Werkjaar: THEMA WOONZORG

Transcriptie

1 Werkjaar: THEMA WOONZORG Teksten en samenstelling Werkgroep woonzorg van het Platform Hulpverlening Gentbrugge-Ledeberg en Buurtteam Ledeberg

2 INLEIDING De hulpverleners van het welzijnsoverleg Platform Hulpverlening Gentbrugge- Ledeberg hebben het vervullen van hun signaalfunctie steeds ernstig genomen. De input en ervaringen mbt. bepaalde thema s van mensen die dagelijks in het werkveld staan, zijn immers van onschatbare waarde en kunnen alleen maar positief bijdragen tot een goed beleid, afgestemd op de heersende noden. Voor het werkjaar kozen de welzijnswerkers woonzorg als prioritair werkthema. Woonzorg werd bekeken in de ruimere zin van het woord. Niet enkel de fysieke woning en woonomgeving werd onder de loep genomen, maar eveneens de nevenaspecten van wonen, zoals praktische problemen bij verhuis, samenleven, e.a. Naast een aantal concrete initiatieven, zoals vormingen voor de hulpverleners, debatteren rond hiaten en knelpunten inzake woonzorg, resulteerde het project in deze Signalenbundel. De Signalenbundel omvat vooral een aantal praktische suggesties en aandachtspunten, voorafgegaan door praktijkvoorbeelden en dit rekeninghoudend met de hiaten waar welzijnswerkers dagelijks mee geconfronteerd worden. Daarmee hopen we een aanvulling te kunnen bieden op de reeds lopende studies, beleidsnota s, plannen inzake Lokaal Sociaal Beleid, Stadsvernieuwing Ledeberg, e.a. Op het welzijnsoverleg van 5 juni 2007 stellen we deze Signalenbundel voor en wensen we erover in debat te treden met diverse bevoegde beleidsmedewerkers. Op die manier hopen we dat onze signalen doorgespeeld zullen worden naar de juiste kanalen zodat de doelgroep er uiteindelijk beter van wordt. Vanuit het wijkwelzijnsoverleg blijven we ons engageren om van Ledeberg een leefbare en aangename wijk te maken door alles goed op elkaar af te stemmen en op signalen in te spelen. Wij zijn dan ook dankbaar voor de erkentelijkheid en ondersteuning door Stad en OCMW en hopen hier in de toekomst verder te kunnen op rekenen.

3 INHOUD PRIVATE HUISVESTING 1. Huurwaarborg 2. Opdeling ééngezinswoning 3. Toepassing van het wooninstrument Vlaamse Wooncode 4. Koppeling kwaliteit woning-huurprijs SOCIALE HUISESTING 1. Huuropzeg 2. Bezetting grote woonentiteiten 3. Interne mutaties SAMENLEVINGSPROBLEMATIEK 1. Psychiatrische patiënten 2. Overlast in de wijk PRAKTISCHE PROBLEMEN bij VERHUIS ENERGIELEVERING en BUDGETMETERS 1. Problemen met de budgetmeter bij verhuis 2. Plaatsen van budgetmeters 3. Gebruik van budgetmeters

