Document Luchtkwaliteit. Nicolet Baas. Concept commissieplan 2013 voor subcommissie 'Werkplek en Buitenluchtmetingen'

Transcriptie

1 Document DOCUMENT COMMISSIE SECRETARIS Luchtkwaliteit Nicolet Baas DATUM Nederlands Normalisatie-instituut NEN Cluster Milieu Postbus GB Delft Vlinderweg AX Delft T (015) F (015) milieu@nen.nl TITEL Concept commissieplan 2013 voor subcommissie 'Werkplek en Buitenluchtmetingen' BIJGAAND WORDT U TOEGEZONDEN: ter kennisneming ter goedkeuring; einddatum: ter commentaar; einddatum: (geen tegenbericht betekent akkoord) (geen tegenbericht betekent akkoord) ter behandeling op komende vergadering: 10 oktober 2012 TOELICHTING

2 Commissieplan 2013 normcommissie 'Werkplek en Buitenluchtmetingen' Datum ALGEMENE GEGEVENS 1.1 Commissie Werkplek- en Buitenluchtmetingen 1.2 Werkgebied Normalisatie van meetmethoden op het gebied van werkplekatmosfeermetingen én binnen- en buitenluchtmetingen 1.3 Belang Ontwikkeling van genormaliseerde meetmethoden om de eisen die zijn vastgelegd in wet- en regelgeving objectief te kunnen meten. De normsubcommissie brengt haar expertise Europees en mondiaal in bij CEN/TC137 Assessment of Workplace Exposure to chemical and biological Agents, CEN/TC 264 'Air quality', /TC 146/SC 2 'Workplace Air', /TC 146/SC 3 'Ambient Air', /TC 146/SC 6 'Indoor Air Quality' en onderliggende werkgroepen. Voor Werkplek zijn met name de volgende richtlijnen en besluiten van belang: Europees: Europese richtlijn betreffende de tenuitvoerlegging van maatregelen ter bevordering van de verbetering van de veiligheid en gezondheid van de werknemers op het werk (89/391/EG) Europese richtlijn betreffende de bescherming van de gezondheid en de veiligheid van werknemers tegen risico's van chemische agentia op het werk (98/24/EG) EG-verordening Registratie, evaluatie en autorisatie van chemische stoffen (REACH, 2007) CLP-verordening Indeling, etikettering en verpakking van chemische stoffen en mengsels (Classification, Labelling and Packaging of substances and mixtures, CLP, 1272/2008/EG) Nationaal: Arbowet 2007, Arbobesluit, Arboregeling, Arbobeleidsregels Uitvoeringswet REACH (2007) Voor Buitenlucht zijn met name de volgende richtlijnen en besluiten van belang: Europees: Europese richtlijn betreffende de luchtkwaliteit en schonere lucht voor Europa (2008/50/EG, wordt herzien) Europese 4 e dochterrichtlijn luchtkwaliteit (2004/107/EC; grenswaarden voor Benzo[a]pyreen (B[a]P), arseen, cadmium, kwik, nikkel in de lucht en depositie) Nationaal: Wet Milieubeheer, H 5.2 Luchtkwaliteitseisen Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL; wettelijk opgenomen in H5 van de Wet Milieubeheer) Activiteitenbesluit AMVB Niet in betekende mate bijdragen (NIBM, 2009) AMVB Gevoelige bestemmingen (2009) Regeling Projectsaldering (2007) Regeling Beoordeling luchtkwaliteit (2009) 1

3 2 COMMISSIESTRUCTUUR EN RELATIES 2.1 Nationale structuur Commissie Naam 390 Beleidscommissie Milieu Normcommissie Luchtkwaliteit Normsubcommissie Emissiemetingen en Algemene Aspecten Normsubcommissie Geurmetingen Normsubcommissie Werkplek- en Buitenluchtmetingen Werkgroep Asbest in lucht Expertgroepen structuur voor werkplek- en buitenluchtmetingen: Expertgroep Naam 1 Wbb* Strategie van monsterneming en algemene aspecten van metingen 2 Wbb Meting van deeltjes 3 Wbb Meting van vezels 4 Wbb Meting van anorganische stoffen 5 Wbb Meting van organische stoffen 11 Werkplek Huidblootstelling 12 Werkplek Biologische agentia *Wbb = werkplek-binnenlucht-buitenlucht In Bijlage C staat een inhoudelijke toelichting op de expertgroepen. 2.2 Internationale relaties Commissie Naam Binding CEN/TC 137 Assessment of Workplace Exposure to chemical and biological Agents P CEN/TC 264 Air Quality P /TC146 Air Quality P SC 2 Workplace Atmosphere SC 3 Ambient Air SC 6 Indoor Air 2.3 Relaties met derden Naam 2

