Toeristisch-Recreatieve Ontwikkelingsmonitor

Transcriptie

1 Toeristisch-Recreatieve Ontwikkelingsmonitor Stad Groningen 2013 Definitief Gemeente Groningen Mischa de Gier Marketing Groningen Hans Poll Grontmij Nederland B.V. Groningen, 14 juli 2014

2 Verantwoording Titel : Toeristisch-Recreatieve Ontwikkelingsmonitor Subtitel : Stad Groningen 2013 Projectnummer : Datum : 14 juli 2014 Auteur(s) : Tim Verver adres : Tim.verver@grontmij.nl Contact : Grontmij Nederland B.V. Rozenburglaan DL Groningen Postbus JB Groningen T Pagina 2 van 31

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Aanleiding en proces De TROM Het doel Afbakening onderzoek Opzet onderzoek Leeswijzer Onderzoeksverantwoording Onderzoeksopzet Respons Verhoudingen bezoekers aan Groningen Vergelijking voorgaande metingen Dagrecreanten Inleiding Persoonlijke kenmerken Kenmerken van het bezoek Activiteiten Waardering Bestedingen Samenvatting Verblijfstoeristen Inleiding Herkomst Persoonlijke kenmerken Overnachting Kenmerken van het bezoek Activiteiten Waardering Bestedingen Samenvatting Economisch effect verblijfstoeristen Werkwijze Resultaten: economisch effect Economisch effect per sector Bezoekersaantallen Duitse bezoekers Conclusies Pagina 3 van 34

4 1 Inleiding 1.1 Aanleiding en proces In 2002 is de gemeente Groningen gestart met de Toeristisch-Recreatieve Ontwikkelings- Monitor (TROM). Dit om de effecten van het geformuleerde toeristisch-recreatief beleid te meten en om de ontwikkelingen op het gebied van toerisme en recreatie in de stad Groningen in kaart te brengen. Met de TROM kan op een betrouwbare manier inzicht verkregen worden in het toeristisch-recreatief product op lokaal niveau. Tevens biedt de TROM de mogelijkheid om onderzoeksresultaten van verschillende jaargangen met elkaar te vergelijken. Na de nulmeting in 2002 is het onderzoek in 2003, 2005, 2007, 2009 en 2011 herhaald. Het onderzoek wordt door zowel de Gemeente Groningen als Marketing Groningen begeleid. Dit rapport beschrijft de uitkomsten van het onderzoek dat in 2013 is uitgevoerd. 1.2 De TROM De TROM is speciaal ontwikkeld om het toeristisch beleid te onderbouwen en om de effecten van toerisme in de betreffende regio te meten. Voor dit laatste aspect is het noodzakelijk de TROM regelmatig te herhalen, om meerdere jaren met elkaar te kunnen vergelijken (monitoring). Bij monitoring gaat het erom dat inzicht wordt verkregen in hoe de eindsituatie is in vergelijking met de beginsituatie. Is de nulsituatie eenmaal in kaart gebracht, dan kan door periodieke herhaalmetingen aangetoond worden welke veranderingen ten opzichte van de beginsituatie zijn ontstaan. Op deze wijze kunnen trends en ontwikkelingen op het gebied van toerisme en recreatie in Groningen in kaart worden gebracht. De TROM geeft informatie over onder andere bezoekersprofielen, verblijfsduur, dag- en verblijfsrecreatie, herhalingsbezoek, waardering van het product, geldstromen binnen en buiten de toeristische objecten, gebruikte vervoermiddelen, bereikbaarheid van de stad, oordeel over voorzieningen en informatiebronnen van de toeristen. In 2011 is de opzet van de TROM iets gewijzigd ten opzichte van de voorgaande jaren. Marketing Groningen en de Gemeente Groningen hebben aangegeven met name behoefte te hebben aan een verdiepingsslag ten aanzien van de Duitse dagrecreanten. Ten aanzien van de verblijfstoeristen is de opzet ongewijzigd gebleven. Zowel in 2011 als in 2013 zijn ten aanzien van dagrecreanten de volgende wijzigen doorgevoerd: ten aanzien van dagrecreanten zijn alleen Duitse bezoekers ondervraagd; de dagrecreanten en verblijfstoeristen zijn geturfd zodat we de verdeling tussen beide groepen en tussen Nederlandse en Duitse dagtoeristen kunnen achterhalen 1.3 Het doel Het doel van het onderzoek is enerzijds om de omvang, de structuur, de beeldvorming en de economische effecten van het toerisme en de daarbij behorende werkgelegenheid voor de stad Groningen in kaart te brengen. Anderzijds kan door het onderzoek te herhalen de ontwikkeling van toerisme in Groningen in de tijd gemeten worden. Met de uitkomsten van het onderzoek kunnen acties geïnitieerd worden om zwakke punten te verbeteren en/of sterke punten te benadrukken. Pagina 4 van 34

5 Inleiding De probleemstelling die aan de TROM ten grondslag ligt, luidt: De gemeente Groningen en Marketing Groningen willen inzicht krijgen in de omvang, structuur, de beeldvorming en de economische betekenis van het toeristische bezoek aan de stad Groningen en de werkgelegenheid die hierdoor wordt gegenereerd, teneinde de gemeente meer houvast te geven bij de product en marktontwikkeling in het kader van het toeristisch beleid. 1.4 Afbakening onderzoek Om te bepalen wie binnen de onderzoekspopulatie vallen is de volgende definitie gehanteerd: Een toeristisch-recreatieve bezoeker aan de stad Groningen komt van buiten de gemeente Groningen en heeft een toeristisch-recreatief bezoekmotief. Bezoekers afkomstig uit Nederland die niet in de stad Groningen hebben overnacht, zijn hierbij uitgesloten. Bovenstaande definitie geeft aan dat het onderzoek gericht is op bezoekers van buiten de gemeente Groningen. Inwoners van de stad Groningen vallen dus buiten de onderzoekspopulatie. Ook de Nederlandse dagrecreanten vallen buiten de doelgroep van dit onderzoek. Alleen Duitse dagrecreanten zijn geënquêteerd. De respondenten zijn verdeeld in twee groepen: Duitse dagrecreanten die vanuit eigen huis een bezoek aan de stad hebben gebracht of eventueel elders hebben overnacht, maar niet in de stad Groningen. Nederlandse en buitenlandse verblijfstoeristen die in de stad Groningen hebben overnacht. 1.5 Opzet onderzoek Het veldwerk is face-to-face uitgevoerd door ervaren enquêteurs. De bezoekers van de stad zijn in het centrum aangesproken. In eerste instantie zijn de bezoekers geturfd of ze een dagtoerist of verblijfstoerist waren, waarna ze wel of niet in aanmerking zijn gekomen om de enquête in te vullen. De vragenlijst is ten opzichte van de vorige meting ongewijzigd gebleven. De vragenlijsten zijn bijgevoegd in de bijlage. 1.6 Leeswijzer De opbouw van het rapport is als volgt: Hoofdstuk 2: Onderzoeksverantwoording Hoofdstuk 3: Dagrecreanten Hoofdstuk 4: Verblijfstoeristen Hoofdstuk 5: Economisch effect Hoofdstuk 6: Conclusies Bijlage 1: Vragenlijst Bijlage 2: Enquêtedata Pagina 5 van 34

6 2 Onderzoeksverantwoording 2.1 Onderzoeksopzet Het veldwerk heeft plaatsgevonden van dinsdag 30 april tot en met vrijdag 9 november De verdeling van enquêteursuren over de gehele veldwerkperiode ziet er als volgt uit: Tabel 2.1: Verdeling enquêteursuren periode enquêteursuren Voorseizoen mei - juni (+30 april) 42 Hoogseizoen juli - augustus 84 Naseizoen september - november 48 Totaal 174 In bijlage 2 is een overzicht opgenomen van alle dagen waarop enquêteurs in de binnenstad van Groningen bezoekers hebben benaderd. Het veldwerk is goed verlopen en de bereidheid om mee te werken was wederom groot. 2.2 Respons De totale respons bedraagt 750 enquêtes over de periode van 30 april tot en met 9 november Van dit aantal zijn in het voorseizoen 171 enquêtes afgenomen, in het hoogseizoen 367 enquêtes en in het naseizoen 212 enquêtes. Tabel 2.2: Verdeling enquêtes periode enquêtes Voorseizoen mei - juni (+30 april) 171 Hoogseizoen juli - augustus 367 Naseizoen september - november 212 Totaal Verhoudingen bezoekers aan Groningen Voordat de bezoekers een vragenlijst is afgenomen is hen eerst een aantal selectievragen gesteld om te bepalen of zij tot de onderzoekspopulatie behoren (Duitse dagrecreant of verblijfstoerist). De resultaten van deze selectievragen zijn weergegeven in onderstaande tabel. Tabel 2.2: Verhoudingen bezoekers Groningen Woonachtig in Groningen Buiten Groningen, geen toeristisch motief Dagrecreant Verblijfstoerist Voorseizoen Hoogseizoen Naseizoen Totaal Deze tabel laat zien dat in totaal bezoekers zijn benaderd om mee te werken aan het onderzoek, verdeeld over de drie seizoenen. Hiervan heeft 31% (911 respondenten) aangegeven Pagina 6 van 34

