MINISTERIE VAN ONDERWIJS. WETENSCHAP EN CULTUUR UNIFORM EXAMEN VWO 2015 VAK: GESCHIEDENIS DATUM: DONDERDAG 18 JUNI 2015 TIJD:

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "MINISTERIE VAN ONDERWIJS. WETENSCHAP EN CULTUUR UNIFORM EXAMEN VWO 2015 VAK: GESCHIEDENIS DATUM: DONDERDAG 18 JUNI 2015 TIJD:"

Transcriptie

1 MINISTERIE VAN ONDERWIJS. WETENSCHAP EN CULTUUR VAK: GESCHIEDENIS DATUM: DONDERDAG 18 JUNI 2015 TIJD: UUR UNIFORM EXAMEN VWO 2015 N.B. DEZE TAAK BESTAAT UIT 6 OPDRACHTEN OP 6 PAGINA S. CONTROLEER ZORGVULDIG OF ALLE PAGINA S IN DE GOEDE VOLGORDE AANWEZIG ZIJN. NEEM IN GEVAL VAN EEN AFWIJKING ONMIDDELLIJK CONTACT OP MET EEN SURVEILLANT. Correctiemodel Modelantwoorden zijn richtinggevend. Andere antwoorden van gelijke strekking zijn ook goed te rekenen. In geval van twijfel (bij grote afwijkingen van het correctiemodel) kan een bespreking met minstens één lid van de opstellingscommissie plaatsvinden.soms kan een bepaalde formulering een heel ander antwoord mogelijk maken dan de opstellers hadden voorzien. I. Het Europacentrisch begrip ontdekkingen in de context van ontmoeting met nieuwe gebieden en volkeren bracht imperiale overheersing met zich mee. De overheersing betekende een breuk in de ontwikkeling van de onderworpen volkeren. Naast commerciële redenen speelden ook andere redenen een rol. (4) 1. Welke twee (2) ontwikkelingen zijn kenmerkend voor de fase van het imperialisme dat omstreeks de tweede helft van de 15 e eeuw begon? Kustgebieden in Afrika en Azië werden bezet / Handelsposten werden gevestigd en gunstige handelsvoorwaarden werden afgedwongen / Grote delen van Noord en Zuid-Amerika werden gekoloniseerd. (2) 2. Noem twee (2) andere redenen dan de commerciële op, waarom de Europese mogendheden uitgingen op expansie. Demografische redenen / Politieke redenen / Culturele redenen / Godsdienstige redenen. (4) 3. Leg uit waarom de klassieke politiek imperialisme theorie het imperialisme ziet als een machtspolitiek verschijnsel. Europese mogendheden veroverden gebieden met als doel hun invloed en macht uit te breiden over de wereld. (4) 4. Geef aan hoe de invoering van de markteconomie in Europa negatief doorwerkte naar de overzeese gebieden. De Industriële revolutie( Industrialisatie) werkte een nieuw economisch systeem in de hand waarbij de drang naar grondstoffen, afzetgebieden en investeringsgebieden bijzonder groot was. De overzeese gebieden moesten en konden hierin voorzien. II. In de overzeese gebieden troffen de imperiale grootmachten een grote variatie aan samenlevingsvormen aan, die allen hun eigen dynamiek hadden. Echter, het kolonialisme vervormde en vernietigde de samenlevingen en ontnam de onderworpen volkeren hun land, cultuur en waardigheid. Page 1 of 6

2 (4) 1. Noem één (1) economisch en één (1) sociaal gevolg op van het verderfelijk cultuurstelsel dat in Indonesië werd ingevoerd door de Nederlanders. Econ.: de inheemse handel en nijverheid werden vernietigd / de opkomst van ondernemingen buiten de landbouw werden belemmerd. Soc.: de Javanen hadden weinig tijd om hun eigen voedsel te verbouwen. (2) 2. Waaruit blijkt dat de Indiase gebieden rond de 17 e eeuw economisch beter ontwikkeld waren dan vele Europese landen? De productie van luxe goederen / De export van dure goederen naar Europa. (4) 3. Leg uit waarom vele agrarische volkeren in Afrika terugvielen op roofbouw of in een nomadisch bestaan, rond de 17 e en 18 e eeuw. Door de slavenhandel waren grote delen van het continent ontvolkt / Het productieve deel van de bevolking was voornamelijk meegenomen. (4) 4. Wat was het doel van de koloniale instituties als de Repartimentos en het Ecomienda systeem die door de Spanjaarden werden ingevoerd in de Amerika s? Controle krijgen op de inheemsen door hun arbeid uit te buiten en hun politieke en sociale structuur af te breken. Afrika en postkoloniale bevoogding Afrikanen zijn van mening dat de Fransen en Britten een neo-imperialistische politiek voeren en slechts uit zijn op Afrikaanse grondstoffen. Het lijdt geen twijfel dat de Europese machten niet puur uit menslievendheid in Afrika geïnteresseerd waren en zijn. Sterker nog, de voormalige kolonisatoren probeerden hun historische verantwoordelijkheid te ontlopen. De relatie tussen Europa en Afrika is beladen met emoties, die stammen uit de tijd dat de Europeanen het zwarte continent veroverden, verdeelden en leegroofden, vanuit hun drang naar hebberigheid en heerszucht. De dekolonisatie van Afrika ten zuiden van de Sahara begon aan het eind van de Tweede Wereldoorlog en rond de jaren 60 waren de meeste koloniën politiek-staatkundig onafhankelijk. Eigenlijk dacht geen van de koloniserende machten rond 1945 eraan zich uit Afrika terug te trekken. Frankrijk, bijvoorbeeld, wees in 1944 expliciet elke gedachte aan autonomie of aan de mogelijkheid tot ontwikkeling buiten het Franse rijk, zelfs in de verre toekomst, van de hand. De Fransen geloofden nog heilig in hun beschavingsmissie. Hun investeringen in onder andere infrastructuur en onderwijs waren nooit zo groot geweest als in de eerste tien jaar na de Tweede Wereldoorlog. Wel gaf het land zijn Afrikaanse koloniën beperkte politieke vrijheid. Zo kregen Page 2 of 6

