Kantelen in de praktijk

Transcriptie

1 Kantelen in de praktijk Kwalitatief onderzoek 2012 naar de ervaringen met de gekantelde Wmo werkwijze Gemeente Meerssen

2 COLOFON Samenstelling Anouk Olsthoorn Barbara Wapstra-Van Damme Vormgeving binnenwerk SGBO Benchmarking Druk SGBO Benchmarking SGBO Benchmarking Postbus HE Den Haag Niets uit deze publicatie mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie of op welke andere wijze dan ook, zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van SGBO. Aan de totstandkoming van deze publicatie is de grootst mogelijke zorg besteed. SGBO kan echter niet aansprakelijk worden gesteld voor eventuele onjuistheden, noch kunnen aan de inhoud rechten worden ontleend.

3 INHOUDSOPGAVE 1 Samenvatting Inleiding Onderzoeksopzet Leeswijzer 5 2 Beschrijving doelgroep en het eerste contact met de gemeente Achtergrondkenmerken van de respondenten Reden van contact zoeken met de gemeente 7 3 Het gesprek Verwachtingen en voorbereiding op het gesprek Oordeel over het gesprek en de medewerker van het loket 15 4 Uitkomsten voor de cliënt Concrete oplossingen: wat betekent dit voor de situatie van de vrager? 18 5 Conclusies en aanbevelingen Conclusies Aandachtspunten 23

4 1 Samenvatting De gemeente Meerssen heeft ervoor gekozen om, in het kader van de horizontale verantwoording, een kwalitatief tevredenheidsonderzoek te laten uitvoeren met betrekking tot de gekantelde werkwijze van de gemeente. De gemeente Meerssen werkt sinds kort met deze methode en wil graag de ervaringen van cliënten op kwalitatieve wijze in kaart brengen. Dit onderzoek betreft een eerste evaluatie met het doel te leren van de ervaringen van de cliënten met de gekantelde werkwijze. Voor dit onderzoek zijn telefonische interviews gevoerd met cliënten die een huisbezoek hebben ontvangen van een Wmo-consulent als gevolg van een aanmelding bij het loket. Onder cliënt wordt verstaan, de burger die zich aanmeldt bij het ZorgLoket voor een probleem of beperking, ongeacht of de geboden ondersteuning een oplossing in het eigen netwerk van de cliënt betreft of een individuele voorziening. In totaal zijn 14 cliënten geïnterviewd. Een beperkt aantal dat het beeld nog niet compleet maakt. Dit onderzoek maakt deel uit van een vervolgonderzoek, waarbij nog 26 cliënten zullen worden geïnterviewd. In totaal zullen bij dit onderzoek en het vervolgonderzoek 40 cliënten worden geïnterviewd. In dit onderzoek is gevraagd naar de ervaringen van cliënten met de gekantelde werkwijze. De vragen hadden met name betrekking op de situatie van de cliënt, de ervaringen met het gekantelde gesprek en de ervaringen met de oplossingen die zijn voortgekomen uit het gesprek, bijvoorbeeld de geboden ondersteuning of voorziening of een oplossing in het eigen netwerk van de cliënt. Het kwalitatieve onderzoek bestaat uit telefonische interviews, waarbij gebruik is gemaakt van een semi-gestructureerde vragenlijst, met daarbij ruimte om extra vragen te stellen of om informatie te kunnen opnemen die buiten de vragenlijst aan bod is gekomen. Uitgangspunten Kanteling De Kanteling gaat over het anders vormgeven van de compensatieplicht in de Wmo. Daarbij wordt breed gekeken; meerdere mogelijkheden worden verkend om de hulpvraag op te lossen. Ook worden er meerdere levensdomeinen besproken. Er kunnen meerdere oplossingen uit een gesprek met de cliënt komen. Allereerst oplossingen vanuit de eigen kracht en het netwerk van cliënten, gevolgd door algemene voorzieningen en als laatst individuele voorzieningen. Het huisbezoek is een instrument om de cliënt te leren kennen, om een breed vraaggesprek te voeren en om verschillende oplossingen te inventariseren. Voorafgaand aan het huisbezoek Bij de gemeente Meerssen kunnen cliënten voor informatie en advies terecht bij het ZorgLoket. Cliënten worden bij het ZorgLoket geholpen door een loketmedewerker. Wanneer cliënten behoefte hebben aan ondersteuning of zorg wordt met de zorgconsulent SGBO KANTELINGONDERZOEK GEMEENTE IJSSELSTEIN 1

5 een afspraak gemaakt voor een huisbezoek. Tijdens dit huisbezoek wordt de hulpvraag van de cliënt geïnventariseerd. De meeste respondenten hebben contact met het ZorgLoket opgenomen in verband met de aanvraag voor een concrete voorziening. Zij wisten van te voren duidelijk wat zij wilden, bijvoorbeeld hulp bij het huishouden. Van deze groep heeft de helft zelf al behoorlijk veel ondernomen om het probleem zelf op te lossen. De andere helft heeft dit nog niet geprobeerd. Twee respondenten hebben zich gemeld met een breed probleem. Zij hadden een probleem waar zij zelf nog geen pasklare oplossing voor hadden en het probleem spreidde zich uit over meerdere levensdomeinen. Uit de interviews bleek dat men voorafgaand aan het huisbezoek nog niet goed op de hoogte was van de nieuwe werkwijze van de gemeente. De respondenten hadden geen duidelijke verwachtingen van het huisbezoek en hadden zich ook nauwelijks voorbereid. Diverse mensen kwamen via doorverwijzers bij het ZorgLoket terecht. Er is één cliënt naar de Wmo doorverwezen om daar een breder probleem te bespreken. Het gesprek zelf De respondenten zijn allen zeer te spreken over het gevoerde gesprek tijdens het huisbezoek. Bij de meesten is een breed vraaggesprek gevoerd. Tijdens dit gesprek worden meerdere levensdomeinen besproken en helpt de zorgconsulent met informatie en advies. Ook kan de zorgconsulent de cliënt in het gesprek op weg helpen met het vinden van een oplossing in het eigen netwerk van de cliënt. Mochten deze mogelijkheden beperkt zijn, dan wordt er verder gekeken naar een collectieve of individuele voorziening of doorverwijzing. Dit brede vraaggesprek werd positief ontvangen. Men vond het vaak een warm gesprek en heeft voldoende ruimte en gelegenheid ervaren om de eigen situatie goed uit te leggen. Het gesprek wordt gemiddeld beoordeeld met een acht op een schaal van nul tot tien. Oplossingen die uit het gesprek naar voren kwamen Zoals beschreven namen de respondenten contact op met het ZorgLoket in verband met een concrete aanvraag (in de meest gevallen huishoudelijke hulp). Dit is een individuele voorziening. Al deze individuele voorzieningen zijn toegekend, voor zover de aanvraag op het moment van het interview afgehandeld was. 1 Het kan zijn dat cliënten minder uren huishoudelijke hulp hebben gekregen dan voorheen gebruikelijk was, omdat er mogelijkheden waren om delen van de huishoudelijke hulp op te vangen binnen het eigen netwerk van de cliënt. Echter, cliënten zijn zelf niet in staat om dit in het interview aan te geven, omdat zij onwetend zijn over hoeveel uren huishoudelijke hulp zij anders toegekend hadden gekregen. Twee cliënten wisten wel dat zij minder uren huishoudelijke hulp toegekend hadden gekregen. Bij deze cliënten helpen partners en kinderen bij onderdelen van het huishouden. 1 Van de 14 respondenten die zijn geïnterviewd, waren vijf respondenten nog in afwachting welke hulp zou worden toegekend. Het effect van de nieuwe werkwijze is dan nog niet meetbaar. Bij negen cliënten was dit wel meetbaar. Het betreft een kleine referentiegroep wat in overweging genomen moet worden bij de interpretatie van de uitkomsten. SGBO KANTELINGONDERZOEK GEMEENTE MEERSSEN 2

