Dit element kan voor een wand of aan een plafond worden gehangen, maar het kan ook makkelijk worden verplaatst.

Transcriptie

1 Een speelse optie Texaa corrigeert akoestiek in een ruimte Op een eenvoudige en speelse wijze de akoestiek in een ruimte corrigeren. Daar draait het om bij Texaa akoestische architectuur. Juist die combinatie van akoestiek en esthetiek biedt aan zowel architect als afbouwer nieuwe mogelijkheden. Met Texaa kun je de akoestiek in elke willekeurige ruimte corrigeren. En de architect of projectinrichter kan, vanwege de vele toepassingsmogelijkheden, zijn ideeën in praktijk brengen. Hij slaat zo twee vliegen in één klap, licht Erik Teeuwen, product manager akoestiek van Mavotrans B.V. in Zoetermeer, toe. Texaa Akoestische Architectuur' is de fabrieks dan wel merknaam en bestaat uit de volgende vier producten: Vibrasto wand- en plafondbekleding, Stereo geluidscollectors, Diaphragm wand- en plafondelementen en Abso akoestische lamellen. Alle vier de producten combineren akoestisch met esthetisch comfort en zijn toe te passen in representatieve ruimten. Het verschil tussen de uitvoeringen zit 'm in nuances op het gebied van akoestische eigenschappen, de manier van toepassen en het bevestigen. Overeenkomst is het gebruikte materiaal: een geluidsabsorberend schuim bekleed met een moeilijk ontvlambaar textielen weefsel. Het schuim neemt de geluidstrillingen in meerdere of minder mate op, afhankelijk van de frequentie van het geluid. Het' weefsel is samengesteld uit een synthetisch chloorvezel, de Clévylvezel, dat slijtvast is (tienjarige levensduur), goed te reinigen, een 'warmteuitstraling' heeft, stootbestendig is en van nature moeilijk ontvlambaar (klasse M1). Bij brand zal het materiaal geen vlam vatten, maar wegsmeulen. Het textiel vindt ook toepassing in de vliegtuigindustrie voor interieurbekleding. De wand- en plafondbekleding en de wand- en plafondelementen zijn samengesteld uit firend schuim en aan één zijde bekleed met het textiel. De geluidscollectors bestaan uit wit schuim op basis van melaminegars: het schuim zit in een wit metalen kader en is overtrokken met een textielen hoes. Bij de lamellen ten slotte is het firend schuim aan beide zijden voorzien van het textiel. Dit element kan voor een wand of aan een plafond worden gehangen, maar het kan ook makkelijk worden verplaatst. Dictaat bouwfysica artikel een speelse optie Pagina 1 van 5

2 De Franse producent en ontwikkelaar van dit materiaal, Texaa S.A. in Gradignan, heeft alle vier de producten op bovengenoemde eigenschappen getest in zijn eigen laboratorium. Voor deze onderzoeken beschikt de organisatie over een nagalmkamer van 200 m 3 en een meetkamer van 50 m 3. Ook de Nederlandse leverancier van deze producten, het geluidsbeheersing gespecialiseerde Mavotrans, maakt regelmatig gebruik van deze faciliteiten. Absorberen De vier varianten van Texaa kunnen alle een hoog absorptievermogen bereiken. Die hoogte wordt bepaald door de dikte van het toegepaste schuim, de manier en de plaats van aanbrengen. De architect en een akoestisch adviesbureau maken in de regel de keuze daarvoor. Vanzelfsprekend geldt: hoe dikker het materiaal, hoe hoger het absorptievermogen. De dikte van de wand- en plafondbekleding kan 5, 10, 15, 20 of 25 mm bedragen (zie tabel 1). De dikte van de overige drie producten is altijd hetzelfde: de geluidscollectors zijn 75 mm dik, de wand- en plafondelementen 20 mm en de lamellen 5 mm. Tabel 1. Absorptiecoëfficiënten van verschillende diktes van de wand- en plafonbekleding. Niet alleen de dikte beïnvloedt de correctie op het geluid, ook de wijze van bevestigen levert daaraan een bijdrage. De wand- en plafondbekleding kan worden geplakt of gespannen. Dat laatste kan alleen met de 5 mm-uitvoering. De geluidscollector wordt niet gespannen of geplakt, maar kan horizontaal onder het plafond worden bevestigd met beugeltjes, onder het plafond aan koorden of verticaal tegen de muur. De collector kan ook horizontaal in of onder een bestaand (systeem)plafond worden gemonteerd. De wand- en plafondelementen worden weer anders aangebracht: deze worden voor een wand gespannen, of aan het plafond gehangen. De akoestische lamellen tot slot kunnen aan een standaardrailsysteem worden bevestigd. "Het plakken van de wand- en plafondbekleding kan in principe op ieder soort materiaal: gips, beton, stucwerk en zelfs metaal", zegt Teeuwen. Daarvoor beveelt hij wel een speciaal type lijm aan, de 'Texaa EV 8 en EV 7 (voor metalen ondergronden)'. "Het aanbrengen vraagt wel om een bepaalde techniek, maar die is eenvoudig onder de knie te krijgen en kan in eigen beheer worden uitgevoerd." Dictaat bouwfysica artikel een speelse optie Pagina 2 van 5

