Rapport ten behoeve van Accreditatie hbo bachelor opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening SPH voltijd, deeltijd en duaal

Transcriptie

1 Rapport ten behoeve van Accreditatie hbo bachelor opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening SPH voltijd, deeltijd en duaal Hogeschool De Horst

2 Rapport ten behoeve van Accreditatie hbo bachelor opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening SPH voltijd, deeltijd en duaal Hogeschool de Horst Hobéon Certificering BV Februari 2005 Auditteam: Drs. W.G. van Raaijen Drs. N. Peelen Ing. B.J.A. Bresser Drs. R.F. Stapert

3 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Bereik van de beoordeling Beoordelingsprocedure en werkwijze Beoordelingsprocedure en werkwijze Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie (gesprekspartners uit de drie opleidingsvarianten) Programma visitatie 12 oktober BEVINDINGEN EN BEOORDELING 6 Onderwerp 1: Doelstelling opleiding 6 Facet 1.1. Domeinspecifieke eisen 6 Facet 1.2. Niveau bachelor 9 Facet 1.3. Oriëntatie hbo 11 Onderwerp 2: Programma 13 Facet 2.1. Eisen hbo 13 Facet 2.2. Relatie tussen doelstelling en inhoud programma 17 Facet 2.3. Samenhang programma 19 Facet 2.4. Studielast 21 Facet 2.5. Instroom 23 Facet 2.6. Duur 25 Facet 2.7. Afstemming tussen vormgeving en inhoud 26 Facet 2.8. Beoordeling en toetsing 28 Onderwerp 3: Inzet van personeel 30 Facet 3.1. Eisen hbo 30 Facet 3.2. Kwantiteit van het personeel 32 Facet 3.3. Kwaliteit van het personeel 33 Onderwerp 4: Voorzieningen 35 Facet 4.1. Materiële voorzieningen 35 Facet 4.2. Studiebegeleiding 37 Onderwerp 5: Interne kwaliteitszorg 39 Facet 5.1. Evaluatie resultaten 39 Facet 5.2. Maatregelen tot verbetering 41 Facet 5.3. Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld 42 Onderwerp 6: Resultaten 43 Facet 6.1. Gerealiseerd niveau 43 Facet 6.2. Onderwijsrendement Oordeelschema HBO Bachelor Opleiding Sociaal Pedagoische Hulpverlening Integraal oordeel/ advies aan NVAO 48 Bijlage I: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaringen externe auditoren Bijlage II: Programma visitatie 12 oktober 2004

4 1. INLEIDING 1.1. Bereik van de beoordeling De Hogeschool De Horst verzorgt de hbo bachelor opleidingen: - Maatschappelijk Werk en Dienstverlening MWD, - Culturele en Maatschappelijke Vorming CMV, - Personeel en Arbeid P&A, - Sociaal Pedagogische Hulpverlening SPH Hobéon Certificering heeft als Visiterende en Beoordelende Instantie (VBI) de hbo bachelor opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening SPH beoordeeld. (Hierna kortheidshalve aangeduid met SPHopleiding.) De SPH-opleiding kent drie varianten: voltijd, deeltijd en duaal. De beoordeling is gericht op een accreditatiebeslissing met betrekking tot de drie varianten van de SPH-opleiding Hobéon Certificering heeft zijn oordeel over de voltijd-, de deeltijd- en de duale variant van de SPHopleiding in één rapport samengevat omdat de drie varianten alle gericht zijn op dezelfde eindkwalificaties en binnen één gemeenschappelijk beleids- en uitvoeringskader aangeboden worden. Niettemin wordt in het rapport, daar waar nodig, het onderscheid tussen de drie varianten zichtbaar gemaakt De Hogeschool De Horst zal met ingang van september 2005 zijn gefuseerd met de Faculteit Sociaal Agogische Opleidingen van de Hogeschool van Utrecht. Bij de voorbereiding van deze fusie is afgesproken dat de merknaam en het eigen karakter van De Horst blijven voortbestaan. Gelet op deze afspraak blijven de bevindingen en conclusies van het auditteam zoals neergelegd in het onderhavige rapport, onverminderd van kracht. Wel zal de hogeschool De Horst met ingang van september 2005 uit Driebergen vertrekken en naar Amersfoort verhuizen. Dat betekent dat de bevindingen van het auditteam met betrekking tot de huisvesting een beperkte geldigheidsduur hebben. (Zie voorts onder facet 4.1.) 1.2. Beoordelingsprocedure en werkwijze Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de betreffende opleiding (voltijd, deeltijd en duaal) is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van de betreffende opleiding als voldoende kan worden beoordeeld. Om de beoordeling voor partijen inzichtelijk te maken heeft Hobéon Certificering bovengenoemd Accreditatiekader nader uitgewerkt in een checklist ( Checklist Accreditatie HBO Bachelor ) waarin de per facet van toepassing zijnde NVAO-criteria nader zijn gespecificeerd in zogeheten deelvragen. Voorafgaand aan het feitelijk accreditatieonderzoek heeft Hobéon Certificering de Hogeschool De Horst ervan op hoogte gesteld, dat deze checklist bij de beoordeling van de SPH-opleiding (voltijd, deeltijd en duaal) gehanteerd zou worden. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie De Horst - SPH 1

