Met het oog op de toekomst
|
|
- Eva Adam
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Met het oog op de toekomst De ideale functiemix in de begeleiding van jonge kinderen Publieksversie
2 COLOFON Met het oog op de toekomst De ideale functiemix in de begeleiding van jonge kinderen. Publieksversie Rotterdam, Januari 2014, Caty Bulte Deze publicatie is gemaakt in opdracht van de regiegroep Convenant Kinderopvang Onderwijs Rotterdam Rijnmond, met financiële ondersteuning van Bureau Kwaliteit Kinderopvang BKK 2
3 . Inhoudsopgave Inleiding 4 1. Samenvatting 5 2. De vraagstelling 7 3. Toekomstverwachtingen Het gonst Tussen wil en daad is nog een weg te gaan De ideale functiemix Welke rollen dienen vervuld Kwaliteit doet er toe Een toekomstbestendig functiegebouw De medewerker van de toekomst: gekwalificeerd aan de slag Opleiding setting - kennisaccenten werken met een functiemix Op weg naar de toekomst 24 Bijlage literatuur, websites, publicaties 26 3
4 Inleiding In Rotterdam Rijnmond hebben de kinderopvangorganisaties en de beide roc s Albedacollege en Zadkine een convenant afgesloten om hun samenwerking te optimaliseren 1. Het convenant legt vast op welke wijze de roc s en de kinderopvang vorm en inhoud geven aan de middelbare beroepsopleidingen voor aankomend en zittend personeel in de kinderopvang. Men wil proactief inspelen op ontwikkelingen in de arbeidsmarkt. Eenzelfde proactieve houding is de aanleiding voor dit onderzoek naar de ideale functiemix. Men constateert: o Een situatie van krimp in de kinderopvang met consequenties voor personeelsbeleid; o Een veranderende visie op de functie van kinderopvang en de rol van de pedagogisch medewerker; o Een verschuiving in het denken over de positionering van kinderopvang Om beter voorbereid te zijn op die wijzigingen, wil men dieper op deze materie ingaan: welke trends zijn zichtbaar, hoe gaat kinderopvang in de toekomst er uit zien, welke betekenis heeft dat voor het functiegebouw en/of teamsamenstelling. De regiegroep van het Convenant Kinderopvang en Onderwijs Rotterdam Rijnmond heeft BKKmaatwerk-budget aangevraagd en gekregen om een inventariserend onderzoek onder stakeholders te doen uitvoeren. Zij fungeren in deze als opdrachtgever. In deze publieksversie leest u de belangrijkste bevindingen. Na een overzicht van te verwachten ontwikkelingen ligt de focus op een toekomstbestendige ideale functiemix. Het is een samenvatting van het meer uitvoerige onderzoeksrapport Met het oog op de toekomst: de ideale functiemix in de begeleiding van jonge kinderen. Dat kunt u vinden op website 1 Deze samenwerking is tot stand gekomen met steun van Calibris en Bureau Kwaliteit Kinderopvang. Het convenant loopt van 2010 tot en met
5 1. Samenvatting 1. Uitgangssituatie: de huidige krimp en te verwachten ontwikkelingen De kinderopvang verkeert in een situatie van sterke krimp. Dat maakt het relevant om na te gaan welke ontwikkelingen te verwachten zijn in de toekomst en welke betekenis die hebben voor het functiegebouw. Twee ontwikkelingen staan centraal: o Inhoudelijk staat de ontwikkeling van kinderen centraal; meer eisen gaan gesteld worden aan de kwaliteit van de opvang / professionaliteit van de medewerkers; o Qua structuur zal intensiever samengewerkt worden met het onderwijs: nu gebeurt dat al in experimentele vorm, en op termijn komen er integrale kindcentra waarin onderwijs en opvang één organisatie gaan vormen, eventueel aangevuld met welzijn en/of zorg. NB. Voor de peuterspeelzalen en met name de voorscholen / nulgroepen is op dit moment geen sprake van krimp, integendeel. De beide hierboven genoemde ontwikkelingen gelden ook voor hen. 2. Nu actief worden Het is wijs om in het huidig personeelsbeleid te anticiperen op de toekomst en te werken aan duurzame inzetbaarheid van medewerkers met potentie. Ook is het zaak om mee te bewegen met de ontwikkelingen, ze worden als onomkeerbaar beschouwd. 3. Een toekomstbestendig functiegebouw Op basis van de inhoudelijke en organisatorische veranderingen en de daarmee gepaard gaande verwachtingen / eisen aan de te leveren kwaliteit, zal het functiegebouw de volgende kenmerken hebben: o o o Hoger opleidingsniveau: in het algemeen zal basiskwalificatie 4 het uitgangspunt zijn; mbo3 is onder specifieke condities inzetbaar; Heterogene teamsamenstelling van lager- en hoger opgeleide, en/of van verschillende disciplines (pedagogisch / didactisch, of pedagogisch / vakkracht activiteiten, of pedagogisch-didactisch / zorg). Opleidingen mbo3 mbo4 ad Pem hbo pedagogiek pabo; T-shape professionals: vanwege de structuurwijzigingen waarin de opvang ingebed wordt in bredere organisaties zullen medewerkers zowel over gedegen vakkennis moeten beschikken met specifieke kennisaccenten (de verticale poot van de T), als over generieke competenties in het samenwerken met andere disciplines (de horizontale as): men moet elkaars taal verstaan en elkaar kunnen aanvullen % mbo3-geschoolden In de sector werkt meer dan 60 procent van de medewerkers met een mbo-3 opleiding. Door de disbalans in vraag en aanbod op de arbeidsmarkt en door de toekomstige kwaliteitseisen is de verwachting reëel dat straks hoger opgeleiden deze medewerkers zullen verdringen. Het is daarom zaak om als goed werkgever te anticiperen op de toekomst en waar mogelijk het zittend personeel te behouden voor de sector. 5
6 Dat kan onder de volgende condities: o Kiezen voor een smallere leeftijdssetting (0-2, 2-4, 4-8, 8-12) en je daarin verder specialiseren. Het is nader te bepalen of dit al gedurende de initiële opleiding plaats vindt, of pas na de startbekwaamheid, op weg naar vakbekwaam en vakvolwassenheid. o Mbo3-geschoolden in een functiemix op de groep complementair aan een hoger opgeleide plaatsen; o Lerende organisatie: regulier coaching on the job aanbieden ter verbetering van reflectief handelen. 5. De weg er naar toe Zittend personeel zou men kunnen scannen op leerpotentieel; De sector kan daartoe een toets nader uitwerken op basis van de beschreven verwachtingen. Medewerkers met een positief resultaat kan men vragen een keuze te maken voor de setting waarin zij willen werken en hen vervolgens bijscholing aanbieden in de beschreven kennisaccenten om hen duurzaam inzetbaar te maken. Medewerkers die negatief scoren kan men omscholen en begeleiden naar een andere branche. 6. Opleidingen De beroepsopleidingen kunnen bijdragen aan de gewenste bijscholing, en dienen hun eigen medewerkers daar ook in mee te nemen. Initiële opleidingen zouden meer rekenschap moeten geven van de te verwachten ontwikkelingen: de branche zou zich daar explicieter over kunnen uitspreken. In elk geval blijft het zaak om goed in contact te blijven met het veld. In onderstaand schema is de opbouw van het rapport weergegeven. 6
