Mira Media November 2003 (update)

Transcriptie

1 Mira Media November 2003 (update) Wet SAMEN: Verslaglegging van omroeporganisaties Mira Media is een projectorganisatie met landelijke en Europese activiteiten. Mira Media streeft naar gelijkwaardige deelname van allochtonen in de audiovisuele media op alle functieniveaus en zet zich in voor een kleurrijke programmering. Een programmering die zich enerzijds uit in een multicultureel aanbod voor een breed, autochtoon en allochtoon publiek, en anderzijds in een doelgroepprogrammering voor specifieke allochtone groepen. Daarbij werkt Mira Media aan het vergroten van de mediavaardigheid van kijkers en luisteraars. Anders gezegd, kijkers en luisteraars moeten kritisch (leren) omgaan met het aanbod van audiovisuele en interactieve media, maar ook zelf de technische en inhoudelijke kennis onder de knie krijgen om met media aan de slag te gaan. Bij de organisatie van activiteiten wordt intensief samengewerkt met omroepen, onderwijsinstellingen, netwerken van mediaprofessionals en andere betrokkenen in Nederland en Europa. Via publicaties houdt Mira Media haar relaties op de hoogte van haar activiteiten en van actualiteiten op het gebied van media en allochtonen. In de uitgave Feiten & Cijfers probeert Mira Media de link te leggen tussen harde data en de actualiteit. Met behulp van de meest actuele (beschikbare) gegevens wil Mira Media journalisten, onderzoekers, mediaconsumenten en andere geïnteresseerden informeren over relevante thema s rond media en minderheden. Daarbij werken we vanuit de invalshoek van de allochtone mediaconsument. Ook trachten we een beschrijving te geven van de actuele ontwikkelingen rond het betreffende thema. Feiten & Cijfers is te vinden op de Mira Media-website (

2 Inhoudsopgave Pag. 1. Inleiding 3 2. De Wet SAMEN Registratie Evenredigheidscijfer Beëindiging Wet SAMEN 4 3. Verslaglegging van omroeporganisaties 3.1 Publieke omroepen Commerciële omroepen Lokale en regionale omroepen Maatregelen, succesfactoren en knelpunten Conclusie 17 BIJLAGE 19 2

3 1. Inleiding Mira Media zet zich in om de in- en doorstroom van allochtone mediaprofessionals in de mediasector te bevorderen. Om een beeld te krijgen van het huidige aantal allochtone omroepmedewerkers zijn de laatste cijfers van het percentage allochtone medewerkers bij een groot aantal omroeporganisaties op een rijtje gezet. De meeste cijfers hebben betrekking op de periode , maar niet alle omroepen hebben (nog) hun jaarverslag over het jaar 2002 gedeponeerd. In dat geval zijn de meest recente cijfers vermeld. Tot slot moet nog vermeld worden dat van alle publieke omroepen, de VPRO, BNN, RVU, Humanistische Omroep en IKON nog nooit een jaarverslag in het kader van de Wet SAMEN hebben ingediend. Deze omroepen zijn dan ook niet vertegenwoordigd in dit verslag. 2. De Wet SAMEN De Wet SAMEN (Wet Stimulering Arbeidsdeelname Minderheden), die op 1 januari 1998 in werking is getreden, beoogt individuele ondernemingen te ondersteunen bij het voeren van multicultureel personeelsbeleid. De Wet SAMEN maakt zodoende deel uit van het beleid dat wordt gevoerd om de arbeidsmarktpositie van etnische minderheden te verbeteren. De Wet SAMEN verplicht werkgevers met een onderneming waarin tenminste 35 personen werkzaam zijn, tot het voeren van een afzonderlijke personeelsregistratie en het opstellen van een jaarverslag Wet SAMEN. De Wet SAMEN is meer dan een administratieve aangelegenheid. De wet draagt ertoe bij dat de problemen van etnische minderheden op de arbeidsmarkt en de rol van het werkgeversbeleid daarin op de agenda worden gezet. Aan de hand van de personeelsregistratie kan worden vastgesteld in hoeverre in de onderneming sprake is van evenredige arbeidsparticipatie van etnische minderheden. Knelpunten in het personeelsbeleid kunnen zodoende worden herkend. In het jaarverslag Wet SAMEN rapporteert de werkgever over het aandeel etnische minderheden in het personeelsbestand en formuleert de werkgever maatregelen om te komen tot een meer evenredige arbeidsparticipatie van etnische minderheden. De ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging vormt een oordeel over het jaarverslag. De werkgever dient het jaarverslag vóór 1 juni te versturen naar het centrale antwoordnummer Wet SAMEN. De jaarverslagen zijn voor een ieder in te zien bij de regionale depots van de Centra voor Werk en Inkomen (de voormalige Arbeidsbureaus) en op de website Registratie Verschillende definities kunnen gegeven worden aan het begrip etnische minderheden. De Wet SAMEN hanteert de volgende definitie, waarbij het geboorteland van de werknemer en diens ouders centraal staat: a. een persoon geboren in Turkije, Marokko, Suriname, Nederlandse Antillen, Aruba, voormalig Joegoslavië, of in overige landen in Zuid- of Midden Amerika, Afrika of Azië met uitzondering van Japan en voormalig Nederlands-Indië. Mensen die na 27 december 1949 in Indonesië zijn geboren, behoren dus wel tot de doelgroep b. een persoon die voorkomt in het register, bedoeld in artikel 1, onder b, van de Wet Rietkerk-uitkering; c. de kinderen van de onder a en b genoemde personen. Ook de Molukse bevolkingsgroep valt onder bovenstaande definitie. Bij het voor Molukkers geldende criterium doet het register dienst dat werd toegepast in het kader van de Wet Rietkerk-uitkering. Dit register vermeldt personen die door de zorg van de Nederlandse regering in 1951 of 1952 in groepsverband vanuit Indonesië naar Nederland zijn overgebracht. Werknemers hebben de mogelijkheid schriftelijk te verklaren de gegevens over de geboortelanden niet te willen verstrekken. Zij maken dan dus kenbaar bezwaar te maken tegen registratie. De werknemer hoeft geen reden op te geven waarom bezwaar wordt gemaakt. 2.2 Evenredigheidscijfer Volgens de Wet SAMEN is er sprake van een evenredige vertegenwoordiging van etnische minderheden binnen de onderneming als het aandeel werknemers uit de doelgroep overeenkomt met het aandeel personen uit de doelgroep in de regionale beroepsbevolking. Aan de hand van de vestigingsplaats van de onderneming wordt bepaald tot welke regio de onderneming behoort. De meeste omroeporganisaties zijn gevestigd in Hilversum. Hilversum valt onder de regio Midden-Nederland. Voor de regio Midden-Nederland geldt in 2002 een evenredigheidscijfer van 9%. 3

