Onderwerp: Compensatie meerkosten chronisch zieken, gehandicapten en mensen met een beperking

Transcriptie

1 Onderwerp: Compensatie meerkosten chronisch zieken, gehandicapten en mensen met een beperking Datum 16 september 2014 Naam steller Sanne Bloemen Kenmerk Afdelingsmanager Hans Killaars Afdeling Maatschappelijke Diensten Coördinator Paul de Mulder Voorstel 1. Kennis te nemen van bijgevoegde adviesnota aan de gemeenteraad. Vooruitlopend op het raadsbesluit en onder voorbehoud van instemming van de raad, te besluiten: 2. Vanaf 1 januari 2015 voor de plus variant een gemeentelijke bijdrage in de premie van 20,00 per maand per persoon vast te stellen voor de mensen met een inkomen tot maximaal 120% van de bijstandsnorm en een eigen vermogen tot maximaal de grens genoemd in artikel 34 van de Participatiewet; 3. Vóór 1 januari 2015 nadere beleidsregels vast te stellen over de uitvoering van de regeling en de vangnetregeling via de bijzondere bijstand; 4. Per direct beleidsregel B148 Extra kosten chronisch zieken, gehandicapten en ouderen te wijzigen. Aanleiding Leven met een chronische ziekte, handicap en/of beperking kan extra kosten met zich meebrengen, bijvoorbeeld voor zorg, vervoer, hulpmiddelen en aanpassingen. De compenserende maatregelen voor deze meerkosten zijn: de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) 1, de Compensatieregeling eigen risico (CER) 2 en de mogelijkheid om via het minimabeleid categoriale bijzondere bijstand te verstrekken voor deze doelgroep (bijdrage regeling O.C.G.) 3. De Wtcg en CER zijn rijksregelingen en door het Rijk met terugwerkende kracht vanaf 1 januari 2014 afgeschaft, omdat deze niet effectief genoeg zijn gebleken. De regelingen zijn te ongericht en blijken niet terecht te komen bij de personen die het ook daadwerkelijk nodig hebben. Ook de mogelijkheid om via het minimabeleid de bijdrage regeling ouderen, chronische zieken en gehandicapten (O.C.G.) te verstrekken, komt per 1 januari 2015 te vervallen. Dit omdat verstrekking van categoriale bijzondere bijstand vanaf die datum door het Rijk niet meer toegestaan is. Alleen de mogelijkheid tot fiscale aftrek van specifieke zorgkosten blijft bestaan. Gemeenten worden met de drie decentralisaties verantwoordelijk voor de ondersteuning van mensen bij hun zelfredzaamheid en participatie in het brede sociale domein. Binnen deze context past het om de gemeenten verantwoordelijk te maken voor een passende oplossing voor de compensatie van meerkosten die mensen met een chronische ziekte, handicap en/of beperking hebben. De rijksmiddelen die met het afschaffen van de Wtcg en CER vrijvallen worden daarom na een korting overgeheveld naar de gemeenten. De Wtcg wordt in 2014 nog uitbetaald over 2013, dus de afschaffing van de Wtcg zal in 2014 slechts zeer beperkt in de portemonnee 1 Wtcg: Mensen met een chronische ziekte of een handicap krijgen via de Wtcg een algemene tegemoetkoming voor extra kosten die gerelateerd zijn aan hun aandoening. De hoogte van de tegemoetkoming i afhankelijk van leeftijd, zorggebruik en inkomen. 2 CER: Burgers met hoge zorgkosten betalen vaak het volledig eigen risico van de zorgverzekering. Burgers waarvan verwacht wordt dat zij als gevolg van hun chronische aandoening jaar in jaar uit hun eigen risico vol maken ontvangen een CER. Door de CER krijgen burgers een geldbedrag ter gedeeltelijke compensatie van het verplicht eigen risico. De CER 2013 was wettelijk vastgesteld op 99,-. De CER staat los van de algemene tegemoetkoming vanuit de Wtcg en is niet inkomensafhankelijk. 3 O.C.G.: Vanwege de veronderstelling dat de doelgroep ouderen, chronisch zieken en gehandicapten extra kosten hebben, kunnen zij in aanmerking komen voor een vast bedrag per jaar ter compensatie. Pagina 1 van 6

