Het gebruik van session- RPE voor het bepalen van de trainingsbelasting bij professionele voetbalspelers
|
|
- Anna Simons
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Het gebruik van session- RPE voor het bepalen van de trainingsbelasting bij professionele voetbalspelers The use of session-rpe to determine training load in professional soccer players Vrije Universiteit Faculty of Human Movement Sciences Specialization: Human Movement Sciences and Sport Qualification: Master s program in Human Movement Sciences Research internship Authors: M. Kramer & V. A. Groen Supervisors: Prof. Dr. G. J. P. Savelsbergh, Dr. J. J. De Koning June 2007
2 SAMENVATTING Doel. Het doel van deze studie was na te gaan of Foster s session-rpe methode beschouwd kan worden als een goede indicator van trainingsbelasting bij professionele voetbalspelers is en wat de rol hierin is van voetbalspecifieke parameters. Methode. Zes mannelijke profvoetballers namen deel aan het tweede deel van de studie (gem ± SD: leeftijd 23.3 ± 3.3 jaar, gewicht 78.7 ± 5.1 kg). Alle spelers werden tijdens zes reguliere trainingen van de club gevolgd. Een gescoorde waarde voor de globale intensiteit van de training werd vermenigvuldigd met de tijdsduur (in minuten) om zodoende een waarde te verkrijgen voor de session-rpe per training. Met behulp van een GPS systeem en videoregistratie werden voetbalspecifieke parameters als afgelegde afstand, aantal sprintjes en balcontacten gemeten. De session-rpe scores werden gecorreleerd met trainingsbelasting gebaseerd op hartfrequentie (Edwards trainingsbelasting), afgelegde afstand, aantal sprintjes en balcontacten. Onderscheid werd gemaakt tussen aanvallend en verdedigend ingestelde spelers en tussen tactische en conditionele trainingen. Resultaten. Een significante correlatie werd gevonden tussen session-rpe en Edwards trainingsbelasting (0,451), aantal sprintjes boven de 15 km/h (0,650) en aantal sprintjes boven de 20 km/h (0,832). Conclusie. Uit de resultaten van de huidige studie blijkt dat het gebruik van Foster s RPE methode niet alleen een weergave geeft van de fysiologische belasting, zoals bepaald met Edwards trainingsbelasting, maar vooral een goede indruk geeft over voetbalspecifieke parameters als aantal sprintjes op hoge snelheid. Trefwoorden. TRAININGSBELASTING, PERCEIVED EXERTION, HARTFREQUENTIE, GLOBAL POSITIONING SYSTEM, VOETBALTRAINING, TEAMSPORTEN ABSTRACT Purpose. The aim of this study was to examine if Foster s session-rpe method can be considered as a good indicator to quantify training load in professional soccer players and to assess the role of soccer specific parameters. Methods. Six professional male soccer players where involved in the study (mean ± SD: age 23.3 ± 3.3 yr, weight 78.7 ± 5.1 kg).all players were followed during six regular training sessions. The training load was determined by multiplying a scored value for global training intensity by the training duration in minutes to get a value for training session-rpe. A GPS system and video registration were used to measure soccer specific parameters as distance covered, number of sprints and number of contacts with the ball. Session-RPE scores were correlated with training load based on heart rate (Edwards training load), covered distance, number of sprints and number of ball contacts. Distinction was made between attacking en defensive and between tactical and conditional training sessions. Results. A significant correlation was found between session-rpe and Edwards training load (0,451), number of sprints above 15 km/h (0,650) and number of sprints above 20 km/h (0,832). Conclusion. The results of this study show that Foster s RPE method can be considered not only a good indicator of physiological load, as measured with Edwards training load, but especially a good indicator of soccer specific parameters as number of sprints on a high velocity. Key Words. TRAINING LOAD, PERCEIVED EXERTION, HEART RATE, GLOBAL POSITIONING SYSTEM, SOCCER TRAINING, TEAM SPORTS INLEIDING Trainingsbelasting is afhankelijk van de tijdsduur en de intensiteit van de training. 1 De trainingsbelasting kan opgelegd door de coach, ervaren door de speler, maar ook aan de hand van fysiologische parameters gemeten worden. Aangezien de ervaren trainingsbelasting door de speler de stimulus voor adaptatie na een training bepaald, is het belangrijk een valide maat voor deze vorm van trainingsbelasting te verkrijgen. 1,2 Dit is vooral relevant in teamsporten, waarbij de opgelegde trainingsbelasting door de coach vaak hetzelfde is voor elke teamspeler. 3 Omdat naast fitheid, meerdere factoren zoals blessures, ziekte, weer, speelschema en psychologische status de sporter beïnvloeden, is het van belang de trainingsbelasting, zoals ervaren door de speler zelf, te monitoren en controleren om zodoende er voor te zorgen dat elke speler de juiste trainingsprikkel krijgt. 4 Er zijn verschillende parameters om de trainingsbelasting te meten. Veelal wordt hiervoor gebruikt gemaakt van hartfrequentie (HF) en zuurstofopname (VO 2 ). Het gebruik van hartfrequentie om de trainingsintensiteit te beschrijven en te bepalen is gebaseerd op de welbekende relatie tussen HF en VO 2 over een groot bereik van constante submaximale belasting. 6 Een alternatieve manier, uitgaande van de ervaren trainingsbelasting door de sporter, is voorgesteld door. 2 Deze methode is afgeleid van Borg s category ratio scale (CR10-scale), ook rate of perceived exertion (RPE) genoemd. 6 Een sporter kan deze schaal 2
3 gebruiken om de intensiteit van de training te beoordelen met een getal tussen 0 en 10. In de methode van Foster et al. 2 wordt deze intensiteitfactor vermenigvuldigd met de duur van de trainingssessie (in minuten) en krijgt men een maat voor de trainingsbelasting, de session- RPE. Deze belasting kan gesommeerd worden op basis van voldoende tijdperiodes (een week bijvoorbeeld) om zodoende een globale maat van de trainingsbelasting te verkrijgen. Een alternatieve manier om de trainingsbelasting te bepalen is het meten van positie en snelheid met behulp van het Global Positioning System (GPS). 7 In de studie van Impellizzeri et al. 4 is bij 19 voetballers (gemiddelde leeftijd van 17.6jaar) de session-rpe methode vergeleken met verschillende methoden voor het bepalen van trainingsbelasting gebaseerd op de hartfrequentie. De resultaten laten zien dat de session- RPE beschouwd kan worden als een goede indicator voor de trainingsbelasting. Tot op heden is er maar in weinig studies gekeken naar het praktisch en goedkoop meten van de trainingsbelasting bij teamsporten; ook is er vaak slechts gekeken naar de hartfrequentie als vergelijkende maat voor session-rpe. De vraagstelling van deze studie is dan ook of de Foster s session-rpe methode beschouwd kan worden als een goede indicator van trainingsbelasting bij professionele voetbalspelers en wat de rol hierin is van voetbalspecifieke parameters. METHODE Deze studie was opgedeeld in twee aparte maar gerelateerde gedeeltes. In het eerste deel werd de validiteit en de betrouwbaarheid van het GPS systeem bij recreatieve voetballers getest. In het tweede deel werd trainingsbelasting aan de hand van Foster s session-rpe methode vergeleken met andere parameters voor de trainingsbelasting bij professionele voetballers. Deel 1 Proefpersonen. Tien mannelijke proefpersonen namen deel aan dit deel van de studie. De gemiddelde leeftijd was 21.0 ± 2.9 jaar. Alle proefpersonen hadden minimaal vijf jaar voetbalervaring en waren lid van verschillende amateurvoetbalverenigingen. De Ethische Commissie Bewegingswetenschappen van de Vrije Universiteit Amsterdam had toestemming verleend en een informed consent werd afgenomen. Onderzoeksopzet. Tijdens dit deel van de studie werden de variabelen afstand en snelheid gemeten met het GPS systeem. De metingen bestonden uit drie onderdelen die achtereenvolgens werden afgelegd. Voor het eerste onderdeel werd een afstand van 10m met behulp van meetlint en pionnen uitgezet. De