Betreft : Beantwoording vragen over het Ecoduct over de N227 van de fracties D66, BVH en VVD door de provincie Utrecht

Transcriptie

1 Memo Aan : De fracties van D66, BVH en VVD Van : Provincie Utrecht Doorkiesnummer : (0343) Datum : Afschriften : Het college Bijlage(n) : - Betreft : Beantwoording vragen over het Ecoduct over de N227 van de fracties D66, BVH en VVD door de provincie Utrecht ECODUCT N227 Vragen van raadsfracties gem Utrechtse Heuvelrug en antwoorden Provincie Utrecht. (februari 2016.) (De antwoorden zijn cursief weergegeven) Wij onderkennen en onderschrijven het nut van het realiseren van ecologische verbindingszones. Maar het is ons ook bekend dat er in de vakliteratuur een discussie gaande is over de (kosten)effectiviteit van ecoducten in relatie tot het vergroten van leefgebieden. Dus dat niet alleen rekening wordt houden met diersoorten, maar ook met de aanwezige waarden van natuur, landschap en cultuurhistorie. Daarom hebben wij in samenwerking met de Federatie Groene Heuvelrug de volgende vragen opgesteld waarbij wij verwijzen naar de volgende bronnen: bijlagen 1a en bijlage 4 (1); bijlage 3: Natuurwaarden/toets (maart 2015): 1. Alternatieven De locatie voor de aanleg van het ecoduct is gekozen na zorgvuldige afweging door de provincie, waarbij zowel ruimtelijke, ecologische als financiële motieven een rol hebben gespeeld. De gekozen locatie is hierbij naar voren gekomen als het meest geschikte alternatief. (Vierde bijlage Archeologie onderzoek van bijlage vier bij het raadsvoorstel, blz. 32.) a. Welke alternatieve locaties zijn nog meer onderzocht? IBAN NL64BNGH

2 Voor het relatief korte traject tussen Maarn en Doorn zijn drie mogelijke locaties beoordeeld: Locatie Zuid (ten zuiden van ingang Zonneheuvel) Midden (tussen ingang Stameren en Zonneheuvel) en Noord (tussen Maarn en ingang Stameren). In de beoordeling zijn de aspecten ecologie, inpassing, cultuurhistorie, natuurwaarden, archeologie, verkeersveiligheid, medewerking/draagvlak/ effect en verstoring meegenomen. Met name op basis van inpassing is gekozen voor locatie Noord.(tussen hm 8.5 en hm 8.8) b. Wat is de kosteneffectiviteit van dit ecoduct in relatie tot het vergroten van het leefgebied? De omvang van de bos- en heidegebieden op de Heuvelrug is een vast gegeven. De enige ruimte die er kwalitatief is, is de omvorming van bos naar heide die de afgelopen jaren heeft plaatsgevonden. Het kwantitatieve probleem voor natuur op de Heuvelrug ligt hem in de versnippering van leefgebied door rijkswegen, spoorwegen en provinciale- en gemeentelijke wegen. Door de bouw van de ecoducten van noord naar zuid (vv.) in het centrale deel van de Heuvelrug wordt er door Rijkswaterstaat, ProRail en provincie gewerkt aan een oplossing voor deze zogenaamde versnippering van leefgebieden. c. Welke alternatieven zijn er onderzocht voor dit ecoduct? We denken hierbij o.a. aan faunatunnel, faunapassages met aangepaste matregelen (bijv. wildwaarschuwingssysteem) of het verlagen van de snelheid tot 60 km in samenhang met andere maatregelen, zoals bewegingslichten of reflectoren? Voor locatie Noord is gekeken naar de mogelijkheden van een ecopassage onder de weg door (tunnel),een ecopassage over de weg (ecoduct) met behoud van de bestaande weghoogte en een ecopassage over de weg (ecoduct) met verdiepte wegligging. Op basis van ecologisch functioneren en landschappelijke afwegingen is gekozen voor een ecoduct waarbij de weg op de bestaande hoogte blijft. Een tunnel zal gezien de lengte en de expositie t.o.v. het zonlicht een beperking in de mogelijkheden van vegetatie ontwikkeling in de tunnel hebben. Vanuit landschap is het gewenst dat de weg op de huidige hoogte blijft liggen, zodat de karakteristieke glooiing niet wordt aangetast en de hoogtebeleving in tact blijft. Reliëfbeleving is één van de drie kernkwaliteiten van de Utrechtse Heuvelrug. Wegen haaks op de Utrechtse Heuvelrug volgen de hoogteverschillen. Bij een faunatunnel zou de weg omhoog gaan en tussen twee toppen komen te liggen, waarmee het glooiende karakter van de weg zou verdwijnen. Bij een ecoduct blijft de karakteristieke glooiing van de weg en daarmee de reliëfbeleving behouden. De provinciale wegen op de Heuvelrug zijn gebiedsontsluitingswegen die zijn ontworpen of aangewezen om een gebied aan te sluiten op wegen van hogere orde. Op deze wegen, geldt een snelheidslimiet van 80 km/uur. In dit geval betreft het de N227 met aansluiting op de 2

