Conceptsamenvatting managementrapportage EnergiePrestatieAdviezen gemeente Hilversum

Transcriptie

1 Samenvatting managementrapportage EnergiePrestatieAdviezen gemeente Hilversum 1 Conceptsamenvatting managementrapportage EnergiePrestatieAdviezen gemeente Hilversum Naam bedrijf: EnerDeCo BV Adres: Zuiderspoorstraat 11-13, 7512 AX Plaats Enschede Telefoon: adres: moelard@enerdeco.nl Documentstatus: concept Datum rapportage: mei 2013 Adviseur: ing. R. Moelard Adviseurnummer SKW /07 Enerdeco BV 1

2 Samenvatting managementrapportage EnergiePrestatieAdviezen gemeente Hilversum 2 Software VABI EPA-U (VABI Software b.v.) Versie interface 3.01 (Kernel 4.10) Managementsamenvatting De gemeente Hilversum heeft voor haar locaties EnergiePrestatieAdviezen laten opstellen. Met als doel het in kaart brengen van de huidige energiehuishouding en het in kaart brengen van de verbetermaatregelen met kosten en baten. Deze samenvatting loopt vooruit op de definitieve rapportage, op de afzonderlijke EPA s van de gebouwen, de indicatieve kostenraming en de voorlopige uitvoeringsplanning. De energiegenetische kwaliteit van de panden en de energielabels zijn berekend. Per pand worden daarnaast ook drie maatregelpakketten opgesteld ter verduurzaming van de panden d.m.v. gebouwgebonden aanpassingen. De maatregelpakketten variëren in ambitieniveau van terugverdientijd van maximaal 10 jaar tot CO 2 neutraal. 1. Op basis van de indicatieve kostenraming en de voorlopige uitvoeringsplanning wordt een investeringschema opgesteld over een periode van 15 jaar op basis waarvan de gemeente Hilversum jaarlijks kan kiezen om maatregelen uit te voeren. De maatregelen die worden voorgesteld zijn kansrijk. Echter het is op dit moment nog niet vast te stellen of alle maatregelen ook daadwerkelijk technische uitvoerbaar zijn en of het daadwerkelijk rendabele investeringen betreft. Hiervoor is nog meer technische en financieel onderzoek noodzakelijk.energetische kwaliteit van de gebouwen De energetische kwaliteit van de gebouwen is voor de thema s isolatie (dak, gevel, vloer en glas), verlichting en verwarming in kaart gebracht. In de onderstaande grafiek wordt weergegeven hoeveel procent van de gebouwen een specifieke beoordeling hebben op de thema s isolatie, verlichting en verwarming. Grafiek 0.1: Beoordeling Energiehuishouding locaties gemeente Hilversum Enerdeco BV 2

3 Samenvatting managementrapportage EnergiePrestatieAdviezen gemeente Hilversum 3 2. Energiegebruik gemeentelijke gebouwen In de onderstaande tabel vindt u een overzicht van het totale energieverbruik van de gemeentelijke gebouwen van de gemeente Hilversum en emissies in het referentiejaar. Tabel 0.2 Jaarlijks energieverbruik en CO2 emissie. Energiegebruik Primair [GJ/jaar] CO2 emissie [ton/jaar] Gasverbruik (m3/jaar) Warmteverbruik (GJ/jaar) Elektriciteitgebruik (kwh/jaar) * * De CO2 emissie is gebaseerd op grijze stroom. Totaal nergielabels gemeentelijke gebouwen De energielabels van de gemeentelijke gebouwen worden in de onderstaande grafiek weergegeven. Label A Label B Label C Label D Label E Label F Label G Enerdeco BV 3