3 Gespannen Onder bepaalde omstandigheden worden er soms hoge absorptiewaarden verlangd, die dienen te worden gecombineerd met de totale wand en/of plafondafwerking. De gespannen uitvoering van de wand- en p]afondbekleding geeft in dit soort situaties een gunstiger correctie op het geluid te zien dan de geplakte versie. Teeuwen: "Mocht de geplakte 25 mm-uitvoering niet toereikend zijn, dan kan de 5 mm-uitvoering van Vibrasto op een speciaal regel werk worden gespannen. Tussen die regels kan nog meer schuim worden geplaatst, zodat het absorptievermogen toeneemt." Daarbij zijn er verschillende mogelijkheden. Een voorbeeld. De 'geplakte' 5 mm-uitvoering heeft bij 125 Hertz een absorptiecoëfficiënt van 0,02; bij 4000 Hertz is dat 0,31. De 'gespannen' 5 mm-uitvoering over een schuim van 35 mm dikte geeft daarentegen een gunstiger resultaat: bij 125 Hertz wordt een absorptiecoëfficiënt verkregen van 0,18 en bij 4000 Hertz 0,84. De akoestische correctie van de geluidscollectors is afhankelijk van het volume van de ruimte, het type ruimte, het aantal toegepaste collectors en de grootte daarvan (zie tabel 2). Er zijn zes standaardafmetingen: 1180 x 1180, 1180 x 590, 1180 x 395, 2360 x 1180, 2360 x 590 en 2360 x 395 mm. Voor een optimaal resultaat moet de onderlinge afstand tussen de collectors ten minste 50 cm bedragen en dient de montage tegen het plafond plaats te vinden. Bij een plafond hoger dan 3,30 m is het raadzaam om tevens enkele collectors direct onder het plafond tegen de muur te plaatsen. Monteren Met name de wand- en p]afondbekleding kent flink wat variaties in de afwerking. Enkele mogelijkheden. Tussen de stroken wand- en plafondbekleding, die tegen de wand of het plafond kunnen worden geplakt (recht, schuin, als patroon, enzovoorts), kunnen bijvoorbeeld T-profielen worden aangebracht zodat de naden onzichtbaar worden. De profielen kunnen eveneens met het textiel worden bekleed. De kozijnen van ramen en deuren kunnen rondom naadloos worden afgewerkt met L-profielen. Naadafwerking zonder zichtbare profielen is met U-profielen mogelijk. De wand- en plafondbekleding kan daarnaast worden afgewerkt door het overlappende textiel in een U-profiel te klemmen dat tussen de banen is aangebracht. Omdat het materiaal plooibaar is, kan het plat, gebogen, hol- of bolrond worden geplakt. De collectors zijn standaard voorzien van ophangbeugels. Voor een onzichtbare montage zijn er metalen strips leverbaar die aan plafond of wand kunnen worden bevestigd. Een bevestiging door middel van staaldraad of ketting is eveneens mogelijk. De collectors Dictaat bouwfysica artikel een speelse optie Pagina 3 van 5

4 kunnen daarnaast worden voorzien van magneetstrips voor een magnetische bevestiging aan metalen ondergronden. Verder zijn er speciale korven te leveren, die aan het plafond kunnen worden bevestigd. Bij eventueel bouwonderhoud zijn de collectors makkelijk te demonteren. Uit de verschillende uitvoerings-, bevestigings- en afwerkingsmogelijkheden met het Texaa-programma mag duidelijk zijn dat een architect of een inrichter zijn eigen ontwerp en voorkeur goed in de praktijk kan brengen, zowel in een bestaande als in een nieuwe situatie. Teeuwen: "Onder invloed van de arbo-wetgeving worden er steeds hogere eisen gesteld aan de inrichting van de werkplek. Ook de architect of afbouwer moet hierop in spelen. Door een combinatie van het reeds bestaande systeemplafond met ons product kan de bestaande geluidssituatie worden verbeterd." In deze audiovisuele ruimte hebben zowel architect als aannemer een goede akoestiek bereikt en het esthetisch comfort behouden met geluidscollectors en wandbekleding. Trend De huidige manier van bouwen levert volgens Teeuwen geen bijdrage aan een 'akoestiek-vriendelijke' omgeving. Gebouwen zijn steeds vaker gemaakt van harde materialen als glas waardoor galm ontstaat. Ook hebben zij grote, hoge ruimten waarin het geluid zich naar alle kanten verspreidt, zoals soms in een stadhuis, waar het kan voorkomen dat het verstrekken van uitkeringen en het inzegenen van een huwelijk bijna een publieke aangelegenheid zijn geworden. Een akoestische correctie is dan noodzakelijk. Vanwege deze trend sluit Teeuwen niet uit dat architecten minder vaak zullen kiezen voor een gesloten systeem dan voor een systeemplafond. Ook al vanwege de hygiëne, want het plenum is vaak een stofnest. "Zichtbare verwarmingsbuizen vindt de architect ter compensatie daarvan geen probleem", zegt Teeuwen. Aan vlakke en rechthoekige plafonds zoals Nederland die in groten getale kent, komt met Texaa een einde. Of een traditioneel bouwend land als het onze daarop zit te wachten, moet de praktijk uitwijzen. Dictaat bouwfysica artikel een speelse optie Pagina 4 van 5

5 De nagalm in dit bedrijfsrestaurant is tot een acceptabel niveau teruggebracht met geluidscollectors tegen een open plafond. De akoestiek van deze conferentiezaal is verbeterd door de wand te bekleden met Vibrasto. (Foto s: Fotobureau Jense & De Ruijter) Dictaat bouwfysica artikel een speelse optie Pagina 5 van 5