruggen/risico schimmelgroei Thermische isolatie gebouwschil Tocht Daglichttoetreding Nagalmtijd Installatiegeluid Geluidisolatie gevel, wanden Sept. - Nov

7 Ontbrekende zaken in het Bouwbesluit, o.a.: Emissies materialen (mmmf, vluchtige organische stoffen) Luchtfiltering (fijn stof, NOx) Oververhitting Minimum temperatuur winter Temperatuur beïnvloeding Niveau + kwaliteit (afscherming) kunstlicht Lichtwering Kwaliteit uitzicht Nagalmtijd ( ) Installatiegeluid ( ) Geluidisolatie binnenwanden. Sept. - Nov

8 Luchtkwaliteit - de 5 basiseisen 1. Emissiearme materialen 2. Adequate verse luchttoevoer 3. Inblaasluchtkwaliteit = (min.) buitenluchtkwaliteit 4. Spuiventilatie voorziening (persoonlijke beïnvloeding) 5. Gebruik conform ontwerp uitgangspunt Sept. - Nov

9 Effecten van suboptimale luchtkwaliteit Geurhinder Sick Building Syndrome (irritatie van slijmvliezen ogen, keel, neus & aspecifieke klachten als hoofdpijn, vermoeidheid) Astma & allergieën Verminderd welzijn Complicaties hart- en vaatziekten (m.n. fijn stof) (long)kanker (bv. tabaksrook, asbest) Sept. - Nov

10 Context Sept. - Nov

11 Gezondheid & comfort - ventilatie Conclusie: Verse luchttoevoer < 35 m 3 /uur per persoon = meer SBS-symptomen Bron: Mendell et al (2000) Sept. - Nov

12 Gezondheid & comfort: invloed type installatie Percentage gebouwgebruikers met klachten 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Muffe, bedompte lucht 'Droge lucht' Oogklachten Keel/neus klachten Hoofdpijn/vermoeidheid NatVent MechVent Airco Conclusie: Complexere installatie = grotere kans op binnenklimaatklachten (Bron: Zweers et al, 1992) Sept. - Nov

13 Binnenmilieu & productiviteit - factoren Sept. - Nov

14 Voorbeeld 2: Verse luchttoevoer versus productiviteit Bron: Seppänen et al 2006 Sept. - Nov

15 Kentallen productiviteitseffect Indicator Thermisch binnenklimaat Productiviteitseffect* Oververhitting -2,5% Onderkoeling -2,5% Temperatuur beïnvloeding -4% Binnenluchtkwaliteit Terugverdientijd Verse lucht toevoer -4%** binnenmilieu Verontreinigingsbronnen -3% Geluid bevorderende Betekenisvol geluid maatregel -7% Niet bekenisvol geluid -2,5% meestal < 1 a 2 jaar! Licht Kunstlicht -3% Daglichtwering -5% * Productiviteitseffect van het worst case (klasse D) vs. best case (klasse A) scenario ** De hoeveelheid verse lucht toevoer heeft ook invloed op het ziekteverzuim (maximaal -0,5 %punt). Bron: BBA Binnenmilieu, Kengetallen binnenmilieu & productiviteit ten behoeve van de EET value case tool. Opdracht: Platform 31 / Kantoor vol Energie. Sept. - Nov

16 Effect goed binnenmilieu op vastgoed waarde volgens Finse studie Bron: Sept. - Nov

17 2. PRAKTIJKVOORBEELDEN ir. Atze Boerstra Sept. - Nov

18 Tocht? Moraal? Hou rekening met het verwachtingspatroon van de eindgebruikers Sept. - Nov

19 Hot hot hot! Moraal? Ontwerp op (voorkomen) oververhitting! Sept. - Nov

20 Gezond en effectief leren Moraal? Prestatie-eisen (i.r.t. bv. verse luchttoevoer + daglichttoetreding) centraal! Sept. - Nov

21 Persoonlijke klimatisering: JEP! (initiatief Van Delft groep) Moraal? Ook in grote, open ruimtes is individuele binnenklimaat beïnvloeding mogelijk Sept. - Nov

22 VRAGEN? Sept. - Nov

23 3. STELLINGEN Sept. - Nov

24 STELLING 1 Opdrachtgevers zijn meer geïnteresseerd in comfortabel & gezond bouwen dan in energiezuinig & milieubewust bouwen Sept. - Nov

25 STELLING 2 Comfortabel & gezond bouwen is duurder Sept. - Nov

26 STELLING 3 Energiezuinig bouwen en comfortabel/gezond bouwen gaat prima samen Sept. - Nov

27 STELLING 4 Echt comfortabel & gezond bouwen is alleen haalbaar bij nieuwbouw, niet bij renovaties Sept. - Nov

28 STELLING 5 Balansventilatie heeft bij nieuwbouw de voorkeur boven natuurlijke ventilatie Sept. - Nov

29 Meer informatie Zie de innovatiepagina. Hier zijn de o.a. de volgende documenten te vinden: Boerstra A.C. & Daanen H.A.M Arbokennisnet dossier Klimaat & Verlichting. Dossier is te downloaden via de volgende link: RIVM, Handboek Binnenmilieu. De Bilt: Rijksinstituut voor Volksgezondheid & Milieu. Handboek is te downloaden op: SBRCURnet, Praktijkboek Gezonde Gebouwen. Delft: SBRCURnet. Voor meer info, zie: World Green Building Council, Health, Wellbeing & Productivity in Offices The next chapter for green building. Te downloaden via: Health_Wellbeing productivit y_full_report.pdf Sept. - Nov

30 Meer informatie Overige informatie: Rijksoverheid, Diverse dossiers over bouwen, binnenmilieu & comfort. Zie zoek op binnenmilieu / ventilatie / binnenklimaat / comfort / gezondheid etc.. Boerstra A.C. & van Dijken F., AI 24 - Binnenmilieu. Den Haag: Sdu uitgevers. Te bestellen via: Sept. - Nov