4 2.3 Beëindiging Wet Samen Per 1 januari 2004 loopt de Wet SAMEN af. In september 2003 is er een evaluatierapport verschenen rond de Wet SAMEN. Op basis van dit rapport heeft het kabinet besloten om de wet niet te continueren. Dit meldt staatssecretaris Rutte van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in zijn brief Evaluatie Wet Stimulering Arbeidsdeelname Etnische Minderheden (Wet SAMEN) aan de Tweede Kamer. Destijds is er bewust voor gekozen om de wet een tijdelijk karakter te geven om bedrijven van hun verantwoordelijkheid bewust te maken en te stimuleren om maatregelen te nemen. Uit de evaluatie blijkt dat de beoogde bewustwording is bereikt. Afschaffing past bovendien bij de kabinetsdoelstelling om administratieve lasten voor werkgevers te verminderen. Niet-westerse allochtonen behoren minder vaak tot de werkzame beroepsbevolking 1 dan westerse allochtonen en autochtonen. Het kabinet wil de arbeidsparticipatie van niet-westerse allochtonen verhogen van 50% in 2001 tot 54% in Daarom wordt een aantal andere maatregelen aangekondigd. Zo wordt een Landelijk Centrum Diversiteitsmanagement opgericht om werkgevers te informeren en adviseren en om goede voorbeelden te verspreiden. Het centrum gaat medewerkers personeelszaken helpen hun kennis van meer divers personeelsbeleid te vergroten door hen opleidingen te laten volgen. Daarnaast wordt een bedrijfseconomisch hulpmodel ontwikkeld, waarmee bedrijven de kosten en baten van een multicultureel personeelsbeleid in beeld kunnen brengen. Een ambassadeursnetwerk van werkgevers gaat onderling resultaatgerichte afspraken maken over de verspreiding van goede initiatieven (persbericht SZW, 29 september 2003). 1 Iemand behoort tot de werkzame beroepsbevolking wanneer hij of zij betaald werk heeft voor tenminste twaalf uur per week. 4

5 3. VERSLAGLEGGING VAN OMROEPORGANISATIES PUBLIEKE OMROEPEN NOS Totaal aantal personen per 31 december in dienst Aantal personen behorende tot de allochtone groep Percentage personen behorende tot de allochtone groep Aantal personen dat bezwaar had tegen registratie Aantal allochtonen met een voltijd dienstverband Aantal allochtonen met een deeltijd dienstverband Het percentage allochtonen binnen de NOS is na een daling in 2000 de laatste twee jaar weer toegenomen. Het aantal allochtone werknemers bij de NOS bedraagt op dit moment 67, wat neerkomt op een percentage van 6.3%. In november 2001 tekende de voorzitter van de Raad van Bestuur van de NOS het Raamconvenant Grote Ondernemingen inzake Multicultureel Personeelsbeleid in het bijzijn van de Minister van Boxtel van Grote Stedenbeleid en Minister Vermeend van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Het convenant bevat een aantal resultaatgerichte afspraken om te komen tot een instroom en doorstroom van personen uit etnische minderheidsgroepen binnen Publieke Omroep (voorheen NOS Bestuur) en NOS RTV. In 2002 heeft de projectleider Diversiteit een helpdesk diversiteit opgezet waar omroepmedewerkers met alle vragen rond diversiteit terecht kunnen. Volgens de NOS is deze helpdesk goed ontvangen en wordt deze herhaaldelijk gevraagd om advies omtrent werving en selectie en instroom van allochtonen in de Publieke Omroep. Daarnaast zijn er goede afspraken gemaakt over de werving en selectiemethoden met de afdeling Personeelszaken van de NOS Raad van Bestuur en NOS RTV. De projectmanager diversiteit wordt structureel uitgenodigd voor de vergaderingen waarin de werving en selectie wordt besproken. Verder hebben twee studenten van de Hogeschool van Amsterdam onderzocht welke methoden gehanteerd moeten worden om allochtone journalisten te vinden. Er is een meting geweest van de stand van zaken rond diversiteit, deze werd op 30 mei 2002 aangeboden aan de werkgroep Diversiteit waarin verschillende personeelsmanagers van de omroepen zitting hebben. Mede op basis van het raamconvenant werd op 3 december 2002 een besloten conferentie georganiseerd door de projectmanager Diversiteit in samenwerking met het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en RADAR advies. De conferentie had als doel om de captains of media in gesprek te brengen met high potentials uit de multiculturele samenleving. Ondanks bovengenoemde maatregelen vermeldt de ondernemingsraad van de NOS in een memo aan het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van 16 juli 2003 dat het in het sociaal jaarverslag van 2001 aangekondigde multicultureel personeelsbeleid helaas niet van de grond is gekomen. Volgens de raad dient de Nederlandse Omroep Stichting als nationale omroep de multiculturele samenleving zichtbaar te maken in zijn personeelsbeleid en - bestand. Dit streven is tot op heden onvoldoende in beleid omgezet. Het evenredigheidscijfer van 9% is niet gehaald. De raad stelt dan ook voor om in overleg met Meer van Anders, de Ondernemingsraad, de afdelingen P&O, de Raad van Bestuur en de directie RTV in 2003 een aanzet te geven voor een multicultureel personeelsbeleid. 2 De vermelde cijfers zijn afkomstig uit de gedeponeerde jaarverslagen van de omroepen ten behoeve van de Wet SAMEN. Deze gegevens zijn openbaar. Ook de teksten zijn gebaseerd op deze jaarverslagen. 5