7 Onderzoeksverantwoording in Groningen zelf te wonen. Deze respondenten is geen vragenlijst afgenomen. In totaal geeft 28% (831 respondenten) aan dat ze wel van buiten de stad zijn gekomen, maar niet met een toeristisch-recreatief motief naar Groningen toe zijn gekomen. Ook deze respondenten is geen vragenlijst afgenomen. De overige 41% van de benaderde bezoekers komt van buiten Groningen en is met een toeristisch-recreatief motief naar de stad gekomen. Van de toeristisch recreatieve bezoekers behoort 62% tot de dagrecreanten en 38% tot de verblijfstoeristen. De dagrecreanten keren na hun bezoek weer terug naar het eigen adres of naar een vakantieadres buiten de stad. De verblijfstoeristen koppelen één of meerdere overnachtingen in de stad aan hun bezoek aan Groningen. 2.4 Vergelijking voorgaande metingen Omdat de opzet van dit onderzoek gelijk is aan de opzet van het onderzoek in 2011 zijn deze resultaten goed met elkaar te vergelijken. De vergelijking met de resultaten van de metingen van 2009 en eerder is lastiger, met name ten aanzien van de dagrecreanten. Dit wordt veroorzaakt door de keuze voor een andere onderzoeksopzet vanaf 2011, waarbij de focus is komen te liggen op de Duitse dagrecreanten. In 2009 en daarvoor werden alle dagrecreanten ondervraagd. Ten aanzien van verblijfstoeristen is de vergelijking beter te maken met de onderzoeken van 2009 en eerder. Pagina 7 van 34

8 3 Dagrecreanten 3.1 Inleiding Dit hoofdstuk beschrijft de uitkomsten van het onderzoek dat onder de Duitse dagrecreanten in Groningen is uitgevoerd. De dagrecreanten komen met een toeristisch-recreatief motief naar de stad Groningen toe om vervolgens weer terug te keren naar hun eigen huis of hun verblijfsaccommodatie buiten de stad. De definitie van de dagrecreant is: Een inwoner van Duitsland die de stad Groningen bezoekt met een toeristisch-recreatief motief en niet in de stad Groningen overnacht. De Duitse bezoekers 1 die vanaf hun vakantieadres, buiten de stad Groningen, een bezoek hebben gebracht aan de stad Groningen vallen dus ook onder de dagrecreanten. De dagrecreanten zijn op de Grote Markt, de Vismarkt, in de Herestraat en de directe omgeving van deze locaties geënquêteerd. In totaal hebben 377 Duitse dagrecreanten een enquête ingevuld. In dit hoofdstuk beschrijven we de uitkomsten met betrekking tot de Duitse dagrecreanten. De volgende aspecten komen aan de orde: persoonlijke kenmerken; kenmerken van het bezoek; activiteiten; waardering; bestedingen. 3.2 Persoonlijke kenmerken Onder de persoonlijke kenmerken verstaan we de herkomst, het opleidingsniveau, het inkomen, de groepssamenstelling, de groepsgrootte en leeftijd van de toeristische bezoekers aan de stad. Herkomst Zes op de tien Duitse dagrecreanten komt uit de deelstaat Niedersachsen. Daarnaast complementeren de deelstaat Nordrhein-Westfalen (12%) en de stadsdeelstaat Bremen (11%) op afstand de top 3. De kaart op de volgende bladzijde geeft de herkomst van de Duitse dagbezoekers weer. 1 Als we in dit hoofdstuk spreken over dagrecreanten, dan bedoelen we Duitse dagrecreanten. Pagina 8 van 34

9 Dagrecreanten 1% 1% 2% 11% 60% 2% 1% - 12% 4% - - 1% - 2% 3% Figuur 3.1: Herkomst Duitse dagrecreanten De ruime meerderheid van de Duitse dagbezoekers (82%) keert na hun bezoek weer terug naar huis. De overige 18% bezoekt Groningen vanaf het vakantieadres buiten de stad. Dit vakantieadres bevindt zich voor 40% in de provincie Groningen, 20% in de provincie Drenthe, 20% in de provincie Fryslân en 14% in Duitsland. De meerderheid van de dagrecreanten die één of meerdere overnachtingen hebben gekoppeld aan hun bezoek aan Groningen, hebben met name gekozen voor een hotel/pension (42%), een vakantiehuisje / bungalow (26%) of een camping (17%) in de omgeving. Pagina 9 van 34

10 Dagrecreanten Opleiding De Duitse dagrecreanten zijn hoog opgeleid. Meer dan eenderde van de dagrecreanten heeft een HBO-opleiding of een Universiteit afgerond. 25% 20% 15% 10% 23% 18% 25% 5% 1% 4% 7% 11% 11% 0% Figuur 3.2: Opleiding Duitse dagrecreanten Inkomen Zo n één op de vijf dagrecreanten wil geen informatie kwijt over het inkomen. De verdeling in onderstaand figuur is gebaseerd op de dagrecreanten die hier wel antwoord op hebben gegeven. 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 34% 43% 10% 5% 0% 4% Tot euro 7% euro euro euro 7% euro 3% 1% euro Meer dan euro Figuur 3.3: Inkomensverdeling Duitse dagrecreanten De meeste Duitse dagrecreanten vallen in de midden-inkomenscategorieën van tot Zo n 1 op de 10 Duitse dagrecreanten verdient minder dan en eveneens circa één op de tien verdient met meer dan euro per jaar (ruim) boven modaal. Pagina 10 van 34

11 Dagrecreanten Groepssamenstelling en groepsgrootte De groepssamenstelling waarin de Duitse dagrecreanten Groningen bezoeken wijkt nauwelijks af van het beeld van 2 jaar geleden. De meerderheid komt alleen met partner naar de stad. Het aandeel bezoekers dat in gezelschap van vrienden en kennissen komt, is wat kleiner dan in Daar staat tegenover dat het aandeel Duitse dagrecreanten dat alleen naar Groningen komt is toegenomen. De gemiddelde groepsgrootte is 3,2 personen. De meerderheid (52%) komt in een gezelschap van 2 personen naar Groningen. Tabel 3.1: Groepssamenstelling Duitse dagrecreanten Groepssamenstelling Percentage Met partner/echtgeno(o)t(e) en zonder kind(eren) 47% Met vrienden/kennissen 21% Met partner/echtgeno(o)t(e) en met kind(eren) 17% Alleen 13% Met overige familie 7% Alleen met kind(eren) 4% Met school/bedrijf/vereniging/etc. 1% Leeftijd Ruim een kwart van de Duitse dagrecreanten behoort tot de leeftijdscategorie jaar. Eenderde van de Duitse dagrecreanten is 56 jaar of ouder. De gemiddelde leeftijd van de dagrecreanten uit Duitsland is 49 jaar. Dit is vergelijkbaar met de gemiddelde leeftijd van de Duitse dagrecreanten in 2011 (48 jaar). 25% 20% 15% 28% 10% 13% 16% 18% 15% 5% 0% 3% 7% 18 jaar en jonger jaar jaar jaar jaar jaar 66 jaar of ouder Figuur 3.4: Leeftijdscategorieën Duitse dagrecreanten Pagina 11 van 34

