ORTHOPEDISCHE TECHNIEK

Transcriptie

1 EDITIE december 2011 ORTHOPEDISCHE TECHNIEK ondernemend vakmanschap Workshop Repareren van PU leesten De C-leg Een literatuuroverzicht Samenwerking tussen professionals Het kan op verschillende niveaus orthopedische schoentechniek - orthesen & prothesen - therapeutisch elastische kousen

2 2

3 10 INHOUD PROTOCOLLEN DIABETISCHE VOET 19 ONDERZOEK 16 DE C-leg als prothese voor patiënten met een bovenbeenamputatie: een literatuuroverzicht 22 Effectiviteit orthopedisch schoeisel bij diabetes patiënten Resultaten uit het DIAFOS onderzoek 26 Effecten van EVO gebruik bij patiënten met post-poliosyndroom 39 High Touch handen en voeten geven aan gevoel ZORG & KWALITEIT 6 Richtlijnen binnen de Vereniging van Revalidatie artsen (VRA) 7 Beenorthesen naar maat bij neuromusularie aandoeningen 10 Schoenprotocollen diabetische voet deel 3 (slot) 14 Samenwerking tussen professionals: het kan op verschillende niveaus 14 SAMENWERKING PROFESSIONALS SAMENWERKING VATEK EN NVOS-ORTHOBANDA BEURSNIEUWS 37 Het Orthopedisch (schoen)techniek symposium 2012 NIEUWS 28 Nieuwsberichten Ontwikkelingen en actualiteiten 20 EEN PROTESE TEN BEHOEVE VAN SPORT DE BEROEPSKOLOM O(S)T WORKSHOP REPAREREN PU LEESTEN OPLEIDINGEN 24 Nieuws van de opleidingen Nieuwe beroepskolom Orthopedische Technieken biedt kansen 32 De Veiligheidsschoen 33 Cursus Aanpassingen in en aan veiligheidsschoenen 34 A-footprint Ontwikkeling van technologie voor intelligente orthesen INTERVIEW 20 Een prothese ten behoeve van actief bewegen, noem het sport!" WORKSHOP 30 Repareren van PU leesten EN VERDER 05 Voorwoord Door Rob Verwaard 13 Column Door Paul Valk 19 Samenwerking VATEK en NVOS-Orthobanda 42 Vooruitblik ORTHOPEDISCHE TECHNIEK - december

4 a healthy focus on feet Al uw benodigdheden onder één dak Leder Instrumentaria Zoolmaterialen Verbandmiddelen Siliconen Praktijkinrichting Werkplaatsinrichting Verbruiksmaterialen Medical Leather heeft een gezonde kijk op voeten. Dat vinden we belangrijk. Daarom leveren we al jaren de beste materialen aan de orthopedisch schoen- en instrumentmaker. Over kwaliteit valt tenslotte niet te twisten. Die kwaliteit vindt u terug in onze producten én in onze service. We doen wat we beloven, dat vinden we vanzelfsprekend. Daarbij is een snelle levering gegarandeerd. Door ons voorraadbeheer heeft u alles direct in huis. 4 Postbus 95, 5140 AB Waalwijk Zanddonkweg 6, 5144 NX Waalwijk Nederland T +31 (0) F +31 (0) info@medical-leather.nl

5 AANSTEKELIJK ENTHOUSIASME Beste lezer, Aanstekelijk enthousiasme als basis van vooruitgang. Dit is de gedachte die ik krijg bij het schrijven van dit voorwoord. Aanstekelijk enthousiasme werkt naar mijn mening namelijk veel beter dan mensen te mobiliseren met bangmakerij. Het huidige nieuws zit vol met deze bangmakerij en we worden dagelijks overspoeld met crisis, rampspoed en doemscenario's. Ook voor onze nationale gezondheidszorg zijn er vele berichten over de op handen zijnde "zorgcrisis. Gelukkig is er met de spirit en passie van veel van onze vakgenoten niets mis, het bestuursteam van NVOS- Orthobanda staat bol van ambitie en heeft een gedegen strategie en plan voor de toekomst. Vooruit denken, in plaats van op korte termijn paniek zaaien. Speerpunten? Kwaliteit, ontwikkeling, onderwijs en arbeidsmarkt. Veel van deze speer punten leest u terug in de artikelen van dit vakblad. Ons redactieteam heeft ook voor deze editie weer fantastisch werk geleverd. Een belangrijk thema is richtlijn- en protocolontwikkeling, die iedere zorgprofessional een vakinhoudelijke onder steuning geeft en de basis is van multidisciplinaire samenwerking. Revalidatiearts Sandra van Manen beschrijft in dit blad de huidige richtlijnen vanuit de revalidatiegeneeskunde en er is een bijdrage van Merel Brehm en Frans Nollet over de richtlijn beenorthesen op maat. Het drieluik over schoenprotocollen voor de diabetische voet komt in deze editie tot de finale. Samenwerking over verschillende disciplines wordt een must voor alle zorgverleners. Binnen NVOS-Orthobanda wordt er veel aandacht besteed aan multidisciplinaire samenwerking. Jeffrey Zoet informeert u over de samenwerking met VATEK, de vereniging voor aanmeters van therapeutische elastische kousen. Henk den Ouden, voorzitter van Bewegingsvisie, beschrijft in zijn artikel de samenwerking tussen professionals bij de ontwikkeling van een anamnese protocol. Publicaties over recent uitgevoerd of lopend onderzoek vormen altijd een belangrijk aandeel voor dit vakblad. Liefhebbers voor dit genre kunnen hun hart ophalen bij de artikelen over het DIAFOS onderzoek (dank aan Mark Arts), de effecten van EVO gebruik bij patiënten met postpolio syndroom van Hilde Ploeger en het Europese AFOOTPRINT project. Daarnaast zijn de artikelen over het project High Touch in Echte liefde voor het vak, laten we het gewoon een passie noemen. FOTO Eric Grashoff VOORWOORD door Rob Verwaard Orthopaedics 2 en het literatuuroverzicht over de C-leg als prothese voor patiënten met een bovenbeenamputatie absoluut de moeite waard. Praktische en direct toepasbare technieken leest u in de workshop van René van der Kolk over de reparatie van PU leesten. U vindt ook praktische informatie over veiligheidschoenen en een artikel van Frank Jol over het bouwen van beenprothesen die geschikt zijn voor sportactiviteiten. Tenslotte leest u alles over recent marktnieuws, trends en ontwikkelingen voor de komende periode op uw vakgebied. Het valt mij op, dat veel van deze artikelen voortkomen uit een echte liefde voor het vak, laten we het gewoon een passie noemen. Dit in schril contrast met het doemdenken van de beurshandelaren op de televisie. De inspiratie van anderen inspireert mij. Niet om hetzelfde te doen, maar om met inzet en overtuiging het mijne te doen. Het lijkt me een mooie gedachte voor deze jaarwisseling. Ik wens u namens het redactieteam veel leesgenot met deze editie en heel veel gezondheid, succes en passie in 2012! n ORTHOPEDISCHE TECHNIEK - december