5 Met betrekking tot het specifieke referentiekader van de SPH-opleiding (voltijd, deeltijd en duaal) geldt het volgende. De SPH-opleiding (voltijd, deeltijd en duaal) heeft zich voor wat betreft het beroepsprofiel, de opleidingscompetenties en de opleidingsdoelstellingen tenminste gebaseerd op het landelijk beroepsprofiel en de opleidingscompetenties zoals vastgesteld in het landelijk overleg tussen de opleidingen en het beroepenveld (zie onder facet 1.1.: Domeinspecifieke eisen ). Het auditteam heeft dit opleidingsspecifieke referentiekader beoordeeld en vastgesteld dat het in voldoende mate gespecificeerd is en passend is voor de SPH-opleiding. Het auditteam heeft dit referentiekader in zijn beoordeling betrokken. Zie voorts onder facet De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het betreft hier een analyse en beoordeling van de door de Hogeschool De Horst geleverde schriftelijke informatie: (i) Management Review SPH, (ii) de SPH-Opleidingsplannen en (iii) de onderliggende documentatie (o.a.) betrekking hebbend op : strategische keuzen en de positie in de markt, interne organisatie, systematiek interne kwaliteitszorg, ontwikkelingen in het beroepenveld, beroeps- en opleidingsprofielen, (validatie) eindkwalificaties, curricula en de interne en externe evaluatie daarvan, werkvormen, stagebeleid, toetsing en beoordeling, kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid, internationalisering, instroombeleid, studiebegeleiding, rendement. Op basis van de door de Hogeschool De Horst aangeleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van de SPH-opleiding (voltijd, deeltijd en duaal). Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Voorafgaand aan de audit (zie hieronder) werd het management van de Hogeschool De Horst op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een visitatie 1, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten één externe onafhankelijke deskundige op het gebied van Sociaal Pedagogische Hulpverlening, één student, één lead auditor vanuit Hobéon Certificering en één auditor onderwijs tevens secretaris, eveneens vanuit Hobéon Certificering. Onder controle moet hier worden verstaan dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door, zoals hierboven reeds is aangegeven, meerdere malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie en -daar waar het de huisvesting en materiële voorzieningen betreft- door eigen waarneming. 1 Visitatie heeft op 12 oktober 2004 plaatsgevonden. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie De Horst - SPH 2

6 De additionele tijdens de visitatie geraadpleegde documentatie behelsde ondermeer: - overzichten van de samenstelling van de werkveld-gremia waarmee de SPH-opleiding overleg voert; - verslagen van die bijeenkomsten met het werkveld; - overzicht CV s van (gast)docenten; - netwerkoverzicht docenten; - verslagen van de functioneringsgesprekken met docenten; - verslagen van docentevaluaties; - verslagen van studievoortgangsgesprekken met studenten; - detailbeschrijving van modules, cases en de daaraan gekoppelde opdrachten; - stageverslagen en -beoordelingen; - de beroepsproducten die gedurende de opleiding door studenten worden opgeleverd; - de eindproducten van studenten; Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van het opleidingsprogramma (voltijd, deeltijd en duaal) en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële en ruimtelijke voorzieningen. Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs vermelde facetten beoordeeld op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Een en ander werd vastgelegd in een conceptrapport dat aan de Hogeschool De Horst werd voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. Het voorliggend rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie De Horst - SPH 3

7 Beslisregels Met als uitgangspunt de Beslisregels Accreditatie zoals vastgelegd in het NVAO-Accreditatiekader heeft Hobéon Certificering de volgende beslisregels toegepast: A. De scores op de per onderwerp gerubriceerde facetten leiden tot een score op het betreffende onderwerp en wel volgens de regels onder C. B. Binnen de beoordeling van een facet is er ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: Uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie; (beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven dan omgekeerd); Primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. C. Van facetten naar onderwerp. Hier geldt het volgende: een onderwerp kan volgens de NVAO - Beslisregels Accreditatie slechts voldoende of onvoldoende scoren; een onderwerp krijgt de score voldoende indien alle facetten tenminste voldoende hebben gescoord of indien één facet onvoldoende en de overige tenminste voldoende hebben gescoord, mits er een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende ; een onderwerp krijgt de score onvoldoende indien één facet onvoldoende heeft gescoord en er geen acceptabel verbeterplan voor dit facet beschikbaar is; een onderwerp krijgt de score onvoldoende indien meer dan één facet onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. D. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, dan wordt dat met inachtneming van de regels onder E, als extra aantekening vermeld. E. Met betrekking tot de extra aantekening geldt het volgende: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed indien alle facetten goed hebben gescoord of indien één facet voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent als alle facetten excellent hebben gescoord of indien één facet goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening indien één van de facetten onvoldoende heeft gescoord. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie De Horst - SPH 4

8 Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld: Voorzitter: - drs. Willem G. van Raaijen, senior adviseur Hobéon Certificering. Leden: - drs. Nico Peelen, voorzitter Raad van Bestuur Abrona; - ing. Bram J.A. Bresser, afgestudeerd HvU, Bouwkunde; thans studerend aan de TU Delft: Architectuur; - drs. Robert F. Stapert, senior adviseur Hobéon Certificering. Secretaris: - drs. Robert F. Stapert, senior adviseur Hobéon Certificering. Voor de curricula vitae: zie Bijlage I Deelnemers visitatie (gesprekspartners uit de drie opleidingsvarianten) Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de opleiding: management, coördinatoren, docenten, studenten en staf. Voor een volledig overzicht van de deelnemers aan de visitatie: zie Bijlage II Programma visitatie 12 oktober 2004 Zie Bijlage II. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie De Horst - SPH 5

9 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstelling opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie hbo. Facet 1.1. Domeinspecifieke eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke Eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen Zowel de voltijd- als de deeltijd- en duale variant van de SPH-opleiding leiden op tot sociaal pedagogische hulpverleners die hun functie uitoefenen in zorginstellingen en hulp- of dienstverleningsorganisaties in diverse contexten (bijv.: ouderenzorg, sociale psychiatrie, kinderopvang, verslavingszorg, gehandicaptenzorg, jeugdzorg of een justitiële context). De SPH-opleiding leidt op voor functies als (bijvoorbeeld) socio-therapeut, zorgcoördinator, jeugdhulpverlener, case-manager; functies die een hoog kennis- en competentieniveau veronderstellen De eindkwalificaties waarop de opleiding SPH zich richt, zijn in 1999 vastgesteld door het Landelijk Opleidingsoverleg Sociaal Pedagogische Hulpverlening en gevalideerd door het werkveld. In totaal gaat het om 23 kwalificaties in relatie tot de drie essentiële taakgebieden (segmenten) van een SPH er: (1) hulp- en dienstverlening aan en ten behoeve van cliënten: negen kwalificaties/competenties zoals bijvoorbeeld (i) het ontwikkelen van hulp- en dienstverleningsprogramma s, (ii) het hanteren van sociaalagogische technieken en middelen m.b.t. (bijvoorbeeld) groepsontwikkeling of gedragsbeïnvloeding, (iii) hulpvraag-analyse; (2) het werken binnen en vanuit een zorginstelling of hulpverleningsorganisatie: negen kwalificaties / competenties zoals bijvoorbeeld: (i) bijdragen aan het ontwikkelen en vernieuwen van instellingsmethodiek, (ii) samenwerken binnen interdisciplinaire teams, (iii) het, al dan niet in bestaande vormen van hulp- en dienstverlening, ontwikkelen van preventieve activiteiten; (3) het bevorderen van de professionaliteit van het beroep: vijf kwalificaties/competenties zoals bijvoorbeeld: (i) bijdragen aan de ontwikkeling van de beroepsmethodiek, (ii) bijdragen aan de maatschappelijke discussie over vraagstukken van zorg en welzijn; (iii) sturing geven aan de eigen loopbaan. Gelet op de samenstelling van de projectgroep die in opdracht van het Landelijk Opleidingsoverleg SPH de landelijke eindkwalificaties heeft opgesteld, constateert het auditteam dat het beroepenveld ook bij het ontwerp ervan betrokken is geweest De eindkwalificaties zijn goed gedocumenteerd ( De Creatieve Professional, februari 1999) en, naar het oordeel van het auditteam, gebaseerd op de belangrijkste ontwikkelingen binnen het beroepenveld. Die ontwikkelingen in het beroepenveld maken dat de grenzen met beroepen uit aanpalende werkvelden, zoals Culturele en Maatschappelijke Vorming (CMV) en Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (MWD), vervagen. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie De Horst - SPH 6