12 Dagrecreanten 3.3 Kenmerken van het bezoek Bezoekmotief Net als bij de voorgaande meting vormt recreatief winkelen veruit het belangrijkste bezoekmotief voor de Duitse dagrecreanten. Het aandeel is wel iets lager dan 2 jaar geleden (65%), maar een ruime meerderheid komt nog steeds primair voor het winkelen naar Groningen. Maar ook de architectuur / de historische binnenstad heeft nog altijd een grote aantrekkingskracht op onze Oosterburen. Een bezoek aan het Groninger Museum of een (andere) attractie in de binnenstad (o.a. Martinitoren, markt, rondvaart) maakt de top 3 vol. De percentages tellen op tot meer dan 100%, omdat men meerdere antwoorden kon geven. Recreatief winkelen Architectuur / historische Attractie Groninger Museum Evenement / festival Goede uitgaansmogelijkheden Familieuitstapje / dagje uit Studerend familielid Bezoek familie / vrienden Stadswandeling Ander museum Theater / concert Anders 1% 1% 3% 3% 5% 4% 4% 3% 6% 12% 12% 36% 57% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Figuur 3.5: Bezoekmotief Duitse dagrecreanten Bezoekfrequentie en bezoekduur Voor iets minder dan de helft van de Duitse dagrecreanten geldt dat dit hun eerste bezoek aan de stad was. Evenzoveel dagrecreanten geven aan dat ze Groningen een paar keer per jaar bezoeken. Ten opzichte van 2 jaar geleden is het aandeel dagrecreanten dat maandelijks Groningen bezoekt meer dan verdubbeld (in 2011: 4%). 9% 45% 46% Eerste keer Paar keer per jaar Maandelijks Figuur 3.6: Bezoekfrequentie Duitse dagrecreanten De meerderheid van de Duitse dagrecreanten die Groningen voor het eerst hebben bezocht (60%), geven aan dat ze de stad in de toekomst zeker nog eens zullen bezoeken. De overige Pagina 12 van 34

13 Dagrecreanten dagrecreanten weten het nog niet zeker. Slechts 1 respondent geeft aan dat dit meteen ook het laatste bezoek is geweest. De verblijfsduur van de Duitse dagrecreanten in Groningen ligt voor een grote meerderheid tussen de 4 en 6 uur. Dit aandeel is beduidend groter dan 2 jaar geleden (44%). Daar staat tegenover dat het aandeel dat langer dan 6 uur in de stad verblijft is gedaald van 27% in 2011 naar 17% nu. Tabel 3.2: Verblijfsduur Duitse dagrecreanten Verblijfsduur % 1 tot 2 uur 2% 2 tot 4 uur 18% 4 tot 6 uur 64% Langer dan 6 uur 17% Het grootste deel van de Duitse dagrecreanten (71%) heeft alleen de stad Groningen bezocht. Eén op de tien Duitse dagrecreanten combineert het bezoek aan de stad echter met een bezoek aan de provincie. Voor de overige 18% geldt dat ze op het moment van enquêteren nog niet zeker wisten of ze ook de provincie zouden gaan bezoeken. Aanleiding bezoek Eerder bezoek aan de stad en internet vormen de belangrijkste aanleidingen voor Duitse dagrecreanten om Groningen (weer) te bezoeken. Met name het internet neemt een belangrijkere plaats in bij de beslissing om naar Groningen te komen vergeleken met voorgaande meting in 2011 (26%). De antwoorden tellen op tot meer dan 100% omdat er meerdere antwoorden gegeven konden worden. Door eerdere ervaringen Internet Familie/vrienden/colle 26% 34% 35% VVV 10% Reisgids Krant 4% 5% Tijdschrift Televisie / radio Affiche / flyer Anders 2% 1% 1% 3% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% Figuur 3.7: Aanleiding voor het bezoek Duitse dagrecreanten Pagina 13 van 34

14 Dagrecreanten 3.4 Activiteiten De stadswandeling blijft onverminderd populair onder de Duitse dagbezoekers. Vier op de tien dagrecreanten uit Duitsland maakt een stadwandeling. Dit aandeel is zelfs nog iets gestegen ten opzichte van 2011 (36%). Ook het bezoek aan de Martinitoren, het Groninger Museum en de (rommel)markt is toegenomen. Het bezoek aan de overige musea in de stad is zeer beperkt en zelfs nog iets afgenomen ten opzichte van Tabel 3.3: Bezochte dagattracties Duitse dagrecreanten Dagattracties in stad % Stadswandeling 40% Bezoek Martinitoren 25% Bezoek aan het Groninger Museum 17% Rommelmarkt / vrijmarkt / markt 14% Rondvaart door de gracht 11% Prinsentuin 7% Stripmuseum 1% Scheepvaartmuseum 1% Natuurmuseum 1% Anders 3% Onder de Duitse dagrecreanten die voor het eerst in de stad zijn, zijn met name de toeristische trekpleisters als de Martinitoren en de rondvaart door de grachten populaire activiteiten. 3.5 Waardering Net als 2 jaar geleden is ook nu de Duitse dagrecreant over het algemeen zeer tevreden over Groningen als recreatieve verblijfsplek. Op veel aspecten wordt gemiddeld zelfs een 8 of hoger gescoord. Het algemene beeld is echter wel dat de waardering op een groot aantal aspecten iets lager is dan in De sfeer en ambiance van de stad scoort nog steeds erg hoog met een gemiddelde van een 8,5. Het winkelaanbod en de bereikbaarheid van de stad worden ook hoog gewaardeerd, maar in beide gevallen is de waardering iets lager dan in Een uitzondering op de dalende trend vormt het aanbod van verblijfsaccommodaties. Dit aanbod werd in voorgaande metingen nog relatief laag gewaardeerd. Nu laat dit aspect een 7,8 gemiddeld zien. Ook de schoonheid van de straten en gebouwen wordt hoger gewaardeerd dan twee jaar geleden. In onderstaande tabel zijn de uitkomsten tevens afgezet tegen de resultaten van de onderzoeken in 2009, 2007 en Kanttekening hierbij is dat deze onderzoeken uitgevoerd zijn onder alle dagrecreanten. In 2011 en 2013 betreft het enkel de Duitse dagrecreanten. Overall kan geconcludeerd worden dat de Duitse dagbezoekers positiever zijn over de stad dan de Nederlandse bezoekers. Tabel 3.4: Waardering aspecten van de stad Groningen Aspect Sfeer / ambiance 8,5 8,5 8,0 8,1 8,0 Winkelaanbod 8,3 8,5 8,1 8,2 8,0 Bereikbaarheid 8,2 8,5 7,9 8,0 7,7 Aanbod toeristische attracties 8,1 8,2 7,5 7,6 7,3 Horeca 7,9 8,0 7,9 8,1 7,9 Aanbod verblijfsaccommodaties 7,8 7,1 7,2 7,1 7,0 Sociale veiligheid 7,8 8,0 7,4 7,5 7,5 Schone straten / gebouwen 7,7 7,5 7,2 7,2 7,2 Bewegwijzering / overzichtelijkheid 7,3 7,6 7,3 7,3 7,2 Pagina 14 van 34

15 Dagrecreanten Verkeersveiligheid 7,2 7,1 7,0 7,0 7,0 Parkeren 7,0 7,1 7,1 6,9 6,6 Algemeen rapportcijfer 8,2 8,3 7,9 8,1 7,9 Het totale oordeel over de stad Groningen is gemiddeld een 8,2. Maar liefst 85% van de Duitse dagbezoekers geeft een 8 of hoger aan Groningen. In 2011 was de gemiddelde waardering een 8,3. Dit verschil is niet significant. Is er dan nog wel wat te wensen over? Zo n driekwart van de Duitse dagrecreanten geeft aan niks te missen in de stad. De bezoekers die nog wel verbetermogelijkheden zien, geven zeer variërende antwoorden. Een deel van deze antwoorden heeft betrekking op het parkeren in de stad. Zowel op het aanbod en kwaliteit van de parkeermogelijkheden als op het (te hoge) parkeertarief. Ondanks de werkzaamheden aan het Forum, geeft slechts een beperkt aantal respondenten aan dat ze hinder ondervinden van de bouwwerkzaamheden. 3.6 Bestedingen Ten aanzien van de bestedingen is een groot verschil geconstateerd met de voorgaande onderzoeken. Waar het gemiddelde bestedingsniveau van dagrecreanten doorgaans rond de 40,- per persoon per dag lag, blijkt uit de resultaten van het onderzoek in 2013 dat deze bestedingen bijna gehalveerd zouden zijn. Er is een gedegen analyse uitgevoerd op zowel de onderzoeksdata als op vergelijkbaar onderzoek naar bestedingen van consumenten. Hieruit moet worden geconcludeerd dat er onvoldoende reden is om aan te nemen dat de feitelijke bestedingen van dagrecreanten in Groningen een dergelijke ontwikkeling vertonen. Daarom is besloten om het bestedingsniveau van 2011 aan te houden voor dit onderzoek van In bijlage 3 is een uitbreide analyse en verantwoording opgenomen. De gemiddelde besteding per dagrecreant is 41,12. Dit zijn de uitgaven die de Duitse dagrecreanten doen. De dagrecreanten gaan daarna weer terug naar hun thuis- of verblijfsadres. 0,53 1,35 3,11 10,47 25,70 Restaurants/cafés Winkels Dagattracties Vervoer Overige uitgaven Figuur 3.8: Bestedingen dagrecreanten Het grootste deel van het budget wordt uitgegeven in de winkels in de binnenstad ( 25,70). Ook geven de Duitse dagrecreanten een kwart van hun budget uit aan restaurants / cafés. 3.7 Samenvatting Hoe ziet dé Duitse dagrecreant in Groningen er uit? Er is natuurlijk niet één stereotype Duitse dagrecreant. Iedere bezoeker is uniek en heeft zijn of haar eigen beweegredenen om naar Groningen te komen. Toch kunnen we aan de hand van de resultaten van dit onderzoek wel een algemene deler destilleren om toch een beeld te geven van de kenmerken waar veel Duitse dagrecreanten aan voldoen. De Duitse dagrecreant: is afkomstig uit het grensgebied met Nederland, met name uit de deelstaat Niedersachsen; Pagina 15 van 34