6 NPS Totaal aantal personen per 31 december in dienst Aantal personen behorende tot de allochtone groep Percentage personen behorende tot de allochtone groep Aantal personen dat bezwaar had tegen registratie Aantal allochtonen met een voltijd dienstverband Aantal allochtonen met een deeltijd dienstverband Het percentage allochtone werknemers is in 2001 ten opzichte van het jaar daarvoor duidelijk gestegen: van 5.7% naar 8.2%. In haar jaarverslag Wet SAMEN 2002 vermeldt de NPS geen maatregelen die genomen zijn om het multiculturele personeelsbeleid te verbeteren. Wel is er op 8 mei 2003 een conferentie georganiseerd door de NPS getiteld Kleurenkitsch, over de rol van de publieke omroep in de multiculturele samenleving. KRO Totaal aantal personen per 31 december in dienst Aantal personen behorende tot de allochtone groep Percentage personen behorende tot de allochtone groep Aantal personen dat bezwaar had tegen registratie Aantal allochtonen met een voltijd dienstverband Aantal allochtonen met een deeltijd dienstverband Uit het jaarverslag Wet SAMEN van de KRO blijkt dat deze omroep in 2002 éénmaal is geadverteerd in Contrast, een blad dat specifiek gericht is op allochtonen. Tevens heeft deze vacature op de website van Remmelt Media Advies gestaan ( Zij hebben een vacaturebank voor hoger opgeleide allochtonen. Deze advertentie heeft geen enkele reactie opgeleverd. Ook uit gesprekken met andere organisaties is inmiddels gebleken dat het werven van allochtonen via advertenties geen effect resulteert. Het leggen van persoonlijke contacten is mogelijk een betere manier om allochtonen te werven, volgens de KRO. Dat is de reden dat afgelopen jaar contact is gelegd met Cura Migratorum, een coördinerende organisatie voor allochtone migranten parochies. Er is een verkennend gesprek gevoerd over de mogelijke werving van katholieke allochtonen. In het komend jaar zullen de mogelijkheden om contact verder uit te bouwen worden onderzocht. Voor het jaar 2003 is geen streefcijfer opgenomen. De KRO blijft streven naar het algemene streefcijfer (9%), maar het noemen van een specifiek streefcijfer voor de KRO heeft in het verleden niet veel opgeleverd. VARA Totaal aantal personen per 31 december in dienst Aantal personen behorende tot de allochtone groep Percentage personen behorende tot de allochtone groep Aantal personen dat bezwaar had tegen registratie Aantal allochtonen met een voltijd dienstverband Aantal allochtonen met een deeltijd dienstverband Bij de VARA zien we in 2001 een opvallende verhoging van het totaal aantal medewerkers sinds het jaar daarvoor. Uit het jaarverslag 2001 blijkt dat de VARA in voorgaande jaren het aantal medewerkers die geen opgave hebben verstrekt in het kader van de Wet SAMEN, niet opgenomen heeft in het totale aantal medewerkers. In het jaarverslag 2001 is het totale personeelsbestand (inclusief bezwaarmakers en inclusief de medewerkers die geen opgave hebben verstrekt) als uitgangspunt genomen voor de berekening van de percentages. Dit laatste is ook de juiste manier. In 6

7 voorgaande jaren is dus een vertekend beeld ontstaan van de percentages allochtone medewerkers, vanwege de forse non-respons (106 in 2001). Dit verklaart ook de hoogte van de percentages. In 2001 zijn er contacten geweest met Mira Media. Van iedere vacature, waarvoor in de dag- en vakbladen werd geadverteerd, werd Mira Media afzonderlijk op hoogte gesteld. In de werving- en selectieprocedure van de VARA geldt voor allochtonen dat zij bij gelijke geschiktheid voorrang hebben. In 2002 zal deze praktijk worden voortgezet. Contacten met een gespecialiseerd werving- en selectiebureau hebben niet tot concrete resultaten geleid. In 2002 zal m.b.t. de instroom verdere aandacht worden besteed aan de op de allochtone doelgroep gerichte media. Verder werkte de VARA in 2001 mee aan de werkgroep Diversiteit, waarin de hoofden P&O van de diverse omroepen zitting hebben. Hier werd kennis gedeeld en ervaringen uitgewisseld op het gebied van diversiteitsmanagement. Deelname aan deze werkgroep wordt in 2002 gecontinueerd. De VARA heeft helaas ten tijde van dit rapport nog geen jaarverslag 2002 ingediend. EO Totaal aantal personen per 31 december in dienst Aantal personen behorende tot de allochtone groep Percentage personen behorende tot de allochtone groep Aantal personen dat bezwaar had tegen registratie Aantal allochtonen met een voltijd dienstverband Aantal allochtonen met een deeltijd dienstverband Het door de EO voor 2003 gekozen streefcijfer van 3% is ongeveer gelijk aan het percentage dat de EO in 2001 haalde. Dit in 2001 behaalde cijfer lag hoger dan de cijfers vermeld in vorige jaarverslagen. De reden daarvoor is eenvoudigweg een administratieve vergissing: bij de registratie is in voorgaande jaren over het hoofd gezien dat ook werknemers van wie één van de ouders in een doelgroepland is geboren, tot de doelgroep van de Wet SAMEN moeten worden gerekend. Die medewerkers zijn in vorige jaren ten onrechte niet meegeteld. De EO geeft bij sollicitaties de voorkeur aan etnische minderheden bij gelijke geschiktheid en stelt ook stageplaatsen beschikbaar voor allochtone studenten. Deze maatregelen blijken niet erg effectief. Dat ligt volgens de EO niet primair aan de maatregelen, maar ook aan opleidingsniveau en identiteit. Een zeer groot deel van de functies bij de EO is op hoger niveau. In voorgaande jaren is volgens de EO ook al gebleken dat slechts een klein gedeelte van de doelgroep van de Wet SAMEN over een hoog opleidingsniveau beschikt. Daarnaast heeft het aspect identiteit invloed op het streefcijfer. Bij de EO is het een statutair vastgelegde vereiste dat iedere werknemer christen is. Veel personen die tot de doelgroep van de Wet SAMEN behoren, hebben een andere geloofsovertuiging. De EO kan op grond van deze vereiste geen medewerkers in dienst nemen die geen christen zijn. Daardoor is het aantal potentiële werknemers voor de EO in de doelgroep van de Wet SAMEN gering. NCRV 1998 Totaal aantal personen per 31 december in dienst Aantal personen behorende tot de allochtone groep Percentage personen behorende tot de allochtone groep Aantal personen dat bezwaar had tegen registratie Aantal allochtonen met een voltijd dienstverband Aantal allochtonen met een deeltijd dienstverband De NCRV heeft geconstateerd dat het lastig blijft allochtone werknemers te werven. Het lijkt er op dat het vak voor allochtonen niet aantrekkelijk is. Er wordt door allochtonen niet tot nauwelijks gereageerd op advertenties en de scholen voor journalistiek hebben weinig allochtone studenten. Eeen extra handicap is dat binnen de NCRV nauwelijks algemene/ondersteunende functies zijn, omdat de afdelingen waar deze functies vaak voorkomen (administratie, postkamer, beveiliging, restaurant, etc.) ondergebracht zijn bij de Stichting AKN. 7