10 Multidisciplinariteit en interdependentie van de onderscheiden beroepspraktijken zijn hierbij de kernbegrippen. Om aan deze ontwikkeling tegemoet te komen, heeft de opleiding SPH samen met de opleiding CMV en MWD een zogeheten Sociaal Agogische Propedeuse (SOAP) ontwikkeld die gericht is op de drie domeinen CMV, MWD en SPH. Voorts staat in de afstudeerfase het werken in interdisciplinaire projectteams centraal. De afstudeerfase is dan ook meer gericht op competenties die van alle binnen het sociaal-agogisch werkveld opererende hulpverleners mag worden verwacht. In de terminologie van De Horst gaat het dan om de hulpverlener als (i) vernieuwer, (ii) adviseur, (iii) projectleider, (iv) coach en (v) teamlid. De opleiding maakt daarbij o.a. gebruik maken van de resultaten van het landelijk project Profiel Agogisch Domein - PAD (uitgevoerd door het Sectorale Adviescollege van de HSAO Sectorraad). Dit PAD-project is gericht op het identificeren van social work -competenties waarover beroepsbeoefenaren in het domein Social Work dienen te beschikken naast hun competenties die specifiek verband houden met de respectieve subdomeinen SPH, CMV, MWD De SPH-opleiding wil zich uitdrukkelijk profileren als een opleiding die SPH ers opleidt die binnen een multiculturele setting kunnen opereren. Om aan deze ambitie een concrete impuls te geven is per september 2003 het lectoraat Diversiteit en de multiculturele competentie opgezet. Vanuit SPH participeren twee docenten; als lid van de kenniskring en als lid van de klankbordgroep. Overigens gaat het hier om een hogeschoolbrede ambitie. Anders gezegd, ook de andere sociaal-agogische opleidingen binnen De Horst willen zich op dit terrein nader bekwamen Het auditteam heeft op basis van een analyse van het opleidingsprogramma geconstateerd dat de drie opleidingsvarianten zich in hun aanbod expliciet op deze landelijk overeengekomen eindkwalificaties richten en ook in hun programma-opbouw (via SOAP en afstudeerfase) voldoende anticiperen op de interdisciplinaire context waarbinnen hulpverlening gestalte krijgt. De relatie tussen het opleidingsprogramma enerzijds en de eindkwalificaties anderzijds wordt zichtbaar en inzichtelijk gemaakt in de zogeheten Competentieboom waarin het totaal aan eindkwalificaties (generieke en beroepsspecifieke) zijn vertaald naar competenties en onderling met elkaar in verband gebracht. Generieke competenties zijn die waarover elke HBO er dient te beschikken; beroepsspecifieke competenties worden onderverdeeld in sociaal- agogische competenties en specifieke SPH-competenties Met betrekking tot internationalisering geldt het volgende: - de Hogeschool De Horst participeert in het Socrates / Erasmusnetwerk. De SPH-opleiding concentreert haar internationale samenwerking op twee partners binnen dit netwerk: Karel de Grote Hogeschool te Antwerpen en Robert Gordon University te Aberdeen. Het betreft hier student- en docentuitwisseling op kleine schaal; - in de propedeutische fase is vanaf 2003 in de voltijdopleiding het onderdeel social work opgenomen. In dit programmaonderdeel worden studenten vertrouwd gemaakt met de Engelse terminologie van het sociaal domein; Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie De Horst - SPH 7

11 - in het 2 e en 3 e studiejaar zijn internationale leertaken geïntegreerd in de zogeheten periodeboeken. (Elk studiejaar kent 5 perioden van elk 7 weken.) Voor 2 e jaarsstudenten gaat het om het verrichten van vergelijkend onderzoek op het gebied van methodiek, regelgeving, doelgroepen, interventies. Voor 3 e jaarsstudenten gaat (bijvoorbeeld) het om het analyseren van een in een ander land gehanteerde methode die van belang zou kunnen zijn voor de Nederlandse praktijk. Ook wordt in het curriculum aandacht besteed aan grensoverschrijdende thema s als migratie en armoedebestrijding. - voor studenten die een stage in het buitenland gaan volgen, is het zogeheten Internationaal Studietraject IST ontwikkeld. Het auditteam is van oordeel dat de SPH-opleiding in voldoende mate aandacht besteedt aan sociaalagogische ontwikkelingen en -praktijken in het buitenland. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor de drie varianten van de SPH-opleiding als goed en wel op basis van de volgende observaties: - De eindkwalificaties van de opleiding (voltijd, deeltijd en duaal) zijn aantoonbaar de resultante van landelijk overeengekomen beroepsprofielen en opleidingsprofielen, waarmee de opleiding voldoet aan de eisen die door vakgenoten uit andere verwante opleidingen worden gesteld. Deze landelijk overeengekomen kwalificaties zijn voorts door het beroepenveld gevalideerd. - De eindkwalificaties zijn bovendien concreet en in onderlinge samenhang ( Competentieboom ) uitgewerkt en expliciet in verband gebracht met de programmaonderdelen en vormen daardoor, naar het oordeel van het auditteam, een helder en werkvelddekkend referentiepunt voor het curriculum van de betreffende opleiding. - De programma-opbouw (SOAP en de afstudeerfase) weerspiegelt op goede wijze de noodzaak hulpverleners op te leiden die over de grenzen van hun specifieke beroep (in dit geval SPH er) kunnen kijken. - De opleiding besteedt ook in programmatisch opzicht expliciet aandacht aan de buitenlandse praktijk binnen het sociaal-agogisch werkveld. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie De Horst - SPH 8