16 Dagrecreanten heeft een gemiddeld gezinsinkomen tussen de en euro (in meerderheid tussen de en euro); komt in gezelschap van de partner en zonder kinderen naar Groningen; heeft een gemiddelde leeftijd van 47 jaar; komt naar Groningen om te winkelen of voor de architectuur/historische binnenstad; verblijft tussen de 4 en 6 uur in de binnenstad van Groningen; is door eerdere ervaringen, internet en/of via vrienden / familie op het idee gekomen om de stad te bezoeken; maakt graag een stadswandeling; is erg tevreden over Groningen als dagrecreatieve bestemming. Met name de sfeer/ambiance, het winkelaanbod en de bereikbaarheid krijgen een hoge waardering; geeft gemiddeld 41,12 per persoon uit tijdens het bezoek aan Groningen, met name in de winkels in de stad 2. 2 Gebaseerd op het bestedingsniveau van Duitse dagrecreanten in 2011 Pagina 16 van 34

17 Verblijfstoeristen 4 Verblijfstoeristen 4.1 Inleiding Dit hoofdstuk beschrijft de uitkomsten van het onderzoek dat onder verblijfstoeristen in Groningen is uitgevoerd. Waar de dagrecreanten voor een dagje de stad bezoeken en daarna weer teruggaan naar hun eigen huis of hun verblijfsaccommodatie buiten de stad, koppelen verblijfstoeristen hun bezoek aan Groningen aan minimaal één overnachting in de stad. Ook als men bij familie of vrienden in de stad verblijft worden de bezoekers tot de verblijfstoeristen gerekend. De definitie van de verblijfstoerist is als volgt: Een persoon die van buiten de stad Groningen de stad bezoekt met een toeristisch-recreatief motief en tevens overnacht in de stad. In dit hoofdstuk vergelijken we op onderdelen de uitkomsten met de eerdere onderzoeken uit 2011, 2009, 2007 en De totale onderzoekspopulatie vaar wat betreft verblijfstoeristen bestaat uit 205 respondenten. In dit hoofdstuk komen de volgende aspecten achtereenvolgens aan de orde: herkomst; persoonlijke kenmerken; overnachting; kenmerken van het bezoek; activiteiten; waardering; bestedingen. 4.2 Herkomst De stijgende lijn van buitenlandse verblijfstoeristen zet zich ook dit jaar voort. In totaal komt 46% van de ondervraagde verblijfstoeristen uit het buitenland. In 2011 was dit aandeel nog 40% en in %. De meeste buitenlandse verblijfstoeristen komen uit Duitsland (65%). Van het totaal aantal verblijfstoeristen is het aandeel Duitse bezoekers 30% (in 2011: 24%). Net als voor de dagrecreanten geldt ook voor de verblijfstoeristen dat Niedersachsen de deelstaat is die het grootste aandeel inneemt. De overige buitenlandse verblijfstoeristen laten qua herkomst een zeer gevarieerd beeld zien. Het betreft voornamelijk Europese bezoekers, maar ook bijvoorbeeld Australië, VS en Argentinië zijn vertegenwoordigd. Onder de Nederlandse verblijfstoeristen zien we een grote vertegenwoordiging uit Zuid-Holland (20%), Gelderland (18%), Noord-Holland (16%), Noord-Brabant (14%) en Utrecht (13%). Het aandeel verblijfstoeristen uit het noorden (Groningen, Fryslân en Drenthe) blijft beperkt tot 7%. Onder de Nederlandse verblijfstoeristen is het westen het best vertegenwoordigd. Dit komt overeen met de spreiding van de bevolking over het land. Pagina 17 van 34

18 Verblijfstoeristen 46% 40% 30% 20% 10% 4% 15% 8% 27% 0% Noord Oost Zuid West Buitenland Figuur 4.1: Herkomst verblijfstoeristen 4.3 Persoonlijke kenmerken In deze paragraaf beschrijven we de persoonlijke kenmerken van de verblijfstoeristen, zoals opleiding, inkomen, groepssamenstelling en groepsgrootte en leeftijd. Opleiding De verblijfstoeristen zijn over het algemeen hoog opgeleid. Ruim zes op de tien verblijfstoeristen heeft een HBO-opleiding of een Universitaire opleiding afgerond. 70% 61% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 16% 12% 10% 0% VBO/MAVO HAVO/VWO MBO HBO/WO Figuur 4.2: Opleidingsniveau verblijfstoeristen Inkomen Eenvijfde van de verblijfstoeristen wenst geen antwoord te geven op de vraag over het gezinsinkomen. Deze respondenten zijn in de onderstaande beschrijving van de inkomensverdeling buiten beschouwing gelaten. De grootste groep verblijfstoeristen valt in de inkomenscategorie Als we als modaal gezinsinkomen beschouwen, dan behoort zo n tweederde van de verblijfstoeristen tot de groep met een boven modaal inkomen. Pagina 18 van 34

19 Verblijfstoeristen 50% 40% 38% 30% 20% 10% 9% 5% 22% 15% 7% 5% 0% Tot euro euro euro euro euro euro Meer dan euro Figuur 4.3: Inkomensverdeling verblijfstoeristen Groepssamenstelling en groepsgrootte Meer dan de helft van de verblijfstoeristen komt met zijn of haar partner naar Groningen. Dit aandeel is fors groter dan tijdens de vorige meting in 2011 (40%). Net als bij voorgaande metingen is het aandeel gezinnen met kinderen relatief laag. Wel zien we een aandeel van 18% van de verblijfstoeristen die met vrienden in de stad verblijven. Tabel 4.1: Groepssamenstelling verblijfstoeristen Groepssamenstelling Percentage Met partner / echtgeno(o)t(e) en zonder kind(eren) 57% Met vrienden / kennissen 18% Met partner / echtgeno(o)t(e) en met kind(eren) 8% Alleen 8% Met overige familie 5% Alleen met kind(eren) 4% Met school / bedrijf / vereniging / etc. 0,5% De gemiddelde groepsgrootte is 2,4 personen. In ruim zeven van de tien gevallen komt men in een gezelschap van 2 personen naar de stad. Leeftijd De leeftijdsgroepen die onder de verblijfstoeristen het best vertegenwoordigd zijn, zijn de groepen jaar (29%) en jaar (21%). Met name voor de leeftijdsgroep jaar geldt dat er ook een forse oververtegenwoordiging is, afgemeten aan de opbouw van de Nederlandse bevolking. De verblijfstoeristen in de leeftijd van 26 tot en met 45 jaar zijn daarentegen enigszins ondervertegenwoordigd. Pagina 19 van 34