6 TEKST Sandra van Manen Revalidatiearts AMC, Amsterdam en Voorzitter commissie richtlijnen VRA RICHTLIJNEN BINNEN DE VERENIGING VAN REVALIDATIE ARTSEN (VRA) Richtlijnen zijn belangrijk voor artsen en andere zorgverleners om een keuze te maken bij de behandeling en geven ondersteuning bij hun handelen. Landelijke richtlijnen moeten evidence-based zijn. Dit artikel laat zien hoe een evidence-based richtlijn tot stand komt in de gezondheidszorg en wie hierbij betrokken is. Tevens wordt vanuit de revalidatiegeneeskunde toegelicht wat de Vereniging van Revalidatieartsen (VRA) doet ten aanzien van de ontwikkeling en implementatie van richtlijnen waar de VRA aan deelneemt. Wat is een evidence-based richtlijn? Richtlijnen zijn landelijk geldende, vakinhoudelijke aanbevelingen voor optimale zorg voor een patiënt. Een richtlijn is belangrijk voor artsen en andere zorgverleners om een keuze te maken bij de behandeling en geeft ondersteuning bij hun handelen. De richtlijnen worden opgesteld met wetenschappelijke onderbouwing en landelijke richtlijnen moeten evidence-based zijn. Evidence-based medicine is voornamelijk gebaseerd op resultaten die zijn verkregen uit gecontroleerde klinische onderzoeken. Voor een aantal behandelingen bestaat er wel wetenschappelijk onderzoek, maar voor vrij veel algemeen toegepaste behandelingen bestaat weinig of zelfs helemaal geen wetenschappelijk bewijs. Daarom wordt in de richtlijn gesproken over conclusies met verschillende niveau s van bewijs. Landelijke richtlijnen kunnen, en moeten, op lokaal/regionaal niveau in protocollen worden vertaald. Een protocol is een binnen de lokale/ regionale beroepsgroep overeengekomen procesbeschrijving, rekening houdend met de specifieke lokale/regionale klinische situatie. Het tot stand komen van een richtlijn Als er vanuit een wetenschappelijke vereniging of een arts of paramedicus een wens is om de beste behandeling van een ziektebeeld vast te leggen binnen een richtlijn, wordt er een werkgroep gevormd met meerdere professionals en wordt er vervolgens financiering gezocht. Daarna komt de conceptrichtlijn tot stand en is er een commentaar fase waarbij aan een ieder wordt gevraagd om te reageren en commentaar te geven. Dit is een belangrijke stap omdat hierbij de inbreng en kennis van andere medisch specialisten, paramedici en verpleegkundigen van buiten de werkgroep wordt gevraagd. De commentaarfase wordt ook wel eens doorlopen met een symposium om de aanbevelingen en conclusies naar buiten te brengen en professionals in de gelegenheid te stellen om de discussie aan te gaan. Op 12 oktober 2011 was er zo n symposium georganiseerd door de werkgroep die de richtlijn amputatie en prothesiologie heeft ontwikkeld, waar behalve medisch specialisten ook veel orthopedisch instrumentmakers en mensen van de patiëntenvereniging aanwezig waren. Nadat dit commentaar is verwerkt geven de wetenschappelijke verenigingen akkoord via een autorisatie. Onder autorisatie van een richtlijn wordt verstaan dat er een keurmerk of kwaliteitsgarantie aan wordt gegeven. Implementatie Richtlijnen vormen geen wettelijke voorschriften, maar op zoveel mogelijk bewijs gebaseerde inzichten en aanbevelingen. Het is van belang dat iedereen die met patiënten te maken heeft op de hoogte is welke landelijke richtlijnen er bestaan. Er wordt moeite gedaan om de richtlijnen zoveel mogelijk bekend te maken, zo ook binnen de VRA. We proberen dit binnen de VRA ledenvergaderingen aan de leden over te brengen en via mail/nieuwsbrieven. Daarnaast willen we het zoveel mogelijk binnen de basiscursussen zien, zodat ook de revalidatieartsen in opleiding ervan op de hoogte zijn wat de evidence-based richtlijn is. En de kwaliteitsvisitaties die op de werkplekken van revalidatiecentra en ziekenhuizen worden gehouden vragen het gebruik van richtlijnen na. De richtlijnen van de VRA Een groot aantal VRA leden hebben de afgelopen jaren hard gewerkt en geparticipeerd in het ontwikkelen van verschillende landelijke richtlijnen. Er zijn richtlijnen die onder verantwoordelijkheid van de VRA vallen en richtlijnen die onder andere verenigingen vallen, maar waar iemand vanuit de VRA deelneemt om de input vanuit de revalidatiegeneeskunde te waarborgen. Er zijn ondertussen landelijk op alle medische gebieden al meer dan 350 richtlijnen. Op dit moment zijn er 7 richtlijnen die onder auspiciën van de VRA vallen of worden gemaakt. Amputatie en Prothesiologie Behandeling spasticiteit bij kinderen met Cerebrale Parese Complex Regionaal Pijn Syndroom type 1 Diagnostiek en behandeling loopstoornissen bij kinderen met Spina Bifida Neuropsychiatrische gevolgen van (niet aangeboren) hersenletsel Oncologische revalidatie Orthesen naar maat bij patiënten met neuromusculaire aandoeningen aan het bewegingsapparaat De laatste wordt onder coördinatie van Merel Brehm en Frans Nollet ontwikkeld. Een verslag hierover is op pag. 7 van dit vakblad te vinden. Er zijn meer dan 40 richtlijnen waaraan de VRA leden hebben gewerkt die allen te vinden zijn op website van de VRA (zie hiernaast). Een revalidatiearts die werkt met patiënten waar een richtlijn voor wordt gemaakt, wordt gevraagd om namens de VRA deel te nemen aan de te ontwikkelen richtlijn. Uiteraard kunnen ook orthopedisch schoenmakers participeren bij het ontwikkelen van richtlijnen. Bij de richtlijn diabetische voet van 2006 was een schoentechnicus betrokken. 6