4 3 COMMISSIESAMENSTELLING Ledenbestand per Naam Werkgever Rol Functie Categorie Dhr. M. Houtzager TNO Voorzitter Mw. C. van Hoek NEN Secretaris Dhr. F. Bakker ECN Onderzoeksinstituut Lid 7 Mw. A. Baldan VSL Advisering Lid 3a, 4a Dhr. C. Boeckhout Tauw Adviesbureau Lid 3a, 4a Dhr. F. du Buy Buro Blauw Adviesbureau Lid 3a, 4a Dhr. H. Galenkamp Tata Steel Industrie: metingen Lid 1a, 2a Dhr. Th. Hafkenscheid RIVM Onderzoeksinstituut Lid 7 Dhr. D. de Jonge GGD Amsterdam Metingen/toezicht Lid 1a, 7, 8 Mw. I. Pensis Ankerpoort BV Industrie: metingen Lid 1a, 2a Dhr. J.W. Peters RPS Advies Adviesbureau Lid 3a, 4a Mw. M. Voogt TNO Onderzoeksinstituut Lid 7 Mw. I. Wouters IRAS, Univ. Utrecht Onderzoeksinstituut Lid 7 Indeling categorieën stakeholderanalyse Als hoofdproduct benoemd: meetmethoden voor milieuanalyses Stakeholders Omschrijving 1a Directe gebruikers Eindgebruiker van dienst, proces of product: Degene die de meetbureaus/adviesbureaus/laboratoria inhuurt voor het uitvoeren van metingen (industrie en overheid) 1b 2a 2b 3a 3b Brancheorganisaties directe gebruikers Voorwaarde scheppende organisaties / opdrachtgevers Brancheorganisaties van voorwaarde scheppende partijen Adviserende organisaties Brancheorganisaties van adviserende partijen Als groep, in de vorm van belangenorganisaties. Organisaties die de voorwaarden bepalen waaraan het product of dienst moet voldoen. Bijv. opdrachtgevers. Industrie, overheid Wetmatige voorwaarden worden door wetgevende instanties bepaald (zie onder 9). Organisaties die andere belanghebbenden inhoudelijk kunnen adviseren (bijv. ingenieursbureaus, adviesbureaus, consultancy). Adviesbureaus 4a Uitvoerende / toepassende / dienstverlenende organisaties Productnormalisatie: organisaties die het product gebruiken / toepassen in hun dienstverlening naar de eindgebruiker toe (bijv. aannemer, installateur). Adviesbureaus en meetbureaus Dienstennormalisatie: organisaties die een proces of dienst verlenen aan de eindgebruiker (bijv. schuldhulpverlener). 4b Brancheorganisaties van uitvoerende / dienstverlenende / toepassende partijen 3

5 5a Producenten / leveranciers van hoofdproduct Bij productnormalisatie is dit de hoofdproducent / hoofdleverancier. Nvt Bij dienstennormalisatie wordt deze categorie niet gebruikt. De rol van producent / leverancier wordt vervuld door de uitvoerende, dienstverlenende organisatie. 5b Brancheorganisaties van producenten / leveranciers van hoofdproduct Nvt 6a Producenten / leveranciers van aanhangende producten en diensten Bij productnormalisatie betreft dit producenten / leveranciers van producten die als grondstof, halffabrikaat of rest-/afvalstof in de productketen voorkomen. Nvt 6b Brancheorganisaties van producenten / leveranciers van aanhangende producten en diensten Bij dienstennormalisatie betreft het de aanbieders van aanvullende diensten. Nvt 7 Onderzoek- en kennisinstellingen 8 Controlerende instanties Instellingen die zonder direct commercieel belang kennisleverancier zijn of onderzoek verrichten. Bijv. onderwijsinstellingen, laboratoria, onderzoeksinstellingen. ECN, TNO, RIVM, IRAS, GGD Amsterdam Bijv. inspectiediensten, certificeringinstellingen. Overheid (GGD Amsterdam) 9 Wetgevende instanties Overheden. Overheid (I&M, SZW) 10* Bestaande/nieuwe initiatiefnemers 11* Contextbepalers groter geheel Partijen die alternatieve initiatieven ondernemen vergelijkbaar met NEN. (normen, certificatieschema s, richtlijnen etc.). InfoMil, CROW Organisaties (bijv. stichtingen, platforms) die op generieke wijze betrokken zijn. Platform Luchtkwaliteit, LinkedIn groepen, Schone lucht voor iedereen, Nederlandse Stichting Luchtkwaliteit, VVM sectie Lucht *Organisaties met generieke of completerende betrokkenheid bij normalisatie in plaats van stakeholders in de enge betekenis van het woord. Stakeholdersanalyse - logboek Organisatie/stakeholdercategorie Reden van geen deelname Laatste evaluatie samenstelling normsubcommissie : 2012 Eerstvolgende evaluatie samenstelling normsubcommissie :