20 Verblijfstoeristen 30% 29% 25% 20% 15% 14% 11% 12% 15% 13% 21% 17% 18% 16% 10% 19% 10% 5% 1% 4% 0% Jonger dan 18 jaar jaar jaar jaar jaar jaar 66 jaar en ouder Verdeling onderzoek Verdeling Nederlandse bevolking Figuur 4.4: Leeftijdscategorieën verblijfstoeristen / Nederlandse bevolking De gemiddelde leeftijd van de verblijfstoeristen is 47 jaar. Dit is een opmerkelijk verschil met de voorgaande onderzoeken. Toen lag de gemiddelde leeftijd op of net iets onder de 40 jaar. De verdeling over de verschillende leeftijdsklassen ziet er ook anders uit dan bij eerdere metingen. Met name de categorie tussen 56 en 65 is fors groter dan bij de voorgaande onderzoeken. Tabel 4.2: Leeftijdscategorieën verblijfstoeristen per onderzoek Leeftijdscategorieën Jonger dan 18 jaar 1% 5% 8% 5% 13% jaar 14% 24% 21% 21% 28% jaar 12% 22% 19% 26% 22% jaar 13% 12% 17% 12% 12% jaar 21% 20% 13% 20% 14% jaar 29% 12% 16% 13% 7% 66 jaar en ouder 10% 5% 6% 3% 3% Gemiddelde leeftijd 47 jaar 39 jaar 40 jaar 38 jaar 33 jaar 4.4 Overnachting In de voorgaande jaren lieten we het verschil zien tussen de verblijfstoeristen die in de stad Groningen hadden overnacht en de toeristen die in een accommodatie buiten de stad sliepen. Door een verandering van de onderzoeksopzet ontbreekt informatie over de bezoekers die buiten de stad hebben overnacht en is vergelijking op dit punt niet mogelijk. Wel kunnen we de uitkomsten vergelijken met de uitkomsten van voorgaande jaren. Soort verblijfsaccommodatie De ruime meerderheid (57%) van de verblijfstoeristen, heeft in een hotel of pension overnacht. Ongeveer één op de zes respondenten heeft bij familie / vrienden geslapen en 7% op een camping. Opvallend ten opzichte van de voorgaande meting is het relatief hogere aandeel verblijfstoeristen dat op de boot heeft overnacht (6%). Pagina 20 van 34

21 Verblijfstoeristen 60% 57% 50% 40% 30% 20% 17% 10% 0% 7% 6% 5% 3% 2% 1% Figuur 4.5: Verdeling over verblijfsaccommodaties Verblijfsduur per accommodatie in de stad Groningen De gemiddelde verblijfsduur van de verblijfstoeristen is 3,5 nachten per verblijf. Deze verblijfsduur is exact gelijk aan de verblijfsduur bij de laatste meting in In 2009 was de gemiddelde verblijfsduur 2,5 nachten. De verblijfsduur in hotels/pensions, de belangrijkste logiesvorm, is toegenomen ten opzichte van voorgaande metingen. Sinds 2005 is een duidelijk stijgende tendens waar te nemen van 1,8 nachten in 2005 naar 2,6 nachten in Voor de overige accommodaties geldt dat de uitsplitsing leidt tot een relatief klein aantal respondenten per categorie. Hierdoor moeten de uitkomsten met de nodige voorzichtigheid geïnterpreteerd worden. Tabel 4.3: Verblijfsduur per accommodatietype Familie / vrienden 2,6 (33) 4,7 (56) 2,8 (57) 3,4 (92) 2,9 Camping 4,3 (12) 3,5 (22) 2,5 (2) 2,5 (15) 6,0 Vakantiehuisje / bungalow 9,8 (5) 3,3 (4) 6,0 (1) 8,5 (2) 7,0 Hotel/pension 2,6 (117) 2,3 (148) 2,1 (81) 2,0 (132) 1,8 Particulier (huur)huis 7,3 (9) 10,2 (14) 5,7 (3) 2,8 (6) - Jachthaven 2,9 (11) 2,0 (5) 2,0 (6) 2,8 (12) 3,5 Anders 13,1 (8) 4,9 (17) 3,2 (11) 1,4 (5) - Totaal 3,5 3,5 2,5 2,6 2,8 Waardering verblijfsaccommodatie stad Groningen De waardering voor de verblijfsaccommodaties in Groningen is met een 7,9 ruim voldoende te noemen. De waardering is ook hoger dan bij het onderzoek in 2011 (7,6) en is weer terug op het niveau van 2009 (8,0). Pagina 21 van 34

22 Verblijfstoeristen De beoordeling is uitgesplitst naar accommodatie. Ook hierbij geldt de kanttekening dat de uitkomsten van de accommodaties niet altijd representatief zijn. De grootse groep, te weten de verblijfstoeristen in een hotel / pension, geeft de accommodatie een gemiddelde waardering van een 7,6. Deze waardering is gelijk aan de voorgaande 2 metingen. Tabel 4.4: Waardering verblijfsaccommodaties in de stad Groningen Accommodatie Rapportcijfer Familie / vrienden 8,8 (34) Particulier (huur)huis 8,6 (7) Jachthaven 8,4 (10) B&B 7,8 (7) Hotel/pension 7,6 (110) Camping 7,3 (11) Gemiddeld totaal 7,9 4.5 Kenmerken van het bezoek In deze paragraaf beschrijven we achtereenvolgens het bezoekmotief, de bezoekfrequentie en de informatiebron. Bezoekmotief Belangrijkste motief om Groningen te bezoeken is de historische binnenstad en de architectuur in het centrum. Zo n eenderde van de verblijfstoeristen geeft dit als motief aan voor het bezoek. Ruim een kwart komt voor het recreatief winkelen. Bij het voorgaande onderzoek in 2011 was dit nog het belangrijkste motief. Bezoek aan het Groninger Museum completeert de top 3. Historische binnenstad Recreatief winkelen Groninger Museum Bezoek familie / vrienden Goede uitgaansmogelijkheden Studerend familielid Evenement / festival Martinitoren Stadswandeling Zakelijk / werk Familieuitstapje Ander museum Nostalgie Vakantie Speciaal voor een attractie Anders 2% 2% 1% 1% 4% 6% 6% 5% 5% 6% 9% 12% 15% 14% 27% 34% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% Figuur 4.6: Bezoekmotieven verblijfstoeristen Men kon meerdere antwoorden geven waardoor de percentages in het figuur niet optellen tot 100%. Pagina 22 van 34

23 Verblijfstoeristen Bezoekfrequentie Bijna de helft van de ondervraagde verblijfstoeristen is voor de eerste keer in Groningen. Dit aandeel is hoger dan in 2011 (38%). Het aandeel dat een paar keer per jaar naar Groningen komt is gelijk aan 2011, namelijk 45%. Het aandeel bezoekers dat vaker naar Groningen komt is kleiner. Al met al kan worden geconcludeerd dat de bezoekfrequentie van de ondervraagde verblijfstoeristen bij deze meting wat lager ligt dan bij de voorgaande meting. 50% 49% 45% 40% 30% 20% 10% 6% 1% 0% Dit is de eerste keer Een paar keer per jaar of minder Maandelijks Wekelijks Figuur 4.7: Bezoekfrequentie verblijfstoeristen Van de bezoekers die voor het eerst Groningen hebben bezocht, geeft 58% aan dat ze de stad zeker nog eens gaan bezoeken. Dit aandeel ligt iets lager dan bij de meting in 2011 (66%). Informatiebron Het belang van internet als informatiebron om een bezoek te brengen aan Groningen blijft stijgen. In 2007 gaf 28% aan dankzij het internet naar Groningen te komen, in 2009 steeg dit aandeel naar 36%, in 2011 was het 41% en nu geeft 46% aan dat ze via informatie op internet op het idee zijn gekomen om naar Groningen te gaan. Mond-tot-mond reclame en eerdere ervaringen blijven eveneens belangrijke aanleidingen om een bezoek aan Groningen te overwegen. Internet 46% Familie/vrienden/colleg 30% Door eerdere ervaringen VVV 10% 25% Reisgids 4% Krant 3% Tijdschrift 2% Affiche / flyer 1% Geen, Groningen is 1% Radio 1% Anders 3% 0% 10% 20% 30% 40% 50% Figuur 4.8: Informatiebronnen verblijfstoeristen Pagina 23 van 34