proefpersonen dienden deze afstand tien keer achter elkaar af te leggen (in totaal 100m). De eerste keer deden ze dit wandelend, daarna joggend en tot slot sprintend, met een pauze van 30 seconden. De proefpersonen werden geïnstrueerd precies bij de pionnen te beginnen en te eindigen. Het tweede onderdeel werd op soortgelijke manier uitgevoerd, alleen was de afstand 4*50m (in totaal 200m). Tussen deze twee onderdelen werd twee minuten pauze gehanteerd. Ten slotte werden zes sprints uitgevoerd (derde onderdeel). Tijdpoortjes werden met behulp van meetlint op tien meter van elkaar uitgezet. De proefpersonen dienen hier met een constante snelheid doorheen te sprinten na een aanloop van 30m. De proefpersonen werden geïnstrueerd steeds harder te sprinten, waarbij de laatste sprint op maximale snelheid uitgevoerd diende te worden. De pauze tussen de sprints bedroeg steeds één minuut. Materiaal. Het GPS systeem waar gebruik van gemaakt werd is van GPSports (SPI Elite, Canberra, Australië). Dit systeem meet elke seconde de tijd, afstand, snelheid en positie van de persoon. De GPS unit werd in een hesje hoog tussen de schouderbladen gedragen. Na afloop van de test, werd de data gedownload op een PC. Deze data werd voor bewerking klaargemaakt met behulp van GPSports analyse software (V , Canberra, Australië) om 3
4 zodoende afstand en snelheid vast te stellen. De afstand werd gemeten met behulp van een meetlint (Stabila, South Elgin, USA). De sprinttijden werden gemeten met behulp van tijdpoortjes (Pallas, Amsterdam). Data-analyse. Uit de gemeten sprinttijden werd aan de hand van de afstand de snelheid berekend. Validiteit van de afstand werd bepaald door de GPS afstand met de actuele afstand uit de eerste twee onderdelen te vergelijken. Validiteit van de snelheid werd bepaald door GPS snelheid tijdens het derde onderdeel te vergelijken met de snelheid berekend uit de tijd gemeten met behulp van de tijdpoortjes. Statistiek die hiervoor werd gebruikt is de gepaarde T-test, Pearson s correlatie coëfficiënt en een regressie analyse. Betrouwbaarheid werd aan de hand van de eerste twee onderdelen bepaald door de drie afgelegde afstanden per onderdeel met elkaar te vergelijken. Statistiek die hiervoor werd toegepast is de ANOVA voor herhaalde metingen en de Intraclass Correlatie Coëfficiënt (ICC). Dit is gelijk aan de statistiek gebruikt in een soortgelijke studie naar de validiteit en betrouwbaarheid van het GPS systeem. 8 Statistiek werd berekend met het computerprogramma SPSS , waarbij een betrouwbaarheidsinterval van 95% werd gehanteerd. Deel 2 Proefpersonen. Zes mannelijke proefpersonen namen deel aan het tweede deel van de studie (gem ± SD: leeftijd 23.3 ± 3.3 jaar, gewicht 78.7 ± 5.1 kg). Alle proefpersonen speelden in de selectie van voetbalclub AZ te Alkmaar. De spelers die deelnamen konden worden verdeeld in drie aanvallend en drie verdedigend ingestelde spelers. Twee spelers namen deel aan alle trainingen, twee spelers miste één training en twee spelers miste er twee. De Ethische Commissie Bewegingswetenschappen van de Vrije Universiteit Amsterdam had toestemming verleend en een informed consent werd afgenomen. Onderzoeksopzet. Tijdens dit deel van de studie werden de proefpersonen tijdens reguliere trainingen van de club gevolgd. Dit gebeurde gedurende zes trainingen waarbij onderscheid kon worden gemaakt tussen drie tactische en drie conditionele trainingen. De trainingen waren verdeeld over drie maanden en waren opgesteld door de coach van het team. Tijdens de trainingen droegen de spelers het GPS systeem en hartfrequentiebanden. Trainingen werden geregistreerd met behulp van video-opname. Het aantal balcontacten tijdens partij- en positiespellen werd aan de hand van de videoregistratie achteraf door beide onderzoekers onafhankelijk van elkaar gescoord. Ongeveer 30 minuten na afloop van de training werd de spelers en coach gevraagd de globale intensiteit van de training te scoren op de naar het Nederlands vertaalde Borg s CR10 scale (zie tabel 1). 6 Het is niet te verwachtten dat deze kleine verandering de validiteit en betrouwbaarheid van de originele Borg s CR10 scale verandert. Deze schaal is al in meerdere studies voor het meten van de trainingintensiteit gebruikt. 2,4,9-11 De spelers kregen voor de eerste afname van de schaal instructie hierover. Materiaal. Het GPS systeem waar gebruik van gemaakt werd is het zelfde systeem als gebruikt in deel 1 van de studie. De spelers droegen nu ook een hartfrequentieband (Polar, Kempele Finland). De hartfrequentie werd ook elke seconde door het GPS systeem geregistreerd Data-analyse. De waarde voor de globale intensiteit van de training werd vermenigvuldigd met de tijdsduur (in minuten) om zodoende een waarde te verkrijgen voor de session-rpe per training, zoals beschreven in. 2 Uit de analyse van het GPS systeem werden de volgende parameters verkregen: de hartfrequentie, totale afgelegde afstand gedurende de training en het aantal sprintjes boven de 15 en 20 km/h. Edwards trainingsbelasting werd berekend uit de hartfrequentiedata zoals dat ook in andere studies werd gedaan. 4,10,11 In de methode van Edwards wordt de trainingsbelasting bepaald door de tijd (in minuten) in 5 hartfrequentiezones te vermenigvuldigen met een coëfficiënt relatief ten opzichte van elke zone (50-60% HF max = 1, 60-70% HF max = 2, 70-80% HF max = 3, 80-90% HF max = 4, % 4
5 HF max = 5) en deze waarden op te tellen. Als maximale hartfrequentie werd de hoogste hartfrequentie genomen tijdens een van de gemeten trainingen. Om balcontacten tussen verschillende trainingen met elkaar te kunnen vergelijken werd het aantal balcontacten vermenigvuldigd met het aantal spelers dat deelnam aan het positie- of partijspel en gedeeld door de tijd, waarbij een arbitraire waarde werd verkregen. De relatie tussen session-rpe en Edwards trainingsbelasting, afgelegde afstand, aantal sprints boven de 15 en 20 km/h en aantal balcontacten werd geanalyseerd met Pearson s correlatie coëfficiënt. Tussen aanvallend en verdedigend ingestelde spelers werd met een gepaarde T-test en Pearson s correlatie coëfficiënt gekeken of er verschil is met betrekking tot de session-rpe score, Edwards trainingsbelasting, afgelegde afstand, aantal sprints boven de 15 en 20 km/h en aantal balcontacten. Dit werd ook gedaan tussen tactische en conditionele trainingen. Ten slotte werd de relatie tussen de gemiddelde session-rpe score van de spelers per training en de session-rpe score van de coach met Pearson s correlatie coëfficiënt bepaald. Statistiek werd berekend met het computerprogramma SPSS , waarbij een betrouwbaarheidsinterval van 95% werd gehanteerd. Tabel 1: Vertaalde Borg s CR10 scale. 6 Waarde Beschrijving 0 Rust 1 Erg gemakkelijk 2 Gemakkelijk 3 Gemiddeld 4 Beetje zwaar 5 Zwaar 6 7 Erg zwaar Maximaal RESULTATEN Deel 1 GPS en absolute afstand bij de groep voetballers waren significant verschillend bij joggen en sprinten voor de 10m trials (tabel 2). De significante correlatie voor de totaal afgelegde afstand was r = (Figuur 1). Tabel 2: GPS afstand. Wandelend Joggend Sprintend 10*10m 1000,00 (100m) 97,5 90,8 (*) 85,0 (*) 4*50m (200m) 202,5 204,5 203,8 (*) = GPS afstand significant verschillend van actuele afstand. 800,00 Figuur 1: Relatie tussen actuele afstand en GPS afstand. GPS afstand (m) 600,00 400,00 y = 0,988x - 11,607 R^2 = 0,998 Tussen GPS en actuele snelheid werd geen significant verschil gevonden. De significante correlatie was r = (figuur 2). 200,00 0,00 5 0,00 200,00 400,00 600,00 800, ,00 Actuele afstand (m)
