Op naar continuous assurance

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Op naar continuous assurance"

Transcriptie

1 Op naar continuous assurance In het streven naar verbeterde procesbeheersing kunnen continuous monitoring en continuous audit een organisatie helpen meer transparantie en zekerheid te verschaffen over haar procesrisico s. Dergelijke initiatieven dienen echter in breder perspectief te worden beschouwd om het optimale resultaat te behalen. Een verkenning. Wietse Roozendaal, System & Process Assurance, Assurance 1. Inleiding Een belangrijk onderdeel van goed ondernemingsbestuur of corporate governance blijft het afleggen van verantwoording aan de belanghebbenden van een onderneming. Daarbij is de verantwoording over de betrouwbaarheid van de (financiële) processen een steeds belangrijker component geworden en dit zal naar alle waarschijnlijkheid alleen maar toenemen. De meeste CFO s en CAE s ( Chief Financial Officers en Chief Audit Executives ) zijn op de hoogte van de begrippen continuous monitoring (CM) en continuous audit (CA) en de voordelen van dergelijke programma s. Echter, relatief weinig ondernemingen hebben al het volledig potentieel hiervan benut. Primaire redenen zijn vaak het ontbreken van een sterke business case, of een onduidelijke visie hoe CM en CA te implementeren. Volgens de definitie in het tekstblok richt CM zich op de rapportage voor het management, en CA op de rapportage voor de internal (en external) audit. Beide hebben tot doel een grotere transparantie te verschaffen over de (proces)risico s en hier op (meer) continue basis zekerheid Continuous monitoring stelt het management in staat om continu de bedrijfsprocessen te toetsen op het beoogde risicoprofiel en de performance. Continuous audit stelt de internal en external audit in staat om continu procesdata te verzamelen en te analyseren voor controleactiviteiten. over te verschaffen. Het huidige klimaat van stijgende ondernemingsrisico s, aangescherpte toezichthoudereisen en compliancekosten maken het een ideaal moment om de potentiële rol van CM en CA te (her)overwegen. Maar op welke gebieden kan CM en CA worden toegepast, hoe werken beide disciplines samen en wat is de toegevoegde waarde? In dit artikel wordt ingegaan op deze vraagstukken. 2. Wat wordt onder CM en CA verstaan? Onder CM en CA wordt het volgende verstaan. Continuous monitoring Het management voert periodiek (handmatige) monitoringwerkzaamheden uit. Met CM kan het management deze werkzaamheden meerdere keren per periode geautomatiseerd uitvoeren. CM is een feedbackmechanisme dat het management gebruikt om ervoor te zorgen dat de controles werken zoals ze zijn ontworpen, en transacties worden verwerkt zoals ze zijn voorgeschreven. Met andere woorden: het management kan met CM op effectieve wijze toezicht houden op die gebieden die het belangrijkst zijn in relatie tot de financiële, operationele en compliancedoelstellingen. Continuous audit De auditor voert zijn controle op de processen, systemen en transacties over het algemeen periodiek uit. Met CA kan hij of zij meerdere keren per periode, of zelfs op realtime basis, een geautomatiseerde controle uitvoeren: CA richt zich op het op continue basis rapporteren door internal en/of external audit over de risico s op het gebied van IT en procesmanagement. Wanneer de auditor dan afwijkingen identificeert op de controlemaatregelen, transacties of overige procescomponenten 12 Spotlight Jaargang uitgave 1

2 (zoals IT-beveiliging), kan de organisatie onmiddellijk correctieve maatregelen nemen. Met andere woorden: CA kan een sterke toegevoegde waarde leveren aan de controlefunctie van een organisatie. Continuous assurance Hoewel CA en CM niet naast elkaar binnen een organisatie hoeven te bestaan, vergroot de organisatie het rendement van deze initiatieven door ze tegelijk te implementeren. Er ontstaat dan een integratie van controle-initiatieven tussen de lines of defence met een verbeterde samenwerking tussen management en audit. Daarbij wordt eenduidig gerapporteerd over de risico s ten aanzien van processen en systemen en ontstaat er een helder continuous-assurancebeeld. 3. Voorbeelden toepassingsgebieden CM en CA Zoals gezegd, vergroot de organisatie met de combinatie van CM en CA primair de zekerheid over haar procesuitvoering. CM en CA richten zich daarbij op een of een combinatie van de volgende vier hoofdgebieden: Transactieverwerking De transactieverwerking binnen systemen kan met geïntegreerde of externe tools zó worden ingericht, dat de transactiestroom wordt getoetst en gemonitord. Daarbij is signalering aan de hand van controleregels mogelijk. De organisatie kan de resultaten hiervan gebruiken voor haar management- en controleprocessen. Functiescheiding Binnen financiële, transactieverwerkende of ERP-systemen zijn normaliter verschillende rollen gedefinieerd die de rechten en de functiescheiding binnen de organisatie waarborgen. CM en CA kunnen zo worden ingericht dat het doorbreken van deze functiescheiding wordt gemonitord en direct wordt gerapporteerd. Samenvatting Continuous monitoring (CM) en continuous audit (CA) bieden een organisatie kansen in haar streven naar verbeterde procesbeheersing. Met CM kan het management continu de bedrijfsprocessen toetsen op het beoogde risicoprofiel en de performance, en met CA kan de internal en external audit continu procesdata verzamelen en analyseren. CM en CA richten veelal op monitoring van de transactieverwerking, functiescheiding in systemen, eventueel aangevuld met monitoring van stamdata en de werking van applicatiecontrole. Hoe noodzakelijk CM en CA zijn, moet blijken uit de geïdentificeerde ondernemingsrisico s. CM- en CA-initiatieven komen het beste tot hun recht als de organisatie ze in het perspectief plaatst van de ontwikkelingen op het gebied van procesbeheersing. De methodes hoeven niet tegelijk toegepast te worden, maar een combinatie van deze twee heeft wel een aanzienlijk beter effect. Figuur 1: CM, CA en continuous assurance Continuous Assurance Resultaten van CA en CM Management Audit Audit van CM Continuous Audit Continuous Monitoring Activiteiten en transacties Processen en systemen Stamdata Ook de integriteit van de stamdata die in systemen zijn opgeslagen, kan worden gemonitord. Hierbij is de monitoring voornamelijk gericht op het doorvoeren van wijzigingen in de stamdata. De datakwaliteit verbetert hierdoor sterk. Applicatiecontroles De organisatie kan met CM en CA de aanwezigheid, de configuratie en aanpassingen van de ingebouwde applicatiecontroles binnen een applicatie toetsen. Vaak vindt dit plaats in combinatie met de andere drie gebieden. Spotlight Jaargang uitgave 1 13