24 Verblijfstoeristen De percentages in onderstaande figuur tellen niet op tot 100%, omdat men meerdere antwoorden kon geven. 4.6 Activiteiten Van de specifieke attracties of recreatieve activiteiten die bezoekers aan de stad kunnen ondernemen, is de stadswandeling het meest populair. Ook bij de voorgaande onderzoeken werd de stadswandeling al veel genoemd, maar de populariteit blijft toenemen. Ook het aandeel verblijfstoeristen dat de Martinitoren bezoekt is toegenomen ten opzichte van 2011 (30%). Het Groninger Museum komt op de derde plek met een aandeel van 26%, gelijk aan Ongeveer een kwart van de ondervraagde verblijfstoeristen brengt tevens een bezoek aan de provincie Groningen. Vooral onder de gezinnen met kinderen is een combinatiebezoek met de provincie Groningen naar verhouding populair. Tabel 4.5: Bezochte dagattracties verblijfstoeristen Dagattracties in stad % Stadswandeling 51% Bezoek Martinitoren 44% Bezoek aan het Groninger Museum 26% Prinsentuin 13% Rondvaart door de gracht 13% Scheepvaartmuseum 7% Stripmuseum 4% Rommelmarkt / vrijmarkt / markt 1% Grafische Museum 1% Natuurmuseum 1% Anders 5% 4.7 Waardering Het rapport voor Groningen ziet er weer prima uit. Groningen krijgt van haar verblijfsgasten over de hele linie mooie cijfers voor de verschillende onderdelen van het toeristisch-recreatieve product. Op een aantal onderdelen is de waardering ten opzichte van 2011 zelfs significant gestegen. Dit geldt met name voor het aanbod van verblijfsaccommodaties. Maar ook de horeca en de schone straten en gebouwen krijgen een hogere waardering. Zelfs de waardering voor het parkeren, nog altijd het minst goed gewaardeerd, is licht gestegen ten opzichte van voorgaande metingen. Tabel 4.6: Waardering aspecten van de stad Groningen Aspect Sfeer/ambiance 8,3 8,2 8,2 8,2 8,3 Winkelaanbod 8,1 8,0 8,4 8,1 8,2 Horeca 8,1 7,8 8,3 8,0 8,1 Bereikbaarheid 8,0 8,0 7,7 7,7 7,6 Aanbod toeristische attracties 7,9 7,6 7,8 7,5 7,5 Sociale veiligheid 7,8 7,7 7,6 7,7 7,7 Schone straten/gebouwen 7,7 7,4 7,3 7,4 7,5 Aanbod verblijfsaccommodaties 7,7 7,2 7,4 7,3 7,3 Bewegwijzering/overzichtelijkheid 7,5 7,4 7,5 7,4 7,4 Verkeersveiligheid 7,1 7,2 7,1 6,9 7,1 Parkeren 6,6 6,4 6,4 6,4 6,0 Pagina 24 van 34

25 Verblijfstoeristen Het algehele oordeel voor de stad Groningen is een 8,1. Deze beoordeling ligt in lijn met de voorgaande onderzoeken (2005: 8,0 / 2007: 8,0 / 2009: 8,1, 2011: 8,2). Opvallend is dat de buitenlandse bezoekers gemiddeld een hoger rapportcijfer geven dan de Nederlandse verblijfstoerist 3. Tabel 4.7: Algemeen rapportcijfer per land van herkomst Land van herkomst Rapportcijfer Nederland (n=109) 7,9 Duitsland (n=72) 8,4 België (n=7) 8,3 Overig buitenland (n=26) 8,2 Gemiddeld 8,1 Uitgesplitst naar de verschillende deelaspecten zijn er nauwelijks significante verschillen in waardering tussen verblijfstoeristen uit Nederland en uit het buitenland. Een opvallend verschil is wel dat Duitse bezoekers gemiddeld een beduidend lager rapportcijfer geven voor het parkeren (5,9) dan Nederlandse bezoekers (7,1). Als het gaat om de sfeer en ambiance van de stad, dan zien we juist dat buitenlandse bezoekers een hogere waardering hebben dan de Nederlandse bezoekers. Minder dan een kwart van de verblijfstoeristen heeft aangegeven nog iets te missen in de stad. Verbeterpunten die genoemd zijn, hebben betrekking op: parkeergelegenheid (meer, beter, goedkoper, langer invaliden); bewegwijzering (naar gebouwen, toiletten, algemeen); te veel fietsen in binnenstad (en rijgedrag); meer WC s; meer ontbijtmogelijkheden; meer buitenlandse producten (Engels/Duits); meer informatie over gebouwen en mogelijkheid deze te betreden; ruimere openingstijden / meer koopzondagen / maandag open. 4.8 Bestedingen Ten aanzien van de bestedingen is een groot verschil geconstateerd met de voorgaande onderzoeken. Waar het gemiddelde bestedingsniveau van verblijfstoeristen doorgaans rond de 70,- per persoon per dag lag, blijkt uit de resultaten van het onderzoek in 2013 dat deze bestedingen rond de 50,- per persoon per dag zouden liggen. Tabel 4.8: Besteding verblijfstoerist per meting Besteding Besteding verblijfstoerist 70,06 73,18 73,84 68,83 Er is een gedegen analyse uitgevoerd op zowel de onderzoeksdata als op vergelijkbaar onderzoek naar bestedingen van consumenten. Hieruit moet worden geconcludeerd dat er onvoldoende reden is om aan te nemen dat de feitelijke bestedingen van verblijfstoeristen in Groningen een dergelijke ontwikkeling vertonen. Daarom is besloten om het bestedingsniveau van 2011 aan te houden voor dit onderzoek van In bijlage 3 is een uitbreide analyse en verantwoording opgenomen. 3 Deze uitkomsten dienen met enige voorzichtigheid te worden geïnterpreteerd, vanwege het gering aantal respondenten. Pagina 25 van 34

26 Verblijfstoeristen De gemiddelde besteding van verblijfstoeristen bedraagt 70,06 per persoon, per dag. De verblijfstoeristen geven het meeste geld uit aan de overnachting ( 24,08), de restaurants/cafés (19,32) en aan de winkels in de binnenstad ( 18,81). Figuur 4.9: Bestedingen verblijfstoeristen 4.9 Samenvatting Om een beeld te krijgen van dé verblijfstoerist in de stad Groningen is een overzicht gegeven van de meest voorkomende kenmerken. De verblijfstoerist: komt voornamelijk uit het buitenland, met name Duitsland, of uit het westen van het land; is doorgaans hoger opgeleid; heeft een gezinsinkomen tussen de en ; komt samen met zijn/haar partner en neemt geen kinderen mee; is gemiddeld 47 jaar; overnacht in een hotel/pension en verblijft gemiddeld 3,5 nacht; komt voornamelijk naar de stad Groningen voor de architectuur/historische binnenstad en om te winkelen; heeft een relatief lage bezoekfrequentie; is met name via het internet op het idee gekomen om naar de stad te komen; maakt een stadswandeling, bezoekt de Martinitoren en het Groninger Museum; is het meest tevreden over de sfeer / ambiance / het winkelaanbod en de horeca en is iets minder tevreden over het parkeren; geeft gemiddeld 70,06 per persoon per dag uit 4. 4 Gebaseerd op het bestedingsniveau van verblijfstoeristen in 2011 Pagina 26 van 34

27 5 Economisch effect verblijfstoeristen In de voorgaande hoofdstukken zagen we de uitkomsten van de Duitse dagrecreanten en de verblijfstoeristen en hebben we tevens de bestedingen per persoon per dag uitgerekend. Omdat we geen Nederlandse dagrecreanten ondervraagd hebben is het niet mogelijk om het economisch effect van de dagrecreanten te tonen. Wel berekenen we het economische effect van de verblijfstoeristen. Met de uitkomsten en de informatie van de gemeente kan bepaald worden wat voor sociaaleconomische impuls het toerisme op Groningen heeft. Tevens berekenen we de Duitse bezoekersaantallen. Met het economische effect wordt bepaald welke acties gebruikt kunnen worden om het beleid te formuleren dat gericht is op (een combinatie van) de volgende acties: verhogen bezoekersaantal; verlengen verblijfsduur; verhogen bestedingen per dag. 5.1 Werkwijze Voor de verblijfstoeristen worden drie kernvariabelen gehanteerd: het totaal aantal verblijfstoeristen; de gemiddelde verblijfsduur; de gemiddelde bestedingen. Het economisch effect van de verblijfstoeristen berekenen we als volgt: ECONOMISCH EFFECT = BEZOEKERSAANTAL X VERBLIJFSDUUR X GEMIDDELDE BESTEDINGEN 5.2 Resultaten: economisch effect De volgende gegevens van de verblijfstoeristen zijn bekend: Totaal aantal verblijfstoeristen: Gemiddelde verblijfsduur: 3,5 nachten Gemiddelde bestedingen: 46 per persoon per dag 6 Gemiddelde besteding aan overnachting: 24 per persoon per dag Tabel 5.1: Economisch effect van verblijfstoerisme voor Groningen Aantal Gemiddelde bezoekers verblijfsduur Bestedingen p.p.p.d. TOTAAL Dagelijkse bestedingen ,5 nachten 46, Bestedingen overnachtingen ,5 nachten 24, TOTAAL: BESTEDINGEN Volgens het DIA hebben er in 2013 in totaal overnachtingen plaatsgevonden. Dit gedeeld door 3,5 nachten betekent verblijfstoeristen 6 Uitgangspunt voor de bestedingen is het bestedingsniveau van 2011 (zie ook bijlage 3) Pagina 27 van 34