7 TEKST mw. dr. Merel Brehm, afdeling Revalidatie AMC Prof. dr. Frans Nollet, afdeling Revalidatie AMC namens de werkgroep Orthese handboek BEENORTHESEN NAAR MAAT BIJ NEUROMUSULARIE AANDOENINGEN In 2010 is een richtlijn verschenen rond voetzorg voor mensen met diabetes mellitus, waarin het belang van orthopedisch schoeisel en hulpmiddelen wordt genoemd. De commissie richtlijnen van de VRA publiceert overzichten van de bestaande en te ontwikkelen richtlijnen. Daarnaast probeert de commissie de huidige richtlijnen kenbaar te maken binnen de VRA en het gebruik te stimuleren. Er is een continue ontwikkeling met initiatieven voor het maken van richtlijnen. Vanuit de Orde van Medisch Specialisten wordt dit ook gestimuleerd (zie folder Medisch Specialistische Richtlijnen 2.0). Tenslotte: Het is voor de zorg heel belangrijk dat er richtlijnen worden gemaakt en net zo belangrijk dat deze door de professionals worden gebruikt bij hun behandeling. Dit zorgt ervoor dat de patiënt de behandeling krijgt die het best bewezen is en voor uniformiteit van de behandeling op verschillende locaties in Nederland. Misschien lijkt het ontwikkelen van richtlijnen en het lezen van richtlijnen een saaie bezigheid. Toch is het uitdagend om er mee bezig te zijn en het gebruik in de dagelijkse patiëntenzorg te stimuleren. Ik raad een ieder aan om af en toe te kijken op de site van het Centraal Begeleidings Orgaan (CBO), een kwaliteitsinstituut voor de zorg of op de site van de kwaliteitskoepel, om te zien of er een richtlijn is die in de eigen dagelijkse praktijk kan worden gebruikt. n Waar zijn de richtlijnen te vinden: Medisch Specialistische Richtlijnen 2.0 : Adviescommissie Richtlijnen- Raad Kwaliteit 2011 In het richtlijnproject Beenorthesen naar maat, mede gefinancierd door ZonMw en de Stichting Kwaliteitstgelden Medisch Specialisten (SKMS), is een klinisch handboek ontwikkeld voor de verstrekking van beenorthesen naar maat bij patiënten met blijvende ernstige zwakte of verlammingen van de beenspieren. Het handboek is uitgewerkt conform de procesbeschrijving Hulpmiddelenzorg en gaat uit van de zogenaamde functiegerichte aanspraak op hulpmiddelen. De terminologie in het handboek is overeen - komstig met internationale standaarden als de ICF en de ISO 9999 en Cliq. Op 1 juni jl. is het richtlijnproject afgerond en het eindproduct is opgeleverd aan de subsidiegevers. In dit artikel worden de resultaten en conclusies van het project besproken. Inleiding Het toepassen van beenorthesen is een gebruikelijke interventie in de revalidatiegeneeskunde, met het doel een functiestoornis van het bewegingsapparaat te ondersteunen of te compenseren en de loopvaardigheid van de patiënt te verbeteren. Beenorthesen worden voorgeschreven bij verschillende aandoeningen, zoals spierziekten en perifere zenuwletsels, waarbij sprake is van ernstige spierzwakte of verlammingen, vaak in combinatie met groei- en standsafwijkingen. Het voorschrijven van beenorthesen bij deze aandoeningen is een complex proces, omdat de ernst en de uitgebreidheid van de spierzwakte tussen patiënten verschillen en omdat er een grote verscheidenheid is in beschikbare beenorthesen, die bij complexe afwijkingen vaak naar maat moeten worden gemaakt. In de praktijk leidt dit tot grote variatie in het indicatie- en voorschrijfbeleid. Verondersteld mag worden dat patiënten hierdoor niet altijd optimaal behandeld worden. De afdelingen Revalidatie van het Academisch Medisch Centrum (AMC) en VU medisch centrum (VUmc) in Amsterdam hebben daarom het initiatief genomen tot het opstellen van een richtlijn voor het verstrekken van beenorthesen naar maat bij patiënten met blijvende ernstige zwakte of verlammingen van de beenspieren. Dit richtlijnproject kwam tot stand dankzij: De richtlijn is opgesteld door een werkgroep van deskundigen met vertegenwoordiging van alle stakeholders: revalidatieartsen; orthopedisch instrumentmakers; fysiotherapeuten; orthopedisch chirurgen; kinderneurologen; bewegingswetenschappers; biomedisch ingenieurs; deskundigen op het gebied van regelgeving, nomenclatuur en normering; verzekeraars en gebruikers. Daarnaast zijn vijf partijen uit de beroeps- en branchevereniging bij het project betrokken geweest: de Nederlandse tak van de International Society for Prosthetics and Orthotics (ISPO Nederland), de Vereniging voor Revalidatieartsen (VRA), de werkgroep Revalidatieartsen voor spierziekten van de Vereniging Spierziekten Nederland (VSN), de Nederlandse Vereniging voor Orthopeden (NOV) en de Nederlandse Vereniging voor Kinderneurologen (NVKN). De resultaten De richtlijn is uitgevoerd als handboek, waarin de door CVZ ontwikkelde Proces beschrijving Hulpmiddelenzorg is gevolgd (zie figuur 1). >> ORTHOPEDISCHE TECHNIEK - december

8 De combinatie van meedenken, techniek en commerciële inzet is een constante uitdaging OIM Orthopedie is een toonaangevende speler in de markt van orthopedische hulpmiddelen met vestigingen in het hele land. Als zorgleverancier adviseren we over hulpmiddelen en leveren mobiliteit. Cliënten kunnen bij ons rekenen op deskundig advies en persoonlijke dienstverlening. Onze betrokken medewerkers zijn onderscheidend in het adviseren over en het aanmeten en vervaardigen van hulpmiddelen. Ben jij op zoek naar een constante uitdaging en maak je graag onderdeel uit van ons team? Kijk dan op voor onze vacatures of neem contact op met onze afdeling HRM. Mail naar of bel met Wij maken graag kennis met jou! Acquisitie naar aanleiding van deze advertentie wordt niet op prijs gesteld.

9 Zorgplan maken Probleem signaleren Zorgvraag formuleren Bepalen oplossingsrichting Programma van eisen opstellen Selecteren, uitproberen en beslissen Leveren en instrueren Gebruiken Evalueren Figuur 1: De procesbeschrijving hulpmiddelenzorg De Procesbeschrijving Hulpmiddelenzorg is dé landelijke standaard om het verstrekkingsproces van hulpmiddelen te beschrijven en gaat uit van de zogenaamde functiegerichte aanspraak op hulpmiddelen zoals vast gelegd in de Zorgverzekeringswet (i.e. bij het verstrekken van hulpmiddelen staat niet het hulpmiddel, maar het functioneren van de cliënt centraal). De Procesbeschrijving is gebruikt als raamwerk voor het handboek, i.e. de hoofd stukindeling van het handboek volgt de verschillende stappen uit de Procesbeschrijving. Hoofdstuk 1 en 2 gaan in op de meest voorkomende aandoeningen van slappe verlammingen, waarbij een beenorthese geïndiceerd kan zijn. Hoofdstuk 3 beschrijft het formuleren van de zorgvraag aan de hand van de anamnese, het lichamelijk onderzoek en het gangbeeld onderzoek. Hoofdstuk 4 gaat in op de methodiek van het maken van het zorgplan, waarbij de koppeling wordt gemaakt tussen het gewenste niveau van functioneren en het beoogd gebruik van de orthese, om zo de functies en randvoorwaarden te bepalen waaraan de orthese moet voldoen. Hoofdstuk 5 richt zich op het selecteren en vervaardigen van de orthese en beschrijft o.a. het proces rond het opstellen van het Programma van Eisen (PvE). Hoofdstuk 6 geeft handvatten voor een goede opbouw van looptraining, met bruikbare instructies voor wat betreft de uitvoering. En tenslotte Hoofdstuk 7 gaat in op het evalueren van de geleverde orthesezorg. De terminologie in het handboek is overeenkomstig met internationale standaarden als de ICF en de ISO 9999 en Cliq. De bruikbaarheid van het handboek is onderzocht door een proefimplementatie in drie revalidatie-instellingen, het AMC in Amsterdam, revalidatiecentrum Het Roessingh in Enschede en revalidatiecentrum de Sint Maartens kliniek in Nijmegen. Hierbij zijn 15 patiënten volgens de richtlijn behandeld. De proefimplementatie is getoetst aan de hand van een vragenlijst onder de gebruikers. Het handboek werd als bruikbaar beoordeeld en is naar aanleiding van de ervaringen op details aangepast. Het handboek is thans geschikt voor verdere implementatie in de zorg. Conclusies In dit richtlijnproject is een klinisch handboek ontwikkeld, getiteld Beenorthesen naar maat bij patiënten met blijvende ernstige zwakte en verlammingen van de beenspieren. Het handboek omvat een theoretisch kader, evenals werkprotocollen en bijpassende registratieformulieren die gebruikt kunnen worden in het besluitvormingsproces. Het handboek geeft hiermee een praktische ondersteuning aan revalidatieartsen en orthopedisch instrumentmakers bij het maken van keuzes ten aanzien van het indiceren, vervaardigen en evalueren van beenorthesen. Fysiotherapeuten geeft het handvatten voor de opbouw van looptraining bij patiënten die gebruik maken van beenorthesen. Het gebruik van de protocollen en formulieren bevordert de transparantie, standaardisatie en volledigheid van statusvoering en levert informatie op die nodig is om het zorgplan op te stellen. Aanbevelingen Wij bevelen aan om het handboek op te nemen in het orthesezorgproces van patiënten met blijvende zwakte of verlammingen van de beenspieren. Dit houdt in dat de ontwikkelde registratieformulieren onderdeel worden van het orthesezorgdossier van de patiënt en dat voor het invullen van de formulieren de instructies uit de protocollen in het handboek worden gevolgd. De gegevens uit de formulieren zouden gebruikt moeten worden bij het formuleren van de zorgvraag en het zorgplan, het opstellen van het behandelplan en het evalueren van de behandeleffecten. Om een goede verspreiding en implementatie van de richtlijn te bevorderen zijn de teksten van het handboek aangeboden aan de Richtlijnen Commissie van de VRA voor bredere commentaarronde. Tot uiterlijk 27 januari kan inhoudelijk commentaar worden doorgegeven. Na deze commentaarronde en een eindredactie zal het handboek worden uitgegeven. De verwachting is dat deze uitgave in het najaar van 2012 beschikbaar zal komen. n Voor meer informatie over het project kunt u contact opnemen met: Mw. dr. Merel Brehm, projectcoördinator en uitvoerder; m.a.brehm@amc.uva.nl Prof.dr. Frans Nollet, inhoudelijk projectleider; secrrevalidatie@amc.uva.nl Mede namens de projectgroep Orthese handboek, die een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan de invulling van het handboek: Viola Altmann, Anne-Carien Beishuizen; Theo Bougie, Bert Brocking, Jos Deckers, Jaap Harlaar, Yvonne Heerkens, Huub van der Heide, Erik Hoekman, Fred Holtkamp, Martin Houben, Mark Nederhand, Kees Noppe, Johanneke de Rijk van Andel, Carine Van Schie, Garik Gatschatrian en prof. dr. Joost Dekker (bestuurlijk verantwoordelijke). ORTHOPEDISCHE TECHNIEK - december