3 Voorbeeld van CM in transactieverwerking Een verkooporganisatie verwerkt dagelijks grote hoeveelheden (periodieke) betalingen waaronder een hoog percentage excassos. Vanwege de servicegedachte ( one-stopprincipe ) naar de cliënt kunnen de front-officemedewerkers een aanvraag tot excasso indienen. Omdat de medewerkers wijzigingen in de account van de cliënt konden aanbrengen, zoals het wijzigen van een bankrekeningnummer - met frauderisico tot gevolg - heeft de organisatie CM ingevoerd. Zij maakt nu dagelijks een volledige extractie van alle excassos en koppelt deze aan recent gewijzigde bankrekeningnummers. Alle resultaten worden gecontroleerd en waar nodig vinden correctieve acties plaats. Voorbeeld van CM ten aanzien van de functiescheiding Dezelfde verkooporganisatie factureert batchgewijs een groot aantal klanten voor een relatief beperkt aantal producten. Een wijziging van de prijzen in de masterdata heeft daarbij direct veel impact op de juistheid van de facturatie. Om het risico van ongeautoriseerde prijswijzigingen te beperken wordt maandelijks gemonitord welke medewerkers in staat zijn prijswijzigingen en batchfacturaties te verrichten en welke wijzigingen hebben opgetreden ten opzichte van de vorige periode. Daarnaast worden alle prijswijzigingen in het systeem opgeslagen en worden opmerkelijke wijzigingen (buiten de verwachte periode) gesignaleerd. 4. De voordelen van CM en CA De organisatie kan een aantal voordelen realiseren met de implementatie van CM en CA. Wanneer zij de procesrisico s gericht vaststelt, kan zij de uitgevoerde controles en de restrisico s beter interpreteren. Doordat zij bovendien vaker rapporteert over de procesrisico s, wordt over een langere periode een hoger niveau van beheersing bereikt. Wanneer de organisatie controleregels instelt, rapporteert zij over feiten in plaats van over een waarneming die op meerdere wijzen is uit te leggen of waarvan het mogelijke risico niet helder is. Hierdoor blijft het risicomanagement binnen de organisatie op scherp, en is met grotere zekerheid vast te stellen dat de organisatie handelt in lijn met het risicoprofiel en de geldende wet- en regelgeving. Een ander voordeel van CM en CA is dat de organisatie met deze methodes de kwaliteit van de bedrijfsprocessen en systemen efficiënter kan toetsen en dat de kans op fouten lager is. Personeel en overige middelen kunnen hierdoor waardetoevoegende handelingen uitvoeren in plaats van controlerende en correctieve activiteiten. De organisatie kan continu de proceswerking evalueren en op basis Figuur 2: Verhoogd (periodieke audit) (continuous audit) Gewenste Gewenste Controleniveau Audit 1 Werkelijke Audit 2 Controlepunten Werkelijke t1 Tijd t2 t1 Tijd 14 Spotlight Jaargang uitgave 1

4 hiervan procesverbeteringen initiëren. Natuurlijk zijn bovenstaande voordelen afhankelijk van de omgeving waarin de organisatie opereert, wat haar strategie- en ondernemingsdoelstellingen zijn en wat de aard is van haar processen, systemen en ondernemingscultuur. CM- en CAinitiatieven voegen de meeste waarde toe aan ondernemingen met een hoog transactieverwerkend profiel en/of waarbij sterke noodzaak is tot het afleggen van verantwoordelijkheid voor externe of interne belanghebbenden. 5. CM en CA in het kader van procesbeheersing CM- en CA-initiatieven zullen altijd dienen te passen in de bredere beheersingsambitie van een organisatie. De manier waarop de organisatie haar procesbeheersing heeft ingericht, en de mate waarin zij in control is, geeft aan in welk volwassenheidsstadium zij is. Binnen elk stadium zijn aandachtsgebieden aan te wijzen die van invloed zijn op de procesbeheersing. Bijvoorbeeld: de wijze van sturing op processen; de invloed van het controlebewustzijn en de menselijke vaardigheden; de daadwerkelijke controlemaatregelen in de transactieverwerking; en de systemen en de inzet van tools ter vastlegging en validatie. Volwassenheidsstadia in procesbeheersing Wanneer de organisatie (per proces) de aandachtsgebieden invult, bevindt zij zich op een bepaald volwassenheidsniveau. Kan de organisatie haar ambitie per proces(domein) definiëren, dan is zij in staat gerichte acties te nemen die passen bij haar risicoprofiel en ambitie. Een proces kan zich in een van de volgende vijf fasen bevinden: Fase 1: Onbetrouwbaar In deze fase heeft de organisatie nauwelijks aandacht besteed aan de Figuur 3: Volwassenheidsstadia in procesbeheersing internebeheersomgeving. Doordat zij de procescontrole niet of nauwelijks heeft ontwikkeld of ingericht, is het resultaat van processen onvoorspelbaar. Zij heeft geen verantwoordelijkheden binnen de processen benoemd of deze zijn onduidelijk. Fase 2: Informeel Deze fase kenmerkt zich doordat de organisatie de procesbeheersing op deelgebieden heeft ingericht. Zij heeft de maatregelen echter niet voldoende gedocumenteerd en ingebed. Daardoor is het onduidelijk in welke mate de processen betrouwbaar zijn. Fase 3: Gestandaardiseerd In deze fase is de procesbeheersing dusdanig ingericht dat deze effectief kan werken, consistent kan worden toegepast en voldoende is gedocumenteerd. Er is echter geen zekerheid over de mate waarin controlemaatregelen hebben gewerkt en daarmee of het beoogde wordt behaald. Fase 4: Gemonitord In deze fase heeft de organisatie de procesbeheersing in hoge mate gestandaardiseerd. Ze valideert de werking van de maatregelen periodiek. De medewerkers rapporteren hierover aan het verantwoordelijke management. Fase 5: Geoptimaliseerd In een geoptimaliseerde situatie is procesbeheersing een geïntegreerd proces waarbij het management continu monitort. Het koppelt de monitoring aan Gemonitord Onbetrouwbaar Informeel Gestandaardiseerd Geoptimaliseerd verbeterinitiatieven om zo de kwaliteit van de processen te verbeteren. Hoger niveau via fase 3 Het zijn vooral de organisaties die minimaal in fase 3 zitten die CM- en CAmethodes op grote schaal toepassen. De organisatie die in fase 3 gericht risicogebieden benoemt, in kaart brengt hoe zij hierover verantwoording aflegt en (continu) monitoringcontroles benoemt, zet hiermee een flinke stap in de versteviging van de procesbeheersing. CM en CA kunnen een katalyserende werking hebben in het bereiken van een hoger niveau van interne procesbeheersing. Strategie bij fase 1 en 2 Andersom valt ook te concluderen dat voor de organisatie die nog sterk onbetrouwbaar of informeel in haar procesbeheersing is, de toepassing van CM- en CA-methoden vaak nog een brug te ver is. Versterking van de interne beheersing zal zich in dergelijke gevallen meer richten op de versterking van het controlebewustzijn of het in kaart brengen van de procesrisico s. 6. Tips voor het implementeren van CM en CA Zoals uit bovenstaande blijkt komen CM- en CA-initiatieven het beste tot hun recht als de organisatie ze in het perspectief plaatst van de ontwikkelingen op het gebied van procesbeheersing. Hoe noodzakelijk CM en CA zijn, moet blijken uit de geïdentificeerde ondernemingsrisico s. Er is geen standaardaanpak om tot CM of CA te komen. In hoofdlijnen zijn echter wel zeven Spotlight Jaargang uitgave 1 15