2 gevoeld worden. Voor eventuele ontstane meerkosten als gevolg van de ziekte of beperking is het beschikbare budget voor bijzondere bijstand in 2014 verhoogd met uit de middelen die het Rijk hiervoor in 2014 ter beschikking heeft gesteld. Binnen de gemeente Venray hebben in 2013 bijna 5500 mensen een tegemoetkoming op grond van de Wtcg ontvangen en zo n 3200 mensen een bijdrage vanuit de CER. Een eventuele overlap qua doelgroep tussen deze twee regelingen is te verwachten, maar nog onbekend. De Wtcg kent, in tegenstelling tot de CER, een maximum inkomen tot waar men aanspraak kan maken op een tegemoetkoming. Beoogd resultaat Een effectieve regeling ter compensatie van de daadwerkelijke meerkosten voor mensen onder een minimuminkomen met een chronische ziekte, handicap en/of beperking, die uitvoerbaar, beheersbaar en tevens gemakkelijk toegankelijk en herkenbaar is voor de doelgroep. Argumenten 1.1 De invulling van de regeling compensatie meerkosten is een bevoegdheid van de raad. 2.1 Het vaststellen van een inkomensgrens en de hoogte van de premiebijdrage is een collegebevoegdheid. 2.2 Gezien de omvang van de doelgroep in relatie tot de hoogte van de premie van de huidige collectieve ziektekostenverzekering minima en de vermoedelijke hoogte van de premie van de plus variant, is compensatie mogelijk voor de doelgroep met een inkomen tot 120% van de bijstandsnorm. In tegenstelling tot de bestaande collectieve ziektekostenverzekering minima verstrekt de gemeente wel een gemeentelijke bijdrage in de premie voor deze plus variant van de collectieve ziektekostenverzekering. Dit omdat zonder gemeentelijke bijdrage de premie naar verwachting niet te betalen is voor de doelgroep. De inkomensgrens en daarmee ook de gemeentelijke premiebijdrage voor de plus variant is afhankelijk van een aantal factoren: - Zoals in de kadernota decentralisatie maatschappelijke taken is aangegeven, is het over te hevelen budget taakstellend voor de nieuwe taken. - Van het CAK hebben we inzicht gekregen in de huidige omvang van de doelgroep van de Wtcg en CER. Naar verwachting is er overlap in deze doelgroep, dit zal bekend zijn begin Voorzichtigheidshalve houden we er rekening mee dat de doelgroep met een inkomen tot 120% gebruik wenst te maken van de plus variant. - Het verschil in premie tussen de bestaande collectieve ziektekostenverzekering minima en de plus variant dient van wezenlijke aard te zijn, want de plus variant moet alleen aantrekkelijk zijn voor de doelgroep chronisch zieken en gehandicapten en niet voor iedereen met een minimuminkomen. - Voor de bestaande collectieve ziektekostenverzekering minima geldt ook een inkomensgrens van 120%. Hierbij aansluiten is uitvoeringstechnisch het meest gunstig. 3.1 De individuele bijzondere bijstand geldt als vangnet, voor degenen die zich door omstandigheden niet hadden kunnen verzekeren bij de collectieve ziektekostenverzekering plus variant. Door de inkomensgrens van de plus variant op 120% vast te stellen, hopen we de aanvragen voor individuele bijzondere bijstand zoveel mogelijk te beperken. In nader vast te stellen beleidsregels zal worden vastgelegd hoe met ingang van 1 januari 2015 wordt omgegaan met de verstrekking van individuele bijzondere bijstand voor medische kosten aan diegenen die door Pagina 2 van 6