3 de gebieden een vertegenwoordigend lichaam, dat deels was samengesteld op basis van een beperkt kiesrecht voor de inheemse bevolking. Ook werd het aantal Afrikaanse afgevaardigden in de Franse Nationale Vergadering uitgebreid. Voor Groot-Brittannië daarentegen was het ondenkbaar dat inheemse vertegenwoordigers uit de koloniën zitting namen in het eigen nationale parlement. De Britten hadden hun bezittingen eeuwenlang bestuurd door gebruik te maken van lokale machthebbers. Maar na 1945 stonden ook zij voor de taak om de mooie woorden over democratie en zelfbestuur, die tijdens de oorlog veelvuldig waren gebezigd, waar te maken. Het oude systeem van indirect bestuur werd losgelaten en er werden semi-democratische organen in het leven geroepen. Zij moesten een schakel vormen tussen de lokale bevolking en het Britse bestuur. Door geleidelijk aan meer politieke invloed toe te staan, hoopte Groot-Brittannië te voorkomen dat het inheemse nationalisme in Afrika uit de hand zou lopen net als in Brits-Indië, dat kort na de oorlog voor het imperium verloren ging. Het tegendeel bleek waar. In februari 1948 braken bloedige rellen uit in de Goudkustkolonie onder leiding van Kwame Nkrumah. Na jaren van verzet besloten de Britten in 1957 de macht over te dragen aan Nkrumah, die de onafhankelijke staat Ghana uitriep. In de jaren die volgden, werd nagenoeg heel Brits-Afrika onafhankelijk. Ook in de Franse gebieden hoopten nationalisten op een spoedige soevereiniteitsoverdracht. Frankrijk stribbelde niet tegen, maar had zelf de leiding. Allereerst werden in 1957 de staatkundige grenzen voor de toekomstige onafhankelijke landen getrokken. Koloniën kregen hun eigen representatieve volksvertegenwoordiging en regering geleid door de Franse gouverneur. De meeste nationalistische leiders stonden achter deze decentralisatie, behalve de Senegalese voorman Leopold Senghor. Volgens hem waren de Fransen erop uit de Afrikaanse krachten te versnipperen en tegen elkaar uit te spelen. In 1958 stelde de Franse president Charles de Gaulle de koloniën voor de keuze: of de banden met Parijs radicaal verbreken, of dekoloniseren op Franse voorwaarden. Het laatste hield in dat de nieuwe onafhankelijke landen toetraden tot de Communauté Française, een statenbond onder Franse leiding. Wie koos voor toetreding kon rekenen op verregaande economische, bestuurlijke en militaire steun. Alleen Guinee koos voor een volledige breuk. Dat kwam het land duur te staan. Binnen een week waren alle Franse functionarissen uit het land vertrokken, met medeneming van al hun verplaatsbare eigendommen. Investeringen en hulpprogramma's werden onmiddellijk stopgezet. Page 3 of 6

4 Het land bleef reddeloos en onbestuurbaar achter. Geschrokken kozen de andere landen eieren voor hun geld en schaarden zich onder de vleugels van Frankrijk. Kortom, wie keurig in het gareel bleef van de Communauté of de door Groot-Brittannië voorgezeten Commonwealth of Nations, kon rekenen op vele voordelen. Wie daarentegen de Europese bevoogding afwees en uit de monetaire unie stapte, moest dat bekopen met onmiddellijke economische tegenwerking. De praktijk wees uit dat het oud onderdrukkend systeem snel werd vervangen door een nieuw subtieler systeem, het neokolonialisme. Bron : Historisch Nieuwsblad nr.3/2004 (bewerkt) III. Tekstinhoudelijke vragen (2) 1. Van welke twee (2) neo-imperialistische zaken werden de Europeanen door de Afrikanen beschuldigd? De Britten en Fransen waren uit op grondstoffen / Ze probeerden hun historische verantwoordelijkheid te ontlopen. (2) 2. Geef de periodisering aan van de dekolonisatie van de Afrikaanse landen (einde van WO II) tot de jaren 60. (2) 3. Welke twee (2) politieke veranderingen heeft Frankrijk toegepast in zijn koloniale gebieden in Afrika? Politieke vertegenwoordiging op basis van een beperkt kiesrecht / Uitbreiding van het aantal Afrikaanse afgevaardigden in het Franse parlement. (2) 4. Hoe was het bestuur in de Britse gebieden geregeld? Het bestuur lag in handen van lokale machthebbers. (2) 5. Wat was het doel van de semi-democratische organen in de Britse koloniën? De semi-democratische organen moesten de schakel vormen tussen de lokale bevolking en het Britse bestuur. (2) 6. Geef aan wat de achterliggende gedachte was van Groot- Brittannië met de invoering van semi-democratische organen. Het voorkomen dat het inheemse nationalisme uit de hand zou lopen net zoals in Brits-Indië. (2) 7. Verklaar waarom de nationalist Senghor tegenstand bood tegen de Franse politieke hervormingen. Hij was van mening dat de Fransen erop uit waren de Afrikaanse krachten te versnipperen en tegen elkaar uit te spelen. (2) 8. Noem één (1) gevolg op van de afwijzing van de Europese bevoogding voor de Afrikaanse staten. Economische tegenwerking. Page 4 of 6

5 IV. Tekstgerelateerde vragen (2) 1. Geef een omschrijving van het begrip neokolonialisme. Na de soevereiniteit van de voormalige koloniën nam de uitbuiting onder andere d.m.v multinationals, onderdrukking en machtsuitbreiding van de grote mogendheden andere (nieuwe) vormen aan. (4) 2. Maak middels twee (2) voorbeelden duidelijk hoe het neokolonialisme op politiek gebied zich manifesteert in de voormalige koloniën. Het steunen van conservatieve regeringen / Het verlenen van materiële en immateriële diensten. (2) 3. Wat is het meest bindende element die onafhankelijkheidsbewegingen hebben? Gekoloniseerd zijn / Het nationalistisch verzet. (2) 4. Welke twee (2) aspecten spelen een rol bij het nationalisme in de koloniën? Staatsgrenzen / De maatschappijvorm die men wil vestigen. (2) 5. Tijdens welke fase van het nationalisme begon het verzet tegen de koloniale heersers in de meeste koloniën? Fase 1 (vanaf het moment van de verovering). (4) 6. Noem twee (2) redenen op die ten grondslag lagen aan het geringe resultaat van het verzet tijdens het vroege nationalisme. De beperkte aanhang / De slechte organisatiegraad van de nationalisten. (4) 7. Leg de beïnvloeding uit van de kapitalistische middenklasse op de fase van het bourgeois nationalisme. De kapitalistische middenklasse voelde zich benadeeld ten op zichte van de blanken en wilde de situatie beëindigen. V. Simon Bolivar, Miguel Hidalgo, Ben Bella en Lumumba, leiders die onlosmakelijk verbonden zijn met de bevrijdingsstrijd van hun respectieve landen. Van meet af aan hebben zij zich verzet tegen de buitenlandse overheersing. In alle gevallen hebben de imperiale mogendheden zich met alle ten dienst staande middelen verzet tegen de bevrijding van de onderworpen gebieden. (4) 1. Noem twee (2) eisen op die Miguel Hidalgo met zijn opstand in 1810 stelde aan de Spaanse overheersers. De onafhankelijkheid / Afschaffing van de slavernij / Teruggave van land aan de inheemsen / Een volksvertegenwoordiging. (4) 2. Geef aan waarom het gewapend verzet van de Algerijnen dat in 1945 begon, een voorbeeld was voor de rest van Afrika. Het was de eerste keer dat op het Afrikaanse continent met behulp van wapens werd geprobeerd de onafhankelijkheid te verkrijgen. Page 5 of 6