5 stappen te onderscheiden. Zie de tabel. Tabel: Zeven stappen om tot CM en CA te komen 7. Conclusie Een organisatie die CM en CA gericht toepast, krijgt grotere transparantie over de (proces)risico s en kan hier op (meer) continue basis zekerheid over verschaffen. De toegevoegde waarde valt te vinden in het veel gerichter en het zo effectief mogelijk verantwoorden over de procesrisico s van een onderneming. Door CM en CA altijd in een breder perspectief van procesbeheersing te plaatsen zal het aansluiten bij de ambitie en het huidige beheersingsniveau in een organisatie. Doordat verantwoording in steeds grotere mate plaatsvindt door een (continue) datagerichte waarneming ontstaat er blijvende zekerheid over de interne beheersing. CM of CA kunnen daarbij katalyserend werken en ervoor zorgen dat procesbeheersing op een blijvend hoger niveau komt. Hoewel er geen standaardmethode is om CM of CA te implementeren blijkt een gerichte aanpak waarbij in een eerste fase die processen met een hoog risico en hoge transactieverwerking worden beschouwd, de meest praktische. Ontwikkel een duidelijke strategische visie. Ontwikkel per proces een strategie. Valideer met belanghebbenden. Stel het huidige niveau vast en benoem verbeteringen. Beoordeel de technologie zowel intern als extern. Voer een pilot uit. Borg en breid uit. Ga na wat de ambitie van de organisatie is ten aanzien van procesbeheersing. Kan CM- of CA-breed worden ingezet of richt het zich op specifieke risicovolle processen? Stel vast welke processen als eerste in aanmerking komen voor een CM- of CA-initiatief. Door de processen van een organisatie te classificeren naar volwassenheid kan per proces een verbeterstrategie worden vastgesteld. Definieer per proces de belanghebbenden en stel vast op welke wijze hieraan verantwoording afgelegd dient te worden. Zorg voor een duidelijke kaderstelling over de doelstellingen en de verwachte resultaten. Ga na welke controlemaatregelen nu zijn ingericht en benoem mogelijke testen (controleregels) om dit te verbeteren en/of te automatiseren. Stel vast welke systemen gebruikt worden binnen de processen en op welke wijze data hieraan ontrokken kunnen worden. Breng in kaart welke tools en oplossingen er zijn om CM of CA op deze platformen mogelijk te maken. Definieer een pilotproject en stel de resultaten vast. Verfijn en pas testen waar noodzakelijk aan en communiceer over de resultaten. Zorg dat de resultaten van CM of CA in de processen blijvend geborgd zijn. Ga de mogelijkheden na voor uitbreiding naar overige processen of definieer aanvullende controleregels. Kortom, CM en CA zijn aan te wijzen als de volgende logische stap in het streven naar betere procesbeheersing. Een organisatie die open staat voor deze initiatieven, zal de toegevoegde waarde hiervan benutten in haar procesbeheersing. 16 Spotlight Jaargang uitgave 1

www.pwc.nl Spotlight Vaktechnisch bulletin van PwC Accountants Jaargang 18-2011 uitgave 1

www.pwc.nl Spotlight Vaktechnisch bulletin van PwC Accountants Jaargang 18-2011 uitgave 1 www.pwc.nl Spotlight Vaktechnisch bulletin van PwC Accountants Jaargang 18-2011 uitgave 1 Bij PwC in Nederland werken ruim 4.500 mensen met elkaar samen vanuit 12 vestigingen en drie verschillende invalshoeken:

Nadere informatie

De weg naar een data-gedreven (interne) beheersing

De weg naar een data-gedreven (interne) beheersing De weg naar een data-gedreven (interne) beheersing Gestandaardiseerde data-analysesoftware ondersteunt controles met succes, bijvoorbeeld in het uitvoeren van financiële analyses. Vaak kan bovendien een

Nadere informatie

Continuous auditing and continuous monitoring: continuous solutions? J. Jacobs en M. Hoetjes

Continuous auditing and continuous monitoring: continuous solutions? J. Jacobs en M. Hoetjes Continuous auditing and continuous monitoring: continuous solutions? J. Jacobs en M. Hoetjes Introductie Jacco Jacobs E-mail: jacco.jacobs@nl.ey.com Internet: www.ey.com Meta Hoetjes E-mail: meta.hoetjes@csi4grc.com

Nadere informatie

Internal Audit: cruciaal voor internal governance

Internal Audit: cruciaal voor internal governance Internal Audit: cruciaal voor internal governance Sinds de invoering van de Nederlandse corporate governance code in 2003 is het voor beursgenoteerde bedrijven verplicht om jaarlijks te evalueren of er behoefte

Nadere informatie

Revenue recognition: praktische implicaties

Revenue recognition: praktische implicaties Revenue recognition: praktische implicaties De IASB en de FASB hebben een ontwerpstandaard gepresenteerd voor een nieuw model van omzetverantwoording. Het is zaak om niet te lang te wachten met het evalueren

Nadere informatie

Transparantie gaat verder dan verslaggevingregels

Transparantie gaat verder dan verslaggevingregels Transparantie gaat verder dan verslaggevingregels De Transparant Prijs en Het Glazen Huis hebben tot doel de transparantie van verantwoordingen te verbeteren. De ervaringen en best practices vanuit deze

Nadere informatie

Aansturing en bewaking uitbestede pensioenfondsadministraties

Aansturing en bewaking uitbestede pensioenfondsadministraties Aansturing en bewaking uitbestede pensioenfondsadministraties cruciaal Pensioenfondsbestuurders besteden hun administratieve werkzaamheden steeds vaker uit aan pensioenuitvoerders en vermogensbeheerders.

Nadere informatie

Succesfactoren van transformatieprogramma s

Succesfactoren van transformatieprogramma s Succesfactoren van transformatieprogramma s In de huidige Digitale Revolutie wordt het voor de continuïteit van organisaties steeds belangrijker om snel en effectief te kunnen reageren op veranderende marktbewegingen.

Nadere informatie

SAP Risk-Control Model. Inzicht in financiële risico s vanuit uw SAP processen

SAP Risk-Control Model. Inzicht in financiële risico s vanuit uw SAP processen SAP Risk-Control Model Inzicht in financiële risico s vanuit uw SAP processen Agenda 1.Introductie in Risicomanagement 2.SAP Risk-Control Model Introductie in Risicomanagement Van risico s naar intern

Nadere informatie

Kunstmatige intelligentie nuttig bij complexe, herhalende en informatie-intensieve taken

Kunstmatige intelligentie nuttig bij complexe, herhalende en informatie-intensieve taken Kunstmatige intelligentie nuttig bij complexe, herhalende en informatie-intensieve taken Data zijn overal. De accountantspraktijk worstelt met de vraag hoe zij het beste om kan gaan met relevante data. Kunstmatige

Nadere informatie

4.2 Inzichten in de behoeften en verwachtingen van de belanghebbenden. 4.3 Het toepassingsgebied van het milieumanagementsystee m vaststellen

4.2 Inzichten in de behoeften en verwachtingen van de belanghebbenden. 4.3 Het toepassingsgebied van het milieumanagementsystee m vaststellen 4 Context van de organisatie 4 Milieumanagementsysteemeisen 4.1 Inzicht in de organisatie en haar context 4.2 Inzichten in de behoeften en verwachtingen van de belanghebbenden 4.3 Het toepassingsgebied