4 Samenvatting managementrapportage EnergiePrestatieAdviezen gemeente Hilversum 4 4. Energiebesparende maatregelpakketten Individuele energiebesparende gebouwgebonden maatregelen kunnen gebundeld worden in maatregelpakketten, welke samengesteld worden op basis van verschillende ambitieniveaus. In deze rapportage worden maatregelpakketten met de volgende ambitieniveau gepresenteerd. De maatregelen moeten worden gezien als kansen. De technische en financiele haalbaarheid en alle bijbehorende consekwenties verdienen nog extra aandacht. Pakket 1. bevat alle kansrijke maatregelen waarvan de enkelvoudige terugverdientijd (investering gedeeld door jaarlijkse energiekostenbesparing zonder rekening te houden met rente en inflatie) maximaal 10 jaar is. Deze periode komt overeen met de gemiddelde afschrijvingtermijn voor gebouwgebonden investeringen volgens de gemeentelijke afschrijvingstabel. De maatregelen die in dit pakket zitten betreffen voornamelijk gevelisolatie, verduurzaming van het ventilatiesysteem en energiebeheer. Pakket 2. bevat naast bovengenoemde maatregelen ook kansrijke maatregelen die wordt uitgevoerd op basis van de meerjarenonderhoudsplannen (MJOP). Op momenten van geplande vervanging wordt gekozen voor een duurzamere variant als de meerkosten zich in maximaal 10 jaar terugverdienen. Naast de maatregelen uit pakket 1. wordt voornamelijk aangevuld met dakisolatie en HR++ beglazing. Pakket 3. bevat alle mogelijke maatregelen die gezamenlijk leiden tot CO2 neutrale gebouwen. De maatregelen worden zo veel als mogelijk uitgevoerd op basis van de MJOP s. Inclusief de verduurzaming verwarmingssysteem en installatie van zonnepanelen en de invoering van Energiebeheer. De pakketten bieden de gemeente de mogelijkheid om jaarlijks een keuze te maken voor de uitvoering. In de praktijk zal de keuze van diverse factoren afhangen, zoals: Terugverdientijd van maatregelen Ontwikkeling van energieprijzen Rente en inflatie Noodzakelijke of onmogelijke combinaties van maatregelen Samenhang met natuurlijke vervangingsmomenten Exploitatie (onderhoud en energie) Inpassing in het gebouw (uitstraling en toepasbaarheid) Vandalisme gevoeligheid 4.1 Meerjarenonderhoudsplan In de periode tot 2030 zal de gemeente op basis van het huidige onderhoudsplan de gebouwen reeds energetisch verbeteren. Zo zullen oude ketels vervangen worden door hoogrendement ketels en zal enkelglas vervangen worden door hoogrendement glas. Deze maatregelen worden in pakket 2. aangevuld met maatregelen waarbij de meerprijs zich binnen tien jaar zal terugverdienen. 4.2 t CO2 neutraal gebouw Wil men een energieneutraal gebouw realiseren dan dient zowel het elektriciteitsverbruik als het warmtegebruik energieneutraal opgewekt te worden. Enerdeco BV 4