12 Facet 1.2. Niveau bachelor Criterium Het facet Niveau Bachelor is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen Het auditteam heeft de eindkwalificaties van de opleiding geanalyseerd om te bepalen of deze kwalificaties beantwoorden aan het niveau bachelor zoals weergegeven in de zogeheten Dublin Descriptoren. In de Dublin Descriptoren worden de onderstaande dimensies onderscheiden, bij elk waarvan hier een beschrijving wordt gegeven in relatie tot de respectieve eindkwalificaties. Voor zover het sectoroverstijgende kwalificaties betreft zijn de kwalificaties ontleend aan de 10 generieke kwalificaties zoals door de commissie Franssen vastgelegd in haar rapport Prikkelen, presteren en profileren. De dimensies van de Dublin Descriptoren Kennis en inzicht De beroepsspecifieke eindkwalificaties van de opleiding zijn geformuleerd rond 3 domeinen (segmenten) die elk nader zijn uitgewerkt in totaal 23 kerncompetenties en wel zodanig dat zij niet kunnen worden verworven zonder voldoende kennis en inzicht in bijvoorbeeld: - het functioneren van sociale systemen, maatschappelijke instellingen, hulpverleningsmethodieken en cliëntsystemen; - de organisatie van zorginstellingen en hulpverleningsorganisaties; - de effectiviteit van behandel- en zorgplannen; - sociaal-agogische technieken. Toepassen Kennis en inzicht De 23 beroepsspecifieke kerncompetenties zijn alle gericht op het uitvoeren van de kerntaken van de SPHprofessional. Iets wat zichtbaar gemaakt wordt in de beroepsproducten (hulpverleningsstrategieën, behandel- en zorgplannen, diagnoses), waarnaar de beroepsspecifieke competenties verwijzen. De vermelde producten impliceren een professionele toepassing door de student van zijn verworven kennis en inzicht. Omdat het programma van de drie opleidingsvarianten is opgebouwd rond aan de praktijk ontleende cases (casuïstieken), is het verwerven van kennis en inzicht vanaf het eerste tot en met het laatste jaar gericht op het ontwikkelen van beroepsproducten. Oordeelsvorming Zowel de (algemene) hbo competenties als de beroepsspecifieke competenties behelzen het hele spectrum van (1) probleemsignalering/-formulering, (2) behandel- en zorgplannen, (3) planuitvoering en (4) evaluatie. De daarmee verband houdende vaardigheden zijn expliciet gericht op het maken van keuzen. Dit vooronderstelt dat de student in staat is problemen te analyseren en mogelijke oplossingsstrategieën tegen elkaar af te wegen en daarna te evalueren. Dit wordt in elk van de 23 competenties zichtbaar gemaakt. Voorts wordt in de drie opleidingsvarianten expliciet aandacht besteed aan het ontwikkelen van het vermogen van de student tot reflectie op het beroep en het verder ontwikkelen van de SPH-beroepsmethodiek. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie De Horst - SPH 9

13 Communicatie In de eindkwalificaties waar de drie opleidingsvarianten zich op richten, is communicatie als onderdeel van het professioneel handelen nadrukkelijk een leerdoel en als onderdeel van de door de student te verwerven (deel)competenties expliciet beschreven. Hulpverlener is bij uitstek een communicatieberoep. Blijkens de programmabeschrijving waarin telkens per onderdeel de leerdoelen zijn aangegeven, komt het element communicatie prominent aan de orde. Vooral als onderdeel van de eigen performance als hulpverlener maar ook als onderdeel van het professioneel handelen binnen (interdisciplinaire) teams. Leervaardigheden Voor de drie opleidingsvarianten geldt dat de te verwerven competenties een aantal metavaardigheden van de student vooronderstellen die niet alleen zijn gericht op het professioneel handelen maar ook op het eigen leren opdat de student in staat is zich in de beroepspraktijk verder als professional te ontwikkelen en ook eventuele vervolgstudies op een hoger niveau te doorlopen. Oordeel: voldoende Het auditteam kwalificeert dit facet voor de drie opleidingsvarianten als voldoende en wel op grond van de observatie dat de eindkwalificaties en de daarvan afgeleide generieke en beroepsspecifieke competenties alle elementen bevatten waar de Dublin Descriptoren betrekking op hebben en wel met een bereik en diepgang die overeenkomen met het niveau waar de Dublin Descriptoren naar verwijzen. Voorts heeft de opleiding in haar programma (voltijd, deeltijd en duaal) deze elementen aantoonbaar (via o.a. de opdrachtgestuurde opbouw en gestructureerde intervisie/reflectie) verankerd. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie De Horst - SPH 10

14 Facet 1.3. Oriëntatie hbo Criteria Het facet Oriëntatie HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in het relevante beroepenveld waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Bevindingen Oriëntatie hbo kent twee dimensies. Hoger onderwijs enerzijds, beroepsonderwijs anderzijds Hoger onderwijs Het beroepsprofiel en de daarmee samenhangende eindkwalificaties van de SPH-opleiding (voltijd, deeltijd en duaal) beschrijven een hoog niveau van beroepsuitoefening (zie ) en sluiten aantoonbaar aan (zie onder facet 1.2.) op de beschrijving van het bachelor niveau in de Dublin Descriptoren. Dit geldt zowel voor de generieke als voor de beroepsspecifieke elementen binnen het beroepsprofiel. Uit de Competentieboom en uit de opdrachten/projecten waaromheen het opleidingsprogramma is gebouwd, blijkt dat het opleidingsprogramma het bereik en de diepgang waar de Dublin Descriptoren naar verwijzen, weerspiegelt. Daarmee is aangegeven dat de drie opleidingsvarianten gerekend kunnen worden tot het hoger onderwijs Beroepsonderwijs De eindkwalificaties van de SPH-opleiding (voltijd, deeltijd en duaal) zijn geformuleerd in termen van competenties die aantoonbaar (zie onder facet 1.1) in samenspraak met het beroepenveld zijn opgesteld en door dat beroepenveld zijn gevalideerd. Daarmee is op het niveau van opleidingsdoelstellingen de oriëntatie op het voor de SPH-professional relevante werkveld geborgd. De opleiding voert een actief beleid om zich ook internationaal te oriënteren en zij richt zich dan ook expliciet op de internationale ontwikkelingen en praktijken binnen het sociaal agogisch werkveld. Op het niveau van het programma (zie bijvoorbeeld onder facetten 2.1 en 2.2.) vertaalt dit zich in expliciete samenwerking tussen opleiding en werkveld. Bijvoorbeeld met betrekking tot de ontwikkeling van de minors Verstandelijk Gehandicapten (in samenwerking met Humanitas en VGU) en GGZ-agoog (in samenwerking met Altrecht) Voor het overige wordt de oriëntatie hbo in het programma (voltijd, deeltijd en duaal) zichtbaar. Zie daarvoor de bevindingen onder facet 1.1, 2.1 en 2.2. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie De Horst - SPH 11