4 PRIVATE HUISVESTING 1. Huurwaarborg 1-verdieners, personen met een laag inkomen of een vervangingsinkomen hebben het moeilijk om de huurwaarborg te betalen. Bij verhuis moeten zij immers een 1 ste maal huishuur betalen bij de ondertekening van het huurcontract en 3 maand huurwaarborg (eventuele wijziging na aanpassing huurwet). Daarnaast betalen zij minimum 1 maand huur voor de huidige woonst (dubbele huur). Bovendien moeten er meestal nog verhuiskosten betaald worden. Een voorbeeld : Huidige huur: 420 euro Nieuwe huur: 480 euro Waarborg: 1440 euro Verhuiskosten: 500 euro Aansluiting elektriciteit, kabel: 200 euro Startbudget bij verhuis = 3000 euro Financiële draagkracht personen vaak ontoereikend. Gevolg: niet betalen van andere levensnoodzakelijke zaken en/of lopende rekeningen. Bestaand (financieel) vangnet en knelpunten : o Bij het OCMW: - Een ten laste name van de huurwaarborg. Dit gebeurt ofwel via storting op een geblokkeerde rekening ofwel via het systeem zekerheidsstelling bij sociale huisvesting, ofwel via het systeem van schriftelijke waarborg bij de bank (bankwaarborg). Tot op heden zijn de bedragen voor de effectieve tussenkomst in huurwaarborg beperkt tot 750 euro. Voor personen met een leefloon of met een inkomen gelijklopend met het barema leefloon is de aanvraag geen probleem. Personen met een ontoereikend inkomen, maar net boven dat barema, moeten een Bijzonder Verzoek in dienen bij het BCSD. - Mogelijks kan er ook een beperkte tussenkomst zijn in de eerste huishuur, bijvoorbeeld bij dubbele huishuur. De tussenkomst is dan maximaal 150 euro. - Specifiek voor personen die voor minstens 6 maanden aangewezen zijn op OCMWuitkering (leefloon) of gepensioneerden en andersvaliden met beperkt inkomen, voorziet het OCMW in een aanvullende financiële hulp onder de vorm van een Huishuurtussenkomst (vanaf 30 jaar) en een Energietoelage (vanaf 50 jaar). Deze bedragen zijn ook beperkt, tot 25 euro/maand voor een alleenstaande, 38 euro/maand voor een gezin, te vermeerderen met 13 euro per kind ten laste. 1

5 o Bij kredietinstellingen: Er bestaat een mogelijkheid tot het aanvragen van een borgstellingkrediet, dit is echter geen direct krediet, maar bij in gebreke blijven, betaalt de bank een bepaalde som aan de verhuurder. De huurder betaalt dossierkosten, bepaalde interesten per jaar (bijvoorbeeld 1%). Het probleem is dat banken dit slechts toekennen aan een zeer beperkt publiek! Suggesties : Hoewel het OCMW Gent al een werkgroep oprichtte, willen we volgende suggestie meegeven: o Regelgeving van het OCMW herbekijken en uitbreiden, daar financiële tussenkomsten niet meer aansluiten bij de actuele huurprijzen: 1. Inkomensbarema s uitbreiden 2. Plafond waarborg optrekken: 750 euro is in huidige tijd niet meer voldoende. Idem wat betreft de eerste huishuurtussenkomst. 2. Opdeling ééngezinswoning Er is een blijvende toename van opdeling huizen in kamers en studio s met stijgende huurprijs merkbaar. In Ledeberg zijn eengezinswoningen die te huur staan, nog moeilijk te vinden. Dit terwijl er in Ledeberg een grote nood en vraag is naar betaalbare ééngezinswoningen. Heel wat mensen zijn gewoon om in een klein huisje met koertje te wonen waar ze eventueel een huisdier kunnen houden. Momenteel staat het merendeel van de woningen te koop. Na verkoop worden deze doorgaans opgedeeld omwille van de relatie investering - opbrengst. Dit geeft overbevolking en samenlevingsproblemen als gevolg doordat deze kamers onvoldoende geïsoleerd zijn en bijvoorbeeld de slaapkamer zich naast de buren hun woonkamer bevindt. We dienen daarnaast ook alert te blijven voor normvervaging: een kamer kan niet als een aanvaardbare woonsituatie aanschouwd worden voor niet-studenten! Een voorbeeld : Een kleine arbeiderswoning met een gevelbreedte van 3,5 meter is opgedeeld in 3 woonentiteiten, namelijk : - 1 studio op het gelijkvloers waar 4 personen wonen - 1 studio op het 1 ste verdiep waar 5 personen wonen - 1 studio onder het dak waar 3 personen wonen De huurprijzen liggen tussen 350 en 450 euro/maand. Suggesties : o Bestaande regelgeving zijnde Vlaamse Wooncode, Kamerdecreet en Stedenbouwkundig Reglement beter op elkaar afstemmen, daadwerkelijk toepassen, controleren en opvolgen. o Eventuele quota voor bepaalde buurten opleggen bij verzadiging. 2