6 32,0 30,0 28,0 GPS snelheid (km/h) 26,0 24,0 22,0 y = 0,954x + 1,240 R^2 = 0,976 20,0 18,0 17,5 20,0 22,5 25,0 27,5 30,0 32,5 Actuele snelheid (km/h) Figuur 2: Relatie tussen actuele snelheid en GPS snelheid. De ANOVA voor herhaalde metingen laat een significant verschil tussen de drie GPS afstanden bij het 10*10m (100m) onderdeel zien. De ICC tussen de drie metingen was significant (r = 0,847). Bij het 4*50m (200m) onderdeel laat de ANOVA voor herhaalde metingen geen significant verschil tussen de drie GPS afstanden zien. De ICC tussen de drie metingen was ook significant (r = 0,671). Deel 2 Verschillende parameters voor trainingsbelasting werden verzameld. Correlaties tussen session-rpe en Edward s methode, sprints boven 15 km/h en sprints boven 20 km/h waren significant (tabel 3). Tabel 3: Pearson s Correlatie tussen session-rpe en andere parameters voor de trainingsbelasting. Correlatie Edwards TB (AW),451 (*) Afgelegde afstand (m) 0,217 Aantal sprints > 15 km/h,650 (*) Aantal sprints > 20 km/h,832 (*) Aantal balcontacten (AW) -,446 TB = Trainingsbelasting. AW = Arbitraire waarde. (*) = Significante correlatie met session-rpe. Tussen aanvallend en verdedigend ingestelde spelers werden met betrekking tot session-rpe, Edwards trainingsbelasting, afgelegde afstand, aantal sprints boven de 15 en 20 km/h en aantal balcontacten geen significante verschillen gevonden (tabel 4). Significante correlaties werden gevonden voor afgelegde afstand en het aantal sprints. Tabel 4: Gemiddelde waardes aanvallend en verdedigend ingestelde spelers. Aanvallend Verdedigend Correlatie Session-RPE (AW) 347,1 308,6 0,796 6
7 Edwards TB (AW) 210,9 191,2 0,446 Afgelegde afstand (m) 5068,4 5086,0 0,934 (**) Aantal sprints > 15 km/h 49,0 49,1 0,983 (**) Aantal sprints > 20 km/h 15,2 16,0 0,936 (**) Aantal balcontacten (AW) 28,7 30,6 0,245 TB = Trainingsbelasting. AW = Arbitraire waarde. (**) = Significante correlatie tussen aanvallend en verdedigend ingestelde spelers. Tussen tactische en conditionele trainingen werden met betrekking tot session-rpe, Edwards trainingsbelasting, afgelegde afstand, aantal sprints boven de 15 en 20 km/h en aantal balcontacten significante verschillen gevonden voor session-rpe en aantal sprints boven zowel 15 en 20 km/h (tabel 5). Alleen afgelegde afstanden op tactische en conditionele trainingen correleerden hoog met elkaar. Tabel 5: Gemiddelde waardes tussen tactische en conditionele trainingen. Tactisch Conditioneel Correlatie Session-RPE (AW) 259,3 429,4 (*) 0,637 Edwards TB (AW) 194,7 200,7 0,477 Afgelegde afstand (m) 5158,8 4967,0 0,860 (**) Aantal sprints > 15 km/h 37,9 63,9 (*) -0,015 Aantal sprints > 20 km/h 10,8 21,7 (*) 0,307 Aantal balcontacten (AW) 29,6 29,3-0,300 TB = Trainingsbelasting. AW = Arbitraire waarde. (*) = Significant verschillend van tactische training. (**) = Significante correlatie tussen tactische en conditionele training. De coach scoorde een significant hogere RPE dan de spelers (gemiddeld 472 om 327 voor de spelers). De correlatie tussen de waardes bedroeg r = 0,753 met een significantie van p = DISCUSSIE Uit de resultaten van het eerste deel van de studie kan geconcludeerd worden dat het GPS systeem een valide en betrouwbare maat voor de actuele afstand geeft bij herhaalde afstanden van 50m. Daarnaast levert het GPS systeem een valide maat op voor sprintsnelheden. Bij herhaalde afstanden van 10m bleek het GPS systeem op jog- en sprintsnelheid geen valide maat te geven. Daarnaast bleken de afstanden, die met verschillende snelheden gelopen werden, significant van elkaar te verschillen. Verondersteld wordt dat door het keren op een hogere snelheid het bovenlichaam steeds meer kantelt bij het keerpunt. Hierdoor zou het systeem een andere afstand kunnen meten dan dat er door de speler afgelegd wordt. De gevonden hoge ICC (r = 0,846) ondersteunt deze veronderstelling. In een eerder uitgevoerd onderzoek, waarbij een voetbalspecifiek circuit was uitgezet over een afstand die overeenkomt met de gemiddeld afgelegde afstand tijdens wedstrijden werd een uitstekende validiteit en betrouwbaarheid gemeten. 8 Uit de resultaten van het tweede deel blijkt dat de session-rpe methode hoog correleert met het aantal sprintjes dat de voetballers afleggen boven de 15 en 20 km/h (r = 0,650 en 0,832). Ook wordt een significante, dan wel niet hoge (r = 0,451) correlatie gevonden tussen de session-rpe methode en Edwards trainingsbelasting. Afgelegde afstand en aantal balcontacten tijdens de trainingen blijken geen bepalende invloed te hebben op de ervaren trainingsbelasting bij de profvoetballers. Ook tussen aanvallend en verdedigend ingestelde spelers komen geen significante verschillen naar voren, de afgelegde afstanden en 7
8 het aantal sprintjes boven de 15 en 20 km/h bleken hoog met elkaar te correleren. Wanneer onderscheid wordt gemaakt tussen tactische en conditionele trainingen komt naar voren dat tijdens conditionele trainingen zowel de session-rpe score (429,4 om 259,3) als het aantal sprintjes boven de 15 en 20 km/h (resp. 37,9 om 63,9 en 10,8 om 21,7) significant hoger is. Opvallend hierbij is dat er geen verschil gevonden wordt in de maat voor Edwards trainingsbelasting en de afgelegde afstand. Ten slotte blijkt de session-rpe score van de coach per training significant hoger te zijn dan de gemiddelde session-rpe score van de spelers per training. Er bestaat wel een hoge, maar niet significante (p = 0,084) correlatie (0,753) tussen beide waardes. De coach lijkt de trainingen zwaarder in te schatten dan de spelers, maar doet dit wel elke keer. De huidige studie is de eerste studie die Foster s session-rpe methode toepast om trainingsbelasting te kwantificeren bij professionele voetballers. Het gebruik van deze methode kan beschouwd worden als een goede indicator van de trainingsbelasting. Uit de huidige studie blijkt dat het gebruik van Foster s RPE benadering niet alleen een weergave geeft van de fysiologische belasting, zoals bepaald met Edwards trainingsbelasting, maar vooral een goede indruk geeft over voetbalspecifieke parameters als een aantal sprintjes op een hoge snelheid. Aan het huidig onderzoek kunnen slecht met de nodige voorzichtigheid conclusies worden getrokken, aangezien er slechts zes voetballers gedurende zes trainingen gemeten werden. Een ander zwak punt van de studie is dat de metingen niet op opeenvolgende dagen werden uitgevoerd. De gevonden correlatie van 0,451 tussen de session-rpe methode en Edwards trainingsbelasting was lager als die gevonden in eerdere studies bij amateur-voetballers, wielrenners, basketballers en schaatsers. 2,4,10,11 Meest recent vonden Impellizzeri et al. 4 in een studie bij 19 amateur-voetballers gedurende 476 trainingssessies een significante correlatie van 0,71. Foster et al. 11 vonden bij wielrenners en basketballers een hoog consistente relatie aan de hand van een regressieanalyse. In een andere studie vonden Foster et al. 10 individuele correlaties in een range van 0,75 tot 0,90 bij professionele sporters, voornamelijk schaatsers. Ten slotte vonden Foster et al. 2 bij 30 recreatieve hardlopers een significante correlatie van 0,65 tussen de session-rpe en de heart-rate-reserve methode. Een mogelijke verklaring voor de lagere correlatie in de huidige studie tussen de session-rpe methode en Edwards trainingsbelasting kan het kleine aantal voetballers en het beperkte aantal trainingen waarover gemeten werd zijn. Een mogelijke verklaring voor de lagere correlaties ten opzichte van duursporten zou de toegenomen anaërobe contributie aan de energievoorziening tijdens voetbaltrainingen kunnen zijn. In de huidige studie wordt een significante correlatie (0,650 om 0,832) gevonden tussen aantal sprintjes boven respectievelijk 15 en 20 km/h en de session-rpe waarde. Dit wijst erop dat het aantal sprintjes, waarbij vooral het anaerobe systeem wordt aangesproken, een bepalende maat is voor de session-rpe score. 12 De correlatie tussen Edwards trainingsbelasting en session-rpe zal dus afnemen bij toename van anaërobe contributie. In eerder onderzoek werd deze bevinding ondersteund. Hierbij werd aangetoond dat tijdens een afwisselend protocol, zoals voetbaltraining, de session-rpe hoger gescoord werd in vergelijking met een trainingsprotocol met een constant inspanningsniveau. De hogere session-rpe score kwam overeen met een hoger geleverde arbeid, ondanks dat de VO 2 en HF tussen de twee inspanningsprotocols gelijk waren. 13 Ook deze onderzoekers wekten de suggestie dat toegenomen RPE tijdens afwisselende inspanningsprotocols veroorzaakt zou kunnen worden door een toegenomen bijdrage van anaërobe mechanismen aan de energievoorziening 13 Daarnaast bleek de validiteit van de hartfrequentie tijdens interval inspanning niet groot omdat hij relatief traag reageert op veranderingen in VO 2 en belasting. 14 8