3 A12. De overweging om de snelheidslimiet te verlagen in combinatie met andere faunamaatregelen heeft vanwege de functie van gebiedsontsluitingsweg niet plaatsgevonden. 2. Diversiteit diersoorten De biodiversiteit wordt bevorderd door veilige migratie van fauna, het vergemakkelijken van hervestiging van soorten en door genen uitwisseling. Het gaat daarbij om soorten (kleinere dieren ) die in de directe omgeving van de ecopassage hun leefgebied hebben. Voor het gebied rond de N227 is de ontsnippering in hoofdlijnen bedoeld voor de volgende doelsoorten: zoogdieren, eekhoorn, boommarter, das, ree en edelhert (toekomst); reptielen: hazelworm en zandhagedis; amfibieën: heikikker; vlinders van bossen. (Bijlage 1a bij het raadsvoorstel, blz. 11) Uit het Natuurwaarde onderzoek blijkt dat aan het plangebied een lage natuurwaarde wordt toegekend (droog bos met zandgrond) en dat vanwege de hoge ligging van de geplande bouwlocatie (22,5 meter + NAP) ontbreekt ook (oppervlakte) water; naar amfibieën is dan ook geen onderzoek gedaan. Soortenrijkdom en getelde aantallen zijn verder laag: das, boommarter, heikikker blijken niet voor te komen en van de reptielensoorten zijn alleen hazelworm (3) en zandhagedissen (4) aangetroffen; beschermde soorten dagvlinders zijn ook niet geteld. (Bijlage 1a bij het raadsvoorstel, blz. 4-7 en ) a. Was dit ook bekend toen in 2007 tot de aanleg is besloten en dit besluit in 2011 en 2015 door de Provincie is (her)bevestigd? Het onderzoek waarnaar u refereert heeft betrekking een natuurtoets in het kader van de Flora en Faunawet en een nee tenzij- toets conform de voorwaarden van de Provinciale Ruimtelijke Structuurvisie De soorten die daarin genoemd zijn hebben dus betrekking op de locatie waarop het ecoduct komt en niet op het voorkomen van de soorten in de omgeving. Hiervoor verwijzen we naar de uitgevoerde Quick scan mei De ecologische kwaliteit van het gebied was in 2007 bekend. Door de bouw van ecoducten over de A12 en de voorziene ecoducten over de N227 en de N226 wordt de ecologische samenhang in het gebied hersteld en kunnen soorten zich weer gaan verplaatsen en opnieuw vestigen in de deelgebieden. Verder is bekend dat de kwaliteit van de bossen en bosbodem op de Heuvelrug verbetert door het ouder worden van de bossen. De soortenrijkdom neemt daardoor verder toe. De verwachting is ook dat door het weer open maken van kleine terreintjes en b.v. het plaatselijk verbreden van bospaden in de omgeving van het ecoduct ook de leefomstandigheden van heidesoorten zal verbeteren. Het ecoduct en de toelopen zullen zelf ook een heidebiotoop vormen. De maatregelen voor kleinschalige 3