15 Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor de drie opleidingsvarianten als goed en wel op grond van de observatie dat de eindkwalificaties niet alleen rechtstreeks ontleend zijn aan het door het relevante beroepenveld opgestelde SPH-beroepsprofiel (zie onder facet 1.1.), maar ook dat deze eindkwalificaties aantoonbaar tot concrete samenwerking leidt tussen opleiding en werkveld daar waar het de ontwikkeling van het programma betreft. Anders gezegd, de opleiding beperkt de samenwerking met het werkveld niet tot het formuleren van kwalificaties en doelstelling; neen, zij schakelt het werkveld ook systematisch in bij de verdere ontwikkeling van haar aanbod. De internationale dimensie binnen het facet oriëntatie hbo krijgt binnen het SPH-programma voldoe nde aandacht. In de van het beroepsprofiel afgeleide opleidingsspecifieke deelkwalificaties en competenties wordt ook het niveau van de beginnende beroepsbeoefenaar geformuleerd, zo blijkt o.a. uit de Competentieboom. SAMENVATTEND OORDEEL DOELSTELLING OPLEIDING : VOLDOENDE Het auditteam beoordeelt het Onderwerp Doelstelling Opleiding voor de SPH-opleiding (voltijd, deeltijd en duaal) als voldoende. De opleiding heeft goed zicht op de ontwikkelingen in het werkveld en zij heeft haar inzicht qua thematiek, bereik en diepgang zorgvuldig vertaald naar concrete opleidingsdoelstellingen en ook in haar programma opbouw (interdisciplinaire SOAP en afstudeerfase) zichtbaar gemaakt waarbij zij het werkveld uitdrukkelijk heeft betrokken en betrekt. Conform de Beslisregels Accreditatie zoals vastgelegd in het NVAO Accreditatiekader, kan een Onderwerp niet hoger scoren dan voldoende. Het auditteam beoordeelt 2 facetten van het onderwerp Doelstelling Opleiding als goed en één als voldoende. Dit rechtvaardigt (zie onder D en E) een kwalificatie goed voor dit onderwerp. Reden voor het auditteam deze kwalificatie als extra aantekening aan zijn oordeel toe te voegen. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie De Horst - SPH 12

16 Onderwerp 2: Programma Dit onderwerp kent acht facetten: 1.eisen hbo; 2. relatie tussen doelstellingen en inhoud; 3. samenhang programma; 4. studielast; 5. instroom; 6. duur; 7. afstemming tussen vormgeving en inhoud; 8. beoordeling en toetsing. Facet 2.1. Eisen hbo Criteria Het facet Eisen HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Vindt kennisontwikkeling van studenten plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontwikkeld studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek? Heeft het programma aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline? Waarborgt het programma de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft het aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk? Bevindingen Het programma van de SPH-opleiding (voltijd, deeltijd en duaal) is aantoonbaar ontworpen vanuit het beroepsprofiel dat, in samenspraak met het werkveld, is opgesteld door het Landelijk Opleidingsoverleg SPH. (Zie: facet 1.1.) Dit profiel is uitgewerkt in een drietal segmenten waarbinnen de SPH-beroepstaken zijn geclusterd: (i) hulp- en dienstverlening aan en ten behoeve van cliënten, (ii) het werken binnen en vanuit een zorginstelling of een hulpverleningsorganisatie en (iii) het bevorderen van de eigen professionaliteit. De voltijdopleiding De programmabeschrijving van de opleiding laat zien dat de opleidingsstructuur veel openingen biedt naar de beroepspraktijk. Het programma is per jaar opgebouwd uit 5 perioden van elk 7 weken. 2 Elke periode is gewijd aan een bepaald thema. (Zie onder facet 2.3, ) (i) In het 1 e jaar werken studenten gedurende 4 perioden als vrijwilliger (een dag per week) bij een organisatie in de sociaal agogische sector. (ii) In het 2 e jaar volgen de studenten een stage gedurende 3 perioden (3 dagen per week) binnen een organisatie, waar zij rechtstreeks kennismaken met de SPH-beroepspraktijk. Deze stage wordt door de opleiding getypeerd als oriënterende stage gedurende welke de student uitvoerende taken verricht. (iii) In het 3 e jaar volgen de studenten gedurende het hele jaar (5 perioden) een stage waarbij zij 3 dagen per week werkzaam zijn als aankomend SPH-professional binnen een instelling / organisatie in de sociaal agogische sector. Aldaar voeren zij per periode een concrete opdracht uit die gerelateerd is aan het betreffende periode-thema. Deze stage wordt door de opleiding getypeerd als beroepsvormende stage. 2 Met ingang van het studiejaar zal het 4-perioden systeem worden ingevoerd. Daarmee loopt de SPH-opleiding in de pas met vele andere HBO-opleidingen, wat het voor studenten gemakkelijker maakt studieonderdelen bij andere opleingen te volgen. Bovendien sluit het 4-perioden systeem beter aan bij het semester-systeem dat door universiteiten wordt gehanteerd. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie De Horst - SPH 13