8 Bovenstaande in acht nemende heeft de NCRV als doelstelling voor 2002 geformuleerd dat 5% van haar werknemers tot de doelgroep behoort. Voor het realiseren van deze doelstelling is onder meer afgesproken deel te blijven nemen aan de werkgroep Diversiteit (bureau Meer van Anders ), in vacatures allochtonen nadrukkelijk uit te nodigen te solliciteren en aan wervings- en selcetiebureaus kenbaar maken dat allochtonen meer dan welkom zijn. In 2002 behoren 19 mensen tot de doelgroep. Dit is 6,2%, de geformuleerde doelstelling is dan ook behaald. 29 werknemers hebben te kennen gegeven niet aan de registratie te willen meewerken. AVRO Totaal aantal personen per 31 december in dienst Aantal personen behorende tot de allochtone groep 7 22 Percentage personen behorende tot de allochtone groep Aantal personen dat bezwaar had tegen registratie Aantal allochtonen met een voltijd dienstverband 7 20 Aantal allochtonen met een deeltijd dienstverband 0 2 In 2002 heeft de AVRO voor de eerste maal een jaarverslag in het kader van de Wet SAMEN ingediend. In 2001 werkten er 2.2% allochtone medewerkers bij de AVRO. Het streefcijfer van de AVRO voor 2002 is vastgesteld op 4%. In het jaarverslag 2001 van de Wet SAMEN (ingediend op 6 juli 2002) meldt de AVRO dat de resterende maanden van 2002 gebruikt zullen worden om een aantal korte termijnresultaten te behalen. Daarnaast wil de AVRO, als onderdeel van het personeelsbeleidsplan , een samenhangend geheel van maatregelen voorstellen, die op de langere termijn zullen doorwerken om na een aantal jaren op de gewenste 8% te komen. Een jaar later zien we dat het percentage allochtone werknemers bij de AVRO behoorlijk is gestegen, van 2.2% naar 7.1%. Bij gelijke geschiktheid bij sollicitaties geeft de AVRO de voorkeur aan een allochtone kandidaat. Volgens de AVRO is een gestructureerde aanpak voor een multicultureel personeelsbeleid nodig om het streefcijfer volledig te behalen, deze aanpak is dan ook een onderdeel van het huidige personeelsbeleidsplan. TROS Totaal aantal personen per 31 december in dienst Aantal personen behorende tot de allochtone groep Percentage personen behorende tot de allochtone groep Aantal personen dat bezwaar had tegen registratie Aantal allochtonen met een voltijd dienstverband Aantal allochtonen met een deeltijd dienstverband De TROS voert geen voorrangbeleid voor medewerkers die vallen onder de Wet SAMEN. De TROS maakt geen onderscheid op gebied van geloof, ras, ideologie, geaardheid, etc. Deze uitgangspunten zijn tevens verwoord in hun Mission Statement. Daarnaast kent de organisatie van de TROS weinig verloop onder het personeel. Derhalve is er voor een groot deel sprake van langdurige dienstverbanden. Steeds meer wordt er door de TROS ook gewerkt met buitenproducenten voor het maken van programma s, dat wil zeggen dat de diensten van producenten die niet bij de TROS werken, worden ingekocht. In 2002 is het percentage allochtone werknemers bij de TROS gedaald, van 7.2% in 2001 naar 5.8% in

9 TELEAC/NOT Totaal aantal personen per 31 december in dienst Aantal personen behorende tot de allochtone groep Percentage personen behorende tot de allochtone groep Aantal personen dat bezwaar had tegen registratie Aantal allochtonen met een voltijd dienstverband Aantal allochtonen met een deeltijd dienstverband In samenwerking met de publieke omroepen is in 2000 een projectgroep Diversiteit & Management opgericht. Ook woont men omroepbrede bijeenkomsten bij mbt. multicultureel management en werkt men samen met mobiliteitsbureau De Werkbank en de Media Academie. Teleac/NOT maakt in principe geen onderscheid (zowel in negatieve als positieve zin) tussen allochtonen en autochtonen. Men streeft naar een evenredige vertegenwoordiging van sociale groeperingen waaronder allochtonen maar ook bijv. man/vrouwverdeling. Kwaliteit van de medewerkers staat voorop. Hoewel Teleac/NOT geen positieve discriminatie toepast is er toch een (meer dan) evenredige vertegenwoordiging van de doelgroep in de organisatie aanwezig. Dit is te danken aan het feit dat er voldoende geschikt allochtoon potentieel op de arbeidsmarkt aanwezig is, en dat Teleac/NOT deze groep als gelijkwaardig behandeld. Teleac/NOT is zich bewust van haar maatschappelijke verantwoordelijkheid om multicultureel gedachtengoed in radio- en televisieprogramma s te verwerken. Dit blijkt oa. uit het televisieprogramma Hallo Holland. Ten opzichte van 2001 is het percentage allochtone werknemers gedaald van 8.3% naar 6.2% in Dit komt door uitstroom van personeel en onder de nieuwkomers zaten geen etnische minderheden. In verband met bezuinigingen door de regering zal het personeelsbestand niet toenemen. Ook naar aanleiding van het efficiency-rapport van Mc Kinsey moet er binnen de omroep drastisch bezuinigd worden. Vacatures worden daarom zoveel mogelijk intern opgevuld. 9