4 heideontwikkeling zullen de komende jaren geleidelijk door terreinbeheerders uitgevoerd kunnen worden. b. Wat zijn voor de beoogde diersoorten de RE normen ( RE= reproductieve eenheden) t.b.v. gezonde/levensvatbare populaties? Het betreft hier de populatieomvang van dier- en plantensoorten op de Heuvelrug, waarbij de kans bestaat dat door de bestaande infrastructuur de afzonderlijke deelgebieden voor soorten te klein zijn geworden om zich duurzaam te handhaven. Ook hervestiging na lokaal uitsterven door calamiteiten zoals een ziekte in een populatie, droge zomer of strenge winter, is moeilijk geworden. De bouw van ecoducten zorgt er voor dat afzonderlijke kleine kwetsbare populaties met elkaar worden verbonden tot een groter geheel. De overlevingskansen van de populaties wordt daarmee vergroot. c. Behoort het edelhert nog tot beoogde diersoorten? Welk aantal is nodig voor een gezonde populatie en hoe gaat worden voorkomen dat deze dieren zich buiten de ecologische zones en natuurgebieden gaan begeven? Zoals verwoord in de beleidsnota Flora- en faunawet provincie Utrecht 2014 is het beleid is er opgericht de komst van edelherten mogelijk te maken door natuurlijke kolonisatie en waar nodig bij te sturen. De provincie hanteert een richtgetal voor de dichtheid van 2 edelherten per 100 ha en voor doortrekgebied een dichtheid van 1 edelhert per ha. De richtgetallen worden echter sterk bepaald door plaatselijke omstandigheden. In de nota is een grens gesteld van een maximale voorjaarstand van het edelhert op 150 dieren. Op basis van een edelhertenbeheerplan zal de populatieomvang worden beperkt. Met de vaststelling van de Beleidsnota is afgesproken dat er een draaiboek zal worden opgesteld waarin in ieder geval de aspecten van verkeersveiligheid en gewasschade, voor het geval de dieren schade veroorzaken buiten het Utrechts Natuurnetwerk, zullen worden gewogen in relatie tot populatieomvang en locaties. d. Zijn er cijfers bekend van dierslachtoffers op de N227 in 2015 en voorliggende jaren? De Stichting Valwild houdt al vele jaren de gegevens over valwild onder reeën bij. Op de N227 tussen Maarn en Doorn vinden verspreid aanrijdingen plaats met reeën, maar er is geen echte hotspot aan te wijzen. De weg bevindt zich wel meestal in de top van het aantal 4

5 aanrijdingen. Door de bouw van ecoducten over de A12 en de voorgenomen bouw van een ecoduct over de N226 zal het aantal bewegingen van ree in het gebied naar verwachting gaan toenemen. De kans op aanrijdingen, ook met andere soorten zoals boommarter en das zal daarmee naar verwachting ook toenemen. Een ecoduct met rasters zal dat voorkomen. Als bijlage is jaarrapportage van 2014 beschikbaar. In de Quick scan 2014 zijn ook locaties van en aantallen verkeersslachtoffers weergegeven. 3. Verdere benodigde maatregelen? Voor de bouw van het ecoduct en de aanleg en inrichting van de toelopen, zal een zekere oppervlakte bos moeten worden gekapt. Daarnaast zal er een nog nader te bepalen hoeveelheid bos moeten worden gekapt om de omgeving van het ecoduct geschikt te maken voor soorten van open terrein. (Derde bijlage Natuurwaardenonderzoek, maart 2015 van bijlage 4 bij het raadsvoorstel, blz. 24.) a. Hoe groot zal het areaal bos zijn wat nog bijkomend zal worden gekapt? afstand tussen A12 Mollebos ecoduct en N225 Elst/Uiterwaarden ecoduct is ca 20 km? Door het weer open maken van kleine terreintjes ten behoeve van heideherstel en b.v. het plaatselijk verbreden van bospaden in de omgeving van het ecoduct kunnen de leefomstandigheden van heidesoorten verbeteren. Het gaat hierbij om totaal enkele tientallen ha s die onder meer worden ingericht met een mantel-zoomvegetatie ten behoeve van zon- en warmte minnende soorten. b. Welke bijkomende maatregelen en ingrepen zullen nog nodig zijn om voor de warmte /zon en vocht/water minnende soorten geschikte biotopen en verbindingen te creëren? Zie antwoord 3a. Aanvullend zal er aan de voet van de toelopen een wateropvang worden aangelegd in de vorm van een poel met een bekleding van leem. Op het ecoduct en de toelopen zal aan de noordzijde een mantel-zoomvegetatie ontwikkeld worden waar zon- en warmte minnende soorten zoals dagvlinders en hagedissen leefgebied zullen vinden. Ook wordt een deel van het ecoduct en toelopen als heide gebied ingericht. c. Om veilige leef- en rustgebieden te creëren: zullen dan ook wandel- ruiter- en fietspaden moeten worden afgesloten of omgelegd? (net als voor de 500 meter brede ecologische zone bij het A12 /Mollebos ecoduct?) 5