3 omstandigheden geen gebruik kunnen maken van de collectieve ziektekostenverzekering plus variant. 4.1 Op deze wijze worden mensen met een minimum inkomen niet onredelijk geconfronteerd met een stapeling aan eigen bijdragen voor voorliggende voorzieningen (zoals een Wmo voorziening in combinatie met een verplichte eigen bijdrage op grond van de zorgverzekeringswet). Vanuit steeds meer voorliggende voorzieningen worden mensen telkens geconfronteerd met nietvergoedbare eigen bijdragen. Door deze stapeling van eigen bijdragen kan het totaal ondraagbaar worden. Het is niet meer dan redelijk en doeltreffend om het cumuleren van voor eigen rekening blijvende eigen bijdragen te begrenzen voor mensen met een ontbrekende of zeer beperkte draagkracht. Deze anticumulatieregeling leggen we niet zo zeer vast in regels, maar laten we een onderdeel zijn van het totale afwegingkader van de aanvraag. Het enige uitgangspunt is dat iemand gebruik maakt van een Wmo-voorziening waarvoor een eigen bijdrage geldt en tegelijkertijd ook gebruik maakt van een andere voorliggende voorziening waarvoor eveneens een eigen bijdrage geldt. Denk aan verplichte eigen bijdrage van de zorgverzekeringswet. Om de anticumulatieregeling financieel houdbaar te maken, wordt tevens voorgesteld om op dit onderdeel een drempelbedrag in te voeren gelijk aan het drempelbedrag benoemd in artikel 35 lid 2 Participatiewet. 4.2 Deze beleidsregel was al aangekondigd in de kadernota Minimabeleid. 4.3 Aangezien de anticumulatieregeling al van kracht is in de gemeente Venlo, ontstaat met het vaststellen van deze beleidsregel ook op dit onderdeel eenduidigheid. Integraliteit/Relatie met andere beleidsvelden Wmo, Minimabeleid, schuldhulpverlening, Kanttekeningen/risico's Op een aantal onderdelen bestaat nog onduidelijkheid. Zo wordt de hoogte van de premie van de collectieve aanvullende ziektekostenverzekering pas in oktober 2014 bekend gemaakt, op dit moment hebben we een indicatie. De exacte omvang van de doelgroep op inkomensniveau is niet bekend, op dit moment hebben we een indicatie. Pas vanaf oktober 2014 worden persoonsgegevens voor wat betreft de CER (van de personen die toestemming hebben gegeven) door het CAK doorgezet naar de gemeente. De persoonsgegevens voor wat betreft de Wtcg (van de personen die toestemming hebben gegeven) worden pas vanaf begin 2015 beschikbaar gesteld. Dit kan een risico vormen. Door de inkomensgrens op 120% vast te stellen proberen we dit risico zo veel als mogelijk te beperken. Door het vaststellen van deze nota kan het College verder met de voorbereiding voor de uitvoering (zover als mogelijk) van deze regeling. Communicatie Met betrekking tot de uitvoering wordt de nota besproken met de participatiecoaches, medewerkers van het Wmo loket, consulenten Wmo en schuldhulpverlening en de coaches van het Werkplein Venlo Venray. Ook worden externe partners zoals het Platform lage inkomens Venray (PLIV), de ouderenadviseurs van Synthese en de Papierkroam geïnformeerd. Onze inwoners informeren we als volgt: - In samenwerking met communicatie komt er een persbericht (zie bijlage). Pagina 3 van 6

