Typen verkeersmaatregelen

Transcriptie

1 Typen verkeersmaatregelen Joris Willems Hogeschool voor Verkeerskunde Diepenbeek ( INHOUD Oorzaken van verkeersproblemen Aangrijpingspunten Ruimtelijke ordening Vervoersmanagement Verkeersplanologie Verkeersmanagement Besluit 1

2 OORZAKEN VAN VERKEERSPROBLEMEN Voorbeeld: problemen aan de schoolpoort drukte, chaos weinig (over)zicht (subjectieve) onveiligheid veel (potentiële) conflicten in de praktijk: meer problemen op enige afstand van de school Op zoek naar diepere oorzaken 1. geen zebra s, fout parkeren, snel rijdende auto s, : rijgedrag (en infrastructuur) 2. Te veel auto s bij de schoolpoort: routekeuze (+ tijdsaspect) 3. Te veel ouders komen met de auto: vervoerswijzekeuze (modal split) 4. Ouders wonen te veraf, dus kunnen niet te voet of per fiets: ruimtelijke ordening 2

3 AANGRIJPINGSPUNTEN 1. Rijgedrag: VERKEERSMANAGEMENT 2. Routekeuze: VERKEERSPLANOLOGIE 3. Modal split: VERVOERSMANAGEMENT 4. Planologie: RUIMTELIJKE ORDENING In omgekeerde volgorde! 1. RUIMTELIJKE ORDENING 2. VERVOERSMANAGEMENT 3. VERKEERSPLANOLOGIE 4. VERKEERSMANAGEMENT MOBILITEITSMANAGEMENT 3

4 Relatie met planvormen Verkeers(veiligheids veiligheids)plan, herinrichtingsstudie Verkeerscirculatieplan (Bedrijfs)vervoerplan Ruimtelijk Structuurplan Mobiliteitsplan als bindmiddel RUIMTELIJKE ORDENING Ruimtelijke ordeningsvormen: gebundeld gespreid gedeconcentreerde bundeling lintbebebouwing corridorontwikkelingen 4

5 Effecten bundeling (spreiding) van activiteiten basisvoorwaarde voor nabijheid concentratie van voorzieningen in principe kleinere afstanden onlosmakelijk verbonden met VERWEVING principe van gedeconcentreerde bundeling Effecten van lintbebouwing bron van hoge verkeersonveiligheid: veel potentiële conflicten, snelheidsverschillen bron van hoog aandeel autogebruik: vaak geen voorzieningen in de nabijheid, inefficiënte bediening openbaar vervoer 5

6 6

7 VERVOERSMANAGEMENT definitie : maatregelen ter optimalisering van de vervoerswijzekeuze en het gebruik van vervoermiddelen m.a.w. stimulering van het het juiste vervoermiddel op de juiste plaats en tijd algemeen beginsel: STOP-principe (de auto is al dominant genoeg) push en pull -maatregelen (azijn en honing) Push-maatregelen vervoersmanagement (azijn) Campagnes tegen auto: niet te veel bollen, de auto kan best een dagje zonder u, u varieer in het verkeer, mobiliteits-opvoeding opvoeding in (rij)scholen Afbouw van publieke parkeerruimte Reservering plaatsen voor prioritaire groepen (gehandicapten) Gereserveerde plaatsen voor carpoolers Bewonersparkeren Parkeertoelatingen Autovrije en luwe zones Woonerven, Zone 30 Verbod op grotere vrachtwagens Speciale toelatingen om in centrum te rijden Systeem van even en oneven nummerplaten Parkeergeld voor publieke parking volgens hiërarchisch principe Belasten van privéparking parking Belasting op het huren van privéparking parking Rekening rijden Gebiedstoelating Spitsvignet; tolheffing Lokale taks op brandstof. 7

8 Pull-maatregelen vervoersmanagement (honing) image-building fiets met belgerinkel naar de winkel mobiliteits -opvoeding opvoeding in (rij)scholen uitgifte fietsroutekaarten campagnes OV uitbreiding dienstregeling OV Ruimere rijtuigen Aangepaste overstappunten (o.a. P&R, B&R) Doorstromingsmaatregelen (eigen beddingen, verkeerslichten, ) Hogere frequentie Beperking haltetijden (voorverkoop, bredere deuren) Eigen rijstroken carpool en bus Voorbehouden parkeerplaatsen voor carpoolers bij de bestemming Voorrang bij toeritdosering voor bus en carpool Kortste routes LV aanbieden Beperkt eenrichtingsverkeer, fietsen door winkelwandelstraten Voldoende stallingen vlak bij bestemming Comfortabele verhardingen fiscale voordelen fietsers en carpoolers fietsvergoeding aantrekkelijke tarieven (gratis OV) Bemerkingen verkeers- en vervoersmanagement Verkeers- en vervoermanagement gaan vaak samen, b.v. parkeren, busbaan soms ook tegenstrijdige effecten, b.v. fiscaal stimuleren milieuvriendelijke auto s stimuleert vooral het autogebruik 8

9 VERKEERSPLANOLOGIE Optimalisering verkeersnetwerken (voor elke vervoersmodus) Wegencategorisering! Basis: netwerkvormen, kenmerken, eigenschappen en effecten Voorbeelden van (verkeers)netwerken wegenkaart fietsroutenetwerk stedelijk weefsel woonwijk scheepvaartwegen ook: internet, 9

