Ingrediënten ontwikkeling van een warmtenet

Transcriptie

1 Ingrediënten ontwikkeling van een warmtenet 1. Beleid gemeente Visie met betrekking tot warmte en warmtenet Rol en belangen gemeente bij warmtenet 2. Perspectiefrijke Kansen 3. Aanpak ontwikkeling kans Moment van inschakeling marktpartijen Wijze van selectie marktpartijen NB. Initiatief/regie kan bij overheid liggen, maar ook bij marktpartijen

2 Warmtevraag gebouwde omgeving: 540 PJ Individuele reductie Zonne-energie* Micro-WKK Warmtepomp* Passiefhuis* BKA, PCM, etc.* Collectief (warmtenetwerken) Industrie: (>0,5 MW per bron, > 50 C): 100 PJ Elektriciteitsproductie: 300 PJ Afvalverbranding Bio-WKK Geothermie Warmtepomp (bodem, lucht, WKO, dak, asfalt, tuinbouw, koeling)* * Vooral realiseerbaar bij nieuwbouw (LTV)

3 Waarom een warmtenet? Economie Hogere kapitaallasten, lagere energiekosten Minder invloed van schommelingen en stijging energieprijzen Gemak Veilig Comfortabel (snel opwarmen) Duurzaamheid Bijdrage aan reductie CO 2 emissies met goed rendement Minder emissie in de stad Flexibiliteit Meerdere bronnen mogelijk (restwarmte, biomassa, geothermie)

4 Voordelen voor stakeholders Warmteleverende industrie: waardering CO 2 credits (ETS-3) Biomassacentrales: warmtebonus of warmtecomponent SDE+ Projectontwikkelaars: bijdrage EPC reductie Woningcorporaties: bijdrage labelverbetering Consument: lagere energieprijzen (?!) Maatschappij Duurzaamheid Lagere afhankelijkheid prijzen fossiele energie Kleinere geldstroom naar buitenland

5 Labelverbetering: besparen en vergroenen Bron: warmtenetwerk 2011

6 Warmtenet en WKO (1) bron gebied wijk gebouw optie: Zonneenergie woning Geothermie Bio WKK tapwater In de Restwarmte basis E ruimteverw. piekla CWP woni koeling vrije onbalans* geen *in balans brengen door SV, HTO, collectoren of tunnelventilatie WKO

7 concept D Warmtenet en WKO (2) opwekking gebied wijk gebouw optie: Zonneenergie woning Geothermie Bio WKK tapwater In Restwarmte ba AWP ruimteverw. pie wo koeling ge onbalans* *in balans brengen door SV, HTO, collectoren of tunnelventilatie WKO

8 Toekomstbestendigheid warmtenetten Extra bijdrage aan lage EPC en labels (alternatieven zijn ook kapitaalintensief) WKO/koude Flexibiliteit bronnen: restwarmte, geothermie, biomassa WKK, zonne-warmte Buffering/HTO/teruglevering/TPA/smart grid Eén concept voor verduurzaming gebouwde omgeving Nieuw en bestaand Woningen en utiliteit Warmte en koude Woningcorporatie en particulier

9 Knelpunten ontwikkeling warmtenet - Veranderend wettelijk kader - Drempels bij het starten van een net - Hoge investeringen en dus hoge kapitaallasten - Vele partijen met verschillende achtergronden, belangen en overtuigingen - Perceptie - Oost-Europa associatie - Monopoliepositie leverancier voor lange tijd - Onmogelijkheid tot gebruikmaking individuele innovatieve warmtevoorziening - Risico s - Subsidie wordt niet verstrekt - Onzekerheden bouw- en renovatiescenario s

10 Uitdragen - Visie uitdragen en communiceren - Warmtenetwerk lid worden - Excursies - Boek Klaas de Jong

11 Marktaandeel warmtenetwerken in Europa en NL Elektriciteit 0,3% Aardolie- en producten 17% Kolen 2% Warmtenetten 2% Bron: CBS (2009) Aardgas 79%

12 Warmtering Wenen

13 Rol en belangen van gemeente Beleid: warmtenetten als kans Lokale vertaling: industrie, tuinbouw, biomassa, gebouwde omgeving, infrastructuur, structuurvisie Risico s en kritieke succesfactoren: Prijzen: BAK, warmteprijzen, indexering, (ont-)koppeling aan gasprijzen Bestemming overwinsten warmtenet Flexibiliteit bronnen (leverzekerheid) Uitbreiding warmtenet, afstemming op structuurvisie Duurzaamheid TPA/smart grid

14 Gemeentelijke exploitatie duurzaam energiebedrijf Gemeente Doelstellingen: Klimaatbeleid Woonklimaat Werkgelegenheid Vestigingsklimaat Belang warmteklant Regie ontwikkeling Winstbestemming Argumenten: Geen marktinitiatief (rendement en risico) Bescherming afnemer Knelpunten en risico s: Kapitaalbehoefte Benodigde kennis

15 Investering en exploitatie door marktpartij Argumenten: Kennis en kunde Inbreng kapitaal Knelpunten en risico s: Cherry picking Bescherming consument (warmtewet) MARKTPARTIJEN MVO Projectmanagement Risicomanagement Kapitaal Kennis ontwerp/bouw Kennis exploitatie

16 PPS: Samenwerking overheden en marktpartijen OVERHEDEN Nationale ministeries provincies Gemeenten Klimaatbeleid Woonklimaat Werkgelegenheid Vestigingsklimaat Belang warmteklant Regie ontwikkeling Winstbestemming Initiëren faciliteren Subsidies Leningen participaties PPS constructies concessies ondernemerschap kennis kapitaal verplichtingen zekerheden MARKTPARTIJEN MVO Projectmanagement Risicomanagement Kapitaal Kennis ontwerp/bouw Kennis exploitatie