4 - Zodra de gegevensuitwisseling met het CAK is gestart, informeren wij de mensen die bij het CAK toestemming hebben gegeven voor gegevensoverdracht rechtstreeks. - In de keukentafelgesprekken die we voeren vanaf oktober 2014 tot en met maart 2015 met de mensen met een indicatie huishoudelijk hulp en/of een AWBZ-indicatie zal de regeling compensatie meerkosten onderwerp van gesprek zijn. - Op de website verstrekken we informatie bijvoorbeeld in de vorm van vragen en antwoorden. Financiële gevolgen Het bedrag van dat voor 2015 beschikbaar is voor de regeling compensatie meerkosten is als volgt opgebouwd: - Het budget dat beschikbaar is voor de uitgaven van de minimaregeling bijdrage ouderen, chronisch zieken, gehandicapten (O.C.G.) bedraagt per jaar. Dit bedrag dient overgeheveld te worden binnen de kostenplaats bijzondere bijstand (66205) naar grootboekrekening regeling compensatie meerkosten (44055). Dit wordt verwerkt in de 1 e berap De in 2014 afgeschafte premiebijdrage voor de collectieve ziektekostenverzekering minima levert jaarlijks een besparing van op. Dit bedrag dient overgeheveld te worden binnen de kostenplaats bijzondere bijstand (66205) naar grootboekrekening regeling compensatie meerkosten (nieuw). Dit wordt verwerkt in de 1 e berap Een bedrag van wordt ontschot van het sociaal deelfonds en toegevoegd aan het budget bijzondere bijstand kostenplaats (66205), grootboekrekening regeling compensatie meerkosten (44055). Dit wordt verwerkt in de 1 e berap Middels beraps wordt gemonitord of het budget toereikend is, dan wel of er een overschot dreigt. In het laatste geval wordt een deel van het budget middels de berap (verplicht) overgeheveld naar het sociaal deelfonds, zodat dit niet vrijvalt in de algemene middelen. We verwachten overigens geen tekort, dit omdat we een beperkte gemeentelijke bijdrage verstrekken, de inkomensgrens vaststellen op 120% van de bijstandsnorm en de vangnetregeling begrenzen. Het verschil tussen het bedrag aan Rijksmiddelen van in het sociaal deelfonds en de daadwerkelijke ontschotting van , blijft in het sociaal deelfonds voor de inzet van Wmo bijvoorbeeld op het gebied van preventie. Dat wat aan het sociaal deelfonds wordt toegevoegd voor de compensatie meerkosten loopt de komende jaren op. In 2016 bekijken we op grond van de nieuwe verdeelmaatstaven welke bijdrage vanuit het sociaal deelfonds beschikbaar gesteld dient te worden in aanvulling op de voormalige middelen voor de bijdrage O.C.G. en premiebijdrage collectieve ziektekostenverzekering minima. De anticumulatieregeling vastgelegd in beleidsregel B148 heeft naar verwachting structureel geen budgettaire gevolgen. Bovendien is in 2014 eenmalig ,00 overgeheveld (betrof rijksmiddelen afschaffing Wtcg/CER 2014) naar de bijzondere bijstand ter dekking van deze kosten. Personele/organisatorische gevolgen We streven ernaar dat de personele inzet voor de uitvoering van de regeling compensatie meerkosten zo beperkt mogelijk zal zijn. Het verdient de voorkeur dit op een zelfde wijze uit te voeren als de uitvoering van de collectieve ziektekostenverzekering minima. Regionaal is nog overleg over de wijze van controle van aanmelding van mensen voor de plus variant. Overwogen wordt om steekproefsgewijs de aanmeldingen te controleren op onrechtmatig gebruik. Bezien wordt hoe dit vorm te geven, intern of extern bij het inlichtingenbureau. Pagina 4 van 6