6 Met de aangrenzende eigenaren landgoed Huis te Maarn en Het Utrechts Landschap is in een overeenkomst vastgelegd dat in een straal van 250 m. vanaf van de voet van het ecoduct uitsluitend reguliere onderhoudswerkzaamheden zullen plaats vinden en dat er naar gestreefd wordt om het recreatieve medegebruik te minimaliseren. In de praktijk betekent dit dat er aan de oostzijde van het ecoduct ca m. bospad en aan de westzijde op ca. 500 m bospad niet meer voor wandelen beschikbaar is. Dit heeft geen consequenties voor bestaande doorgaande wandelroutes en is in verhouding tot de totaal beschikbare wandelroutelengte verwaarloosbaar. Langs het wegtracé zullen in het rasterwerk bestaande doorgangen naar bebouwing, voor wandel-, fiets en ruiterrecreatie, bosbeheer, toegang voor brandweer, in stand blijven. Deze toegangen zullen voorzien worden van wildroosters, klaphekjes e.d. om de dieren langs het raster naar het ecoduct te geleiden. De voorzieningen zullen zo gebruiksvriendelijk mogelijk worden aangelegd. (zie 3 d) d. Hek- en rasterwerk. Wij krijgen veel vragen van onze inwoners ten aanzien van dit onderwerp. Kunt u aangeven hoe het hek- en rasterwerk (ca. 3,2 km) er uit komt te zien, waar die precies wordt aangebracht en hoe de aansluiting met de particuliere terreinen plaats vindt? Is er een tekening voorradig? Antwoorden: In overleg met de aangrenzende grondeigenaren is het plan van het tracé van de rasters en de locatie voor de voorzieningen vastgesteld De plankaarten voor de rasters enz. zijn beschikbaar. 4. Advies rapport 'Onbeperkt houdbaar, naar een robuust natuurbeleid ' Door de Raad voor leefomgeving en infrastructuur (RLI) is in mei 2013 het advies rapport 'Onbeperkt Houdbaar, naar een robuust natuurbeleid, uitgebracht: De raad kijkt in dit advies naar het natuurbeleid en legt daarbij de nadruk op de effectiviteit en het maatschappelijk draagvlak van dit beleid, en doet aanbevelingen voor de vernieuwing ervan o.a. - overweeg bij kostbare verbindingen, zoals ecoducten, van geval tot geval wat de meest effectieve besteding van middelen is: de aanleg van een verbinding of het vergroten van de oppervlakte van bestaande kernen. Is de Provincie op de hoogte van dit RLI advies rapport? De provincie is op de hoogte van dit rapport. Vanwege de functie van de N227 als gebiedsontsluitingsweg met en snelheidslimiet van 80 km/uur heeft de provincie gekozen voor 6