6 4 PUBLICATIES Een lijst met de gepubliceerde normen die onder beheer van deze commissie vallen, is op verzoek bij NEN verkrijgbaar. 5 WERKPROGRAMMA, DOELSTELLINGEN EN GEPLANDE ACTIVITEITEN 5.1 Focus 2013 De doelstelling voor 2013 is de continuering van de sterke Nederlandse inbreng in de Europese normalisatie bij CEN en het versterken van de inbreng in mondiale normalisatie bij door een breed samengestelde groep aan experts. Nederlandse inbreng CEN/TC 264 Air quality heeft sinds 2011 een Nederlandse voorzitter. Binnen deze TC voert Nederland het voorzitterschap en/of secretariaat van vier werkgroepen, resp. de werkgroep over diffusieve bemonsteraars, benzeen in buitenlucht, PM 10/2,5, en anionen/kationen in PM 2,5. Binnen CEN/TC 137 Workplace exposure voert Nederland het secretariaat van de werkgroep over fijn stof op de werkplek, en het voorzitterschap en secretariaat van de werkgroep huidblootstelling op de werkplek. Daarnaast zijn diverse experts actief binnen CEN- en - werkgroepen op het gebied van binnenlucht-, buitenlucht- en werkplekmetingen. Zo kunnen de ontwikkelingen binnen (mondiaal) in relatie tot CEN (Europese normalisatie) en de Europese wet- en regelgeving kritisch worden gevolgd. Mandaatwerkzaamheden In 2012 is een start gemaakt met de voorbereidingen voor twee mandaten, M/461 Nanotechnologies en M/503 Particulate Matter. In het kader van het nanotechnologie mandaat zullen >30 normen worden ontwikkeld, waaronder negen normen over (huid)blootstelling aan nanodeeltjes op de werkplek. NEN begeleidt de ontwikkeling van de normen voor dit deel van het mandaat. Het fijn stof mandaat betreft drie normen, resp. een automatische methode voor de bepaling van PM 10/2,5, methode voor de bepaling van EC/OC in PM 2,5 en anionen/kationen in PM 2,5. NEN begeleidt het traject van laatstgenoemde norm. Daarnaast zijn diverse Nederlandse experts betrokken bij de ontwikkeling van deze normen. De validatiewerkzaamheden voor deze normen gaan in 2013 van start (zie verder onder meerjarenfocus). Stakeholderanalyse Op basis van het nieuwe financiële beleid zoals dat door de normcommissie Luchtkwaliteit in 2012 is geïntroduceerd, ligt de focus op een evenwichtige samenstelling van de subcommissie Werkplek- en Buitenluchtmetingen. Voor een effectieve uitvoering van de taken en verantwoordelijkheden van de subcommissie (zie bijlage A) is het van belang dat zo mogelijk alle (vertegenwoordigers van) belanghebbende partijen rond de tafel zitten en invloed uitoefenen op de ontwikkeling van nationale en internationale normen en/of actief bijdragen aan de Europese en mondiale normalisatietrajecten. NEN is i.s.m. de subcommissieleden in 2012 gestart met een stakeholderanalyse om na te gaan of alle belanghebbende partijen voldoende zijn vertegenwoordigd. Voor 2013 zal dit mogelijk leiden tot een verbreding van de samenstelling van de subcommissie. 5.2 Meerjarenfocus Wet- en regelgeving en samenwerking CEN- De Europese wet- en regelgeving vormt de basis voor het werk van de subcommissie Werkplek- en buitenluchtmetingen, zoals de Europese richtlijnen luchtkwaliteit voor buitenluchtmetingen, en de richtlijnen arbeidsveiligheid en chemische agentia voor werkplekmetingen. Daarnaast is de samenwerking tussen CEN en van belang. Voornamelijk op het gebied van binnenluchtmetingen, de serie Indoor air, worden veel EN- normen ontwikkeld. 5

7 Als belangrijke onderwerpen worden geïdentificeerd: (Samenstelling) fijn stof in buitenlucht en op de werkplek Ter ondersteuning van de implementatie van de Europese Richtlijn voor luchtkwaliteit is het fijn stof mandaat (M/503) opgesteld. In het kader van dit mandaat worden binnen CEN/TC 264 normen ontwikkeld voor een automatische methode voor de bepaling van PM 10/2,5, een methode voor de bepaling van EC/OC in PM 2,5 en anionen/kationen in PM 2,5, resp. door WG 15, WG 34 en WG 35. Nederland heeft het voorzitterschap van WG 15 en WG 34, en NEN voert het secretariaat van WG 34. Verder zitten in alle drie werkgroepen Nederlandse experts, respectievelijk van TNO, ECN en GGD Amsterdam. In 2011 hebben WG 34 en WG 35 een Technical Report gepubliceerd over anionen/kationen en EC/OC in PM 2,5. Deze documenten zullen de basis vormen voor de Europese normen. In 2013 wordt gestart met het validatiewerk voor de ontwikkeling van de normen. Binnen CEN/TC 264 is WG 32 'Determination of the particle number concentration' daarnaast bezig met de ontwikkeling van normen voor ultrafijne deeltjes in buitenlucht (ondergrens is 7 nm). Het gaat hierbij zowel om deeltjesaantallen als om de verdeling van de deeltjesgrootte. Overmatige concentratieniveaus van zwevend stof op de werkplek kunnen gezondheidsrisico's opleveren voor werknemers. Binnen CEN/TC 137/WG 3 'Particulate matter' worden daarom normen ontwikkeld voor het meten van de stoffigheid van bulkmaterialen. (Arbeids)blootstelling aan nanodeeltjes Er bestaat nog veel onzekerheid over de effecten van de blootstelling aan nanodeeltjes. In dit kader is mandaat M/461 Nanotechnologies opgesteld voor de ontwikkeling van diverse normen op het gebied van nanotechnologie. Het betreft hier normen voor zowel de karakterisering en monsterneming van nanomaterialen als blootstelling aan nanodeeltjes. Binnen dit mandaat zullen CEN/TC 137/WG 3 Particulate matter (fijn stof op de werkplek) en CEN/TC 137/WG 6 Dermal exposure (huidblootstelling op de werkplek) in totaal negen normen gaan ontwikkelen over (huid)blootstelling aan nanodeeltjes op de werkplek. NEN voert het secretariaat van beide werkgroepen en zal de ontwikkeling van deze normen begeleiden. TNO is voorzitter van WG 6 en is tevens projectleider voor de ontwikkeling van twee normen binnen dit project. De mandaatwerkzaamheden worden gecoördineerd door CEN/TC 352 Nanotechnologies en er zijn diverse CEN/TC s en /TC s bij dit project betrokken. Een goede samenwerking tussen de onderlinge TC s is daarom gewenst. 5.3 Nationaal werk In 2013 worden 2 vergaderingen belegd. De subcommissie : stelt nationale normen op binnen haar werkgebied (zie 5.1) verzorgt inbreng in Europese en mondiale normalisatie binnen haar werkgebied (zie 5.2 en 5.3) zet zich in om inhoudelijke experts te vinden die als vertegenwoordiger kunnen deelnemen aan CEN of werkgroepen indien concreet vorm wordt gegeven aan de invulling van een nieuw Europees of mondiaal onderwerp Zie bijlage A voor de taken en verantwoordelijkheden van de subcommissie. In 2013 zal aan de volgende nationale normen worden gewerkt: Normnr Titel Stadium Actie 2013 NEN 2939: 2008 Werkplekatmosfeer - Bepaling van de concentratie aan respirabele asbestvezels in de lucht bij het werken met of in de directe omgeving van asbest of asbesthoudende producten, met behulp van microscopische technieken Ontw. Publiceren als NEN (=actie WG Asbest in lucht) 6