7 2 De vraagstelling De huidige situatie van krimp in de kinderopvang maakt een focus op een toekomstbestendig functiegebouw voor de kinderopvang uiterst relevant. Door de noodzaak om afscheid te nemen van een deel van de medewerkers komt de vraag naar voren hoe nu al te anticiperen is op het functiegebouw van de toekomst. Onder invloed van alle ontwikkelingen zal dat immers veranderen. Bij de peuterspeelzalen, en dan met name de voorscholen en nulgroepen is geen sprake van krimp. Wel zijn de onderzoeksvragen naar de ideale functiemix voor hen relevant vanwege de veranderende structuur en de hogere kwaliteitseisen die aan de professionals (zullen) worden gesteld. In het onderzoek stellen we de volgende vragen: Hoe kunnen we werken aan de duurzame inzetbaarheid van medewerkers met potentie. Hoe gaan teams er uit zien, en welke medewerkers heeft de kinderopvang en peuterspeelzaalwerk dan straks nodig, vanuit welke opleidingen, met welke opleidingsniveaus, competenties en kennisaccenten. Eerst gaan we in op de te verwachten ontwikkelingen. Veranderingen in de kinderopvang staan zelden op zichzelf; zij worden voortdurend beïnvloed in een context van beleidsmatige, maatschappelijke en wetenschappelijke ontwikkelingen. In wisselwerking daarmee maakt de sector keuzes, legt ze accenten en speelt ze in op wijzigende omstandigheden. Daarom kijken we vervolgens welke gevolgen die ontwikkelingen hebben voor het functiegebouw van de toekomst en verkennen we de te nemen stappen op weg daar naar toe. Dataverzameling Om informatie te vergaren over op gang zijnde en te verwachten ontwikkelingen en de opvattingen over de consequenties daarvan, zijn 25 semi-gestructureerde interviews gehouden met stakeholders uit de volgende sectoren: o landelijke en lokale overheden; o werkveld kinderopvang en peuterspeelzalen; o onderwijs; o beroepsopleidingen; o branche-organisaties, sociale partners en ondersteunende instellingen. Daarnaast is literatuur bestudeerd, zijn actuele publicaties gevolgd en is deelgenomen aan bijeenkomsten over deze thematiek. 7
8 3. Toekomstverwachtingen 3.1. Het gonst. overal! Of we nu spreken met overheden, wetenschappers, branche- en beleidsorganen, bestuurders in kinderopvang, welzijn en onderwijs: ieder is het er over eens dat er wat staat te veranderen in de wereld van de opvang, ontwikkeling en onderwijs aan jonge kinderen. In trefwoorden gaat het dan om veranderingen in de functie van kinderopvang en wijzigingen in de structuur, en daarmee in de eisen die we er aan gaan stellen. a. Verandering in de functie van kinderopvang: ontwikkeling van kinderen centraal In november 2013 verschijnt een lijvig rapport 2 van de Wetenschappelijke Raad van het Regeringsbeleid waarin men pleit om te investeren in goede ontwikkelingsgerichte kinderopvang. Kinderen die goede ontwikkelingsgerichte kinderopvang bezoeken, zo stelt het rapport, presteren niet alleen intellectueel beter, maar beschikken ook over meer sociale vaardigheden, innovatief vermogen en creativiteit dan kinderen die niet naar de opvang zijn gegaan. De WRR benoemt als eerstvolgende stap het onderling afstemmen van de doelstellingen van de verschillende voorschoolse voorzieningen, en die vervolgens af te stemmen met het basisonderwijs. Ook de respondenten zijn van mening dat met de ontwikkelingsgerichte functie een onomkeerbare weg is ingeslagen, of men nu afkomstig is uit de wereld van de kinderopvang / peuterspeelzaal, basisonderwijs, overheid of beroepsopleidingen. Men wijst dan op de talloze wetenschappelijke publicaties waarin wordt aangegeven hoe belangrijk juist interventies in de jonge leeftijdsfase zijn voor de ontwikkelingskansen van kinderen. Ook noemt men andere studies waarin wordt gesteld dat dergelijke interventies op termijn aanzienlijk renderen. Zij wijzen ook op alle beleid dat vanuit die inzichten al in gang is gezet (bijvoorbeeld vve, preventieve opvoedingsondersteuning) of op beleid dat nog in voorbereiding is (harmonisatie en integratie). Gezien al deze ontwikkelingen acht men een dergelijke toekomstverwachting als niet meer dan logisch. Hooguit door de vergrijzing zal de arbeidsmarkt-functie weer enigszins aan gewicht winnen, maar dat zal niet ten koste gaan van de kindgeoriënteerde functie, zo stelt men. en zeker niet in de grote steden met z n voortdurende instroom van anderstaligen.. b. Verandering in de structuur: kinderopvang en onderwijs op weg naar één voorziening In het regeerakkoord 3 lezen we dat onderwijs, kinderopvang, peuterspeelzalen en voor- en vroegschoolse educatie op elkaar afgestemd moeten zijn...bij buitenschoolse opvang is afstemming noodzakelijk om waar mogelijk een sluitend dagarrangement te realiseren, bijvoorbeeld in het kader van brede school of integrale kindcentra. 2 WRR, Naar een lerende economie. November Uit het Regeerakkoord Bruggen slaan, kabinet Rutte 2, 29 oktober
9 Aan deze tekst gaat een lange beleids-geschiedenis vooraf die begint in 1990 met de Brede school, gevolgd door de commissie dagindeling (1995) en de initiatiefgroep Andere tijden en de motie Van Aartsen-Bos in Een landelijke Taskforce Kinderopvang / Onderwijs, bestaande uit voorzitters van werknemers- en werkgeversorganisaties in de kinderopvang en welzijn, de PO- en VO Raad en het kinderopvangfonds pleit in 2010 voor de vorming van Integrale Kindcentra waarin kinderopvang, welzijn en onderwijs samenwerken. Het motto in hun rapport Dutch Design 4 is It takes a village to raise a child It takes a country to make it happen It takes a partnership to decide and act Ook recent, in 2013 zien we meerdere initiatieven 5 die zich hard maken voor een structuurwijziging waarin onderwijs, opvang en welzijn een geïntegreerde voorziening gaan vormen: een integraal kindcentrum voor kinderen van 0-12 jaar. Al deze instanties benoemen de voordelen die dat op gaat leveren en pleiten voor het wegnemen van belemmerende regelgeving. Begin december 2013 komt de langverwachte brief van minister Asscher (SZW) en staatssecretaris Dekker (OC&W) Een betere basis voor peuters. Zij willen de pedagogische kwaliteit van voorschoolse voorzieningen verder versterken, overgebleven knelpunten voor de harmonisatie van peuterspeelzalen en kinderdagverblijven zoveel mogelijk wegnemen en één financieringsstructuur voor werkende ouders realiseren. Vanuit diverse gremia wordt - naast een positieve beoordeling van het streven naar betere afstemming tussen voorschoolse voorzieningen en het basisonderwijs - met enige teleurstelling gereageerd op de brief: men had gehoopt op een basisvoorziening van enkele dagdelen voor alle kinderen, ongeacht de arbeidsmarktpositie van hun ouders. Diverse tegenvoorstellen van o.a. VNG en brancheorganisaties zijn dan ook in de maak. Ook in onze regio is de gemeente Rotterdam zich aan het beraden op welke manier een dergelijke basisvoorziening van 2 dagdelen voor alle kinderen en 4- of 5 dagdelen voor doelgroepkinderen gerealiseerd zou kunnen worden. Zijn er inmiddels vele voorstanders van de vorming van Integrale Kindcentra, de meningen verschillen over de route die gevolgd zou moeten worden om te komen tot een geïntegreerde voorziening: is eerst de rijksoverheid aan zet om belemmerende regelgeving weg te nemen, of moeten voorstanders eerst praktijk maken waarna de beleidswijzigingen volgen. Ook is de precieze samenstelling van partners in het kindcentrum en de wijze waarop zij het werk organiseren nog wel eens een gespreksthema. Men denkt dan - in toenemende mate van integratie - aan bijvoorbeeld de startgroep of groep nul, aan opvang-arrangementen (voor 0-12 jarigen) om de 4 Taskforce kinderopvang onderwijs, onder voorzitterschap van Ina Brouwer, Dutch design, maart Onder meer PO Raad Brancheorganisatie Kinderopvang Mo groep; Pettelaaroverleg van schoolbesturen en hun wethouders, VNG, 4GG, KIK en Kindwijzer, een kopgroep IKC van ± 40 wethouders 9