6 Deze cliënten hebben een oplossing getroffen in het eigen netwerk. De gekantelde werkwijze heeft hier effect gehad. De meeste cliënten benaderden het ZorgLoket voor huishoudelijke hulp. Het is nog lastig gebleken om andersoortige oplossingen te treffen, behalve dan het toekennen van een individuele voorziening van huishoudelijke hulp. Dit is een vraagstuk dat bij veel gemeenten speelt. De gekantelde werkwijze heeft dus, behalve een verminderde omvang van het aantal uren voor huishoudelijke hulp, nog geen andersoortige voorzieningen opgeleverd. Er waren vier cliënten die voorafgaand aan hun hulpvraag bij het ZorgLoket zelf al hadden geprobeerd om hun eigen netwerk aan te spreken bij hun hulpvraag voor het huishouden. Dit geeft aan dat cliënten zelf ook al, veelal onbewust, de gekantelde oplossingen toepassen. Echter, wanneer de hulpvraag toenam en hun netwerk ten volle was benut of anders zou worden overbelast, hebben deze cliënten zich tot het ZorgLoket gewend. Bij de meeste huisbezoeken zijn meerdere levensdomeinen besproken en zijn ook op andere levensdomeinen suggesties of doorverwijzingen gedaan. Hier is de gekantelde benadering goed zichtbaar, maar dit heeft nog niet geleid tot succesvolle oplossingen. Wanneer andere levensdomeinen besproken werden, werden soms suggesties of doorverwijzingen gedaan die niet altijd volledig gestalte kregen. Vier respondenten werden gewezen op de mogelijkheden van vrijwilligers, maatschappelijke partners of werden doorverwezen, maar respondenten zijn hier zelf niet actief mee aan de slag gegaan of dit leidde niet tot succes. De oplossing strandde of kwam niet verder van de grond. Enkele respondenten hadden wel baat gehad bij ondersteuning bij het tot stand brengen van de oplossing of doorverwijzing en intensievere nazorg. Het is een eerste aanzet van de gekantelde werkwijze die zou kunnen worden voortgezet door het goed doorgeleiden van cliënten naar vrijwilligersorganisaties, het warm overdragen van cliënten aan maatschappelijke partners, door cliënten kort cyclisch te begeleiden hierin en door nazorg te verlenen. De respondenten geven allemaal aan dat hun probleem enigszins of helemaal verminderd is. De aangevraagde voorzieningen zijn gehonoreerd en waar mogelijk deels opgevangen door het eigen netwerk van de cliënt. Cliënten zijn tevreden met de toegekende oplossingen en voorzieningen. 1.1 Inleiding In het kader van de horizontale verantwoording, waarbij gemeenten zich voor hun beleid moeten verantwoorden aan hun eigen burgers en cliënten, is de gemeente verplicht om elk jaar een tevredenheidsonderzoek uit te voeren onder een doelgroep van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). De gemeente Meerssen heeft ervoor gekozen om dit tevredenheidsonderzoek te laten uitvoeren onder inwoners van Meerssen die zich met een advies- of ondersteuningsvraag bij het loket hebben gemeld en onlangs een gesprek hebben gehad met een consulent van de gemeente Meerssen. SGBO KANTELINGONDERZOEK GEMEENTE MEERSSEN 3

7 Dit gesprek maakt onderdeel uit van de gekantelde werkwijze van de gemeente. De Kanteling gaat over het anders vormgeven van de compensatieplicht in de Wmo. Uitgangspunt van de Kanteling is dat er gekeken wordt naar wat een inwoner echt nodig heeft om te participeren. Dit vraagt zowel van de gemeente als van de burger om een nieuwe benadering. Het huisbezoek vergt meer tijd en wordt meer vraagverhelderend dan beoordelend ingestoken. Daarbij wordt breed gekeken: niet alleen de standaardvoorzieningenlijst, maar alle mogelijkheden worden verkend om de hulpvraag op te lossen. Daarbij wordt ook nadrukkelijk gekeken naar de eigen mogelijkheden van de burger. In overleg wordt vervolgens vastgesteld wat het resultaat van de ondersteuning moet zijn en welke oplossing het meest passend is. De gemeente Meerssen is sinds juni bezig met de werkwijze van de Kanteling en wil graag zicht hebben op de eerste ervaringen met deze manier van werken. De gemeente heeft SGBO dan ook gevraagd een Kantelingsonderzoek uit te voeren met als doel te leren van de ervaringen van cliënten met de werkwijze en zo nodig aanpassingen te doen in de aanpak. De gemeente heeft SGBO de opdracht gegeven te achterhalen hoe cliënten de gekantelde werkwijze ervaren, wat hun verwachtingen zijn, hoe zij de voorgestelde oplossing in de praktijk ervaren en waar ze eventueel tegenaan lopen. 1.2 Onderzoeksopzet De probleemstelling en deelvragen zijn van dien aard dat een kwalitatieve onderzoeksmethode het meest passend is. Met kwalitatief onderzoek kunnen de betekenissen achterhaald worden die betrokkenen zelf aan hun situatie geven. De gemeente Meerssen wil onder de doelgroep nu juist die ervaringen achterhalen. Bij kwalitatief onderzoek is de informatieverzameling vaak open en flexibel, zodat er ruimte is voor onvoorziene gebeurtenissen. Dit betekent dat er geen sterke voorstructurering is, zoals in een enquête. Wel is er gebruikgemaakt van een vragenlijst als richtlijn voor het gesprek. Het gaat er in dit onderzoek niet om wat waar is of niet, maar hoe de doelgroep bepaalde gebeurtenissen ervaart. Generaliseren De gegevens uit kwalitatieve onderzoeken zijn lastig generaliseerbaar naar de gehele groep of andere groepen, door de geringe steekproef. De resultaten van dit onderzoek kunnen dus niet worden doorgetrokken naar de gehele doelgroep Wmo-cliënten. Methoden van kwalitatief onderzoek zijn: documentenverzameling, participerende observatie en het open interview. In dit onderzoek zijn telefonische interviews ingezet. Er is gebruikgemaakt van een semi-gestructureerde vragenlijst, waarbij alle vragen (voor zover van toepassing) aan bod zijn gekomen. Daarnaast was er ook ruimte om op zaken in te gaan die verder aan de orde kwamen. SGBO KANTELINGONDERZOEK GEMEENTE MEERSSEN 4