6 (4) 3. Leg uit welke invloed de Pan-Afrikaanse conferentie van 1958 heeft gehad op het nationalisme in Kongo? De conferentie stimuleerde het nationalisme en het gevolg was de onafhankelijkheid van Kongo in VI. De Tweede Wereldoorlog zorgde voor een nieuwe impuls in het bewustzijn van de gekoloniseerde volkeren. Het militair succes van Japan op Rusland opende de ogen van vele onderdrukte volkeren. De mythe van de superioriteit van de witte mens was onderuit gehaald. De vele revoluties die daarna plaatsvonden in de derdewereldlanden waren echter niet uniform en ook niet centraal geleid. (4) 1. Hoe reageerden de imperialistische mogendheden op respectievelijk de nationalistische en sociaal- economische revoluties? Reactie op de nationalistische revoluties: een soepele houding aangezien er genoeg ruimte overbleef voor behartiging van hun eigen belangen. Reactie op de sociaal-economische revoluties: een scherpe afwijzing omdat de imperiale belangen van de grote mogendheden (kolonisatoren) direct in gevaar kwamen. (4) 2. Leg uit waarom de gestelde progressieve doelen van de Indiase revolutie niet werden bereikt. De doelen werden niet gerealiseerd slechts omdat, het Britse bestuur werd vervangen bij de onafhankelijkheid maar er geen verandering optrad in de machtsstructuur. (2) 3. Welke type revoluties vonden plaats in respectievelijk Kenia en Mozambique? Kenia: nationalistisch reformistisch / Mozambique: sociaal-economische revolutie (4) 4. Waaruit blijkt dat het vijftig jaar oude Amerikaanse handelsembargo en politieke isolatie tegen Cuba zijn beste tijd heeft gehad? De Amerikaanse president Barack Obama kondigde in december 2014 een verbeterde relatie aan tussen de twee landen. Intussen zijn handelsregels versoepeld alsook Cubaanse dissidenten vrijgelaten / Cuba is geschrapt van de lijst van landen die het terrorisme steunen / Ontmoeting president Obama en president Castro. Cijfer = (score +10) : 10= 10 Page 6 of 6

Onderzoeksvraag: Welke motieven hadden de Europeanen om in Afrika en Zuidoost-Azië een groot koloniaal imperium op te bouwen?

Onderzoeksvraag: Welke motieven hadden de Europeanen om in Afrika en Zuidoost-Azië een groot koloniaal imperium op te bouwen? Onderzoeksvraag: Welke motieven hadden de Europeanen om in Afrika en Zuidoost-Azië een groot koloniaal imperium op te bouwen? Kenmerkende aspect: De moderne vorm van imperialisme die verband hield met

Nadere informatie

Tijd van burgers en stoommachines 1800 1900. 8.2 Het moderne imperialisme

Tijd van burgers en stoommachines 1800 1900. 8.2 Het moderne imperialisme Onderzoeksvraag: Welke motieven hadden de Europeanen om in Afrika en Zuidoost Azië een groot koloniaal imperium op te bouwen? Kenmerkende aspect: De moderne vorm van imperialisme die verband hield met

Nadere informatie

SO 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2012-2013. Staat en Natie. Dit SO bestaat uit 37 vragen. 29 openvragen en 8 meerkeuze vragen.

SO 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2012-2013. Staat en Natie. Dit SO bestaat uit 37 vragen. 29 openvragen en 8 meerkeuze vragen. SO 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2012-2013 Staat en Natie Dit SO bestaat uit 37 vragen. 29 openvragen en 8 meerkeuze vragen. In de 17 e en de 18 e eeuw ontstond er in Europa een politieke en filosofische stroming,

Nadere informatie

(2) 1. Omschrijf het begrip imperialisme zoals het voorkwam vóór (2) 3. Wat hield het cultureel imperialisme volgens de Europeanen in?

(2) 1. Omschrijf het begrip imperialisme zoals het voorkwam vóór (2) 3. Wat hield het cultureel imperialisme volgens de Europeanen in? N.B. DEZE TAAK BESTAAT UIT VI OPDRACHTEN OP 5 PAGINA S. CONTROLEER ZORGVULDIG OF ALLE PAGINA S IN DE GOEDE VOLGORDE AANWEZIG ZIJN. NEEM IN GEVAL VAN EEN AFWIJKING ONMIDDELLIJK CONTACT OP MET EEN SURVEILLANT.

Nadere informatie

N.B. DEZE TAAK BESTAAT UIT VI OPDRACHTEN OP 6 PAGINA S. CONTROLEER ZORGVULDIG OF ALLE PAGINA S IN DE GOEDE VOLGORDE AANWEZIG ZIJN

N.B. DEZE TAAK BESTAAT UIT VI OPDRACHTEN OP 6 PAGINA S. CONTROLEER ZORGVULDIG OF ALLE PAGINA S IN DE GOEDE VOLGORDE AANWEZIG ZIJN CORRECTIEMODEL N.B. DEZE TAAK BESTAAT UIT VI OPDRACHTEN OP 6 PAGINA S. CONTROLEER ZORGVULDIG OF ALLE PAGINA S IN DE GOEDE VOLGORDE AANWEZIG ZIJN. NEEM IN GEVAL VAN EEN AFWIJKING ONMIDDELLIJK CONTACT OP

Nadere informatie

Praktische opdracht Geschiedenis Afrika

Praktische opdracht Geschiedenis Afrika Praktische opdracht Geschiedenis Afrika Praktische-opdracht door een scholier 2206 woorden 11 januari 2007 6,3 74 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo HOOFDVRAAG Wat is mythe en wat is werkelijkheid

Nadere informatie

S.O. 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2014-2015

S.O. 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2014-2015 S.O. 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2014-2015 Dit S.O. bestaat uit 41 vragen. Je schrijft met een blauwe of zwarte pen. Schrijf netjes en duidelijk. Indien bij een vraag een verklaring wordt gevraagd en de verklaring

Nadere informatie

UNIFORM HEREXAMEN VWO 2015 VAK: GESCHIEDENIS DATUM: VRIJDAG 24 JULI 2015 TIJD: 10.45-12.45 UUR

UNIFORM HEREXAMEN VWO 2015 VAK: GESCHIEDENIS DATUM: VRIJDAG 24 JULI 2015 TIJD: 10.45-12.45 UUR MINISTERIE VAN ONDERWIJS, WETENSCHAP EN CULTUUR UNIFORM HEREXAMEN VWO 2015 VAK: GESCHIEDENIS DATUM: VRIJDAG 24 JULI 2015 TIJD: 10.45-12.45 UUR N.B. DEZE TAAK BESTAAT UIT 7 OPDRACHTEN OP 6 PAGINA S. CONTROLEER