10 basisschool (voor 2-12 jarigen) heen en uiteindelijk aan Integrale Kindcentra (IKC) waarbij sprake is van één voorziening voor opvang en onderwijs, met één pedagogische visie en één leiding / team. Sommigen willen geleidelijkheid, deze route doorlopen met tussenstappen van intensivering van samenwerking, anderen streven direct naar het meest ultieme resultaat, het IKC. 3.2 Tussen wil en daad is nog een weg te gaan Ondanks alle intenties, voorkeuren en uitspraken over de verschuiving om naar meer ontwikkelingsgerichte voorschoolse voorzieningen met sluitende dagarrangementen te komen en te streven naar Integrale Kindcentra voor kinderen van 0-12 jaar, zijn er in de praktijk veel belemmeringen 6. Het gaat dan om obstakels in de wet- en regelgeving, cao s, financiën, medezeggenschap en toezicht. Er zijn nieuwe beleidskaders nodig om samenwerking op lokaal niveau beter mogelijk te maken. De Brancheorganisatie Kinderopvang antwoordt op de vraag naar z n verwachtingen: Over 10 jaar is het rond: dan hebben we één wet voor de ontwikkeling van kinderen, één ministerie en één cao. Daarnaast is de voortdurende krimp in de kinderopvang en de daaruit voortvloeiende daling in het bereik van jonge kinderen niet bevorderlijk voor een dergelijk proces.. In feite tonen landelijke vertegenwoordigers van de sectoren onderwijs, kinderopvang en welzijn zich eensgezind: Eigenlijk kan het niet, volgens de huidige wet- en regelgeving op dit moment Integrale Kindcentra opzetten. Samenwerkingspartners hebben een sterke wil, lef en vindingrijkheid nodig om hun idealen te verwezenlijken. Op diverse plaatsen in het land geeft men overigens al wel blijk van dergelijk doorzettingsvermogen. Zo ook in onze regio de ontwikkelingen in Vlaardingen (zie box). Vlaardingen In onze regio is men in Vlaardingen een eind op streek met de vorming van IKC. De grootste kinderopvangorganisatie en het christelijk schoolbestuur hebben een gezamenlijke intentieverklaring om zo spoedig mogelijk te fuseren (de marsroute is per ). Deze fusie is uitsluitend inhoudelijk gedreven, en daarmee maakt men eventuele problemen ondergeschikt aan het belang van fuseren. Voor diverse theoretische problemen zoekt men technische oplossingen. Zo is een notaris nu bezig hoe men de verantwoording aan OC&W kan regelen. Door de fusie verdwijnen de problemen die zouden ontstaan door meervoudige aansturing. De schaal van Vlaardingen helpt: zo is de kinderopvangorganisatie de enige grote aanbieder. Naast deze fusie zal ook een tweede stichting worden gevormd waardoor de kinderopvangorganisatie samen met andere kleine schoolbesturen een IKC kan vormen. De gemeente is positief over het proces. Nu is er 1 IKC, per zijn dat er 2, en over 5 jaar zijn alle scholen van de stichting een IKC. 6 NB. In het originele rapport met het oog op de toekomst staat meer informatie over de vorming van IKC 10
11 Hoe dan ook, Of initiatieven genomen worden door het veld of door beleid: de kinderopvang gaat er in de toekomst anders uit zien, dat is zeker. Ze zal meer of minder geformaliseerd een plaats krijgen in een groter geheel van onderwijs, zorg en welzijn. Daarnaast zal de kinderopvang explicieter aandacht hebben voor het begeleiden en stimuleren van de ontwikkeling van kinderen. Dat vraagt in de toekomst om een verdieping van de kennis en vaardigheden van medewerkers en waarschijnlijk om een andere samenstelling van het team. In het volgende hoofdstuk werken we dit verder uit. 11
12 4 De ideale functiemix Actuele invloeden op het functiegebouw De huidige situatie van sterke krimp in de sector is de uitgangspositie. Het aantal medewerkers daalt van 2011 tot 2016 met 23% 7. Niet alleen zal de kinderopvang nu na moeten denken over het functiegebouw van de toekomst: welke mensen hebben we straks nodig, en hoe komen we tot een dergelijk personeelsbestand. Ook is in een dergelijke situatie verdringing van mbo-opgeleiden door hbo-opgeleide medewerkers een reëel vooruitzicht. Op de site van de FCB zien we dat 35% van de medewerkers in de kinderopvang zich als overgekwalificeerd beschouwt. Daarnaast hebben we gezien hoe het denken over de ontwikkelingsgerichte functie van de kinderopvang en de vorming van bredere organisaties voor de begeleiding van kinderen volop in beweging is. Tegelijkertijd is er in het sociale domein een tendens van een wijkgerichte en preventieve aanpak (nieuwe welzijn, transitie jeugdzorg, WMO). Deze ontwikkelingen hebben gevolgen: er worden andere soms hogere - eisen gesteld aan medewerkers en aan de samenstelling van teams. Dat vraagt om een verdieping van pedagogische en/of pedagogisch - didactische kennis, en om de vaardigheid om samen te kunnen werken met collega s vanuit verschillende disciplines en met externe samenwerkingspartners Welke rollen dienen vervuld? In de kinderopvang zijn verschillende rollen te herkennen. Sommige daarvan worden door alle medewerkers die direct met kinderen werken op enigerlei wijze / niveau vervuld, andere zijn meer exclusief voor medewerkers met een specifieke functie of opleiding. De verzorgende rol Dit is een basale rol die alle medewerkers die op de groep staan van een peuterspeelzaal, kinderdagverblijf of buitenschoolse opvang vervullen. Het gaat dan om verzorging van de kinderen èn om verzorging van de ruimte. Het is duidelijk dat verzorging niet los kan staan van de pedagogische taken, noch van de ontwikkelingsgerichte werkzaamheden. De pedagogische rol Het gaat hier om het bieden van een veilige setting waarin kinderen zich prettig voelen en zich optimaal kunnen ontwikkelen. Juist omdat jonge kinderen nog niet goed hun behoeften en welbevinden verbaal kenbaar kunnen maken worden extra eisen gesteld aan de sensitieve responsiviteit van medewerkers en aan hun pedagogisch inzicht. Naast de interactie met individuele kinderen krijgt de laatste tijd ook de interactie tussen kinderen onderling - het groepsproces meer aandacht. Omdat voor jonge kinderen meer dan op enige andere leeftijd hun welbevinden en betrokkenheid dé twee voorwaarden zijn om te komen tot ontwikkeling, is het de pedagogische rol die 7 Berekening obv de aankondiging van een sectorplan door de FCB, november
13 aan gewicht wint. Ook (en juist nu) als de ontwikkeling van kinderen meer centraal komt te staan. Als de kinderopvang haar waarde wil expliciteren, dan ligt die vooral in de adequate pedagogische begeleiding van jonge kinderen. Voor jonge kinderen is dit een onontbeerlijke voorwaarde om zich te kunnen ontwikkelen. Met goed opgeleide pedagogisch medewerkers onderscheidt de kinderopvang zich van andere sectoren. De pedagogisch didactische rol In alle kinderopvang begeleiden pedagogisch medewerkers kinderen bij hun ontwikkeling. Als dit meer expliciet en doelgericht gebeurt zoals in de voor- en vroegschoolse educatie, dan spreken we over een pedagogisch - didactische rol. Kenmerken van het pedagogisch didactisch werken betreffen qua pedagogiek de aandacht voor het welbevinden en de betrokkenheid van het kind bij z n activiteit. Dat sluit vervolgens rechtstreeks aan bij de didactische rol die ligt in de aansluiting bij het ontwikkelingsniveau (observatie-instrumenten) en het planmatig werken naar volgende ontwikkelstadia, meestal met behulp van een vve-programma. Sinds enkele jaren ligt de nadruk op het opbrengstgericht werken waarbij systematisch en doelgericht wordt gewerkt aan het maximaliseren van prestaties 8. De didactische rol Het leren van het jonge kind onderscheidt zich van een basisschoolleerling van 6 jaar en ouder. Jonge kinderen zijn in hun leren veel afhankelijker van een pedagogisch veilige setting en een leeraanbod dat naadloos aansluit op hun ontwikkelingsniveau zodat zij vanuit welbevinden en maximale betrokkenheid als het ware vanzelf een volgende stap zetten. Kan men in een schoolklas nog werken met zaken als discipline, oefenen, groepsregels, gehoorzaamheid en doorzettingsvermogen dat is in een groep met jonge kinderen niet of nauwelijks aan de orde. De rol van activiteitenaanbieder In het kwalificatiedossier lezen we: De pedagogisch medewerker in de bso stimuleert de brede ontwikkeling van kinderen op het gebied van sport en bewegen, kunst en creativiteit, natuur en techniek en samen spelen. Zij bedenkt hiervoor zelf activiteiten of sluit aan bij bestaande initiatieven en mogelijkheden in de buurt/omgeving. Ze biedt de opvang en de activiteiten op een dusdanige wijze aan de kinderen aan, dat ze passen in het totale dagprogramma van het kind. 9 Uit onderzoek van Boogaard, Fukkink en Felix 10 komt naar voren dat de bso meer een eigen profiel zou moeten krijgen waarin het opvoeden, het organiseren van activiteiten het omgaan met groepen en het werken aan de zelfstandigheidsontwikkeling van oudere kinderen de kern vormen. 8 Inspectie van het Onderwijs. 9 Calibris, Kwalificatiedossier Pedagogisch Werk, geldig vanaf 1 augustus Boogaard, M., Fukkink, R. en Felix Ch.: Chillen, skaten en gamen,