8 De volgende zaken zijn aan de orde gekomen: de ondersteuningsvraag en de situatie van de cliënt, de beoordeling van het gesprek met de medewerker van het loket, ontvangen advies en ondersteuning en de ervaringen met de gekozen oplossing. De volledige vragenlijst die bij de interviews gebruikt is, is in bijlage 1 terug te vinden. Aangezien de gemeente Meerssen nog maar net begonnen is met een andere manier van werken, is afgesproken dat het onderzoek op twee momenten uitgevoerd wordt. In de periode september/oktober 2012 en in de periode maart/april Dit rapport is een verslag van de eerste onderzoeksperiode. Het tweede rapport verschijnt voor de zomer. In de periode van maandag 24 september 2012 tot en met dinsdag 30 oktober 2012 zijn 14 geslaagde telefonische interviews afgenomen. In totaal zijn 23 telefoonnummers aangeleverd van burgers waar een gekanteld gesprek mee is gevoerd. De gemeente Meerssen heeft deze mensen in eerste instantie zelf benaderd om medewerking aan het onderzoek te vragen. In negen gevallen is het niet gelukt een telefonisch interview af te nemen doordat men na herhaalde pogingen niet bereikbaar was (2 personen), alsnog niet bereid was mee te werken (2 personen) of niet in staat was mee te werken (5 personen). Voor het tweede rapport zullen extra interviews gedaan worden, zodat in totaal de ervaringen van 40 burgers met een ondersteuningsvraag inzichtelijk worden gemaakt. Omdat in dit onderzoek een beperkt aantal cliënten is geïnterviewd, zijn de uitkomsten van het onderzoek niet representatief voor de hele doelgroep cliënten. Daarbij komt dat gemeente Meerssen pas halverwege 2012 is gestart met de gekantelde werkwijze. Met het inzichtelijk maken van de ervaringen van 14 burgers is het verhaal nog niet compleet. Het geeft wel een indruk van de eerste ervaringen. Er zijn voornamelijk mensen geïnterviewd die met een aanvraag voor huishoudelijke hulp zich tot de gemeente hebben gewend. 1.3 Leeswijzer In dit rapport worden de resultaten van het onderzoek naar de werkwijze van de Kanteling gepresenteerd. In hoofdstuk 2 wordt allereerst een beschrijving van de doelgroep gegeven en de eerste ervaringen met het contact met de gemeente beschreven. In hoofdstuk 3 komt het gesprek met de medewerker van het loket uitgebreid aan de orde. In hoofdstuk 4 worden de voorgestelde oplossingen besproken. Hoofdstuk 5 bevat de conclusies en aanbevelingen op basis van de resultaten van dit onderzoek. SGBO KANTELINGONDERZOEK GEMEENTE MEERSSEN 5

9 2 Beschrijving doelgroep en het eerste contact met de gemeente In dit hoofdstuk komen enkele achtergrondkenmerken van de respondenten aan bod, gevolgd door de aard van hun vraag of probleem (aanvraaggericht/probleemgericht) en het type aanvraag of probleem. 2.1 Achtergrondkenmerken van de respondenten In totaal zijn er veertien mensen voor dit onderzoek geïnterviewd. Twaalf van de geïnterviewde mensen is vrouw en twee zijn er man. Wat betreft de leeftijd is het merendeel van de geïnterviewden ouder dan 65 jaar. Twee respondenten waren tussen de 40 en de 50 jaar oud. Twaalf respondenten waren ouder dan 65. Hiervan zijn acht respondenten ouder dan 70. Tabel 1 Geslacht Aantal Man 2 Vrouw 12 Totale respons 14 Het merendeel van de geïnterviewden heeft contact opgenomen met de gemeente met een vraag of probleem voor zichzelf, namelijk twaalf respondenten. Twee respondenten stelden een vraag voor een ander, namelijk voor een ouder en voor een partner. Tabel 2 Was de aanvraag/het probleem voor u zelf of voor iemand anders? Aantal Voor mezelf 12 Voor een ander 2 Totale respons 14 SGBO KANTELINGONDERZOEK GEMEENTE MEERSSEN 6

10 2.2 Reden van contact zoeken met de gemeente Iedere inwoner van de gemeente Meerssen kan bij het loket terecht met vragen op het gebied van wonen, zorg en welzijn. Het loket helpt mensen bij het vinden van de juiste oplossingen om zo lang mogelijk zelfstandig en actief te blijven. Dit kan zowel gaan om professionele ondersteuning en voorzieningen als om meer informele hulp van bijvoorbeeld vrijwilligers of buren. Het idee vanuit de Kanteling is om tijdens het gesprek met de burger in gesprek te gaan over de hulpvraag en de situatie en welke mogelijke oplossingen er voor de vraag bedacht kunnen worden. Uitgangspunten in het kader van de vraagverheldering zijn: - Eenvoudig waar mogelijk. Geen dure specialistische voorzieningen als de cliënt geholpen is met een eenvoudig, in de algemene handel verkrijgbaar hulpmiddel. - Stimuleren van de zelfstandigheid. Zeker indien de beperkingen langdurig zijn, moet eerst worden bepaald of het mogelijk is de taak op een andere manier uit te voeren en of het gebruik van hulpmiddelen en aanpassingen wel mogelijk is. Het overnemen van een bepaalde taak komt in principe pas aan de orde als de cliënt het niet meer zelf kan. - Eigen verantwoordelijkheid. Waar mogelijk wordt de cliënt gewezen op wat hij zelf kan doen om het probleem op te lossen. - Keuzevrijheid. Het is uiteindelijk aan de cliënt om te bepalen welke oplossing hij/zij acceptabel vindt en kiest. Voor de individuele voorzieningen wordt aan de hand van indicatiestelling bepaald of de voorziening vanuit de Wmo bekostigd kan worden. - Ondersteunen van de mantelzorg. Indien er mantelzorgers betrokken zijn bij de cliënt dan wordt geïnventariseerd in hoeverre er ondersteuning mogelijk is of dat een deel van de zorg moet worden overgenomen om overbelasting te voorkomen. Voor de meeste respondenten was de concrete aanvraag van een voorziening de reden om contact op te nemen met de gemeente. In het volgende overzicht is te zien voor wat voor soort voorziening(en) de aanvraag is geweest of wat de reden was om contact op te nemen met de gemeente. Sommige mensen hebben contact opgenomen met meerdere vragen. Aanvraag voor huishoudelijke hulp 12 Aanvraag voor (regio)taxipas 2 Lichamelijke en/of geestelijke klachten (zoals problemen met lopen en bewegen, dementie, et cetera) 1 SGBO KANTELINGONDERZOEK GEMEENTE MEERSSEN 7

