U gooit alles op één hoopje meneer Staes.

Transcriptie

1 U gooit alles op één hoopje meneer Staes. Brief aan Bart Staes naar aanleiding van zijn reactie (bijgevoegd onderaan de tekst) op ons opiniestuk Liever een kakkerlak dan een ggo-sojaboon. Beste Bart Staes, Laat mij met de deur in huis vallen: ggo s gaan de honger niet uit de wereld helpen. Niemand die een klein beetje op de hoogte is van de voedselproblematiek zal dat beweren. Ggo s bieden ook geen mirakeloplossing en vertegenwoordigen geen landbouwmodel. De ggo-technologie is daarentegen wel een technologie die zowel kleinschalig als grootschalig kan gebruikt worden en onder andere in staat is om de impact van de landbouw op het milieu te verminderen. En daarom blijft het opmerkelijk dat een politiek mandataris die opkomt voor het groene gedachtengoed deze technologie radicaal verwerpt. In uw reactie op ons opiniestuk in De Standaard zegt u dat de beloften van de biotechnologie in landbouw en voedsel tot op heden niet zijn waargemaakt. Ik weet niet wie u wat beloofd heeft maar uit een recente meta-analyse van twee publieke wetenschappers blijken alvast zeer grote voordelen voor milieu en landbouwer. Maar liefst 37% minder gebruik van chemische pesticiden, 22% opbrengsttoename en 68% meer winst voor de landbouwer. U geeft losjes mee dat ggo-soja verantwoordelijk zou zijn voor ontbossing in Zuid-Amerika. Meer correct is dat ontbossing gedreven wordt door de toenemende vraag naar soja uit Europa en China. Bijkomend heeft verhoogde regenval het mogelijk gemaakt om aan landbouw te doen in de droogbossen van Argentinië. Ontbossing ga je niet vermijden door herbicide-tolerante teelten te verbieden, wel door de bossen in kwestie te beschermen. U klampt zich vast aan het voorzorgsprincipe en vindt dat politici het laatste woord moeten hebben in de toelatingsprocedure van ggo s. Extra op zijn hoede zijn wanneer iets nieuws wordt geïntroduceerd, dat onderschrijven we helemaal. In 1996 moesten ggo s strenge toelatingsprocedures ondergaan en aan strenge regels voldoen. Maar na een veilig parcours van 18 jaar, geen enkel voedselschandaal en positieve effecten voor milieu en maatschappij verwacht een redelijk mens dat de voorzorgsmaatregelen kunnen worden versoepeld. Maar wat zien we? Onder politieke druk worden de regels nog verstrengd. Er worden steeds meer onnodige proeven gevraagd waarvan men de uitkomst op voorhand al weet. Verdedigen we door deze stelling de multinationals? Helemaal niet, want deze bedrijven hebben waarschijnlijk niets liever. Ze hebben het geld, de middelen en het personeel om alle opgelegde extraatjes uit te voeren. Op deze manier worden kleine bedrijven en publieke initiatieven onopgemerkt weggeconcurreerd, want zij hebben de middelen niet. De kanttekeningen die u maakt bij het introduceren van ggo s in industrielanden zoals de EU, zijn terecht. Maar octrooien, privatisering van zaaizaad en multinationals zijn niet specifiek voor ggo s. U vergist zich van vijand. Traditioneel veredelde gewassen worden ook beschermd, ofwel door octrooien ofwel door het kwekersrecht. Het ligt toch voor de hand dat een veredelaar op het einde van de rit wil vergoed worden voor zijn tijd en werk, niet? U werkt toch ook niet gratis in het Europees parlement? Het klopt dat de laatste jaren de macht van multinationals in de voedingsindustrie inderdaad alleen maar is toegenomen maar dat heeft niet te maken met een nieuwe technologie. Wel met strategische overnames. Iets waar u als politicus toch iets aan kan

2 doen? Als u het grootkapitaal en de zaadindustrie wil aanvallen, doe gerust. Maar doe het niet op de kap van een beloftevolle technologie. U blijft een mist van onveiligheid spuien over ggo-gewassen. Op de website van Groen! staat wel degelijk dat er nog zeer grote onzekerheid bestaat over hun impact op de voedselveiligheid. Van een Europees politicus zou nochtans mogen verwacht worden dat hij de wetenschappelijke consensus onderschrijft. U doet dat trouwens wat betreft de klimaatopwarming dus waarom zou u het niet doen voor ggo s? En kom alstublieft niet af met het ENSSER-rapport, een document dat deze consensus in vraag stelt door op een schaamteloze manier gecontesteerde studies te citeren zoals de rattenstudie van Séralini. Tientallen instituten, organisaties, academies, zelfs WHO en FAO erkennen dat de ggo-technologie een veilige veredelingstechniek is. Het is geen wondermiddel maar geïntegreerd in een duurzaam landbouwmodel is het een belangrijke troef voor mens en milieu. Laat ons het kind niet met het badwater weggooien. Met hoopgevende groet, Wim Grunewald