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6: Imperialisme

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6: Imperialisme Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6: Imperialisme Samenvatting door J. 1043 woorden 22 april 2015 6,7 34 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 1 Europa verovert de wereld 1815 : leiders van de

Nadere informatie

Schoolonderzoek II Geschiedenis Staat en Natie Tijdvak I 2014-2015

Schoolonderzoek II Geschiedenis Staat en Natie Tijdvak I 2014-2015 Schoolonderzoek II Geschiedenis Staat en Natie Tijdvak I 2014-2015 Dit schoolexamen bestaat uit 33 vragen. In totaal kun je hiervoor 54 punten halen. Als bij een vraag een verklaring of uitleg gevraagd

Nadere informatie

7. Het imperialisme De dominantie van het westen p

7. Het imperialisme De dominantie van het westen p 7. Het imperialisme 7.1. De dominantie van het westen p. 167-179 Deel 1 Restauratie en transformatie, Europa in de 19de eeuw congres van Wenen ondermijning van het congres van Wenen: liberalisme, nationalisme,

Nadere informatie

GROTE-LIJN-OVERZICHT VAN TIJDVAKKEN BEHANDELD IN LEERJAAR 1

GROTE-LIJN-OVERZICHT VAN TIJDVAKKEN BEHANDELD IN LEERJAAR 1 GROTE-LIJN-OVERZICHT VAN TIJDVAKKEN BEHANDELD IN LEERJAAR 1 Tijdvak Jagers en boeren; van de eerste mensen 3000 v. C. prehistorie; van de eerste mensen - 3000 v.c. Samenlevingstype: eerst jagers/verzamelaars,

Nadere informatie

Hoorcollege 2. Noord-Zuid Historische aspecten (2) Dekolonisatieprocessen

Hoorcollege 2. Noord-Zuid Historische aspecten (2) Dekolonisatieprocessen Hoorcollege 2 Noord-Zuid Historische aspecten (2) Dekolonisatieprocessen 1 De wereld rond 1900 Verklaringen voor deze verdeling van de wereld. 2 Tussen 1800 en 1900 Werkverdeling in de wereld wordt vastgelegd

Nadere informatie

De 1 e Wereldoorlog inleiding (9.1)

De 1 e Wereldoorlog inleiding (9.1) De 1 e Wereldoorlog inleiding (9.1) Onderzoeksvraag: Wat waren de oorzaken van de 1 e Wereldoorlog en wat maakte deze oorlog uniek in de geschiedenis tot dan toe? Kenmerkende aspecten: * Het voeren van

Nadere informatie

2,1: Nederlands-Indië, 19 e eeuw

2,1: Nederlands-Indië, 19 e eeuw 2,1: Nederlands-Indië, 19 e eeuw 1830 1870: Javaanse boer werkt voor Nederlandse staat: - cultuurstelsel - Herendiensten van verliespost naar wingewest Vanaf 1870: modern imperialisme particuliere bedrijven

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis havo 2008-I

Eindexamen geschiedenis havo 2008-I De koloniale relatie tussen Nederland(ers) en Nederlands-Indië De volgende gebeurtenissen uit de geschiedenis van Nederlands-Indië staan in willekeurige volgorde: 1 Johannes van den Bosch introduceert

Nadere informatie

Veel Europese landen (vooral Engeland, Frankrijk, Portugal en Nederland) veroverden veel (overzeese) gebieden, kolonies. Waarom?

Veel Europese landen (vooral Engeland, Frankrijk, Portugal en Nederland) veroverden veel (overzeese) gebieden, kolonies. Waarom? Samenvatting door Floor 1727 woorden 2 april 2014 6,5 76 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 4.1 Nationalistische bewegingen in de kolonies 1.1 Europese macht in Azië en Afrika 17 e eeuw: Veel

Nadere informatie

Examen HAVO. Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl)

Examen HAVO. Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl) Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl) Examen HAVO Vragenboekje Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 1 Woensdag 22 mei 9.00 12.00 uur 20 02 Voor dit examen

Nadere informatie

Praktische opdracht Geschiedenis Dekolonisatie

Praktische opdracht Geschiedenis Dekolonisatie Praktische opdracht Geschiedenis Dekolonisatie Praktische-opdracht door een scholier 2129 woorden 9 november 2004 4,7 93 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis: Dekolonisatie verschillend gezien

Nadere informatie

Als bij een vraag een verklaring of uitleg gevraagd wordt, worden aan het antwoord geen punten toegekend als deze verklaring of uitleg ontbreekt.

Als bij een vraag een verklaring of uitleg gevraagd wordt, worden aan het antwoord geen punten toegekend als deze verklaring of uitleg ontbreekt. Examen HAVO 2008 tijdvak 2 woensdag 18 juni 9.00-12.00 uur geschiedenis Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 27 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 78 punten te behalen. Voor elk

Nadere informatie

Toetsvragen Geschiedenis toelating Pabo. Tijdvak 7 Toetsvragen

Toetsvragen Geschiedenis toelating Pabo. Tijdvak 7 Toetsvragen Tijdvak 7 Toetsvragen 1 In de Tijd van Pruiken en Revoluties hielden kooplieden uit de Republiek zich bezig met de zogenaamde driehoekshandel. Tussen welke gebieden vond deze driehoekshandel plaats? A

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting door Jel 1523 woorden 13 juni 2018 0 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 6.1 Europa veroverd de wereld Portugezen,Spanjaarden reisden rond 1500

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis havo 2008-II

Eindexamen geschiedenis havo 2008-II De koloniale relatie tussen Nederland(ers) en Nederlands-Indië Gebruik bron 1. Bij elk bronfragment past één van de volgende, in willekeurige volgorde staande, onderwerpen: 1 de Bersiap-tijd; 2 de Napoleontische

Nadere informatie

5.1: Wat is kolonisatie/imperialisme en welke veranderingen brengt het mee?

5.1: Wat is kolonisatie/imperialisme en welke veranderingen brengt het mee? 5.1: Wat is kolonisatie/imperialisme en welke veranderingen brengt het mee? Wat is een kolonie? Het begrip kolonie kan meerdere betekenissen hebben. Dit hangt af van de tijd waarin het wordt geplaatst

Nadere informatie

8a Wat valt je op wanneer je Azië met Afrika vergelijkt? Bijna heel Afrika is gekoloniseerd terwijl grote delen van Azië niet gekoloniseerd zijn.