10 TEKST Sicco Bus en Hermann Wessendorf SCHOENPROTOCOLLEN DIABETISCHE VOET DEEL 3 (slot) De diabetische voet is een ernstige complicatie die de kans op een ulcus, infectie of amputatie sterk verhoogt. Adequaat schoeisel is van groot belang in de preventie van diabetische voetproblemen. In de literatuur zijn meerdere schoenprotocollen en -richtlijnen beschreven. In een serie van 3 artikelen in 2011 hebben we deze protocollen besproken. In uitgave nr.1 van dit jaar werd een beschrijving gegeven van het Duitse schoenprotocol uit In uitgave nr. 2 werd het protocol van de Nederlandse revalidatieartsen dat volgens de Delphi methode tot stand kwam behandeld. In dit laatste artikel zullen we de eerder beschreven protocollen becommentariëren en verdere ontwikkelingen bespreken. Duits schoenprotocol Het Duitse schoenprotocol uit 2005 werd door een multidisciplinaire werkgroep ontwikkeld voor de schoentechnische behandeling van de diabetische voet. De richtlijn is bedoeld voor medisch specialisten, schoenmakers en ziektekostenverzekeraars en wordt in Duitsland breed toegepast. De behandeling gaat uit van 8 risicoklassen, variërend van diabetes patiënten zonder complicaties (risicoklasse 0) tot diabetes patiënten met een acuut ulcus (risicoklasse 7), met bijbehorend aanbevolen schoenvoorschrift. Omdat het protocol is ingedeeld naar risicoklassen, wordt zichtbaar gemaakt voor welk type voet welk type schoenvoorschrift nodig is. Deze specifi eke indeling vergemakkelijkt het voorschrijven. Daarnaast wordt vanuit de beschrijving van een stuk etiologie aannemelijk gemaakt wat het doel van het voorschrift is en welke aspecten belangrijk zijn. Dit vergroot het begrip onder gebruikers. Bij de voet met genezen ulcus worden zelfs voetdrukmetingen ter evaluatie van het schoeisel aanbevolen, een methode die in 2005 nog weinig gebruikt werd waardoor de aanbeveling dus als vooruitstrevend en innovatief gezien kan worden. De grootste belemmering van het protocol is dat het niet gebaseerd is op uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek of verzameling van bewijs (evidence-based). Het protocol is gebaseerd op de opinie en ervaring van een groep specialisten, waarbij niet bekend is of consensus ten grondslag lag aan het protocol. Dit betekent dat niet duidelijk is of de aanbevolen schoenvoorziening ook daadwerkelijk effectief is in het voorkomen of genezen van voetproblemen en voldoet voor elke patiënt die tot de risicoklasse behoort. Hoewel in grote lijnen de typen voorzieningen in de schoen zijn beschreven, ontbreekt 10