6 3. Toepassing van het wooninstrument Vlaamse Wooncode Talrijke woningen in Ledeberg voldoen niet aan de Vlaamse Wooncode. Aangifte gebeurt echter vaak niet omwille van herhuisvestingproblemen van de zittende huurder. Zwakke groepen blijven daarom noodgedwongen in onaangepaste woningen wonen en de kwaliteit van de woningen blijft erop achteruit gaan. Een voorbeeld : Een gezin met 2 kinderen huurt een eengezinswoning met 2 slaapkamers voor 430 euro. Gebreken aan het huis: - opstijgend grondvocht - verouderde en gevaarlijke elektrische installatie - gevaar op CO-intoxicatie Het pand wordt onbewoonbaar verklaard op basis van de Vlaamse Wooncode, zodat de huurders het pand moeten verlaten binnen een redelijke termijn. Ze krijgen geen voorrang bij de Sociale Huisvestingsmaatschappij en zijn dus aangewezen om te huren op de privé-markt. Resultaat: het gezin huurt opnieuw een te dure, niet-kwaliteitsvolle woning. Suggesties : o Panden preventief screenen en verhuurders motiveren noodzakelijke werken uit te voeren vóór een onbewoonbaarverklaring en uitzetting van zittende huurders. o Transitpanden voorzien voor zittende huurders bij effectieve onbewoonbaarverklaring. o Sleutelrol voor wijkagenten die in het kader van de inschrijving in bevolkingsregister, de slechte panden beoordelen en dit signaleren. 4. Koppeling kwaliteit woning huurprijs Het onderste segment van de private huurmarkt wordt vaak verhuurd aan te hoge huurprijzen en biedt daarenboven geen kwaliteit. Een slechte huisvesting (Wonen) beïnvloedt verscheidene levensdomeinen zoals Weten, Welzijn en Werk - op ongunstige wijze. 3

7 Een voorbeeld : Stefanie is een 28-jarige vrouw met een baby van 8 maanden. Zij huurde samen met haar vriend een studio waarvoor zij maandelijks 420 euro betalen. Sinds de stopzetting van de relatie, woont zij alleen met haar baby in deze studio. De huurprijs blijkt te hoog voor haar inkomen, een werkloosheidsuitkering. Hierdoor stapelen andere facturen zich op. Zij wil nochtans snel gaan werken, maar dient betaalbare kinderopvang te vinden. Voorlopig zit Stefanie dagelijks alleen in haar woning, geïsoleerd met haar kind. Het kind heeft regelmatig aandoeningen aan de luchtwegen wegens de vochtigheid van het huis. Aangezien er sprake is van slechte isolatie, slaapt het kind slecht en is het sneller vatbaar voor ziekte. Het immobiliën-kantoor liet weten zich strikt te houden aan het contract. Indien zij vroeger de studio wil verlaten, willen zij de waarborg slechts gedeeltelijk teruggeven. Stefanie voelt zich radeloos, piekert voortdurend en heeft de laatste tijd heel wat last van hoofdpijn. Suggesties : o Regelgeving die huurprijzen koppelt aan de kwaliteit van woningen. o Verplicht conformiteitattest van huurpanden Hulpverleners en beleidsmensen dienen blijvend aandacht te hebben voor de normvervanging betreffende de koppeling huurprijs en kwaliteit van de woning. 4

8 SOCIALE HUISVESTING 1.Verhuizen van private huurwoning naar sociale huurwoning en binnen sociaal huurbesluit Bij verhuis van een private woning naar een sociale huurwoning (en van de ene sociale huisvestingsmaatschappij naar de andere) moet de huurder minimum huuropzeg geven. Dit terwijl het huurcontract van de sociale woning meestal onmiddelijk ingaat. Om een dubbele huishuur gedurende 3 maanden te vermijden, weigert de doelgroep - met een minimale financiële draagkracht - vaak de aangeboden sociale woning. Suggesties : o Sociale huisvesting kent minstens 2 maanden vóór de inwerkingtreding van het huurcontract een woning toe of geeft 2 maanden de tijd om de sociale woning te betrekken. o Huuropzegmodaliteiten binnen de private huurwet worden bij verhuis naar een sociale woning herleid van 3 maanden naar 2 maanden. 2.Bezettingen grote woonentiteiten door alleenstaanden of koppels Grote woonentiteiten blijven na gezinswijzigingen bewoond door alleenstaanden of koppels. Hierdoor komen er onvoldoende panden vrij voor jonge gezinnen met kinderen die op de wachtlijst staan. Suggestie : o Na gezinswijzigingen verplichte mutatie naar een aangepaste woning rekening houdend met bepaalde woonwensen. 3. Interne mutatie binnen dezelfde sociale maatschappij Bij verhuis binnen dezelfde huisvestingsmaatschappij, dient men voor de nieuwe huurwoning een huurwaarborg te betalen. De huurder kan tot op heden geen gebruik maken van de waarborg die hij al betaalde voor de huidige huurwaarborg, daar deze waarborg pas na verhuizing vrijgegeven wordt. Suggestie : o De huurwaarborg blijft bij interne mutatie behouden 5