7 scheiding van de functies verkeer en natuur d.m.v. de bouw van een ecoduct met bijbehorende rasters. 5. Bestuurlijk en maatschappelijk draagvlak In voorgaande coalitieakkoorden (2007, 2011 en 2015) van de Provincie is het onderwerp ecoducten ook reeds opgenomen geweest: 2007: Wij gaan ervoor zorgen dat de ecologische hoofdstructuur (EHS) ten minste binnen de planning wordt gerealiseerd. Als onderdeel van de EHS realiseren we vijf ecoducten (N227 den Treek, Blitse Rading, N225 Plantage Willem III Elst, N237 Soesterberg en N237 Beukbergen) en twee faunapassages (N201 Uithoorn en N225 Grebbeberg). 2011: Bij drie van de geplande ecoducten is het nemen van verkeersmaatregelen niet toereikend om te voldoen aan de ecologische doelen. Dit zijn de projecten N226 Maarsbergen-Leersum, N227 Maarn-Doorn en N237 Utrechtseweg Griftenstein. Bij de overige projecten kiezen wij voor het treffen van verkeersmaatregelen in combinatie met de aanleg van kleine faunapassages, tenzij zwaarwegende verkeersveiligheidsoverwegingen dit onmogelijk maken. 2015: Wij realiseren de ecoducten die op dit moment in voorbereiding zijn (N226, 227 en 237). Op de overige plekken waar wij eerder ecoducten hadden voorzien, treffen we verkeersmaatregelen in combinatie met het aanleggen van kleine faunapassages, tenzij zwaarwegende verkeersveiligheidsoverwegingen dit onmogelijk maken. Inleiding coalitieakkoord Provincie Utrecht 2015: Onze werkwijze richten we ons op inwoners, maatschappelijke partners en ondernemers, we worden meer zichtbaar en een beter toegankelijk bestuur voor hen. Dit doen we door open en transparant te zijn in onze werkprocessen en resultaten. En in de uitvoering van ons beleid gaan wij in een vroeg stadium luisteren naar de ideeën, kennis en expertise van inwoners. a. Hoe is het besluitvormingsproces vanaf 2011 en 2015 verlopen? In het coalitieakkoord is het volgende opgenomen: Bij drie van de geplande ecoducten is het nemen van verkeersmaatregelen niet toereikend om te voldoen aan de 7

8 ecologische doelen. Dit zijn de projecten N226 Maarsbergen-Leersum, N227 Maarn-Doorn en N237 Utrechtseweg Griftenstein. Deze willen wij deze Statenperiode realiseren. Op 5 maart 2013 heeft er door GS Utrecht een heroverweging plaatsgevonden van de ecoducten in voorbereiding. Daarin is besloten om, conform het coalitieakkoord, te bevestigen dat er over de N226 (Maarsbergen-Leersum) en de N227 (Maarn-Doorn) ecoducten worden aangelegd. In het coalitieakkoord is opgenomen: Wij realiseren de ecoducten die op dit moment in voorbereiding zijn (N226, 227 en 237). Op de overige plekken waar wij eerder ecoducten hadden voorzien, treffen we verkeersmaatregelen in combinatie met het aanleggen van kleine faunapassages, tenzij zwaarwegende verkeersveiligheidsoverwegingen dit onmogelijk maken.. Nadat de voorkeurslocatie vaststond is er vanaf medio november 2014 contact met de aangrenzende eigenaren over de planvorming geweest. Dit heeft geleid tot een overeenkomst inzake het vestigen van en opstalrecht met twee eigenaren. Met één eigenaar kon geen overeenstemming worden bereikt. Ten behoeve van informatievoorziening en het maatschappelijk draagvlak heeft de Provincie op 19 maart 2015 een informatiebijeenkomst gehouden voor de omwonenden en overige belangstellenden. De omwonenden zijn voor deze bijeenkomst schriftelijk uitgenodigd. In de plaatselijke krant (De Kaap) is een uitnodigingsadvertentie geplaatst. Daarbij zijn circa 20 personen aanwezig geweest. In het algemeen stonden de aanwezigen positief tegenover het ecoduct. Door een aantal aanwezigen zijn vragen gesteld over de afrastering langs de weg. Ook heeft de gemeente tijdens de terinzagelegging van het ontwerp bestemmingsplan op 25 augustus 2015 een inloopavond georganiseerd. Hierbij zijn plm. 40 belangstellenden aanwezig geweest. Tijdens de inzageperiode van het ontwerpbestemmingsplan kon een ieder een zienswijze indienen. Er zijn drie zienswijzen ingediend, waarbij één zienswijze een inhoudelijk kritisch karakter had. b. Is het u bekend in hoeverre het bestuurlijke draagvlak nog is zoals op het ogenblik dat de beslissing werd genomen? En is het u bekend in hoeverre er een maatschappelijk draagvlak is voor de bouw van dit ecoduct? Is daar onderzoek naar gedaan? Zie beantwoording bij 5a. 8