11 een gedetailleerde presentatie van het gebruik van materialen en schoenconstructies, waarschijnlijk omdat over deze aspecten nog weinig bekend is. Revalidatieprotocol Het revalidatieprotocol, dat onder leiding van Rutger Dahmen door 44 Nederlandse revalidatieartsen tot stand kwam, is een gepubliceerd protocol uit Het protocol werd volgens de Delphi methodiek ontwikkeld. Hierbij werd in meerdere beoordelingsronden commentaar gegeven en aanvullingen/correcties gemaakt op voorstellen rond het beschoeien van verschillende risicocategorieën patiënten om zodoende via een meerderheid van stemmen (>70%) tot consensus te komen. Het protocol is opgesteld door revalidatieartsen met (veel) ervaring in het behandelen van de diabetische voet. Samen met de Delphi methodiek, waarin gericht op consensus wordt ingezet, bevordert dit de uniformiteit in het protocol en de aanbevelingen die gedaan zijn. Ook in dit protocol zijn meerdere risicoklassen beschreven wat het gebruik van het protocol vergemakkelijkt. Een belangrijke meerwaarde van het protocol is dat systematisch per risicoklasse wordt beschreven welke vooraf gedefi nieerde schoenconstructies of elementen in het schoenvoorschrift zitten. Dit betreft bijvoorbeeld type inlegzool, hoogte en flexibiliteit van de schacht, type afwikkeling en rigiditeit van de buitenzool, etc. Dit bevordert het protocollair werken. De beperking van dit protocol is, net als bij het Duitse schoenprotocol, dat er geen bewijs is of het protocol daadwerkelijk effectief is en leidt tot een verbeterde schoenvoorziening met minder problemen voor patiënten in de verschillende risicoklassen. Een poging is wel gedaan in een grote Italiaanse studie om de effectiviteit van dit protocol in de preventie van voetulcera bij diabetes patiënten te onderzoeken 2. Hieruit blijkt dat het protocolgebruik leidt tot een drastische afname van het aantal ulcera vergeleken met een eerdere periode in hetzelfde centrum toen dit protocol nog niet werd toegepast. De uitkomsten uit deze studie moeten echter nog gepubliceerd worden. Een andere beperking van het revalidatieprotocol is ook hier dat, hoewel de toe te passen schoenconstructies systematisch beschreven worden, de manier waarop dit toegepast moet worden, met welke materialen en welke specifi caties (wat is rigide, vroeg, of corrigerend?) niet bekend is. Dit geeft nog steeds ruimte voor een grote variatie in toepassingen die meer of minder effectief kunnen zijn. Conclusie Meerdere schoenprotocollen of richtlijnen diabetische voet zijn beschreven in de literatuur en een tweetal zijn in dit vakblad beschreven en becommentarieerd. De protocollen geven waardevolle informatie die in de praktijk goed toegepast kan worden. Ze missen echter een wetenschappelijke onderbouwing. Deze onderbouwing is bij richtlijnen en protocollen van groot belang, omdat daarmee de effectiviteit van het voorschrift bekend is, wat meer uniformiteit in de toepassing geeft. Dit komt de patiënt ten goede. Daarnaast is er momenteel nog weinig bekend over het gebruik van materialen en de werking van individuele correcties. Deze kennis is nodig om een nog betere schoen af te kunnen leveren voor iedere patiënt. De integratie van deze kennis met de ervaring en deskundigheid van de voorschrijver en schoentechnicus zal leiden tot (nog) betere protocollen voor het beschoeien van de diabetische voet. n Referenties: 1. Dahmen R, van der Wilden GJ, Lankhorst GJ, Boers M Delphi process yielded consensus on terminology and research agenda for therapeutic footwear for neuropathic foot. J Clin Epidemiol 2008; 61: Rizzo L. A Structured Follow-up Reduces the Incidence of Recurrences in High Risk Diabetic Foot Patients: A Prospective Study. DFSG meeting, Lucca, Italy, 2008 ( De protocollen geven waardevolle informatie die in de praktijk goed toegepast kan worden. Ze missen echter een wetenschappelijke onderbouwing. ORTHOPEDISCHE TECHNIEK - december

12 12

13 SCENARIO'S Het wordt een strenge winter. Meteorologen hebben het voorspeld en het ANP zorgde ervoor dat het bericht de media bereikte. Gemeentes hebben al extra zout besteld. Ook dat was op het nieuws. Misschien komt er wel een Elfstedentocht. Het wachten is nu op het eerste rayonhoofd op tv. Bij ons ging vroeger mijn opa over het weer. Zijn weerkunde ontleende hij aan eeuwenoude boerenervaring en hij openbaarde zijn kennis in de vorm van soms onnavolgbare spreuken. Houden de bomen hun bladeren lang, ben dan voor een strenge winter bang, of houden de kraaien school, zorg dan voor hout en kool. De barometer werd mijn opa in familiekring genoemd, al noemde mijn vader hem ook wel de kapotte barometer. De wijsheden van mijn vader kwamen uit eigen fantasie en waren meer realistisch van aard. Regent het in mei dan is april alweer voorbij en als je de haan niet hoort bij het ochtendrood, dan slaap je goed of is het beestje dood. Mijn lief ze geeft les in biologie verwacht ook al een strenge winter. De natuur heeft zich erop voorbereid zegt ze. Ze ziet dit jaar opvallend veel eikeltjes, beukennootjes en kastanjes. De dieren zullen veel voedsel nodig hebben. Als je het mij vraagt dan kan het vriezen of dooien. Meteorologen hebben het met hun computermodellen nogal eens mis, vooral bij lange-termijnvoorspellingen. Boerenervaring leidt misschien tot statistische juistheid, maar dat zegt nog weinig over de winter die nu komen gaat. Mij lijkt hetzelfde te gelden voor de wijsheid van mijn lief. Wat me nog het meest bezig houdt, dat is de vraag of er misschien inderdaad een logisch verband bestaat tussen laat groen of een overvloed aan beukennootjes en een strenge winter. Wie dat verband veronderstelt moet er welhaast in geloven dat iets wat komt een strenge winter de veroorzaker is van iets wat nu gebeurt. Dat is een omgekeerd causaal verband, een ordeningsprincipe dat we nog niet kennen, of liever dat we nog niet algemeen aanvaarden. Sommige mensen geloven immers in een intelligent design. Weer anderen denken onlangs te hebben ontdekt dat er deeltjes zijn die sneller gaan dan het licht, zodat we nu het licht al kunnen zien dat straks gaat schijnen. Aan brancheorganisaties en vooral aan voorzitters wordt nog wel eens gevraagd waar het heen gaat met de branche. Ik vind dat een nogal gecompliceerde vraag. Ik vraag me doorgaans af waar we staan, of we dat wel willen, of we daarop enige invloed hebben en hoe lang het dan nog duurt. Die vraag is al ingewikkeld genoeg. In toekomstvoorspellingen zijn we niet erg goed en voor je het weet nemen mensen je serieus. Dat kan tot akelige gevolgen leiden. Je zult maar geld geleend hebben voor al je strooizout, of je zult - als haas - maar blijven zitten met al die verzamelde beukennootjes. NVOS-Orthobanda streeft ernaar orthopedisch (schoen)technici te positioneren in de eerste lijn. Mensen met bewegingsproblemen zouden voortaan zonder voorschrift bij ons moeten binnenlopen. Dat streven is gebaseerd op een strategische keuze en deels op een voorspelling. De keuze is om voortaan meer dienstverlener dan productleverancier te zijn. Dat is een rationeel streven want onze COLUMN door Paul Valk, voorzitter NVOS-Orthobanda producten worden steeds goedkoper en ook steeds makkelijker verkrijgbaar. De voorspelling vindt haar rechtvaardiging in nu al duidelijke verschijnselen. Nederland gelooft in substitutie van zorg en we hebben door opleiding en ervaring al een stevige plek verworven in de zorgverlening voor mensen met een beweegprobleem. Toch blijft het een deels op veronderstellingen gebaseerde voorspelling: de veronderstelling dat zorgsubstitutie niet te veel wordt tegengewerkt door medici en politici en de veronderstelling dat we samen in staat zullen zijn om vooral met triage en zorgadviezen ons brood te verdienen. Ik vertrouw niet op een lange strenge winter. Ik houd ook nog rekening met het scenario van een kwakkelwinter. De winterbanden zijn gemonteerd, maar mijn paraplu houd ik ook nog bij de hand. Branches zouden dat ook moeten doen. Wat minder toekomstvoorspellingen en wat meer denken in scenario s. Bereid je dus voor op de eerste lijn, maar blijf voorlopig ook nog marge maken op je producten. Leid Hbo-ers op, maar vergeet ook de Mbo-ers niet. n In toekomstvoorspellingen zijn we niet erg goed. Ik vraag me af waar we staan, of we dat willen, of we daarop enige invloed hebben en hoe lang het duurt. ORTHOPEDISCHE TECHNIEK - december