9 Ander onderzoek heeft aangetoond dat hartfrequentie en lactaatgehalte samen de RPE nauwkeuriger voorspellen dan een van de variabelen afzonderlijk. 15 In dat onderzoek wordt gesteld dat RPE een betrouwbaardere maat is van trainingsintensiteit, wanneer zowel anaërobe als aërobe systemen merkbaar geactiveerd worden, zoals bij afwisselende activiteiten als voetbaltrainingen en wedstrijden. 3 Dat er geen significante verschillen naar voren komen tussen aanvallend en verdedigend ingestelde spelers is in overeenstemming met literatuur gemeten tijdens wedstrijden. 8,16 Hierin worden geen significante verschillen in totaal afgelegde afstand en aantal sprints boven een bepaalde snelheid tussen aanvallers en verdedigers gevonden, wat dus ook overeenkomt met de trainingen. Bij het onderscheid tussen tactische en conditionele trainingen bleek dat tijdens conditionele trainingen zowel de session-rpe als het aantal sprintjes boven de 15 en 20 km/h significant hoger is. Er werd geen verschil gevonden in de maat voor Edwards trainingsbelasting. Deze resultaten zijn in overeenstemming met de eerder gewekte suggestie, dat door een toename van het gebruik van anaërobe mechanismen aan de energievoorziening de ervaren trainingsbelasting toeneemt. De correlatie tussen session-rpe waardes van coach en spelers duidt er op dat zowel coach, als spelers het onderscheid in trainingen vrij goed konden uitdrukken in RPE score, hoewel opgemerkt dient te worden dat de coach de trainingen significant zwaarder inschatte. De session-rpe methode is praktisch, zowel in de training als in de wedstrijden uitvoerbaar en er hoeft geen dure apparatuur voor worden aangeschaft. Om betrouwbaar gebruikt te worden is het wel gewenst gestandaardiseerde procedures te volgen door voorlichting over het gebruik van de Borg s rating scale en het op een vastgesteld moment afnemen van de schaal. 11 Hoe langer je de schaal zal gebruiken, hoe nauwkeuriger de score de werkelijk ervaren trainingsintensiteit zal reflecteren. 11 Het tijdstip na de training waarop gescoord wordt is belangrijk om de invloed van het laatste deel van de training op de scoring zoveel mogelijk te minimaliseren. Verdere verbetering in de fysieke fitheid van voetballers kan verkregen worden door het trainingsproces te monitoren. 11 Dergelijke monitoring van het trainingsproces is ook gewenst om de periodisatie van training te analyseren. 11 Testen op het veld blijkt hierbij nuttiger dan het testen in een laboratoriumsetting, omdat veldtesten gedurende het gehele seizoen uitvoerbaar zijn, niet veel tijd kosten en bovendien voorzien in informatie over specifieke prestatieveranderingen gerelateerd aan de sport. 17 Het is wel belangrijk te bedenken dat data uit laboratorium- en veldtesten door de complexe natuur van het voetbal nooit gebruikt kunnen worden om de prestatie tijdens wedstrijden te voorspellen. 17 Ondanks dat men heeft aangetoond dat session-rpe nauwkeurig trainingsbelasting reflecteert, is het mogelijk dat spelers dezelfde fysiologische stimulus anders kunnen ervaren ten gevolge van hun individuele gemoedstoestand. 18 In onderzoek werd aangetoond dat tijdens overbelasting de session-rpe voor een gegeven hartfrequentie de neiging had toe te nemen. 19 Het gebruik van session-rpe om trainingsbelasting te monitoren kan daarom gezien worden als een waardevol hulpmiddel om trainingsgerelateerde vermoeidheid te detecteren en om overtraining te voorkomen. Gebaseerd op resultaten in de huidige studie kan gesteld worden dat Foster s session- RPE methode een waardevol hulpmiddel is om trainingen en wedstrijden te monitoren. Om de resultaten te ondersteunen is er echter meer onderzoek nodig om de session-rpe volledig te valideren. Ook zou zodoende een duidelijker beeld geschetst kunnen worden over verschillen in spelerposities, verschillende soorten training en de rol van de coach met betrekking tot trainingsbelasting. 9
10 DANKBETUIGINGEN De auteurs willen Prof. Drs. M. J. Van Dijk, Drs. A. J. Burghout, Prof. Dr. G. J. P. Savelsbergh, Dr. J. J. De Koning en voetbalclub AZ Alkmaar bedanken voor hun medewerking in deze studie. Ook bedanken wij de proefpersonen die betrokken waren in het onderzoek. REFERENTIES 1) Viru A, Viru M. Nature of training effects. In: Garret W, Kirkendall D, redactie. Exercise and Sport Science. Philadelphia: Lippincott Williams & Williams; p ) Foster C, Hector LL, Welsh R, Schrager M, Green MA, Snyder AC. Effects of specific versus cross-training on running performance. Eur J Appl Physiol Occup Physiol 1995;70(4): ) Bangsbo J. The physiology of soccer: with special reference to intense intermittent exercise. Acta Physiol Scand Suppl 1994; 619: ) Impellizzeri FM, Rampinini E, Coutts AJ, Sassi A, Marcora SM. Use of RPE-based training load in soccer. Med Sci Sports Exerc 2004;36(6): ) Ǻstrand PO, Rodahl K. Textbook of Work Physiology. New York: McGraw Hill; p ) Borg G, Hassmén P, Lagerström M. Perceived exertion related to heart rate and blood lactate during arm and leg exercise. Eur J Appl Physiol Occup Physiol 1987;56(6): ) Larsson P. Global positioning system and sport-specific testing. Sports Med 2003;33(15): ) Nog niet gepubliceerd. The validity of a global positioning system for measuring player movement patterns. 9) Foster C, Daines E, Hector L, Snyder AC, Welsh R. Athletic performance in relation to training load. Wis Med J 1996;95(6): ) Foster C. Monitoring training in athletes with reference to overtraining syndrome. Med Sci Sports Exerc 1998;30(7): ) Foster C, Florhaug JA, Franklin J, Gottschall L, Hrovatin LA, Parker S, Doleshal P, Dodge C. A new approach to monitoring exercise training. J Strength Cond Res 2001;15(1): ) Bangsbo J, Nørregaard L, Thorsø F. Activity profile of competition soccer. Can J Sport Sci 1991;16(2): ) Drust B, Reilly T, Cable NT. Physiological responses to laboratory-based soccer-specific intermittent and continuous exercise. J Sports Sci 2000 Nov;18(11): ) Achten J, Jeukendrup AE. Heart rate monitoring applications and limitations. Sports Med 2003;33(7): ) Borg G, Ljunggren G, Ceci R. The increase of perceived exertion, aches and pain in the legs, heart rate and blood lactate during exercise on a bicycle ergometer. Eur J Appl Physiol Occup Physiol 1985;54(4): ) Di Salvo V, Baron R, Tschan H, Calderon Montero FJ, Bachl N, Pigozzi F. Performance characteristics according to playing position in elite soccer. Int J Sports Med 2007;28(3): ) Svensson M, Drust B. Testing soccer players. J Sports Sci 2005;23(6): ) Morgan WP. Psychological components of effort sense. Med Sci Sports Exerc 1994; 26: ) Martin DT, Andersen MB. Heart rate-perceived exertion during training and taper. J Sports Med Phys Fitness 2004;40:
Dutch summary (samenvatting)
Dutch summary (samenvatting) Externe belasting tijdens voetbaltraining: de waarde van versnelling en vertraging Het monitoren van de trainings- en wedstrijdbelasting met behulp van geautomatiseerde positiemeetsystemen
Nadere informatieKlinische inspanningstesten in de (kinder)revalidatie
Klinische inspanningstesten in de (kinder)revalidatie Kinderen en jongvolwassenen met een fysieke beperking, zoals cerebrale parese (CP), ervaren vaak loopproblemen in het dagelijks leven. Veelgehoorde
Nadere informatie1 G>=>KE:G=L> Dutch summary
1 Dutch summary * - nederlandse samenvatting Alhoewel cerebrale parese (CP) wordt gezien als een non-progressieve aandoening treden er wel degelijk secundaire complicaties op zoals afname van beweeglijkheid,
Nadere informatieEn dit alles met als hoofddoel: het verbeteren van de prestaties op het veld en een zo hoog mogelijke eindklassering op de ranglijst die seizoen!