Nadere informatie

Dag accountantsverklaring, hallo controleverklaring

Dag accountantsverklaring, hallo controleverklaring Dag accountantsverklaring, hallo controleverklaring Op 15 december 2010 nemen we afscheid van de accountantsverklaring en begroeten we de controleverklaring. Vanaf die datum moeten alle verklaringen voldoen

Nadere informatie

Medewerker administratieve processen en systemen

Medewerker administratieve processen en systemen processen en systemen Doel Voorbereiden, analyseren, ontwerpen, ontwikkelen, beheren en evalueren van procedures en inrichting van het administratieve proces en interne controles, rekening houdend met

Nadere informatie

gemeenschappelijke leiding is

gemeenschappelijke leiding is Transacties onder gemeenschappelijke leiding: veel keuzes, maar niet allemaal beschikbaar Sinds kort hebben we in Nederland regelgeving over transacties onder gemeenschappelijke leiding. De nieuwe Richtlijn

Nadere informatie

Nationale Controllersdag 2016 9 juni 2016. Financial Control Framework Van data naar rapportage

Nationale Controllersdag 2016 9 juni 2016. Financial Control Framework Van data naar rapportage Nationale Controllersdag 2016 9 juni 2016 Financial Control Framework Van data naar rapportage Inhoudsopgave Even voorstellen Doel van de workshop Positie van Finance & Control Inrichting van management

Nadere informatie

SBR Assurance: zekerheid geven over digitale rapportages

SBR Assurance: zekerheid geven over digitale rapportages SBR Assurance: zekerheid geven over digitale rapportages SBR Assurance is een methode voor het geven van zekerheid over digitale rapportages binnen digitale verantwoordingsketens zoals Standard Business

Nadere informatie

ISO 14001:2015 Readiness Review

ISO 14001:2015 Readiness Review ISO 14001:2015 Readiness Review Organisatie Adres Certificaat Nr. Contactpersoon Functie Telefoon Email BSI is vastbesloten ervoor te zorgen dat klanten die willen certificeren op ISO 14001:2015 een soepele

Nadere informatie

II. VOORSTELLEN VOOR HERZIENING

II. VOORSTELLEN VOOR HERZIENING II. VOORSTELLEN VOOR HERZIENING 2. VERSTEVIGING VAN RISICOMANAGEMENT Van belang is een goed samenspel tussen het bestuur, de raad van commissarissen en de auditcommissie, evenals goede communicatie met

Nadere informatie

Meerwaarde Internal Audit functie. 16 maart 2017

Meerwaarde Internal Audit functie. 16 maart 2017 Meerwaarde Internal Audit functie Even voorstellen: Jantien Heimel 2 Even voorstellen: Jeannette de Haan 3 Inhoud 1. Kennismaking 2. Hoe kijken commissarissen aan tegen Internal Audit? Filmpje 3. Wat is

Nadere informatie

www.pwc.nl Onze SEPA-diensten Uw cash management naar een hoger niveau

www.pwc.nl Onze SEPA-diensten Uw cash management naar een hoger niveau www.pwc.nl Onze SEPA-diensten Uw cash management naar een hoger niveau De kansen van de Single Euro Payments Area (SEPA) SEPA gaat niet over het aanpassen van systemen en processen alleen, SEPA raakt direct

Nadere informatie

Rechtmatigheidsverantwoording Annemarie Kros RA (PWC) & Marieke Wagemakers RA (gemeente Uden)

Rechtmatigheidsverantwoording Annemarie Kros RA (PWC) & Marieke Wagemakers RA (gemeente Uden) Rechtmatigheidsverantwoording Annemarie Kros RA (PWC) & Marieke Wagemakers RA (gemeente Uden) Planning & control Samenwerken Verbinder Adviseren sportief Pro-actief Register- Accountant ruim 10 jaar ervaring

Nadere informatie

IORP II IMPLEMENTATIE RISK GOVERNANCE RONALD HAMAKER 27 SEPTEMBER 2018

IORP II IMPLEMENTATIE RISK GOVERNANCE RONALD HAMAKER 27 SEPTEMBER 2018 IORP II IMPLEMENTATIE RISK GOVERNANCE RONALD HAMAKER 27 SEPTEMBER 2018 Ontwikkeling in wetgeving Wft Solvency 2 Basel 3 (3.5) Wtk/ Wtv Basel 2 IORP I (2005) PW/FTK (2007) nftk (2015) IORP II (2017) PSW

Nadere informatie

WWW.CAGROUP.NL COMPLIANCE RADAR HET MEEST COMPLETE BESTURINGSSYSTEEM VOOR GEMEENTEN.

WWW.CAGROUP.NL COMPLIANCE RADAR HET MEEST COMPLETE BESTURINGSSYSTEEM VOOR GEMEENTEN. WWW.CAGROUP.NL COMPLIANCE RADAR HET MEEST COMPLETE BESTURINGSSYSTEEM VOOR GEMEENTEN. COMPLIANCE RADAR De Compliance Radar helpt gemeenten een brug te slaan tussen beleidsdoelstellingen en uitvoering. Door

Nadere informatie

Informatie efficiënter aanleveren met SmartClose

Informatie efficiënter aanleveren met SmartClose Informatie efficiënter aanleveren met SmartClose De methodiek van SmartClose zorgt ervoor dat de financiële functie organisatiebreed te werk gaat, met gestandaardiseerde financiële processen. Wordt een

Nadere informatie

Nieuwe consolidatiestandaard geeft handvatten voor complexe praktijksituaties

Nieuwe consolidatiestandaard geeft handvatten voor complexe praktijksituaties Nieuwe consolidatiestandaard geeft handvatten voor complexe praktijksituaties De IASB heeft nieuwe standaarden uitgebracht en bestaande standaarden aangepast om de grondslagen voor consolidatie te uniformeren

Nadere informatie

GOVERNANCE, RISK & COMPLIANCE WHITEPAPER

GOVERNANCE, RISK & COMPLIANCE WHITEPAPER GOVERNANCE, RISK & COMPLIANCE De wereld van vandaag wordt gekenmerkt door de snelle ontwikkeling van nieuwe technologieën en disruptieve marktomstandigheden. Deze ontwikkelingen hebben verregaande gevolgen

Nadere informatie

De nieuwe IFRS leasestandaard: stevige wijn of water?

De nieuwe IFRS leasestandaard: stevige wijn of water? De nieuwe IFRS leasestandaard: stevige wijn of water? Naar verwachting komt in het eerste kwartaal van 2013 een tweede voorstel voor nieuwe verslaggevingregels van leaseovereenkomsten. De oorspronkelijke

Nadere informatie

DUTCHWEBSHARK WHITEPAPER #1. Talentpooling. In 7 stappen naar een talentpool

DUTCHWEBSHARK WHITEPAPER #1. Talentpooling. In 7 stappen naar een talentpool DUTCHWEBSHARK WHITEPAPER #1 Talentpooling In 7 stappen naar een talentpool Ter introductie. Talent pooling. Talentpools, veel werk maar ook veelbelovend. Op welke manier is het voor een bedrijf mogelijk

Nadere informatie

Bescherming van persoonsgegevens een kwestie van vertrouwen

Bescherming van persoonsgegevens een kwestie van vertrouwen Bescherming van een kwestie van vertrouwen Privacy krijgt steeds meer aandacht in de samenleving. De Europese Unie is bezig met de Europese Privacy Verordening, die naar verwachting in 2015 in werking treedt.