11 Aanvraaggericht of probleemgericht Voor bijna alle respondenten was de concrete aanvraag voor een voorziening de belangrijkste reden om contact op te nemen met de gemeente. Vlak voordat ik uit het ziekenhuis werd ontslagen heeft een verpleegkundige mij erop geattendeerd dat ik hulp bij het huishouden kon krijgen. Mijn zus deed zo nu en dan een boodschapje. Eenmaal thuis heb ik zelf gebeld naar de Wmo. Deze mevrouw nam contact op voor een duidelijke aanvraag. Mevrouw had wel enige hulp, maar had nog niet veel stappen ondernomen om zelf (via het eigen netwerk) huishoudelijke hulp te regelen. Mevrouw is geïnformeerd door het ziekenhuis en heeft zodoende hulp bij het huishouden aangevraagd. Mevrouw gaf te kennen dat een oplossing binnen het eigen netwerk niet structureel houdbaar zou zijn. Twaalf respondenten namen in verband met een aanvraag contact op met de gemeente. Twee respondenten deden dit niet. Eén van deze respondenten nam contact op met een breed probleem. Het betrof een probleem waar de cliënt zelf nog geen pasklare oplossing voor had en het probleem spreidde zich uit over meerdere levensdomeinen. Nog een respondent nam contact op met een probleem, maar had zelf wel enkele ideeën, maar had nog geen vast omlijnde oplossing voor het probleem. Een mevrouw van het RIAGG had mij geadviseerd contact op te nemen met de gemeente. Misschien is er wel een vrijwilliger met wie ik zo nu en dan kan praten of een wandelingetje kan maken. Het lijkt me ook best leuk om wat nieuwe dingen te ondernemen. Deze mevrouw had zelf al stappen gezet richting huisarts en het RIAGG om haar psychische problemen te bespreken. Als aanvulling hierop heeft mevrouw contact gezocht met het loket. De andere respondent, een meneer op hoge leeftijd, was niet zelf in staat om zijn problemen te definiëren en op te lossen. Meneer woont al lange tijd alleen en heeft nooit enige hulp gehad. Het ging al een tijd niet goed met meneer, maar meneer accepteerde geen hulp. Uiteindelijk heeft de omgeving meneer bewogen om contact op te nemen met de gemeente. Ik weet niet meer waar ik moet beginnen. Het huis is één grote zooi. Van de 14 respondenten zijn zes respondenten door een andere hulpverlenende instantie geattendeerd op het doen van een aanvraag bij het loket. Het betreft een huisarts, ziekenhuis, praktijkondersteuner, ergotherapeut en het RIAGG die cliënten doorverwezen naar de Wmo. Veelal attendeerde zij op het doen van een aanvraag voor huishoudelijke hulp of een rollator. Het RIAGG verwees een mevrouw door naar het ZorgLoket voor het voorleggen van een breder probleem. SGBO KANTELINGONDERZOEK GEMEENTE MEERSSEN 8

12 Zelf nog geen stappen ondernomen of zelf al wel stappen ondernomen Uit de matrix op pagina 12 valt op te merken dat ongeveer de helft van de respondenten zelf al stappen had ondernomen om hun probleem op te lossen. Vier van deze respondenten hadden al behoorlijk veel zelf ondernomen. Er waren ook respondenten die nog weinig hadden ondernomen, waarvan drie respondenten nog niets hadden gedaan. Er zijn vier respondenten die al veel zelf hadden ondernomen. Voor deze respondenten gaat op dat zij voor het laatste stukje compensatie zich tot het loket wenden. Een mevrouw die slecht ter been is heeft haar eigen netwerk ten volle benut. Zo zijn er nichtjes die zo nu en dan de ramen wassen en meehelpen in het huishouden en is er een buurvrouw die een boodschap voor mevrouw doet. Vaak kan ze met een jongere zus meerijden naar verjaardagen en helpt de zus mevrouw met vervoer naar doktersafspraken en dergelijke. Echter voor vervoer in en rond het huis had mevrouw een rollator nodig. Hiervoor heeft mevrouw contact gezocht met het ZorgLoket. Een rollator is geen Wmo-voorziening, maar mevrouw is wel verder geholpen met een aanvraag voor de Regiotaxi en heeft advies gekregen over het verkrijgen van een rollator. Ik ben blij dat ik mijn familie heb, zonder hen was ik nergens. Ook is er een echtpaar op leeftijd geïnterviewd welke altijd een broer hielp bij allerlei zaken. Het werd meneer een beetje teveel en op aanraden van mevrouw heeft meneer huishoudelijke hulp aangevraagd voor henzelf. De huishoudelijke hulp werd toegekend. Meneer bleek ernstig ziek te zijn. Hij onderging een behandeling. Toen meneer bijna genezen was bleek mevrouw ook ziek te zijn. Inmiddels is mevrouw herstellende en is meneer genezen verklaard. Meneer zegt het huishouden zelf weer aan te kunnen en heeft de hulp inmiddels stop gezet ondanks de zeer hoge leeftijd van het echtpaar. Het zijn voorbeelden van cliënten die enkel waar nodig compensatie vragen van de gemeente. Als het zelf lukt, lukt het. Geef die hulp maar aan mensen die het echt nodig hebben. Ook was er een mevrouw die een aanvraag deed voor vervoer op maat. Mevrouw is nog in afwachting van de toekenning of afwijzing van deze voorziening. Uit het interview bleek dat mevrouw niet in staat was om het huishouden zelf te doen. Mevrouw had zeer veel hulp ingeschakeld en deed zelf het lichte afstofwerk, zo vertelde mevrouw. Zodoende heeft zij geen aanvraag hoeven doen voor hulp in het huishouden. Mevrouw heeft haar netwerk ten volle benut. Gelukkig gaat dat goed, ik heb lieve mensen die me helpen. Daar ben ik heel blij om hoor! Er waren zeven respondenten die enigszins zelf stappen ondernomen hadden, maar welke veelal niet toereikend waren. De meeste respondenten hadden maar een klein netwerk wat zij SGBO KANTELINGONDERZOEK GEMEENTE MEERSSEN 9

