M O N T E S Q U I E U

Transcriptie

1 M O N T E S Q U I E U FINANCIAL MARKETS NEWS Door: Harco Nijland, RBA - Advisor ECB-voorzitter Mario Draghi presenteerde tijdens het rentebesluit en de daarop volgende toelichting een heel pakket aan maatregelen. Op de meeste maatregelen was al vooruitgelopen door de markt, zelfs op het voor de ECB nieuwe fenomeen van een negatieve depositorente. Targeted Long-Term Refinancing Operations, afgekort TLTRO, vormde wel een verrassing. Dit programma is een opvolger van het LTRO programma. Binnen het laatstgenoemde programma haalde het bankwezen eind 2011 en begin 2012 meer dan miljard aan goedkope 3-jaars leningen van de ECB binnen, waardoor een fundingcrisis werd voorkomen. Een toename van de kredietverstrekking kon echter niet worden bewerkstelligd. Banken hielden het geld achter de hand (in de prakijk stalden ze het weer op deposito bij de ECB) of kochten er staatsleningen van de probleemlanden van de eurozone van, waarmee flinke koerswinsten werden geboekt. Inmiddels is de omvang van de uitstaande LTRO-leningen flink gekrompen. Banken die het konden missen, losten de lening snel af. Dit om stigmatisering te voorkomen. Inmiddels is van de eerste LTRO 68% afgelost ( 331 miljard) en van de tweede LTRO 44% ( 234 miljard). In totaal 55%. Onder analisten wordt het LTRO Draghi verrast met TLTRO programma doorgaans als een succes gezien. De Europese bankensector staat er immers een stuk beter voor dan eind 2011 het geval was. Om nu een stapje verder te kunnen zetten en een toename van de kredietverlening te bewerkstelligen, heeft de ECB gekozen voor een voorwaardelijk programma. Banken kunnen ten behoeve van de kredietverlening aan de niet-financie le particuliere sector (gedefinieerd als bedrijven en huishoudens) inschrijven op de TLTRO-leningen. Leningen aan huishoudens ten behoeve van woningaankopen zijn overigens hierbij nadrukkelijk uitgesloten. In september en december van dit jaar kan hier door de banken op worden ingeschreven. De looptijd van het TLTRO-programma is tot september De rente op de leningen ligt voor de gehele looptijd vast en is gelijk aan de beleidsrente van het moment, vermeerderd met een opslag van 10 basispunten. Op basis van de actuele beleidsrente van 0,15% zouden de banken dus voor slechts 0,25% voor 4 jaar bij de ECB kunnen lenen! Er gaat ook controle op de besteding van de middelen plaatsvinden. Banken die in het kader van TLTRO krediet hebben opgenomen en tussen 1 mei 2014 en 30 april 2016 minder dan de benchmark aan de doelgroep kredieten hebben verstrekt, worden verplicht in september 2016 de lening voortijdig aan de ECB terug te betalen. Inhoudsopgave: Geldmarkt 2 Kapitaalmarkt 3 Aandelen 4 Commodities 4 Valuta 5 Regelmatig publiceren wij artikelen over diverse onderwerpen op onze website montesquieu.nl Montesquieu 1

2 Geldmarkt: Let op de bazooka Tijdens het rentebesluit van de ECB van 5 juni jongstleden, kondigde Mario Draghi een hele reeks van maatregelen aan. Als eerste paste Draghi drie rentetarieven aan. Naast de verlaging van de beleidsrente van 0,25% naar 0,15%, de verlaging van het tarief van de lending facility van 0,75% naar 0,40% en het negatief maken (van 0,0% naar -0,10%) van de depositorente, verlengde Draghi de volledige toewijzing (full allotment) van aanvragen binnen de MRO (Main Refinancing Operations) faciliteit. Onder MRO vallen ECB-leningen met een looptijd tot 3 maanden. Als vijfde maatregel wordt het effect op de geldhoeveelheid van eerdere aankopen van staatsleningen (omvang 165 miljard) niet meer gecompenseerd. De geldhoeveelheid neemt door het stopzetten van deze sterilisatie dus met 165 miljard toe. In de inleiding is het zesde en tevens laatste instrument, het nieuwe TLTRO programma, reeds besproken. Op de geldmarkt hebben de maatregelen al duidelijk sporen nagelaten. De 3-maands Euribor daalde van 0,292% tot 