8 5.4 CEN/CENELEC werk Normnr Titel Stadium Stand van zaken Actie 2013 Expert groep Actie subcie* Air quality - Determination of the PM 10 fraction of suspended particulate matter - Reference method and field test procedure to demonstrate reference equivalence of measurement methods Workplace exposure Assessment of sampler performance for measurement of airborne particle concentrations Part 1: General requirements Part 2: Laboratory performance test based on determination of sampling efficiency Bezig met herziening. Wordt samengevoegd met Bezig met herziening. Opgesplitst in 6 delen. Bezig met herziening. Opgesplitst in 6 delen : CENenquiry : Formal Vote : CEN-enquiry : CEN-enquiry CEN/TR Part 3: Analysis of sampling efficiency data Part 4: Laboratory performance test based on comparison of concentrations Part 5: Aerosol sampler performance tests, carried out at workplaces prcen/tr Bezig met herziening. Opgesplitst in 6 delen. Bezig met herziening. Opgesplitst in 6 delen. Bezig met herziening. Opgesplitst in 6 delen : TC approval : publicatie : CEN-enquiry : CEN-enquiry Part 6: Transport and handling tests Bezig met herziening. Opgesplitst in 6 delen : CEN-enquiry Workplace exposure - Measurement of chemical agents present as mixtures of airborne particles and vapour - Requirements and test methods Ambient air quality - Standard method for the measurement of benzene concentrations Part 3: Automated pumped sampling with in situ gas chromatography Ambient air quality - Standard gravimetric measurement method for the determination of the PM2,5 mass fraction of suspended particulate matter Workplace exposures - Measurement of the dustiness of bulk materials - Part 1: Requirements and Omzetting ENV naar EN Bezig met herziening. Norm wordt herzien door WG 12. Bezig met herziening. Wordt samengevoegd met Bezig met verwerken resultaat CENenquiry : CEN-enquiry : Formal Vote 2013: CENenquiry : CEN-enquiry : Formal Vote : Formal Vote : publicatie 5 + 7

9 choice of test methods CEN/TS CEN/TR EN Workplace exposures - Measurement of the dustiness of bulk materials - Part 2 Workplace exposures - Measurement of the dustiness of bulk materials - Part 3 Ambient air quality - Measurement of bioaerosols - Part 2: Planning of plantrelated plume measurements Air quality - Atmospheric measurements near ground with Differential Optical Absorption Spectroscopy (DOAS) - Ambient air and diffuse emission measurements Ambient air quality - Guide for the measurement of elemental carbon (EC) and organic carbon (OC) deposited on filters Bezig met verwerken resultaat CENenquiry Bezig met verwerken resultaat CENenquiry : Formal Vote : publicatie : Formal Vote : publicatie prcen/ts Bezig met draft : Formal Vote : publicatie FprCEN/TR : publicatie: Omzetting naar EN in kader van mandaat M/ : start validatiewerk 4, CEN/TR EN Ambient air quality - Guide for the measurement of anions and cations in PM2,5 FprCEN/TR : publicatie Omzetting naar EN in kader van mandaat M/ : start validatiewerk CEN/TS WI WI WI WI Ambient air quality - Method for the determination of the concentration of nitrogen dioxide by diffusive sampling Ambient air quality - Requirements for automated continuous methods for the determination of the concentration of particulate matter Air quality - Determination of the particle number concentration and particle size distribution Ambient air quality - Standard method for the determination of the concentration of ammonia by diffusive sampling Air quality - Determination of the particle size distribution of atmospheric aerosol Ambient air - Measurement of benz[a]anthracene, benzo[b]fluoranthene, benzo[j]fluoranthene, benzo[k]fluoranthene, dibenz[a,h]anthracene, indeno[1,2,3-cd]pyrene and benzo[ghi]perylene Bezig met verwerken resultaat CENenquiry : Formal Vote FprCEN/TS : TC approval : publicatie 1 + pnwi Bezig met draft - pnwi Bezig met draft pnwi Bezig met draft - NWI Bezig met draft : TC approval 5 + 8