28 Economisch effect verblijfstoeristen 5.3 Economisch effect per sector De bestedingen kunnen ook per sector worden berekend. De volgende sectoren worden hierbij onderscheiden: toeristische sector direct (dagattracties en overige recreatie); horeca: - restaurants/cafés; - overnachting; middenstand; vervoer in de stad; overig. Tabel 5.2: Economisch effect per sector Bestedingen Toeristische sector Horeca - Restaurants/cafés Overnachting Middenstand Vervoer in de stad Overig Totaal Bezoekersaantallen Duitse bezoekers Voor het berekenen van het aantal Duitse dagrecreanten maken we gebruik van afgeleide gegevens van de DIA en van het veldwerk. De gegevens van de DIA zorgen voor de input als het gaat om het aantal verblijfstoeristen. Vervolgens wordt aan de hand van gegevens uit de enquête en resultaten van het turven van de mensen die zijn benaderd voor het onderzoek een globale schatting gemaakt. Door het gebruik van een aantal aannames moet deze globale schatting met enige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd. Een verandering in de aannames levert immers andere aantallen op. De volgende gegevens vormen de basis voor de berekening: Totaal aantal verblijfstoeristen: (DIA, eigen berekening) Aandeel Duitse verblijfstoeristen: 30% (resultaat enquête) Verdeling dagrecreant / verblijfstoerist: 62% : 38%* (resultaat turven) * aangenomen wordt dat de verhouding tussen dagrecreanten en verblijfstoeristen in het algemeen gelijk is aan de verhouding tussen Duitse dagrecreanten en Duitse verblijfstoeristen in het bijzonder. In totaal zijn er verblijfstoeristen in de stad Groningen. Van die groep is 30% afkomstig uit Duitsland. Dit betekent dat er Duitse verblijfstoeristen naar Groningen zijn gekomen. Aantal verblijfstoeristen Aandeel Duitse verblijfstoeristen Aantal Duitse verblijfstoeristen % Pagina 28 van 34

29 Economisch effect verblijfstoeristen Met deze berekening is het aantal Duitse verblijfstoeristen berekend. Met de verdeling dagrecreant / verblijfstoerist kunnen we achterhalen hoeveel Duitse dagrecreanten naar de stad zijn gekomen. De verdeling dagrecreant : verblijfstoerist is 62% : 38%. Hierbij nemen we, zoals eerder aangegeven, aan dat de verhouding tussen dagrecreanten en verblijfstoeristen in het algemeen gelijk is aan de verhouding tussen Duitse dagrecreanten en Duitse verblijfstoeristen. Als we deze verdeling loslaten op de cijfers zien we dat er in totaal ruim Duitse bezoekers in 2013 naar de stad Groningen zijn gekomen. Het gaat hierbij om het aantal bezoekers en niet om het aantal bezoeken. Aantal Duitse verblijfstoeristen Aandeel Duitse dagrecreanten Totaal aantal Duitse bezoekers (38%) (62%) Pagina 29 van 34

30 6 Conclusies Enthousiasme van Duitse bezoekers onverminderd groot Bij de vorige meting in 2011 werd al duidelijk dat de Duitse bezoeker aan Groningen erg enthousiast is over het bezoek aan de stad. Jaarlijks komen er vele Duitsers op Groningen af, voor een dagje uit of voor een langer verblijf. De waardering voor de stad als geheel, maar ook voor de verschillende deelaspecten van de stad is ruim voldoende. De stad als toeristische bestemming krijgt van de Duitse dagrecreanten een 8,2 gemiddeld en van de Duitse verblijfstoeristen zelfs een 8,4. De Duitse bezoekers zijn vooral erg enthousiast over de sfeer / ambiance van Groningen en het winkelaanbod in het centrum. Maar ook de bereikbaarheid, het aanbod van toeristische attracties en de horeca staan er goed op. De relatief lage waardering van Duitse verblijfstoeristen voor het parkeren in de stad valt op. Sowieso zijn verblijfstoeristen (ook uit Nederland zelf) minder tevreden over het parkeren in de stad. Mogelijk dat hier voor de hotels in Groningen nog kansen voor verbetering liggen. Tabel 6.1: Waardering aspecten van de stad Groningen Aspect Duitse dagrecreanten Duitse verblijfstoeristen Sfeer / ambiance 8,5 8,6 Winkelaanbod 8,3 8,3 Bereikbaarheid 8,2 8,0 Aanbod toeristische attracties 8,1 8,1 Horeca 7,9 8,0 Aanbod verblijfsaccommodaties 7,8 7,5 Sociale veiligheid 7,8 7,7 Schone straten / gebouwen 7,7 7,7 Bewegwijzering / overzichtelijkheid 7,3 7,5 Verkeersveiligheid 7,2 7,0 Parkeren 7,0 5,9 Het historische centrum en de winkels de belangrijkste trekkers Ondanks de relatief hoge waardering voor het aanbod van toeristische attracties in Groningen, geeft de meerderheid van de bezoekers aan dat ze naar Groningen komt voor het recreatief winkelen en voor de architectuur / het historische centrum. Deze beide elementen vormen de motor van het toeristische bezoek aan de stad. We zien dit ook terug in de activiteiten die worden ondernomen tijdens het bezoek. De meest ondernomen activiteit, naast het bezoeken van de winkels, is de stadswandeling. Bezoekers willen graag het verhaal achter de gebouwen horen en hebben interesse in wat er zich in het verleden in Groningen heeft afgespeeld. De vroegere functies van gebouwen, de vroegere inrichting van de Grote Markt, de paardentram die door de stad reed. Dit verhaal moet worden verteld. Tegelijkertijd zien we dat de Martinitoren, het Groninger Museum en de rondvaart door de gracht de belangrijkste attracties vormen, maar in populariteit achterblijven bij de stadswandeling. Buiten deze bezienswaardigheden zijn er geen andere attracties die er uit springen als het gaat om grote aantallen bezoekers. Voor een stad met de omvang en aantrekkingskracht van Groningen is dit een vrij beperkt aanbod van populaire bezienswaardigheden. Het blijft een uitdaging voor Groningen om het toeristische aanbod op dit punt uit te breiden met één of meerdere grotere publiekstrekkers. Pagina 30 van 34

31 Conclusies Toename aandeel buitenlands bezoek Kijken we naar de verblijfstoeristen dan zien we dat het aandeel buitenlandse bezoekers blijft toenemen. Twee jaar geleden was deze trend ook al geconstateerd en ook nu zet deze trend zich voort. In de volgende grafiek is deze stijgende lijn zichtbaar. Het aandeel buitenlandse verblijfstoeristen is van 12% in 2005 gestegen naar 46% in Duitsland is veruit het belangrijkste land van herkomst. Maar liefst tweederde van de buitenlandse bezoekers komt uit Duitsland. Van het totaal aantal verblijfstoeristen komt 30% uit Duitsland. Het blijft dus van groot belang om de informatievoorziening met betrekking tot Groningen ook voor de Duitse gast toegankelijk te houden. Figuur 6.2: Ontwikkeling aandeel buitenlandse verblijfstoeristen 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Tot slot Groningen is en blijft een populaire bestemming voor zowel dagrecreanten als voor verblijfstoeristen. Het grote winkelaanbod en de mooie, oude gebouwen in de binnenstad hebben een grote aantrekkingskracht op de bezoekers. Al rondwandelend door de sfeervolle binnenstad worden de winkels en de horeca bezocht in een prachtig decor van historische en architectonische gebouwen. De grootste aantrekkingskracht heeft Groningen op gezinnen zonder kinderen, vaak in een wat oudere leeftijdsklasse. Veel van de informatie over de stad wordt vooraf ingewonnen via vrienden en familie. Maar internet neemt steeds meer die rol van informatieverstrekker over. Ontsluiting van informatie via internet is dan ook niet meer weg te denken, waar mogelijk met gebruikmaking van de nieuwste technieken om ook via smartphones bezoekers te bedienen van de nodige informatie. Pagina 31 van 34