Wat is TopFitTest? TopFitTest is een test- en adviesbureau dat gespecialiseerd is in het afnemen van sportspecifieke testen. Aan de hand van de testen kan optimaal advies worden gegeven om jou door middel
Nadere informatieBeïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten?
Beïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten? Does Gentle Teaching have Effect on Skills of Caregivers and Companionship and Anxiety
Nadere informatieMeten van explosiviteit bij top indoor balteamsporters. H.T.D. van der Does, MSc. Dr. M.S. Brink S.H. Doeven, MSc. Dr. K.A.P.M.
Meten van explosiviteit bij top indoor balteamsporters H.T.D. van der Does, MSc. Dr. M.S. Brink S.H. Doeven, MSc. Dr. K.A.P.M. Lemmink Indoor Balteamsporten karakteristieken Volleybal explosieve bewegingen:
Nadere informatieEffecten van een op MBSR gebaseerde training van. hospicemedewerkers op burnout, compassionele vermoeidheid en
Effecten van een op MBSR gebaseerde training van hospicemedewerkers op burnout, compassionele vermoeidheid en compassionele tevredenheid. Een pilot Effects of a MBSR based training program of hospice caregivers
Nadere informatieDutch Summary. (Nederlandse Samenvatting) Tim Takken
Dutch Summary (Nederlandse Samenvatting) Tim Takken 9 In Hoofdstuk 1 wordt een inleiding gegeven over algemene fitheid en algehele gezondheid. Uit diverse studies blijkt dat er een relatie bestaat tussen
Nadere informatieFysieke Activiteit bij 50-plussers. The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and. Physical Activity among Adults Aged over 50
De relatie tussen eigen-effectiviteit 1 De Relatie tussen Eigen-effectiviteit, Intrinsieke Motivatie en Fysieke Activiteit bij 50-plussers The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and
Nadere informatieTrainen voor goud in Rio
Trainen voor goud in Rio Wat kunnen we leren van de training van toppers? Drs Albert Smit, bewegingswetenschapper en wielertrainer Vincent ter Schure en Timo Fransen Achtervolging baan Tijdrit weg Wegwedstrijd
Nadere informatieCLINIC PARELLOOP 2019 EFFECTIEF TRAINEN MET HARTSLAGMETER
CLINIC PARELLOOP 2019 EFFECTIEF TRAINEN MET HARTSLAGMETER ENERGIESYSTEMEN Fosfaatsysteem Melkzuursysteem Zuurstofsysteem FOSFAAT SYSTEEM Anaeroob (zonder zuurstof) Alactisch Duurt bij maximale sprint 14
Nadere informatieTestattitudes van Sollicitanten: Faalangst en Geloof in Tests als. Antecedenten van Rechtvaardigheidspercepties
Testattitudes van Sollicitanten: Faalangst en Geloof in Tests als Antecedenten van Rechtvaardigheidspercepties Test-taker Attitudes of Job Applicants: Test Anxiety and Belief in Tests as Antecedents of
Nadere informatieINVLOED VAN CHRONISCHE PIJN OP ERVAREN SOCIALE STEUN. De Invloed van Chronische Pijn en de Modererende Invloed van Geslacht op de Ervaren
De Invloed van Chronische Pijn en de Modererende Invloed van Geslacht op de Ervaren Sociale Steun The Effect of Chronic Pain and the Moderating Effect of Gender on Perceived Social Support Studentnummer:
Nadere informatieFYSIEKE METINGEN VOETBAL. Heart Rate System (HRS) m.b.v. Polar Team² System
FYSIEKE METINGEN VOETBAL Heart Rate System (HRS) m.b.v. Polar Team² System Toine van de Goolberg www.toinevandegoolberg.nl DOEL FYSIEKE METINGEN (HRS) Controle op de trainingsarbeid, zowel individueel
Nadere informatieSportgezondheid : Weg met de oude conditietesten Versie November 2006 Bron: KNHB / B.Bos / B.Bams
Sportgezondheid : Weg met de oude conditietesten Versie November 2006 Bron: KNHB / B.Bos / B.Bams "Onze ploeg is fitter dan vorig jaar" of "wij zijn goed de winterstop uitgekomen". Dit zijn regelmatig
Nadere informatieSamenvatting (Dutch summary)
Samenvatting (Dutch summary) Door de hedendaagse gespecialiseerde medische zorg is de levensverwachting van mensen met een dwarslaesie aanzienlijk toegenomen. Echter, veel mensen met een chronische dwarslaesie
Nadere informatieTNO Runalyser; real time monitoring van looptechniek. John Willems
TNO Runalyser; real time monitoring van looptechniek John Willems Inhoud Korte intro TNO Wat is runalyser? Waarom runalyser? Voorbeeld data runalyser Onderzoek naar running economy Toekomst 2 TNO personal
Nadere informatieLichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and
Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa Physical factors as predictors of psychological and physical recovery of anorexia nervosa Liesbeth Libbers
Nadere informatie9. Lineaire Regressie en Correlatie
9. Lineaire Regressie en Correlatie Lineaire verbanden In dit hoofdstuk worden methoden gepresenteerd waarmee je kwantitatieve respons variabelen (afhankelijk) en verklarende variabelen (onafhankelijk)
Nadere informatieTrainingen sturen vanuit het labo en op het veld
Arenberggebouw Arenbergstraat 5 1000 Brussel Tel: 02 209 47 21 Fax: 02 209 47 15 Trainingen sturen vanuit het labo en op het veld AUTEURS VANBEKBERGEN J., PELGRIM K. REDACTEUR MEYLEMANS S. INSTITUUT Katholieke
Nadere informatieEmotioneel Belastend Werk, Vitaliteit en de Mogelijkheid tot Leren: The Manager as a Resource.
Open Universiteit Klinische psychologie Masterthesis Emotioneel Belastend Werk, Vitaliteit en de Mogelijkheid tot Leren: De Leidinggevende als hulpbron. Emotional Job Demands, Vitality and Opportunities
Nadere informatieEvaluatie van de effecten van sportvasten bij mannen met een leeftijd van jaar. Deel 2: Indicatoren van duurconditie en vetverbranding
Evaluatie van de effecten van sportvasten bij mannen met een leeftijd van 20-50 jaar Deel 2: Indicatoren van duurconditie en vetverbranding Evaluatie van de effecten van sportvasten bij mannen met een
Nadere informatieRolstoelkarakteristieken
Rolstoelkarakteristieken Merk rolstoel Type / nummer ADL rolstoel of sportrolstoel Datum levering Merk banden Bandenspanning Gewicht Rolstoel in kg Datum laatste keer aangepast Wat is er toen aangepast
Nadere informatieHet effect van leeftijd en rijping op de selectie van jeugdtennissers en de ontwikkeling op de vijf-meter sprinttest
Het effect van leeftijd en rijping op de selectie van jeugdtennissers en de ontwikkeling op de vijf-meter sprinttest Tamara Kramer Barbara Huijgen Marije Elferink-Gemser Chris Visscher Expertiseteam Talentherkenning
Nadere informatieDe relatie tussen Stress Negatief Affect en Opvoedstijl. The relationship between Stress Negative Affect and Parenting Style
De relatie tussen Stress Negatief Affect en Opvoedstijl The relationship between Stress Negative Affect and Parenting Style Jenny Thielman 1 e begeleider: mw. dr. Esther Bakker 2 e begeleider: mw. dr.