5 Samenvatting managementrapportage EnergiePrestatieAdviezen gemeente Hilversum 5 Elektriciteitsverbruik Wil men een Energieneutraal gebouw realiseren dan is het noodzakelijk om elektriciteit met wind of zon op te wekken. Voor gemeentelijke gebouwen is wind op locatie echter geen optie. Er zijn wel kleine windturbines voor in de gebouwde omgeving, maar deze kunnen slechts op hoge gebouwen geplaatst worden, de opbrengst is moeilijk te voorspellen en de terugverdientijd is zeer lang (langer dan zonnepanelen). Zonne-energie kan middels zonnepanelen eenvoudig gerealiseerd worden. Het beschikbare dakoppervlak is groot. Echter niet voldoende om het gehele elektriciteitsverbruik te dekken. Om energieneutraal te zijn kan de nog over gebleven electriciteitsbehoefte gedekt worden door inkoop van groene stroom. Per gebouw is het beschikbare dakoppervlak voor zonnepanelen indicatief bepaald rekening houdend met beschaduwing. Geen rekening is gehouden met de draagkracht van het dak. Inmiddels zijn er HRe ketels op de markt welke naast warmte tevens elektriciteit opwekken. Er zijn diverse pilots uitgevoerd in de woningbouw. Hieruit is gebleken dat de kosten nog niet opwegen tegen de baten. Men overweegt nu toepassing in de kleine utiliteit. Een belangrijke producent Remeha geeft vooralsnog aan dat de techniek nog niet geschikt is om daadwerkelijk over te gaan tot het uitvoeren van pilots. Aangezien er tevens gas verstookt zal worden en dus geen sprake is van een CO2 neutraal gebouw, wordt de maatregel niet opgenomen in het maatregelen pakket. Warmtegebruik Duurzame warmteopwekking kan doormiddel van Stadsverwarming op biomassa Elektrische warmtepompen, waarbij de elektriciteit duurzaam wordt opgewekt. Pelletketels Voor de warmteopwekking kan een elektrische warmtepomp in combinatie met een laagtemperatuursysteem toegepast worden. In de meeste gebouwen is nog geen sprake van een laagtemperatuursysteem. Naast de warmtepomp zal dan ook nog een aanzienlijke investering noodzakelijk zijn om een laagtemperatuur warmteafgifte systeem te realiseren. Aanvullend zullen met name gebouwen met slechte isolatiegraad ook bouwkundig verbeterd moeten worden om het comfort op een gewenst niveau te brengen. Een alternatief is het toepassen van een pelletketel. In verhouding met een warmtepomp is de maatregel eenvoudiger te realiseren en zijn geen aanvullende bouwkundige werkzaamheden noodzakelijk. Een uitzondering hierop is het realiseren van een ruimte voor opslag en buffer (cvwater). Pelletketels worden nog niet op grote schaal in Nederland toegepast. Aanbevolen wordt een haalbaarheidstudie uit te voeren naar het gebruik van pelletketels in Hilversum. De volgende zaken dienen daarbij minimaal aan de orde te komen: Wat zijn de exacte kosten en in hoeverre zijn bouwkundige ingrepen noodzakelijk Wat is de verwachte prijsontwikkeling van de pellets in relatie tot de gaskosten In welke mate kan hinder verwacht worden door de emissie via de rookgassen Welke grondstoffen kan en wil men toepassen voor de productie van de pellets Wat is de verwachte levensduur van een pelletketel in relatie tot de levensduur van een aardgas gestookte ketel en een warmtepomp Wat zijn de verwachte onderhoudskosten Het toepassen van een pelletketel is met name een interessante optie voor het Raadhuis, omdat de isolatiegraad van het pand vanwege het monumentale karakter niet significant kan worden Enerdeco BV 5

6 Samenvatting managementrapportage EnergiePrestatieAdviezen gemeente Hilversum 6 verbeterd. Een warmtepomp kan dan vanwege het noodzakelijke hoogtemperatuur afgifte systeem (radiatoren) niet toegepast worden. 5. Kosten en baten De kosten en baten worden in juni doorgerekend. Deze worden bepaald op basis van de voor ieder gebouw opgestelde EnergiePrestatieAdviezen. In deze EnergiePrestatieAdviezen worden kansrijke en op basis van een korte inspectie haalbare maatregelen gepresenteerd. Het is mogelijk dat door niet voorziene technische belemmeringen niet alle maatregelen, welke opgenomen zijn in de totaalkosten, uitgevoerd kunnen worden. Zo kan het voorkomen dat bij nader onderzoek blijkt dat een dak de zonnepanelen niet kan dragen. De verwachte CO 2 reductie van de pakketten is ca. 10% voor pakket 1,. 17% voor pakket 2 en 52% voor pakket 3, Een CO 2 reductie van 100% is niet haalbaar met gebouwgebonden maatregelen. Het De verwarmingssytemen zijn d.m.v. warmtepompen en pelletkachels bijna CO 2 neutraal te maken. De CO 2 reductie voor de elektriciteit neemt met 15% af. Het beschikbare dakoppervlak is simpelweg niet toereikend om alle elektriciteit met PV-panelen op te wekken op de eigen gebouwen. 6. Implementatie Om uiteindelijk te komen tot implementatie van maatregelen, welke leiden tot CO2-reductie in de gebouwen dienen diverse stappen genomen te worden. Deze stappen worden in het onderstaande stappenplan gepresenteerd. Tevens wordt aangegeven, welke stappen reeds genomen zijn. Stappenplan: 1. Opstellen EnergiePrestatieAdviezen (uitgevoerd) 2. Aan de hand van de EnergiePrestatieAdviezen selecteren van kansrijke maatregelen (uitgevoerd) 3. In kaart brengen directe investeringsbehoefte (uitgevoerd) 4. In kaart brengen van overige implementatiekosten (in uitvoering) 5. In kaart brengen overige exploitatiekosten (in uitvoering) 6. Opstellen noodzakelijke jaarlijkse begroting (in uitvoering) 7. Overleg met gebruikers van panden over het terug laten vloeien van het voordeel van de lagere energiekosten naar de eigenaar (investeerder) van de gebouwen. 8. Vaststellen beschikbare begroting en mogelijke financiering 9. Op basis van beschikbaar budget en mogelijke financiering selecteren van kansrijke maatregelen 10. Vastleggen beoogde jaar van uitvoering voor maatregelen in de betreffende panden 11. Toetsen technische haalbaarheid van geselecteerde maatregelen per pand. Dit voor de panden welke men in het specifieke jaar van plan is te verbeteren. Onderdeel kan tevens zijn een haalbaarheidstudie voor toepassing van pelletketels. 12. Jaarlijks definitief vast stellen van de voor dat jaar uit te voeren maatregelen 13. Opstellen aanbestedingsdocumenten (o.a. programma van eisen) 14. Selectie uitvoerders 15. Uitvoering Enerdeco BV 6