32 Bijlage 1 Vragenlijst

33 Bijlage 1 : Vragenlijst ONDERZOEK NAAR TOERISME IN GRONINGEN / (verblijfstoeristen) 2013 Datum: Man / Vrouw (omcirkelen wat van toepassing is) Locatie 1. Waar is uw vaste woon- / verblijfplaats? O Nederland, postcode (4 cijfers) O Duitsland, woonplaats / deelstaat O België Vlaanderen O België Wallonië O Overig buitenland, namelijk (land). /.. 2. Waar verblijft u? O Stad Groningen O Provincie Drenthe O Provincie Groningen O Provincie Friesland O Anders, namelijk provincie.. 3. Van welk type onderkomen maakt u gebruik? O Familie/vrienden O Particulier (huur)huis O Camping O Jachthaven O Vakantiehuisje/bungalow O Erfgoedlogies O Hotel/pension O Anders, namelijk 4. Hoeveel nachten blijft u daar in totaal?. nachten 5. Met welk rapportcijfer (van schaal 1 tot en met 10) beoordeelt u de verblijfsaccommodatie?. Bezoek stad Groningen 6. Wat is de belangrijkste reden van uw bezoek aan de stad Groningen vandaag? (maximaal 2 antwoorden mogelijk) O Speciaal voor het Groninger Museum O Speciaal voor een ander museum, namelijk.. O Speciaal voor een andere attractie, namelijk. O Speciaal voor een evenement / festival, namelijk. O Architectuur / historische binnenstad O Goede uitgaansmogelijkheden O Speciaal voor een bezoek aan het theater / een concert O Winkelen voor het plezier O Zakelijke motieven / werk O Bezoek studerend familielid O Bezoek overige familie / vrienden O Anders, namelijk.. 7. Hoe bent u aan informatie over de stad Groningen gekomen? (meerdere antwoorden mogelijk) O Via de krant O Via de radio O Via een tijdschrift O VVV O Door het zien van een affiche / flyer O Internet O Via familie / vrienden / collega s O Eerder bezoek / vaker geweest O Reisgids O Anders, namelijk. O Via een spotje op televisie 8. Hoe vaak bezoekt u de stad Groningen? O Dit is de eerste keer O Een paar keer per jaar of minder (door naar vraag 10) O Maandelijks (door naar vraag 10) O Wekelijks (door naar vraag 10) O (Bijna) dagelijks (door naar vraag 10)

34 9. Is dit bezoek aan Groningen voor u aanleiding om de stad nog eens te bezoeken? Bijlage 1 : Vragenlijst (Vervolg 1) O Ja O Weet ik nog niet O Nee, omdat 10. Welke activiteit heeft u vandaag ondernomen, of bent u van plan om vandaag te ondernemen? Wilt u een kruis zetten achter de (te) ondernemen activiteit(en)? Activiteit Bezoek aan het Groninger Museum Bezoek aan Martinitoren Rondvaart door de gracht Stadswandeling Bezoek aan het Scheepvaartmuseum Bezoek aan de Prinsentuin Activiteit Bezoek aan het Grafisch Museum Bezoek aan het Natuurmuseum Bezoek aan het Stripmuseum Anders, nl 11. Combineert u het bezoek aan de stad Groningen ook met een bezoek aan de provincie Groningen? O Ja O Nee O Weet ik nog niet 12. Hoe waardeert u de volgende aspecten van de Groninger binnenstad? U kunt uw waardering geven aan de hand van een rapportcijfer van 1 tot en met 10, waarbij een 1 staat voor een zeer lage waardering en een 10 voor de hoogste waardering. Aspect Cijfer Aspect Cijfer Bereikbaarheid Bewegwijzering / overzichtelijkheid Parkeren Schone straten / gebouwen Sociale veiligheid Aanbod verblijfsaccommodaties Winkelaanbod Sfeer / ambiance Aanbod toeristische attracties Verkeersveiligheid Horeca 13. Hoe lang bent u vandaag, denkt u, in de binnenstad aanwezig? O Minder dan 1 uur O 4 tot 6 uur O 1 tot 2 uur O Langer dan 6 uur O 2 tot 4 uur 14. Hoeveel geeft u vandaag naar schatting uit aan de volgende zaken: (Indien van toepassing) O Dit noem ik liever niet Categorie Restaurants en café s in de binnenstad Winkels in de binnenstad Overnachting (omgerekend naar prijs per nacht) Recreatie in de stad (entree attracties e.d.) Vervoer in de stad (bv. taxi, city-bus etc.) Overige uitgaven (parkeergeld etc.) Totaal Bedrag 15. Op hoeveel personen hebben deze uitgaven betrekking? perso(o)n(en)

35 Bijlage 1 : Vragenlijst (Vervolg 2) Algemene aspecten 16. In welke inkomensklasse valt u met uw huishouden bruto per jaar? O Tot euro O euro O euro O euro O euro O euro O meer dan euro O Geen antwoord 17. Wat is uw hoogst genoten opleiding? O lager onderwijs O VBO / MAVO O HAVO / VWO O MBO O HBO / WO 18. In welk gezelschap bent u naar Groningen gekomen vandaag? O Alleen O Met partner / echtgeno(o)t(e) en zonder kind(eren) O Met partner / echtgeno(o)t(e) en met kind(eren). Kind(eren) jonger tot 12 jaar. Kind(eren) tussen 12 en 18 jaar. Kind(eren) ouder dan 18 jaar O Met school / bedrijf / vereniging etc. O Anders, namelijk.. O Met vrienden / kennissen O Met overige familie O Alleen met kind(eren). Kind(eren) jonger dan 12 jaar. Kind(eren) tussen 12 en 18 jaar. Kind(eren) ouder dan 18 jaar Laatste oordeel Groningen 21. Wat is uw oordeel over Groningen, in de vorm van een rapportcijfer van 1 tot 10? (1 = laagste score, 10= hoogste score) Cijfer: Mist u iets in Groningen, en zo ja wat? DIT IS HET EINDE VAN DE VRAGENLIJST BEDANKT VOOR UW MEDEWERKING

36 Bijlage 1 : Vragenlijst FRAGELISTE TOURISMUS GRONINGEN 2013 (verblijfstoeristen) Datum: Mann/ Frau Standort 1. Wo befindet sich Ihr fester Wohnsitz / Aufenthaltsort? O In den Niederlanden, Postleitzahl (4 Ziffer). O Im Deutschland, Wohnort / Bundesländer O Belgien Flandern O Belgien Wallonien O Anderes Ausland, nämlich Wo übernachten Sie? In der O Stadt Groningen O Provinz Drenthe O Provinz Groningen O Provinz Friesland O Anderweitig, nämlich in der Provinz.. 3. In welcher Art Unterkunft übernachten Sie? O Familie/Freunde O Camping O Ferienhaus/Ferienwohnung O Hotel/Pension O Privat Haus (gemietet) O Yachthafen O Charakteristische Unterkunft O Andere Unterkunft, nämlich 4. Wie viele Nächte verbleiben Sie dort insgesamt?. Nächte 5. Wie bewerten Sie die Unterkunft mit einer Note von 1 bis 10? (1 = niedrigste Bewertung, 10= höchste Bewertung) Bewertung:.. Besuch Stadt Groningen 6. Aus welchem Grund besuchen Sie heute die Stadt Groningen? (maximal zwei Antworten sind möglich) O Speziell für das Groninger Museum O Speziell für ein anders Museum, nämlich... O Speziell für eine andere Tagesattraktion, nämlich... O Speziell für ein Ereignis / Festival, nämlich... O Architektur / historische Innenstadt O Ausgangsmöglichkeiten O Speziell für das Theater / ein Konzert O Einkaufsbummel O Geschäftlich / Arbeit O Besuch studierende Familie O Besuch andere Familie / Freunde O Anders, nämlich.. 7. Wie wurden Sie über die Stadt Groningen informiert? (mehrere Antworten möglich) O Zeitung O Zeitschrift O Plakat/Faltblatt O Familie / Freunde / Bekannte / Kollegen O Reiseprospekt O Fernsehen O Radio O Verkehrsverein/Tourist Info O Internet O Öfter da gewesen O Anders, nämlich. 8. Wie oft besuchen Sie die Stadt Groningen? O Dies ist das erste Mal O Ein paar Mal pro Jahr oder weniger (weiter bei Frage 10) O Monatlich (weiter bei Frage 10) O Wöchentlich (weiter bei Frage 10) O (Fast) täglich (weiter bei Frage 10)