0,223% en de 1-maands van 0,230% naar 0,126%. De verwachting is dat het hier niet bij blijft. Voor de 1-maands Euribor wordt een laagste stand van 0,06% verwacht in december van dit jaar. De 3-maands Euribor wordt per ultimo 2014 geschat op 0,16%. Ook de jaren erna zien de handelaren een lage Euribor. Volgens de huidige inzichten wordt de grens van 1% voor de 3-maands Euribor pas weer in de eerste helft van 2018 bereikt. Toch kan er niet automatisch ervan worden uitgegaan dat de huidige verwachtingen realiteit worden. Twee instrumenten waar de markt over speculeert zijn immers nog niet toegepast. Dit betreft als eerste het opkopen door de ECB van Asset Backed Securities (ABS) oftewel obligaties die een portefeuille van activa als onderpand hebben. De bazooka van de ECB vormt echter quantitative easing (QE), ofwel het opkopen van staatspapier. Aangezien QE de reputatie heeft de inflatie op te drijven (in Japan ging de inflatie bijvoorbeeld in een jaar tijd van 0,2% naar 3,1% op jaarbasis nadat QE was toegepast), zouden de Euribor verwachtingen wel eens drastisch kunnen toenemen zodra er tekenen zijn dat de ECB overstag gaat m.b.t. QE. De 3-maands Euribor is na het rentebesluit van de ECB flink gedaald. De markt verwacht dat de daling nog zal voortzetten tot een stand van 0,16% in december. Een stijging van betekenis wordt ook in de maanden erna niet verwacht (zie hiervoor tabel onderaan de pagina) De meest recente schatting voor de inflatie in de eurozone over mei bedraagt 0,5% op jaarbasis. Dit was lager dan de verwachting van 0,6%. De actuele inflatieverwachtingen van de ECB bedragen voor ,1% (was 1,3%) en voor ,4% (was 1,5%). ECB RENTE Q Q Q Q2 MEDIAAN 0,15 0,15 0,15 0,15 GEMIDDELDE 0,15 0,15 0,15 0,15 HOOGSTE 0,15 0,15 0,25 0,25 LAAGSTE 0,10 0,10 0,10 0,10 Verwachting 3M Euribor September 2014 December 2014 Maart 2015 Juni ,170% 0,160% 0,175% 0,175% December 2016 December 2017 December 2018 December ,450% 0,850% 1,315% 1,750% Montesquieu 2

3 Kapitaalmarkt: Trend neerwaarts De reeks van maatregelen die de ECB tijdens het rentebesluit aankondigde, leidde tot een verdere daling van de swaprentes. Omdat de markten sinds het rentebesluit van mei al rekenden op actie van de ECB (al wisten ze natuurlijk niet precies wat er meegedeeld zou worden), was er door partijen al op het nieuws geanticipeerd. Uiteindelijk bleef de daling van bijvoorbeeld de 10-jaars swaprente daarom beperkt tot enkele basispunten. Het tarief waartegen het risico op de 3-maands Euribor voor 10 jaar kan worden afgedekt, bedraagt 1,43%. Dit is nog niet de laagste stand ooit. Op 2 mei 2013 werd bij deze rente kortstondig een niveau van 1,29% aangetikt. Speculatie over tapering (afbouw van de monetaire stimulering door de Federal Reserve) zorgde vervolgens ervoor dat 4 maanden na deze datum de rente weer bijna een procent hoger stond. Vanaf dit niveau zakte de rente vervolgens weer langzaam weg. Nu tapering in volle gang is (inmiddels zijn de maandelijkse aankopen van de obligaties door de Federal Reserve teruggebracht van $ 85 miljard tot $ 35 miljard per maand), is het geen nieuws meer voor de markt en reageert de rente ook niet meer op berichten hieromtrent. De rente is nu gevoelig voor berichten en speculaties inzake beleid van de ECB. Zoals reeds geschreven, is de ECB er alles aan gelegen om de inflatie richting de doelstelling van 2% te krijgen. Zolang de maatregelen van de ECB nog geen effect op de inflatie hebben, kan de rente op de kapitaalmarkt laag blijven en mogelijk zelfs nog verder dalen. Het blijft natuurlijk altijd mogelijk dat ontwikkelingen buiten de eurozone onverwacht zorgen voor een opwaartse beweging van de rente. Voor obligatiebeleggers is het momenteel in de eurozone niet eenvoudig om mooie rendementen te maken zonder enorm risico. Een Spaanse 10-jaars staatslening (rating BBB) levert nog maar 2,75% rente op en