14 De signalerende en begeleidende rol bij zorgkinderen Naast de verplichte signalerende taken op het gebied van huiselijk geweld en kindermishandeling die gelden voor alle pedagogisch medewerkers op de groep, krijgt ook vanuit het oogpunt van preventie het vroegtijdig signaleren van opvallend gedrag meer aandacht. Op veel plaatsen in het land vinden in het kader van de naderende transitie van de jeugdzorg al experimenten plaats om pedagogisch medewerkers met behulp van coaching on the job te bekwamen in het signaleren en begeleiden van kinderen met opvallend gedrag. Dat zal zich verder uitbreiden: steeds meer zal hulp en ondersteuning dicht bij huis en in de reguliere opvang gangbaar worden. Onderzoek 11 laat zien dat de intern begeleider (ib er) van de basisschool in de voorschool op meerdere plaatsen langzaam maar zeker in beeld komt. Daar richten zij zich vooral op de doorgaande lijn met de basisschool en op de begeleiding van zorgkinderen. De schakelende rol Onder het schakelen met de buitenwereld valt een scala aan taken. In de eerste plaats gaat het om de contacten met ouders. Regulier is dit een onderdeel van het werk van pedagogisch medewerkers. Bij vve-instellingen zien we vaak een specifiekere invulling, waarbij het er om gaat ouders aan te zetten tot ontwikkelingsondersteunend gedrag thuis. De externe contacten die zorgkinderen betreffen zitten vaak in het takenpakket van een (bege-) leidinggevende. Voor de externe contacten met het basisonderwijs in het kader van overdracht en een doorgaande lijn is het in de praktijk heel divers wie deze rol vervult. Meestal zal het een rol zijn die in de functiedifferentiatie belegd is bij de hoogst opgeleide pedagogisch medewerker. In de toekomst zal in alle gevallen meer samengewerkt worden met andere disciplines, binnen een integrale kindvoorziening of met organisaties van buiten. Het ligt in de rede om deze taken goed in te bedden in de gehele organisatie, want anders creëren we alleen maar meer in plaats van minder schotten. De coachende rol Coaching on the job is dé manier van leren van de toekomst 12 Juist bij mbo-opgeleide medewerkers heeft coaching on the job zijn waarde bewezen omdat dit hun reflectievermogen verbetert en hen ondersteuning biedt bij een helikopterview en de transfer van theoretische kennis naar hun praktijksituatie. Bijvoorbeeld Video Interactie Begeleiding is een goed coachings-instrument. De coaching blijkt effectiever naarmate de coach niet alleen beschikt over coachende vaardigheden maar ook over gedegen vakkennis over de ontwikkeling van kinderen. In de toekomst zal als gevolg van functiedifferentiatie op de groep het fenomeen coaching ook meer geïntegreerd worden in het reguliere werk. 11 Jepma, Muller en Van de Bolt (Sardes) De verbindende schakel, IB- er in de voorschool Balledux, M., Alert4you, NJI
15 De managementrol Nu in de kinderopvang de ontwikkelingsgerichte taken meer op de voorgrond komen, is het van belang om in het management de pedagogische kwaliteit tenminste evenwaardig naast de bedrijfsmatige kwaliteit te plaatsen. Gelukkig zien we dit steeds meer om ons heen, en met name bij de grotere en/of gevestigde organisaties.. Ook zal het management vaker in een geïntegreerde setting plaatsvinden. Daarbij zullen vooralsnog lokale afspraken tussen de samenwerkende organisaties bepalen op welke manier managementtaken verdeeld en vervuld worden: integraal/breed; naar domein: inhoud bedrijfsvoering; naar leeftijd: 0-6 en 6-12 of 0-2 en buitenschools samen 2/12; naar sector: binnenschools buitenschools; naar ontwikkeldoelen: cognitief sociaal-emotioneel en overige ontwikkeldomeinen samen Kwaliteit doet er toe 13 Opleidingsniveau De literatuur is niet eenduidig over de relatie tussen opleidingsniveau van de pedagogisch medewerkers en kwaliteit. Een goede mix van de onderstaande drie aspecten lijkt volgens Paul Leseman het beste bij te dragen aan proceskwaliteit in de begeleiding van jonge kinderen: o het belang van vakkennis bij pm ers, bijvoorbeeld over het werken met het jonge kind, over meertaligheid, enz. o het belang van leren 'on the job', bijv. met behulp van intercollegiale coaching en video-interactie o het belang van team-professionaliteit: overleggen over wat je doet, hoe je het doet, bij elkaar in de groep gaan kijken. Dit heeft meer impact dan louter het opleidingsniveau van pm ers verhogen of te gaan werken met een specifiek programma. Op de vraag of het minimaal vereiste opleidingsniveau voor leidsters die werken met jonge kinderen moet worden opgetrokken tot het bachelor = hbo niveau, antwoordt hij als volgt: Onderzoek is niet eenduidig en de aandacht is te eenzijdig gericht op de individuele professional. Alternatieve benaderingen zijn het continu in-service leren, mentoraat en coaching, en vooral een uitgekristalliseerde praktijk van permanente kritische reflectie op team en centrumniveau (maak gebruik van systematische feedback, observaties en kindvolgsystemen). 14 Pedagogische kwaliteit in een integrale voorziening voor opvang, onderwijs en zorg Om bij te dragen aan toekomstbestendige inzichten over de kwaliteit van de pedagogische omgeving in geïntegreerde voorzieningen is - met financiering van Het Kinderopvangfonds - het ontwikkelprogramma Pact 15 ingericht. 13 In het originele rapport staan uitgebreider de meest recente inzichten beschreven 14 Obv Sheets van Leseman vd Toddler conferentie in Gent oktober Ontwikkelprogramma Pedagogisch Pact voor kinderen, Kinderopvangfonds september
16 Men gaat onder meer gebruik maken van de inzichten van Doornenbal; die zijn toegespitst op een situatie waarin professionals vanuit verschillende disciplines samenwerken. Werken in multidisciplinaire teams doet naast vakbekwaamheid immers een extra beroep op professionals, men moet kunnen samenwerken over de grenzen van het eigen vak heen. Drie aspecten van professionaliteit in een geïntegreerde voorziening zijn: 1. Een alerte basishouding Presentie: aandachtige en toegewijde betrekking op de ander, leren zien wat er bij die ander speelt, begrijpen wat er gedaan zou kunnen worden, wat dat betekent voor de ander en dat ook doen) 2. De T-shaped professional 16 De verticale as van de T verwijst naar specialistische competenties (bijvoorbeeld pedagogische vaardigheden in de omgang met jonge kinderen of vakdidactische vaardigheden met betrekking tot rekenen). De horizontale as van de T verwijst naar het kunnen samenwerken met andere disciplines, elkaars taal kunnen verstaan en de generalistische of generieke competenties, zoals reflexiviteit, communicatievaardigheden, planmatig en systematisch werken. 3. Vakbekwaamheid en professioneel leren op de werkplek Vakbekwaamheid wordt al werkend op de werkvloer ontwikkeld, in een lerende omgeving. Beroepsopleidingen dienen een goede basis te leggen die de professional startbekwaam maakt. Vervolgens helpen eigenaarschap ( ruimte voor een reflectieve leeromgeving) en coaching on the job op de weg naar vakbekwaamheid. 16 Weggeman, M. Leidinggeven aan professionals: niet doen
Met het oog op de toekomst. De ideale functiemix in de begeleiding van jonge kinderen
Met het oog op de toekomst De ideale functiemix in de begeleiding van jonge kinderen Rotterdam, februari 2014 COLOFON Met het oog op de toekomst De ideale functiemix in de begeleiding van jonge kinderen
Nadere informatiePedagogische kwaliteit in beweging
Pedagogische kwaliteit in beweging De kinderopvang staat voor grote uitdagingen: kinderen een veilige basis en voldoende uitdaging bieden voor een gezonde ontwikkeling en hen voorbereiden op het basisonderwijs.