8a Wat valt je op wanneer je Azië met Afrika vergelijkt? Bijna heel Afrika is gekoloniseerd terwijl grote delen van Azië niet gekoloniseerd zijn. Antwoorden door een scholier 4077 woorden 29 maart 2006 6,2 63 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sfinx 1) Imperialisme: uitbereiding van invloed en of gebied 2 a) Wat zijn nationalisten? Mensen

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/25770 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/25770 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/25770 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Van Thuy, Pham Title: Beyond political skin : convergent paths to an independent

Nadere informatie

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 10: tijd van televisie en computer

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 10: tijd van televisie en computer Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 10: tijd van televisie en computer Verslag door Lotte 1361 woorden 19 juni 2017 6,2 10 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Tijdvak: Tijd van televisie

Nadere informatie

Tijdvak I. 31 oktober 2013 8: 30-10:00.

Tijdvak I. 31 oktober 2013 8: 30-10:00. 1 SCHOOLONDERZOEK Tijdvak I GESCHIEDENIS 31 oktober 2013 8: 30-10:00. Dit onderzoek bestaat uit 38 vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad.

Nadere informatie

UITWERKING OEFENVRAGEN NEDERLAND EN INDONESIE VIER EEUWEN CONTACT EN BEINVLOEDING GESCHIEDENIS

UITWERKING OEFENVRAGEN NEDERLAND EN INDONESIE VIER EEUWEN CONTACT EN BEINVLOEDING GESCHIEDENIS UITWERKING OEFENVRAGEN NEDERLAND EN INDONESIE VIER EEUWEN CONTACT EN BEINVLOEDING VAK: NIVEAU: GESCHIEDENIS MAVO De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen.

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting door S. 1030 woorden 18 mei 2017 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis samenvatting H2 1: Wetenschappelijke Revolutie 17 e eeuw Kenmerken: Observeren

Nadere informatie

De Tien Tijdvakken. Tijd van de jagers en boeren, tot 3000 v.c.

De Tien Tijdvakken. Tijd van de jagers en boeren, tot 3000 v.c. De Tien Tijdvakken Tijd van de jagers en boeren, tot 3000 v.c. KA1: De levenswijze van jagersverzamelaars KA2: Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen KA3: Het ontstaan van de eerste stedelijke

Nadere informatie

Het nieuwe eindexamen geschiedenis

Het nieuwe eindexamen geschiedenis Het nieuwe eindexamen geschiedenis Stephan Klein Rotterdam, 4 oktober 2013 Gesprek in de klas (2013) Docent: Wie kan uitleggen wat standplaatsgebondenheid inhoudt? (stilte van enkele seconden) Leerling

Nadere informatie

Als bij een vraag een verklaring of uitleg gevraagd wordt, worden aan het antwoord geen punten toegekend als deze verklaring of uitleg ontbreekt.

Als bij een vraag een verklaring of uitleg gevraagd wordt, worden aan het antwoord geen punten toegekend als deze verklaring of uitleg ontbreekt. Examen HAVO 2008 tijdvak 1 dinsdag 20 mei 9.00-12.00 uur geschiedenis Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 28 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 76 punten te behalen. Voor elk vraagnummer

Nadere informatie

De 1 e Wereldoorlog. inleiding (9.1) HC onderdelen: conferentie van Berlijn (1884-85) + vlootwet (1898)

De 1 e Wereldoorlog. inleiding (9.1) HC onderdelen: conferentie van Berlijn (1884-85) + vlootwet (1898) De 1 e Wereldoorlog inleiding (9.1) HC onderdelen: conferentie van Berlijn (1884-85) + vlootwet (1898) Onderzoeksvraag: Wat waren de oorzaken van de 1 e Wereldoorlog en wat maakte deze oorlog uniek in

Nadere informatie

Geschiedenis Amerika en Frankrijk in de tijd van pruiken en revoluties: een overzicht. Een les van: Bor

Geschiedenis Amerika en Frankrijk in de tijd van pruiken en revoluties: een overzicht. Een les van: Bor Geschiedenis Amerika en Frankrijk in de tijd van pruiken en revoluties: een overzicht. Een les van: Bor Terugkijken: Bij de ene revolutie ontstaat een nieuw en onafhankelijk land. Vrijheid is voor de inwoners

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis geschiedenis samenvatting H4

Samenvatting Geschiedenis geschiedenis samenvatting H4 Samenvatting Geschiedenis geschiedenis samenvatting H4 Samenvatting door een scholier 1333 woorden 21 oktober 2012 5,7 28 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Geschiedenis samenvatting 4.1.1 Vanaf

Nadere informatie

Tijd van monniken en ridders Vroege Middeleeuwen. Tijd van jagers en boeren Prehistorie. - 3000 v C 500-1000

Tijd van monniken en ridders Vroege Middeleeuwen. Tijd van jagers en boeren Prehistorie. - 3000 v C 500-1000 jagers en boeren Prehistorie - 3000 v C monniken en ridders Vroege Middeleeuwen 500-1000 Grieken en Romeinen Oudheid -3000 v C - 500 n C steden en staten - Hoge en Late Middeleeuwen 1000 1500 ontdekkers

Nadere informatie

Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl)

Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl) Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl) Examen HAVO Vragenboekje Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Voor dit examen zijn maximaal 82 punten te behalen; het examen

Nadere informatie

Het Congres van Wenen hertekent Europa (1815) (les 03 5des) Geschiedenis 5MEVO-5EM-5EI-5IW VTI Kontich

Het Congres van Wenen hertekent Europa (1815) (les 03 5des) Geschiedenis 5MEVO-5EM-5EI-5IW VTI Kontich (les 03 5des) Geschiedenis 5MEVO-5EM-5EI-5IW --- www.degeschiedenisles.com --- VTI Kontich 1. Voor het Congres van Wenen a. Rond 1750: het Ancien Regime komt ten einde => Enkele kenmerken van het Ancien

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Dekolonisatie en koude oorlog in Vietnam, hoofdstuk 1

Samenvatting Geschiedenis Dekolonisatie en koude oorlog in Vietnam, hoofdstuk 1 Samenvatting Geschiedenis Dekolonisatie en koude oorlog in Vietnam, hoofdstuk 1 Samenvatting door een scholier 1944 woorden 2 maart 2011 4,5 7 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Centraal examen Hfst

Nadere informatie

Hoofdstuk 5: Koude Oorlog en Dekolonisatie

Hoofdstuk 5: Koude Oorlog en Dekolonisatie Hoofdstuk 5: Koude Oorlog en Dekolonisatie Geschiedenis VWO 2011/2012 www.lyceo.nl Nieuwe ontwikkelingen na de Tweede Wereldoorlog Nieuwe machtsverhoudingen: Verenigde Staten en de Sovjet-Unie nieuwe supermachten

Nadere informatie

Tijd van burgers en stoommachines 1800 1900. 8.3 Nationalisme en Duitse eenwording.

Tijd van burgers en stoommachines 1800 1900. 8.3 Nationalisme en Duitse eenwording. Onderzoeksvraag: Hoe zorgden nationalistische gevoelens ervoor dat de Duitstalige gebieden één staat werden? Kenmerkende aspect: De opkomst van de politiek maatschappelijke stromingen nationalisme, liberalisme,

Nadere informatie

Tijdvakken en kenmerkende aspecten.