10 Kenmerken van netwerken functionele kenmerken morfologische kenmerken hoofdontsluitingskenmerken Functionele kenmerken type knopen en verbindingen aantal knooppunten en aansluitingen hiërarchisch diffuus complementariteit - corridorvorming 10

11 Morfologische kenmerken Voorbeelden Typen van morfologische structuren: Rasterstructuur Boomstructuur Lusstructuur Mengvormen Opgelet: schaalniveau kan bepalend zijn 11

12 Hoofdontsluitingskenmerken Welke ontsluitingsstructuren herken je? Typen hoofdontsluitingen Centraal (axiaal) Perifeer (tangentieel) Ring (perifeer( perifeer-cirkelvormig) Tussenvormen (b.v. binnenring) Opgelet: schaalniveau kan bepalend zijn 12

13 Effecten functionele kenmerken Effecten typen knopen en verbindingen: Vooral effecten op verkeersafwikkeling en verkeersveiligheid Ontwerp aan te passen aan functie (v.b. ASW versus woonstraat (cfr( cfr.. categorisering) Aantal knooppunten en aansluitingen: Bepaalt de maaswijdte Bepaalt de toegankelijkheid en de prestatie (afwikkelingskwaliteit) van het systeem vaak: negatief verband tussen toegankelijkheid en afwikkelingskwaliteit Afhankelijk van niveau hiërarchie (cfr( cfr. categorisering) 13

14 Hiërarchisch systeem: sturing mogelijk routekeuze is relatief beperkt meer mogelijkheden beperking sluikverkeer Diffuus systeem: vrijheid routekeuze alle wegen gelijkwaardig en dus ± dezelfde vormgeving Conclusie hiërarchisch diffuus systeem: diffuse systemen enkel voor kleiner schaalniveau (b.v. wijk of buurt) of specifieke netwerken (b.v. fietsnetwerk) op hoger niveau: hiërarchie vrijwel de enige mogelijkheid 14

15 Complementaire netwerken: grote gebiedsdekking differentiatie in bereikbaarheidsprofielen (A-B-C) vooral gericht op unimodaliteit 15

16 Corridors: ontstaan van verkeers- en verkeersluwe gebieden, ook op grote schaal concentratie hinder multimodaal transport mogelijk, maar vergemakkelijkt ook ongewenste modi, b.v. door toeleveranciers Voorbeeld corridors op micro-niveau niveau: : BFFN 16

17 Voorbeeld complementaire netwerken: BFFN en recreatief fietsroutenetwerk Voorbeeld transportcorridors en complementaire netwerken op macroniveau: RSV 17

18 Effecten morfologische kenmerken Rasterstructuur: vrijheid routekeuze minimalisering verplaatsingsafstanden weinig sturingsmogelijkheden verkeersvolumes alle straten ontsluitend en erftoegang tegelijk meer capaciteit noodzakelijk Boomstructuur: weinig tot geen routekeuze mogelijk gekoppeld aan zekere hiërarchie sturing verkeersvolumes mogelijk specifieke vormgeving voor elke straat mogelijk Lusstructuur: ± idem als boomstructuur Let op: wat voor de ene modus ongewenst is, is voor de andere mogelijk gewenst --->Differentiatie vaak gewenst (doorsteekjes) 18

19 Effecten hoofdontsluitingskenmerken Centrale hoofdontsluiting: minimalisering verplaatsingsafstanden centrale barrière verkeer neemt toe naarmate men centrum nadert en dus: meer hinder in centrum opgelet: kan voor diverse modi verschillen! Perifere hoofdontsluiting: vergroting verplaatsingsafstanden verkeersvolume neemt af naarmate men centrum nadert Ring: ± idem als perifeer betere spreiding van verkeer mogelijk Tussenvormen: combinatie van voor- en nadelen 19

20 Praktische toepassing netwerken Enkel voor nieuwe netwerken of New Towns? Ook bestaande netwerken kunnen worden aangepast: knippen en categorisering! VERKEERSMANAGEMENT Voorlopige definitie: maatregelen ter optimalisering van de verkeersafwikkeling, gegeven het voertuigaanbod gericht op operationeel rijgedrag vnl. infrastructuur-gericht (evt. via voorlichting en/of wetgeving) 20

21 Soorten verkeersmanagement Verdere onderverdeling: Verkeerstechniek: : meestal de harde maatregelen: basisontwerp van wegen en kruispunten, drempels, bochten, Verkeersbeheersing: : bijkomende sturing en ondersteuning van het basisontwerp: verkeerslichten, regels, borden, signalisatie, Dynamisch verkeersmanagement: sturing afhankelijk van het verkeersaanbod (b.v. rijstrooksignalisatie ring Antwerpen) Statisch verkeersmanagement: : vaste maatregelen (b.v. drempels, rotondes, maar ook: starre lichtenregeling Ook hier weer: logische volgorde respecteren Voorbeelden verkeersmanagement snelheidsremmers in allerlei vormen (verkeersdrempels, asverschuivingen,, ) diverse kruispuntvormen: rotonde, klassiek, hollands complex, rechts-in in/rechts-uit,, bajonet, diverse dwarsprofielen: gemengd / gescheiden verkeer, fietspaden, dynamisch: adaptief aan verkeersbeeld: verkeerslichten, toeritdosering, signalering op autosnelwegen, 21

22 TOT SLOT Kader van aangrijpingspunten is op vrijwel elk verkeersprobleem toepasbaar: gevaarlijke punten omgevingshinder congestie op autosnelwegen weekendongevallen 22