Nadere informatieKinderen profiteren van trainingen. Kinderen profiteren van training pm ers
Bron: website Kinderopvang totaal d.d. 28 mei 2015 Kinderen profiteren van trainingen Zoals u misschien wel weet, zijn pedagogisch medewerkers nooit uitgeleerd. Maar hebben die trainingen zin? En hebben
Nadere informatieHandout Hoe worden wij een integraal kindcentrum?
Handout Hoe worden wij een integraal kindcentrum? Frank Studulski Kenniscentrum Kindcentra Deze handout gaat in op een veel gestelde vraag: hoe worden wij een integraal kindcentrum (IKC)? De handout geeft
Nadere informatiePreview. Kwaliteit van VVE in de Kinderopvang. Pedagogische doelen. Wat is kwaliteit?
Kwaliteit van VVE in de Kinderopvang Preview Wat is kwaliteit? Stand van zaken anno 2009 Waarom VVE in de kinderopvang? Doelgroepen Professionalisering Kwaliteit van VVE: wat werkt? Wat voegt VVE toe?
Nadere informatieZO Opvang en Onderwijs
ZO Opvang en Onderwijs Opvang en Onderwijs doe je ZO! ZOOO is een pedagogisch-didactisch concept dat opvang en onderwijs volledig integreert. Het resultaat is een krachtige pedagogische omgeving die kinderen
Nadere informatieMinister Asscher: peuterspeelzaal onder de kinderopvang
http://www.kinderopvangtotaal.nl/kinderdagverblijven/actueel/2013/12/kinderopvang-zet-eerstestap-naar-een-nieuw-stelsel-1417753w/ Onderaan de pagina vind je de link naar de brief van Asscher. Minister
Nadere informatieStuurgroep Harmonisatie VVE VVE beleidsgroep
1 Zaanse Visie op VVE gemeente Zaanstad Sector Maatschappelijke Ontwikkeling AAN Stuurgroep Harmonisatie VVE VVE beleidsgroep VAN VASTGESTELD 24 mei 2016 AANTAL PAGINA S 5 1) Inleiding Voor u ligt de Zaanse
Nadere informatieCongres Brede School 19 april 2016
Congres Brede School 19 april 2016 DEELSESSIE 10: OPLEIDEN VAN PEDAGOGISCH PROFESSIONALS VAN DE TOEKOMST. Even voorstellen.. Opleidingentafel Pedagogisch Pact Landelijke aanpak professionalisering pedagogische
Nadere informatieStichting Kinderopvang Alkmaar. Pedagogisch Beleid. Peuterspeelzalen
Stichting Kinderopvang Alkmaar Pedagogisch Beleid Peuterspeelzalen Inhoudsopgave 1. INLEIDING...3 2. DOEL VAN HET BELEID...3 2.1 ALGEMEEN...3 2.2 BIJDRAGE AAN ORGANISATIEDOELEN...3 2.3 ROLLEN EN VERANTWOORDELIJKHEDEN...4
Nadere informatie2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4
Nadere informatieImpressie bijeenkomst 9 maart 2015 met vertegenwoordigers uit de regionale samenwerkingsverbanden
Impressie bijeenkomst 9 maart 2015 met vertegenwoordigers uit de regionale samenwerkingsverbanden Thema van de bijeenkomst We leven in een spannende periode: de economie kantelt, de participatiesamenleving
Nadere informatieFrank Studulski - Sardes 16 december 2011
Frank Studulski - Sardes 16 december 2011 Onderwerpen 1. Ontstaan brede school & definiëring 2. Theoretische basis 3. Ontwikkeling laatste tien jaar 4. Gebouwen 5. Integrale kindcentra 6. Opbrengsten 7.
Nadere informatieKwaliteitsvisie kinderopvang voor pedagogisch medewerkers en gastouders
Kwaliteitsvisie kinderopvang voor pedagogisch medewerkers en gastouders Visie De pedagogische kwaliteiten van medewerkers bepalen voor een zeer groot deel de kwaliteit van de kinderopvang, passend bij
Nadere informatieBijlage hoofdstuk 2. Trend: Stijging van de kwaliteit tov eerdere jaren. Veel variaties in kwaliteit, binnen en tussen instellingen
Bijlage hoofdstuk 2 8 januari 2016 Bijlage behorende bij hoofdstuk 2 van het SER advies Kindvoorzieningen: Evaluaties van (de kwaliteit van) Nederlandse kindvoorzieningen Fukkink et al. (2013); Veen et
Nadere informatieOp weg naar Kindcentra 0-13 jaar in Arnhem
Op weg naar Kindcentra 0-13 jaar in Arnhem november 2013 Op weg naar Kindcentra 0-13 jaar in Arnhem Een aantal organisaties in Arnhem heeft het initiatief genomen om (vormen van) Integrale Kindcentra te
Nadere informatieAssociate Degree. Pedagogisch Professional Kind en Educatie
Associate Degree Pedagogisch Professional Kind en Educatie AANLEIDING ONTWIKKELING OPLEIDING PEDAGOGISCH PROFESSIONAL KIND EN EDUCATIE Vraag om pedagogisch professionals in de verschillende sectoren met
Nadere informatieWoordenschat en daadkracht!
Woordenschat en daadkracht! Stadsregionaal Sectorplan Kinderopvang Peuterspeelzaalwerk Primair onderwijs Beroepsopleidingen Rotterdam-Rijnmond 2 Woordenschat en daadkracht! Inhoudsopgave 1. inleiding 4
Nadere informatieHoe ziet het Nederlandse ecec-landschap eruit anno 2012?
Hoe ziet het Nederlandse ecec-landschap eruit anno 2012? Spreker Josette Hoex Datum 17 februari 2012 ..nogal vol, en soms een beetje glibberig!! 2 In 2005 werd kinderopvang 0 13 jaar Een commerciële branche
Nadere informatieOntwikkelingen in het peuterspeelzaalwerk. Spelen in het belang van talentontwikkeling!
Ontwikkelingen in het peuterspeelzaalwerk Spelen in het belang van talentontwikkeling! Peuterspeelzalen en gemeente Sinds zestiger jaren vorige eeuw Vrijwilligersinitiatief soms met gemeentelijke stimuleringsubsidie,
Nadere informatiePowered by: Kindercampus King Dit zijn wij. En hier staan we voor!
Powered by: Kindercampus King Dit zijn wij. En hier staan we voor! Inhoud 1. De oorsprong; tijd voor een nieuwe toekomst 3 2. Visie 4 3. Missie 5 4. Ons Mantra 6 5. Kernwaarden 6 6. De contouren 8 7. Ons
Nadere informatieDe toekomst begint vandaag!
verder bouwen aan de kindcentra 0-13 s-hertogenbosch De toekomst begint vandaag! Als professionals, schoolbesturen, kinderopvangorganisaties en gemeente werken we samen aan de kindcentra 0-13 s-hertogenbosch;
Nadere informatiePedagogisch PACT jonge kinderen
Ontwikkelprogramma eh csi go g a de pn s i tr e l a e n o iss tsevn efo I rp Pedagogisch PACT jonge kinderen Een pact tussen uit onderwijs, kinderopvang en zorg 2013 Professionals in een sterke pedagogische
Nadere informatieEarly Arts 23 mei 2018
Early Arts 23 mei 2018 Els Rienstra & Maaike Vaes Het Kinderopvangfonds PACT, Kindcentra 2020 Vandaag eerst een schets van de Nederlandse context Daarna inzoomen op kindcentra en cultuur en sport Kinderopvang
Nadere informatieVastgesteld Stuurgroep VVE Zaanstad 7 december 2017
ONDERSTEUNING IN DE VOORSCHOOLSE PERIODE Vastgesteld Stuurgroep VVE Zaanstad 7 december 2017 INLEIDING Het grootste deel van de kinderen ontwikkelt zich normaal; zij bezoeken zonder noemenswaardige bijzonderheden
Nadere informatieDe gemeente als aanjager van de doorgaande lijn
Frank Studulski De gemeente als aanjager van de doorgaande lijn Gemeenten kunnen een doorgaande lijn van voorschools naar vroegschools bevorderen. Als voorbeeld kijken we naar de gemeente s-hertogenbosch,
Nadere informatieKinderopvang in eigen beheer. Resultaten marktonderzoek
Kinderopvang in eigen beheer Resultaten marktonderzoek Opgesteld door K. Soldaat Kenmerk Resultaten marktonderzoek Datum 26 juli 2011 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Resultaten algemeen 4 3 Het makelaarsmodel
Nadere informatieSamen staan we sterker
Samen staan we sterker Notitie voor Gemeente Berkelland over de harmonisatie en integratie van peuterspeelzaalwerk en kinderopvang in Eibergen-Rekken-Beltrum 4 september 2008 SKER-DHG 1 Inleiding Medio
Nadere informatieAlgemene voorwaarden cultuurcoördinator
1 Algemene voorwaarden cultuurcoördinator Opleidingsniveau & denkniveau HBO denk- & werkniveau Opleiding; (Master) opleiding Richtlijn uren coördinatie; 40 uur Randvoorwaarden; Open en transparante communicatie
Nadere informatieAan burgemeester en wethouders
Aan burgemeester en wethouders Documentnummer 2016.0.019.058 Portefeuillehouder(s) R. König Zaaknummer 2016-04-00086 Cluster Beleid & Regie Vertrouwelijk Nee Ambtenaar G. van Haaren Datum in college 12
Nadere informatieDEFINITIEF RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE PEUTERSPEELZAAL OP DE RODE PADDESTOEL
VVE-RAPPORT DEFINITIEF RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE PEUTERSPEELZAAL OP DE RODE PADDESTOEL Locatie : Peuterspeelzaal Op de Rode Plaats : Haarlem Reg.nr.