Tijdvakken en kenmerkende aspecten. Tijdvakken en kenmerkende aspecten. Tijdvak 1: Tijd van Jagers en Boeren. Periode: Prehistorie 1 De levenswijze van jagers-verzamelaars (Hoe zag deze samenleving eruit?) 2 Het ontstaan van landbouw en

Nadere informatie

8*. Na de dood van Karel de Grote werd de eerste grondslag gelegd voor Grenzen in Europa. Leg uit.

8*. Na de dood van Karel de Grote werd de eerste grondslag gelegd voor Grenzen in Europa. Leg uit. Gebruik bron 1 en 2 In 1897 werd in de venen bij Yde het lijk van een ongeveer zestienjarig meisje gevonden. Deze vondst gaf aanleiding tot twee voorlopige conclusies over de leefwijze van het volk waartoe

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis havo I

Eindexamen geschiedenis havo I Dynamiek en stagnatie in de Republiek Tussen het ontstaan van de moedernegotie en de opkomst van de gecommercialiseerde landbouw in Holland bestond een verband. 3p 1 Licht dit verband toe door: een omschrijving

Nadere informatie

Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl)

Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl) Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl) Examen HAVO Vragenboekje Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Voor dit examen zijn maximaal 83 punten te behalen; het examen

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde Domein politiek ruimte

Samenvatting Aardrijkskunde Domein politiek ruimte Samenvatting Aardrijkskunde Domein politiek r Samenvatting door een scholier 1261 woorden 14 jaar geleden 5,1 33 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Terra Hoofdstuk 1: Conflicten om rlijke indeling

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis havo 2009 - I

Eindexamen geschiedenis havo 2009 - I Ten oorlog! Europese oorlogen 1789-1919. Oorlog als maatschappelijk fenomeen In de Coalitieoorlogen voerde de Franse regering de dienstplicht in. 2p 1 Leg uit dat zij hiermee de betrokkenheid van Franse

Nadere informatie

geschiedenis en staatsinrichting CSE KB

geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Examen VMBO-KB 2007 tijdvak 2 dinsdag 19 juni 9.00-11.00 uur geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Gebruik het bronnenboekje. Dit examen bestaat uit 32 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 48 punten

Nadere informatie

TIJDVAK 7 Bepoederde pruiken, bruisende ideeën

TIJDVAK 7 Bepoederde pruiken, bruisende ideeën TIJDVAK 7 Bepoederde pruiken, bruisende ideeën Bepoederde pruiken, bruisende ideeën Tijd van Pruiken en Revoluties 1700-1800 Vroegmoderne Tijd Kenmerkende aspecten Uitbouw van de Europese overheersing,

Nadere informatie

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen Verslag door Lotte 1570 woorden 19 juni 2017 3 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Tijdvak: Tijd van Grieken

Nadere informatie

Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten

Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten Van de oogst van hun land en van hun dieren Jagers & boeren Wat

Nadere informatie

Verenigde Staten Ontwikkeling van de burgerrechten

Verenigde Staten Ontwikkeling van de burgerrechten Verenigde Staten Ontwikkeling van de burgerrechten 1.2-2.3-3.3 Inleiding Deze opdracht gaat over de ontwikkeling van de burgerrechten. Hierbij staat de status van de zwarte bevolking in de Verenigde Staten

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis havo II

Eindexamen geschiedenis havo II Dynamiek en stagnatie in de Republiek In de late middeleeuwen waren er weinig aanwijzingen voor de economische bloei van Holland in de zestiende eeuw. 2p 1 Geef aan: dat natuurlijke omstandigheden in de

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Tijdvak 7, pruiken en revoluties

Samenvatting Geschiedenis Tijdvak 7, pruiken en revoluties Samenvatting Geschiedenis Tijdvak 7, pruiken en revoluties Samenvatting door E. 675 woorden 3 jaar geleden 5,4 9 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Tijdvak 7 : Pruiken en Revoluties Rationalisme

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Onafhankelijkheid Indonesie

Samenvatting Geschiedenis Onafhankelijkheid Indonesie Samenvatting Geschiedenis Onafhankelijkheid I Samenvatting door een scholier 956 woorden 17 januari 2004 4,4 48 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Multatuli is de grondlegger van de ethische koers. KPM:

Nadere informatie

GESCHIEDENIS SO3 TV

GESCHIEDENIS SO3 TV GESCHIEDENIS SO3 TV 2 2014-2015 Dit schoolexamen bestaat uit 42 vragen. Bij meerkeuze vragen antwoorden met hoofdletter schrijven. Geef niet meer antwoorden dan er worden gevraagd. Als er bijvoorbeeld

Nadere informatie

Industriële Revolutie

Industriële Revolutie SE Tijdvak 1 AVONDMAVO MIDDAGMAVO GESCHIEDENIS 017-018 Industriële Revolutie Deze toets bestaat uit 40 vragen Voor deze SE zijn maximaal 73 punten te behalen Deze SE bestaat uit 6 aantal bladzijden Bekijk

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2007 - I

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2007 - I De koloniale relatie Indonesië-Nederland + Het Indonesisch-Nederlands conflict 1945-1949 Gebruik bron 15. 1p 22 Wat was een gebruikelijke route van VOC-schepen naar Indonesië? A route 1 B route 2 C route

Nadere informatie

Koloniën worden onafhankelijk 10.2

Koloniën worden onafhankelijk 10.2 Koloniën worden onafhankelijk 10.2 Onderzoeksvragen : Wat waren de oorzaken en gevolgen van de dekolonisatie na 1945? Kenmerkende aspecten : De dekolonisatie die een eind maakte aan de westerse hegemonie

Nadere informatie

geschiedenis geschiedenis

geschiedenis geschiedenis Examen HAVO 2009 tijdvak 1 woensdag 20 mei 9.00-12.00 uur tevens oud programma geschiedenis geschiedenis Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 30 vragen. Voor dit examen zijn maximaal

Nadere informatie

8.3 Nationalisme en Duitse eenwording. Onderzoeksvraag: Hoe zorgden nationalistische gevoelens ervoor dat de Duitstalige gebieden één staat werden?