7 Samenvatting managementrapportage EnergiePrestatieAdviezen gemeente Hilversum 7 Gelijktijdig met deze stappen kan duurzaam opgewekte elektriciteit en duurzaam geproduceerd gas worden ingekocht om eerder en voor een groter deel CO 2 neutraal te worden. Toelichting stap 7: Aanbevolen wordt om een vaste huurverhoging te hanteren, waarmee de gemeente de investering terug kan verdienen. Er zijn te veel variabelen, welke het energieverbruik beïnvloeden, om een verrekeningsstructuur te hanteren op basis van de werkelijke energiekostenreductie. De huurverhoging kan gerechtvaardigd worden vanwege de reductie op energiekosten en de comfortverbetering welke wordt gerealiseerd. Dit met name vanwege de goede isolatiegraad van de verbeterde panden. 7. Jaarlijkse kostenraming Voor de gemeente Hilversum is het van belang om te bepalen welke aanvullende bekostiging jaarlijks noodzakelijk is. Het is daarbij wenselijk om de kosten gelijkmatig over verschillende jaren te verdelen. In samenwerking met Enerdeco stelt de gemeente Hilversum een raming van de jaarlijkse aanvullende bekostiging t.o.v. het huidige MeerJarenOnderhoudsplan op rekening houdend met: BTW Jaarlijkse kosten voor energiebeheer Bouwmanagement (offerteaanvraag en bouwbegeleiding) (vast percentage) Jaarlijks aanvullende onderhoudskosten ten opzichte van de huidige onderhoudskosten. Aanvullende en complexere installaties leiden tot meer onderhoud Extra kosten door sneller afschrijving. Onvoorziene kosten door technische belemmeringen (vast percentage) Verder wordt een raming opgesteld van: de desinvestering, indien techniek versneld wordt vervangen door een efficiëntere techniek. Desinvestering kan geminimaliseerd worden indien men de maatregelen implementeert conform het MeerJarenOnderhoudsplan. Implementatie vindt dan plaats tot De kosten voor constructieberekeningen voor bepaling draagkracht daken i.v.m. toepassing zonnepanelen. De kosten voor een haalbaarheidstudie naar technieken als pelletketel. Hogere vervangingskosten na afschrijving van de nieuwe technieken (Een warmtepomp is na afschrijving weer duurder dan een HR+ ketel) Voor de drie verschillende maatregelpakketten wordt over een uitvoeringsperiode tot 2020 en een uitvoeringsperiode tot 2030 een raming opgesteld van de jaarlijkse aanvullende bekostiging. In de onderstaande grafiek wordt een voorbeeld weergegeven van de wijze waarop een en ander gepresenteerd zal worden. Grafiek 7.1: Jaarlijkse kosten en baten m.b.t. implementatie maatregelpakket TvT < 10 jaar + aansluiting met MJOP Enerdeco BV 7