Nadere informatiemei 2017 Het integraal kindcentrum
mei 2017 Het integraal kindcentrum 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 Aanleiding 3 Landelijke context 3 2. Wat is een integraal kindcentrum? 5 3. Waarom een integraal kindcentrum? 6 Antwoord op maatschappelijke
Nadere informatieNaar nieuw Jeugd-, Onderwijs- en Zorgbeleid
Naar nieuw Jeugd-, Onderwijs- en Zorgbeleid Het gemeentelijke beleid is in beweging. De decentralisaties in het sociale domein brengen nieuwe taken voor gemeenten met zich mee én bieden ruimte om de zaken
Nadere informatieDe doorgaande (leer)lijn
Welkom De doorgaande (leer)lijn Versie Beginners Presentatie door: Anja de Rooij en Suze van de Pol 22-04-2014 Kennismaking Programma Hand-out Uw ervaringen vragen en uw motto Programma Wettelijk kader
Nadere informatieHet Kindcentrum Informatie voor professionals
Het Kindcentrum 0-13 Informatie voor professionals De kenmerken Op steeds meer plekken in s-hertogenbosch wordt gewerkt aan Kindcentra 0-13. In een kindcentrum staan het kind en zijn of haar ontwikkeling
Nadere informatieInformatie opleidingsstandaard voor de EVC procedure. Pedagogisch Werk
Informatie opleidingsstandaard voor de EVC procedure Pedagogisch Werk Kwalificatie: Pedagogisch medewerker 3 kinderopvang Crebonummer: 92620 Niveau: 3 Geldig vanaf: 1 augustus 2012 Deel A: Beeld van de
Nadere informatieModel Beroepsprofiel Cliëntondersteuner voor mensen met een beperking
Model Beroepsprofiel Cliëntondersteuner voor mensen met een beperking Het doel van deze beschrijving is om enerzijds houvast te geven voor het borgen van de unieke expertise van de cliëntondersteuner voor
Nadere informatieHet IKC in Linne is bedoeld voor Basisschool Triangel en Kinderopvang Echt- Susteren en Maasgouw.
PLAN VAN AANPAK INTEGRAAL KINDCENTRUM LINNE Het IKC in Linne is bedoeld voor Basisschool Triangel en Kinderopvang Echt- Susteren en Maasgouw. Samenwerkingspartners Stichting INNOVO: Basisschool Triangel
Nadere informatieAchtergrond. Missie Onze missie op basis van deze situatie luidt:
Achtergrond Basisschool De Regenboog staat in de wijk Zuid-west in Boekel en valt onder het bestuur van Zicht PO. Evenals de andere scholen onder dit bestuur gaan wij de komende periode vorm geven aan
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 31 322 Kinderopvang Nr. 279 BRIEF VAN DE MINISTER VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatie1. Kinderopvang Friesland: Visie en kwaliteit. 2. Kinderopvang Friesland en Thomas Gordon. 3. Kinderopvang Friesland en opvoeden
Pagina 1 van 5 1. Kinderopvang Friesland: Visie en kwaliteit 2. Kinderopvang Friesland en Thomas Gordon 3. Kinderopvang Friesland en opvoeden 4. Kinderopvang Friesland en talenten 5. Kinderopvang Friesland
Nadere informatieConceptvisie Brede Scholen in Sliedrecht Samenwerken & verbinden voor de jeugd
Conceptvisie Brede Scholen in Sliedrecht Samenwerken & verbinden voor de jeugd Opdrachtgever: Hans Tanis, Wethouder Onderwijs Auteurs: Hans Erkens en Diana Vonk Datum: 9 oktober 2013 Inleiding 1.1. Aanleiding
Nadere informatieConvenant Kindcentra
Convenant Kindcentra 2015 2018 1 Partijen: 1. Dak Kindercentra, vertegenwoordigd door mevrouw Briedé, voorzitter Raad van Bestuur; 2. Lucas Onderwijs, vertegenwoordigd door de heer van Vliet, voorzitter
Nadere informatieTussen de opvang en ontwikkeling van kinderen staan wetten in de weg en praktische bezwaren
Tussen de opvang en ontwikkeling van kinderen staan wetten in de weg en praktische bezwaren Presentatie voor de bijeenkomst Van nul tot twaalf in 2024; De toekomst van de kinderopvang en de relatie met
Nadere informatieIKC. Geen sexy naam, he?! Inleiding IKC conferentie Arnhem 11 november Toni Britsia, projectleider
IKC Geen sexy naam, he?! Inleiding IKC conferentie Arnhem 11 november 2015 Toni Britsia, projectleider Vanwege bv Lina en Danya Waarom een integrale voorziening? zodat ieder kind in staat is zich zodanig
Nadere informatiePrestatie-overeenkomst subsidie peuterspeelzaal Lennisheuvel en WE- doelgroepkinderen in 2016: H. SchujjŗmşíP-^''^
Prestatie-overeenkomst subsidie peuterspeelzaal Lennisheuvel en WE- doelgroepkinderen in 2016: Activiteit; Stellers: Conny van Aarle Akkoord: Gemeente Boxtel, afd. Maatschappelijke Ontwikkeling H. Schuurman;
Nadere informatieDEFINITIEF RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE KINDERDAGVERBLIJF DE KLEINE WERELD
VVE-RAPPORT DEFINITIEF RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE KINDERDAGVERBLIJF DE KLEINE WERELD Locatie Kinderdagverblijf De Kleine Plaats Sassenheim Reg.nr. 3485176
Nadere informatieConferentie Brede buurtschool Kansen voor iedereen!
Gemeente Den H aag Conferentie Brede buurtschool Kansen voor iedereen! Woensdag 5 juni 2013 Gemeente Den H aag Sessie F. Integraal kindcentrum Frank Studulski senioradviseur / procesbegeleider Sardes Gespreksleider:
Nadere informatieNieuwe koers brede school
bijlage bij beleidsvoorstel Brede Talentontwikkeling in de Kindcentra 28 mei 2013 Nieuwe koers brede school (november 2012) 1. Waarom een nieuwe koers? De gemeente Enschede wil investeren in de jeugd.
Nadere informatieUitvoeringsnotitie VVE gemeente Dalfsen Uitwerking VVE-beleid en toelichting op de beleidsregels VVE
Uitvoeringsnotitie VVE gemeente Dalfsen Uitwerking VVE-beleid en toelichting op de beleidsregels VVE Dalfsen, augustus 2012 1 Inleiding Dit document is een uitwerking van de Notitie Beleid en uitvoering
Nadere informatieRAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE KINDERDAGVERBLIJF VILLA KAKELBONT
VVE-RAPPORT RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE KINDERDAGVERBLIJF VILLA KAKELBONT Locatie(s) : Brinnr. : Plaats :Apeldoorn Onderzoeksnummer :15073 Datum onderzoek
Nadere informatieHet IJsselgroep IKC-model. Anders kijken naar uw Integrale Kindcentrum. IJsselgroep. Educatieve Dienstverlening
Het IJsselgroep IKC-model Anders kijken naar uw Integrale Kindcentrum IJsselgroep Educatieve Dienstverlening Waarom? Waarom nadenken over de mogelijkheden van een Integraal Kindcentrum (IKC)? De reden
Nadere informatiePedagogisch beleidsplan 2016
Welkom! Wij zijn blij dat u voor ons heeft gekozen en dat wij u mogen verwelkomen in ons kindercentrum! Bij Kindercentrum Ikky kunt u erop rekenen dat er op professioneel pedagogische wijze gewerkt wordt.
