Ruimteschip Aarde. Jouw werkbladen. In de klas. Ontdek zélf hoe de wereld werkt! Mijn naam:

Transcriptie

1 Ruimteschip Aarde Jouw werkbladen In de klas Mijn naam: Mijn school: Ik zit in groep: Ontdek zélf hoe de wereld werkt! Ruimteschip Aarde Groep 5-7 Leerlingen In de klas versie

2 Ruimteschip Aarde Astronauten in de ruimte kunnen de aarde goed zien. Wat is er allemaal te zien als je vanuit de ruimte naar de aarde kijkt? Dit heb je nodig in de klas! Werkblad Nederland van boven 3 Werkblad 5 Knipblad 10 Werkblad Luchtdruk en atmosfeer 11 Ruimteschip Aarde Groep 5-7 Leerlingen In de klas versie

3 Nederland van boven Opdracht 1 Kijk op de aarde Stap 1 Aan de slag! Ga op internet naar Google Maps: Je ziet de kaart of satellietbeelden van Nederland. Als je de kaart ziet, klik dan op het vakje satelliet rechtsboven. Stap 2 Typ in het zoekvenster: Nederland. Wat stellen de volgende kleuren op de satellietbeelden voor? Als je het niet zeker weet, zoom dan in door de schuif linksboven naar plus te schuiven. Blauw Groen Stap 3 Rechtsboven zit een menu waarin je dingen aan- en uit kunt vinken. Vink Labels uit. Alle plaatsnamen en autowegen verdwijnen nu. Zoek de stad Utrecht of Rotterdam op. Zoom eventueel in als je ze niet goed kunt zien. Welke kleur hebben steden? En autowegen? Zoom een beetje in. Je ziet buiten de steden veel vakjes. Wat zijn dit? Ruimteschip Aarde Groep 5-7 Leerlingen In de klas versie

4 Stap 4 Vul in het zoekvenster de volgende gegevens in: straat en huisnummer van je school, plaats waar je school staat, Nederland. Zoom in door het schuifje links boven op het scherm meer naar de plus te slepen. Noem drie dingen die je rondom de school ziet: Stap 5 Zoom nu iets verder uit. Welk landschap komt het meeste voor in de buurt van jouw school? gebouwen autowegen of spoorwegen weilanden of akkers water bos iets anders, namelijk Ruimteschip Aarde Groep 5-7 Leerlingen In de klas versie

5 Opdracht 1 Op de volgende bladzijden staan acht afbeeldingen van een klein stukje van de aarde. Wat is erop te zien? Ontdek het bij deze opdracht. Aan de slag! Deze opdracht doe je met z n vieren. 1 Knip de beelden uit en leg ze op tafel. 2 Bekijk de beelden. Bespreek in je groepje wat je ziet. 3 Knip de teksten uit. 4 Zoek de beelden en teksten bij elkaar. 5 Plak de beelden en teksten bij elkaar op het postervel. 6 Vraag de juf of meester of de posters opgehangen mogen worden. Ruimteschip Aarde Groep 5-7 Leerlingen In de klas versie

6 A B Ruimteschip Aarde Groep 5-7 Leerlingen In de klas versie

7 C D Ruimteschip Aarde Groep 5-7 Leerlingen In de klas versie

8 E F Ruimteschip Aarde Groep 5-7 Leerlingen In de klas versie

9 G H Ruimteschip Aarde Groep 5-7 Leerlingen In de klas versie

10 Knipblad 1 Koraaleiland in Polynesië Deze afbeelding laat een atol met wat wolken zien. Een atol is een eiland in de vorm van een ring. Het is een berg die heel langzaam in de zee zakt. Er blijft aan de rand een ring boven het water uit steken. Hier groeit koraal. 2 Kunstmatige eilanden Aan de kust van Dubai liggen het Palmeiland en de Wereldeilanden. Deze eilanden zijn van opgespoten zand gemaakt. Dit is een voorbeeld van een menselijk bouwwerk dat vanuit de ruimte te zien is. 3 Landbouw in Brazilië Dit is een afbeelding van een rivier in het regenwoud van Brazilië. Er zitten veel landbouwgronden omheen. Op de afbeelding zijn de landbouwgronden expres lichter van kleur gemaakt, zodat je ze goed kunt zien. De bewoners kappen het regenwoud om voedsel te kunnen verbouwen. 4 Luchtvervuiling boven Europa Satellieten kunnen ook metingen aan stoffen in de atmosfeer doen. Hier zie je op welke plaatsen er in de lucht vervuilende stoffen (stikstofoxiden) zijn. De donkerrode vlekken zijn de plekken met de meeste vervuilende stoffen. 5 Onder de sneeuw Een laag sneeuw bedekte een groot deel van Europa. Het lijkt net een enorm wolkendek, maar is het niet. Door een klein laagje sneeuw ziet een heel werelddeel er totaal anders uit. 6 Water in de woestijn Op deze NASA afbeelding zie je ronde natte plekken in de woestijn. Hier wordt water uit de grond opgepompt en in een cirkel rondgespoten. Zo kun je gewassen laten groeien in de woestijn. 7 Het oog van de orkaan Dit is een foto die genomen is door een astronaut in het internationale ruimtestation ISS. Je ziet het oog van een orkaan. Een orkaan is een zware storm die vooral in tropische zeeën voorkomt. Op de voorgrond zie je zonnepanelen van het ISS. 8 Rookpluimen boven Mexico Dit beeld is in 2011 boven Mexico gemaakt. Er woedt een grote bosbrand. De dikke rookpluimen zijn duidelijk zichtbaar. Bosbranden komen voor in droge gebieden. Ruimteschip Aarde Groep 5-7 Leerlingen In de klas versie