Nadere informatieRunning head: INVLOED MBSR-TRAINING OP STRESS EN ENERGIE 1. De Invloed van MBSR-training op Mindfulness, Ervaren Stress. en Energie bij Moeders
Running head: INVLOED MBSR-TRAINING OP STRESS EN ENERGIE 1 De Invloed van MBSR-training op Mindfulness, Ervaren Stress en Energie bij Moeders The Effect of MBSR-training on Mindfulness, Perceived Stress
Nadere informatieWat is de Modererende Rol van Consciëntieusheid, Extraversie en Neuroticisme op de Relatie tussen Depressieve Symptomen en Overeten?
De Modererende rol van Persoonlijkheid op de Relatie tussen Depressieve Symptomen en Overeten 1 Wat is de Modererende Rol van Consciëntieusheid, Extraversie en Neuroticisme op de Relatie tussen Depressieve
Nadere informatieVoorspellers van Leerbaarheid en Herstel bij Cognitieve Revalidatie van Patiënten met Niet-aangeboren Hersenletsel
Voorspellers van Leerbaarheid en Herstel bij Cognitieve Revalidatie van Patiënten met Niet-aangeboren Hersenletsel Een onderzoek naar de invloed van cognitieve stijl, ziekte-inzicht, motivatie, IQ, opleiding,
Nadere informatieRunning head: EFFECT VAN IB-CGT OP SEKSUELE DISFUNCTIES BIJ VROUWEN
Running head: EFFECT VAN IB-CGT OP SEKSUELE DISFUNCTIES BIJ VROUWEN Het Effect van Online Cognitieve Gedragstherapie op Seksuele Disfuncties bij Vrouwen The Effectiveness of Internet-based Cognitive-Behavioural
Nadere informatieBullying in Schools for Special Education: Who Are the Defenders?
Pesten in het Buitengewoon Secundair Onderwijs: Wie Zijn de verdedigers? Bullying in Schools for Special Education: Who Are the Defenders? Remy Gregoor Eerste begeleider: Tweede begeleider: mw. dr. Nicole
Nadere informatieCURRICULUM VITAE CURRICULUM VITAE
CURRICULUM VITAE 133 Achtergrond Ruby Otter is geboren op 22 december 1986 te Voorst. Ze studeerde van 2003 tot 2007 aan de Academie voor Lichamelijke Opvoeding te Amsterdam. Gedurende het laatste jaar
Nadere informatieUitgebreide toelichting van het meetinstrument. Bruce Test. 1 Algemene gegevens
Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Bruce Test 11-08-2011 Review: EJCM Swinkels-Meewisse Invoer: E v Engelen 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën
Nadere informatieEffect van duurtraining op lange termijn
Effect van duurtraining op lange termijn door Dr. Jan A. Vos, Inspanningsfysioloog Inleiding In onderstaand artikel zijn de resultaten vermeld van het fysiologisch effect van duurlopen op het lichaam bij
Nadere informatieHET BELANG VAN RECUPERATIE IN HET TRAININGSPROCES. Prof. Jan BOONE Vakgroep Bewegings-en Sportwetenschappen Universiteit Gent
HET BELANG VAN RECUPERATIE IN HET TRAININGSPROCES Prof. Jan BOONE Vakgroep Bewegings-en Sportwetenschappen Universiteit Gent Vermoeidheid als onderdeel van het trainingsproces Vermoeidheid als onderdeel
Nadere informatieDANKBAARHEID, PSYCHOLOGISCHE BASISBEHOEFTEN EN LEVENSDOELEN 1
DANKBAARHEID, PSYCHOLOGISCHE BASISBEHOEFTEN EN LEVENSDOELEN 1 Dankbaarheid in Relatie tot Intrinsieke Levensdoelen: Het mediërende Effect van Psychologische Basisbehoeften Karin Nijssen Open Universiteit
Nadere informatieIntroductie. Guido Vroemen Sportarts Medisch Bioloog Triathlon Trainer SMA MIDDEN NEDERLAND
Introductie Guido Vroemen Sportarts Medisch Bioloog Triathlon Trainer SMA MIDDEN NEDERLAND Begeleiding: Teamarts en trainer Roompot Oranje Peloton Teamarts Team4Talent Bondsarts NTB Docent Sportfysiotherapie
Nadere informatieOuderlijke Controle en Angst bij Kinderen, de Invloed van Psychologische Flexibiliteit
1 Ouderlijke Controle en Angst bij Kinderen, de Invloed van Psychologische Flexibiliteit Nicola G. de Vries Open Universiteit Nicola G. de Vries Studentnummer 838995001 S71332 Onderzoekspracticum scriptieplan
Nadere informatieSamenvatting (Dutch summary) Efficiëntie in cyclische sporten: de onderliggende aannames onderzocht
Samenvatting (Dutch summary) Efficiëntie in cyclische sporten: de onderliggende aannames onderzocht Gross efficiency in cyclic sports Samenvatting Om betere prestaties te kunnen leveren, moet het mechanische
Nadere informatieKaren J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon
Zelfwaardering en Angst bij Kinderen: Zijn Globale en Contingente Zelfwaardering Aanvullende Voorspellers van Angst bovenop Extraversie, Neuroticisme en Gedragsinhibitie? Self-Esteem and Fear or Anxiety
Nadere informatieUitgebreide toelichting van het meetinstrument. Ästrand fietstest. 1 Algemene gegevens
Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Ästrand fietstest 22-12-2011 review: EJCM Swinkels-Meewisse invoer: E v Engelen 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën
Nadere informatieHet Geheim van Wielrennen. VO2 max, wat is dat?
Het Geheim van Wielrennen VO2 max, wat is dat? Het zuurstofopnamevermogen, de VO2 max, is een belangrijk begrip bij duursporten als wielrennen. Al in 1923 ontdekte de Engelse fysioloog A.V. Hill dat het
Nadere informatieZowel correlatie als regressie meten statistische samenhang Correlatie: geen oorzakelijk verband verondersteld: X Y
1 Regressie analyse Zowel correlatie als regressie meten statistische samenhang Correlatie: geen oorzakelijk verband verondersteld: X Y Regressie: wel een oorzakelijk verband verondersteld: X Y Voorbeeld
Nadere informatieDe Relatie tussen Dagelijkse Stress, Negatief Affect en de Invloed van Bewegen
De Relatie tussen Dagelijkse Stress, Negatief Affect en de Invloed van Bewegen The Association between Daily Hassles, Negative Affect and the Influence of Physical Activity Petra van Straaten Eerste begeleider
Nadere informatieNetwerkbijeenkomst. Testen van een (top)sporter
Netwerkbijeenkomst Testen van een (top)sporter Wielrennen www.mspopleidingen.nl 1 Inhoud Testen om te testen of om te meten? Wat willen we weten? Fysieke testen (lab) ergometer (veld) vermogenstest Blessure
Nadere informatieSekseverschillen in Huilfrequentie en Psychosociale Problemen. bij Schoolgaande Kinderen van 6 tot 10 jaar
Sekseverschillen in Huilfrequentie en Psychosociale Problemen bij Schoolgaande Kinderen van 6 tot 10 jaar Gender Differences in Crying Frequency and Psychosocial Problems in Schoolgoing Children aged 6
Nadere informatieDe Relatie tussen de Fysieke Omgeving en het Beweeggedrag van Kinderen gebruik. makend van GPS- en Versnellingsmeterdata
De Relatie tussen de Fysieke Omgeving en het Beweeggedrag van Kinderen gebruik makend van GPS- en Versnellingsmeterdata The relationship Between the Physical Environment and Physical Activity in Children
Nadere informatieCOGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS
COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS Gezondheidsgedrag als compensatie voor de schadelijke gevolgen van roken COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS Health behaviour as compensation for the harmful effects of smoking
Nadere informatieInvloed van Bewegen op Depressieve Klachten in de. Fysiotherapie Praktijk. Influence of Movement on Depression in the. Physiotherapy Practice
Invloed van Bewegen op Depressieve Klachten in de Fysiotherapie Praktijk Influence of Movement on Depression in the Physiotherapy Practice J.A. Michgelsen Eerste begeleider: dr. A. Mudde Tweede begeleider:
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/43602 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Fenema, E.M. van Title: Treatment quality in times of ROM Issue Date: 2016-09-15
Nadere informatieHet Verband Tussen Persoonlijkheid, Stress en Coping. The Relation Between Personality, Stress and Coping
Het Verband Tussen Persoonlijkheid, Stress en Coping The Relation Between Personality, Stress and Coping J.R.M. de Vos Oktober 2009 1e begeleider: Mw. Dr. T. Houtmans 2e begeleider: Mw. Dr. K. Proost Faculteit
Nadere informatieEindwerk Fysieke vereisten bij het spelen van kleine wedstrijdvormen bij 17 tot 21- jarige elite voetballers
PROFESSIONELE BACHELOR IN HET ONDERWIJS SECUNDAIR ONDERWIJS Eindwerk Fysieke vereisten bij het spelen van kleine wedstrijdvormen bij 17 tot 21- jarige elite PXL HOGESCHOOL HASSELT PROMOTOR BRAM GEERS BART
Nadere informatieTrainen met een hartslagmeter.
