Specifieke fobie. Angststoornissen

Transcriptie

1 Specifieke fobie Angststoornissen

2 GGZ Friesland is de grootste aanbieder van geestelijke gezondheidszorg in de provincie Friesland. We bieden u hulp bij alle mogelijke psychische problemen. Met meer dan 160 locaties zijn we te vinden door heel Friesland. Ruim 2000 medewerkers dragen iedere dag bij aan de zorg die we leveren. De behandelingen bij GGZ Friesland zijn gebaseerd op de landelijke behandelrichtlijnen die door het Trimbos Instituut zijn opgesteld. In deze richtlijnen, die zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek, staat beschreven wat de aanbevolen behandelvormen zijn bij de verschillende psychische aandoeningen. De behandelaren van GGZ Friesland zijn BIGgeregistreerd. De wet BIG (Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg) bevat regels die de kwaliteit van de zorg door behandelaren bewaakt. Het Bigregister is door de overheid ingesteld en behandelaren kunnen in dit register worden ingeschreven wanneer zij voldoen aan de opleidingseisen die voor de verschillende beroepsgroepen gelden. Wat is een specifieke fobie U bent bang voor een voorwerp, een dier of een situatie zoals liften, kleine ruimtes, hoogten, spinnen, naalden of bloed. Alleen de gedachte hieraan kan u al angstig maken. Bij een sterke angst kunt u een paniekaanval krijgen: u gaat trillen, zweten, krijgt hartkloppingen en krijgt extreem angstige gedachten. U weet vaak wel dat de angst niet reëel is, maar toch gaat dit gevoel niet weg. Veel mensen hebben ooit wel eens een sterke angst gehad voor bijvoorbeeld de tandarts, onweer of bepaalde dieren. Het is pas een specifieke fobie als de angst belemmerend wordt en voor flinke beperkingen zorgt in het dagelijks leven. De helft van de mensen met een specifieke fobie heeft meer dan één soort fobie. Soms is de fobie ontstaan door een beangstigende gebeurtenis, maar het kan ook geleidelijk aan ontstaan. Diverse specifieke fobieën De verschillende soorten specifieke fobieën zijn: o Fobie voor natuurverschijnselen, zoals storm, onweer, hoogte en water o Dierfobie: angst voor dieren en insecten o Bloed-, injectie- en letselfobie o Situatiefobie: angst voor openbaar vervoer, tunnels en bruggen, liften, vliegen, autorijden of afgesloten ruimtes o overgeven of angst de ontlasting niet te kunnen ophouden, angst zich te verslikken Uw leven kan flink ontregeld worden door een specifieke fobie. U kunt zo angstig zijn, dat u de deur niet meer uitkomt. Of u probeert het wel, maar u bent zo bang dat elke stap als overleven voelt. Dat is zwaar, ook voor de omgeving. Het kan uw sociale contacten en relaties flink beïnvloeden en ook uw werk kan eronder lijden.

3 De behandeling Voor de behandeling van een specifieke fobie baseren we ons op de Multidisciplinaire Richtlijn voor Angststoornissen. De behandeling van eerste voorkeur bestaat uit cognitieve gedragstherapie. Daarnaast kan in sommige gevallen tevens medicatie worden voorgeschreven, bijvoorbeeld wanneer naast de angstklachten ook sprake is van een depressie. Cognitieve gedragstherapie is een combinatie van twee vormen van psychotherapie, nl. cognitieve therapie en gedragstherapie. Cognitieve therapie Hierbij is de aandacht gericht op de invloed die het denken heeft op uw gevoelens. Door eenzijdige of negatieve denkgewoontes kunnen er ongewenste gevoelens of emotionele klachten ontstaan. Bij cognitieve therapie leert u uw eigen denkpatronen te ontdekken en te wijzigen, zodat u uiteindelijk op een meer evenwichtige wijze gaat kijken naar de voor u moeilijke situaties. Hierdoor kunnen de ongewenste gevoelens afnemen. Gedragstherapie Bij gedragstherapie is de aandacht gericht op het gedrag, dat wil zeggen datgene wat u doet of laat. Bij angstklachten bestaat het gedrag meestal uit het voortdurend ontlopen van situaties die angst zouden kunnen oproepen of uit het treffen van allerlei veiligheidsmaatregelen. Het vermijden van situaties en het treffen van veiligheidsmaatregelen zorgen op korte termijn voor afname van de angst, maar op de lange duur leidt het er toe dat u steeds minder durft en steeds angstiger wordt. In de gedragstherapie oefent u met het stap voor stap weer opnieuw aangaan van allerlei situaties die u tot nu toe steeds uit de weg ging. Hierdoor kunt u geleidelijk uw angst overwinnen en uw zelfvertrouwen opbouwen. Deze werkwijze wordt blootstelling genoemd (blootstelling aan de moeilijke situaties). Daarnaast wordt er gewerkt aan het geleidelijk verminderen van de veiligheidsmaatregelen. Daarbij kan een onderdeel ook zijn dat u nieuwe vaardigheden aanleert, zodat u beter in staat bent om de voor u moeilijke situaties te hanteren. Cognitieve gedragstherapie is een werkwijze die zich vooral bezig houdt met vermindering van klachten of problemen die zich in uw huidige leven afspelen. Om het ontstaan van uw huidige klachten te kunnen begrijpen wordt er soms ook gekeken naar gebeurtenissen die zich eerder in uw leven hebben afgespeeld, maar hier ligt niet de nadruk op. Zowel cognitieve therapie als gedragstherapie zijn werkwijzen waarbij de verschillende stappen in de behandeling worden gepland in nauw overleg tussen u en de behandelaar. Huiswerkopdrachten Tevens is een belangrijk onderdeel van deze behandelvorm dat u regelmatig allerlei huiswerkopdrachten moet gaan doen, zoals het bijhouden van registraties van klachten, het bijhouden van zogenaamde gedachtedagboekjes of het doen van oefeningen om u zelf aan moeilijke situaties bloot te stellen. Cognitieve gedragstherapie is een behandelvorm die een actieve inzet van u vraagt en waarbij u en de behandelaar een soort samenwerkingsrelatie aangaan. Behandelduur De duur van de behandeling hangt af van het soort klacht dat wordt behandeld en de ernst van de klacht. Ook maakt het verschil of het een individuele behandeling betreft of een groepsbehandeling. Bij een individuele behandeling van angstklachten ligt de behandelduur tussen de 8 en de 24 behandelbijeenkomsten. In de eerste fase van de behandeling zullen de bijeenkomsten in de regel één keer per week plaats vinden, verderop in de behandeling vinden de bijeenkomsten eens per twee weken plaats. In de meeste gevallen duurt een behandeling maximaal een half jaar. Bij een groepsbehandeling van angstklachten is er meestal sprake van 16 behandelbijeenkomsten, die afhankelijk van de soort klacht eens per week of eens per twee weken plaats vinden.