9 SAMENLEVINGSPROBLEMATIEK 1. Samenlevingsproblemen in verband met psychiatrische patiënten Hans, 23 jaar, met een psychiatrisch verleden, woonde tot voor een half jaar in Ledeberg in een rijhuisje. Hij woonde daar gedurende tien jaar in bij een vriend. Een gebrek aan sanitair en stromend water, kookgelegenheid, nauwelijks slaapgelegenheid, stank, ongedierte, absoluut gebrek aan hygiëne maakten de levensomstandigheden bijzonder moeilijk tot onmogelijk. Doorheen de jaren is de situatie binnenshuis er dan ook alleen maar slechter op geworden. Mede door deze situatie kan Hans nauwelijks voor zichzelf zorgen. Een toenemend gebruik van genotsmiddelen dat leidde tot verslaving, daarmee gepaard gaande een groeiende isolatie van de buitenwereld, verdwijnen van zelfvertrouwen en een gebrek aan initiatief maakte dat de sfeer van marginaliteit steeds meer toenam. De straathoekwerkster maakt uit haar contacten met Hans op dat hij de nodige (sociale) vaardigheden ontbreekt om de situatie aan te pakken. Omdat op administratief en financieel vlak niets meer in orde was, heeft hij gericht contact met het OCMW en een bewindvoerder. Een schoendoos vol problemen dus waaruit duidelijk blijkt dat het begin en het einde van dit verhaal niet gekend zijn. De complexe situatie is niet te ontrafelen en alle leefdomeinen waar het minder of niet goed gaat staan met elkaar in verbinding en versterken elkaar. In elk geval is duidelijk dat het zoeken naar huisvesting of één of andere manier van wonen niet op zich staat. Alle problemen die hier zijn opgesomd, zullen wanneer ze niet worden aangepakt, een blijvende hypotheek leggen op de huisvestingsmogelijkheden. Sinds Hans Ledeberg noodgedwongen verlaten heeft, raakte hij verzeild in ziekenhuizen, crisisopvangcentra, psychiatrische instellingen en opvanghuizen voor daklozen. Toch is er na deze periode een licht gunstig effect merkbaar; Hans komt iets helderder voor de dag en staat in voor een minimale persoonlijke verzorging. Of dit echter volstaat in het streven naar een stabiliteit en duurzame oplossing is nog maar de vraag? Terwijl Hans zelf gelooft in de mogelijkheden van zelfstandig wonen meent het hem omringende hulpverleningsnetwerk dat Hans niet over voldoende capaciteiten beschikt om dit aan te kunnen. Aandachtspunten : Een betere samenwerking tussen de verschillende instanties en beter afstemming van de diensten voor mensen in een complexe situatie zal niet volstaan. o Het ontbreekt vandaag en in het bijzonder mbt. het thema wonen aan de nodige creativiteit om te experimenteren met alternatieve woonvormen zoals woonerven 6