17 (iv) Door middel van deze stages vindt een belangrijk deel van de opleiding plaats op een externe locatie waar de student direct in relatie staat met de actuele SPH-beroepspraktijk. Belangrijk in dit verband is ook dat de opleiding gedurende de 2 e - en 3 e -jaarstage in het binnenschools curriculum (i) actuele thema s aan de orde stelt die (mede) zijn ontleend aan de stage-ervaringen van de studenten en (ii) intervisie houdt. (v) in het 4 e jaar werken studenten niet meer in lesgroepen maar in een zogeheten interdisciplinaire Bureaus die opdrachten en projecten uit het werkveld moeten verwerven en uitvoeren. In dat verband is elke student betrokken bij tenminste de uitvoering van drie praktijk-projecten. (vi) Het auditteam heeft inzage gehad in de werkstukken van studenten en heeft aan de hand daarvan kunnen vaststellen dat de projectthema s en -cases direct verbandhoudend met taken die door SPHprofessionals worden uitgevoerd. (vii) De opleiding kent in haar programma een groot aantal practica waar studenten in gesimuleerde praktijksituaties leren SPH-methoden en -technieken uit te voeren en gericht toe te passen. Op basis van de practicumbeschrijvingen constateert het auditteam, dat ook via deze werkvorm de professionele context van een SPH-professional binnen het programma een belangrijke plaats inneemt. Dit blijkt voorts uit het gebruikte studiemateriaal en de werkopdrachten aan studenten. De werkopdrachten hebben een grote realiteitswaarde en zijn inderdaad geënt op de rol en actuele taken van een SPHprofessional. Al naargelang de opleiding vordert, neemt ook de complexiteit van deze opdrachten toe De interactie tussen de opleiding en de beroepspraktijk vindt ook plaats via bijeenkomsten (tenminste vijfmaal per jaar) met de Beroepenveldcommissie. Uit de verslaglegging blijkt dat het in deze groep vertegenwoordigde beroepenveld een belangrijke rol speelt in de opleiding via het inbrengen van actuele voor het werkveld relevante ontwikkelingen. Voorts blijkt uit deze verslaglegging, maar ook uit de gesprekken tijdens de visitatie dat opleiding en de Beroepenveldcommissies gezamenlijk optrekken daar waar het gaat om het verder ontwikkelen van de opleiding. Zo zal de opleiding samen met de Beroepenveldcommissie programmaonderdelen ontwikkelen op de terreinen (i) verstandelijk gehandicaptenzorg en (ii) GGZ-agoog. Overigens merkt het auditteam op dat de samenstelling van de Beroepenveldcommissie zou moeten worden verbreed. Thans bestaat de Beroepenveldcommissie uitsluitend uit leden die op operationeel niveau werkzaam zijn in de sector. Het is evenwel belangrijk dat ook professionals die op strategisch management niveau werkzaam zijn, in de commissie worden opgenomen. Voorts zou er ook een vertegenwoordiger vanuit de justitiële context in moeten worden opgenomen Sinds 2003 kent De Horst het lectoraat Diversiteit en multiculturele competentie, waar vanuit de SPHopleiding twee docenten bij betrokken zijn. Ook via het lectoraat wordt een rechtstreeks verband gelegd met het beroepenveld Het auditteam heeft inzage gehad in de door de opleiding gehanteerde vakliteratuur. Naar het oordeel van het auditteam is de gebruikte literatuur actueel, relevant en zeer wel passend binnen het hbo-niveau. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie De Horst - SPH 14

18 De deeltijdopleiding Voor de deeltijdopleiding geldt, dat de studenten gedurende de opleiding in het SPH-domein werkzaam moeten zijn. De opleiding toetst of de functie van de student qua niveau en qua mogelijkheden voldoet aan de eisen die de opleiding dienaangaande stelt in het licht van de door de student te ontwikkelen competenties. Deze eisen zijn vastgelegd in de Praktijknota Deeltijd SPH. Bijvoorbeeld: (i) de werkzaamheden van de deeltijdstudent betreffen alle onderdelen van het methodisch handelen, (ii) de deeltijdstudent verricht agogische taken in direct contact met cliënten, (iii) de deeltijdstudent krijgt de gelegenheid bij te dragen aan het ontwikkelen van zorg- en/of hulpverleningsplannen en (iv) de deeltijdstudent krijgt de gelegenheid te participeren in multidisciplinaire teams. De deeltijdopleiding hanteert de werkomgeving van de student als een van de uitgangspunten bij de programmering van het binnenschools curriculum: studenten worden geacht hun eigen werkervaring in te brengen als professionele vraagstukken die vervolgens door de opleiding worden vertaald in werk- en onderzoeksopdrachten. Daarnaast moeten deeltijdstudenten per periode een opdracht uitvoeren telkens gerelateerd aan het betreffende periode-thema. (Zie onder facet 2.3.) Op deze wijze vindt er met betrekking tot de kennisontwikkeling en -toepassing door het hele programma heen en op concreet niveau een herkenbare en, naar het oordeel van het auditteam, ruim voldoende interactie plaats tussen werkveld en opleiding Voor het overige is dat wat van toepassing is op de voltijdopleiding, ook van toepassing op de deeltijdopleiding. De duale opleiding De duale variant is gestart in De duale student is vanaf het begin van de opleiding tenminste 3 dagen per week werkzaam in het sociaal-agogisch werkveld. De werksituatie van de duale student is expliciet onderdeel van het onderwijsprogramma. In de Praktijk- en Begeleidingsgids Duaal heeft de SPHopleiding de criteria gedefinieerd waaraan de werkplek moet voldoen in het licht van de te verwerven SPHopleidingscompetenties. De eisen die de SPH-opleiding stelt aan de duale werkplek zijn (o.a.) : (i) de duale student werkt onder begeleiding van een coach die minimaal een HBO-opleiding heeft en die minimaal twee jaar ervaring heeft, (ii) de duale student krijgt minimaal eenmaal per week praktijkcoaching op de werkplaats, (iii) de duale student krijgt de ruimte om de aan de periode-thema s gekoppelde opleidingsopdrachten uit te voeren, (iv) de duale student krijgt de gelegenheid te werken in een multidisciplinair team. Met ingang van 2004 is het duale binnenschools programma geharmoniseerd met het voltijd- en deeltijdprogramma. Anders gezegd, de bevindingen m.b.t. de voltijd- en deeltijdopleiding zijn ook van toepassing op de duale opleiding Samenvattend concludeert het auditteam dat de voltijdopleiding, de deeltijdopleiding en de duale opleiding ruime mogelijkheden voor de student creëren om zichzelf te scholen (en geschoold te worden) in telkens terugkerende en goed gestructureerde interacties met de beroepspraktijk. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie De Horst - SPH 15