10 3.2 COMMERCIËLE OMROEPEN RTL/DE HOLLAND MEDIA GROEP Totaal aantal personen per 31 december in dienst Aantal personen behorende tot de allochtone groep Percentage personen behorende tot de allochtone groep Aantal personen dat bezwaar had tegen registratie Aantal allochtonen met een voltijd dienstverband Aantal allochtonen met een deeltijd dienstverband 1-15 RTL/HMG hanteert geen minderhedenbeleid en maakt dan ook geen onderscheid bij het aannamebeleid. Er wordt puur op inhoud en kwaliteit getoetst. Wel zien we een duidelijk stijgende lijn in het aantal allochtone werknemers bij RTL/HMG. In 2002 is bijna het evenredigheidscijfer van de regio Midden-Nederland (9%) bereikt. Vanwege de reorganisatie binnen het bedrijf kan RTL/HMG de resultaten voor komend jaar nog niet geheel overzien. Het omroepbedrijf vindt het derhalve onmogelijk een reële inschatting te maken. Vooralsnog richt RTL/HMG zich op het evenredigheidscijfer dat voor de regio Midden-Nederland is bepaald. SBS BROADCASTING BV Totaal aantal personen per 31 december in dienst Aantal personen behorende tot de allochtone groep Percentage personen behorende tot de allochtone groep Aantal personen dat bezwaar had tegen registratie Aantal allochtonen met een voltijd dienstverband Aantal allochtonen met een deeltijd dienstverband In 2001 was het percentage allochtone werknemers bij SBS Broadcasting gedaald, maar het laatste jaar is deze weer wat gestegen (van 1.8% naar 2.2%). Het percentage is echter nog wel lager dan in het jaar SBS Broadcasting wil in de toekomst wel meer allochtone werknemers in dienst nemen. SKY RADIO Totaal aantal personen per 31 december in dienst Aantal personen behorende tot de allochtone groep Percentage personen behorende tot de allochtone groep Aantal personen dat bezwaar had tegen registratie Aantal allochtonen met een voltijd dienstverband Aantal allochtonen met een deeltijd dienstverband Er worden door Sky Radio geen speciale maatregelen genomen om mensen uit de doelgroep aan te trekken. Na het zetten van advertenties of het inschakelen van wervingsbureaus wordt een keuze gemaakt uit de kandidaten die aangeboden worden en gaat men niet specifiek op zoek naar kandidaten uit de doelgroep. Indien iemand uit de doelgroep solliciteert zal hij/zij in de normale procedure opgenomen worden. Sky Radio heeft in 2002 geen kandidaten uit de doelgroep aangeboden gekregen die de juiste opleiding dan wel ervaring hadden die voor een functie nodig was. Om de (vrijgekomen) vacatures in te vullen heeft Sky Radio een selectie gemaakt uit de personen die rechtstreeks bij de radio-omroep solliciteerden of aangeboden werden door wervings- en selectiebureaus. 10

11 VRIJE RADIO OMROEP NEDERLAND (RADIO 538) Totaal aantal personen per 31 december in dienst Aantal personen behorende tot de allochtone groep Percentage personen behorende tot de allochtone groep Aantal personen dat bezwaar had tegen registratie Aantal allochtonen met een voltijd dienstverband Aantal allochtonen met een deeltijd dienstverband Ook Radio 538 zegt dat in 2002 geen kandidaten uit de doelgroep op vacatures gesolliciteerd hebben die de juiste opleiding of ervaring hadden. Er is een selectie gemaakt uit de personen die rechtstreeks solliciteerden of aangeboden werden door wervings- en selectiebureaus. ENDEMOL Totaal aantal personen per 31 december in dienst Aantal personen behorende tot de allochtone groep Percentage personen behorende tot de allochtone groep Aantal personen dat bezwaar had tegen registratie Aantal allochtonen met een voltijd dienstverband Aantal allochtonen met een deeltijd dienstverband Het evenredigheidscijfer van Endemol was in 2001 gestegen naar 11%. Voor het eerst wordt daarmee het evenredigheidscijfers van de regio Midden-Nederland gehaald (8% in 2001). In 2002 is dit percentage gedaald naar 9.3%, maar daarmee wordt nog steeds het nieuwe evenredigheidscijfer van 9% behaald. Binnen Endemol B.V. is er dus momenteel sprake van een evenredige vertegenwoordiging van etnische minderheden voor de regio Midden- Nederland. Het streven van Endemol is om de komende jaren het evenredigheidscijfer te blijven benaderen. THE MUSIC FACTORY / MTV NETWORKS B.V.* *TMF is in april 2001 overgenomen door MTV Totaal aantal personen per 31 december in dienst Aantal personen behorende tot de allochtone groep Percentage personen behorende tot de allochtone groep Aantal personen dat bezwaar had tegen registratie Aantal allochtonen met een voltijd dienstverband Aantal allochtonen met een deeltijd dienstverband In bovenstaande tabel hebben de cijfers van de jaren 1999 en 2000 alleen betrekking op The Music Factory. In april 2001 werd TMF overgenomen door MTV Networks. De cijfers van 2002 hebben daarom betrekking op het personeelsbestand van zowel TMF als MTV. We zien dan ook dat het percentage allochtone werknemers drastisch gestegen is, van 3.6% in 2000 bij TMF naar 8.6% in 2002 bij TMF/MTV. Hiermee wordt bijna het evenredigheidscijfer van 9% gehaald. 11