eenzelfde Portugees 3,56%, maar dan gaat het al over junkbonds (rating BB). Aan de andere kant van de wereld ziet het er momenteel wat aantrekkelijker uit. In Nieuw-Zeeland geeft een 10-jaars staatslening een rendement van 4,42%. Het land heeft een Aaa-rating bij Moody s en AA bij S&P en Fitch, alle drie met stabiele vooruitzichten. Nieuw- Zeeland staat op de radar van de beleggers omdat de centrale bank aldaar (RBNZ) onlangs de rente verhoogde van 3% naar 3,25% in een poging om de plaatselijke huizenmarkt af te koelen. Een centrale bank die de rente verhoogt, trekt in een wereld van lage rentes momenteel veel aandacht jaars swaprente jaars Bund (Duitse staatsrente) De 10-jaars Duitse staatsrente en de 10- jaars swaprente zetten de dalende beweging voort. De all-time lows komen langzaam in zicht. Technisch gezien kan de rente hier enige steun verwachten. De actuele stand van de 10-jaars Duitse staatslening bedraagt 1,32%. Analisten zien de komende maanden deze rente langzaam weer iets stijgen (zie tabel onderaan). De 2-jaars swaprente heeft op enkele basispunten na de laagste stand ooit bereikt. Die dateert voor deze looptijd van ultimo 2012 en bedroeg 0,12%. De lage verwachtingen voor de toekomstige standen van de 3-maands Euribor komen in dit lage tarief tot uiting. 10Y Bund Q Q Q Q2 MEDIAAN 1,60 1,70 1,80 1,98 GEMIDDELDE 1,57 1,72 1,87 1,96 HOOGSTE 1,80 2,05 2,20 2,40 LAAGSTE 1,30 1,10 1,55 1, Montesquieu 3

4 Aandelen & commodities De beweeglijkheid van de aandelenbeurzen is momenteel erg laag. Om een indicatie te krijgen van de marktverwachtingen voor wat betreft de toekomstige beweeglijkheid, wordt de VIX-index gevolgd. Deze veelbekeken index geeft de verwachte beweeglijkheid (volatiliteit) weer van de optiebeurs van Chicago. Een lage waarde van deze index duidt erop dat de handelaren niet rekenen op grote schommelingen van de beurskoersen in de toekomst. Dit wil overigens niet zeggen dat de beurskoersen niet kunnen stijgen bij een lage VIX. In de goede beursjaren 1995 & 1996 en 2005 & 2006 liet bijvoorbeeld de AEX een ordelijk verlopen stijging (zonder al te grote uitslagen) zien bij een stand van de VIX tussen de 10 en 15. In de jaren die hierop volgden (1997 en 2007) bleven de beurskoersen stijgen, maar liep de VIX op. De omgeving begon dan ook wat onvriendelijker te worden, met in 1997 de Azie -crisis en in 2007 de eerste tekenen van de subprime crisis in de Verenigde Staten. In de jaren erna (in 2000 en 2008) werden belangrijke toppen gevormd, gevolgd door felle bearmarkets (= beursdalingen van meer dan 20%). De huidige stand van de VIX-index bedraagt 12,6. Hiermee bevindt deze graadmeter zich wederom rond de historische dieptepunten. Een dergelijke omgeving zou een startpunt kunnen zijn voor een mooie stijging van de beurzen, zoals de AEX. Het verleden geeft zoals bekend echter geen garantie voor de toekomst. Een garantie is echter dat vroeg of laat de VIX weer zal stijgen naar aanleiding van onrust ergens in de (financie le) wereld. Kijkend door een technische bril blijkt de kans op een stijging van de AEX onlangs wat te zijn toegenomen. Met de doorbraak van de weerstand op 408,93 ligt de weg open tot 417,42. Hier bevindt zich een weerstand daterend uit augustus Mocht deze ook sneuvelen dan kan de AEX verder stijgen tot 496,12. Bij de commodities valt de stijging van de olieprijs op. Brent crude bevindt zich met een actuele stand van $ 113,61 op het hoogste van het jaar. De olieprijs wordt momenteel niet gedreven door economische ontwikkelingen, maar door de situatie in Irak waar de soennitische en sjiitische partijen elkaar bevechten. De onrust lijkt zich niet te gaan beperken tot Irak maar ook de andere oliestaat Saudi-Arabie speelt een rol in het conflict. Berichten dat olieraffinaderijen worden stilgelegd door het geweld, zorgen voor bezorgdheid onder handelaren over verstoringen in de