19 Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert voor de SPH-opleiding (voltijd, deeltijd en duaal) dit facet als goed op grond van de volgende observaties: - het programma van de opleiding biedt aan de studenten via het werken als vrijwilliger, de stages, de projecten (bijvoorbeeld door middel van de interdisciplinaire Bureaus ) en de practica zeer ruime mogelijkheden om hun kennis te ontwikkelen in frequente, goed gestructureerde interacties met het beroepenveld; - de opleidingsprogramma s voltijd, deeltijd en duaal zijn aantoonbaar ontworpen in samenspraak met het beroepenveld; - de gebruikte vakliteratuur en het studiemateriaal zijn exemplarisch voor de actuele stand van zaken binnen het SPH-domein; - bij de deeltijdvariant en de duale variant is de werkervaring van de student een van de belangrijke uitgangspunten in de uitvoering van het binnenschools curriculum; - de eisen die de opleiding stelt aan de werkplek van de deeltijd- en de duale student, zijn goed gedocumenteerd en, naar het oordeel van het auditteam, waarborgen zij de functionaliteit van die werkplek binnen de totale opleiding. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie De Horst - SPH 16

20 Facet 2.2. Relatie tussen doelstelling en inhoud programma Criteria Het facet Relatie tussen Doelstelling en Inhoud Programma is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Is het programma een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen? Zijn de eindkwalificaties adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma? Biedt de inhoud van het programma studenten de mogelijkheid de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken? Bevindingen Analyse van het opleidingsprogramma (voltijd, deeltijd en duaal) laat zien dat de eindkwalificaties het expliciete referentiepunt vormen voor alle drie opleidingsvarianten. De opleiding heeft daartoe deze eindkwalificaties voor alle drie segmenten (zie onder facet 1.1.) nader uitgewerkt en in het programma verankerd via de zogeheten periodeboeken waarin per periode de te verwerven competenties zijn geconcretiseerd in specifieke leertaken. Dit geldt zowel voor het binnenschools programma als voor de praktijkcomponent (voor de voltijd opleiding: stages, voor de deeltijdopleiding: de relevante functie en voor de duale opleiding: de leer-werkplek.) In de periodeboeken staan de volgende aspecten expliciet aangegeven: (i) de leerdoelen, (ii) de leertaken, (iii) de inhoud en de opdrachten (iii) de werkvormen, bijvoorbeeld: colleges, training/practica, methodische werkbegeleiding, supervisie en (iv) de wijze van toetsen. Op deze wijze is voor elk onderdeel van elke periode (theoretische colleges, trainingen/practica, supervisie en de praktijkcomponent) de relatie tussen enerzijds de onderwijskundige doelstelling en anderzijds de programma-opbouw tot op microniveau transparant en concreet gemaakt. Het auditteam heeft ook die onderdelen zelve nader beschouwd. De detailbeschrijving die per onderdeel wordt gegeven (o.a. in termen van leerdoel, inhoud, werkvorm, toetsing en literatuur) bevestigt het beeld dat het opleidingsprogramma een goede en zorgvuldige vertaling is van de eindkwalificaties. Zo is bijvoorbeeld telkens bij de definiëring van het aspect leerdoel aangegeven om welke specifieke competenties het gaat met daarbij de aanduiding op welk niveau de betreffende competentie moet worden verworven De vraag of -en zo ja in welke mate- een student het betreffende leerdoel heeft gerealiseerd is goed verifieerbaar, doordat de output van de opdrachten/projecten, geformuleerd in termen van een door de student (individueel of in groepsverband) op te leveren werkstuk, telkens rechtstreeks gerelateerd is aan het betreffende leerdoel. Dit bleek het auditteam bij het inzien van een aantal werkstukken tijdens de visitatie De vormgeving van elke periode gaat uit van een leeromgeving waarin het leerproces van de student centraal staat en waarbij de kennis (verworven via ondersteunende colleges) en de vaardigheden (verworven via de practica) door de student in stelling moet worden gebracht wil hij de praktijk- en/of werkopdrachten met succes kunnen uitvoeren. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie De Horst - SPH 17

21 Onderdelen van dit leerproces zijn voorts zelfreflectie en zelfregulatie die de student inzicht geven in zijn eigen leerproces en leerstijl. Op die wijze worden studenten in staat gesteld hun eigen leerproces te sturen. Het totale programma is zodanig opgezet dat studenten ook deze competentie stap voor stap kunnen verwerven. Het programma kent daartoe een specifieke leerlijn: de begeleidingslijn gericht op persoonlijke professionele ontwikkeling PPO. Sterker nog, het totale programma is ontworpen vanuit het concept Innoverend Leren, waarbij het ontwikkelen van een lerende en vernieuwende attitude als professional centraal staat. (Zie onder facet 2.7.) Inhoud en vormgeving van de afzonderlijke theorie-colleges, practica, opdrachten/projecten en de stage (voor de deeltijdopleiding: de relevante functie ; voor de duale opleiding: de leer-werkplek) bieden de studenten de gelegenheid om de vereiste competenties te verwerven; de wijze waarop vervolgens de opdrachten/projecten in een in complexiteit opklimmende reeks in het totale programma zijn gepositioneerd, maakt het de student mogelijk alle eindkwalificaties op het vereiste niveau te verwerven. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert voor de SPH-opleiding (voltijd, deeltijd en duaal) dit facet als goed op grond van de volgende observaties: - de opleiding heeft voor de drie varianten op vak-, prakticum-, opdracht/project-niveau door het hele programma heen de leerdoelen, leerinhouden en werkvormen vastgesteld die aantoonbaar (via een competentiematrix) zijn af te leiden van de SPH-eindkwalificaties ; - de binnen de perioden gepositioneerde practica en projecten zijn gericht op een praktijkopdracht (of op het op een andere wijze demonstreren van professionele vaardigheden) die telkens is gedefinieerd in termen die rechtstreeks zijn ontleend aan een of meer SPH-eindkwalificaties; - de leerdoelen en de praktijkopdrachten nemen in complexiteit toe om tenslotte in de afstudeerfase een niveau te bereiken dat naar het oordeel van het auditteam ontegenzeggelijk hbo-niveau is. Het bovenstaande is ook van toepassing op de deeltijdopleiding en de duale opleiding, met dien verstande dat voor projecten gelezen moet worden praktijk- en/of werkopdrachten. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie De Horst - SPH 18