10 WI WI WI WI Ambient air - Nitro- and oxy- PAHs - Origin, toxicity, concentrations and measurement methods Workplace exposure - Characterization of ultrafine aerosols/nanoaerosols - Determination of number concentration using condensation particle counters Workplace exposure - Guidance on measurement techniques for nanoparticles relevant to exposure via inhalation Workplace exposure - Guidance document for the assessment of dermal exposure to manufactured nanoparticles pnwi pnwi pnwi pnwi Bezig met draft CEN/TR Ontwikkeling norm in kader van mandaat M/461 nanotechnologie. 2013: start validatiewerk Ontwikkeling norm in kader van mandaat M/461 nanotechnologie. 2013: start validatiewerk Ontwikkeling norm in kader van mandaat M/461 nanotechnologie. 2013: start validatiewerk *Actie subcie: +: actief volgen: stemmen en commentaar leveren -: niet actief volgen: onthouding stemmen 5.5 /IEC werk Normnr Titel Stadium Stand van zaken Actie 2013 Expert groep Actie subcie* EN Air quality - Determination of the number concentration of airborne inorganic fibres by phase contrast optical microscopy - Membrane filter method Indoor air - Road vehicles - part 4: Determination of the emissions of volatile organic compunds from car trim components - Small chamber method Indoor air of road vehicles - Part 5 Screening method for the determination of emissions of volatile organic compunds (VOC) from car trim components - Static chamber method Workplace atmospheres - Personal sampling pumps - Requirements and test methods CD DIS DIS /DIS : Start CD stemming : Sluiting DIS stemming : DIS stemming tot : parallel enquiry /DIS DIS/FDIS stemming : publicatie FDIS stemming FDIS stemming : Formal Vote/FDIS stemming Workplace Atmospheres - Determination of toluene diisocyanate vapors using 1-(2- pyridyl)piperazine-coated glass fiber filters and analysis by high performance liquid chromatography with ultraviolet and fluorescence detectors Indoor air - Part 21: Indoor air -- Part 21: Detection and enumeration of moulds -- Sampling from materials FDIS : FDIS gereed voor goedkeuring DIS : geregistreerd als DIS Publicatie 5 - DIS stemming 1 9

11 Indoor air Part 27: Standard method for the quantitative analysis of asbestos fibres in settled dust Indoor air Part 29:Test methods for VOC detectors Indoor air -- Part 31: Measurement of flame retardants and plasticizers based on organophosphorus compounds -- Phosphoric acid ester Indoor air -- Part 32: Investigation of constructions on pollutants and other injurious factors -- Inspections Workplace air - Respirable crystalline silica by x-ray diffraction - Part 1: Method by direct on filter analysis Workplace air - Respirable crystalline silica by x-ray diffraction - Part 2: Method by indirect analysis Workplace air quality - Determination of total organic isocyanate groups in air using 1- (2-methoxyphenyl)piperazine and liquid chromatography /TR Workplace air -- Determination of lithium hydroxide, sodium hydroxide, potassium hydroxide and calcium dihydroxide -- Method by suppressed ion chromatography Workplace atmospheres -- Short term detector tube measurement systems -- Requirements and test methods Determination of organonitrogen compounds in air using liquid chromatography and mass spectrometry -- Part 1: Isocyanates using dibutylamine derivatives Determination of organonitrogen compounds in air using liquid chromatography and mass spectrometry -- Part 2: Amines and aminoisocyanates using dibutylamine and ethyl chloroformate derivatives Workplace air -- Guidelines for selecting analytical methods for sampling and analysing isocyanates in air CD : sluiting CD stemming DIS : geregistreerd als DIS DIS : geregistreerd als DIS DIS WD WD NP : Dis stemming tot : WD geinitieerd : WD geinitieerd Herziening : NP goedgekeurd DIS : geregistreerd als DIS WD NP NP DTR : WD geinitieerd : NP goedgekeurd : NP goedgekeurd : draft goedgekeurd voor TC-approval Workplace air - Terminology WD : WD geinitieerd WD Bulk materials - Part 2: Quantitative determination of asbestos by gravimetric and microscopical methods : WD goedgekeurd als CD DIS stemming 3 + DIS stemming 5 + DIS stemming 5 + FDIS stemming CD stemming? CD stemming? CD stemming? DIS stemming 4 + CD stemming? CD stemming? CD stemming? TC approval 5 + CD 1 + stemming? CD stemming 3 + *Actie subcie: +: actief volgen: stemmen en commentaar leveren -: niet actief volgen: onthouding stemmen 10

12 Gebruikte afkortingen: NEN Nederlandse norm (geaccepteerd door alle belanghebbende partijen via consensusmodel) NPR Nederlandse Praktijkrichtlijn (richtlijn, niet eisen-stellend zoals NEN) NVN Nederlandse VoorNorm Als Nederlandse norm aanvaarde Europese norm, al dan niet vertaald CEN/TR CEN Technical report CEN/TS CEN Technical Specification - -norm die Europees is overgenomen als een EN en als Nederlandse norm is aanvaard NEN- Als Nederlandse norm aanvaarde norm, al dan niet vertaald Internationale norm (niet nationaal overgenomen). Verklaring afkortingen van stadia binnen normontwikkeling (van boven naar beneden is de volgorde van verschijnen) Voorstel NATIONAAL EUROPEES MONDIAAL Voorstel voor nieuw werk pnwi Preliminary New Work Item (voorstel voor nieuw werk) - - NWI New Work Item (geaccepteerd nieuw werk) pwi NP Preliminary Work Item (voorstel voor nieuw werk) New project (geaccepteerd nieuw werk) conc. concept WD Working draft WD Working draft CD Committee Draft Ontw. Normontwerp CEN-enquiry (Europees DIS Draft International Standard normontwerp) - - F Formal Vote (drukproef) FDIS Final Draft International Standard (drukproef) NEN Definitieve nationale norm EN Definitieve Europese norm Definitieve internationale norm 11