11 Luchtdruk en atmosfeer Om de aarde heen zit lucht. Je voelt de lucht als het waait en je ademt het in. De luchtlaag om de aarde heet de atmosfeer. Wat is het verschil tussen een aarde met een atmosfeer en de ruimte, waar geen atmosfeer is? Onderzoek het in twee experimenten! De benodigde materialen krijg je van de leerkracht. Experiment 1 Een spekje zonder luchtdruk Aan de slag! 1 Trek de spuit uit elkaar. 2 Knip een stukje spek dat precies in de spuit past. Let op dat je het spekje niet plet. Anders mislukt de proef. 3 Doe het stukje spek in de spuit. 4 Duw de spuit weer in elkaar en druk de spuit bijna helemaal in. 5 Sluit de spuitmond af met je vinger 6 Trek de spuit uit. Dat kost wel wat kracht. 7 Wat gebeurt er met het spekje? Schrijf op wat je ziet: 8 Hoe denk je dat dit komt? Wat weet je nu? Lucht is overal om ons heen en het drukt overal op. Dit heet luchtdruk. Ook in de spuit is er luchtdruk. Als de spuit open is, dan is de luchtdruk in de spuit hetzelfde als buiten de spuit. In een spekje zit ook lucht. Die lucht heeft ook dezelfde luchtdruk. In dit experiment doe je een stukje spek in de spuit en dan duw je de meeste lucht er uit. Als je de spuit uittrekt, dan daalt de luchtdruk in de spuit. De lucht krijgt meer ruimte en duwt minder hard tegen het spekje. In het spekje zit ook lucht. De lucht in het spekje kan ook meer ruimte innemen en het spekje wordt groter. Als de lucht weer in de spuit wordt gelaten, zal het spekje krimpen. De lucht duwt weer harder tegen het spekje. De lucht die in het spekje zat, is er deels uit en kan er niet meer in. Het spekje is kleiner dan het was. Ruimteschip Aarde Groep 5-7 Leerlingen In de klas versie

12 Luchtdruk en atmosfeer Experiment 2 Water zonder luchtdruk Aan de slag! 1 Druk de spuit helemaal in, zodat er geen lucht meer in zit. 2 Houd de punt van de spuit in het water en trek. Vul de spuit tot 3 milliliter. 3 Houd de spuit met de punt omhoog. Spuit voorzichtig de lucht die er misschien nog inzit uit. 4 Leg je vinger op de punt en trek de spuit uit. Dit kost wel kracht. 5 Wat gebeurt er met het water? 6 Hoe denk je dat dit komt? Wat weet je nu? Water is bij kamertemperatuur een vloeistof. Als je water heel heet maakt, gaat het koken. Als water kookt, borrelt het. In die bellen zit verdampt water: waterdamp. Normaal kookt water bij een temperatuur van 100 graden. In dit experiment haal je de lucht om het water in de spuit weg. De luchtdruk wordt lager. De lucht in de spuit drukt dan minder hard op het water. Het water krijgt meer ruimte en kan makkelijker verdampen. Er ontstaan bellen in het water. Het water kookt! Meer weten! De atmosfeer is een laag lucht om de aarde. De aarde heeft een atmosfeer vanwege de zwaartekracht. De zwaartekracht zorgt ervoor dat de lucht bij de aarde blijft. In de atmosfeer zitten stoffen die belangrijk zijn voor het leven op aarde, zoals waterdamp, koolstofdioxide en zuurstof. Zonder de atmosfeer kunnen planten niet groeien en mensen niet ademen. In de ruimte is geen kracht die de gassen bij elkaar houdt. Daardoor is het er bijna vacuüm. Astronauten hebben speciale pakken aan die hen beschermen tegen het vacuüm. Ruimteschip Aarde Groep 5-7 Leerlingen In de klas versie

13 Colofon Science Center NEMO Het is toegestaan om zonder winstoogmerk het materiaal of delen van het materiaal te kopiëren en te distribueren, zolang vermelding van de herkomst van het materiaal goed is aangegeven. Auteurs en redactie Science Learning Center, Science Center NEMO Design management Starkx, Groningen Ontwerp en Grafische vormgeving Bloemvis, Groningen Vormgeving en realisatie Sander Visser, Ligaturen grafisch ontwerp Fotografie Daan van Eijndhoven Foto klas voorzijde Met dank aan Platform Beta Techniek Illustraties Henk Stolker Science Center NEMO Oosterdok VX Amsterdam boekingsbureau@e-nemo.nl Ruimteschip Aarde Groep 5-7 Leerlingen In de klas versie