Nadere informatie

DE CAPABILITEIT VAN HET KWALITEITSSYSTEEM

DE CAPABILITEIT VAN HET KWALITEITSSYSTEEM Kwaliteit in Bedrijf oktober 0 Tweede deel van tweeluik over de toenemende rol van kwaliteit DE CAPABILITEIT VAN HET KWALITEITSSYSTEEM Om de gewenste kwaliteit te kunnen realiseren investeren organisaties

Nadere informatie

Hoofdlijnen Corporate Governance Structuur

Hoofdlijnen Corporate Governance Structuur Hoofdlijnen Corporate Governance Structuur 1. Algemeen Deugdelijk ondernemingsbestuur is waar corporate governance over gaat. Binnen de bedrijfskunde wordt de term gebruikt voor het aanduiden van hoe een

Nadere informatie

Optie 3 : welkome en veel gebruikte methode voor grondslagen in enkelvoudige jaarrekening

Optie 3 : welkome en veel gebruikte methode voor grondslagen in enkelvoudige jaarrekening Optie 3 : welkome en veel gebruikte methode voor grondslagen in enkelvoudige Beursgenoteerde ondernemingen stellen volgens IFRS een geconsolideerde op. Daarnaast is ook een enkelvoudige verplicht. Vaak

Nadere informatie

Afbeelding: TriamFloat Effectmetingsmodel

Afbeelding: TriamFloat Effectmetingsmodel Het meten van het effect van leren en ontwikkelen is een belangrijk thema bij onze klanten. Organisaties willen de toegevoegde waarde van leren weten en verwachten een professionele aanpak van de afdeling

Nadere informatie

Energiemanagementplan Carbon Footprint

Energiemanagementplan Carbon Footprint Energiemanagementplan Carbon Footprint Rapportnummer : Energiemanagementplan (2011.001) Versie : 1.0 Datum vrijgave : 14 juli 2011 Klaver Infratechniek B.V. Pagina 1 van 10 Energiemanagementplan (2011.001)

Nadere informatie

Meer winst uit internal governance

Meer winst uit internal governance www.pwc.nl Meer winst uit internal governance Commissarissen en bestuurders over de rol van internal audit Jan Driessen en Bas Wakkerman November 2014 2 PwC Meer winst uit internal governance Inhoud Voorwoord

Nadere informatie

Doen of laten? Een dag zonder risico s is een dag niet geleefd

Doen of laten? Een dag zonder risico s is een dag niet geleefd Doen of laten? Een dag zonder risico s is een dag niet geleefd Wie, wat en hoe Eric Lopes Cardozo & Rik Jan van Hulst sturen naar succes Doel Delen van inzichten voor praktisch operationeel risico management

Nadere informatie

Heeft IFRS 13 Fair value measurement toegevoegde waarde?

Heeft IFRS 13 Fair value measurement toegevoegde waarde? Heeft IFRS 13 Fair value measurement toegevoegde waarde? De recent gepubliceerde IFRS 13 bevat geen nieuwe voorschriften over wanneer reële waarde toegepast moet worden, maar legt uit hoe de reële waarde

Nadere informatie

Klare taal! Benchmark controleverklaring nieuwe stijl onder Nederlandse beursfondsen

Klare taal! Benchmark controleverklaring nieuwe stijl onder Nederlandse beursfondsen Klare taal! Benchmark controleverklaring nieuwe stijl onder Nederlandse beursfondsen Een aantal accountants van beursgenoteerde ondernemingen heeft bij de jaarrekening over 2013 een informatievere controleverklaring

Nadere informatie

Inspiratiedag. Workshop 1: Risicogestuurde interne controle. 15 september 2016

Inspiratiedag. Workshop 1: Risicogestuurde interne controle. 15 september 2016 Inspiratiedag Workshop 1: Risicogestuurde interne controle 15 september 2016 Programma Inleiding Risicomanagement Interne beheersing Relatie met de externe accountant Van interne controle naar beheersing

Nadere informatie

De rol van de accountant na de financiële crisis

De rol van de accountant na de financiële crisis De rol van de accountant na de financiële crisis Eurocommissaris Michel Barnier stelt in zijn Green Paper, Audit policy: Lessons from the crisis, vragen bij de rol van de accountant tijdens de financiële

Nadere informatie

Het Analytical Capability Maturity Model

Het Analytical Capability Maturity Model Het Analytical Capability Maturity Model De weg naar volwassenheid op het gebied van Business Intelligence. WHITEPAPER In deze whitepaper: Wat is het Analytical Capability Maturity Model (ACMM)? Een analyse

Nadere informatie

Grip op Zorgpaden. Best of both worlds!

Grip op Zorgpaden. Best of both worlds! Grip op Zorgpaden Best of both worlds! Christiaan Hol Business Partner Zorglogistiek, Amphia Ziekenhuis Robert Klingens Senior Consultant, Process Express [1] Agenda 1. Het ziekenhuis: een complexe organisatie

Nadere informatie

Generieke systeemeisen

Generieke systeemeisen Bijlage Generieke Systeem in kader van LAT-RB, versie 27 maart 2012 Generieke systeem NTA 8620 BRZO (VBS elementen) Arbowet Bevb / NTA 8000 OHSAS 18001 ISO 14001 Compliance competence checklist 1. Algemene

Nadere informatie

www.pwc.nl Spotlight Vaktechnisch bulletin van PwC Accountants Jaargang 20-2013 uitgave 4

www.pwc.nl Spotlight Vaktechnisch bulletin van PwC Accountants Jaargang 20-2013 uitgave 4 www.pwc.nl Spotlight Vaktechnisch bulletin van PwC Accountants Jaargang 20-2013 uitgave 4 Bij PwC in Nederland werken ruim 4.700 mensen met elkaar samen vanuit 12 vestigingen. PwC Nederland helpt organisaties

Nadere informatie

Investment Due Diligence Beleid

Investment Due Diligence Beleid Investment Due Diligence Beleid Achmea Investment Management Versie 0.5 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding...3 2. Doelstellingen...3 3. Definitie en reikwijdte...4 4. Aandachtsgebieden en procesbeschrijving...5

Nadere informatie

ISO 9001: Business in Control 2.0

ISO 9001: Business in Control 2.0 ISO 9001: 2015 Business in Control 2.0 Waarom Geintegreerd toepassen verschillende management normen Betere aansluiting normen op de strategie; zorgen voor een goede inbedding in de bedrijfsvoering WAAROM

Nadere informatie

Risk & Compliance Charter Clavis Family Office B.V.