13 6 LIDMAATSCHAPPEN VAN WERKGROEPEN 6.1 Lidmaatschappen van Europese werkgroepen Werkgroep Naam Expert CEN/TC 137 Assessment of Workplace Exposure to biological and chemical agents WG 2 General Requirements for Measuring Procedures Dhr. Hafkenscheid (RIVM) WG 3 Particulate Matter Mw. Pensis (Ankerpoort), Dhr. Kromhout (IRAS- UU) Dhr. Henzing (TNO) WG 6 Dermal exposure Dhr. Brouwer (TNO, vz) CEN/TC 264 Air Quality WG 11 Ambient Air Quality Diffusive Samplers for the Determination of Gases and Vapours WG 12 Reference Method for Determination of CO, NO 2, SO 2, O 3 and benzene in ambient Air WG 15 Reference gravimetric Measurement Method for the Determination of the PM 2,5 m Mass Fraction of suspended particulate Matter in ambient Air Dhr. Hafkenscheid (RIVM, vz) Dhr. De Bree (Buro Blauw) Dhr. Hafkenscheid (RIVM, vz) Dhr. Visser (GGD Adam) Mw. Baldan (VSL) Dhr. Hafkenscheid (RIVM, vz) Dhr. Hoogland (Corus) Dhr. Visser (GGD Adam) WG 18 Open Path optical Measurement Methods - WG 21 Measurement Method for B[a]P Dhr. Houtzager (TNO), Dhr. Bakker (ECN), Dhr. Hafkenscheid (RIVM) WG 26 Emissions into indoor air Dhr. Hafkenscheid (RIVM) WG 28 Measurement of airborne microorganisms in Mw. Wouters (IRAS-UU) ambient air WG 29 Monitoring of genetically modified organisms (GMO) - WG 30 Biomonitoring methods with flowering plants - WG 31 Biomonitoring methods with mosses and lichens - WG 32 Particle number concentration and particle size Dhr. Henzing (TNO) distribution WG 34 Cations/anions in PM 2,5 Dhr. Bakker (ECN, vz), Dhr. Otjes (ECN), Dhr. Houtzager (TNO) WG 35 EC/OC in PM 2,5 Dhr de Jonge (GGD Adam), Mw. Jedynska (TNO) 6.2 Lidmaatschappen van mondiale werkgroepen Werkgroep Naam Expert /TC146 Air Quality /TC146/SC 2 Workplace Atmosphere WG 1 Particle size-selective sampling and analysis Mw. Pensis (Ankerpoort), Dhr. Kromhout (IRAS- UU) WG 2 Inorganic particulate matter - WG 3 Gases - WG 4 Organic vapours - 12

14 WG 5 Inorganic fibres Dhr. Tempelman (TNO) WG 7 Silica - WG 8 Assessment of contamination of skin and surfaces from airborne chemicals Dhr. Kromhout (IRAS- UU) WG 9 Sampling pump performances - /TC146/SC 3 Ambient Air WG 1 Determination of asbestos fibre content Dhr. Tempelman (TNO) WG 8 Determination of ozone UV method /TC 146/SC 6 Indoor Air WG 2 Determination of formaldehyde in indoor air - WG 3 Determination of volatile organic compounds Dhr. Houtzager (TNO) (VOCs) in indoor air WG 4 Asbestos/ Mineral Fibres Dhr. Tempelman (TNO) WG 6 Ventilation rate measurement - WG 10 Fungi Dhr. Snepvangers (Athene Noctua Advies), Dhr. Samson (Centraal bureau schimmelcultures) WG 11 Performance tests for sorption - WG 12 Semi-VOCs in building products - WG 13 Joint TC 22-TC 146/SC 6 WG: Determination of - volatile organic compounds in car interiors WG 14 Sensory testing - WG 15 Sampling strategy for CO2 - WG 16 Test methods for VOC detectors - WG 18 Flame retardants Dhr. Houtzager (TNO) WG 19 Investigation of constructions - 7 EVALUATIE EN VOORTGANGSRAPPORTAGE Evaluatie over het voorgaande jaar Een evaluatie en de voortgang van de activiteiten van het commissieplan van het voorgaande jaar is terug te vinden in de jaarrapportage. Deze wordt jaarlijks onder de commissieleden verspreid. De rapportage bevat een aantal onderdelen: Ontwikkelingen binnen diverse deelgebieden van NEN-Milieu. Vetgedrukt staan de aanvullingen ten opzichte van het voorgaande trimester. Lijst van gepubliceerde normontwerpen en normen per deelgebied. Werkprogramma Milieu: status van normen waar actief aan wordt gewerkt. Per trimester worden aanvullingen op de vorige stand van zaken gegeven en nieuwe onderwerpen toegelicht van alle commissies, vallend onder de beleidscommissie 390 Milieu. Het betreft vooral de belangrijkste ontwikkelingen. Meer informatie over een specifieke NEN-commissie is op verzoek bij NEN verkrijgbaar. 13