8.3 Nationalisme en Duitse eenwording. Onderzoeksvraag: Hoe zorgden nationalistische gevoelens ervoor dat de Duitstalige gebieden één staat werden? 17-9-2017 Onderzoeksvraag: Hoe zorgden nationalistische gevoelens ervoor dat de Duitstalige gebieden één staat werden? Kenmerkende aspect: De opkomst van de politiek-maatschappelijke stromingen nationalisme,

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis nieuwe stijl havo 2008-II

Eindexamen geschiedenis nieuwe stijl havo 2008-II Door de tijd heen De volgende revoluties staan in willekeurige volgorde: 1 De Franse Revolutie werpt het ancien régime omver. 2 In de Oktoberrevolutie grijpen de Russische communisten onder leiding van

Nadere informatie

De Koude Oorlog: het begin (les 10 6des) Geschiedenis 6MEVO-6EM-6EI-6IW VTI Kontich

De Koude Oorlog: het begin (les 10 6des) Geschiedenis 6MEVO-6EM-6EI-6IW VTI Kontich (les 10 6des) Geschiedenis 6MEVO-6EM-6EI-6IW --- www.degeschiedenisles.com --- VTI Kontich 1. Samenwerking slaat om in wantrouwen in 1945 => Tijdens WO 2: USSR en VSA werken samen tegen Duitsland => In

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis pilot havo 2009 - II

Eindexamen geschiedenis pilot havo 2009 - II Door de tijd heen De volgende historische verdragen staan in willekeurige volgorde: 1 Door de Vrede van Brest-Litovsk tussen het Duitse keizerrijk en het communistische Rusland kunnen de Duitse generaals

Nadere informatie

Tijd van burgers en stoommachines De sociale kwestie.

Tijd van burgers en stoommachines De sociale kwestie. Onderzoeksvraag: Waardoor ontstonden het liberalisme en het socialisme, en hoe dachten liberalen en socialisten over de sociale kwestie? Kenmerkende aspect: De opkomst van de politiek maatschappelijke

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5: Durf te denken! / de Verlichting

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5: Durf te denken! / de Verlichting Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5: Durf te denken! / de Verlichting Samenvatting door F. 2067 woorden 9 mei 2012 7,2 332 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Intro-paragraaf 1700-1800 (de

Nadere informatie

Samenvatting geschiedenis H2 wetenschappelijke revolutie, verlichting en Franse Revolutie 2tm5 2 De verlichting De samenleving wetenschappelijk

Samenvatting geschiedenis H2 wetenschappelijke revolutie, verlichting en Franse Revolutie 2tm5 2 De verlichting De samenleving wetenschappelijk Samenvatting geschiedenis H2 wetenschappelijke revolutie, verlichting en Franse Revolutie 2tm5 2 De verlichting De samenleving wetenschappelijk De samenleving moest op dezelfde manier worden onderzocht

Nadere informatie

Toespraken van koning Boudewijn en premier Lumumba op de onafhankelijkheidsdag van Congo op 30 juni 1960.

Toespraken van koning Boudewijn en premier Lumumba op de onafhankelijkheidsdag van Congo op 30 juni 1960. Toespraken van koning Boudewijn en premier Lumumba op de onafhankelijkheidsdag van Congo op 30 juni 1960. Vergelijk deze punten en geef er uitleg bij: a. Hoe is de dekolonisatie er gekomen? b. Was er sprake

Nadere informatie

SO 1. Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014. Historisch Overzicht

SO 1. Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014. Historisch Overzicht SO 1 Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014 Historisch Overzicht 1. Welke doelstelling had Wilhelm II bij zijn aantreden als Keizer van Duitsland? 2. Welk land behoorde niet tot de Centralen tijdens de Eerste

Nadere informatie

Examenopgaven VMBO-BB 2003

Examenopgaven VMBO-BB 2003 Examenopgaven VMBO-BB 2003 tijdvak 1 donderdag 22 mei 09.00-10.30 uur GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE BB Beantwoord alle vragen in het uitwerkboekje. Dit examen bestaat uit 40 vragen. Voor dit examen

Nadere informatie

Examenopgaven VMBO-KB 2003

Examenopgaven VMBO-KB 2003 Examenopgaven VMBO-KB 2003 tijdvak 1 woensdag 21 mei 09.00-11.00 uur GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE KB GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING VBO-MAVO-C Gebruik het bronnenboekje. Dit examen bestaat uit

Nadere informatie

Examenkatern :Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland

Examenkatern :Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland Seizoen: 2016-2017 Vak: Geschiedenis Klas: 3 Afdeling: Mavo Herkansingen/inhalen: Tijdens de herkansingen kunnen de SE s van een trimester herkanst en/of ingehaald worden. Echter een ingehaald SE kan niet

Nadere informatie

Tijdvak II. november 2013 8: 30-10:00.

Tijdvak II. november 2013 8: 30-10:00. SCHOOLONDERZOEK Tijdvak II GESCHIEDENIS november 2013 8: 30-10:00. Dit onderzoek bestaat uit vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad.

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting door D. 971 woorden 31 mei 2013 5,7 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 1848 Censuskiesrecht Grondrechten Ministeriele verantwoordelijkheid

Nadere informatie

1 Belangrijk in deze periode

1 Belangrijk in deze periode 1 Belangrijk in deze periode In 1945 eindigt de Tweede Wereldoorlog (1940-1945). Duitsland wil, onder leiding van Adolf Hitler, Europa veroveren. Na vijf jaar strijd en 55 miljoen doden geeft Duitsland

Nadere informatie

columbus Boeren tegen Britten: oorlog in Zuid-Afrika lesbrief HAVO/V leerjaa brengt het beste uit twee werelden samen

columbus Boeren tegen Britten: oorlog in Zuid-Afrika lesbrief HAVO/V leerjaa brengt het beste uit twee werelden samen columbus brengt het beste uit twee werelden samen lesbrief HAVO/V leerjaa WO r3 Boeren tegen Britten: oorlog in Zuid-Afrika columbus Inleiding Deze zomer vindt het WK voetbal plaats in Zuid-Afrika. Allerlei

Nadere informatie

PULO / MULO staatsexamen lesmateriaal Vak: Geschiedenis Les 6

PULO / MULO staatsexamen lesmateriaal Vak: Geschiedenis Les 6 PULO / MULO staatsexamen lesmateriaal Vak: Geschiedenis Les 6 Thema: DEKOLONISATIE Het dekolonisatieproces heeft in de ex-kolonies veranderingen teweeg gebracht op politiek, sociaal en economisch gebied.

Nadere informatie

7,2. 1 Wetenschappelijke revolutie. 2 Gevolgen van de wetenschappelijke revolutie. 3 Kenmerken van de verlichting

7,2. 1 Wetenschappelijke revolutie. 2 Gevolgen van de wetenschappelijke revolutie. 3 Kenmerken van de verlichting Samenvatting door een scholier 1776 woorden 11 december 2007 7,2 240 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Geschiedenis samenvatting Hoofdstuk 2; Wetenschappelijke revolutie, verlichting

Nadere informatie

DE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848. 3. Hebben alle partijen min of meer gelijke kansen in de campagneperiode?