3 Kakkerlakken, sojabonen en wetenschappelijke hybris Bart Staes in De Standaard (dinsdag 20 januari 2015) Het toelaten van genetisch gemanipuleerde gewassen in Europa is een politieke kwestie en dat is maar goed ook, zegt Bart Staes. Dat er gewikt en gewogen wordt, is in ieders belang. Wim Grunewald en Geert De Jaeger van het Vlaams Instituut Biotechnologie (VIB) hebben gelijk wanneer ze stellen dat genetisch gewijzigde organismen (ggo's) introduceren in het milieu in Europa een politieke zaak is (DS 15 januari). En dat is maar goed ook, zo werkt een democratie nu eenmaal. Grunewald en De Jaeger stellen een fictief 'politiek buikgevoel' tegenover zuivere wetenschap. Wij zouden ons minder zorgen maken over kakkerlakken in geïmporteerd veevoeder dan over ggo-sojabonen. Zoals Rudi Laermans schreef over het overlijden van de socioloog Ulrich Beck (DS 10 januari) : 'In de risicosamenleving zijn we ons steeds meer bewust van de mogelijke negatieve effecten die de grootschalige toepassing van wetenschappelijke inzichten met zich brengt', om daarbij naar kernenergie te verwijzen. Net als Beck pleiten wij niet tégen wetenschap, wij vragen net om méér onafhankelijke wetenschappers die de risico's in naam van het algemeen belang tegen het licht houden. Net daarom zijn wij ook nooit tegen de wetenschappelijke adviezen van het Europese voedselagentschap (EFSA) geweest, maar hebben we er wél politiek voor gevochten dat er in de verschillende onderdelen en in de directie van EFSA niet te veel wetenschappers zaten die te nauwe banden hebben met biotechnologische multinationals als Syngenta en Monsanto. En afgezien daarvan is het advies van EFSA voor Groen maar een van de overwegingen in het al dan niet toelaten van ggo's. Daarna komt het politiek afwegen van voor- en nadelen, op korte en lange termijn. Duur en ondemocratisch De beloften van de biotechnologie in landbouw en voedsel zijn tot op heden niet waargemaakt. Zo zijn de geclaimde milieuvoordelen van ggo's lang niet zo universeel als Grunewald en De Jaeger voorstellen. Want samen met de door hen genoemde ggo-sojabonen voor onze te grote veestapels, voeren we in Europa al jaren de vernietiging van honderden hectares van onze meest waardevolle ecosystemen (het Zuid- Amerikaanse Amazone- en Cerradogebied) in. Bovendien zijn de langetermijngevolgen van de massale toepassing van het gif glyfosaat (de onkruidverdelger waartegen veel ggo's resistent zijn gemaakt) en een essentieel onderdeel van het Monsanto-gif RoundUp, nog onvoldoende duidelijk, maar zeer zorgelijk. Het fundamentele probleem met ggo-technologie is echter de aard van het beestje. De technologie is duur, centralistisch en ondemocratisch (ja, net als kernenergie), maar wordt door het met belastinggeld gefinancierde VIB steevast als een wondermiddel voorgesteld. Terwijl de technologie in de praktijk staat voor een intensieve landbouw, met monoculturen die ecosystemen en de landbouwgronden uitputten. Groene biotechnologie richt zich bovendien op specifieke en eenzijdige aspecten van de teelt van landbouwgewassen. Ze is daardoor en dankzij patenten in handen van een zeer beperkt aantal agrochemische concerns die wereldwijd stap voor stap de enorme diversiteit aan zaaigoed privatiseren en het aanbod van landbouwzaden op de markt verkleinen. En daarmee de biodiversiteit in de landbouw afbouwen. Als we zonder politieke voorzorgsprincipes ggo's toelaten, dreigt de met ggo's verbonden industriële landbouw nog verder te intensifiëren. Dat terwijl experts als Olivier Deschutter en vele anderen juist wijzen op de noodzaak van meer agro-ecologische en kleinschalige landbouw. Dit staat bijna haaks op de ggo-technologie. Schatkamer Door een toenemende machtsconcentratie in de zaaigoedsector worden boeren sterk afhankelijk van de aankoop van zaaigoed, meststoffen en pesticides. Die boeren werken wereldwijd al duizenden jaren aan een onschatbaar agrocultureel erfgoed dat bestaat uit een enorm grote gewasvariëteit. De ggo-golf dreigt die traditionele gewassen gestaag te verdringen onder commercieel geweld en politieke invloed. Wat Grunewald en De Jaeger 'het museum van de Landbouw' noemen, is in werkelijkheid de schatkamer van de landbouw.

4 Europa moet inzetten op de ontwikkeling van agro-ecologische landbouw die kleinschalige landbouw met het gebruik van lokaal beschikbare gewasdiversiteit alle kansen geeft, veeleer dan toe te geven aan de druk van landbouwmultinationals om ggo's toe te laten die duurzame landbouw vleugellam dreigen te maken. Zullen we het eens hebben over de verdeling van onderzoekssubsidies voor ggo's versus publiek geld voor duurzame landbouw? Bart Staes