Trainen met een hartslagmeter. Supercompensation model performance e capacity (au) 2 1 0-1 -2-3 -4-5 -6-7 -8 time training load recovery supercompensation detraining Optimal training (balance between training
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica. Tentamen Statistiek 2 voor TeMa (2S195) op dinsdag , uur.
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica Tentamen Statistiek voor TeMa (S95) op dinsdag 3-03-00, 9- uur. Bij het tentamen mag gebruik worden gemaakt van een zakrekenmachine en
Nadere informatieEffecten van een Mindfulness-Based Stressreductie Training. op Existentiële Voldoening. Effects of a Mindfulness-Based Stress Reduction Program
Effecten van een Mindfulness-Based Stressreductie Training op Existentiële Voldoening Effects of a Mindfulness-Based Stress Reduction Program on Existential Fulfillment Y. Ducaneaux-Teeuwen Eerste begeleider:
Nadere informatieDe Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim
De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim The Relationship between Work Pressure, Mobbing at Work, Health Complaints and Absenteeism Agnes van der Schuur Eerste begeleider:
Nadere informatieDe Relatie tussen Existential Fulfilment, Emotionele Stabiliteit en Burnout. bij Medewerkers in het Hoger Beroepsonderwijs
De Relatie tussen Existential Fulfilment, Emotionele Stabiliteit en Burnout bij Medewerkers in het Hoger Beroepsonderwijs The Relationship between Existential Fulfilment, Emotional Stability and Burnout
Nadere informatiebij Kinderen met een Ernstige Vorm van Dyslexie of Children with a Severe Form of Dyslexia Ans van Velthoven
Neuropsychologische Behandeling en Sociaal Emotioneel Welzijn bij Kinderen met een Ernstige Vorm van Dyslexie Neuropsychological Treatment and Social Emotional Well-being of Children with a Severe Form
Nadere informatieHet verband tussen alledaagse stress en negatief affect bij mensen met een depressie en de rol van zelfwaardering daarbij
Het verband tussen alledaagse stress en negatief affect bij mensen met een depressie en de rol van zelfwaardering daarbij Een vergelijking van een depressieve en een niet-depressieve groep met Experience-Sampling-Method
Nadere informatieModererende Rol van Seksuele Gedachten. Moderating Role of Sexual Thoughts. C. Iftekaralikhan-Raghubardayal
Running head: momentaan affect en seksueel verlangen bij vrouwen 1 De Samenhang Tussen Momentaan Affect en Seksueel Verlangen van Vrouwen en de Modererende Rol van Seksuele Gedachten The Association Between
Nadere informatieHet nagaan van het verloop van borstvoeding bij de pasgeborene
INFANT BREASTFEEDING ASSESSMENT TOOL (IBFAT) Matthews M.K. (1988) Developing an instrument to assess infant breastfeeding behavior in early neonatal period. Midwifery, 4, 154-165. Meetinstrument Afkorting
Nadere informatieNederland heeft een lange hockeyhistorie en is één van de toonaangevende landen als het om tophockey gaat. De meeste tophockeyers zijn begonnen met
Samenvatting Nederland heeft een lange hockeyhistorie en is één van de toonaangevende landen als het om tophockey gaat. De meeste tophockeyers zijn begonnen met hun sport toen ze 7 jaar oud waren en allemaal
Nadere informatieDe Effectiviteit van een Mindfulness-gebaseerde Lichaamsscan: een. Vergelijking met Rusten in Liggende Positie
De Effectiviteit van een Mindfulness-gebaseerde Lichaamsscan: een Vergelijking met Rusten in Liggende Positie The Effectiveness of a Mindfulness-based Body Scan: a Comparison with Quiet Rest in the Supine
Nadere informatieValidatie van de Depressie lijst (DL) en de Geriatric Depression Scale (GDS-30) bij Verpleeghuisbewoners
Validatie van de Depressie lijst (DL) en de Geriatric Depression Scale (GDS-30) bij Verpleeghuisbewoners van Somatische en Psychogeriatrische Afdelingen Validation of the Depression List (DL) and the Geriatric
Nadere informatieWorkshop NTFU. 05 juni 2015 NTFU
Workshop NTFU 05 juni 2015 NTFU Programma Voorstellen: 2 kanten Verwachtingen & programma Geschiedenis van wielrentraining Tegen welke problemen loop je aan als schemamaken & -trainer? Korte geschiedenis
Nadere informatieAntwoordsleutel vraag 2 t/m 9 IOF al la carte Pediatric Balance Scale
Antwoordsleutel vraag 2 t/m 9 IOF al la carte Pediatric Balance Scale Hieronder staan de antwoorden beschreven voor de vragen die jullie beantwoord hebben tijdens de IOF bijeenkomst. Mochten jullie naar
Nadere informatieTesting & Monitoring. Testing. Dagelijkse monitoring in functie van prestatieverbetering en blessurepreventie. Data Management.
Data Management Dagelijkse monitoring in functie van prestatieverbetering en blessurepreventie Peter Catteeuw Testing & Monitoring Jeugd Academie Beloften A-Team Prestatieverbetering Blessurepreventie
Nadere informatieRijsimulator onderzoek
Rijsimulator onderzoek In 2006 is de TU Delft gestart met onderzoek naar rijsimualtors in samenwerking met simulator producent Green Dino BV. De onderzoeksgroep DATA (Data Automated Training and Assessment)
Nadere informatieVO2max. Aerobe Capaciteit Cerebrale Parese. Aerobe capaciteit bij kinderen met CP FITNESS
19-6-2011 Hersenbeschadiging voor de eerste verjaardag Primaire beschadiging zit in de hersenen Olaf Verschuren Wat betekent dit voor de fitheid? De Hoogstraat Utrecht lopers rolstoelrijders Aerobe FITNESS
Nadere informatieGeslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive. Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive
1 Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive Femke Boom Open Universiteit Naam student: Femke Boom Studentnummer: 850762029 Cursusnaam: Empirisch afstudeeronderzoek:
Nadere informatieExamen Statistische Modellen en Data-analyse. Derde Bachelor Wiskunde. 14 januari 2008
Examen Statistische Modellen en Data-analyse Derde Bachelor Wiskunde 14 januari 2008 Vraag 1 1. Stel dat ɛ N 3 (0, σ 2 I 3 ) en dat Y 0 N(0, σ 2 0) onafhankelijk is van ɛ = (ɛ 1, ɛ 2, ɛ 3 ). Definieer
Nadere informatie1. Reductie van error variantie en dus verhogen van power op F-test
Werkboek 2013-2014 ANCOVA Covariantie analyse bestaat uit regressieanalyse en variantieanalyse. Er wordt een afhankelijke variabele (intervalniveau) voorspeld uit meerdere onafhankelijke variabelen. De
Nadere informatieGeheugenstrategieën, Leerstrategieën en Geheugenprestaties. Grace Ghafoer. Memory strategies, learning styles and memory achievement
Geheugenstrategieën, Leerstrategieën en Geheugenprestaties Grace Ghafoer Memory strategies, learning styles and memory achievement Eerste begeleider: dr. W. Waterink Tweede begeleider: dr. S. van Hooren
Nadere informatieDoelstelling en protocol
STUDIE OVER DE INVLOED VAN CURREX SOLES OP DE VOETBELASTING EN OP SPRONGTESTEN BIJ VOLLEYBALLERS Door Sportmedisch Testcenter RUNNING AND MORE Uit enquêtes bij onze huidige gebruikers van de Currex-zolen
Nadere informatievan Werknemers Well-being Drs. P.E. Gouw
De Invloed van Werk- en Persoonskenmerken op het Welbevinden van Werknemers The Influence of Job and Personality Characteristics on Employee Well-being Drs. P.E. Gouw Eerste begeleider: Dr. S. van Hooren
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Tentamen Biostatistiek voor BMT (2S390) op 17-11-2003 U mag alleen gebruik maken van een onbeschreven Statistisch Compendium (dikt. nr. 2218) en van een zakrekenmachine.