22 Facet 2.3. Samenhang programma Criterium Het facet Samenhang Programma is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Is het studieprogramma inhoudelijk samenhangend? Bevindingen De voor de SPH-opleiding (voltijd, deeltijd en duaal) geldende generieke hbo competenties en specifieke beroepscompetenties zijn aantoonbaar ontleend aan het landelijk vastgestelde beroepsprofiel. De eisen die aan een SPH-professional worden gesteld, zijn in dat profiel beschreven in onderling samenhangende deelcompetenties. Het auditteam is daar positief over. Zoals reeds onder facet 1.1. en 2.2. is beschreven heeft de opleiding deze eindkwalificaties per programmaonderdeel (periode, practicum, opdracht/project) concreet uitgewerkt naar in complexiteit toenemende competenties. Anders gezegd: alle eindkwalificaties komen telkens als leerdoel in het programma terug, waardoor de verticale samenhang tussen de onderscheiden programma-onderdelen geborgd is. Deze verticale samenhang wordt versterkt door de opbouw van het programma langs vijf zogeheten leerlijnen: (i) Inhoudslijn : gericht op kennisontwikkeling, (ii) Praktijklijn : gericht op de taken van de SPHprofessional en op de daarmee samenhangende professionele probleemstellingen, (iii) Beroepsvaardighedenlijn : gericht op het ontwikkelen van professionele vaardigheden (iv) Begeleidingslijn : gericht op het ontwikkelen van een lerende en vernieuwende attitude als SPHprofessional en (v) Interdisciplinaire lijn : gericht op het verwerven van kennis en vaardigheden nodig om succesvol samen te werken met professionals uit andere sociaal agogische disciplines. Elke periode is langs deze vijf leerlijnen opgebouwd Het programma is sterk opdracht-gestuurd. Elk opdracht is gecentreerd rond één bepaald periode- thema. Deze thematische ordening zorgt ervoor dat de horizontale samenhang (tussen theorie-colleges, practica, opdrachten/projecten en supervisie) binnen elke periode gerealiseerd wordt. Voor de propedeuse gelden als thema s : (i) De Verkenning: oriëntatie op het sociaal-agogisch werkveld, (ii) De Verschillen: analyse van maatschappelijke vraagstukken met als vertrekpunt de diversiteit van de samenleving, (iii) Persoonlijke Effectiviteit als basis voor de beroepsuitoefening, (iv) De Werkplaats: basisvaardigheden van het beroepsmatig handelen en (v) De Doelgroep Analyse. Zo heeft elk opleidingsjaar 5 periode-thema s. Voorbeelden in het 2 e jaar: De cliënt in de SPH-context, Gedragsmatig-cognitief werken, Plancyclus & Onderzoek. Voorbeelden in het 3 e jaar: Eclectisch Werken en Recht & Regelgeving. Niet alleen in de programmabeschrijving (voltijd, deeltijd en duaal), maar ook in de detailinformatie op periode-, project- en practicum-niveau waarover het auditteam tijdens de visitatie kon beschikken, wordt de samenhang zichtbaar gemaakt. En wel als volgt: - de programma-onderdelen in elke periode zijn qua onderwerp, inhoud en werkvorm telkens en expliciet ontleend aan het overkoepelende periode-thema; - kernelement in de vormgeving van elke periode is een sterke interactie tussen theorie en praktijk; Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie De Horst - SPH 19

23 - de perioden zijn aantoonbaar gericht op het maken van praktijkopdrachten, hetgeen impliceert dat studenten leren kennis en vaardigheden uit verschillende deelgebieden te integreren; - de perioden zijn zodanig ontworpen en in het programma (voltijd, deeltijd en duaal) gepositioneerd dat zij ten opzichte van elkaar een anticiperende dan wel verdiepende functie hebben in het leerproces van de student; de leerdoelen en daaraan gerelateerde opdrachten nemen in complexiteit toe, waardoor de verticale samenhang wordt gewaarborgd; - de begeleiding door docenten is (ondermeer) gericht op het bewaken van de samenhang in de individuele leerroute van de student: het PPO-traject; - alle perioden practica opdrachten/projecten en de praktijkcomponent bestrijken alle deelcompetenties zoals opgenomen in de eindkwalificaties. Voor de deeltijdopleiding geldt het bovenstaande evenzeer met wederom de kanttekening dat de functie van de projecten in het binnenschools curriculum van de voltijdopleiding, in de deeltijdopleiding wordt vervuld door de praktijk- en/of werkopdrachten die studenten in hun werksituatie moeten uitvoeren. Voor de duale opleiding geldt hetgeen onder de voltijdopleiding is gesteld, met ook hier de kanttekening die bij de deeltijdopleiding is gemaakt Naar het oordeel van het auditteam is de programmaopzet van alle drie varianten zodanig dat er een hechte samenhang is tussen de onderscheiden programma-onderdelen. Uit het Studenttevredenheidsonderzoek 2003 blijkt, dat ook studenten de samenhang van het programma positief waarderen. Een beeld dat tijdens de visitatie in de gesprekken met studenten werd bevestigd. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert de samenhang van het programma van de SPH-opleiding (voltijd, deeltijd en duaal) als goed en wel op grond van de volgende observaties: - de relatie tussen de leerdoelen van elke periode en de praktijkopdrachten daarbinnen die het hart van de opleiding vormen, is helder en logisch; - de sterk thematische opbouw van het programma wordt door de hele opleiding consequent doorgevoerd waardoor per periode de horizontale samenhang tussen theorie-colleges, practica, opdrachten/projecten en praktijkcomponent is geborgd; - via de vijf leerlijnen waaromheen het programma is gebouwd, wordt verticale samenhang binnen het programma bevorderd; - de concentrische opbouw (leerdoelen en opdrachten komen telkens in een toenemend mate van complexiteit terug) maakt de verticale samenhang tussen de onderscheiden blokken manifest. Het bovenstaande is ook van toepassing op de deeltijdopleiding en de duale opleiding, met dien verstande dat voor projecten gelezen moet worden praktijk- en/of werkopdrachten. Hobéon Certificering Eindrapport Accreditatie De Horst - SPH 20