5 Zoals aangegeven zetten we een deel van het budget in om maatwerk via de individuele bijzondere bijstand te kunnen leveren in uitzonderlijke en noodzakelijke gevallen. Omdat het verstrekken van individuele bijzondere bijstand hoge administratieve lasten voor de burger kent en hoge uitvoeringskosten voor de gemeente, willen we door de inzet van de collectieve zorgverzekering ( plus variant ) een groot deel van de aanvragen voorkomen. We verwachten de werkzaamheden binnen de reguliere formatie te kunnen uitvoeren. Mocht blijken dat dit niet haalbaar is, zullen we dit aan uw college voorleggen. Juridische gevolgen/rechtmatigheid Categoriale bijzondere bijstand behoort vanaf 1 januari 2015 niet meer tot de mogelijkheden. Een uitzondering daarop is de premiebijdrage voor een collectieve ziektekostenverzekering. Er geldt geen wettelijke gelimiteerde inkomensgrens. Fatale termijnen 1 januari Gezien de communicatie die ruim voor 1 januari 2015 dient te starten en de grootte van de doelgroep, dient dit besluit op korte termijn genomen te worden. Dat is ook de reden waarom vooruitlopend op het Raadsbesluit het College een besluit neemt over de nadere regels rondom de regeling compensatie meerkosten. De communicatie wordt direct gestart nadat de Raad heeft ingestemd met het voorstel. Overleg gevoerd met Extern Regionale ambtelijke werkgroep decentralisatie afschaffing Wtcg/CER, BS-en-F, Platform Lage Inkomens Venray, Papierkroam, Tamara Willems (Juridisch Kwaliteitsmedewerker gemeente Venlo), Dinie Vogels (Beleidsmedewerker B gemeente Venlo). Wmo klankbordgroep en Cliëntenraad WWB: het college is verplicht om vóór de vaststelling van de nota in de Raad advies te vragen aan vertegenwoordigers van cliënten, daar waar het maatschappelijke ondersteuning en mensen met minimuminkomens raakt. Hiervoor hebben wij advies ingewonnen bij de Klankbordgroep Wmo en de Cliëntenraad WWB. De adviezen van beide adviesorganen zijn, waar mogelijk en relevant, verwerkt in de nota. De adviezen en de gemeentelijke reactie hierop zijn als bijlage bijgevoegd. Intern Lucien Peters (Wethouder Leven), Hans Killaars (Afdelingsmanager MD), Paul de Mulder (Coördinator MD), Margon van den Hoek (Projectleider Decentralisaties), Elleke Raedts (Senior Beleidsadviseur), Mat van den Beuken (Senior Beleidsadviseur), Mariska Boon (beleidsmedewerker MD), Milou Jeurissen (Beleidsuitvoerend medewerker MD), Kitty Verlijsdonk (medewerker Frontoffice, afdeling PD), Arno Geurts van Kessel (Adviseur Planning en Control, afdeling M), John Frenk (Juridisch Kwaliteitsmedewerker MD), Liezeth Wintjens (Adviseur Communicatie, afdeling M). Vervolgtraject besluitvorming Gestart wordt met de voorbereiding van de uitvoering van deze regeling. Pagina 5 van 6

6 Evaluatie In 2015 evalueren we periodiek de inzet van de plus variant en de inzet van de individuele bijzondere bijstand als vangnetregeling. Op deze wijze kunnen we nog voor 1 januari 2016 in actie komen. Afhankelijk van de uitkomst van de evaluatie, stellen we de invulling van de regeling compensatie meerkosten bij (denk bijvoorbeeld aan hoogte van de inkomensgrens, de compensatie in het pakket, de hoogte van de premiebijdrage).daarnaast zullen we ook de communicatie over de regeling evalueren, zowel met interne als externe partijen. Na afloop van ieder jaar ontvangen we van Branchevereniging BS-en-F een evaluatie, waaruit o.a. de omvang van de doelgroep, de deelnamegraad, en de meest aangevraagde vergoedingen blijkt. Dit is waardevolle informatie over de doelgroep, ook in relatie tot de Wmo. Bijlagen 1. Adviesnota gemeenteraad 2. Regionaal voorstel over de compensatie meerkosten 3. Gewijzigde beleidsregel B Advies WMO klankbordgroep + reactie 5. Advies Cliëntenraad WWB + reactie 6. Persbericht Naslagwerk N.v.t. Pagina 6 van 6