10 kraakpand in zelfbeheer terrein dat voorzien is van individuele woongelegenheden en sanitaire basisvoorzieningen kleine leef- en woongemeenschappen met een minimale begeleiding (huisvuilomhaling, opruimen, budgetbeheer ) leegstaande treinwagons met minimale inrichting o In elk van deze experimenten blijft een opvolging naar een meer reguliere woonsituatie of een plaats binnen het bestaande aanbod van de CAW s belangrijk. In elk geval moet daar het volgende bewerkstelligd worden: geen zwarte lijsten bij opvang opvang op maat ingekorte wachtlijsten onvoorwaardelijker crisisopvang (bed-bad-brood) 2. Samenlevingsproblemen naar aanleiding van overlast in de wijk De samenlevingsproblematiek is jammer genoeg een terugkerend element in dichtbebouwde wijken. Te kleine huisvesting en het ontbreken van een eigen tuin, brengt mensen bij mooi weer naar buiten. Daarnaast laat de dichte bebouwing weinig ontspanningsruimte toe. Ook in Ledeberg leven de inwoners dicht bij elkaar. Dit vergroot de kans op burenruzies. Deze ontstaan vaak uit onverdraagzaamheid, maar anderzijds ook uit de sociale diversiteit (senioren en gezinnen in één appartementsblok, verschillende culturen. Zicht krijgen op deze problemen is niet eenvoudig, daar het ontstaan van dergelijke problematiek veroorzaakt wordt door een complex kluwen van allerlei oorzaken. Huisvestingsproblemen kunnen een onderdeel vormen van dit kluwen. Buurtwerkers en hulpverleners worden dagelijks geconfronteerd met allerhande klachten over overlast: spelende kinderen, nachtlawaai, zwerfvuil, hondenpoep,. Naargelang de aard van de klachten neemt buurtwerk, in samenwerking met verscheidene buurtactoren zoals de politie, straathoekwerk, asiel- en vluchtelingenbeleid, hierin actief een taak op. Uiteraard hebben zij allen een belangrijke signaalfunctie naar allerlei instanties toe. Alle problemen aanhalen is weinig zinvol, maar we geven hierbij toch enkele voorbeelden mee. o Bij gebrek aan voldoende bergruimte worden vele fietsen op het voetpad geparkeerd, waar zij de doorgang blokkeren. De grote aanwezigheid van studenten werkt dit probleem ook in de hand. Suggestie : meer openbare fietsenstallingen 7

11 o Bewoners die geen garage of bergruimte hebben, laten hun vuilniszakken op straat staan of plaatsen de zakken op de daken. Dit kan het uitzicht verstoren, ongedierte aantrekken, Suggestie : gemeenschappelijke openbare bergruimtes. Hiervoor moet men uiteraard bewoners wijzen op hun verantwoordelijkheden en eventuele aanspreekpersonen inschakelen o Het grote verschil in leeftijden en de daaraan verbonden interessevelden, zorgt vaak voor meningsverschillen tussen senioren en jonge gezinnen met kinderen in de appartementsblokken. Suggestie : betere sociale mix bij sociale huisvestingsprojecten o Verschillende culturen die op een kleine oppervlakte samenwonen vb. verschil in leefritme (actief overdag of s nachts). Suggestie : openbare ontspanningsruimtes We dienen hier steeds na te gaan of het om een effectief probleem gaat waarop gereageerd moet worden of gezond relativeringsvermogen meer op z n plaats is. Vaak zien we immers een stijgende tendens van onverdraagzaamheid. 8

12 PRAKTISCHE PROBLEMEN BIJ VERHUIS In Ledeberg lopen verhuizingen niet altijd van een leien dakje. Dit kent verschillende redenen : - Velen kunnen (financieel) geen beroep doen op de privé verhuisinitiatieven en ook niet op professionele vakmannen. - Bewoners worden soms plots op de hoogte gebracht dat ze hun woning moeten verlaten of dat hen een nieuwe woning werd toegewezen en zij binnen korte termijn (2 à 3 weken) moeten verhuizen. Vanuit de werkgroep is men het aanbod gaan toetsen op uitvoerbaarheid, inzetbaarheid, betaalbaarheid De nadruk naar het aanbod voor deze doelgroep ligt nét op betaalbaarheid en snelle inzetbaarheid. Bestaande initiatieven : Stadsdienst : Via de Werkwinkel o Iedereen kan beroep kan aankloppen bij de Werkwinkel o Taken: Via pwa-cheques kan men hulp aanvragen voor het helpen inpakken, uitpakken, gordijnen ophangen, maar het verhuizen zelf (dus de dozen opheffen en in de verhuiswagen steken) is niet toegelaten. o Termijn: haalbaarheid binnen een termijn van 14 dagen. Men zou een actief bestand hebben van personeelsleden die ingezet kunnen worden. Indien er geen aanbod is in de lokale Werkwinkel spreekt men systematisch de andere Werkwinkels aan, ook deze buiten de stadsgrenzen. o Tarief: Er is de mogelijkheid om pwa- cheques in de werkwinkel te kopen. Er bestaan 3 soorten cheques die telkens in pakjes van 10 verkocht worden. 7,45 per uur, deze is fiscaal aftrekbaar 6,20 per uur, deze is niet fiscaal aftrekbaar en staat niet op naam 4,95 per uur, deze zijn voor WIGW s Het OCMW : o Iedereen kan bij het OCMW gebruik maken van de klussendienst. Het aanbod is niet gebonden aan een inkomensgrens. o Taken: Je moet kunnen aantonen dat je voor/door bepaalde reden niet gebruik kan maken van een professioneel iemand. o Termijn: minimum 4 weken tot 6 weken na aanvraagdatum. o Tarief: De kost is afhankelijk van het inkomen. 9