17 Ontwikkeling kansen Luisteren, enthousiasmeren, rekenen, presenteren Indicatie grootte Economische doorkijk op basis van kentallen Afwegingskader locaties: welke concepten zijn mogelijk NB temperatuurregime (flex. gebruik, delta T, geothermie) Kralen rijgen als strategische kans

18 Unieke kansen voor Maastricht Ondertunneling A2: kans voor warmte backbone Renovatiewijken Noord-Oost Maastricht Lokale industrie met restwarmte Biomassacentrales in voorbereiding (Imtech, Attero, ) Reeds 2 kleine warmtenetten

19 /jaar Rekenvoorbeeld nieuwbouwwijk 200 woningen energie beheer & onderhoud kapitaallasten jaarlijkse kosten EPC = 0,8 EPC = 0,6 Wnet 1 Wnet 2 woning referentie Overzicht per woning EPC = 0,8 EPC = 0,6 Wnet 1 Wnet 2 investeringen kapitaallasten /jaar beheer & onderhoud /jaar energie /jaar totaal /jaar

20 Puzzelen referentie + alternatief concept energieverbruik energieprijsscenario s investeringen Projectrisico s: groeiscenario s prijsscenario s Investeringen (Groen-)financiering WACC DCF & kosten/ baten economische waarde? onrendabele top? Subsidie, PPS CO 2 reductie Strategisch perspectief: kralen rijgen verduurzaming warmtevoorziening

21 Risico analyse Aansluitverplichting Bouw- en renovatiescenario Draagvlak Prijsontwikkelingen (gas, biomassa) Verkrijgen vergunning SDE Risico geothermie

22 Wanneer inschakelen marktpartijen?

23 Aanbestedingsrecht en warmtenetten Algemene beginselen aanbestedingsrecht: Non-discriminatie Transparantie Objectiviteit Proportionaliteit Vrij vertaald: Alle aanbieders verdienen een faire kans Geen belangenverstrengeling opdrachtgever en -nemer

24 Formeel kader Wie geeft de opdracht? aard van de opdracht Bron: Agentschap NL handreiking aanbestedingswijzer energie infrastructuur

25 Rol gemeente Praktische benadering* gemeente of provincie initiator of facilitator marktconsultatie initiatiefnemer marktpartij met "positie" onderhands marktpartij zonder "positie" marktconsultatie of onderhands (mede-) investeerder aanbesteding onderhands aanbesteding *juridische check blijft nodig NB: rekkelijken en preciezen

26 Marktconsultatie Wanneer? Gemeente is initiator en wil weten of er marktpartijen zijn met interesse Marktpartij klopt aan bij gemeente, rol gemeente is mogelijk groter dan alleen regulerende taken, financiële ondersteuning door gemeente is denkbaar (garanties, financiering) Hoe? Openbaar (ligt minder voor de hand) Meervoudig onderhands (in combinatie met aankondiging website) Aandachtspunten Helderheid in doelstelling, selectiecriteria, informatieronde en traject Ruimte voor creativiteit

27 Onderhands Wanneer? Marktpartij met positie (natuurlijke partners: te koppelen bestaand warmtenet, eigenaar benodigde infra, aanbieder warmte) Marktpartij zonder positie, gemeente alleen regulerende taken Hoe? Borging belangen gemeente (tarieven, indexering, milieu, uitbreiding, recht van teruglevering/tpa) Indien kans op financiële inbreng: transparantie aan markt omtrent doelstelling gemeente en proces Aandachtspunten Vastleggen doelstellingen, procedures, beslissingen en publiceren (zeker als gemeente overweegt om te participeren)

28 Aanbesteding Wanneer? Gemeente/provincie willen participeren Er is geen marktpartij met positie (natuurlijke partner) Hoe? Openbaar of niet openbare procedure Bestek of concurrentiegerichte dialoog Meervoudig onderhands Aandachtspunten Transparantie/publicatie bij meervoudig onderhands Zie handreiking aanbestedingswijzer

29 Aandachtspunten Tijdens de rit verandert de gemeente van kleur, bijvoorbeeld de raad wil dat de gemeente (prioriteits-)aandelen verwerft. Staatsteuncontrole

30 Casus A: nieuw warmtenet bedrijventerrein Gemeente X voert een pro-actief warmtebeleid Exploitant stortgas WKK heeft warmte over Op 800 meter afstand: bedrijventerrein met grote winkels De gemeente ziet een kans op koppeling, maar vraagt zich af hoe deze kans te ontwikkelen. Evalueer de volgende ontwikkelpaden, voeg eventueel een alternatief toe: 1. Gemeente laat haalbaarheidsstudie uitvoeren en daarna volgt aanbesteding concessie of marktconsultatie 2. Gemeente gaat als procesbegeleider optreden en gaat in gesprek met de betrokkenen 3. De gemeente acht stortgas een korte termijn oplossing en wil eerst meer zicht krijgen op alternatieve bronnen voor een net

31 Casus B: uitbreiding warmtenet Zalmstad Esnuco exploiteert 2 warmtenetten in Zalmstad (WKK en afvalverbrander) Esnuco presenteert plan: Grootschalig, smart warmtenet Leading customers: positief Vraagt ondersteuning/participatie aan gemeente Gemeente Zalmstad is verdeeld, wil eerst visie opstellen Vragen: 1. Heeft Esnuco de medewerking van de gemeente formeel nodig? 2. Kan de gemeente door zijn medewerking te verlenen aan het ontwikkelproces zijn visie vormen en de maatschappelijke belangen bewaken? 3. Indien gemeente positief staat en eventueel wil participeren, mag de gemeente dan exclusief met Esnuco ontwikkelen?

32 Bedankt voor uw aandacht! Vragen?