12 FOX KIDS EUROPE 2001 Totaal aantal personen per 31 december in dienst 31 Aantal personen behorende tot de allochtone groep 4 Percentage personen behorende tot de allochtone groep 12.9 Aantal personen dat bezwaar had tegen registratie 0 Aantal allochtonen met een voltijd dienstverband 4 Aantal allochtonen met een deeltijd dienstverband 0 Fox Kids Europe neemt personen in dienst die aan de functie-eisen voldoen. Er wordt niet gelet op afkomst. Voor Fox Kids is iedereen gelijk, daarom hebben ze ook geen speciale programma s gericht op etnische minderheden. Het percentage allochtone werknemers is bij Fox Kids wel bijzonder hoog, namelijk 12.9%. Dit percentage heeft wel betrekking op het jaar 2001, voor het jaar 2002 zijn nog geen nieuwe cijfers beschikbaar. CANAL+ Totaal aantal personen per 31 december in dienst Aantal personen behorende tot de allochtone groep Percentage personen behorende tot de allochtone groep Aantal personen dat bezwaar had tegen registratie Aantal allochtonen met een voltijd dienstverband Aantal allochtonen met een deeltijd dienstverband Canal+ heeft te maken gehad met een reorganisatie en hierdoor veranderende samenstelling en de benodigde kwalificaties van het personeel. Vanaf 1 oktober 2002 zijn een aantal werknemers vanuit Canal+ Nederland overgegaan naar een tweetal nieuwe organisaties: Canal+ Services en CanalDigitaal. De gegevens voor het jaar 2002 hebben alleen betrekking op Canal+ Services, aangezien dit de enige organisatie van de drie is die meer dan 35 werknemers in dienst heeft. Het percentage allochtone werknemers bedraagt in 2002 bij Canal+ Services 4.5%. Canal+ Services wil bij gelijke geschiktheid van sollicitanten voorrang geven aan etnische minderheden. De ervaring is wel dat er onvoldoende aanbod is van allochtone HBO ers, aangezien voor veel functies minimaal HBO-niveau gevraagd wordt. Verder kwamen er weinig nieuwe arbeidsplaatsen beschikbaar. Canal+ heeft geen gespecialiseerd personeelsbeleid. Wel wordt getracht de drempel voor etnische minderheden te verlagen. 12

13 3.3 LOKALE EN REGIONALE OMROEPEN STICHTING REGIONALE OMROEP BRABANT Totaal aantal personen per 31 december in dienst Aantal personen behorende tot de allochtone groep Percentage personen behorende tot de allochtone groep Aantal personen dat bezwaar had tegen registratie Aantal allochtonen met een voltijd dienstverband Aantal allochtonen met een deeltijd dienstverband Vanaf september 2001 is Omroep Brabant begonnen met een diversiteitsbeleid. Er is een diversiteitsverantwoordelijke benoemd en in 2002 zijn er, na bemiddeling door Mixed Media, 2 allochtone medewerkers aangenomen. Middels een speciaal inwerktraject wordt hen het vak en de taal bijgebracht. Daarnaast hebben twee stagiaires de mogelijkheid gekregen om een taalstage te volgen. Het diversiteitsbeleid van Omroep Brabant staat nog in de kinderschoenen, maar er is duidelijk een begin gemaakt. STICHTING OMROEP GELDERLAND Totaal aantal personen per 31 december in dienst Aantal personen behorende tot de allochtone groep Percentage personen behorende tot de allochtone groep Aantal personen dat bezwaar had tegen registratie Aantal allochtonen met een voltijd dienstverband Aantal allochtonen met een deeltijd dienstverband Omroep Gelderland zegt aandacht te hebben voor de Wet SAMEN, en dit resulteerde in een kleine toename van het aantal allochtone werknemers in Omroep Gelderland hanteert een voorkeursbeleid bij gelijke geschiktheid en stelt mentoren aan voor de begeleiding van nieuwe werknemers. STICHTING REGIONALE OMROEP FLEVOLAND Totaal aantal personen per 31 december in dienst Aantal personen behorende tot de allochtone groep Percentage personen behorende tot de allochtone groep Aantal personen dat bezwaar had tegen registratie Aantal allochtonen met een voltijd dienstverband Aantal allochtonen met een deeltijd dienstverband Omroep Flevoland heeft aangekondigd stageplaatsen beschikbaar te stellen aan allochtone stagiaires. Ook bestaat de mogelijkheid tot scholing voor werknemers van een etnische minderheidsgroep. Als knelpunten ondervindt Omroep Flevoland het lage aanbod van allochtone werknemers, onvoldoende beheersing van de Nederlandse taal, niet de juiste opleiding en de krappe arbeidsmarkt. In de toekomst wil men een vertrouwenspersoon voor werknemers met een niet-nederlandse achtergrond instellen. 13

14 STICHTING REGIONALE OMROEP NOORD-HOLLAND Totaal aantal personen per 31 december in dienst Aantal personen behorende tot de allochtone groep 7 6 Percentage personen behorende tot de allochtone groep Aantal personen dat bezwaar had tegen registratie 0 - Aantal allochtonen met een voltijd dienstverband 5 3 Aantal allochtonen met een deeltijd dienstverband 2 3 Omroep Noord-Holland wil stageplaatsen beschikbaar stellen voor allochtone studenten en tevens werkervaringsplaatsen voor schoolverlaters. De hoge eisen die gesteld worden voor de uit te voeren werkzaamheden wordt als knelpunt ervaren bij het werven van allochtone werknemers. We zien dan ook dat het percentage allochtone werknemers ten opzichte van 2000 gedaald is naar 3.5%. STICHTING OMROEP DRENTHE Totaal aantal personen per 31 december in dienst Aantal personen behorende tot de allochtone groep Percentage personen behorende tot de allochtone groep Aantal personen dat bezwaar had tegen registratie Aantal allochtonen met een voltijd dienstverband Aantal allochtonen met een deeltijd dienstverband Na een stijging van het percentage allochtone werknemers in 2001 is het percentage in 2002 weer gedaald. Dit komt doordat het totaal aantal medewerkers is toegenomen, maar het aantal werknemers uit de allochtone doelgroep gelijk is gebleven. De enige maatregel die Omroep Drenthe uitvoert om allochtone werknemers aan te trekken is het organiseren van voorlichtingsbijeenkomsten. RTV OOST Totaal aantal personen per 31 december in dienst Aantal personen behorende tot de allochtone groep Percentage personen behorende tot de allochtone groep Aantal personen dat bezwaar had tegen registratie Aantal allochtonen met een voltijd dienstverband Aantal allochtonen met een deeltijd dienstverband Volgens RTV Oost is één van de oorzaken van de geringe instroom van allochtone medewerkers het imago van het bedrijf. Dit imago spreekt wellicht allochtonen niet aan. Verder liggen de knelpunten volgens RTV Oost bij het gebrek aan een goede opleiding, onvoldoende beheersing van de Nederlandse taal, kortom, te weinig aanbod van goed gekwalificeerd allochtoon personeel. 14

