Therapietrouw bij chronisch zieke kinderen

Transcriptie

1 Therapietrouw bij chronisch zieke kinderen Sibyl Geelen/ Paul Brand Wilhelmina Kinderziekenhuis, Utrecht Amalia kinderafdeling Isala klinieken, Zwolle

2 Leerdoelen Na deze workshop Kun je verschillende vormen van therapieontrouw onderscheiden Ken je (communicatieve) technieken om verschillende vormen van therapie-ontrouw aan te pakken

3 Premisse 1: therapie-ontrouw is belangrijk Slechte therapietrouw slechte uitkomsten bij alle chronische ziekten Bv. astma: slechte therapietrouw leidt tot Meer klachten Meer ziekenhuisopnames Meer sterfte door astma Di Matteo, Med Care 2002;40: Milgrom, JACI 1996;98: Ordonez, Arch Dis Child 1998;78:143-7 Robertson, Pediatr Pulmonol 1992; 13:95-100

4 Premisse 2: therapie-ontrouw komt veel voor Slechte therapietrouw beschreven bij alle chronische ziekten Ook bij kanker en na transplantaties

5 Vóórkomen van therapie-ontrouw 71 kinderen met zeer ernstig astma, verwezen naar nationaal verwijzingscentrum UK huisbezoek: 23% geen medicatie aanwezig, of over datum Bracken, Arch Dis Child 2009;94:780-4

6 Wat gaan wij vandaag doen? Wat voor factoren spelen mee bij therapie- (on)trouw? Herkenning van patronen Hoe kun je therapietrouw bevorderen?

7 Hoe therapietrouw zijn jouw patiënten? %

8 Casus 1: HIV Meisje 14 jr, Rwandese afkomst HIV + door M-kind transmissie Rx: antiretrovirale therapie vanaf leeftijd 4 jr Leeftijd 7 jr-switch 1 e lijns regime vanwege virologisch falen, daarna enkele jaren goed onder controle Nu weer (herhaald) virologisch falen, daling CD4 getal Woont met M en broer (10 jr), vaak familie over de vloer

9 Casus 2: astma Meisje, 8 jaar, verwezen ivm moeilijk te behandelen astma Rx seretide 2 x dd 250/50 ug, singulair 5 mg Aanhoudend klachten, 3 x/jr prednisolonkuur Allergie voor huisstofmijt en graspollen, huis gesaneerd, geen huisdieren, geen rokers Longfunctie: FEV1 80%pred, na salb 98% Medicatie verschillende keren gestopt Apotheek: laatste jaar maar 1 x Rx opgehaald

10 Bespreking achtergrond info

11 Determinanten van therapietrouw Vaak genoemd in literatuur a. Weinig kennis over de ziekte b. Laag opleidingsniveau ouders c. Ernst van de ziekte d. Vergeten medicatie, druk/chaotisch leven e. Denkbeelden van ouders over ziekte/med f. Leeftijd patiënt

12 Determinanten van therapietrouw Niet of nauwelijks belangrijk: Ernst van de ziekte Opleiding of SES ouders Kennis over de ziekte Leeftijd Erg weinig patiënt lange termijn studies Heel belangrijk: Ziekte- Nauwelijks en medicatiedenkbeelden studies die breed scala aan potentiële determinanten onderzoeken Ho, J Allergy Clin Immunol 2003;111: Weinstein, Ann Allergy Asthma Immunol 2011;106: Dean, Arch Dis Child 2010;95:717-23

13 Het common sense model Kaptein, Curr Opin Allergy Clin Immunol 2010;10:194-9

14 Erratic nonadherence Vergeet medicatie Complex therapieschema Nuttige classificatie therapieontrouw (Rand 2004) Simpel therapieschema Koppelen aan routines Chaotisch leven of familieroutines, culturele invloeden Unwitting nonadherence Snapt logica therapie niet Verwarren onderhouds- met aanvalsmedicatie Intelligent nonadherence Ouders zijn overtuigd ziekte van hun kind het beste te kennen Wordt aangestuurd door ziekte/medicatie-denkbeelden en zorgen over bijwerkingen Geschreven actieplan You can t alleviate fear by relaying facts (Søren Pedersen)

15 Bevorderen goede therapietrouw Voorlichting alléén geen effect op therapietrouw voorlichting + gedragsinterventie verbetert therapietrouw Monitoring & goal setting Problem solving self-management Linking medicine taking to daily routines Arch Dis Child 2010;95:717-23

16 Bevorderen therapietrouw motivatie Mauksch, Arch Intern Med 2008;168: Shared decison making

17 Patient-georiënteerde communicatie Therapietrouw sterk geassocieerd met communicatiestijl Vriendelijke, empathische communicatie met echte belangstelling voor context patiënt betere therapietrouw Dokters trainen in communicatie idem Med Care 2009;47:826-34

18 Motivatie verhogen Eerste stap = onderzoeken redenen patiënt voor therapie-ontrouw Ziekte- en medicatiedenkbeelden Oprechte belangstelling Letten op ambivalentie cues Stap 2 = motivatie bepalen Stap 3 = toestemming vragen om info te geven Ongevraagd advies is contraproductief! J Pediatr 2003;143:430-3

19 Shared decision making proof of principle study vergelijking gebruikelijke met shared decision making AJRCCM 2010;181:566-77

20 Conclusies Goede therapietrouw bij kinderen met een chronische ziekte is haalbaar Vraagt geïntegreerde aanpak Patient-georiënteerde communicatiestijl Motivational interviewing Shared decision making Dit is allemaal te leren Vraagt om inspanning van gehele team

21 Aanbevolen literatuur S.C. Shea S. Rollnick, W.Miller, C. Butler