13 konden aanspreken of de structurele aard van de ondersteuning maakte het moeilijk om het netwerk aan te spreken. Een mevrouw, die een aanvraag voor huishoudelijke hulp had ingediend, kon haar familie niet om hulp vragen omdat de familie ver weg woonde. Mevrouw heeft twee kinderen die ver weg wonen en een bevriende buurvrouw is ernstig ziek. Verder heeft mevrouw wel kennissen, maar ze durft hen niet te vragen elke week te komen helpen. Mijn vriendin heeft kanker, ik kan haar niet vragen mij elke week te helpen stofzuigen. Mijn kennisje wil me best af en toe helpen, maar elke week soppen is wel veel gevraagd. Bovendien is zij ook al op leeftijd. Er waren drie respondenten die nog niets hadden ondernomen alvorens zij contact opnamen met de gemeente voor een aanvraag. Veelal betreft het cliënten die plotseling ziek zijn geworden of die lange tijd zorg hebben gemeden. Zo is er een mevrouw die na een ziekenhuisopname contact heeft gezocht met de gemeente. Mevrouw zou lang moeten herstellen van een gecompliceerde breuk. Mevrouw heeft contact gehad met de gemeente. Er waren meerdere voorzieningen nodig, vervoer op maat, een rolstoel en ook hulp bij het huishouden. Het netwerk van mevrouw was erg klein. Mevrouw heeft wel twee kinderen, maar met hen gaat het niet goed. Het geeft mevrouw veel kopzorgen dat het niet goed gaat met de kinderen. Zelf komt ze er wel bovenop, zo geeft mevrouw aan. Maar dat het met haar kinderen niet goed gaat raakt mevrouw diep. Ze kan hen moeilijk vragen haar structureel te helpen. Mevrouw vraagt niet snel hulp. Mijn zoon heeft een zwaar ongeluk gehad Met mijn dochter gaat het niet goed, ze is depressief, ik maak me veel zorgen om haar Ik ben niet opgevoed om dingen te vragen, zo zijn wij gewoon niet. Inmiddels heeft mevrouw meerdere mensen die kunnen helpen. De echtgenoot van mevrouw kookt en als de dochter op visite komt besteedt zij eerst wat tijd aan het huishouden. Ook is er een buurvrouw die elke week langskomt om te helpen. Een andere respondent, een meneer tussen de 40 en 50 jaar, heeft na lange tijd twijfelen hulp ingeschakeld. Een oplossing in het eigen netwerk had meneer nog niet uitgeprobeerd. Het netwerk van meneer is erg klein. Door een chronische ziekte kan hij erg weinig. Het is al een hele opgave om de trap op te komen. Meneer heeft wel een vriend, maar die werkt fulltime en heeft een druk gezinsleven. Hij kan hem niet om hulp vragen. Daarbij schaamt meneer zich erg voor zijn huis, wat het moeilijk maakt om hulp van buitenaf in te roepen. Het gaat gewoon echt niet meer, het is klaar. Het is een grote zooi. Ik zit al zo lang in de ellende. Ik krijg nu vreemde mensen in huis. Schaam me er voor. Het is gewoon een bende. SGBO KANTELINGONDERZOEK GEMEENTE MEERSSEN 10

14 Matrix van de situatie van cliënten voorafgaand aan het huisbezoek De respondenten zijn naar aanleiding van hun verhaal in een matrix geplaatst. In de matrix is weergegeven of het contact met de gemeente aanvraaggericht of probleemgericht (de verticale as) was en in hoeverre respondenten voorafgaand aan het contact met de gemeente zelf al hadden geprobeerd hun situatie op te lossen (de horizontale as). De gekantelde werkwijze is een effectieve methode voor burgers die probleemgericht het loket benaderen. De nieuwe werkwijze helpt hen op weg om zelf oplossingen te vinden en kan als aanvulling daarop een voorziening toekennen ter compensatie van hun problemen. In hoeverre cliënten zelf al stappen hebben ondernomen en hoe effectief deze stappen zijn geweest varieert van persoon tot persoon. De gekantelde werkwijze kan burgers, die zelf nog weinig hebben ondernomen, op weg helpen om zelf beter en effectiever hun problemen op te pakken. Deze burgers bewegen zich met behulp van de gekantelde werkwijze dan na het huisbezoek van links naar rechts in de matrix. De resterende problematiek kan de Wmo dan verder compenseren door middel van informele ondersteuning (van bijvoorbeeld vrijwilligers of andere door de gemeente gesubsidieerde organisaties), collectieve voorzieningen en als laatste optie met individuele voorzieningen. Uit de matrix van de gemeente Meerssen valt op te maken dat respondenten voorafgaand aan het huisbezoek al een concrete voorziening in hun hoofd hebben zitten. Wanneer cliënten zich melden bij het ZorgLoket, wordt hen gevraagd een meldingsformulier in te SGBO KANTELINGONDERZOEK GEMEENTE MEERSSEN 11

15 vullen. Hierin kunnen zij aangeven wat voor probleem of beperking zij ervaren. Desondanks komen cliënten vaak (op eigen initiatief of doorverwezen door een hulpverlenende organisatie) naar het ZorgLoket voor een concrete aanvraag (de punten boven in de matrix). Voor cliënten die zelf al veel hebben ondernomen (in de rechter bovenkant van de matrix) betekent dit vaak dat zij al veel hulp van hun omgeving hebben gevraagd of andere stappen hebben ondernomen om zelf hun probleem op te lossen. Wanneer dit toch onvoldoende oplossing bood, hebben zij alsnog een beroep gedaan op de voorzieningen van de Wmo. Voor deze respondenten is de aangevraagde voorziening vaak het sluitstuk van hun hulpvraag. De gekantelde werkwijze zal bij deze groep niet veel effect uitoefenen. Deze groep cliënten kan wel op nieuwe ideeën worden gebracht en ook andere levensdomeinen kunnen besproken worden. Ook zijn er respondenten die zich met een concrete aanvraag tot de Wmo wenden, maar die zelf nog weinig stappen hebben ondernomen. Dit is een gevarieerde groep gebleken. Zo waren er respondenten die vanuit een crisissituatie een aanvraag deden en zodoende zelf nog weinig hebben kunnen uitrichten om hun probleem op te lossen. Echter de crisissituatie vroeg wel om directe interventie vanuit de Wmo. Een gekantelde werkwijze is dan voornamelijk effectief om alternatieve mogelijkheden te verkennen en ook om waar mogelijk andere levensdomeinen te bespreken. Ook kan de hulp of ondersteuning tijdelijk worden ingezet en kan gaandeweg worden gekeken in hoeverre cliënten geheel of gedeeltelijk zelf hun hulpvraag kunnen oplossen. Twee respondenten bevonden zich onderin de matrix, zij hadden een probleem (zonder concrete oplossing) waarvoor zij contact opnamen met het loket. Voor deze groep cliënten is de gekantelde werkwijze zeer effectief gebleken en is er op meerdere terreinen actie ondernomen. Belangrijk hierbij is in welke fase en met welke verwachtingen burgers de gemeente benaderen. Dit heeft alles te maken met een cultuurverandering bij de gemeente, burgers, doorverwijzende organisaties en sociale partners. SGBO KANTELINGONDERZOEK GEMEENTE MEERSSEN 12