Risk & Compliance Charter Clavis Family Office B.V. Risk & Compliance Charter Clavis Family Office B.V. Datum: 15 april 2013 Versie 1.0 1. Inleiding Het Risk & Compliance Charter (charter) bevat de uitgeschreven principes, doelstellingen en bevoegdheden

Nadere informatie

Data Governance: de katalysator voor Data Quality

Data Governance: de katalysator voor Data Quality Data Governance: de katalysator voor Data Quality Onderzoek datamanagement in Nederlandse organisaties Inleiding De dynamiek van de omgeving stelt in toenemende mate eisen aan het aanpassingsvermogen van

Nadere informatie

De essentie van de nieuwe ISO s. Dick Hortensius, NEN Milieu & Maatschappij

De essentie van de nieuwe ISO s. Dick Hortensius, NEN Milieu & Maatschappij De essentie van de nieuwe ISO s Dick Hortensius, NEN Milieu & Maatschappij 1 Waar ik het over ga hebben De uitdaging en de oplossing De HLS voor iedereen De HLS voor wie het wil Waar we staan en wat er

Nadere informatie

Hoofdlijnen Corporate Governance Structuur Stek

Hoofdlijnen Corporate Governance Structuur Stek Hoofdlijnen Corporate Governance Structuur Stek 1 Algemeen Deugdelijk ondernemingsbestuur is waar corporate governance over gaat. Binnen de bedrijfskunde wordt de term gebruikt voor het aanduiden van hoe

Nadere informatie

Op naar een excellente controle

Op naar een excellente controle Op naar een excellente controle Welke controlewerkzaamheden kunnen verder geoptimaliseerd worden om kosten te besparen of om meer toegevoegde waarde te kunnen bieden aan cliënten? Hoe kunnen deze werkzaamheden

Nadere informatie

Global Project Performance

Global Project Performance Return on investment in project management P3M3 DIAGNOSTIEK IMPLEMENTATIE PRINCE2 and The Swirl logo are trade marks of AXELOS Limited. P3M3 -DIAGNOSTIEK (PROJECT PROGRAMMA PORTFOLIO MANAGEMENT MATURITY

Nadere informatie

Lean Six-Sigma. HealthRatio Operational Excellence

Lean Six-Sigma. HealthRatio Operational Excellence Lean Six-Sigma HealthRatio Operational Excellence De zorg werkt in een roerige omgeving Veel veranderingen leggen extra druk op zorginstellingen om goedkoper, efficiënter en transparanter te kunnen werken.

Nadere informatie

KWALITEIT MANAGEMENT PLAN CO2 EMISSIE INVENTARIS SOGETI

KWALITEIT MANAGEMENT PLAN CO2 EMISSIE INVENTARIS SOGETI KWALITEIT MANAGEMENT PLAN CO2 EMISSIE INVENTARIS SOGETI Auteur René Speelman Versie V1.0 Plaats Vianen Kenmerk Versie informatie VERSIE INFORMATIE Versie Datum Bijzonderheden Auteur V 1.0 09-03-2015 Aangepast

Nadere informatie

EFFECT NIEUWE ISO-NORMEN MANAGEMENTSYSTEEM OP ISO 19011

EFFECT NIEUWE ISO-NORMEN MANAGEMENTSYSTEEM OP ISO 19011 EFFECT NIEUWE ISO-NORMEN MANAGEMENTSYSTEEM OP ISO 19011 Wat brengt het ons om de ISO 19011 aan te sluiten op de HLS? Koninklijke NEN - Delft 7 juli 2016 - ing. Edwin Martherus MSc UW INLEIDER 20 jaar gewacht

Nadere informatie

medisch specialistische zorg en geestelijke gezondheidszorg Instapmodel (versie 3.0 definitief)

medisch specialistische zorg en geestelijke gezondheidszorg Instapmodel (versie 3.0 definitief) medisch specialistische zorg en geestelijke gezondheidszorg Instapmodel (versie 3.0 definitief) juli 2019 Instapmodel HT 2 Instapmodel HT Wat is het instapmodel? Het instapmodel is een instrument om het

Nadere informatie

De effectieve directie

De effectieve directie Studiedag - Journée d études De interne audit en het auditcomité Walgraeve M. Hoofd interne audit NVSM 17.10.2008 Verslag over: De effectieve directie - Financiële, operationele en strategische risico

Nadere informatie

IFRS 11 Joint arrangements : meer dan het schrappen van een keuze

IFRS 11 Joint arrangements : meer dan het schrappen van een keuze IFRS 11 Joint arrangements : meer dan het schrappen van een keuze De IASB heeft de langverwachte IFRS 11 Joint arrangements gepubliceerd, als onderdeel van een pakket van vijf nieuwe verslaggevingstandaarden.

Nadere informatie

Workshop Horizontaal Toezicht congres Rechtmatige Zorg Ervaringen uit de praktijk: Dimence Groep

Workshop Horizontaal Toezicht congres Rechtmatige Zorg Ervaringen uit de praktijk: Dimence Groep Workshop Horizontaal Toezicht congres Rechtmatige Zorg Ervaringen uit de praktijk: Dimence Groep Marloes Baak & Marloes Hofenk Dimence Groep Donderdag 19 april 2018 Agenda Voorstellen Wat zijn de ervaringen

Nadere informatie

Grip op fiscale risico s

Grip op fiscale risico s Grip op fiscale risico s Wat is een Tax Control Framework? Een Tax Control Framework (TCF) is een instrument van interne beheersing, specifiek gericht op de fiscale functie binnen een organisatie. Een

Nadere informatie

Informatiebeveiliging voor gemeenten: een helder stappenplan

Informatiebeveiliging voor gemeenten: een helder stappenplan Informatiebeveiliging voor gemeenten: een helder stappenplan Bewustwording (Klik hier) Structureren en borgen (Klik hier) Aanscherping en maatwerk (Klik hier) Continu verbeteren (Klik hier) Solviteers

Nadere informatie

Het kasstroomoverzicht minder objectief dan gedacht

Het kasstroomoverzicht minder objectief dan gedacht Het minder objectief dan gedacht Ondernemingen hebben nogal wat keuzevrijheid bij het opmaken van de jaarrekening. Dit maakt de vergelijkbaarheid van en moeilijk. Arjan Brouwer - Accounting and Valuation Advisory

Nadere informatie

Releasen met een druk op de knop: Met behulp van Continuous Delivery sneller uw doel bereiken

Releasen met een druk op de knop: Met behulp van Continuous Delivery sneller uw doel bereiken Releasen met een druk op de knop: Met behulp van Continuous Delivery sneller uw doel bereiken De business organisatie heeft altijd stijgende verwachtingen van uw IT organisatie. Meer dan ooit is het van

Nadere informatie

Assurancerapport importeurs ten behoeve van het aanleveren van CvO-gegevens

Assurancerapport importeurs ten behoeve van het aanleveren van CvO-gegevens Assurancerapport importeurs ten behoeve van het aanleveren van CvO-gegevens Eigenaar: RDW, Divisie R&I Versiebeheer: Internal Audit RDW Datum: 12 januari 2016 Versie: 1.3 Inhoudsopgave 1 INLEIDING... 3

Nadere informatie

Governance en Business Intelligence

Governance en Business Intelligence Governance en Business Intelligence Basis voor de transformatie van data naar kennis Waarom inrichting van BI governance? Zorgorganisaties werken over het algemeen hard aan het beschikbaar krijgen van

Nadere informatie

Seminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars! Internal Audit en doeltreffendheid van! risk management system!

Seminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars! Internal Audit en doeltreffendheid van! risk management system! Seminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars! Internal Audit en doeltreffendheid van! risk management system!! Tom Veerman! Triple A Risk Finance B.V.! 1! Programma! Solvency II stand

Nadere informatie

Een Information Security Management System: iedereen moet het, niemand doet het.

Een Information Security Management System: iedereen moet het, niemand doet het. ADVIESRAPPORT Een Information Security Management System: iedereen moet het, niemand doet het. Een onderzoek naar de betekenis van het ISMS ter borging van de Baseline Informatiebeveiliging Nederlandse

Nadere informatie

André Salomons Smart SharePoint Solutions BV. Cloud security en de rol van de accountant ICT Accountancy praktijkdag

André Salomons Smart SharePoint Solutions BV. Cloud security en de rol van de accountant ICT Accountancy praktijkdag André Salomons Smart SharePoint Solutions BV Cloud security en de rol van de accountant ICT Accountancy praktijkdag Cloud security moet uniformer en transparanter, waarom deze stelling? Links naar de artikelen

Nadere informatie

Voorspelbaar verkoopsucces met sales opportunities in SAP Business One

Voorspelbaar verkoopsucces met sales opportunities in SAP Business One Voorspelbaar verkoopsucces met sales opportunities in SAP Business One Op welke wijze beheert u klantrelaties en monitort u de behoeften en wensen van uw klanten en prospecten? Bent u op de hoogte van

Nadere informatie

ISO9001:2015, in vogelvlucht. Door Tjarko Vrugt

ISO9001:2015, in vogelvlucht. Door Tjarko Vrugt ISO9001:2015, in vogelvlucht Door Tjarko Vrugt 18-11-2015 - Qemc - Tjarko Vrugt Bron: NEN - Delft 2 DE NIEUWE NEN EN ISO 9001 : 2015 Deze presentatie beperkt zich tot de essentie Sktb besteed in 2016

Nadere informatie

Opdrachtgeverschap 2.0. Toezien op de afspraken in de verwerkersovereenkomst

Opdrachtgeverschap 2.0. Toezien op de afspraken in de verwerkersovereenkomst Opdrachtgeverschap 2.0 Toezien op de afspraken in de verwerkersovereenkomst Doel van deze presentatie Zelf een mening hebben over welke certificering/ verklaring het beste past bij een af te nemen dienst

Nadere informatie

doel bereikt zelfsturing inrichten veiligheid fundament Behoeftepiramide van een "Social Business"

doel bereikt zelfsturing inrichten veiligheid fundament Behoeftepiramide van een Social Business Behoeftepiramide van een "" (Naar analogie piramide van Maslow) Maslow rangschikte de volgens hem universele behoeften van de mens in een hiërarchie. Volgens zijn theorie zou de mens pas streven naar bevrediging

Nadere informatie

Cultuurverschillen in het controledossier

Cultuurverschillen in het controledossier Cultuurverschillen in het controledossier Het professionele gedrag van accountants wordt beïnvloed door nationale-cultuurverschillen, ondanks het bestaan van internationale controlestandaarden. Internationaal

Nadere informatie

DOORSTAAT UW RISICOMANAGEMENT DE APK?

DOORSTAAT UW RISICOMANAGEMENT DE APK? WHITEPAPER DOORSTAAT UW RISICOMANAGEMENT DE APK? DOOR M. HOOGERWERF, SENIOR BUSINESS CONS ULTANT Risicomanagement is tegenwoordig een belangrijk onderdeel van uw bedrijfsvoering. Dagelijks wordt er aandacht

Nadere informatie

Actualiteitendag Platform Deelnemersraden Risicomanagement

Actualiteitendag Platform Deelnemersraden Risicomanagement Actualiteitendag Platform Deelnemersraden Risicomanagement Benne van Popta (voorzitter Detailhandel) Steffanie Spoorenberg (adviseur Atos Consulting) Agenda 1. Risicomanagement 2. Risicomanagement vanuit

Nadere informatie

Het periodieke rapportageproces: een balans tussen snelheid, kwaliteit en kosten

Het periodieke rapportageproces: een balans tussen snelheid, kwaliteit en kosten Het periodieke rapportageproces: een balans tussen snelheid, kwaliteit en kosten De huidige economische situatie zorgt voor een steeds grotere vraag naar een snelle, betrouwbare en relevante (externe)

Nadere informatie

10 jaar Transparant Prijs heeft belangrijke bijdrage geleverd aan professionalisering verslaggeving goededoelenorganisaties

10 jaar Transparant Prijs heeft belangrijke bijdrage geleverd aan professionalisering verslaggeving goededoelenorganisaties 10 jaar Transparant Prijs heeft belangrijke bijdrage geleverd aan professionalisering verslaggeving goededoelenorganisaties Meer dan ooit liggen goede-doelenorganisaties onder het vergrootglas van de media.

Nadere informatie

Compliance Program. Voor pensioenfondsen die pensioenadministratie en/of vermogensbeheer geheel of gedeeltelijk hebben uitbesteed

Compliance Program. Voor pensioenfondsen die pensioenadministratie en/of vermogensbeheer geheel of gedeeltelijk hebben uitbesteed Compliance Program Voor pensioenfondsen die pensioenadministratie en/of vermogensbeheer geheel of gedeeltelijk hebben uitbesteed September 2008 Inhoudsopgave 1 Inleiding 1 1.1 Voorwoord 1 1.2 Definitie

Nadere informatie

Brand Matching Analyse Oktober 2014 Martin Garrix

Brand Matching Analyse Oktober 2014 Martin Garrix Brand Matching Analyse Oktober 2014 Martin Garrix Introductie 5 kenmerken Het matchen van artiesten met merken kan tegenwoordig op een andere en veel accuratere manier. Door volgers van een artiest verder

Nadere informatie

Horizontaal toezicht of horizontale samenwerking? Workshop bij Landelijke Themadag Verminderen administratieve lasten en Horizontaal toezicht

Horizontaal toezicht of horizontale samenwerking? Workshop bij Landelijke Themadag Verminderen administratieve lasten en Horizontaal toezicht Horizontaal toezicht of horizontale samenwerking? Workshop bij Landelijke Themadag Verminderen administratieve lasten en Horizontaal toezicht Inhoud Even voorstellen Handreiking control framework Enquête

Nadere informatie

Global Project Performance

Global Project Performance Return on investment in project management PMO IMPLEMENTATIE PRINCE2 and The Swirl logo are trade marks of AXELOS Limited. PMO PROJECT MANAGEMENT OFFICE Een Project Management Office voorziet projecten,

Nadere informatie

InfoPaper ǀ Maart Compliance-raamwerk borgt de datakwaliteit

InfoPaper ǀ Maart Compliance-raamwerk borgt de datakwaliteit InfoPaper ǀ Maart 2017 Compliance-raamwerk borgt de datakwaliteit INLEIDING Steeds meer organisaties in de verzekeringsbranche innoveren met datagestuurde-toepassingen en de mogelijkheden van Big Data.

Nadere informatie

Bekend zijn met de visie en inzet van procesmanagement in de eigen organisatie.