4 Cognitieve gedragstherapie bij een specifieke fobie De behandeling van een specifieke fobie bestaat vooral uit geleidelijke, stapsgewijze blootstelling aan de situaties waar u bang voor bent. Eerst wordt er een zogenaamde angstladder gemaakt. Dit is een overzicht op papier van alle situaties waar u bang voor bent en deze situaties worden in volgorde van moeilijkheid onder elkaar gezet. Blootstellingoefeningen Bij deze oefeningen worden afspraken gemaakt over het stap voor stap opzoeken van de verschillende situaties, te beginnen met de minst moeilijke situaties en geleidelijk aan worden er situaties opgezocht die steeds moeilijker zijn. De bedoeling is dat u telkens net zo lang in een situatie blijft tot dat de angst is gedaald. Zo kunt u geleidelijk vertrouwd raken met de gevreesde situaties en kan het zelfvertrouwen stap voor stap worden opgebouwd. De blootstellingoefeningen worden soms tijdens de behandelafspraken uitgevoerd, maar moeten ook bij wijze van huiswerkopdrachten zelfstandig worden gedaan. Ontspanningsoefeningen Bij de meeste vormen van een specifieke fobie is het nuttig om ook ontspanningstechnieken aan te leren. Wanneer het lukt om in een beangstigende situatie het lichaam te ontspannen, zult u de situatie beter kunnen hanteren. Een uitzondering hierop is wanneer u last heeft van een bloed-, letsel- of injectiefobie. Een dergelijke fobie gaat vaak gepaard met angst voor flauwvallen. Om flauwvallen te voorkomen dient u juist te leren de spieren aan te spannen, in plaats van te ontspannen. Het aanspannen van de spieren zorgt voor een verhoging van de bloeddruk, waardoor de kans op flauwvallen kleiner wordt. Denkgewoonten Als derde behandelonderdeel kan cognitieve therapie worden toegepast. Dit houdt in dat er systematisch wordt stil gestaan bij de wijze waarop de angst in stand wordt gehouden door automatische negatieve denkgewoontes die u kunt hebben over de gevreesde situaties. Deze denkgewoontes worden in kaart gebracht en in gezamenlijk overleg wordt gezocht naar andere, meer realistische denkwijzen.

5 Wat zijn de kosten Psychische hulpverlening valt onder de basisverzekering voor ziektekosten. De kosten worden daaruit vergoed. Wel kan een eigen risico in rekening worden gebracht. In uw verzekeringspolis vindt u hierover meer informatie. Uw belangen, rechten en klachten Voor vragen en hulp kunt u altijd terecht bij uw behandelaar. Ook kunt u de geestelijke verzorger, de patiëntenvertrouwenspersoon, de Cliëntenraad en/of de Familieraad benaderen. Contactgegevens vindt u in de folder Patiëntenrechten. Ook vindt u in deze folder meer informatie over rechten en plichten rondom uw behandelplan, behandeling en dossier. De folder Een klacht, en dan.. vertelt u waar u terecht kunt bij eventuele klachten. Deze brochures zijn te vinden in de wachtkamers of u kunt ze opvragen bij de afdeling Communicatie via pr@ggzfriesland.nl of via tel: Afspraak afzeggen Om een behandeling succesvol te laten verlopen is het belangrijk dat u aanwezig bent op de geplande afspraakmomenten. Als u onverhoopt niet kunt komen, verzoeken wij u dringend uw afspraak tijdig, minimaal 24 uur van te voren, af te zeggen. Adressen Leeuwarden Sixmastraat PA Leeuwarden Tel Drachten Compagnonsplein NN Drachten Tel Dokkum Birdaarderstraatweg 80b 9101 PK Dokkum Tel Heerenveen Kastanjelaan NC Heerenveen Tel Heeft u vragen Voor vragen of meer informatie kunt u terecht bij een locatie van GGZ Friesland bij u in de buurt. Kijk voor meer informatie ook op www. ggzfriesland.nl Colofon Deze brochure is door de afdeling Communicatie van GGZ Friesland met de grootste zorg gemaakt. Ze zijn hierbij door de Centrale Cliëntenraad geadviseerd. Mochten er onduidelijkheden in staan, neem dan contact op met de afdeling Communicatie. Tel of stuur een mail naar pr@ggzfriesland.nl Sneek Hegedyk ZR Sneek Tel Angst_zb_specifieke fobie_ Haal het beste uit uw leven Mst.o.1210