16 3 Het gesprek In dit hoofdstuk wordt weergegeven hoe de geïnterviewde mensen het gesprek met de medewerker van het loket hebben ervaren. Hoe waren hun verwachtingen voorafgaand aan het gesprek? Hoe is het gesprek verlopen en hoe beoordelen zij het gesprek en de consulent? Het gesprek met de cliënt is een belangrijke gelegenheid om de vraag achter de vraag op te merken. Gaat het alléén om de aanvraag voor een hulpmiddel of een beroep op een voorziening, of speelt er méér in de situatie van de burger waaraan aandacht gegeven moet worden wil de oplossing duurzaam zijn? Wie zoekt naar een passende oplossing moet oog hebben wat een situatie of probleem voor de burger betekent. Duidelijk is dat het gaat om maatwerk: ieder mens is uniek en heeft een eigen beleving van zijn of haar probleem. Een hulpvraag kan heel concreet zijn en wie op zoek gaat met een burger naar een passende oplossing voor zijn of haar probleem, stemt af op wat de ander werkelijk nodig heeft. Te weinig hulp is verkeerd, teveel hulp maakt afhankelijk. Ergens daartussenin ligt de balans. De gemeente Meerssen is bezig stapsgewijs de werkwijze van de Kanteling door te voeren in het werkproces. In principe vindt er bij iedere eerste nieuwe aanmelding een gesprek plaats, vaak is dit bij de mensen thuis. Het voordeel hiervan is dat uit de manier waarop iemand spreekt, leeft, zijn huis inricht, zich kleedt, et cetera, de kijk op het leven naar voren komt en stof voor gesprek oplevert. Dit gesprek wordt door de medewerker van het loket ingestoken als een breed gesprek waarin de gehele situatie van de cliënt in kaart wordt gebracht. Wat voor mogelijkheden heeft de cliënt zelf nog om het probleem te kunnen oplossen? Is er een mantelzorger of een vrijwilliger in de buurt die ondersteuning kan bieden? Is de cliënt gebaat bij een individuele voorziening of voldoet een collectieve voorziening ook? Daarnaast is de insteek van een cliënt waarschijnlijk een specifieke vraag en kan het gesprek gebruikt worden door de medewerker om eventuele andere problemen te signaleren en aan te kaarten. Zo kan het zijn dat iemand die een scootmobiel aanvraagt maar dat het probleem niet zozeer zit in de beperkte mobiliteit, maar in het gebrek aan sociale contacten. Daarvoor hoeft de oplossing niet te zijn dat er een scootmobiel wordt aangeschaft, maar kan ook een wekelijks gezelligheidsbezoek van een vrijwilliger de oplossing zijn. Een aantal respondenten maakten al gebruik van een Wmo-voorziening of van voorzieningen van de gemeente. Drie respondenten hadden een woonvoorziening, zoals een aangepast toilet en drempelplaten. Twee respondenten gaven aan al reeds gebruik te maken van de Regiotaxi. Eén respondent gaf aan dat er een vrijwilliger langskomt. SGBO KANTELINGONDERZOEK GEMEENTE MEERSSEN 13

17 Het ZorgLoket was voor de geïnterviewde cliënten gemakkelijk te vinden. De meeste respondenten waren bekend met het ZorgLoket, zijn erop gewezen door familie of bekenden of zijn doorverwezen door een andere hulpverlener naar het ZorgLoket. Drie respondenten geven aan dat het een laagdrempelige voorziening is. Twee respondenten gaven aan dat het wel ver weg was. s Ochtends kan je er gewoon binnenlopen, geen probleem! 13 respondenten hebben een huisbezoek van de consulent gehad. Eén respondent geeft aan een telefonisch gesprek te hebben gehad (een huisbezoek was toen nog niet mogelijk aangezien de betreffende cliënt destijds in het ziekenhuis verbleef). Enkele respondenten hebben uitspraken gedaan over de duur van het huisbezoek. Het huisbezoek duurde in deze gevallen ongeveer drie kwartier à één uur. Eén respondent gaf aan dat het huisbezoek twintig minuten duurde. 3.1 Verwachtingen en voorbereiding op het gesprek Bijna alle respondenten hadden geen verwachtingen van het huisbezoek. Twaalf respondenten geven aan dat zij geen specifieke verwachtingen van het gesprek hadden. Wel gaven acht respondenten aan dat zij hadden verwacht dat er gesproken werd over hun persoonlijke situatie. Twee respondenten gaven aan dat zij hadden verwacht dat er werd gesproken over de mogelijkheid om familie in te schakelen om hen te helpen. Zij vonden dit geen vreemde vraag. Ik vond het niet gek dat die mevrouw daar naar vroeg. Eerder vanzelfsprekend. Ik had die vraag wel verwacht. Ik had wel verwacht dat ik de ruimte kreeg om mijn verhaal te doen. En die ruimte heb ik gekregen dus ik ben heel tevreden! De meeste respondenten gaven aan geen verwachtingen van het gesprek te hebben. Zij gaven aan niet geïnformeerd te zijn over de huidige werkwijze van de gemeente Meerssen. De meeste respondenten gaven aan het gesprek gewoonweg af te wachten. Ik liet het gewoon een beetje op me afkomen. Ik weet het ook niet allemaal, het is de eerste keer. Omdat de meeste respondenten geen duidelijke verwachtingen hadden van het gesprek was geen van de respondenten voorbereid op het gesprek. Eén respondent had zich wel voorbereid in samenwerking met de ergotherapeut. Zij hadden wat zaken op papier gezet en ook had mevrouw haar medicatie verzameld. Een andere respondent had een brief van haar SGBO KANTELINGONDERZOEK GEMEENTE MEERSSEN 14

18 huisarts bij de hand gehouden. Voorbereiding met betrekking tot de gekantelde werkwijze was bij geen van de respondenten van toepassing. Bijvoorbeeld het van te voren nadenken over alternatieve oplossingen. Of voorafgaand aan het gesprek nadenken over de mogelijkheden om het eigen netwerk aan te spreken. 3.2 Oordeel over het gesprek en de medewerker van het loket Alle 13 respondenten die een huisbezoek hebben gehad waren positief over het gesprek. Het is hen zeer bevallen dat er iemand thuis kwam om de situatie te bespreken. Respondenten beschrijven het gesprek onder andere als prettig, fijn en warm. Meerdere respondenten gaven aan dat het niet altijd makkelijk is om vertrouwelijke gesprekken met een onbekende te voeren, maar dat dit in een huisbezoek op een goede manier is gelukt. Ik vond het een ontzettend fijn gesprek. Ze heeft ruim de tijd voor me genomen. We hadden niet verwacht dat er ook ruimte was voor persoonlijke kwesties. Volgens mij is het goed verlopen. Ik heb in ieder geval kunnen zeggen wat ik wilde zeggen. Van de 13 respondenten die een huisbezoek hebben gehad geven 11 respondenten aan dat zij voldoende de gelegenheid hebben gehad om alles goed uit te leggen. Drie respondenten gaven aan dat dit zelfs meer het geval was dan zij hadden gedacht. Zij waren hierover zeer te spreken. Zo vertelde een mevrouw dat zij niet had verwacht dat de consulent ook een ronde maakte door het huis om de situatie zo goed mogelijk in kaart te brengen. Dit verraste de mevrouw op een positieve manier. Op deze manier kon de consulent zien dat er meerdere trappetjes en verdiepingen in het huis waren, waardoor het huishouden moeilijker te voeren is. Ja, de dame is door het huis gelopen en heeft goed rondgekeken. Dat had ik niet verwacht. Het werd wel duidelijker zo. Een andere mevrouw, tussen de 40 en 50 jaar oud, met een chronische ziekte gaf aan dat het soms lastig is om aan anderen over te brengen wat haar ziekte inhoud en welke beperkingen dit met zich mee brengt. Veelal stuit mevrouw op onbegrip uit haar omgeving. Mevrouw had zich zorgen gemaakt over het gesprek, maar heeft nu achteraf een goed gevoel aan het gesprek overgehouden. Ik heb het gevoel dat ze echt luisterde. Dat stelde me wel gerust ja. Eén respondent was minder positief. Deze respondent gaf te kennen dat het gesprek voornamelijk gericht was op de formele regels en dat persoonlijke situaties of uitzonderingen daaraan ondergeschikt zijn. Mevrouw heeft naar eigen zeggen onvoldoende uitleg kunnen geven over haar persoonlijke omstandigheden. SGBO KANTELINGONDERZOEK GEMEENTE MEERSSEN 15