Bekend zijn met de visie en inzet van procesmanagement in de eigen organisatie. en werkwijze BPM awareness Inzicht in de toepassing van BPM op strategisch niveau in het algemeen en binnen de eigen organisatie. Kennismaken met BPM vanuit een strategisch perspectief Nut en toegevoegde

Nadere informatie

Actieplan naar aanleiding van BDO-onderzoek. Raad van Commissarissen GVB Holding N.V. Woensdag 13 juni 2012

Actieplan naar aanleiding van BDO-onderzoek. Raad van Commissarissen GVB Holding N.V. Woensdag 13 juni 2012 Actieplan naar aanleiding van BDO-onderzoek Raad van Commissarissen GVB Holding N.V. Woensdag 13 juni 2012 Inhoudsopgave - Actieplan GVB Raad van Commissarissen GVB Holding N.V. n.a.v. BDO-rapportage 13

Nadere informatie

DNB BEOORDELINGSKADER VOOR DE AUDITFUNCTIE BIJ TRUSTKANTOREN INGEVOLGE DE RIB WTT 2014

DNB BEOORDELINGSKADER VOOR DE AUDITFUNCTIE BIJ TRUSTKANTOREN INGEVOLGE DE RIB WTT 2014 DNB BEOORDELINGSKADER VOOR DE AUDITFUNCTIE BIJ TRUSTKANTOREN INGEVOLGE DE RIB WTT 2014 In het kader van de integere bedrijfsvoering is een trustkantoor met ingang van 1 januari 2015 verplicht om zorg te

Nadere informatie

Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen. (Besluiten waarvan de publicatie voorwaarde is voor de toepassing)

Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen. (Besluiten waarvan de publicatie voorwaarde is voor de toepassing) 19.3.2002 NL Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen L 76/1 I (Besluiten waarvan de publicatie voorwaarde is voor de toepassing) VERORDENING (EG) Nr. 484/2002 VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD

Nadere informatie

COMPLIANCE MANAGEMENT VOLDOEN AAN WET- EN REGELGEVING COMPLIANCE MANAGEMENT. Vereenvoudigde verantwoording aan in- en externe stakeholders

COMPLIANCE MANAGEMENT VOLDOEN AAN WET- EN REGELGEVING COMPLIANCE MANAGEMENT. Vereenvoudigde verantwoording aan in- en externe stakeholders VOLDOEN AAN WET- EN REGELGEVING Vereenvoudigde verantwoording aan in- en externe stakeholders Tijdig anticiperen op veranderingen in HSE wet- en regelgeving Licence to operate Inzicht in risico s bedrijfsonderdelen

Nadere informatie

Aan de raad van de gemeente Lingewaard

Aan de raad van de gemeente Lingewaard 6 Aan de raad van de gemeente Lingewaard *14RDS00194* 14RDS00194 Onderwerp Nota Risicomanagement & Weerstandsvermogen 2014-2017 1 Samenvatting In deze nieuwe Nota Risicomanagement & Weerstandsvermogen

Nadere informatie

De Wet op het accountantsberoep vervangt de WRA en WAA

De Wet op het accountantsberoep vervangt de WRA en WAA De Wet op het accountantsberoep vervangt de WRA en WAA De nieuwe Wet op het accountantsberoep regelt formeel de fusie tussen het Nederlands Instituut van Registeraccountants en de Nederlandse Orde van

Nadere informatie

Terug naar de bedoeling met ISO 9001:2015

Terug naar de bedoeling met ISO 9001:2015 Walvis ConsultingGroep Brengt kwaliteit tot leven Voor kwaliteit van mens en organisatie Terug naar de bedoeling met ISO 9001:2015 Ronald Zwart Vennoot, senior consultant en auditor ronald.zwart@walviscg.nl

Nadere informatie

SOLVENCY II Hoe een integrale aanpak van de Solvency II pijlers leidt tot een efficiënt en betrouwbaar risicomanagement- en rapportageproces

SOLVENCY II Hoe een integrale aanpak van de Solvency II pijlers leidt tot een efficiënt en betrouwbaar risicomanagement- en rapportageproces SOLVENCY II Hoe een integrale aanpak van de Solvency II pijlers leidt tot een efficiënt en betrouwbaar risicomanagement- en proces Door: Gert Verbaas en Auke Jan Hulsker november 2015 SAMENVATTING De volledige

Nadere informatie

Proactief en voorspellend beheer Beheer kan effi ciënter en met hogere kwaliteit

Proactief en voorspellend beheer Beheer kan effi ciënter en met hogere kwaliteit Proactief en voorspellend beheer Beheer kan effi ciënter en met hogere kwaliteit Beheer kan efficiënter en met hogere kwaliteit Leveranciers van beheertools en organisaties die IT-beheer uitvoeren prijzen

Nadere informatie

Quick scan data kwaliteit. Andre Bal

Quick scan data kwaliteit. Andre Bal Quick scan data kwaliteit Andre Bal Toepassingsgebieden Datakwaliteit is vaak een bepalende factor om structureel successen te kunnen boeken, denk hierbij aan: Inrichtingen van ERP omgevingen zoals b.v.

Nadere informatie

ISO 9001:2015 ReadinessReview

ISO 9001:2015 ReadinessReview ISO 9001:2015 ReadinessReview Organisatie Adres Certificaat Nr. Contactpersoon Functie Telefoon Email BSI is vastbesloten ervoor te zorgen dat klanten die willen certificeren op ISO 9001:2015 een soepele

Nadere informatie

Vergelijking van de eisen in ISO 9001:2008 met die in ISO FDIS 9001:2015

Vergelijking van de eisen in ISO 9001:2008 met die in ISO FDIS 9001:2015 ISO Revisions Nieuw en herzien Vergelijking van de eisen in ISO 9001:2008 met die in ISO FDIS 9001:2015 Inleiding Dit document maakt een vergelijking tussen ISO 9001:2008 en de Final Draft International

Nadere informatie

Meer winst uit internal governance

Meer winst uit internal governance www.pwc.nl Meer winst uit internal governance Commissarissen en bestuurders over de rol van internal audit Jan Driessen en Bas Wakkerman November 2014 2 PwC Meer winst uit internal governance Inhoud Voorwoord

Nadere informatie

De concerncontroller als navigator van een wendbare gemeentelijke organisatie Mario Halfhide en Roy Mierop

De concerncontroller als navigator van een wendbare gemeentelijke organisatie Mario Halfhide en Roy Mierop De concerncontroller als navigator van een wendbare gemeentelijke organisatie Mario Halfhide en Roy Mierop Seminar Concerncontrol binnen de gemeente 2018 15 maart 2018 een organisatie die zich rond maatschappelijke

Nadere informatie

Energiemanagement Actieplan

Energiemanagement Actieplan 1 van 8 Energiemanagement Actieplan Datum 18 04 2013 Rapportnr Opgesteld door Gedistribueerd aan A. van de Wetering & H. Buuts 1x Directie 1x KAM Coördinator 1x Handboek CO₂ Prestatieladder 1 2 van 8 INHOUDSOPGAVE

Nadere informatie

Lean & ISO A match made in heaven?

Lean & ISO A match made in heaven? Lean & ISO 9001 A match made in heaven? Agenda Wat is ISO 9001 en wat is Lean? pag. 3 Waarom ISO 9001 + Lean? pag. 4 Hoe Lean ISO 9001 kan ondersteunen pag. 5 2 ISO 9001 geeft de normen aan voor een goed

Nadere informatie