Nadere informatieHet kwantificeren van bewegen
20 Geen calorieën, maar FIT-punten tellen Het kwantificeren van bewegen Tekst: Caroline Mangnus De eenvoudigste manier om gezondheid te bevorderen is door het uitvoeren van fysieke activiteiten in de juiste
Nadere informatieWat betekent trainingsintensiteit in het voetbal? Rick Cost Coördinator fysieke training bij Feyenoord KNHB Kennislab 27 juni 2018
Wat betekent trainingsintensiteit in het voetbal? Rick Cost Coördinator fysieke training bij Feyenoord KNHB Kennislab 27 juni 2018 Nihil Volentibus Arduum! Maar... Hoe breng je de wetenschappelijke boodschap
Nadere informatiegedrag? Wat is de invloed van gender op deze samenhang? gedrag? Wat is de invloed van gender op deze samenhang?
Is er een samenhang tussen seksuele attituden en gedragsintenties voor veilig seksueel Is there a correlation between sexual attitudes and the intention to engage in sexually safe behaviour? Does gender
Nadere informatieEmotionele Arbeid, de Dutch Questionnaire on Emotional Labor en. Bevlogenheid
Emotionele Arbeid, de Dutch Questionnaire on Emotional Labor en Bevlogenheid Emotional Labor, the Dutch Questionnaire on Emotional Labor and Engagement C.J. Heijkamp mei 2008 1 ste begeleider: dhr. dr.
Nadere informatieAfstudeerproject Maximale Interval Shuttle Run Test van getrainde voetballers. Hogeschool Rotterdam door: Simone Guinée en Pauline van Donkelaar.
Evaluatie testen. Testen, zin of onzin wordt veelvuldig gehoord. Veel coaches observeren het conditieniveau of de lichaamssamenstelling tijdens de eerste (veld) trainingen. Een te laat moment om hockey
Nadere informatieInvloed van Mindfulness Training op Ouderlijke Stress, Emotionele Self-Efficacy. Beliefs, Aandacht en Bewustzijn bij Moeders
Invloed van Mindfulness Training op Ouderlijke Stress, Emotionele Self-Efficacy Beliefs, Aandacht en Bewustzijn bij Moeders Influence of Mindfulness Training on Parental Stress, Emotional Self-Efficacy
Nadere informatiede Rol van Persoonlijkheid Eating: the Role of Personality
De Relatie tussen Dagelijkse Stress en Emotioneel Eten: de Rol van Persoonlijkheid The Relationship between Daily Stress and Emotional Eating: the Role of Personality Arlette Nierich Open Universiteit
Nadere informatieDe weg naar Goud. 20 jaar zoektocht. Herstel is essentieel Heart Rate Variability Makkelijk data verzamelen Data delen met coaches Individuele normen
De weg naar Goud 20 jaar zoektocht Herstel is essentieel Heart Rate Variability Makkelijk data verzamelen Data delen met coaches Individuele normen MyPerfectCoach Platform voor individuele sport data Makkelijk
Nadere informatieVitamine B12 deficiëntie
Vitamine B12 deficiëntie Quality of life Retrospectief onderzoek Dit rapport bevat de analyses van de B12 Quality of Life Questionnaire, waarin meer dan 200 personen met een lage vitamine B12 waarde zijn
Nadere informatieDe causale Relatie tussen Intimiteit en Seksueel verlangen en de. modererende invloed van Sekse en Relatietevredenheid op deze relatie
Causale Relatie tussen intimiteit en seksueel verlangen 1 De causale Relatie tussen Intimiteit en Seksueel verlangen en de modererende invloed van Sekse en Relatietevredenheid op deze relatie The causal
Nadere informatieTrainingsopbouw van talentvolle wielrenners
Trainingsopbouw van talentvolle wielrenners Mathieu Heijboer 1 Programma Introductie Kenmerken wielersport Analyse van een koers Vergelijking categorieën Meten van belasting Achtergrond The image cannot
Nadere informatieDe Relatie tussen Mindfulness en Psychopathologie: de Mediërende. Rol van Globale en Contingente Zelfwaardering
De Relatie tussen Mindfulness en Psychopathologie: de Mediërende Rol van Globale en Contingente Zelfwaardering The relation between Mindfulness and Psychopathology: the Mediating Role of Global and Contingent
Nadere informatieVerklaring van het beweeggedrag van ouderen door determinanten van. The explanation of the physical activity of elderly by determinants of
Verklaring van het beweeggedrag van ouderen door determinanten van het I-change Model The explanation of the physical activity of elderly by determinants of the I-change Model Hilbrand Kuit Eerste begeleider:
Nadere informatieBron: http://www.emmausinstituut.eu/.../conditietests%20en%20training.doc
1. CONDITIETESTS Je kan je conditie testen met de Coopertest en de Légertest (= beeptest). Deze laatste wordt ook shuttle-run-test genoemd, omdat je zoals een badmintonshuttle heen en weer loopt tussen
Nadere informatiehoofdstuk 3 hoofdstuk 4
Lichamelijke activiteit is erg belangrijk om de algemene gezondheid van mensen met een dwarslaesie in stand te houden. Door de beperking van de onderste extremiteiten is dit bij mensen met een dwarslaesie
Nadere informatieBent u gemotiveerd? L.E.J. Gerretsen Studentnummer: Eerste begeleider: prof. dr. L. Lechner Tweede begeleider: Dr. A.
Bent u gemotiveerd? Een Experimenteel Onderzoek naar de Invloed van een op het Transtheoretisch Model Gebaseerde Interventie op de Compliance bij de Fysiotherapeutische Behandeling van Psychiatrische Patiënten
Nadere informatieDe Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een. Vaste Relatie
De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een Vaste Relatie The Association between Daily Stress, Emotional Intimacy and Affect with Partners in a Commited
Nadere informatieINTERVENTIESTUDIE. Fitkids, a Nationwide exercise therapy program in the Netherlands: is it effective?
INTERVENTIESTUDIE Fitkids, a Nationwide exercise therapy program in the Netherlands: is it effective? Tim Takken; Janke de Groot; Lex Winkler; Elles Kotte DOEL Inzicht in het effect van het beweegprogramma
Nadere informatieDysphagia Risk Assessment for the Community-dwelling Elderly
DYSPHAGIA RISK ASSESSMENT FOR THE COMMUNITY-DWELLING ELDERLY (DRACE) Miura, H., Kariyasu, M., Yamasaki, K., & Arai, Y. (2007). Evaluation of chewing and swallowing disorders among frail community-dwelling
Nadere informatieUniversity of Groningen. Risk factors for injury in talented soccer and tennis players van der Sluis, Alien
University of Groningen Risk factors for injury in talented soccer and tennis players van der Sluis, Alien IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish
Nadere informatieKeuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie
1 Keuzetwijfels in de Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze in Relatie tot Depressie Open Universiteit Nederland Masterscriptie (S58337) Naam: Ilse Meijer Datum: juli 2011
Nadere informatieTesten en meten bij spelsporters in de AZ jeugdopleiding
Testen en meten bij spelsporters in de AZ jeugdopleiding Fysieke ontwikkeling meten -Sprint/sprong/%FT/kracht-snelheid -ISRT aeroob (sub-max / max) -intensiteit %HFmax -Voetbalarbeid: vermogen & capaciteit
Nadere informatieInvloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur
Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur M. Zander MSc. Eerste begeleider: Tweede begeleider: dr. W. Waterink drs. J. Eshuis Oktober 2014 Faculteit Psychologie en Onderwijswetenschappen
Nadere informatie