19 Het draait allemaal om de regeltjes. En als het niet past, ja dan val je tussen wal en t schip Tien respondenten geven aan dat, naast het betreffende probleem of aanvraag, ook andere levensdomeinen zijn besproken. Respondenten zijn hier erg positief over. Sommige respondenten geven aan dat zij dit niet hadden verwacht, maar ook zij stelden het wel op prijs. Bij de meeste respondenten zijn meerdere levensdomeinen aan bod gekomen. Aangezien cliënten zelf soms erg aanvraaggericht het gesprek in gaan, kunnen zij zich dit niet altijd goed herinneren. In hun beleving is het gesprek dan gegaan over de huishoudelijke hulp. Bij goed doorvragen blijkt dat andere levensdomeinen in het gesprek aan de orde zijn gekomen. Met name huishouden, dagbesteding, sociaal functioneren, vervoer, lichamelijk functioneren en psychische gezondheid kwamen in de meeste huisbezoeken aan bod. De levensdomeinen veiligheid en financiële redzaamheid kwamen minder aan bod. Ik wilde vooral meer weten over de regels voor die ene rollator. Ze vroeg ook naar mijn kinderen en kleinkinderen. Dat snapte ik niet zo goed, maar ja, het was een fijn gesprek. Er is gevraagd of ik nog genoeg om handen heb en hoe vaak ik nog buiten de deur kom. Gelukkig zit dat wel goed. Ik heb wel verteld dat ik vaak pieker enzo Het heeft wel opgelucht ja. Drie respondenten gaven aan dat er niet naar andere onderwerpen is gevraagd. Zij hebben het in het gesprek voornamelijk over de aanvraag gehad. Tijdens de interviews is ook gevraagd hoe tevreden respondenten zijn over de bejegening en de deskundigheid van de medewerker. Over de bejegening zijn alle respondenten tevreden of zeer tevreden. De wijze waarop de consulenten de cliënten tijdens de gesprekken te woord hebben gestaan is volgens alle respondenten op een goede manier gebeurd. Zo vertelde een mevrouw, die hulp heeft ingeschakeld voor haar echtgenoot, dat de consulent het gesprek op een zeer goede manier gevoerd heeft. Bij de echtgenoot van mevrouw is sprake van dementie. De echtgenoot heeft volgens mevrouw de neiging om de situatie beter voor te spiegelen dan deze werkelijk is. En soms is het voeren van een gesprek voor meneer gemakkelijk, maar soms ook erg lastig. Volgens mevrouw heeft de consulent zijn best gedaan om meneer op uitnodigende wijze te betrekken bij het gesprek en stelde goede open vragen. Ook kon mevrouw goed haar verhaal kwijt. Mevrouw heeft dit zeer op prijs gesteld. Er is ook met mijn man gesproken, die werd er echt bij betrokken. Gelukkig kreeg ik wel de kans om ook de moeilijke dingen te vertellen. Mijn man verteld die dingen liever niet. SGBO KANTELINGONDERZOEK GEMEENTE MEERSSEN 16

20 Een andere mevrouw vertelde dat zij tijdens het huisbezoek veel moeite had om over te brengen wat voor beperkingen zij ervaart als gevolg van een chronische ziekte. De bejegening van de consulent heeft mevrouw geholpen zich openhartig op te stellen. Mevrouw geeft aan getroffen te zijn door de houding van de consulent. Ik ben geraakt omdat die mevrouw haar emotie ook liet zien. Het was een gesprek van mens tot mens. Ik vond het een warm gesprek. Erg open. Ook over de deskundigheid van de consulent waren de respondenten tevreden. Er waren drie respondenten die aangaven iets minder tevreden te zijn. Deze cliënten hadden meer informatie willen hebben over de financiële gevolgen van de aangevraagde voorziening. Tijdens de interviews is de respondenten gevraagd het gesprek te beoordelen met een cijfer van 1 tot 10. De gesprekken werden positief beoordeeld. Geen van de respondenten gaf een onvoldoende voor het gesprek en het gemiddelde cijfer is een 8. Tabel 3 Beoordeling van het gesprek Aantal Totale respons 14 SGBO KANTELINGONDERZOEK GEMEENTE MEERSSEN 17

21 4 Uitkomsten voor de cliënt De doelstelling van de Wmo is het bevorderen van de zelfredzaamheid en participatie van alle burgers. Artikel 4 van de wet bepaalt dat gemeenten hun burgers moeten compenseren bij het voeren van een huishouden, het verplaatsen in en om de woning, het lokaal verplaatsen per vervoermiddel en het hebben van sociale contacten. Niet voorgeschreven is op welke manier gemeenten dit moeten doen. Het gaat om de compensatieplicht per individu. In dit hoofdstuk wordt ingegaan op welke manier de respondenten ondersteund zijn en welke gevolgen dit voor respondenten heeft. 4.1 Concrete oplossingen: wat betekent dit voor de situatie van de vrager? Van de 14 respondenten die zijn geïnterviewd, zijn nog vijf respondenten in afwachting van een toekenning of afwijzing van de aangevraagde voorziening. Over deze respondenten kan geen uitspraak worden gedaan over wat de concrete oplossing voor hen betekent. Bij de overige negen respondenten zijn individuele voorzieningen toegekend, voornamelijk huishoudelijke hulp. Twee cliënten konden aangeven dat zij minder uren huishoudelijke hulp hadden gekregen omdat zij voor onderdelen van het huishouden hun eigen netwerk konden aanspreken. Bij zes respondenten zijn op andere levensdomeinen oplossingen aangedragen en is de eigen kracht van de cliënt besproken. Ook deze voorbeelden zullen worden toegelicht. Dat de mogelijkheden van het eigen netwerk werden besproken en dat oplossingen in de eigen kracht van de cliënt worden gezocht, vonden de meeste respondenten geen vreemde vraag. De getroffen oplossingen komen overeen met welke oplossingen respondenten hadden verwacht, omdat bij negen respondenten de aangevraagde voorziening is toegekend. De gekantelde werkwijze heeft tot dusver niet geleidt tot andere oplossingen. Wel is er een eerste aanzet tot de Kanteling meetbaar. Zo is er minder hulp toegekend, zijn andere levensdomeinen besproken en zijn cliënten gewezen op de mogelijkheden van vrijwilligers en andere maatschappelijke partners. Er is gesproken over mijn sociale netwerk, of zij niet wat kunnen doen. Maar dat zijn ook allemaal oudjes, maar ik vind dat geen gekke vraag hoor. Vroeger hielp je elkaar allemaal. En andere reactie van een andere respondent was: Hij [de consulent] moet er voor zorgen dat ik vervoer op maat krijg! Welk soort oplossing getroffen kan worden hangt sterk af van de persoonlijke omstandigheden van cliënten. Tijdens de interviews is respondenten gevraagd of er bij de getroffen oplossing rekening is gehouden met de persoonlijke omstandigheden. Alle SGBO KANTELINGONDERZOEK GEMEENTE MEERSSEN 18