14 TEKST Henk den Ouden, Voorzitter Bewegingsvisie Samenwerking SAMENWERKING tus-tussen sen professionals: het kan PROFESSIONALS: op verschillende niveaus HET KAN OP VERSCHILLENDE NIVEAUS In juni 2010 werd door NVOS-Orthobanda de vraag gesteld, naar aanleiding van gesprekken met zorgverzekeraars, of de branche kon komen tot één anamnese protocol. Voorkomen moest worden dat we allemaal het wiel uit gingen vinden en dat ook zorgverzekeraars met verschillende formats zouden gaan werken. Op dat moment waren er al twee bedrijven aan de gang. POM en Bewegingsvisie. Voorgaande projecten in samenwerkingsverband duurden vaak lang doordat alle professionals in onze beroepsgroep er wel iets over te zeggen wilden hebben. Door het klein en vanaf de werkvloer op te bouwen - met de intentie om die kennis snel te gaan delen met collega bedrijven- kon er nu snel worden gepakt. Al een jaar later hebben zij hun eindproduct ter beschikking gesteld dooraan de branche om het te toetsen. Dit gebeurde op 4 juli in een workshop bij Achmea in Zeist. Door twee bedrijven met twee verschillende aanvlieg routes, maar wel de wil om samen te werken. Protocollen als veranderinstrument naar eenwording Dit is het proces geweest binnen Bewegings visie: Strategisch zoeken wij als Bewegingsvisie, in samenwerking met veertien onafhankelijke ondernemingen, altijd naar gezamenlijke kenmerken. Wat zijn zaken die we gezamenlijk slimmer, effi ciënter, goedkoper maar vooral eenduidiger kunnen maken? Het spreekt vanzelf dat als wij op dezelfde manier werken we veel meer eenheid uitstralen naar voorschrijvers en klanten. Daarnaast is een kenmerk van ons type bedrijf dat het veel kennis in het hoofd heeft maar dat de horizontale communicatie in het zorgproces nog wel eens te wensen overlaat. De presentaties over de procesbeschrijving hulpmiddelen die in 2009 naar ons toekwamen zijn door ons dan ook integraal als een verandertraject opgepakt. Maar dan ook écht integraal! Het basisbesluit viel eind 2009 dat wij met alle behandelaars zouden overstappen naar integrale paskamerautomatisering. Daar moest heel veel voor gebeuren: Aanschaf van het e-con confi guratie model van HandyBrains voor de paskameractiviteiten (van protocollen t/m werkplaats kaarten). Voor prothese en TEK waren hier bestaande formats voorhanden maar een werkgroep binnen Bewegingsvisie heeft dit voor de maatwerk orthese, samen met Theo Bougie, gereed gemaakt. Een enorme klus. Alle leden moesten naar één administratief systeem, uiteindelijk werd gekozen voor VLOT Orthomatic, ten koste van twee andere leveranciers. Hierdoor riepen wij de verplichting op om het e-con systeem te koppelen aan VLOT, hetgeen inmiddels gelukt is. Hierdoor komt dit integrale digitale model overigens ook beschikbaar voor de totale orthopedie markt. Hieraan hebben overigens ook de industrie en materiaal leveranciers een bijdrage geleverd middels webservice integratie. Dit is echt procesinnovatie! Wat zijn zaken die we gezamenlijk slimmer, efficiënter, goedkoper maar vooral eenduidiger kunnen maken? 14

15 Het anamnese protocol in samenwerking met de POM Bij de POM was men zich na het voetschoen protocol nog meer bewust geworden dat er betere resultaten mogelijk waren als er meer gegevens beschikbaar zouden komen over het totale lichaam, het domein van de orthopedisch instrumentmaker. Hier zijn medewerkers dit gaan onderbouwen door de chronologie bij de behandelaars beter op elkaar af te stemmen met intakeen anamneseformulieren voor orthesen, samen met behandelteams van de Maartenskliniek. Daaraan lag ten grondslag de behoefte om het probleem van de cliënt op een eenduidige wijze te beschrijven om van daaruit op een geprotocolleerde manier tot oplossingen te komen. Alles moest transparant besloten en gedocumenteerd worden. Al snel werd dit in een pilot situatie verder uitgewerkt. Naar de artsen in de Maartenskliniek vond er betere dossiervorming plaats en zij waren direct enthousiast. Maar ook de onderbouwing van de productkeuze naar de zorgverzekeraar werd sterk verbeterd. Doordat het product dus duidelijk een meerwaarde bleek te hebben was het voor Dirk Ruitenbeek ook zaak om later niet opnieuw het wiel uit te hoeven vinden, inderdaad een extra motivatie om met elkaar te werken i.p.v. tegen elkaar! Theo Bougie had bij Bewegingsvisie duidelijk aangegeven dat een dergelijk geavanceerd systeem nooit werkbaar kon zijn zonder de voorkant, de anamnese. Hiervoor is met name veel werk verricht door Jac van Heel, mede-directeur van Heckert/ van Lierop. Jac heeft dus op zijn eigen wijze bij ons intern de aansluiting gemaakt op het werkplaats protocol, hetgeen nu naadloos op elkaar aansluit. De bijdrage heeft in de kern betrekking op het doorvertalen van stoornissen en beperkingen van de klant in kenmerken van de oplossing, in dit geval kenmerken van de orthese. Studente Anne Paridaans van FONTYS Orthopedische Technologie heeft in het kader van haar afstudeeropdracht belangrijke aanzetten gegeven voor de beenorthese. Jac heeft dit verbreed en hierin indicatiestellers op enkele aanmeetlocaties betrokken. In het daarop aansluitende traject heeft Theo de verbinding gemaakt van Bewegingsvisie met POM waar men ook in een eindstadium verkeerde. In een slag werden deze belangrijke initiatieven samengebracht met het bestaande instrumentarium zoals de Procesbeschrijving Hulpmiddelenzorg en Cliq. Vervolgens zijn beide concepten POM en Bewegingsvisie - over elkaar heen gelegd en is er een perfect eindproduct uit gekomen waar in de 2e helft van 2011 door alle bedrijven goed naar gekeken wordt en dat naar onze mening als waardevol wordt ervaren. Het voortzetten van de samenwerking binnen de branche POM en Bewegingsvisie hebben dus laten zien dat je in vrij korte tijd een fors project van de grond kan krijgen en daarna van je eigen eiland af kunt komen door deze kennis ook te delen met de branche. Het is nu aan de branche om dit proces verder uit te bouwen en te perfectioneren. Het is tevens van groot belang dat indicatiestellers de basisprincipes van dit protocol adopteren. Dat is in het belang van iedereen, uiteindelijk ook van hen. Ook dit vraagt nog de nodige samenwerking en stuurmanskunst maar na een dergelijk goed begin moet dit zeker lukken! n ORTHOPEDISCHE TECHNIEK - december