15 8 BEGROTING EN FINANCIERING 8.1 Begroting In totaal worden voor de normcommissie voor de secretariële werkzaamheden 42 dagen begroot (zie bijlage B voor de taken en verantwoordelijkheden van het secretariaat). Activiteiten 2013 Dagen Basisactiviteiten, zoals: 22 vergaderingen, ledenbeheer, communicatie, documentenstroom, volgen nationaleen internationale ontwikkelingen en bijwonen internationale vergaderingen Projectactiviteiten, zoals: 20 stemmingen /CEN, nationale normontwikkeling, vertalingen, organisatie workshop/infomiddag Totaal activiteiten ,- Additionele kosten (reiskosten NEN en experts) worden geschat op 7.000,- (excl. BTW). De totale begroting voor deze commissie voor 2013 komt hiermee op ,- (excl. BTW). Naast secretariële werkzaamheden wordt er tijd en geld geïnvesteerd in het normalisatiewerk door de commissieleden. 8.2 Financiering Per 2013 is het nieuwe financiële beleid van de normcommissie Luchtkwaliteit (390146) voor alle onderliggende subcommissies van kracht. Dit betekent voor 2013 dat 75% van het programma van de subcommissie Werkplek- en Buitenluchtmetingen door het ministerie van I&M wordt gefinancierd en dat daarmee 25% voor rekening komt van de subcommissie zelf. Het aandeel van de subcommissie wordt over de commissieleden verdeeld volgens het participatiemodel met een zogenaamde 'differentiële bijdrage'. Dit houdt in dat de kosten gelijk worden verdeeld over het totaal aantal commissieleden (aantal stoelen per subcommissie). Het participatiemodel 'differentiële bijdrage' heeft de volgende uitgangspunten: a het participatiemodel geldt voor de normcommissie en voor alle onderliggende subcommissies; b de financiële bijdrage vindt plaats per 'stoel' (bv twee commissieleden van dezelfde organisatie betalen voor twee stoelen); c de financiële bijdrage is gebaseerd op de programmabegroting voor normalisatieactiviteiten die jaarlijks vooraf wordt vastgesteld; d de financiële bijdrage is inclusief een bepaalde financiële afdracht 1 aan de normcommissie die jaarlijks vooraf wordt vastgesteld; e de voorzitter van de normcommissie en de subcommissies zijn vrij van financiële bijdrage aan hun eigen commissies; f de voorzitter van de subcommissie is als lid van de normcommissie vrij van financiële bijdrage aan de normcommissie (zie d); g commissieleden namens I&M (bijvoorbeeld InfoMil) zijn vrij van financiële bijdrage; h de financiële bijdrage van agendaleden is bepaald op de helft van de financiële bijdrage van 'gewone' commissieleden (met een minimum van 500,- per/jr). Naar verwachting komt de financiële bijdrage voor 2013 te liggen tussen de 1000,- en 1.500,- per stoel. 1 De inhoudelijke en organisatorische relatie tussen de normcommissie Luchtkwaliteit en de onderliggende subcommissies komt ook tot uiting in een financiële bijdrage van de subcommissies aan de normcommissie. Deze bijdrage per subcommissie wordt gezamenlijk door de commissieleden van de betrokken subcommissie gedragen, zonder af te doen aan de overige genoemde uitgangspunten. 14

16 BIJLAGE A - TAKEN EN VERANTWOORDELIJKHEDEN SUBCOMMISSIE De subcommissie is verantwoordelijk voor de totstandkoming en de actualisering van meetmethoden op het gebied van werkplek-, binnen- en buitenluchtmetingen. De normcommissie Luchtkwaliteit heeft deze taken gedelegeerd aan de subcommissie, maar de normcommissie blijft verantwoordelijk voor de gepubliceerde norm(ontwerp)en. De subcommissie is verantwoordelijk voor de Nederlandse inbreng bij Europese en mondiale normalisatie op het desbetreffende gebied. Dit betreft het stemmen en leveren van commentaar op stemdocumenten en het vaststellen van de Nederlandse standpunten die door Nederlandse delegatieleden worden ingebracht bij vergaderingen van internationale commissies (TC), subcommissies (SC), werkgroepen (WG) of taakgroepen (TG). De subcommissie geeft aan de normcommissie advies over de samenstelling van de Nederlandse delegatie bij vergaderingen van internationale commissies, subcommissies, werkgroepen of taakgroepen. De normcommissie stelt de Nederlandse delegatie vast. De subcommissie geeft aan de normcommissie technisch advies over voorstellen voor nieuw werk (NWIP) en vijfjaarlijkse toetsing van normen (five-year review). De normcommissie is verantwoordelijk voor het uiteindelijke Nederlandse stemadvies, omdat beleidsmatige aspecten een (grote) rol kunnen spelen bij het bepalen van het Nederlandse standpunt hierover. De subcommissie is verantwoordelijk voor het afstemmen en promoten van het Nederlandse standpunt met norm(sub)commissies binnen en buiten het werkgebied. De subcommissie wisselt intern en extern informatie uit over initiatieven die relevant zijn voor het werkterrein van de normsubcommissie. 15

17 BIJLAGE B - TAKEN EN VERANTWOORDELIJKHEDEN SECRETARIAAT Secretariaatsvoering en ondersteuning standaardisatie/normalisatie activiteiten Organisatie normsubcommissievergaderingen. Opstellen agenda (in samenwerking met de voorzitter). Bijwonen vergadering. Verslaglegging vergadering. Contact onderhouden normsubcommissieleden. Verzorgen documentenstroom. Ledenbestand normsubcommissie (administratie en aantrekken nieuwe leden). Bewaken kwaliteitseisen Redactie van (concept)normen (conform NEN-eisen): - normtechnische adviezen; - verwerken werkdocument in NEN-template; - in overleg met deskundige verwerken van commentaar na openbare kritiekronde. Bewaken onderlinge consistentie van samenhangende normen (wetgeving). Communicatie Intern: binnen NEN-Milieu en tussen NEN-Milieu en NEN-clusters voor andere vakgebieden. Extern: informeren en betrekken van relaties. Breed: informeren van belanghebbende partijen. Bevorderen gebruik en implementatie van normen. Coördinatie op nationaal en internationaal niveau Onderhouden netwerk op beleidsmatig en uitvoerend niveau, nationaal en internationaal (CEN, ). Overleg en terugkoppeling met financiers. Coördinatie extern; overleg met andere commissies en belanghebbende partijen. Deelname aan CEN- en -werk: Nederlandse inbreng verzorgen door: - commentaar leveren en stemmen; - inbrengen van Nederlandse standpunten bij internationale vergaderingen via Nederlandse delegatieleden of door directe deelname; - overname van CEN- en -normen; - inbrengen van nieuwe Nederlandse initiatieven bij CEN of. 16