15 RTV RIJNMOND 2001 Totaal aantal personen per 31 december in dienst 173 Aantal personen behorende tot de allochtone groep 11 Percentage personen behorende tot de allochtone groep 6.4 Aantal personen dat bezwaar had tegen registratie 87 Aantal allochtonen met een voltijd dienstverband 9 Aantal allochtonen met een deeltijd dienstverband 2 Vanwege een personeelsstop is de instroom van nieuwe (allochtone) medewerkers bij RTV Rijnmond gering. Ook is er volgens RTV Rijnmond onvoldoende aanbod van gekwalificeerd allochtoon personeel. AT Totaal aantal personen per 31 december in dienst Aantal personen behorende tot de allochtone groep Percentage personen behorende tot de allochtone groep Aantal personen dat bezwaar had tegen registratie Aantal allochtonen met een voltijd dienstverband 6-2 Aantal allochtonen met een deeltijd dienstverband 9-2 We zien bij AT5 dat het percentage allochtone werknemers relatief laag ligt. De stad Amsterdam, waar AT5 uitzendt, bestaat voor bijna 50% uit mensen met een etnisch-culturele achtergrond. Het evenredigheidscijfer voor de regio Zuidelijk Noord-Holland (waar Amsterdam onder valt) ligt dan ook op 16%. Dit geldt ook voor de regio Rijnmond, waar RTV Rijnmond onder valt. Opvallend is dat zowel RTV Rijnmond als AT5 lang niet aan het evenredigheidspercentage voldoen. 15

16 4. MAATREGELEN, SUCCESFACTOREN EN KNELPUNTEN In de jaarverslagen Wet SAMEN kunnen de ondernemingen ook aangeven welke maatregelen ze getroffen hebben en in de toekomst willen treffen om de instroom, de doorstroom en het behoud van allochtone werknemers te bevorderen. Ook kunnen bedrijven vermelden welke factoren hebben bijgedragen aan de bevordering van de instroom, de doorstroom en het behoud van etnische minderheden, alsmede de knelpunten die men tegengekomen is. Alle maatregelen, succesfactoren en knelpunten die genoemd zijn door bovenstaande omroepbedrijven, zijn in tabelvorm weergegeven in bijlage 1. Uit de tabellen blijkt dat de meest genomen maatregel in het verslagjaar was het instellen van een vertrouwenspersoon of commissie voor allochtone werknemers. Ook hebben veel bedrijven speciaal stageplaatsen beschikbaar gesteld voor etnische minderheden (of ze ook gevuld zijn, is een tweede!) en willen dit in de toekomst blijven doen. Andere maatregelen die veelvuldig voorkomen (nu en in de toekomst) zijn: scholing van werknemers uit etnische minderheidsgroepen, het opstellen van een gedragscode tegen discriminatie en ongewenste intimiteiten en ervaringen met betrekking tot multicultureel personeelsbeleid delen met andere bedrijven. Wat de succesfactoren betreft, ook hier komt het instellen van een vertrouwenspersoon als de meest succesvolle maatregel uit de bus. Verder blijken het voeren van exitgesprekken effectief alsmede het opstellen van een gedragscode tegen discriminatie op de werkvloer. Het meest genoemde knelpunt om de instroom van etnische minderheden te bevorderen, is volgens de mediabedrijven dat het aanbod van werknemers uit etnische minderheidsgroepen onvoldoende is. Dit knelpunt is door 16 bedrijven genoemd. Verder hebben veel bedrijven door de verslechterde economie weinig nieuwe vacatures of is er zelfs een personeelsstop ingelast. Ook vinden veel omroepen dat allochtone werknemers niet de juiste opleiding of kwalificaties bezitten voor hun bedrijf. Tot slot blijken veel omroepbedrijven (nog) geen plan of strategie opgesteld te hebben voor een multicultureel personeelsbeleid. Hierdoor ontbreekt de basis voor een doeltreffende instroom van etnische minderheden binnen de omroep. 16

17 5. CONCLUSIE Tot slot zetten we de meeste recente percentages van het aantal allochtone werknemers per omroep en facilitair bedrijf nog even op een rijtje. Van een aantal omroepen zijn de cijfers voor 2002 niet bekend, hier wordt dan volstaan met de meeste recente cijfers. Verder kan nog vermeld worden dat van alle publieke omroepen, de RVU, BNN, VPRO, de Humanistische Omroep en de IKON nog nooit een jaarverslag in het kader van de Wet SAMEN hebben ingediend. A. PUBLIEKE OMROEPEN NOS NPS KRO VARA EO NCRV AVRO TROS TELEAC/NOT Van alle publieke omroepen die voor het jaar 2002 gerapporteerd hebben in het kader van de Wet SAMEN, heeft de AVRO de meeste allochtone werknemers in dienst (7.1%). Geen enkele omroep behaalde het evenredigheidscijfer van 9%. In 2001 waren dat er nog twee, de NPS en TELEAC/NOT, toen het evenredigheidscijfer nog was vastgesteld op 8%. Bij vijf van de zeven omroepen die voor 2002 gerapporteerd hebben, zien we een toename van het aantal allochtone medewerkers. Bij de AVRO is deze stijging het hoogst, van 2.2% in 2001 naar 7.1% in Bij de TROS en bij TELEAC/NOT is het percentage allochtone werknemers in 2002 gedaald ten opzichte van De EO heeft het kleinste percentage allochtone werknemers (3.3% in 2002) in dienst. Dit heeft volgens de omroep zelf te maken met het feit dat veel personen die tot de doelgroep van de Wet SAMEN behoren, een andere levensovertuiging hebben dan die als voorwaarde is gesteld om bij de EO in dienst te treden. B. COMMERCIËLE OMROEPEN RTL/HMG SBS BROADCASTING SKY RADIO 0 0 RADIO ENDEMOL THE MUSIC FACTORY/MTV FOX KIDS EUROPE CANAL Opvallend was het hoge percentage allochtone medewerkers bij Endemol in 2001 (11%). In 2002 is dit percentage alweer gedaald naar 9.3%. Toch werken bij Endemol de meeste allochtone medewerkers in vergelijking met andere commerciële omroepen. Endemol is dan ook de enige van alle omroepen (zowel publiek als commercieel) die het evenredigheidspercentage van 9% behaald. Daarnaast komen RTL/HMG en MTV ook dicht in de buurt (resp. 8.7% en 8.6%). Fox Kids Europe had in 2001 een opvallend hoog percentage allochtone medewerkers in dienst (12.9%), maar voor 2002 heeft deze omroep nog niet gerapporteerd in het kader van de Wet SAMEN. Wel moet vermeld worden dat deze omroep in 2001 eigenlijk buiten het kader van de Wet SAMEN viel. De Wet SAMEN is van toepassing op ondernemingen met meer dan 35 werknemers en Fox Kids Europe had op het moment van rapportage 31 werknemers in dienst. Van de hier gerapporteerde commerciële omroepen hebben Sky Radio en Radio 538 de minste allochtone werknemers, namelijk geen één. SBS Broadcasting heeft ook een laag percentage allochtone werknemers, namelijk slechts 2.2%. 17