Nadere informatiePedagogisch beleid in Brede School de Waterlelie, Prinsenhof te Leidschendam
Pedagogisch beleid in Brede School de Waterlelie, Prinsenhof te Leidschendam Inleiding: ATB de Springplank, een algemeen toegankelijke basisschool en Vlietkinderen, maatwerk in kinderopvang, beiden gehuisvest
Nadere informatieDe tijden van het kind Congres De basisschool van half acht tot zeven. A.M.L. van Wieringen Voorzitter Onderwijsraad. Amersfoort, 2 november 2006
De tijden van het kind Congres De basisschool van half acht tot zeven A.M.L. van Wieringen Voorzitter Onderwijsraad Amersfoort, 2 november 2006 DE TIJDEN VAN HET KIND Inhoudsopgave Vanuit kinderen denken,
Nadere informatieUITWERKING KOERS BEST ONDERWIJS
0 6 UITWERKING KOERS BEST ONDERWIJS Krijgt het kind wat het nodig heeft? leerkracht Koester de nieuwsgierigheid van het kind, geef het kind regie en plan samen de leerdoelen. Koers Best Onderwijs 2016-2020
Nadere informatieA. Pietersen Vergunningen, Voorzieningen en Handhaving / Renske van der Peet
Gemeente Nieuwkoop College van Burgemeester en Wethouders raadsvoorstel portefeuillehouder opgesteld door Registratienummer A. Pietersen Vergunningen, Voorzieningen en Handhaving / Renske van der Peet
Nadere informatieRAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK IN HET KADER VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE. 2Spel
RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK IN HET KADER VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE 2Spel Plaats : Den Haag LRKP nummer : 668070298 Onderzoeksnummer : 267367 Datum onderzoek : 19 september 2013 Datum vaststelling
Nadere informatieKeuzedeel mbo. BSO 8 tot 12 jaar. gekoppeld aan één of meerdere kwalificaties mbo. Code K0611
Keuzedeel mbo BSO 8 tot 12 jaar gekoppeld aan één of meerdere kwalificaties mbo Code K0611 Penvoerder: Sectorkamer zorg, welzijn en sport Gevalideerd door: Sectorkamer Zorg, welzijn en sport Op: 31-05-2016
Nadere informatieVeranderingen in de kwaliteitseisen voor ondernemers in de kinderopvang. Update maart 2018
Veranderingen in de kwaliteitseisen voor ondernemers in de kinderopvang Update maart 2018 Wet IKK De wet IKK heeft als doel de kwaliteit en toegankelijkheid van de kinderopvang verbeteren. Over deze kwaliteitsverbeteringen
Nadere informatiePedagogisch beleidsplan Integraal Kindcentrum de Weide
Pedagogisch beleidsplan Integraal Kindcentrum de Weide Pagina 1 van 7 Pedagogisch beleidsplan IKC de Weide. Inhoudsopgave Pedagogisch beleidsplan Kindcentrum de Weide Leeuwarden Voorwoord... 3 1. Integraal
Nadere informatieWorkshop Onderwijsdag 2012 Enschede
Anneke Elenbaas van Ommen - 20 maart 2012 SAMENWERKEN AAN DE DOORGAANDE LIJN IN ZORG EN EDUCATIE BINNEN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE PERIODE Workshop Onderwijsdag 2012 Enschede Programma Welkom en toelichting
Nadere informatieNota. Ouderbeleid Voor- en Vroegschoolse Educatie gemeente Hilversum
Nota Ouderbeleid Voor- en Vroegschoolse Educatie gemeente Hilversum 1 Inhoud Inleiding... 3 Doel... 3 Leeswijzer... 3 Visie en uitgangspunten... 4 Visie... 4 Uitgangspunten... 4 Indicatoren... 5 Gemeentelijk
Nadere informatieWelzijn. > gereformeerd mbo Zwolle 2016-2017. Ben jij: sociaal, zorgzaam en vol initiatief? Kom dan bij ons studeren!
> gereformeerd mbo Zwolle 2016-2017 Ben jij: sociaal, zorgzaam en vol initiatief? Kom dan bij ons studeren! Welzijn PEDAGOGISCH MEDEWERKER KINDEROPVANG > GESPECIALISEERD PEDAGOGISCH MEDEWERKER > ONDERWIJSASSISTENT
Nadere informatieVoor een sterke basis. Wet- en regelgeving voor positieve ontwikkeling in opvang en onderwijs
Voor een sterke basis Wet- en regelgeving voor positieve ontwikkeling in opvang en onderwijs Overzicht wettelijke verplichtingen in jeugd, onderwijs en opvang Gemeenten zijn uitvoerders van overheidsbeleid;
Nadere informatieDEFINITIEF RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE BASISSCHOOL DE KINDERVRIEND
VVE-RAPPORT DEFINITIEF RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE BASISSCHOOL DE KINDERVRIEND Locatie(s) :Basisschool De Brinnr. :08KA Plaats :2802 EM Gouda Reg.nr. :25784
Nadere informatieVierde jaarcongres Brede School Congrescentrum t Spant in Bussum 20 april 2006 A.M.L. van Wieringen
Tot hoever gaat het programma van de school? Vierde jaarcongres Brede School Congrescentrum t Spant in Bussum 20 april 2006 A.M.L. van Wieringen Inhoudsopgave 0-4 jarigen VSO, TSO, NSO Modellen en invoering
Nadere informatieKINDCENTRA 2020 HET INITIATIEF
KINDCENTRA 2020 HET INITIATIEF 10 e jaarcongres Brede School 23 april 2015 o Welkom! o Even voorstellen: o Martijn van der Kroef, directeur bestuurder KinderRijk (Amstelveen en Amsterdam) o René Peeters,
Nadere informatieRAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE PEUTERSPEELZAAL 'T WOELIGE HOEKJE
VVE-RAPPORT RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE PEUTERSPEELZAAL 'T WOELIGE HOEKJE Locatie(s) : Plaats :3841 HA Harderwijk Onderzoeksnummer :16281 Datum onderzoek
Nadere informatieDEFINITIEF RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE BASISSCHOOL DE SLEUTELBLOEM
VVE-RAPPORT DEFINITIEF RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE BASISSCHOOL DE SLEUTELBLOEM Locatie : De Brinnr. : 17QS-2 Plaats : 2324 ER Leiden Regnr. : 3011610 Onderzoeksnummer
Nadere informatieSamenvatting bijeenkomst Stip aan de Horizon 14 maart 2016
Samenvatting bijeenkomst Stip aan de Horizon 14 maart 2016 Op 14 maart jl. hebben ROB en Utrechtzorg, in het kader van de aftrap van de Week van Zorg en Welzijn, een thema bijeenkomst georganiseerd over
Nadere informatieSPH Beleid Kwaliteit in opvang
SPH Beleid Kwaliteit in opvang Inleiding In het afgelopen jaar heeft SPH een grote stap gemaakt in de ontwikkeling van een maatschappelijke voorziening in Hillegom naar een organisatie met meer aandacht
Nadere informatieBasiskwaliteit Voorschool VVE Zaanstad CRITERIA PROFESSIONELE COMPETENTIES VOOR MEDEWERKERS, TEAM EN ORGANISATIE
Basiskwaliteit Voorschool VVE Zaanstad CRITERIA PROFESSIONELE COMPETENTIES VOOR MEDEWERKERS, TEAM EN ORGANISATIE Vastgesteld Stuurgroep VVE Zaanstad 13 september 2016 1 INLEIDING Aanleiding Voorschoolse
Nadere informatieRAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK IN HET KADER VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE. Het Veldboeket Doomijn peuterspeelopvang Geraniumstraat
RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK IN HET KADER VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE Het Veldboeket Doomijn peuterspeelopvang Geraniumstraat Plaats : Zwolle BRIN nummer : 15EG C1 LRKP nummer : 218098297
Nadere informatie2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333
Nadere informatieDoorgaande lijn in beeld. Instrument voor onderwijs en opvang
Doorgaande lijn in beeld Instrument voor onderwijs en opvang Doorgaande lijn in beeld De ontwikkeling van het kind is uitgangspunt bij de doorgaande lijn. Wat heeft een kind nodig om zich goed te ontwikkelen?