toevoer van olie AEX Index 250 De AEX gaat een poging wagen om de weerstand op 417,42 te doorbreken. Een doorbraak biedt ruimte tot 496,12. Over enkele weken gaat het cijferseizoen weer van start. Bedrijven berichten vanaf half juli over de resultaten van de eerste zes maanden van Bij beter dan verwachte resultaten, kan dit de AEX weer een zetje richting de weerstand van 496,12 geven. Brent crude is uit de trading range gebroken. Sinds augustus vorig jaar bewoog olieprijs tussen $ 103 en $ 113. Nu de bovengrens van $ 113 lijkt te worden doorbroken, ontstaat er ruimte om door te stijgen tot de volgende weerstand. Deze bevindt zich op $ 123. BRENT in USD Q Q Q Q2 MEDIAAN 107,00 105,00 105,40 103,00 GEMIDDELDE 106,04 104,12 104,11 102,75 HOOGSTE 115,00 116,00 116,00 114,00 LAAGSTE 90,00 90,00 85,00 85, Montesquieu 4

5 Valutamarkt: Pond sterk De euro was in mei al flink vooruitgelopen op mogelijke maatregelen van de ECB. Dit leidde alvast tot een daling van de EURUSD koers van 1,3993 tot 1,3600. Het rentebesluit zelf zorgde bij de EURUSD koers niet meer voor veel vuurwerk. De ECB zal de EURUSD koers (en natuurlijk de euro ten opzichte van andere valuta s) nog wat lager willen zien. Een hoge euro maakt importen goedkoper, waardoor de inflatie te laag blijft. Analisten noemen vooral de negatieve depositorente als de factor die de euro drukt. Voor een verdere daling van de EURUSD koers zou het helpen als de Federal Reserve de rente in de VS snel zou verhogen. De dollar wordt dan immers aantrekkelijker voor beleggers. Dit scenario lijkt er echter niet in te zitten. Fed-voorzitter Janet Yellen zei onlangs dat de beleidsrente in de VS for a considerable time laag zou blijven. De markten hadden erop gerekend dat Yellen meer gericht zou zijn op rentestijgingen (hawkish) tijdens haar toespraak. Hawkish was wel de gouverneur van de Bank of England, Mark Carney. Hij gaf aan dat de Bank of England mogelijk eerder dan verwacht de rente zou kunnen verhogen. De Britse economie draait verbazingwekkend goed. De werkeloosheid is in een jaar tijd gedaald van 7,8% naar 6,6%. De economische groei bedraagt 3,1% op jaarbasis, bij een inflatie van 1,5%. Een punt van zorg vormt hier wel de huizenmarkt. De stijgingspercentages nemen hier maandelijks toe en noteren sinds april al in de dubbele cijfers. De meest recente stijging bedroeg 11,1% op jaarbasis. Het commentaar van Carney zorgde voor veel vraag naar het pond, waardoor de EURGBP koers onder de 0,8000 dook. Zolang de Britse economie in positieve zin blijft verrassen, terwij l de economie van de eurozone blijft kwakkelen, is dit een voordeel voor het pond. Opvallend is dat overspannenheid op de huizenmarkt en de bijbehorende schuldenpositie van de particulieren door meerdere centrale bankiers wordt genoemd. In de academische wereld vormt dit al enige tijd een punt van discussie. Het gaat er dan om of de lage rentes van de centrale banken gaan zorgen voor bubbels op de huizenmarkt, met alle gevolgen van dien voor de stabiliteit van de economie. EURGBP Q Q Q Q2 MEDIAAN 0,80 0,79 0,79 0,79 GEMIDDELDE 0,80 0,79 0,79 0,78 HOOGSTE 0,85 0,86 0,89 0,83 LAAGSTE 0,76 0,76 0,74 0,74 EURUSD Q Q Q Q2 MEDIAAN 1,34 1,31 1,30 1,28 GEMIDDELDE 1,34 1,32 1,31 1,28 HOOGSTE 1,43 1,45 1,45 1,44 LAAGSTE 1,26 1,22 1,20 1, EURUSD 1.15 De EURGBP koers heeft onlangs een nieuw verkoopsignaal gegeven. Met de daling onder de 0,8000 ontstaat er neerwaarts potentieel tot 0,7755. Hier bevindt zich een bodem daterend van juli De EURUSD koers stabiliseert na een flinke daling. Steun is er op 1,3477. Hieronder ontstaat ruimte om verder te dalen tot in eerste instantie 1,3296. Een lagere EURUSD koers is ook waar de analisten al geruime tijd op inzetten (zie tabel onderaan). MONTESQUIEU Bezoekadres Buitenplaats Vaeshartelt Weert PG MAASTRICHT Postadres Postbus AK MAASTRICHT Tel: Fax: info@montesquieu.nl Montesquieu 5