16 TEKST de wetenschappelijke redactie DE Geschiedenis van de compressietherapie in relatie tot beenziekten C-LEG tot en met de 18e eeuw Zolanmpressietherapie steeds meer terrein en met ve. n als prothese voor patiënten met een bovenbeenamputatie: een literatuuroverzicht Ongeveer een kwart van de patiënten met een beenamputatie heeft een amputatie van het bovenbeen, die meestal ontstaat als gevolg van vaatziekten. De prothese die deze patiënten dragen moet een stabiel en veilig gevoel en maximale functionaliteit geven tijdens het lopen. De protheseknie moet het mogelijk maken te kunnen lopen. Deze protheseknieën worden uitgevoerd met of zonder microprocessor sturing. De C-Leg van Otto Bock is een voorbeeld van een microprocessor gestuurde protheseknie. Er is al veel wetenschappelijke literatuur verschenen over de C-Leg als het gaat om de veiligheid, loopeffi ciëntie en kosten van het gebruik van de prothese. In dit artikel een vertaling en samenvatting van een overzichtsartikel dat in 2010 is verschenen in het tijdschrift Prosthetics and Orthotics International. 1 Inleiding Microprocessor gestuurde protheseknieën zijn gewoonlijk uitgerust met sensoren die continu de positie, bewegingsvrijheid en de krachten die op de knie werken registreren tijdens het lopen en andere activiteiten. Deze sensoren geven input aan de microprocessor zodat de knie zich kan aanpassen aan de omstandigheden tijdens het lopen en veranderingen die optreden in loopsnelheid, ondergrond en omgeving. De C-Leg heeft een microprocessor die deze controle 50 keer per seconde uitvoert. Deze technologie zou de loopfunctie mogelijk kunnen verbeteren, maar is niet goedkoop. Daarom is het belangrijk deze aspecten (in relatie tot elkaar) te onderzoeken. In dit overzichtsartikel is de wetenschappelijke literatuur bestudeerd die een vergelijking maakt tussen het gebruik van de C-Leg en (vooral) mechanische protheseknieën op het gebied van loopveiligheid, loopeffi ciëntie en kosteneffectiviteit. In totaal werden 18 artikelen gevonden die voldeden aan de inclusiecriteria, waarvan er zeven op het gebied van veiligheid waren, acht op het gebied van loopeffi ciëntie en drie op het gebied van kosten van gebruik. Veiligheid Vallen en de angst voor vallen zijn belangrijke problemen die mogelijk een achteruitgang in loopfunctie van de patiënt weergeven. De meeste artikelen rond dit onderwerp waren op basis van kleine vergelijkende studies van redelijk lage kwaliteit. Via vragenlijsten werd bij patiënten informatie verkregen over hoe vaak ze struikelen en vallen tijdens het lopen met de prothese en in een enkele studie werd een balanstest gedaan. In alle zeven studies werd door patiënten gerapporteerd dat met het gebruik van de C-Leg ten opzichte van mechanische protheseknieën minder werd gevallen en gestruikeld en een betere balans werd gevonden. In vijf van deze studies waren de verschillen duidelijk (signifi cant). De afname in het aantal keer struikelen door gebruik van de C-Leg varieerde tussen de 15% en 60% en in vallen tussen de 5% en 80%. 16

17 In één studie nam het vertrouwen van patiënten in de balans tijdens het lopen met 30% toe door gebruik van de C-Leg. Loopefficiëntie Patiënten met een bovenbeenamputatie lopen minder effi ciënt en hebben een 27%- 88% hoger energieverbruik tijdens het lopen in vergelijking met niet-geamputeerde mensen. De meeste studies op dit gebied testten patiënten met ademgasanalyse tijdens het lopen. De uitkomsten van de acht studies, allen van redelijk lage kwaliteit, waren niet eenduidig. Twee studies toonden een signifi - cante verbetering aan in de loopeffi ciëntie door het gebruik van de C-Leg. In vier andere studies werden geen duidelijke verschillen gevonden met mechanische protheseknieen. In twee van deze studies werd ook een vergelijking gemaakt met andere microprocessor gestuurde knieën (een intelligente protheseknie uit Blatchford, UK en de Rheo knie van Ossur), maar dus zonder duidelijke verschillen in loopeffi ciëntie. Omdat het energieverbruik over het algemeen niet goed voorspelt hoe actief de patiënt zal zijn met het gebruik van de prothese in het dagelijks leven, had één studie de dagelijkse activiteit gemeten, waaruit bleek dat patiënten die een C-Leg dragen actiever waren dan met een mechanische protheseknie. Kosteneffectiviteit Aangezien de kosten van een microprocessor gestuurde protheseknie erg hoog kunnen zijn, is het belangrijk om de meerwaarde van een dergelijk prothese te zien in relatie tot maatschappelijke kosten zoals verlies aan productiviteit op het werk, gebruik van thuiszorg of hulp in de huishouding en in relatie tot verandering in kwaliteit van leven. De drie studies uit Zweden, Italië en Nederland die deze kosteneffectiviteit onderzochten waren allen van goede kwaliteit. Alle drie concludeerden dat de C-Leg een kosteneffectieve prothese is die leidt tot minder verlies aan productiviteit en relatief hogere kwaliteit van leven voor de patiënt ten opzichte van mechanische protheseknieën. Omdat het aantal studies waarop deze conclusies gebaseerd zijn klein is, is meer bevestigend onderzoek wel gewenst. Beperkingen en conclusies Dit overzichtsartikel is beperkt in die zin dat niet alle aspecten waarop onderzoek te doen is naar protheseknieën meegenomen zijn in de analyse. Bijvoorbeeld de ervaren functie door de patiënt of het effect van de prothese op het gangbeeld van de patiënt. Toch is er voldoende bewijs om te suggereren dat er een toegenomen effectiviteit is van de C-Leg ten opzichte van mechanische protheseknieen in de domeinen veiligheid, loopeffi ciëntie en kosten van gebruik. De methodologische kwaliteit van studies kan nog beter door het verbeteren van de studieopzet, hoewel sommige onderzoekaspecten zoals het blinderen van patiënten voor de prothese die ze dragen praktisch niet haalbaar is. Dus, gegeven de beperkingen, laat dit overzichtsartikel zien dat de C-Leg een klinische relevante verbetering is voor patiënten met een bovenbeenamputatie. n Referenties 1. Highsmith MJ, Kahle JT, Bongiorni DR, Sutton BS, Groer S, Kaufman KR. Safety, energy effi ciency, and cost effi cacy of the C-Leg for transfemoral amputees: A review of the literature. Prosthet Orthot Int 2010 Dec;34(4): Orthopedische & speciaal aangepaste veiligheidsschoenen OSA en OSB veiligheidsschoenen met certificaat conform veiligheidsnorm EN-ISO Zowel componenten als complete schoenen. Alle OVAC aanpassingen en maatwerk schachten. Keuze uit meer dan 30 verschillende modellen! Korte levertijden door productie in Nederland. Technisch advies en ondersteuning. Meer informatie? Mail orthopedie@neskrid.nl, kijk op of bel ORTHOPEDISCHE TECHNIEK - december