18 C. LOKALE EN REGIONALE OMROEPEN OMROEP BRABANT OMROEP GELDERLAND OMROEP FLEVOLAND OMROEP NOORD-HOLLAND 4.8 ( 00) 3.5 OMROEP DRENTHE RTV OOST RTV RIJNMOND AT Van de lokale en regionale omroepen die een jaarverslag van de Wet SAMEN hebben ingediend, heeft de Amsterdamse lokale televisiezender AT5 zowel in 2001 als in 2002 het hoogste percentage allochtonen in dienst. Wel zien we in 2002 een daling van het totale aantal allochtone medewerkers bij AT5 ten opzichte van 2001 (van 7 naar 4). Opvallend is het relatief hoge percentage allochtone werknemers bij Omroep Drenthe (5.6% in 2002), aangezien deze omroep uitzendt van buiten de Randstad, waar minder allochtonen wonen. In 2001 was dit percentage zelfs nog hoger. Omroep Drenthe heeft helaas de stijgende lijn niet weten vast te houden. Van alle gerapporteerde lokale en regionale omroepen heeft RTV Oost het kleinste percentage allochtone werknemers (0.8%). 18

19 BIJLAGE MAATREGELEN, SUCCESFACTOREN EN KNELPUNTEN Maatregelen om de instroom, de doorstroom en het behoud van etnische minderheden binnen de onderneming te bevorderen. Maatregelen Verslag jaar Volgend jaar Onderzoek naar etniciteit personeel 4 5 Onderzoek naar belemmeringen instroom 5 6 Onderzoek naar verloop allochtone werknemers 4 6 Diversiteitsaudit om nulsituatie te bepalen 1 4 Verantwoordelijke voor multicult. personeelsbeleid 3 6 Opstellen plan/strategie multicult. personeelsbeleid 2 4 Training managers in multicult. personeelsbeleid 2 2 Multicult. personeelsbeleid als vast onderwerp van overleg 2 1 Opstellen streefcijfers voor instroom etn. minderheden 2 4 Gebruik van werving- en selectiebureau 6 8 Gebruik van mediakanalen voor etn. minderheden 2 5 Netwerk opbouwen met allochtone studentenverenigingen - 1 Aanwezigheid banenbeurzen voor etn. minderh. 2 3 Screenen van testen op doorwerking culturele aspecten 1 1 Voorkeur etn. minderheden bij gelijke geschiktheid 7 9 Beschikbaar stellen stageplaatsen Gesubsidieerde arbeidsplaatsen voor etn. minderheden - 1 Trainee-programma voor etnische minderheden 1 2 Mentoren voor begeleiding van nieuwe al. werknemers 3 3 Objectieve beoordelingssystemen voor doorstroom etn. min. 1 2 Mogelijkheid tot (functiegerichte) taaltrainingen 2 2 Scholing allochtone werknemers 8 10 Exitgesprekken 6 8 Gedragscode tegen discriminatie en ongewenste intimiteiten 8 10 Instellen vertrouwenspersoon Gebruik helpdesk Wet SAMEN 1 1 Inschakelen Bedrijfsadviseur Minderheden CWI 2 2 Ervaring delen met andere bedrijven 8 10 Succesfactoren die hebben bijgedragen aan de bevordering van de instroom, de doorstroom en het behoud van etnische minderheden binnen de onderneming Succesfactoren Aantal keer genoemd Voldoende aanbod etnische minderheden 3 Analyse van gevoerde personeelsbeleid 4 Voldoende draagvlak multicult. personeelsbeleid 3 Gebruik gemaakt van specifieke wervingskanalen/-bureaus 5 Voorkeur etn. minderheden bij gelijke geschiktheid 5 Mentoren aangesteld voor begeleiding nieuwkomers 3 (Functiegerichte) taaltrainingen zijn mogelijk 2 Werknemers uit etn. minderheidsgroepen geschoold 3 Exitgesprekken gevoerd 6 Gedragscode tegen discriminatie en ongewenste intimiteiten 6 Vertrouwenspersoon 8 Inschakelen Bedrijfsadviseur Minderheden CWI 2 19

20 Knelpunten die de instroom, de doorstroom en het behoud van etnische minderheden binnen de onderneming hebben belemmerd Knelpunten Aantal keer genoemd Weinig nieuwe vacatures/personeelsstop 8 Onvoldoende aanbod allochtone werknemers 16 Onvoldoende beheersing Nederlandse taal 1 Niet de juiste opleiding/kwalificaties 8 Imago bedrijf spreekt niet aan 3 Onvoldoende analyse/onderzoek rond personeelsbeleid 1 Geen plan/strategie voor multicult. personeelsbeleid 8 Geen gebruik van specifieke wervingskanalen 4 Geen voorkeur etn. minderh. bij gelijke geschiktheid 2 Geen mentoren voor begeleiding nieuwkomers 1 (Functiegerichte) taaltrainingen zijn niet mogelijk 1 Geen werknemers uit etn. minderh. geschoold 1 Geen exitgesprekken 1 Geen vertrouwenspersoon/commissie ingesteld 1 20

21 Met dank aan: CWI Midden-Nederland, Postbus 16400, 3500 CK, Utrecht. Tel Colofon De serie Feiten & Cijfers wordt uitgegeven door: Mira Media Postbus BE Utrecht Tel Samenstelling: Susan Bink, medewerker desk research Deze uitgave van Mira Media is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Mira Media kan echter niet volledig instaan voor de (wetenschappelijke) juistheid ervan en neemt derhalve geen verantwoordelijkheid voor mogelijke fouten. Deze uitgave of delen ervan mogen vrijelijk worden verspreid met bronvermelding. Bij verspreiding van de gegevens stellen wij het op prijs hiervan op de hoogte te worden gesteld. 21