22 aangevraagde voorzieningen zijn toegekend, dus ontevredenheid over de getroffen oplossing is er niet en respondenten zijn ook tevreden over de mate waarin rekening is gehouden met de persoonlijke omstandigheden. Zo zijn er ook cliënten die qua omvang minder huishoudelijke hulp toegekend hebben gekregen en die een oplossing hebben gevonden in hun eigen netwerk. Om hier een beeld over te kunnen vormen worden enkele persoonlijke omstandigheden van respondenten kort uiteengezet. Zo is er een mevrouw die een pittige mantelzorgfunctie vervuld voor haar man. Meneer is dementerend. Dit ging al een hele tijd goed tot een paar maanden geleden. Het werd mevrouw teveel en mevrouw is naar de huisarts gegaan. Daar heeft zij het advies gekregen om contact op te nemen met het ZorgLoket. Tijdens het huisbezoek heeft ze de situatie goed kunnen uitleggen. Er zijn meerdere stappen ondernomen. Zo is het Rode Kruis (zo noemde de respondent) ingeschakeld en krijgt het echtpaar ondersteuning bij het huishouden. Meneer gaat sinds kort naar de dagbesteding. Het is allemaal erg wennen, maar mevrouw is blij dat, nu het allemaal even niet meer lukt, zij ondersteuning als mantelzorger heeft gekregen en dat er voor meneer ook extra hulp is. Zo krijgt het echtpaar huishoudelijke hulp en is er voor meneer dagopvang ingeschakeld. Het is allemaal nog er onwennig, maar ik kon het even niet meer. Er zijn dagen dat je denkt Potverdorie dat valt niet mee allemaal. Ik ben blij dat ik aan de bel heb getrokken anders ga ik er aan onderdoor. Als er iets kon ik altijd bellen. Dat deed me goed. Ja! Met een andere mevrouw ging het plotseling bergafwaarts. Mevrouw kon eigenlijk nauwelijks voor zichzelf zorgen. Zij heeft maar één zoon en een schoondochter, maar zij hebben hun handen vol aan een eigen bedrijf. Er is een spoedprocedure aangevraagd en er is huishoudelijke hulp toegekend. Ondanks het drukke bedrijf en gezinsleven heeft de schoondochter zoveel mogelijk geprobeerd te helpen. Zij hielp met de was en de boodschappen. Ook kookte zij voor mevrouw. Deze combinatie viel niet mee. Dat er hulp voor het huishouden aanwezig was maakte het nog een werkbare situatie volgens de schoondochter. De huishoudelijke hulp was van tijdelijke aard, de schoondochter was nog steeds betrokken bij onder andere de boodschappen, koken en de was. Het was passend voor de situatie. Het ging een tijd heel slecht. Nu gaat het weer beter. Maar voor die periode was het absoluut passend. Ook is er een echtpaar, waarvan het met mevrouw niet zo goed gaat. Mevrouw gebruikt een zuurstoftank en kan in huis eigenlijk niets. Meneer is ook al erg op leeftijd, maar doet best veel voor een man, zo zegt mevrouw. Hij kookt, doet de was en de kleine boodschappen. Voor de grote boodschappen komt hun schoondochter zo nu en dan langs. Meneer helpt waar nodig, maar gezien de leeftijd van meneer is het erg fijn dat er nu hulp in de huishouding is. De schoondochter wilt graag helpen, maar heeft ook haar eigen werk en gezinsleven. Ze kan niet het volledige huishouden overnemen bij het echtpaar. Meneer en mevrouw wonen in een aanleuning woning. SGBO KANTELINGONDERZOEK GEMEENTE MEERSSEN 19

23 Hulp van de buren hoeven we niet te vragen, die hebben zelf ook hulp nodig. Bij alle negen respondenten zijn de individuele voorzieningen toegekend. Dit heeft voor alle negen respondenten bijgedragen aan de vermindering van het probleem. Twee respondenten geven aan dat hun probleem enigszins is verminderd. Tabel 5 Probleem verminderd Aantal Nee 0 Ja, enigszins 2 Ja, helemaal 7 Totale respons 9 Twee respondenten hebben aangegeven dat hun probleem enigszins is verbeterd. Dit heeft betrekking op de andere levensdomeinen die in het huisbezoek zijn besproken waar niet heel duidelijke vervolgacties op kwamen. Zo heeft een mevrouw tijdens het huisbezoek aangegeven last te hebben van psychische klachten. De consulent besloot de mevrouw door te verwijzen naar Stichting MEE. Echter, de medewerker van Stichting MEE waar mevrouw een afspraak mee had is een keer langs gekomen, maar heeft daarna, volgens mevrouw, niets meer van zich laten horen. Mevrouw heeft zich erbij neergelegd en ondernam geen verdere actie. Inmiddels is dit door het ZorgLoket opnieuw opgepakt. Een andere mevrouw heeft een huisbezoek gehad in verband met het aanvragen van huishoudelijke hulp. Tijdens het huisbezoek is ook de woning van mevrouw ter sprake gekomen. Mevrouw gaf aan dat zij graag wilde verhuizen en dat het onderhoud van de tuin eigenlijk te veel werk voor haar was. Ook als er in de winter sneeuw valt is het lastig voor mevrouw om het huis uit te komen. De consulent heeft gesproken met mevrouw en aangegeven dat ze een tuinman kan inhuren. Mevrouw vond dit geen passende oplossing. Tevens heeft de consulent mevrouw op de hoogte gesteld van verhuismogelijkheden. De zorgconsulent heeft aan haar adressen en contactpersonen doorgegeven van woonpartijen. Mevrouw is inmiddels bij drie van de vier huizen gaan kijken, maar volgens haar is er geen plaats. Ze wil nog steeds erg graag verhuizen, omdat de huidige woning niet meer geschikt is voor een oudere vrouw, maar heeft het er inmiddels bij laten zitten. Een andere mevrouw heeft tijdens het huisbezoek aangegeven dat zij last heeft van psychische klachten. Mevrouw heeft erg de behoefte om daar over te praten. Ze ontvangt zo nu en dan bezoek van de kerk, maar het is voor haar erg lastig om zich binnen deze hechte SGBO KANTELINGONDERZOEK GEMEENTE MEERSSEN 20