13 Mutualiteiten : o Enkel de Bond Moyson biedt een klusjesdienst voor zijn leden aan o Taken: hulp bij in- en uitpakken, behangen, verven, verhuis zelf. Zo kunnen vb. mensen die door fysieke problemen zelf hun klusjes niet meer kunnen doen van deze dienst gebruik maken. o Termijn: De klusjesman moet een maand op voorhand (telefonisch) aangevraagd worden én vragenlijst invullen. Bovendien moet de aanvrager zelf vervoer voorzien. o Tarief: volgens inkomen bvb alleenstaande met leefloon betaalt 5.10 per uur per klusjesman. Aandachtspunten :! Vanuit het OCMW is men zich bewust van deze lange termijn. Men stelt zelf dat de dienst overbevraagd is en dient uitgebreid te worden, zowel qua personeel als qua materiaal (beschikken momenteel over 1 verhuiswagen). Gezien de problematiek en vraag schiet het aanbod tekort. Welke snelle maatregelen kunnen hier voorzien worden zodat het aanbod uitbreidt? Ook vanuit het OCMW signaleerde men een blijvende stijging in aanvragen 10

14 ENERGIELEVERING en BUDGETMETERS 1. Problemen met de budgetmeter bij verhuis Cliënt x gaat verhuizen van woning A naar woning B. In woning A neemt mevrouw de meterstanden op en stuurt deze door naar haar leverancier met de vraag een slotfactuur op te maken en energie te leveren op haar nieuw adres. In woning B is door de vorige huurder een budgetmeter geplaatst. Mevrouw is niet op de hoogte dat de vorige huurder de meter niet gedeactiveerd heeft. Na enige tijd, op het moment dat ze zonder energie komt te zitten, ontdekt mevrouw dat haar leverancier de energie nog niet heeft overgenomen en dat ze zelf stappen dient te zetten om de budgetmeter te deactiveren. Alleen op die manier kan ze overschakelen naar energie van haar leverancier. Dergelijke omschakeling duurt enige tijd waardoor ze het enige dagen moet stellen met een stroombegrenzer. Suggesties : o Betere communicatie naar gebruikers toe tussen diverse energieleveranciers o Het deactiveren van budgetmeters zou door de energieleveranciers zelf moeten kunnen gebeuren 2. Problemen bij het plaatsen van de budgetmeter Wanneer cliënten een schuld opbouwen bij een energieleverancier is het niet altijd evident om na enkele niet-betaalde facturen de vraag te stellen naar het plaatsen van een budgetmeter. De cliënt moet eerst effectief geschorst worden bij zijn energieleverancier om een aanvraag voor het plaatsen van een budgetmeter te kunnen doen bij de sociale leverancier. Sommige energiemaatschappijen laten de schuld oplopen tot meer dan 2000 euro vooraleer ze cliënten schorsen van energielevering. Voor veel cliënten betekent dit een nieuwe aanzienlijke schuld, welke nadien vaak via een deurwaarder wordt geïnd met de daarbij horende kosten. Suggesties : o Sneller schorsen van cliënten met schulden en op die manier vroeger de mogelijkheid creëren tot het plaatsen van een budgetmeter o Het hanteren van dezelfde schorsingsprocedure door de diverse energieleveranciers 11

15 3. Problemen bij het gebruik van de budgetmeter De gehanteerde budgetmeter is niet toegankelijk voor de vele nieuwe gebruikers. Bij het plaatsen van een nieuwe budgetmeter is het daarom aangewezen om een mondelinge toelichting te geven. 12

16 This document was created with Win2PDF available at The unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use only. This page will not be added after purchasing Win2PDF.