DE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848. 3. Hebben alle partijen min of meer gelijke kansen in de campagneperiode? DE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848 ACHTERGRONDINFORMATIE PERIODE 1815-1848 DE EERSTE JAREN VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN Tussen 1795 en 1813 was Nederland overheerst geweest door de Fransen. In

Nadere informatie

Collectievormingsprofiel (CVP) Geschiedenis

Collectievormingsprofiel (CVP) Geschiedenis Collectievormingsprofiel (CVP) Geschiedenis Actuele relatie met O&O De geschiedenis collectie is vooral bedoeld ter ondersteuning van onderzoek en onderwijs in het Instituut voor Geschiedenis. Het Instituut

Nadere informatie

KOUDE OORLOG. Opgavenblad

KOUDE OORLOG. Opgavenblad ARUBA SE 3 MIDDAGMAVO AVONDMAVO GESCHIEDENIS 2018-2019 Tijdvak-1 KOUDE OORLOG Opgavenblad Dit School Examen (SE) bestaat uit 42 vragen. Voor dit SE zijn maximaal 70 punten te behalen. Dit SE bestaat uit

Nadere informatie

Als bij een vraag een verklaring of uitleg gevraagd wordt, worden aan het antwoord geen punten toegekend als deze verklaring of uitleg ontbreekt.

Als bij een vraag een verklaring of uitleg gevraagd wordt, worden aan het antwoord geen punten toegekend als deze verklaring of uitleg ontbreekt. Examen HAVO 2009 tijdvak 2 woensdag 24 juni 9.00-12.00 uur geschiedenis (pilot) Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 25 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 75 punten te behalen. Voor

Nadere informatie

Tijd van jagers en boeren? 3000 v. Chr. Prehistorie. Kenmerkende aspecten. Begrippen

Tijd van jagers en boeren? 3000 v. Chr. Prehistorie. Kenmerkende aspecten. Begrippen Tijd van jagers en boeren? 3000 v. Chr. Prehistorie 1. De levenswijze van jager-verzamelaars. 2. Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen. 3. Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen.

Nadere informatie

geschiedenis en staatsinrichting CSE KB

geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Examen VMBO-KB 2010 tijdvak 2 dinsdag 22 juni 9.00-11.00 uur geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Gebruik het bronnenboekje. Dit examen bestaat uit 38 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 53 punten

Nadere informatie

GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE KB

GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE KB Examen VMBO-KB 2005 tijdvak 1 woensdag 25 mei 9.00 11.00 uur GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE KB Gebruik het bronnenboekje. Dit examen bestaat uit 35 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 50 punten

Nadere informatie

Geschiedenis van Suriname : de slavenhandel

Geschiedenis van Suriname : de slavenhandel Geschiedenis van Suriname 1502-1808: de slavenhandel 1502: het begin van de Europese slavenhandel Na de ontdekking van Amerika werden er door de Spanjaarden en Portugezen al snel plantages aangelegd. Op

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Historische context Duitsland h2

Samenvatting Geschiedenis Historische context Duitsland h2 Samenvatting Geschiedenis Historische context Duitsland h2 Samenvatting door D. 819 woorden 5 februari 2017 5,2 7 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats GS Historische Context Duitsland Notitie:

Nadere informatie

Canon en kerndoelen geschiedenis PO

Canon en kerndoelen geschiedenis PO Canon en kerndoelen geschiedenis PO bron: http://www.entoen.nu/primair-onderwijs/didactisch-concept/leerplan-(slo)/geschiedenis In dit hoofdstuk over canon en geschiedenis wordt eerst ingegaan op de recente

Nadere informatie

Het mysterie: Moord op Lumumba

Het mysterie: Moord op Lumumba Het mysterie: Moord op Lumumba Lumumba was de eerste premier van onafhankelijk Congo in 1960. Twee weken na zijn aantreden werden Lumumba en zijn regering afgezet tijdens een staatsgreep en werd Lumumba

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis vwo 2007-I

Eindexamen geschiedenis vwo 2007-I Van kind tot burger: Volksopvoeding via het onderwijs in Nederland (1780-1920) Patriotten gaven aan het begrip burger een nieuwe betekenis. 2p 1 Noem deze nieuwe betekenis en geef aan tot welke visie op

Nadere informatie

geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL

geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL Examen VMBO-GL en TL 2007 tijdvak 1 vrijdag 25 mei 9.00-11.00 uur geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL Gebruik het bronnenboekje. Dit examen bestaat uit 42 vragen. Voor dit examen zijn maximaal

Nadere informatie

5.7. Werkstuk door een scholier 1836 woorden 20 mei keer beoordeeld. Geschiedenis. Opdracht: Politieke brandhaarden

5.7. Werkstuk door een scholier 1836 woorden 20 mei keer beoordeeld. Geschiedenis. Opdracht: Politieke brandhaarden Werkstuk door een scholier 1836 woorden 20 mei 2003 5.7 123 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Opdracht: Politieke brandhaarden 1 De beschaving van Zimbabwe Tussen de rivieren de Limpopo en de Zambezi in

Nadere informatie

geschiedenis geschiedenis

geschiedenis geschiedenis Examen HAVO 2010 tijdvak 2 woensdag 23 juni 9.00-12.00 uur tevens oud programma geschiedenis geschiedenis Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 30 vragen. Voor dit examen zijn maximaal

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis havo 2007-I

Eindexamen geschiedenis havo 2007-I Van kind tot burger: Volksopvoeding in Nederland (1780-1901) De Calvinisten hechtten er veel belang aan dat de mensen zelf de Bijbel konden lezen. 1p 1 Welk gevolg had dit voor het onderwijs in de Republiek?

Nadere informatie

Werkstuk Aardrijkskunde Suriname

Werkstuk Aardrijkskunde Suriname Werkstuk Aardrijkskunde Suriname Werkstuk door een scholier 2598 woorden 16 maart 2004 5,5 120 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde H1: De situatie in Suriname voor de Dekolonisatie. - Sociaal: In de zeventiende

Nadere informatie

Spreekbeurt Aardrijkskunde De Verenigde Staten: land van migranten

Spreekbeurt Aardrijkskunde De Verenigde Staten: land van migranten Spreekbeurt Aardrijkskunde De Verenigde Staten: land van migranten Spreekbeurt door een scholier 1713 woorden 9 december 2001 5,9 272 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Hoofdvraag: Wat is na 1980 het patroon

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8 havo 4

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8 havo 4 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8 havo 4 Samenvatting door Ellen 1653 woorden 8 juni 2018 10 1 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 8.1 De industriële revolutie Het kenmerkend aspect: de industriële Revolutie

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis havo 2009 - II

Eindexamen geschiedenis havo 2009 - II Ten oorlog! Europese oorlogen 1789-1919. Oorlog als maatschappelijk fenomeen In 1792 begon de eerste Coalitieoorlog. 1p 1 Welk politiek doel streefde Oostenrijk met de strijd tegen Frankrijk na? Gebruik

Nadere informatie