Nadere informatieDEFINITIEF RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE PEUTERSPEELZAAL HAASJE WIP
VVE-RAPPORT DEFINITIEF RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE PEUTERSPEELZAAL HAASJE WIP Locatie : Plaats : Veenendaal Registratienummer : 3271143 Onderzoeksnummer
Nadere informatieStrategie in Beweging. Koersnotitie. versie 4
Strategie in Beweging Koersnotitie versie 4 Onze Opdracht Het Waartoe zijn wij hier in Alphen aan den Rijn en omgeving? Voor welk vraagstuk zijn wij het antwoord? 1. Wij zijn een stichting voor primair
Nadere informatieZeeuwse opleiding. Welkom op de voorlichtingsavond certificeringstraject
Welkom op de voorlichtingsavond certificeringstraject Deze opleiding is een initiatief van RPCZ, Scalda, HZ University of Applied Sciences, Kinderopvang Zeeuws-Vlaanderen, Kibeo, Kinderopvang Walcheren,
Nadere informatieVeranderingen in de kwaliteitseisen voor ondernemers in de kinderopvang
Veranderingen in de kwaliteitseisen voor ondernemers in de kinderopvang Wet IKK Het akkoord IKK leidt tot wijzigingen in de kwaliteitseisen in de kinderopvang en het peuterspeelzaalwerk. Hiervoor wordt
Nadere informatieVVE op het platteland biedt kansen!?
VVE op het platteland biedt kansen!? Marga Salakory m.salakory@giralisgroep.nl Anne Marie Klomp a.klomp@giralisgroep.nl Inhoud deelsessie Landelijke en regionale ontwikkelingen in VVE, onderwijs en opvang
Nadere informatieRAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK IN HET KADER VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE. 't Krekeltje
RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK IN HET KADER VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE 't Krekeltje Plaats : Rotterdam LRKP nummer : 170468756 Onderzoeksnummer : 264606 Datum onderzoek : 2 december 2013 Datum
Nadere informatieBijlage 8.8: Professionele leergemeenschappen (Verbiest, 2012)
Bijlage 8.8: Professionele leergemeenschappen (Verbiest, 2012) Professionele leergemeenschappen (Verbiest, 2012) en netwerk-leren (De Laat, 2012) verhogen de kans op succesvol leren in het kader van een
Nadere informatiePE,PEPP en Samen Werken
PE,PEPP en Samen Werken Permanente Educatie Platform voor Pedagogische Professionals Begeleiding, Ondersteuning, Tijd en Moeite 15-10-2015 Alex Cornellissen Kleine Ikke lid AGOOP 1 Permanente Educatie
Nadere informatieDe doorgaande leerlijn
Welkom De doorgaande leerlijn gevorderden Presentatie door: Suze van de Pol & Anja de Rooij 22-04-2014 Omschrijving workshop Wetenschappelijk onderzoek naar het effect van de doorgaande lijn op de ontwikkeling
Nadere informatieNIEUW LEIDERSCHAPSOPLEIDING INTEGRAAL KINDCENTRUM
NIEUW LEIDERSCHAPSOPLEIDING INTEGRAAL KINDCENTRUM Leiderschapsopleiding INTEGRAAL KINDCENTRUM In een Integraal Kindcentrum (IKC) zijn de grenzen tussen onderwijs en opvang, tussen spelen en leren, tussen
Nadere informatieRAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK IN HET KADER VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE. kinderdagverblijf Dikkie Dik kinderdagverblijf Jip & Janneke
RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK IN HET KADER VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE kinderdagverblijf Dikkie Dik kinderdagverblijf Jip & Janneke Plaats : Den Haag LRKP nummer : 185342693 LRKP nummer : 854419494
Nadere informatieTrainingen en workshops
Trainingen en workshops 2014-2015 Voor professionals in de Kindcentra 0-13 in s-hertogenbosch (kinderopvang, peuterarrangement en basisonderwijs) Inhoud Algemene informatie Algemene informatie 2 Aanbod
Nadere informatieLeren & Leven in het Kindcentrum
Leren & Leven in het Kindcentrum Leren & Leven Leren & Leven heeft een aanpak en een programma waarmee alle kinderen ondersteund en uitgedaagd worden in het ontwikkelen van hun unieke talenten. De aanpak
Nadere informatieThermometer leerkrachthandelen
Thermometer leerkrachthandelen Leerlijnen en ontwikkelingslijn voor leerkrachten van WSKO 1 Inleiding Leerkracht zijn is een dynamisch en complex vak. Mensen die leerkracht zijn en binnen onze organisatie
Nadere informatieSmart Competentiemeting BSO
Smart Competentiemeting BSO Pedagogisch medewerker Naam: Josà Persoon Email Testcode : jose_p@live.nl : NMZFIC Leeftijd (jaar) : 1990 Geslacht Organisatie Locatie : v : Okidoki : Eikenlaan Datum invoer
Nadere informatiesine limite voor ieder kind
Opbrengsten en bereik nog beter in beeld VVE: resultaten 2016-2017 Deze vijfde VVE Monitor brengt de resultaten van VVE in schooljaar 2016-2017 in kaart. Dankzij ons VVE-beleid kunnen peuters in Deventer
Nadere informatieVisienota EDUCARE / Transities 0-6 jaar. Onderwijscentrum Brussel Entiteit Gezin
Visienota EDUCARE / Transities 0-6 jaar Onderwijscentrum Brussel Entiteit Gezin a. Situering Jonge kinderen (0-6 jaar) groeien op in diverse contexten: thuis, eventueel in de kinderopvang, en in de kleuterschool.
Nadere informatieVastgesteld november 2013. Visie op Leren
Vastgesteld november 2013. Visie op Leren Inhoudsopgave SAMENVATTING... 3 1. INLEIDING... 4 1.1 Aanleiding... 4 1.2 Doel... 4 2. VISIE OP LEREN EN ONTWIKKELEN... 6 2.1 De relatie tussen leeractiviteiten
Nadere informatieKwaliteit in de kinderopvang
Kwaliteit in de kinderopvang Er is nog nooit zoveel gesproken over veiligheid, vertrouwen en kwaliteit van kinderopvang als nu. Er zijn nog nooit zoveel mensen zo bezorgd geweest, voor het welzijn van
Nadere informatieOpleidingsprogramma DoenDenken
15-10-2015 Opleidingsprogramma DoenDenken Inleiding Het opleidingsprogramma DoenDenken is gericht op medewerkers die leren en innoveren in hun organisatie belangrijk vinden en zich daar zelf actief voor
Nadere informatieDEFINITIEF RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE PEUTERSPEELZAAL HET KLEINE AVONTUUR BASISSCHOOL AVONTURIJN
VVE-RAPPORT DEFINITIEF RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE PEUTERSPEELZAAL HET KLEINE AVONTUUR BASISSCHOOL AVONTURIJN Locatie(s) :Peuterspeelzaal Het :Basisschool
Nadere informatie5 pedagogisch medewerkers
5 pedagogisch medewerkers In dit hoofdstuk gaan we in op de pedagogisch medewerker. Zij heeft grote invloed op het welzijn en de ontwikkeling van kinderen in de opvang. Door individuele interactie met
Nadere informatieRAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE PEUTERSPEELZAAL WERELDWIJZER BASISSCHOOL OBS WERELDWIJZER
VVE-RAPPORT RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE PEUTERSPEELZAAL WERELDWIJZER BASISSCHOOL OBS WERELDWIJZER Locatie(s) : : Brinnr. :16ZH Plaats :1628 DJ Hoorn Onderzoeksnummer
Nadere informatieDoel resultaat - Opbrengsten passend bij landelijk gemiddelde en analyseren opbrengsten
Speerpunt 3 Doorgaande leerlijn 2016 2017 1. Waarom Het didactisch handelen van leerkrachten is erop gericht dat kinderen een ononderbroken ontwikkeling kunnen doormaken. Voor die ontwikkeling is een rijke
Nadere informatie