18 BIJLAGE C: OVERZICHT NATIONALE EXPERTGROEPEN WERKPLEK- EN BUITENLUCHTMETINGEN Nationale expertgroep 1 - Wbb* - Strategie van monsterneming en algemene aspecten van metingen Te volgen internationale werkgroepen Dhr. Hafkenscheid RIVM theohafkenscheid@rivm.nl CEN/TC 137 WG 2 General requirements for measuring procedures Dhr. Kromhout - IRAS - H.Kromhout@uu.nl CEN/TC 264 WG 11 Diffusive samplers for the determination of gases and vapours Mw. Pensis Ankerpoort NV - Ingeborg.Pensis@sibelco.com CEN/TC 264 WG 18 Open path optical measurement methods Dhr. Severijnen - prov. Limburg m.severijnen@prvlimburg.nl CEN/TC 264 WG 26 Emissions into indoor air Mw. Voogt TNO - marita.voogt@tno.nl /TC 146 SC 2 WG 1 Particle size-selective sampling and analysis Dhr. Du Buy Buro Blauw frank.dubuy@buroblauw.nl /TC 146 SC 2 WG 9 Sampling pump performance * Wbb=werkplek-binnenlucht-buitenlucht 2 - Wbb - Meting van deeltjes /TC 146 SC 6 WG 6 Ventilation rate measurement /TC 146 SC 6 WG 11 Performance tests for sorption /TC 146 SC 6 WG 19 Investigation of constructions Dhr. Bakker ECN f.bakker@ecn.nl CEN/TC 137 WG 3 Particulate matter Dhr. Galenkamp TaTa Steel henk.galenkamp@tatasteel.com CEN/TC 264 WG 15 PM 2.5 µm mass fraction of particulate matter in ambient air Dhr. Hafkenscheid RIVM CEN/TC 264 WG 32 Particle number concentration and particle size distribution Dhr. De Jonge GGD Amsterdam - ddjonge@ggd.amsterdam.nl /TC 146 SC 2 WG 1 Particle size-selective sampling and analysis Dhr. Kromhout - IRAS Mw. Pensis Ankerpoort NV Dhr. Peters RPS advies jan-willem.peters@rps.nl

19 Dhr. Severijnen prov. Limburg Mw. Voogt TNO Wbb - Meting van vezels Dhr. Peters RPS advies /TC 146 SC 3 WG 1 Determination of asbestos fibre content Dhr. Tempelman TNO TNO jan.tempelman@tno.nl /TC 146 SC 6 WG 4 Asbestos / Mineral Fibres 4 - Wbb - Meting van anorganische stoffen /TC 146 SC 2 WG 4 Inorganic fibres /TC 146 SC 2 WG 7 Silica Dhr. Bakker ECN CEN/TC 264 WG 11 Diffusive samplers for the determination of gases and vapours Dhr. Boeckhout Tauw con.boeckhout@tauw.nl CEN/TC 264 WG 12 Reference method for determination of CO, NO2, SO2 and O3 in ambient air Dhr. Hafkenscheid RIVM CEN/TC 264 WG 34 Anions and cations in PM2,5 Mw. Voogt TNO /TC 146 SC 2 WG 2 Inorganic particulate matter 5 - Wbb - Meting van organische stoffen /TC 146 SC 3 WG 8 Determination of ozone UV method /TC 146 SC 6 WG 15 Sampling strategy for CO2 Mw. Baldan VSL abaldan@vsl.nl CEN/TC 264 WG 21 Measurement method for B[a]P Dhr. Bakker ECN CEN/TC 264 WG 35 EC/OC in PM2,5 Dhr. Boeckhout Tauw /TC 146 SC 2 WG 4 Organic vapours Dhr. Hafkenscheid RIVM /TC 146 SC 6 WG 2 Determination of formaldehyde in indoor air Dhr. Houtzager TNO - marc.houtzager@tno.nl /TC 146 SC 6 WG 3 Determination of volatile organic compounds (VOCs) in indoor air /TC 146 SC 6 WG 12 Semi-volatile organic compunds in building products /TC 146 SC 6 WG 13 VOCs in car interiors 18

20 /TC 146 SC 6 WG 16 VOC detectors /TC 146 SC 6 WG 18 Flame retardants 11 Werkplekatmosfeer Huidblootstelling Dhr. Kromhout - IRAS CEN/TC 137 WG 6 Dermal Exposure 12 Wbb Biologische agentia Biomonitoring /TC 146 SC 2 WG 8 Mw. Wouters - IRAS - i.wouters@uu.nl CEN/TC 264 WG 28 Airborne m.o.'s in ambient air Dhr. Snepvangers - Athene Octua - athenenoctua.advies@xs4all.nl Dhr. Samson - CBS - r.samson@cbs.knaw.nl CEN/TC 264 WG 29 GMO's in ambient air Assessment of contamination of skin and surfaces from airborne chemicals CEN/TC 264 WG 30 Biomonitoring methods with flowering plants CEN/TC 264 WG 31 Biomonitoring methods with mosses and lichens /TC 146 SC 6 WG 10 Fungi 19