18 / :00:50 AM 10/ :00:50 AM The international Congress for foot care - foot wear - orthotic treatment Are you interested in footcare, arthritis, diabetes, KEY DATES rehabilitation, bio mechanics, footwear KEY and foot orthoses, DATES than this is the Congress for you KEY DATES KEY DATES REGISTRATIONS OPEN: 'Extending the Global Handshake of the Pedorthic ongress REGISTRATIONS for OPEN: 15 September 2011 /Orthopaedic Shoe Technology Community REGISTRATIONS OPEN: thotic treatment 15 September :00:50 AM Congress REGISTRATIONS for IVO Congress OPEN: EARLY September BIRD DEADLINE: 2011 are, Sydney Masonic Centre, Sydney, Australia rthotic arthritis, EARLY treatment 15 diabetes, September BIRD DEADLINE: November 2011 Thursday 29 - Saturday 31 March 2012 hanics, footwear 30 November 2011 EARLY BIRD DEADLINE: is care, the arthritis, Congress EARLY diabetes, for BIRD you DEADLINE: 30 November 2011 chanics, footwear 30 November 2011 STANDARD DEADLINE: s shake is the of Congress STANDARD the Pedorthic for DEADLINE: KEY you DATES 15 March 2012 nology Community 15 March 2012 STANDARD DEADLINE: dshake of STANDARD the Pedorthic REGISTRATIONS DEADLINE: CONGRESS 15 OPEN: March DATES: 2012 hnology s 2012 Community 15 March 2012 ess for 15 September 2011 CONGRESS DATES: March 2012 ic, Sydney, treatment Australia March 2012 CONGRESS DATES: ess y March 2012 CONGRESS EARLY DATES: BIRD DEADLINE: March 2012 durea orthopedic shoes We hebben de Basic collectie stevig uitgebreid... Dublin - 5 nieuwe modellen - nú keuze uit 11 modellen - in meerdere kleuren leverbaar - keuze uit 2 zolen: PU en Poro - keuze uit 3 leesten: 180, 190 en én een primeur: de sportieve Casual collectie! Ancona Monaco Zurich - 5 nieuwe sportieve modellen - nieuwe voetvormleest (210) - in meerdere kleuren leverbaar Voor informatie en/of bestellingen T : +31(0) F : +31(0) E : verkoop@durea.nl Keuze uit meer dan 300 varianten Levertijd 10 werkdagen Productie in Nederland (Drunen) NVOS goedgekeurde Basic leesten 18 Postbus 7, 5150 AA Drunen, Nederland, durea, altijd een schoen die past!

19 TEKST Jeffrey Zoet SAMENWERKING VATEK EN NVOS-ORTHOBANDA Vatek, de Vereniging voor Aanmeters van Therapeutische Elastische Kousen en NVOS-Orthobanda, de Vereniging van Orthopedisch Schoentechnici en de Nederlandse Vereniging Van Orthopaedisten en Bandagisten in Nederland, gaan vakinhoudelijk samenwerken. Beroepsorganisatie Vatek is een beroepsorganisatie en telt 125 persoonlijke leden. De vereniging staat voor kwaliteit en toewijding en voor persoonlijke aandacht en zorg. De leden zijn met elkaar verbonden door hun professionaliteit en enthousiasme. De vereniging is enerzijds een ontmoetingspunt voor serieuze vakgenoten en anderzijds een betrouwbare bron voor informatie. VATEK richt zich op het zorgdragen voor kwalitatieve scholing, het stimuleren van adequate bij- en nascholing en het informeren van de leden over ontwikkelingen op de markt door middel van nieuwsbrieven, beroepsbijeenkomsten en via de website Het bestuur van de Vatek bestaat uit Ina Sissingh (voorzitter), Marja van Schie (penningmeester), Sepholine Loman (lid) en Gerda Uilhoorn (lid). Ina Sissingh heeft zitting in de raad van advies en de werkgroep TEK van de SEMH. Leden van de vereniging zijn ook betrokken bij de opleidingen, werken mee aan de competentieprofi elen TEK, zijn daarnaast betrokken als examinatoren en hebben zitting in de supportgroepen van NL NET. De vereniging beschikt voor haar leden over een onafhankelijke klachtencommissie en heeft gesprekken met zorgverzekeraars ten behoeve van de informatievoorziening aan de leden. Brancheorganisatie NVOS-Orthobanda, is een brancheorganisatie en behartigt de belangen van zorgondernemers in orthopedische en medische hulpmiddelen die de kwaliteit van leven voor de gebruikers verhogen. NVOS-Orthobanda treedt op als gesprekspartner van overheid, zorgverzekeraars, patiëntenverenigingen en andere belanghebbenden zoals artsen, fysiotherapeuten en investeert in onderwijs, kennisontwikkeling en innovatie. Hierdoor schept de branchevereniging voorwaarden om medische hulpmiddelenzorg van goede kwaliteit te kunnen realiseren. En deze zorg wordt toegankelijk gemaakt voor iedereen met een beperking. Vakinhoudelijke samenwerking Vatek en NVOS-Orthobanda vullen elkaar aan en gaan hechter samenwerken. Vatek zal NVOS-Orthobanda assisteren met vakinhoudelijke kennis over de TEK. NVOS- Orthobanda zal Vatek terzijde staan door zaken bij de SEMH, DHTA, zorgverzekeraars betreffende de TEK aan te kaarten en zo goed mogelijk te regelen. Concreet zal Vatek een bijdrage leveren aan de beoordeling van de algemene eisen en de branchespecifi eke eisen TEK van de SEMH. De voorzitter van de Vatek, Ina Sissingh, is tevens lid van NVOS- Orthobanda en heeft zitting in de werkgroep SEMH van NVOS-Orthobanda. Lenie de Kock, bestuurslid NVOS-Orthobanda is tevens lid van de Vatek. Beide bestuursleden hebben toegezegd regelmatig overleg te hebben over vakinhoudelijke thema s. Ook op het vlak van de ingezette constante verbeteringen van de opleidingen is er meer synergie te behalen. Onlangs is er een beroepscompetentieprofi el TEK opgesteld door de SVGB in opdracht van de Vatek en NVOS-Orthobanda. Belangrijk is nu dat dit beroepscompetentieprofi el gezamenlijk wordt uitgewerkt in een kwalitatief goed onderwijsprogramma. De leden van beide verenigingen (en hun medewerkers) zullen baat hebben bij een goede samenwerking en eenduidige communicatie over het uitgewerkte beleidsprogramma TEK. n ORTHOPEDISCHE TECHNIEK - december

20 TEKST Frank Jol EEN PROTHESE TEN BEHOEVE VAN ACTIEF BEWEGEN, NOEM HET SPORT! Bewegen is een recht dat geldt voor ieder individu, of je nu beperkt bent of niet. Bovenstaand is de start van het bewustzijnsproces met betrekking tot het ontwerpen en maken van voorzieningen voor sport en bewegen. Suzan Verduijn, paralympisch sportster Doel; een medaille op de Paralympics in London 2012! Hoe het begon Zo n 14 jaar geleden ben ik in aanraking gekomen met het fenomeen sport en prothese. De aanleiding was het gebrek aan Nederlandse deelname aan de toendertijd laatste paralympische spelen (Atlanta 1996) en de komende spelen van Sydney. Aangezien ik altijd zelf veel aan sport deed (overigens geen topsport) was mijn interesse meteen gewekt en ben aan de slag gegaan met het bouwen van prothesen voor sport (atletiek). In eerste instantie met de aanwezige informatie, maar ik kwam er al snel achter dat er eigenlijk geen echte informatie voorhanden was. Het gebrek hieraan heeft tot een lange weg van trial en error geleid. Dit tot op de dag van vandaag. trial en error Zo kwam ik er onder andere snel achter dat er geen standaardwaarden zijn voor de lengte en voor de positie van de adapter/ sportvoet. Kokerfi tting was niet inzichtelijk. Het aanbod van aansluitmogelijkheden was zo beperkt dat ik zelf een aantal van deze heb ontworpen en gefabriceerd. Iets willen is een doel kiezen, de actie bepalen die ons richting het doel brengt, en dan die actie volhouden tot dat het doel bereikt is. De sleutel is: actie 20